Thực trạng và định hướng sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn huyện hương kê, tỉnh hà tĩnh

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

NGUY N QU C HUY

ÁNH GIÁ HI U QU VÀ
NH H NG
S
D
NG T NÔNG NGHI P TRÊN
A BÀN
HUY N H NG KHÊ, TNH HÀ TNH
Chuyên ngành: Qun lý t ai
Mã s ngành: 60.85.01.03

LUN VN TH C S KHOA H C NÔNG NGHI P

Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS. Trn Vit Khanh

THÁI NGUYÊN - 2013


i

L I CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a riêng chúng tôi. Các s
li u, k t qu

nêu trong lun v
n là trung th
c và cha tng c s dng  b
o v
mt hc v nào.
Tôi cam oan các thông tin trích dn trong lun v
n u c ch rõ
ngun g c.
Thái Nguyên, ngày

tháng 11 n m 2013

Tác gi lun v n

Nguy!n Quc Huy


ii

L I C M N
Trong su t quá trình hc tp và th
c hi n  tài, tôi ã nhn c s
giúp ,
nhng ý ki n óng góp, ch b
o quý báu c a các thy cô giáo c a trng

i hc

Thái Nguyên và Khoa Tài nguyên và Môi trng, Phòng qu
n lý ào to sau i

hc và các khoa có liên quan

n ni dung ào to c a trng

i hc Nông Lâm

Thái Nguyên. S
quan tâm to iu ki n c a lãnh o UBND Xã H ng Lâm.
 có c k t qu
nghiên c u này, ngoài s
c g!ng và n∀ l
c c a b
n thân,
tôi còn nhn c s
h#ng dn chu áo, giúp  tn tình c a PGS.TS Trn Vi t
Khanh trng

i hc Thái Nguyên, là ngi h#ng dn tr
c ti p trong su t thi

gian nghiên c u  tôi th
c hi n nhng nh h#ng và hoàn thi n lun v
n này.
Tôi c∃ng nhn c s
giúp , to iu ki n c a UBND huy n H ng Khê,
các Phòng Tài nguyên và Môi trng, phòng Th ng kê, phòng nông nghi p huy n
H ng Khê, bà con cán b c a các xã H ng Lâm, H ng Giang, th tr%n H ng
Khê, xã H ng Trch, H ng Liên, Phúc Trch n i tôi ã tr
c ti p iu tra s li u
 phc v công tác th

c hi n lun v
n, các anh ch em và bn bè ng nghi p, s
ng viên, to mi iu ki n v vt ch%t, tinh thn c a gia ình và ngi thân.
V#i t%m lòng chân thành, tôi xin c
m n mi s
giúp  quý báu ó./.

Thái Nguyên, ngày

tháng 11 n m 2013

Tác gi lun v n

Nguy!n Quc Huy


iii

M
C L
C
L I CAM OAN ............................................................................................... i
L I C M N .................................................................................................... ii
M
C L
C ........................................................................................................ iii
DANH M
C CÁC CH∀ VI#T T∃T ................................................................ vi
DANH M
C CÁC B NG ............................................................................... vii

DANH M
C CÁC HÌNH ...............................................................................viii
M% &U............................................................................................................ 1
1. Tính c%p thi t c a  tài ................................................................................... 1
2. Ý ngh&a c a  tài ............................................................................................ 3
3. Mc ích nghiên c u ....................................................................................... 3
4. Yêu cu c a  tài ............................................................................................ 3
CH NG 1. T∋NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C(U ................................... 4
1.1. Mt s v%n  lý lun v s dng %t nông nghi p .......................................... 4
1.1.1. %t nông nghi p ......................................................................................... 4
1.1.2. Vai trò %t nông nghi p .............................................................................. 5
1.1.3. Nguyên t!c s dng %t nông nghi p ........................................................... 6
1.1.4. Quan im s dng %t nông nghi p bn vng ............................................ 6
1.1.5. Tiêu chí ánh giá tính bn vng .................................................................. 7
1.2. Nhng v%n  c b
n v hi u qu
s dng %t nông nghi p ............................ 8
1.2.1. Quan im v hi u qu
............................................................................... 8
1.2.2. Phân loi hi u qu
s dng %t nông nghi p .............................................. 10
1.2.3. Các y u t
nh h∋ng

n hi u qu
s dng %t nông nghi p ..................... 10

1.3. T(ng quan v tình hình nghiên c u ánh giá %t ........................................... 12
1.3.1. Các ph ng pháp ánh giá %t ai trên th gi#i ......................................... 12
1.3.2. ánh giá %t ai theo FAO ....................................................................... 16

1.4. Tình hình nghiên c u v ánh giá hi u qu
s dng %t trên th gi#i ............. 18
1.5. Tình hình s
n xu%t và s dng %t nông nghi p c a Vi t Nam....................... 20


iv

1.5.1. H th ng nông nghi p và h th ng s dng %t thích hp ........................... 22
1.5.2. H th ng s dng %t thích hp ∋ Vi t Nam .............................................. 24
1.6. Tình hình qu
n lý và s dng %t nông nghi p ∋ Hà T&nh ............................. 26
1.7. ánh giá chung ........................................................................................... 29
1.8. T(ng quan các v%n  ánh giá hi u qu
s dng %t .................................... 30
1.8.1. Khái ni m v hi u qu
.............................................................................. 30
1.8.2. Hi u qu
s dng %t nông nghi p ............................................................ 31
1.8.3. Các ch tiêu ánh giá hi u qu
s dng %t ................................................ 33
CH NG 2.
2.1.

I T )NG N∗I DUNG VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C(U ..36

i tng nghiên c u.................................................................................. 36

2.2. Phm vi nghiên c u..................................................................................... 36
2.3. Ni dung nghiên c u ................................................................................... 36

2.3.1.

iu tra, nghiên c u, ánh giá v iu ki n t
nhiên kinh t xã hi có liên

quan

n s
n xu%t nông nghi p huy n H ng Khê .............................................. 36

2.3.2. Nghiên c u th
c trng s dng %t nông nghi p c a huy n H ng Khê ..... 36
2.3.3. ánh giá hi u qu
s dng %t nông nghi p............................................... 37
2.3.4.

nh h#ng và các gi
i pháp ch y u nh)m nâng cao hi u qu
s dng %t

nông nghi p trên a bàn huy n .......................................................................... 37
2.4. Ph ng pháp nghiên c u ............................................................................. 37
2.4.1. Ph ng pháp chn im nghiên c u.......................................................... 37
2.4.2. Ph ng pháp thu thp các s li u, tài li u .................................................. 38
2.4.3. Ph ng pháp t(ng hp và x lý s li u ...................................................... 38
2.4.4. Ph ng pháp chuyên gia........................................................................... 38
2.4.5. Ph ng pháp ánh giá hi u qu
s dng %t .............................................. 38
Ch+ng 3. K#T QU NGHIÊN C(U ............................................................. 42
3.1.

ánh giá iu ki n t
nhiên, kinh t - xã hi tác ng

n s dng %t nông

nghi p c a huy n H ng Khê ............................................................................ 42
3.1.1. iu ki n t
nhiên .................................................................................... 42
3.1.2. Các ngun tài nguyên ............................................................................... 46


v

3.1.3. iu ki n kinh t xã hi ............................................................................ 52
3.1.4. Th
c trng phát trin các ngành kinh t ..................................................... 56
3.1.5.

ánh giá
nh h∋ng c a iu ki n kinh t - xã hi huy n H ng Khê

i v#i

s
n xu%t nông nghi p ......................................................................................... 60
3.2.

ánh giá tình hình s dng %t nông nghi p và các loi hình s dng %t

nông nghi p ............................................................................................ 61
3.2.1. Hi n trng s dng %t ai ........................................................................ 61
3.2.2. Hi n trng s dng %t nông nghi p .......................................................... 63
3.2.3. Hi n trng các loi hình s dng %t nông nghi p huy n H ng Khê ......... 66
3.3.

ánh giá hi u qu
s dng %t nông nghi p: Hi u qu
kinh t , xã hi và môi

trng trên a bàn nghiên c u ........................................................................... 70
3.3.1. Hi u qu
kinh t ....................................................................................... 70
3.3.2. Hi u qu
xã hi ........................................................................................ 84
3.3.3. Hi u qu
môi trng ................................................................................ 85
3.4. L
a chn các loi hình s dng %t có trin vng ......................................... 90
3.4.1. Nhng c
n c l
a chn loi hình s dng %t có trin vng ........................ 90
3.4.2. K t qu
l
a chn loi hình s dng %t có trin vng ................................. 91
3.5.

 xu%t loi hình s dng %t nông nghi p thích hp trong t ng lai trên a

bàn huy n H ng Khê ....................................................................................... 92

3.5.1.  xu%t mt s gi
i pháp  nâng cao hi u qu
s dng %t nông nghi p .... 92
3.5.2. C s∋ khoa hc và th
c ti∗n cho vi c  xu%t các loi hình s dng %t ...... 94
3.5.3.  xu%t di n tích các loi hình s dng %t

n n
m 2020 huy n H ng Khê .... 94

K#T LUN, , NGH
.................................................................................... 96
1. K t lun......................................................................................................... 96
2.  ngh ......................................................................................................... 97
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................... 98
PH
L
C ...................................................................................................... 101


vi

DANH M
C CÁC CH∀ VI#T T∃T
CTV

: Công tác viên

CL

: Công lao ng

CNH-H H

: Công nghi p hóa - Hi n i hóa

DC

: Chi phí tr
c ti p

DP

: Kh%u hao tài s
n c

FAO

: T( ch c nông nghi p và l ng th
c th gi#i

FC

: Chi phí c

GO

: Giá tr s
n xu%t

GM

: Lãi thô

IE

: Chi phí trung gian

KHKT

: Khoa hc k+ thut

LUT

: Loi hình s dng %t

MTQG

: Mc tiêu qu c gia

NI

: Lãi ròng

NVA

: Thu nhp h∀n hp

T

: Chi phí s
n xu%t

USDA

: B Nông nghi p Hoa K,

VC

: Chi phí kh
bi n

VA

: Giá tr gia t
ng

nh

nh


vii

DANH M
C CÁC B NG
B
ng 3.1: Tình hình bi n ng dân s c a huy n H ng Khê giai on 2007 - 2011 ... 53
B
ng 3.2: Hi n trng s dng %t huy n H ng Khê n

m 2011 ........................... 62
B
ng 3.3: Hi n trng s dng %t NN huy n H ng Khê n
m 2011 ..................... 64
B
ng 3.4: Bi n ng %t nông nghi p huy n H ng Khê qua các n
m ................. 65
B
ng 3.5: Hi n trng các loi hình s dng %t và h th ng cây trng huy n H ng
Khê n
m 2011 ................................................................................... 67
B
ng 3.6: Hi u qu
kinh t các loi hình s dng %t huy n H ng Khê .............. 80
B
ng 3.7: Phân c%p các ch tiêu ánh giá v kinh t ............................................. 82
B
ng 3.8: B
ng so sánh hi u qu
kinh t các LUT............................................... 82
B
ng 3.9: T(ng hp hi u qu
xã hi c a các loi hình s dng %t ....................... 84
B
ng 3.10: Lng phân bón cho cây trng c quy (i ra lng (N, P2O5, K2O) và
tiêu chu−n bón phân cân

i, hp lý ................................................... 86

B

ng 3.11: Tình hình s dng thu c b
o v th
c vt cho mt s cây trng huy n
H ng Khê ....................................................................................... 88
B
ng 3.12:  xu%t di n tích các loi hình s dng %t

n n
m 2020 .................. 94


viii

DANH M
C CÁC HÌNH
Hình 1.1: H th ng s dng %t nông nghi p
Hình 3.1: V trí huy n H ng Khê trong tnh Hà T&nh
Hình 3.2: C c%u di n tích các loi %t c a huy n H ng Khê
Hình 3.3: C c%u di n tích các loi %t nông nghi p n
m 2011 c a huy n
Hình 3.4: Cánh ng lúa Xuân ti xã H ng Giang
Hình 3.5: Cây lc ∋ xã H ng Giang (LUT 4)
Hình 3.6: Cây B∋i ∋ xã Phúc Trch (LUT 5)
Hình 3.7: Nuôi cá n#c ngt (LUT 6)
Hình 3.8: cây keo Bch àn LUT rng trng (LUT 7)




Hình 3.9: Hi u qu

kinh t các loi hình s dng %t





1

M% &U
1. Tính cp thit c−a . tài
i v#i t%t c
các qu c gia, %t ai là ngun tài nguyên vô cùng quý giá, là t
li u s
n xu%t .c bi t, là b phn hp thành quan trng c a môi trng s ng, là a
bàn phân b và t( ch c các hot ng kinh t - xã hi, an ninh qu c phòng. Trong
nông nghi p, %t ai không nhng là

i tng lao ng mà còn là t li u s
n xu%t

không th thay th .
Do s c ép c a gia t