Một Số Giải Pháp Nhằm Thúc Đẩy Hoạt Động Xuất Khẩu Của Tổng Công Ty Rau Quả Việt Nam Sang Viễn Đông - Liên Bang Nga

Mục lục
Mở đầu..............................................................................................9
CHƯƠNG i...........................................................................................................11
một số Vấn Đề CƠ BảN Về hoạt động xuất khẩu TRONG NềN
Kinh tế quốc dân.................................................................................................11
Khái niệm, các hình thức và vai trò của hoạt động xuất
khẩu trong nền kinh tế quốc dân...........................................................11

Khái niệm về hoạt động xuất khẩu
..................................................................................................................
11
Các hình thức xuất khẩu
..................................................................................................................
11
..1 Xuất khẩu trực tiếp
................................................................................................................
11
..2 Gia công xuất khẩu
................................................................................................................
12
..3 Xuất khẩu uỷ thác
................................................................................................................
12
..4 Buôn bán đối lu
................................................................................................................
12
..5 Xuất khẩu theo nghị định th
................................................................................................................
12
..6 Xuất khẩu tại chỗ
................................................................................................................

12


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
..7 Tạm nhập, tái xuất
................................................................................................................
13
Vai trò của hoạt động xuất khẩu trong nền kinh tế quốc dân
..................................................................................................................
13
..8 Xuất khẩu tạo nguồn vốn chủ yếu cho nhập khẩu phục vụ công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc
................................................................................................................
13
..9 Xuất khẩu đóng góp vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc
đẩy sản xuất phát triển
................................................................................................................
13
..10 Xuất khẩu có tác động tích cực đến việc giải quyết công ăn việc
làm và cải thiện đời sống của nhân dân
................................................................................................................
14
..11 Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế
đối ngoại
................................................................................................................
14
Nội dung của hoạt động xuất khẩu hàng hoá.......................15

Nghiên cứu thị trờng
..................................................................................................................

15
Tạo nguồn hàng xuất khẩu
..................................................................................................................
15
..12 Theo chế độ phân cấp quản lý
................................................................................................................
15
..13 Theo đơn vị giao hàng
................................................................................................................
16
2


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
..14 Theo phạm vi phân công của đơn vị kinh doanh xuất khẩu
................................................................................................................
16
Lựa chọn đối tác kinh doanh
..................................................................................................................
16
Đàm phán ký kết hợp đồng
..................................................................................................................
16
Thực hiện hợp đồng xuất khẩu
..................................................................................................................
17
NHữNG NHÂN Tố ảNH HƯởng đến hoạt động xuất khẩu.......18

Điều kiện sản xuất trong nớc
..................................................................................................................

18
..15 Điều kiện tự nhiên
................................................................................................................
18
..16 Năng lực về vốn, công nhệ và nguồn nhân lực.
................................................................................................................
18
Môi trờng chính trị luật pháp
..................................................................................................................
19
Môi trờng văn hoá xã hội
..................................................................................................................
19
Môi trờng kinh tế
..................................................................................................................
19
Vai trò của sản xuất và xuất khẩu rau quả trong nền
kinh tế việt nam...................................................................................................19

3


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Đặc điểm của mặt hàng rau quả
..................................................................................................................
19
Đặc điểm thị trờng rau quả thế giới
..................................................................................................................
21
Tình hình sản xuất và xuất khẩu rau quả ở Việt Nam

..................................................................................................................
22
..17 Điều kiện tự nhiên đối với sản xuất rau quả
................................................................................................................
22
..18 Tình hình sản xuất
................................................................................................................
22
..19 Tình hình xuất khẩu
................................................................................................................
23
..20 Vai trò của nghành sản xuất và xuất khẩu trong nền kinh tế
Việt Nam.
................................................................................................................
24
Chơng II............................................................................................................26
thực trạng hoạt động xuất khẩu rau quả của tổng
công ty rau quả việt nam sang viễn đông - Liên bang nga.....26
I. giới thiệu chung về Tổng công ty rau quả Việt Nam .....26

1. Quá trình hình thành và phát triển của Tổng công ty rau quả
Việt Nam
..................................................................................................................
26
2. Chức năng và nhiệm vụ của Tổng công ty
..................................................................................................................
27

4

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
2.1. Chức năng, quyền hạn
..................................................................................................................
27
2.2. Nhiệm vụ
................................................................................................................
28
II. Tình hình xuất khẩu rau quả của Tổng công ty rau
quả Việt Nam sang Viễn Đông - Liên bang Nga..................................28

1. Khái quát về thị trờng Viễn Đông
..................................................................................................................
28
1.1. Địa lý và dân số
..................................................................................................................
28
1.2. Về giao thông
................................................................................................................
29
1.2.1. Đờng sắt
................................................................................................................
29
1.2.2.Đờng biển..................................................................29
Hàng không........................................................................29
..21 Về kinh tế
................................................................................................................
30
Công nghiệp.......................................................................30
Nông nghiệp.......................................................................30

..22 Nhu cầu về rau quả của khu vực
................................................................................................................
30
Xuất khẩu rau quả Việt Nam sang Viễn Đông - Liên bang Nga
giai đoạn 1996 - 1990

5


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
..................................................................................................................
31
..23 Bối cảnh
................................................................................................................
31
..24 Tình hình thực hiện
................................................................................................................
31
Xuất khẩu rau quả Việt Nam sang Viễn Đông - Liên bang Nga
giai đoạn 1991 đến nay
..................................................................................................................
38
..25 Bối cảnh
................................................................................................................
38
..26 Tình hình thực hiện
................................................................................................................
39
đánh giá chungvề hoạt động xuất khẩu của Tổng công
ty rau quả Việt Nam sang thị trờng ....................................................46

Chơng iii................................................................52
những giải pháp nhằm thúc đẩy xuất khẩu rau quả của
Tổng công ty sang Viễn đông-liên bang nga....................................52
Triển vọng xuất khẩu rau quả của Tổng công ty sang
Viễn Đông.................................................................................................................52

Mục tiêu đến năm 2010
..................................................................................................................
53
Phơng hớng, nhiệm vụ đến năm 2010
..................................................................................................................
54
..27 Về kinh doanh xuất nhập khẩu
................................................................................................................
54
6


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
..28 Về nông nghiệp
................................................................................................................
54
..29 Về công nghiệp
................................................................................................................
55
Một số giải pháp và kiến nghị giải pháp nhằm thúc đẩy
hoạt động xuất nhập khẩu rau quả.......................................................56

Giải pháp từ phía Tổng công ty .
..................................................................................................................

56
..30 Hoàn thiện công tác tạo nguồn hàng.
................................................................................................................
56
..31 Nâng cao chất lợng mẫu mã sản phẩm .
................................................................................................................
57
..32 Nâng cao hiệu quả hoạt động marketing.
................................................................................................................
58
..33 Huy động các nguồn vốn.
................................................................................................................
59
..34 Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học.
................................................................................................................
60
..35 Hoàn thiện công tác tổ chức- cán bộ của Tổng công ty .
................................................................................................................
61
Giải pháp từ phía Nhà nớc
..................................................................................................................
62
..36 Về chính sách thuế
................................................................................................................
62
7


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
..37 Về chính sách tín dụng

................................................................................................................
63
..38 Tạo vùng chuyên canh rau quả
................................................................................................................
63
..39 Hỗ trợ về thông tin thị trờng, công nghệ chế biến và kiểm soát
chất lợng
................................................................................................................
64
Kết luận..........................................................................................................67
Tài liệu tham khảo...................................................................................69

Mở đầu
Ngày nay, hoạt động ngoại thơng trên thế giới đang diễn ra mạnh mẽ và
mang tính rộng khắp. Hơn bao giờ hết, nó trở thành một hoạt động thơng
mại cực kỳ quan trọng đối với mỗi quốc gia, mỗi doanh nghiệp. Nó cho
phép mỗi quốc gia khai thác đợc lợi thế so sánh trong phân công lao động
quốc, tạo nguồn thu ngoại tệ quan trọng cho đất nớc. Đối với Việt Nam,
hoạt động xuất khẩu có ý nghĩa chiến lợc trong sự nghiệp xây dựng phát
triển đất nớc. Bởi vậy Đảng cộng sản Việt Nam đã nhiều lần khẳng định
tầm quan trọng đặc biệt của xuất khẩu. Có nh vậy Việt Nam mới có điều
kiện, khả năng mở rộng hội nhập với thế giới, thực hiện thắng lợi các mục
tiêu phát triển kinh tế, xã hội ổn định đời sống nhân dân.
Từ đặc điểm nền kinh tế sản xuất nông nghiệp, có tiềm năng lớn về sản xuất
rau quả nhiệt đới, Việt Nam đã xác định đây là nguồn lợi có giá trị lớn, đáp
ứng đợc nhu cầu thiết yếu của nguời tiêu dùng. Do vậy, phát triển sản xuất
rau quả gắn với công nghiệp chế biến, phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu đã
trở thành một mục tiêu phát triển nền kinh tế đất nớc.
Trong hoạt động xuất khẩu của mình, Việt Nam có ngày càng nhiều các đối
tác song có lẽ Liên Bang Nga là bạn hàng có mối quan hệ đặc biệt nhất và

lâu năm nhất đối với Việt Nam. Trong những năm nhân dân Việt Nam tiến
hành cuộc kháng chiến chống Mỹ, Liên Xô là ngời bạn lớn luôn kề vai sát
cánh ủng hộ chúng ta về cả vật chất lẫn tinh thần. Rồi khi bớc vào thời kỳ
xây dựng XHCN, Chính phủ và nhân dân Liên Xô cũng đã nhiệt tình giúp
đỡ Việt Nam trông những ngày đầu khó khăn bằng các hành động thiết thực
nh đã ký với chúng ta một số hiệp định tơng trợ về kinh tế trong đó có Hiệp
8


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
đinh rau quả Việt Xô. Hiệp định này đã góp phần không nhỏ trong việc
thúc đẩy ngành rau quả tuy có nhiều tiềm năng nhng còn non trẻ của Việt
Nam phát triển.
Kể từ sau khi Liên Xô tan rã, quan hệ thơng mại giữa Việt Nam với Liên
Bang Nga và các nớc SNG cũng có nhiều thay đổi. Ngành rau quả-vốn coi
Liên Bang Nga là một bạn hàng lớn cũng gặp phải những khó khăn do sự
thay đổi này. Chính vì vậy việc xem xét lại quá trình hợp tác buôn bán giữa
hai nớc để từ đó có cái nhìn đúng đắn về thực trạng cũng nh tìm ra giải
pháp để khắc phục khó khăn thiết nghĩ cũng là một việc nên làm. Bằng
những nhận thức của mình sau bốn năm học và đợt thực tập tìm hiểu thực tế
tại Tổng công ty rau quả Việt Nam, tôi quết định chọn đề tài: Một số giải
pháp nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của Tổng công ty rau quả
Việt Nam sang Viễn Đông-Liên Bang Nga.
Nội dung của đề tài gồm 3 phần chính:
Chơng I: Một số vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động xuất khẩu trong nền
kinh tế quốc dân.
Chơng II: Thực trạng xuất khẩu của Tổng công ty rau quả Việt Nam sang
Viễn Đông-Liên Bang Nga.
Chơng III: Những giải pháp nhằm thúc đẩy xuất khẩu của Tổng công ty rau
quả Việt Nam sang Viễn Đông-Liên Bang Nga.

9


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

CHƯƠNG i
một số Vấn Đề CƠ BảN Về hoạt động xuất khẩu TRONG NềN
Kinh tế quốc dân

Khái niệm, các hình thức và vai trò của hoạt động
xuất khẩu trong nền kinh tế quốc dân
Khái niệm về hoạt động xuất khẩu
Xuất khẩu là một bộ phận của hoạt động ngoại thơng, trong đó hàng hoá và
dịch vụ bán cho nớc ngoài nhằm thu ngoại tệ.
Nếu xem xét góc độ dới hình thức kinh doanh quốc tế thì xuất khẩu là hình
thức cơ bản đầu tiên của doanh nghiệp khi bớc vào doanh nghiệp kinh
doanh quốc tế. Mọi công ty luôn hớng tới xuất khẩu những sản phẩm của
mình ra nớc ngoài. Xuất khẩu còn tồn tại ngay cả khi công ty đã thực hiện
đợc các hình thức cao hơn trong kinh doanh quốc tế.
Các hình thức xuất khẩu
Xuất khẩu không phải là hành vi mua bán đơn lẻ mà là cả hệ thống các
quan hệ mua bán, đầu t từ trong nớc ra bên ngoài nhằm mục đích đẩy mạnh
sản xuất hàng hoá, chuyển đổi kinh tế cho phù hợp và từng bớc nâng cao
đời sống nhân dân. Hiện nay trên thế giới, tuỳ điều kiện hoàn cảnh của mỗi
quốc gia cũng nh từng chủ thể trong giao dịch thơng mại quốc tế mà ngời ta
lựa chọn các phơng thức giao dịch khác để tiến hành một cách có hiệu quả
hoạt động này.
Nh vậy, hoạt động xuất khẩu mang tính đa dạng về hình thức. Trong quản
lý, căn cứ vào các hệ thống phân loại khác nhau có thể phân hoạt động xuất

khẩu thành các hình thức sau:
..1

Xuất khẩu trực tiếp

Xuất khẩu trực tiếp là việc nhà sản xuất trực tiếp tiến hành các giao dịch với
khách hàng nớc ngoài thông qua các tổ chức cuả mình. Hình thức này đợc
áp dụng trong khi nhà sản xuất đã đủ mạnh để tiến tới thành lập tổ chức bán
hàng riêng của mình và kiểm soát trực tiếp thị trờng. Tuy rủi ro kinh doanh
có tăng lên song nhà sản xuất có cơ hội tăng thu lợi nhuận nhờ giảm bớt các
chi phí trung gian và nắm bắt kịp thời các thông tin về biến động thị trờng
để có biện pháp đối phó.
10


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
..2

Gia công xuất khẩu

Trong hình thức này, các doanh nghiệp kinh doanh hàng xuất khẩu đứng ra
nhập nguyên vật liệu hoặc bán thành phẩm cho các doanh nghiệp gia công
sau đó thu hồi thành phẩm để xuất lại cho bên nớc ngoài và hởng thù lao
gọi là phí gia công.
Hình thức này có u điểm là không cần bỏ vốn vào kinh doanh nhng đạt hiệu
qủa tơng đối cao, rủi ro thấp, thanh toán bảo đảm. Nhng đòi hỏi phải có một
đội ngũ cán bộ kinh doanh có nhiều kinh nghiệm về nghiệm vụ gia công
xuất khẩu. Khi ký hợp đồng gia công với nớc ngoài cần có ngời am hiểu về
việc kí kết hợp đồng, mặt hàng gia công để đạt hiệu quả cao nhất.
..3

Xuất khẩu uỷ thác

Xuất khẩu uỷ thác đợc áp dụng trong trờng hợp một doanh nghiệp có hàng
hoá muốn xuất khẩu, nhng không đợc phép tham gia trực tiếp vào hoạt
động xuất khẩu hoặc không có điều kiện để tham gia. Khi đó, họ sẽ uỷ thác
cho doanh nghiệp kinh doanh hàng hoá xuất nhập khẩu làm dịch vụ xuất
khẩu hàng hoá cho mình. Bên nhận uỷ thác sẽ thu đợc phí uỷ thác.
..4

Buôn bán đối lu

Đây là hình thức giao dịch mà trong đó xuất khẩu kết hợp chặt chẽ với nhập
khẩu ngời bán hàng đồng thời là ngời mua, lợng hàng hoá trao đổi có giá trị
tơng đơng.
ở trờng hợp này, mục đích của xuất khẩu không nhằm thu về một khoản
ngoại tệ mà nhằm thu về một lợng hàng hoá có giá trị tơng đơng với lô hàng
xuất khẩu. Có nhiều hình thức buôn bán đối lu nh: hàng đổi hàng (phổ
biến), trao đổi bù trừ, chuyển giao nghĩa vụ... .
..5

Xuất khẩu theo nghị định th

Xuất khẩu theo nghị định th là hình thức xuất khẩu hàng hoá (thờng là hàng
trả nợ) đợc ký kết theo nghị định th giữa hai chính phủ. Xuất khẩu theo
hình thức này có u điểm là đảm bảo đợc thanh toán (do Nhà nớc là ngời
thanh toán cho doanh nghiệp)
..6

Xuất khẩu tại chỗ

Theo hình thức này hàng hoá và dịch vụ có thể cha vợt ra ngoài biên giới
nhng ý nghĩa kinh tế của nó tơng tự nh hoạt động xuất khẩu. Đó là việc
cung cấp hàng hoá và dịch vụ cho các đoàn ngoại giao, cho khách du lịch
quốc tế... Hoạt động xuất khẩu tại chỗ có thể đạt hiệu quả cao do giảm bớt
chi phí bao bì đóng gói, chi phí vận tải, chi phí bảo quản, thời gian thu hồi
vốn nhanh.
11


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
..7

Tạm nhập, tái xuất

Tạm nhập tái xuất là hình thức xuất khẩu đi những hàng hoá đã nhập khẩu
trớc đây và cha tiến hành các hoạt động chế biến. Mục đích của hoạt động
này là nhằm thu về lợng ngoại tệ lớn hơn lợng ngoại tệ bỏ ra ban đầu, hàng
hoá có thể đi từ nớc xuất khẩu đến nớc tái xuất sang nớc nhập khẩu hoặc đi
thẳng từ nớc xuất khẩu sang nớc nhập khẩu. Sau đó nớc tái xuất sẽ thu tiền
của nớc nhập khẩu và trả tiền cho nớc xuất khẩu.
Vai trò của hoạt động xuất khẩu trong nền kinh tế quốc dân
Xuất khẩu đã đợc thừa nhận là hoạt động rất cơ bản của hoạt động kinh tế
đối ngoại, là phơng tiện thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Việc mở rộng xuất
khẩu để tăng thu nhập về ngoại tệ cho và cho nhu cầu xuất khẩu cũng nh
tạo cơ sở cho phát triển hạ tầng là một mục tiêu quan trọng nhấtcủa chính
sách thơng mại.
..8

Xuất khẩu tạo nguồn vốn chủ yếu cho nhập khẩu phục vụ công nghiệp

hoá, hiện đại hoá đất nớc

Công nghiệp hoá đất nớc theo những bớc đi thích hợp là con đờng tất yếu
để khắc phục tình trạng nghèo và chậm phát phát triển. Để công nghiệp hoá
đất nớc trong một thời gian ngắn đòi hỏi phải có một số vốn rất lớn để nhập
khẩu máy móc, thiết bị, công nghệ tiên tiến.
Nguồn vốn để nhập khẩu có thể đợc hình thành từ các nguồn nh: Đầu t nớc
ngoài, vay nợ, viện trợ, thu từ hoạt động du lịch, dịch vụ thu ngoại tệ, xuất
khẩu lao động... Các nguồn vốn nh đầu t nớc ngoài, vay nợ và viện trợ... tuy
quan trọng nhng rồi cũng phải trả bằng cách này hay cách khác ở thời kỳ
sau này. Nh vậy, nguồn vốn quan trọng nhất để nhập khẩu CNH- HĐH đất
nớc là xuất khẩu. Xuất khẩu quyết định quy mô và tốc độ tăng của nhập
khẩu.
..9

Xuất khẩu đóng góp vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản
xuất phát triển

Cơ cấu sản xuất và tiêu dùng trên thế giới đã và đang thay đổi vô cùng
mạnh mẽ. Đó là thành quả của cuộc cách mạng khoa học, công nghệ hiện
đại. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong quá trình công nghiệp hoá phù hợp
với xu hớng phát triển của kinh tế thế giới là tất yếu đối với nớc ta.
Có hai cách nhìn nhận về tác động của xuất khẩu đối với sản xuất và
chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Một là, xuất khẩu chỉ là việc tiêu thụ những sản phẩm thừa do sản xuất vợt
quá nhu cầu nội địa. Theo cách này nếu một nền kinh tế còn lạc hậu và
12


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

chậm phát triển, sản xuất cha đáp ứng đủ cho nhu cầu tiêu dùng trong nớc
mà cứ chờ đợi sự thừa ra của sản xuất thì xuất khẩu sẽ cứ nhỏ bé và tăng trởng chậm chạp.
Hai là, coi thị trờng thế giới là hớng quan trọng để tổ chức sản xuất. Ta sẽ
tập trung đi sâu vào quan điểm này. Theo quan điểm này, xuất khẩu có tác
động tích cự tới dịch chuyển cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển thể
hiện ở:
-

Xuất khẩu tạo điều kiện cho các ngành khác có cơ hội phát triển
thuận lợi. Chẳng hạn, khi phát triển ngành dệt xuất khẩu sẽ tạo cơ
hội đầy đủ cho việc phát triển ngành sản xuất nguyên liệu nh bông
hay thuốc nhuộm. Sự phát triển của ngành công nghiệp chế biến
thực phẩm xuất khẩu sẽ có thể kéo theo phát triển của ngành công
nghiệp chế tạo thiết bị phục vụ nó.

-

Xuất khẩu tạo ra khả năng mở rộng thị trờng tiêu thụ góp phần
cho sản xuất phát triển ổn định.

-

Xuất khẩu tạo điều kiện mở rộng khả năng cung cấp đầu vào cho
sản xuất, nâng cao năng lực sản xuất trong nớc.

-

Xuất khẩu tạo ra những tiền đề kinh tế - kỹ thuật nhằm cải tạo và
nâng cao năng lực sản xuất trong nớc.

-

Xuất khẩu đòi hỏi các doanh nghiệp phải luôn luôn đổi mới và
hoàn thiện công việc quản trị sản xuất kinh doanh để nâng cao khả
năng cạnh tranh của hàng hoá trên thị trờng thế giới.

..10 Xuất khẩu có tác động tích cực đến việc giải quyết công ăn việc làm và
cải thiện đời sống của nhân dân
Tác động của xuất khẩu đến đời sống bao gồm rất nhiều mặt. Trớc hết sản
xuất hàng xuất khẩu là nơi thu hút hàng triệu lao độngvào làm việc và có
thu nhập không thấp. Xuất khẩu còn tạo nguồn vốn để nhập khẩu vật phẩm
tiêu dùng thiết yếu phục vụ đời sốngvà đáp ứng ngày một phong phú thêm
nhu cầu tiêu dùng của ngời dân.
..11 Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế đối
ngoại
Xuất khẩu và các quan hệ kinh tế đối ngoại có tác động qua lại phụ thuộc
lẫn nhau. Xuất khẩu là một hoạt động kinh tế đối ngoại. Có thể hoạt động
xuất khẩu có sớm hơn các hoạt động kinh tế đối ngoại khác tạo điều kiện
thúc đẩy các quan hệ này phát triển. Chẳng hạn, xuất khẩu và công nghiệp
13


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
sản xuất hàng xuất khẩu thúc đẩy quan hệ tín dụng, đầu t, mở rộng vận tải
quốc tế... Mặt khác, chính các quan hệ kinh tế đối ngoại nêu trên lại tạo tiền
đề cho mở rộng xuất khẩu.
Nội dung của hoạt động xuất khẩu hàng hoá
Nghiên cứu thị trờng
Đây là bớc cơ bản, quan trọng quyết định sự thành công hay thất bại của
một doanh nghiệp tại một thị trờng nhất định. Do đó, các doanh nghiệp phải

có sự đầu t về thời gian và tài chính thích đáng cho công tác này. Nghiên
cứu thị trờng bao gồm: Nghiên cứu về môi trờng luật pháp, chính trị, kinh
tế, văn hoá và con ngời (Hành vi tiêu dùng), môi trờng cạnh tranh. Đây là
những yếu tố bên ngoài doanh nghiệp buộc các doanh nghiệp phải chấp
nhận khi kinh doanh tại một thị trờng.
Nghiên cứu thị trờng đợc thực hiện bằng hai phơng pháp: Nghiên cứu tại
bàn và nghiên cứu tại hiện trờng. Nghiên cứu tại bàn là phơng pháp nghiên
cứu dựa trên các tại liệu, sách báo, ấn phẩm... của các cơ quan Nhà nớc, tổ
chức quốc tế phát hành. Ưu điểm của phơng pháp này là chi phí rẻ song
thông tin đa ra không cập nhật, không phản ánh đợc bản chất thị trờng.
Nghiên cứu tại hiện trờng là phơng pháp nghiên cứu thị trờng dựa trên cơ sở
các số liệu thực tế đợc xử lý bằng các công cụ thống kê. Ưu điểm của phơng pháp này là những thông tin đa ra có độ tin cậy cao phản ánh đợc bản
chất thị trờng song nhợc điểm của phơng pháp này là đòi hỏi chi phí (Thời
gian và tài chính) lớn.
Tạo nguồn hàng xuất khẩu
Hàng xuất khẩu là tiền đề vật chất của xuất khẩu hàng hoá. Nguồn hàng
xuất khẩu đợc hình thành từ các nguồn sau:
..12 Theo chế độ phân cấp quản lý
Nguồn hàng thuộc chỉ tiêu kế hoạch Nhà nớc. Đây là những mặt hàng mà
Nhà nớc đã cam kết giao cho nớc ngoài trên cơ sở những hiệp định (Hiệp
định thơng mại, hiệp định hợp tác sản xuất...) hoặc nghị định th hàng năm.
Sau khi đã ký kết các hiệp định hoặc nghị định th với nớc ngoài, Nhà nớc
phân bổ chỉ tiêu cho các đơn vị sản xuất để các đơn vị này phải giao nộp
hàng xuất khẩu. Vì thế đối với các đơn vị ngoại thơng nguồn hàng này đợc
đảm bảo cả về mặt số lơng, chất lợng và thời hạn giao hàng.
Nguồn hàng ngoài kế hoạch; gồm những mặt hàng sản xuất lẻ tẻ. Các tổ
chức kinh doanh xuất khẩu căn cứ vào nhu cầu của thị trờng nớc ngoài tiến
14

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
hành sản xuất, thu mua, chế biến theo số lợng, chất lợngvà thời hạn giao
hàng đã hoặc sẽ đợc thoả thuận với khách hàng nớc ngoài.
..13 Theo đơn vị giao hàng
Các đơn vị kinh doanh xuất khẩu có thể mua, huy động hàng xuất khẩu từ
các nguồn sau: Các doanh nghiệp công nghiệp trung ơng và địa phơng, các
doanh nghiệp nông - lâm trung ơng và địa phơng, các cơ sở sản xuất tiểu
thủ công nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình, các doanh nghiệp trực thuộc.
..14 Theo phạm vi phân công của đơn vị kinh doanh xuất khẩu
Nguồn hàng trong địa phơng là nguồn hàng nằm trong khu vực hoạt động
của đơn vị kinh doanh đó. Ví dụ đối với một đơn vị ngoại thơng tỉnh thì
nguồn hàng trong tỉnh là nguồn hàng trong địa phơng.
Nguồn hàng ngoài địa phơng là nguồn hàng không thuộc phạm vi phân
công cho đơn vị ngoại thơng thu mua nhng đơn vị đã tranh thủ lập đợc quan
hệ cung cấp hàng xuất khẩu.
Các đơn vị kinh doanh xuất khẩu phải nắm bắt đợc nhu cầu thị trờng nớc
ngoài để rạo nguồn hàng cho xuất khẩu kịp thời, đầy đủ tránh tình trạng
giao hàng chậm hoặc thiếu.
Lựa chọn đối tác kinh doanh
Để thâm nhập thành công thị trờng xuất khẩu nớc ngoài, doanh nghiệp có
thể thông qua một hoặc nhiều doanh nghiệp đang hoạt động trên thị trờng
đó. Các công ty này có thể là công ty nớc sở tại hoặc công ty nớc khác đang
kinh doanh trên thị trờng đó nhng doanh nghiệp nên lựa chọn các công ty
có kinh nghiệm, uy tín trên thị trờng, có tiềm lực tài chính... làm đối tác
trong hoạt động kinh doanh.
Khi lựa chọn đối tác kinh doanh, các doanh nghiệp cần thận trọng tìm hiểu
đối tác về tất cả các mặt mạnh yếu của họ. Các doanh nghiệp có thể lựa
chọn đối tác trên cơ sở bạn hàng có sẵn hoặc có thể thông qua các công ty
môi giới, t vấn, cơ sở giao dịch hoặc phòng thơng mại và công nghiệp các
nớc có quan hệ.

Đàm phán ký kết hợp đồng
Đàm phán có các hình thức sau: Đàm phán qua th tín, đàm phán qua điện
thoại và đàm phán bằng gặp gỡ trực tiếp.
Đàm phán đợc thực hiện qua các bớc sau:
15


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
-

Chào hàng: Là việc nhà kinh doanh thể hiện rõ ý định bán hàng
của mình dồng thời là lời đề nghị ký kết hợp đồng.

-

Hoàn giá (mặc cả): Là khi ngời nhận lời chào không chấp nhận
mức giá chào đó mà đa ra mức giá mới để thơng lợng.

-

Chấp nhận: Là sự chấp nhận tất cả các điều kiện mà bên kia đa ra.
Xác nhận: Là việc xác nhận lại điều kiện mà mà hai bên đã thoả
thuận trớc đó. Bớc này thờng trùng với bớc ký kết hợp đồng.

Khi ký kết hợp đồng xuất khẩu cần chú ý các điểm sau:
-

Hợp đồng phải đợc trình bày rõ ràng, sáng sủa, nội dung phản ánh
đúng, đầy đủ các vấn đề đã thoả thuận.

-

Ngôn ngữ dùng trong hợp đồng phải là ngôn ngữ thông dụng, phổ
biến và cả hai bên phải thông thạo ngôn ngữ này.

-

Ngời ký kết hợp đồng phải là ngời có đủ thẩm quyền ký kết.
Hợp đồng nên đề cập vấn đề khiếu nại, trọng tài để giải quyết các
tranh chấp (nếu có), tránh tình trạng tranh cãi, kiện tụng kéo dài.

Thực hiện hợp đồng xuất khẩu
Sau khi hợp đồng mua bán ngoại thơng đợc ký kết, doanh nghiệp kinh
doanh xuất khẩu với t cách là một bên tham gia ký kết phải có nghĩa vụ
thực hiện hợp đồng đó. Đây là một công việc phức tạp, nó đòi hỏi phải tuân
thủ luật pháp quốc tế, tập quán quốc tế và luật của mỗi quốc gia nhng phải
đảm bảo đợc quyền lợi của quốc gia cũng nh quyền lợi và uy tín của bản
thân doanh nghiệp.
Để thực hiện hợp đồng xuất khẩu, doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu cần
thực hiện các bớc công việc sau:
-

Xin giấy phép xuất khẩu (nếu cần).

-

Kiểm tra L/C xem có đúng với hợp đồng đã ký kết hay không.

-

Chuẩn bị để giao hàng.

-

Kiểm tra hàng hoá.

-

Thuê tàu hoặc uỷ thác thuê tàu (nếu cần).
16


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
NHữNG NHÂN Tố ảNH HƯởng đến hoạt động xuất khẩu
Trong điều kiện kinh tế thị trờng nó đòi hỏi các doanh nghiệp hoạt động
xuất khẩu phải thờng xuyên nắm bắt các yếu tố của môi trờng xuất khẩu, xu
hớng vận động và tác động của nó đến toàn bộ quá trình của hoạt động xuất
khẩu. Các nhân tố này đã trở nên thật sự quan trọng đối với hoạt động xuất
khẩu.
Điều kiện sản xuất trong nớc
..15 Điều kiện tự nhiên
Điều kiện tự nhiên là yếu tố khách quan, không nằm trong sự kiểm soát của
con ngời. Đó là cái mà thiên nhiên ban tặng cho mỗi nớc. Điều kiện tự
nhiên có thể kể đến là khí hậu, đất đai, tài nguyên thiên nhiên và vị trí địa
lý. Và sự ảnh hởng của nó không nhỏ đối với hoạt động sản xuất và hoạt
động xuất khẩu. Chúng ta đều biết đất đai và tài nguyên thiên nhiên là hai
trong số năm yếu tố đầu vào của hoạt động sản xuất. Vì thế khi chúng ta có
đợc hai yếu tố này hoạt động sản xuất sẽ đợc thúc đẩy mạnh mẽ hơn góp
phần tăng sản lợng sản phẩm xuất khẩu. Bên cạnh đó khí hậu cũng là nhân
tố ảnh hởng đến năng suất và kế hoạch của xuất khẩu. Chẳng hạn khi chúng

ta đã ký hợp đồng xuất khẩu gạo sang Mỹ nhng khi lúa sắp đợc mùa thì bão
ập đến và vụ này thất thu chúng ta không thể có đủ hàng để xuất sang Mỹ.
Đây là một điều khó có thể lờng trớc đợc.
..16 Năng lực về vốn, công nhệ và nguồn nhân lực.
Đây là một trong những nhân tố quan trọng ảnh hởng đến chiến lợc và thời
cơ xuất khẩu. là cơ sở hạ tầng đảm bảo cho sự phát triển sản xuất và phát
triển kinh tế đất nớc.
Vốn quyết định đến quá trình xuất khẩu và kết quả của hoạt động xuất
khẩu. Có vốn hoạt động xuất khẩu đợc mở rộng, các nguồn hàng cho xuất
khẩu phong phú hơn với chất lợng cao hơn đáp ứng đợc nhu cầu của khách
hàng. Mặt khác, thị trờng xuất khẩu sẽ đợc mở rộng sang các nớc và khối
các nớc có nhu cầu cao về hàng xuất khẩu của chúng ta mà trớc kia chúng
ta không vào đợc.
Cuộc cách mạng khoa học công nghệ đã tác động tích cực đến các mặt của
đời sống kinh tế xã hội. Chính nhờ sự phát triển của hệ thống bu chính viễn
thông các doanh nghiệp ngoại thơng có thể đàm phán trực tiếp với khách
hàng qua điện thoại, telex, fax... giảm bớt đợc chi phí đi lại.
Nguồn nhân lực là yếu tố trọng tâm dể hoạt động xuất khẩu đợc thực hiện.
Cụ thể dó là những con ngời đang dẫn dắt, thực hiện hoạt động xuất khẩu.
17


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Con ngời chính là chủ thể của hoạt động xuất khẩu, điều khiển mọi bớc đi
của nó. Vì vậy có đợc một nguồn nhân lực dồi dào, giàu kinh nghiệm, có
trình độ cao là mục tiêu của các doanh nghiệp xuất khẩu nhằm đa xuất khẩu
sớm đi đến đích của nó.
Môi trờng chính trị luật pháp
Môi trờng chính trị của quốc gia hay khu vực có tác động trực tiếp đến hoạt
động xuất khẩu của doanh nghiệp. Môi trờng chính trị thể hiện ở tính ổn

định về chính trị và thái độ ứng xử của chính phủ đối hoạt động của cônh ty
nớc ngoài. Không một nhà kinh doanh nào lại muốn xuất khẩu hàng hoá
của mình đến một thị trờng mà thờng xuyên xảy ra đình công, bạo động,
đang có chiến tranh, hoặc chính phủ nớc đó không hoan nghênh do nó ảnh
hởng đến lợi ích của doanh nghiệp.
Luật pháp của từng quốc gia hay luật quốc tế cũng có tác động đến hoạt
động xuất khẩu của doanh nghiệp. Nói một cách khái quát, luật pháp sẽ
quyết định và cho phép những hình thức, những loại mặt hàng... mà doanh
nghiệp đợc phép, khuyến khích, hoặc không đợc phép hoặc hạn chế xuất
khẩu ở nớc đó cũng nh khu vực đó.
Môi trờng văn hoá xã hội
Môi trờng văn hoá xã hội đợc coi là một tổ hợp phức tạp bao gồm nhiều yếu
tố, tín ngỡng, luật pháp, phong tục tập quán, thói quen tiêu dùng ... Đây là
điều mà các doanh nghiệp hoạt động xuất khẩu cần chú ý. Chẳng hạn,
những ngời ấn độ không bao giờ ăn thịt bò, những ngời theo đạo Hồi không
đợc phép ăn mặc hở hang, ... các doanh nghiệp cần biết những nét văn hoá
đặc trng của từng dân tộc để có các chiến lợc xuất khẩu phù hợp...
Môi trờng kinh tế
Môi trờng kinh tế với các yếu tố nh thu nhập quốc dân, chính sách tiền tệ,
nền tài chính quốc gia, biện pháp khống chế lạm phát của Chính phủ... có
ảnh hởng trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu. Việc am hiểu những yếu tố
thuộc môi trờng kinh tế sẽ giúp các doanh nghiệp hạn chế đợc rủi ro khi
xâm nhập vào thị trờng nớc ngoài.
Vai trò của sản xuất và xuất khẩu rau quả trong
nền kinh tế việt nam
Đặc điểm của mặt hàng rau quả
Các loại rau quả là nguồn dinh dỡng quý giá của con ngời ở mọi lứa tuổi,
ngành nghề. Trong rau quả có các loại đờng dễ tiêu, các loại axit hữu cơ,
18

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
prôtêin, lipit, chất khoàng và các hợp chất thơm và các chất khác, có nhiều
loại vitamin nh vitamin A, B1, B2, B6, C. và chất khoáng. Gần đây khoa
học dinh dỡng đã kết luận rằng rau quả còn cung cấp cho con ngời nhiều
chất xơ, có tác dụng giải các độc tố phát sinh trong quá trình tiêu hoá thức
ăn và có tác dụng chống táo bón. Do vậy trong chế độ dinh dỡng của con
ngời, rau quả là thức ăn không thể thiếu và ngày càng trở nên quan trọng.
Mặt hàng rau quả có một số đặc điểm chủ yếu sau:
- Đặc điểm đặc thù của mặt hàng rau quả tơi là dễ bị dập nát, h hỏng trong
quá trình thu hoạch và vận chuyển, do đó ảnh hởng đến chất lợng và mẫu
mã. Nếu buôn bán, xuất khẩu sản phẩm rau quả tơi thì nên đa hàng trực tiếp
từ nơi thu mua đến nơi giao hàng để hạn chế tổn thất. Trong trờng hợp thu
mua để sản xuất chế biến thì phải có công tác bảo quản đế hàng hoá giữ đợc
chất lợng cần thiết.
- Những thay đổi về điều kiện tự nhiên cũng nh sự thay đổi về thời tiết, tình
hình dịch bệnh làm ảnh hởng đến năng suất và sản lợng cây trồng. Do đó,
làm ảnh hởng đến giá cả và ảnh hởng trực tiếp đến xuất khẩu.
ở những những năm đợc, các nông hộ thu hoạch đợc sản lợng cao, trong
khi đó nhu cầu thì không biến đổi đáng kể, điều này dẫn đến tình trạng giá
cả có chiều hớng giảm. Theo đúng quy luật thì thị trơng sẽ điều tiết quan hệ
cung cầu làm giá cả tăng trở lại. Nhng trong thực tế, do điều kiện tự nhiên
thuận lợi làm cho các hộ nông dân lại đợc mùa, nh vậy cung không giảm
mà lại tăng làm cho giá tiếp tục giảm một cách nghiêm trọng. Trong trờng
hợp ngợc lại, do thiên tai, sâu bệnh sản xuất mất mùa, cung cấp sản phẩm
giảm làm giá thành sản phẩm tăng. Trong trờng hợp này, lợi ích của ngời
sản xuất, ngời mua đều bị thiệt hại. Thêm nữa, yếu tố tâm lý và đặc thù của
sản phẩm cũng có thể gây ra những ảnh hởng nhất định trên thị trờng. Khi
giá rau quả tơi giảm, ngời mua có thể điều tiết quy mô tiêu dùng của mình
để đợc hởng lợi ích cao do giá ngày càng giảm, trong khi đó ngời sản xuất

do tâm lý sợ bị lỗ và do tính chất tơi sống của hàng hoá lại có xu hớng tung
sản phẩm ra thị trờng càng nhanh càng tốt. Chình điều này làm tăng tình
hình biến động giá trên thị trờng một cách giả tạo, ảnh hởng đến thu nhập
của các hộ nông dân và có thể dẫn tới tâm lý chuyển đổi hình thức làm ăn
của ngời nông dân.
- Sản phẩm rau quả là sản phẩm mang tính thời vụ cao. mỗi loại rau quả thờng có một thời vụ thu hoạch nhất định, thờng có 2 vụ thu hoach chính là
vụ hè và vụ đông. Vì vậy, căn cứ vào thơị vụ, đặc tính của từng loại rau
quả , cần đợc xác định rõ kế hoach thu mua, vận chuyển, kho tàng sao cho
phù hợp với từng loại rau quả. Có một số loại cây ăn quả phải qua một thời
gian đầu t xây dựng cơ bản mới đem lại kết quả, nhng do tình hình biến
19


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
động của thị trờng mà các hộ nông dân phải thay đổi cây trồng thờng xuyên
gây thiệt hại lớn. Mặt khác do vấn đề nghiên cứu giống và năng suất cây
trồng cha đợc tốt mà sản phẩm ở nớc ta không đồngbộ, chất lợng cha cao.
Điều này cũng gây ảnh hởng đến lợi ích của nhời nông dân cũng nh gâykhó
khăn cho ngời mua, do đó ảnh hởng đến hoạt động xuất khẩu .
- Ngoài những đặc điểm trên, sản phẩm rau quả chế biến còn phụ thuộc vào
quy trình sản xuất , máy móc thiết bị. Do hệ thống dây chuyền sản xuất rau
quả ở nớc ta đã quá lạc hậu, lại cha đợc đổi mới là bao do thiếu vốn để đầu
t nên đa số máy móc đã ở trong tình trạng tụt hậu so với thế giới. Chính vì
vậy, nó gây ảnh hởng đến việc sản xuất , chế biến rau quả để tiêu thụ, làm
cho sản phẩm chế biến của ta có chất lợng cũng nh mẫu mã cha cao, cha
đáp ứng đợc yêu cầu của các nớc phát triển mà chỉ dùng để xuất khẩu sang
các nớc đang phát triển, những nơi có thu nhập trung bình khá, dẫn tới cạnh
tranh kém.
Đặc điểm thị trờng rau quả thế giới
Sản xuất rau quả là nghành quan trọng trong nền nông nghiệp của nhiều nớc trên thế giới. Hiện nay, diện tích trồng cây ăn quả của thế giới khoảng

12 triệu ha, năng suất 30-35 tấn/ha, sản lợng đạt 430 triệu tấn , bình quân
đầu ngời đạt 69kg quả/năm (Pháp 191kg, Nhật 160 kg). Diện tích trồng rau
của thế giới khoảng 15 triệu ha, năng suất 35-40 tấn/ha, sản lợng đạt 590
triệu tấn. Tiêu thụ bình quân đầu ngời là 85 kg rau/năm (riêng Châu á đạt
90 kg).
Về hoa và cây cảnh, năm 1996 sản lợng thế giới đạt khoảng 20 tỷ USD,
trong đó 3 nớc đứng đầu (chiếm khoảng 50% giá trị sản lợng toàn thế giới)
là Nhật (3,736 tỷ USD), Hà Lan(3,58 tỷ USD), và Mỹ (3,27 tỷ).Trồng hoa,
cây cảnh có giá trị rất cao nh iseaen, với diện tích trồng hoa là 6.200ha,
hàng năm đã thu đợc 1,8 tỷ UD xuất khẩu.
Về năng suất, chất lợng: Do ứng dụng những thành tựu về khao học kỹ
thuật nên nhiều nớc đã tạo ra đợc những giống cây trồng có chất lợng cao,
có khả năng chịu hạn, chống sâu bệnh và có năng suất cao,, ví dụ cam quýt
có thể tới 80 tấn/ha, dứa 120 tấn/ha, cà chua 500 tấn/ha, đậu covert 40
tấn/ha....
Theo dự báo của Tổ chức Nông Lơng thế gới (FAO), trong thời kỳ 20012010, nhu cầu tiêu thụ rau quả của thế giới tăng nhanh vì tốc độ tăng dân số
thế giới tăng 1,5%/năm, đến năm 2005 đạt 6,5 tỷ ngời, năm 2010 đạt 7 tỷ
ngời; tốc độ phát triển kinh tế thế giới tăng 3-4%/ năm, tốc độ phát triển thơng mại tăng 6-7%/ năm; nhu cầu tiêu thụ rau quả tăng 3,6%/năm, trong
khi tốc độ tăng sản lợng rau quả chỉ đạt 2,8%/năm.
20


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Trình độ phát triển về dân trí và xã hội ảnh hởng trực tiếp đến sự thay đổi
cơ cấu bữa ăn, ngời dân sẽ giảm tiêu dùng các loại thức ăn nhiều chất béo,
chất tinh bột mà tăng tiêu dùng các loại rau quả,ruợu, bia và nớc giải khát.
Nhu cầu tiêu dùng rau quả sạch có chất lợng cao ngày càng tăng do đời
sống của nhân dân không ngừng đợc cải thiện.
Trong những năm qua, số lợng rau quả nhập khẩu tăng bình quân 1,8%/
năm. Theo dự báo của FAO, với tốc độ này, đến năm 2010 số lợng rau quả

nhập khẩu toàn thế giới sẽ đạt khoảng 1.7 triệu tấn. Các nớc nhập khẩu chủ
yếu là Pháp, Đức, Canađa, Anh , Mỹ, Nga..Đến năm 2010số lợng rau quả
xuất khẩu trên thế giới khoảng 1,8 triệu tấn. Các nớc xuất khẩu rau quả chủ
yếu là Trung Quốc, Mỹ, Italia và Hà Lan.
Tình hình sản xuất và xuất khẩu rau quả ở Việt Nam
..17 Điều kiện tự nhiên đối với sản xuất rau quả
Việt Nam nằm ở vùng Đông Nam Châu á, đất nớc có chiều dài trên 15 vĩ độ
với mấy ngàn km giáp biển Đông, thuộc vùng nhiệt đới gió mùa-có mùa
đông lạnh(phía Bắc và miền núi), cùng với địa hình từ núi cao đến đồng
bằng, đã tạo nên những lợi thế về địa lý sinh thái so với nhiều nớc khác
trong việc trồng trọt.
..18 Tình hình sản xuất
Theo số liệu của tổng cục thống kê trong 11 năm gần đây (1985-1995):
Về diện tích: Diện tích rau quả có tăng, nhng tốc độ còn chậm và còn chiếm
tỷ lệ nhỏ: 6,8-8,2% trong tổng diện tích các loại cây trồng, trong đó rau đậu
4,3-4,9%, cây ăn quả 2,5-3,3%. Mấy năm gần đây, từ khi có nghị quyết 5BCH Trung ơng Đảng khoá 7 (1993), thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây
trồng, phát triển mạnh rau quả, trong sản xuất đã có sự chuyển động
mới,nhất là trồng cây ăn quả ngày càng tăng trong cả nớc. So sánh năm
1995 với 1992, rau đậu từ 445 ngàn ha đã tăng lên 515,8 ngàn ha (tăng
15,9); cây ăn quả từ 260,9 ngàn ha đã tăng lên 346,6ngàn ha(tăng 32,8%).
Về năng suất: Trong 11 năm qua, năng suất rau quả bình quân cả nớc tăng
chậm và không ổn định, trong khoảng 11,6-12.6 tấn/ha. Các cây ăn quả chủ
yếu cũng tơng tự : Chối 15,2-16,3 tấn/ha, cam 10 năm liền dao động trong
khoảng 7,1-8,9 tấ/ha, dứa 12-7,7 tấn/ha(giảm)...
Về sản lợng: Do diện tích rau gần đây tăng khá, nên sản lợng rau năm 1995
cả nớc đạt 4.145.600 tấn, bình quân đầu ngời đạt 56kg/năm. Sản lợng quả
cả nớc ớc tính đạt khoảng 3.000.000 tấn, bình quân đầu ngời khoảng
40kg/năm.
21

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Các vùng sản xuất rau quả: Rau quả nớc ta có ở hầu hết các tỉnh, thành phố,
với quy mô, chủng koại khác nhau. Trải qua quá trình sản xuất lâu dài, đã
hình thành những vùng sản xuất rau quả có tập quán sản xuất và kinh
nghiệm truyền thống trong các điều kiện sinh thái khác nhau nh: Cam, quýt
(Đồng Bằng Sông Cửu Long, Hà Giang, Tuyên Quang...); vải, nhãn (tập
trung chủ yếu ở các tỉnh Bắc Bộ)...Mặt khác, sự ra đời của hệ thống nhà
máy chế biến rau quả từ năm 1960 và sự phát triển xuất khẩu rau quả, nhất
là những năm 80-90 trong chơng trình hợp tác rau quả Việt Xô, đã thúc đẩy
sản xuất ở nhiều vùng trong nớc nh: Rau vụ Đông-Xuân ở Đồng Bằng Sông
Hồng; ớt, tỏi, hạt tiêu, cam, dứa, chuối, da dấu ở cả phía Bắc và phía Nam.
Trình độ sản xuất rau quả: Nhìn chung trình độ sản xuất rau quả của ta còn
thấp so với nhiều nớc trên thế giới. Sản xuất rau quả vẫn mang tính tự phát,
sản xuất nhỏ, phân tán, theo tập quán.
Tình hình tiêu thụ: Thời gian qua rau quả nớc ta chủ yếu là tiêu thụ trong nớc, phần huy động cho chế biến và xuất khẩu mới chiếm tỷ lệ nhỏ. Giai
đoạn 1980-1990 xuất khẩu chủ yếu sang Liên Xô cũ và Đông âu, năm cao
nhất tổng khối lợng rau quả xuất khẩu tơi và nguyên liệu chế biến khoảng
300.000 tấn/năm, so với tổng sản lợng rau quả cả nớc (khoảng 5 triệu tấn,
gồm: rau 3 triệu , quả 2 triệu) thì chỉ chiếm khoảng 6%. Mấy năm gần đây
tình hình xuất khẩu sang các thị trờng nói trên giảm. ở trong nớc , tuy sản
lợng rau quả bình quân đầu ngời cha phải là cao nhng vẫn có tình trạng thừa
và thiếu. Vào mùa thu hoạch rộ mỗi loại, nơi trồng nhièu thì rất rẻ, còn
những nơi khác thì vẫn thiếu và đắt.
..19 Tình hình xuất khẩu
Rau quả Việt Nam đợc xuất khẩu từ năm 1957 sang Trung Quốc. Những
năm 1960 - 1975 sản xuất và xuất khẩu tăng chậm, do ảnh hởng của chiến
tranh. Từ năm 1976, xuất khẩu rau quả bắt đầu tăng, thị trờng chủ yếu là
Liên Xô cũ và Đông Âu, nhất là giai đoạn 1986 -1990 - giai đoạn thực hiện
Hiệp định rau quả Việt Xô. Trong 5 năm này, Tổng công ty rau quả Việt

Nam (Vegetexco) đã giao hàng cho Liên Xô cũ gần 500 ngàn tấn rau quả tơi và chế biến, kim nghạch 191 triệu rúp. Xuất khẩu năm cao nhất (1989)
đạt 54,4 triệu rúp và USD. Từ năm 1991, sau những biến động ở Liên Xô và
Đông Âu, thị trờng rau quả truyền thống bị thu hẹp hẳn. So với thế giới,
mức xuất khẩu rau quả của ta hiện nay còn rất nhỏ bé. Theo tài liệu của
Fao thì năm 1994, tổng giá trị xuất khẩu rau quả của Việt Nam là 71,7
triệu USD, chỉ chiếm 7,3 % tổng giá trị nông sản xuất khẩu (978 triệu
22


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
USD). Trong khi đó, số liệu tơng ứng của một số nớc Châu á là: Trung
Quốc 22,8 %; Thái Lan 20,9 %; Philipin 39,6 %; Thổ Nhĩ Kỳ 49,6 % ... với
giá trị kim nghạch lớn hơn nhiều so với của ta.
Dự báo mức tăng trởng GDP nớc ta thời kỳ 2001-2010đạt từ 7-8%/ năm;
mức tiêu thụ rau quả tăng 10%/năm; đến năm 2010 lợng tiêu thị bình quân
đầu ngời đạt khoảng 80-90 kg rau, 60-70 kg quả; khối lợng tiêu dùng rau cả
nớc từ 7,6-8,6 triệu tấn, khối lợng tiêu dùng quả của cả nớc khoảng 5,7-6,7
triệu tấn.
Theo Quyết định số 182/1999/QĐTTg ngày 3/9/1999 của Thủ tớng Chính
phủ về việc phê duyệt đề án phát triển rau quả và hoa, cây cảnh thời kỳ
1999-2010 thì kim ngạch xuất khẩu đến năm 2010 đạt 1 tỷ USD/ năm.

..20 Vai trò của nghành sản xuất và xuất khẩu trong nền kinh tế Việt Nam.
-

Rau quả là loại cây có giá trị cao của nền nông nghiệp đồng thời
có giá trị đối với môi trờng sinh thái của đất nớc. Việt Nam là một
nớc có điều kiện khí hậu, thổ nhỡng phù hợp với nhiều koại rau quả
( nhiệt đới, á nhiệt đới và một só có nguồn gốc ôn đới), hơn 70%
lao động trong lĩnh vực nông nghiệp nên phát triển rau quả sẽ là

một lợi thế trong nền kinh tế Việt Nam. Phát triển rau quả góp phần
khai thác tài nguyên về đất đai, khí hậu của đất nớc, nâng cao đời
sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, làm đẹp cho cuộc sồng xã
hội, bảo vệ môi trờng sinh thái cho đất nớc. Phát triển nghành rau
quả nhằm góp phần giải quyết một số lợng lớn lao động d thừa, mà
yêu cầu trình độ đối với đội ngũ này không cần cao lắm.

Việc phát triển nghành rau quả trong nớc làm cho việc quản lý
chất lợng và vệ sinh thực phâm trong rau quả sẽ đơn giản và dễ dàng
hơn đối với một số cơ quan quản lý thực phẩm.
Với dân số đa phần lạ lao động trong lĩnh vực nông nghiệp,
cùng với việc xem xét nguyên lý về lợi thế so sánh đã gợi mở cho húng
ta một định hớng phát triển kinh tế đó là: Trong giai đoạn hiện nay cần
phát triển những mặt hàng sử dụng nhiều lao động, ít vốn để sản xuất
và xuất khẩu. Nói cụ thể hơn: nớc ta phải dựa vào nông nghiệp trong
thời gian dài để tăng kim nghạch xuất khẩu cho công nghiệp phát triển
23


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
. Phát triển công nghiệp rau quả còn để cung cấp nguyên liệu cho công
nghiệp chế biến thực phẩm và cong nghiệp chế biến tinh dầu.
Phát triển sản xuất và chế biế rau quả không chỉ để đáp ứng nhu
cầu trong nớc mà còn dùng cho xuất khẩu .Về thực chất đây là biện
pháp tranh thủ vốn và kỹ thuật của nớc ngoài, kết hơp với những tiềm
năng sẵn có trong nớc để phát triển nông nghiệp Việt nam, góp phần
tăng trởng mạnh cho kinh tế.
Xuất khẩu rau quả góp phần tạo nguồn ngoại tệ dùng cho nhập
khẩu máy móc, thiết bị kỹ thuật, công nghiệp tiên tiến để phục vụ cho
sự nghiệp công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nớc.

Thông qua xuất nhập khẩu nghành rau quả của ta sẽ tham gia
cạnh tranh trên thị trờng thế giới về giá cả và chất lợng. Đồng thời,
hoạt động xuất khẩu rau quả khuyến khích sản xuất nông nghiệp phát
triển.
Trong giai đoạn hiện nay, tuy rau quả không còn mang tính chất
quan trọng nh là một ngành kinh tế mang lại sự phát triển kinh tế vợt
bậc nhng nó vẫn đang và sẽ là một ngành kinh tế có hiệu quả và phù
hợp với những nguồn lực hiện có của chúng ta và sản phẩm có thể
cạnh tranh đợc đối với các mặt hàng tơng tự trên thị trờng thế giới.

24


Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

Chơng II
thực trạng hoạt động xuất khẩu rau quả của tổng công
ty rau quả việt nam sang viễn đông - Liên bang nga

I. giới thiệu chung về Tổng công ty rau quả Việt
Nam
Hiện nay, cả nớc có khoảng 53 doanh nghiệp trong đó bao gồm các doanh
nghiệp nhà nớc, doanh nghiệp liên doanh cũng nh doanh nghiệp 100 % vốn
nớc ngoài tham gia vào hoạt động xuất nhập khẩu rau quả, song trong số
những doanh nghiệp này Tổng công ty rau quả Việt Nam (Vegetexco) là
doanh nghiệp Nhà nớc đầu tiên tham gia vào lĩnh vự c này và có một bề dày
kinh nghiệp hoạt động cũng nh thành tích. Riêng thị trờng Viễn Đông-Liên
Bang Nga vốn là thị trờng truyền thống của công ty, đợc khai thác từ rât
sớm. Bởi vậy trong phạm vi bài này chỉ xin đợc trình bày về hoạt động xuất
khẩu của công ty sang vùng Viễn Đông

1. Quá trình hình thành và phát triển của Tổng công ty rau quả Việt Nam
Tổng công ty rau quả Việt Nam (Vegetexco) Đợc thành lập ngày 11/2/1988
theo Quyết định số 63 NN-TCQB/QĐ của Bộ nông nghiệp và phát triển
nông thôn trên cơ sở hợp nhất của các đơn vị sản xuất, chế biến và công
nghiệp thực phẩm. Tiền thân cuả Tổng công ty là Công ty xuất nhập khẩu
rau quả trực thuộc Bộ ngoại thơng thành lập năm 1959, đến năm 1985 đợc
nâng lên thành Tổng công ty xuất nhập khẩu rau quả thuộc Bộ công nghiệp
thực phẩm. Sở dĩ Tổng công ty đợc mang tên nh ngày nay là vì Tổng công
ty đã mở rộng lĩnh vực kinh doanh chuyên ngành kinh tế kỹ thuật đối với
rau quả bao gồm các hoạt động từ sản xuất nông nghiệp đến chế biến công
nghiệp, xuất nhập khẩu rau quả và nghiên cứu khoa học kỹ thuật chứ không
chỉ thực hiện duy nhất hoạt động xuất khẩu rau quả nh trớc đây. Công ty đã
có quan hệ làm ăn với những tổ chức kinh tế ở hơn 100 nớc khác nhau trên
thế giới. Quá trình hoạt động của Tổng công ty có thể đợc chia làm 3 giai
đoạn:
Thời kỳ 1988-1990:
Đây là thời kỳ hoạt động theo cơ chế bao cấp, sản xuất của Tổng công ty
trong thời gian này đang nằm trong quỹ đạo của chơng trình hợp tác rau
quả Việt-Xô (1986-1990). Đây là chơng trình hợp tác lớn thứ hai sau chơng
trình hợp tác dầu khí và là một trong những mục tiêu chiến lợc của Đảng và
25