nghị luận xã hội: BỆNH VÔ CẢM Ở GIỚI TRẺ

BỆ
NH VÔ C Ả
M Ở GI Ớ
I TR Ẻ
Nhân lo ại đã b ư
ớc vào k ỷ nguyên m ớ
i, m ột k ỷ nguyên v ớ
i r ất nhi ều thu ận l ợ
i
giúp cho con ng ư
ời , đ
ặc bi ệt là gi ớ
i tr ẻ có đề
i u ki ện h ọc h ỏi, trau d ồi và ti ếp c ận
vớ
i nhi ều ph ư
ơn g ti ện hi ện đ
ại . Có đ
ư
ợ c m ột xã h ội v ăn minh, hi ện đ
ại ngày nay
m ột ph ần l ớ
n c ũng là do nh ữ
ng phát minh v ĩ đ
ại c ủa con ng ư
ời . M ột trong s ố đó
chính là s ự sáng ch ế ra rô-b ốt, và càng ngày, rô-b ốt càng đ
ư
ợ c c ải ti ến cao h ơ
n,
tỉ mỉ h ơ

n làm sao cho th ật gi ống con ng ư
ời đ
ể giúp con ng ư
ời đ
ư
ợ c nhi ều h ơ
n
trong các công vi ệc khó nh ọc, b ộn b ề c ủa cu ộc s ống. Ch ỉ l ạ m ột đề
i u: Đ
ó là trong
khi các nhà khoa h ọc đa ng "vò đ
ầu b ứ
t tóc" không bi ết làm sao có th ể t ạo ra m ột
con chip "tình c ảm" đ
ể khi ến "nh ữ
ng c ỗ máy vô tình" bi ết yêu, bi ết ghét, bi ết
th ư
ơn g , bi ết gi ận thì d ư
ờn g nh ư con ng ư
ời l ại đi ng ư
ợc l ại, càng ngày càng vô
tình, th ờ ơ v ớ
i m ọi s ự xung quanh. Đ
ó chính là c ăn b ệnh nan y đa ng hoành hành
r ộng l ớ
n không nh ữ
ng ch ỉ d ừ
ng l ại ở m ột cá nhân mà đang len l ỏi vào m ọi t ầng
lớ
p xã h ội - b ệnh vô c ảm.

Đồn g th ờ
i, giá tr ị đạo đức l ại b ị xói mòn b ở
i ch ủ ngh ĩa th ự
c d ụng, ch ủ ngh ĩa duy
v ật và ch ủ ngh ĩa cá nhân, d ẫn đ
ến "b ệnh vô c ảm". Nhìn th ấy cái x ấu, cái ác mà
không th ấy b ất bình, không c ăm t ứ
c, không ph ẫn n ộ. Nhìn th ấy cái đ
ẹp mà
không ng ư
ỡn g m ộ, không say mê, không thích thú . Th ấy c ảnh t ư
ợn g bi th ư
ơn g
l ại th ờ ơ, không đ
ộn g lòng chua xót, không rung đ
ộn g tâm can. V ậy đó còn là
con ng ư
ời không hay ch ỉ là cái xác khô c ủa m ột c ỗ máy?B ệnh này th ể hi ện ở
ch ỗ không h ề đ
ộn g lòng tr ư
ớc nh ữ
ng n ỗi đa u c ủa ng ư
ời khác, c ũng nh ư không
h ề ph ẫn n ộ tr ư
ớc nh ữ
ng t ệ n ạn xã h ội x ảy ra tr ư
ớc m ắt.
Con ng ư
ời h ầu nh ư tr ở nên vô tình tr ư
ớc cu ộc s ống c ủa ng ư

ời khác, đ
ể "M ạnh
ai n ấy s ống", "Ph ải ai tai n ấy". L ờ
i cha ông ta đã d ạy: "M ột con ng ự
a đa u c ả tàu
b ỏ c ỏ" hay "Th ư
ơn g ng ư
ời nh ư th ể th ư
ơn g thân" t ừ lâu đã tr ở thành đ
ạo lý c ủa
con ng ư
ời Vi ệt Nam. Truy ền th ống t ốt đ
ẹp ấy luôn đ
ư
ợc đ
ồn g bào ta gi ữ gìn và
phát huy. Th ế nh ư
ng ngày nay, bên c ạnh nh ữ
ng con ng ư
ời bi ết đ
ồn g c ảm, chia
s ẻ, luôn ngh ĩ đ
ến ng ư
ời khác còn có nh ữ
ng k ẻ th ờ ơ
, l ạnh nh ạt, ích k ỷ, ch ỉ ngh ĩ
đến b ản thân. Đối v ớ
i nh ữ
ng ng ười m ắc "b ệnh vô c ảm" này, chúng ta c ần giúp
h ọ hi ểu rõ l ờ

i d ạy c ủa c ổ nhân: "Nhi ễu đề
i u ph ủ l ấy giá g ư
ơn g , Ng ư
ời trong m ột
nư
ớc ph ải th ư
ơn g nhau cùng". V ấn đ
ề vô c ảm trong xã h ội hi ện nay đa ng là
thách đ
ố cho các nhà giáo d ục, các b ậc cha m ẹ, c ũng nh ư nh ữ
ng ng ư
ời có trách
nhi ệm. Tìm hi ểu th ự
c tr ạng và nguyên nhân c ủa "b ệnh vô c ảm", chúng ta s ẽ th ấy
tác h ại ghê g ớ
m c ủa nó h ầu tìm ra ph ư
ơn g cách đ
ể ch ống l ại c ăn b ệnh quái ác
này. B Ệ
NH VÔ C Ả
M

I.B ệnh vô c ảm là gì ?


“B ệnh vô c ảm” đượ
c hi ểu là m ột tr ạng thái tinh th ần mà ở đó, con ng ườ
i không
n ảy sinh nh ữ
ng c ảm xúc đố

i vớ
i nh ữ
ng s ự v ật, s ự vi ệc di ễn ra xung quanh mình,
nh ữ
ng n ỗi bu ồn, n ỗi đa u, s ự m ất mát, thi ệt thòi c ủa đồ
n g lo ại. ”, hay nh ư m ột
cách nói hình t ượ
n g là con ng ườ
i b ị ”rô-b ốt hóa”, khi ến con ng ườ
i hành x ử tàn
nh ẫn, vô tình. Vô c ảm còn là con đườ
n g tr ự
c ti ếp d ẫn đế
n nh ữ
ng cái x ấu, cái ác.
Nó là m ột c ăn b ệnh lâm sàng mà trong đó , não c ủa ng ườ
i b ệnh v ẫn ho ạt độ
ng
nh ư
ng trái tim l ại hoàn toàn b ăng giá. Ng ườ
i ta đã vô c ảm thì làm sao có th ể
th ấu hi ểu đượ
c n ỗi đau, tình c ảm c ủa ng ườ
i khác, ng ườ
i ta ch ỉ ngh ĩ đế
n mình và
lợ
i ích c ủa riêng mình mà thôi. Nh ữ
ng ng ườ
i s ống vô c ảm th ườ

n g ch ỉ bo bo ngh ĩ
đến l ợ
i ích c ủa riêng mình, ng ại va ch ạm, s ợ phi ền toái, liên l ụy v ớ
i tâm ni ệm
“ đèn nhà ai nhà n ấy r ạng”. Nh ữ
ng k ẻ s ống vô c ảm th ậm chí còn l ạnh lùng, nh ẫn
tâm gieo r ắc n ỗi đa u cho ng ườ
i khác mà không m ảy may độ
n g lòng tr ắc ẩn .
II. Th ự
c tr ạng vô c ảm c ủ
a gi ớ
i tr ẻ:
Ngày nay, gi ớ
i tr ẻ có nhi ều c ơ h ội h ọc h ỏi, trau d ồi ki ến th ứ
c hơ
n các th ế h ệ đi
tr ướ
c , nhi ều tr ườ
n g công và tr ườ
n g t ư m ở ra để đà o t ạo nh ữ
ng con ng ườ
i có tri
th ứ
c, có đạ
o đứ
c , h ầu ph ục v ụ cho nhân qu ần xã h ội, d ẫn đư
a đấ
t n ướ
c đế

n m ột
n ền v ăn minh tiên ti ến, theo kp
ị đà ti ến b ộ c ủa các n ướ
c trên th ế gi ớ
i. Nh ư
ng
th ật đa u lòng m ỗi khi nh ữ
ng hình ản h vô c ảm và thi ếu đạ
o đứ
c c ủa gi ớ
i tr ẻ đượ
c
các ph ươ
n g ti ện truy ền thông đư
a lên m ặt báo hay chúng ta t ận m ắt ch ứ
ng ki ến
nh ữ
ng c ảnh đa u lòng. Th ờ
i gian qua, liên ti ếp x ảy ra nh ữ
ng v ụ b ạo l ự
c h ọc
đườn g khi ến d ư lu ận không kh ỏi bàng hoàng, lo l ắng. Tính thân thi ện c ần có
trong môi tr ườ
n g h ọc đườ
n g ít nhi ều b ị s ứ
t m ẻ khi nhi ều h ọc sinh ch ỉ thích “nói
chu ỵệ
n” vớ
i nhau b ằng gi ải pháp b ạo l ự
c. Đ

á ng bu ồn là trong nh ữ
ng v ụ hành
hung, đá nh nhau gi ữ
a các h ọc sinh th ờ
i gian qua đề
u có m ột s ố đô ng “khán gi ả”
tr ẻ tu ổi, có ng ườ
i trong s ố đó còn là b ạn cùng l ớ
p h ọc v ớ
i n ạn nhân. Không ch ỉ
th ản nhiên đứ
n g nhìn, nh ữ
ng h ọc sinh này còn dùng đệ
i n tho ại di độ
n g ghi hình
r ồi tung lên m ạng. Còn đá ng bu ồn h ơ
n khi đo ạn video clip “t ự t ạo” ấy sau khi
nhanh chóng lan truy ền trên m ạng đã nh ận đượ
c s ự h ưở
ng ứ
n g, c ổ v ũ c ủa
không ít gi ớ
i tr ẻ v ớ
i nh ữ
ng l ờ
i l ẽ bình lu ận th ản nhiên, tàn nh ẫn nh ư
: “c ũng bình
th ườ
n g thôi”, “l ần sau c ứ th ế mà phát huy”, “ đượ
c l ắm”, “hoành tráng l ắm”… Và

nh ư th ế, d ườ
n g nh ư s ự vô c ảm trong gi ớ
i tr ẻ đa ng đượ
c t ăng lên theo c ấp s ố
nhân.
Mớ
i đâ y, c ư dân m ạng l ại gi ật mình tr ướ
c hành vi côn đồ c ủa m ột nhóm n ữ sinh
ở B ắc Giang, B ắc Ninh, Qu ảng Ninh, H ải Phòng, Hà N ội... v ớ
i nh ữ
ng màn đá nh
đập , xé áo, c ắt tóc. "Ng ười quay l ại nh ữ
ng hình ản h đó là m ột nam sinh. Kèm
theo nh ữ
ng l ờ
i ch ử
i bớ
i c ủa nh ữ
ng cô gái hành hung, còn c ổ v ũ nhi ệt tình, h ứ
ng
kh ở
i c ủa anh chàng này: "C ở
i áo đi, c ở
i áo đi , xé áo đi ...!!!" . H ơ
n nữ
a, nhi ều
ng ườ
i c ũng ng ỡ ngàng vì s ự th ờ ơ c ủa nh ữ
ng th ế h ệ 8x, 9x. M ặc d ầu các b ạn có
đề

i u ki ện nh ư
ng l ại không s ẵn lòng giúp đỡ nh ữ
ng ng ười g ặp khó kh ăn, ho ạn
n ạn. S ự vi ệc m ớ
i đây, cô gái 19 tu ổi đã dùng cái đụ
c th ợ m ộc c ủa cha mình làm
hung khí đi gi ết thi ếu ph ụ đa ng mang thai g ần k ỳ sanh n ở
, đã t ừ
ng m ột th ờ
i là


bạn học chung trường, chỉ vì thiếu phụ ấy đã cưới người mình từng yêu. M ặc dù,
người bị hại đã quỳ gối van xin tha chết. Ấy vậy mà những nhác đục oan nghiệt
kia vẫn không buông tha hai sinh mạng chỉ để thỏa cơn tức gi ận vì tự ngã c ủa
bản thân mình. Sự vô cảm này quả là tàn khốc. Còn đó, những cảnh vô c ảm
ngay trước mắt chúng ta, khi một số thanh thiếu niên tán t ận lương tâm, vì c ơn
nghiện games đã không khống chế nỗi con ma nghiện hoành hành, s ẵn sàng ra
tay chém đi bà nội của mình lấy chút tiền mọn để thỏa mãn cơn nghiện quái ác…
Lại còn cảnh bà cụ đã nâng đỡ một kẻ từng lầm đường lạc lối chỉ vì muốn anh ta
làm lại một người hữu ích cho xã hội, thế mà anh đã nhẫn tâm giết đi bà cụ với
ánh mắt không nhìn rõ, chỉ vì mấy trăm ngàn đồng dành dụm của bà. Bà c ụ đã
từng cho anh ăn, cho anh uống, cho anh tá túc khi xã hội và ng ười thân đã ru ồng
bỏ anh, thế mà anh xuống tay không một chút trắc ẩn của lương tri…! Mới đây
nhất, một thanh niên với nickname “kẹo mút thích ch ơi bời” gây tai n ạn r ồi th ản
nhiên lên facebook để “khoe thành tích” với những l ời lẽ tàn nhẫn tr ước sự tán
thưởng của không ít người bạn. Đoạn status được ‘tạm dịch’ theo ngôn ngữ
chuẩn với nội dung: “Tin buồn! Chúng tôi vô cùng thương ti ếc báo tin c ụ già 60
tuổi đêm qua chúng tôi đâm xe máy vào đã củ tỏi vào hồi 17 gi ờ 07…anh em
phang lô đề nhiệt tình đi, lão sinh năm 1953.” Thật ra những kiểu máu l ạnh giang

hồ như kẹo Mút Chơi Bời không hiếm hoi trên các trang mạng xã h ội. Nhi ều
trang mạng cá nhân hiện nay đang còn nhan nh ản nhưng phát ngôn th ể hi ện
cảm xúc bốc đồng vô cảm hoặc buông lời xúc phạm người khác. Ví dụ trên
mạng cá nhân có tên gọi rất sốc là Hội những người muốn gi ết người cướp c ủa
mà không dám thổ lộ, một nickname khởi xướng tinh thần bạo lực và khoe khả
năng đại ca của mình bằng câu: “ Chán như…muốn cầm dao chém thằng nào
cho bõ ghét quá…”. Phát ngôn này không bị ph ản đối mà được thành viên h ội
tán thành theo kiểu “ hay hay”,” cứ thế đi đại ca”. Càng được tung hô nickname
này càng có những phát ngôn chém gió nặng đô h ơn. B ệnh vô c ảm n ặng h ơn
khi người bệnh quên đi trách nhiệm cứu người, giúp người bị nạn. Chúng ta ai
cũng từng chứng kiến cảnh những đám đông trên đường phố khi có vụ tai nạn
hoặc va chạm. Người lao vào cứu giúp thì ít, kẻ hiếu kỳ xúm vào xem r ồi l ặng l ẽ
bỏ đi thì nhiều! Có kẻ vô cảm đến mức độ dã man, vô lương tâm là lợi d ụng cơ
hội cướp đoạt tài sản của người bị nạn.Tệ hại hơn nữa, là có kẻ còn l ạnh lùng
dùng điện thoại di động quay cảnh một người bị xe cán cụt chân, nát thây r ồi
tung cảnh quay ấy lên mạng. Ngày 16/6, báo Pháp Luật TP. HCM đưa tin và ảnh
một vụ việc xảy ra dưới thanh thiên bạch nhật có thể nói là đồng lo ại... ăn cướp
một cách đê hèn của đồng loại. Một người đàn ông đi xe máy gặp cướp ngay
vòng xoay ngã 5 An Dương Vương. Không giằng được túi xách, 2 tên cướp tẩu
thoát bỏ lại nạn nhân với chiếc túi rách toạc, tiền bay tung tóe. Ngay l ập t ức,
những người quanh đó và nhiều người đi đường dừng xe. Nhưng thay vì đu ổi
cướp, họ hối hả "đuổi" theo những đồng tiền đang vung vãi, h ối hả "c ất h ộ" ti ền
của nạn nhân vào túi mình, trước ánh mắt bất lực và đau đớn c ủa n ạn nhân.
Người đàn ông thoát khỏi kẻ cướp chuyên nghiệp, nhưng lại g ặp ph ải b ọn cướp


nhân danh...đồng loại. Không hiểu họ có giàu lên vì những đồng tiền ăn c ướp
của người bị nạn không? Và họ nghĩ gì khi tiêu những đồng tiền đó? Họ có bao
giờ đặt hoàn cảnh mình, hoặc chính người thân của mình ch ẳng may bị n ạn, thì
sẽ nghĩ thế nào? Hay tặc lưỡi theo chủ nghĩa Mackeno: "Sống chết mặc bay,

tiền ông bỏ túi"! Vụ tai nạn trên đường Võ Thị Sáu:nạn nhân v ẫn n ằm đó im lìm,
bất động Những người đi xe máy và xe đạp chung quanh tranh nhau l ượm ti ền
Cảnh hỗn loạn giữa đường do vụ "hôi của" gây ra Xe chở hoa quả b ị lật gi ữa
đường tại Quảng Bình, hàng chục người đã xông vào hôi của Chiếc xe tải chở
đầy tương ớt lật nghiêng tại quốc lộ 1A (đoạn qua huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ
An) đã bị người qua đường "hôi của". Lại nữa, trong thời gian gần đây, tình tr ạng
tội phạm giết người càng được trẻ hóa. Rất nhiều tội phạm đang ở thế hệ 8x, 9x.
Chẳng hạn mới đây, dư luận xôn xao về vụ thảm sát, cướp tiệm vàng Ngọc Bích
(phố Sàn, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang). "Kẻ vô cảm" đã giết ba mạng ng ười,
đó là thanh niên Lê Văn Luyện, 17 tuổi. Có người đã nói: "Hành vi ph ạm t ội c ủa
Lê Văn Luyện là đặc biệt nghiêm trọng, có tính chất dã man, tàn bạo, vô c ảm
chưa từng có từ trước tới nay". Sau vụ thảm sát đó, trang mạng xã hội còn có c ả
một trang Hội những người hâm mộ sát thụ tiệm vàng Lê Văn Luyện. Những
người tham gia bình luận, chia sẻ, cảm thông…kẻ gây án vị thành niên này.
Thậm chí có nickname tôn thờ Luyện làm thần tượng. Ngoài ra, còn có H ồ Nh ật
Linh,18 tuổi, ngụ tại Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình đã đâm 95 nhát dao vào thai ph ụ
có bầu 8 tháng tuổi, sau đó vứt xác nạn nhân xuống mương... Vô cảm còn len l ỏi
sang một lĩnh vực khác cũng đáng báo động đó là vô cảm trong b ệnh vi ện. M ới
đây tại Bệnh viện Bưu Điện Hà Nội, chỉ vì sự vô cảm của bác sĩ và các y tá, đã
dẫn đến cái chết oan uổng của một em bé chưa kịp chào đời. Chị Hao kể:
"Chồng tôi đã bồi dưỡng bác sỹ An một triệu đồng, nhờ cứu cho mẹ tròn con
vuông rồi gia đình sẽ "hậu tạ" sau. Thế nhưng, bác sĩ An không m ổ ngay cho tôi
mà đi vào phòng riêng ngồi xem vô tuyến đến t ận 23h40, còn 2 h ộ sinh n ữ là V ũ
Thị Diệu Vân và Trần Hoàng Linh ngồi ở một góc phòng ăn bánh kẹo, nói
chuyện, làm việc riêng để mặc cho tôi đau đớn trên bàn sinh. Tôi đau đớn khi
biết con mình trong bụng đang chết dần chết mòn mà không th ể c ứu được.
Tuyệt vọng, tôi cầu cứu các y tá đang ở gần đó nói giúp với b ất c ứ bác s ĩ nào
cũng được, mổ giúp tôi lấy con ra mà không một ai đứng dậy tìm bác s ĩ. Họ v ẫn
cứ thờ ơ, thản nhiên ăn uống, cười đùa với nhau như không có chuyện gì x ảy ra
cả" . Cái chết oan ức của em học sinh Huỳnh Nguyễn Bích Loan (13 tu ổi) t ại

BVĐK tỉnh. Đây là một biểu hiện bệnh vô cảm của những thầy thu ốc ti ếp nhận
bệnh nhân hôm đó. Em Loan bị đau bụng dữ dội, được gia đình đưa vào viện k ịp
thời, thế nhưng thầy thuốc chủ quan không nghĩ là bệnh cần cấp c ứu và để em
nằm viện suốt buổi sáng không xử lý. Khi bệnh nhân tử vong và được báo chí
phỏng vấn, lại không thừa nhận trách nhiệm của mình mà đổ l ỗi do bệnh nhân
bất hợp tác, quá mập không thể khám lâm sàng được, căn bệnh quá khó, siêu
âm bên ngoài không đáng tin cậy... (?)


Đây chỉ là những trường hợp bệnh nhân tử vong vì bệnh thầy thu ốc vô c ảm
được báo chí phanh phui, còn biết bao trường hợp khác bị tật nguy ền di ch ứng
hay chết oan uổng mà báo chí không phát hiện được. Một bệnh viện dù được
trang bị tối tân hiện đại, có một đội ngũ thầy thuốc có trình độ cao, thế nhưng ch ỉ
một số ít thầy thuốc mắc bệnh vô cảm cũng đủ gây tai họa cho người bệnh.
Bệnh thầy thuốc vô cảm xuất phát từ sự thiếu nhiệt tình và thiếu tri thức. Thi ếu
nhiệt tình làm thầy thuốc, không đam mê công việc, không mu ốn g ần gũi ng ười
bệnh, khám chữa bệnh qua loa chiếu lệ, không thật lòng thương yêu ng ười
bệnh. Thiếu tri thức làm thầy thuốc chủ quan, bảo thủ trong vi ệc đưa ra quy ết
định, luôn luôn tự cho mình là đúng, không tôn trọng đồng nghiệp, không c ầu
tiến trong công việc.
Vô cảm trước cái xấu là một nhẽ, nhưng vô cảm trước cái tốt còn đáng s ợ hơn.
Tình yêu thương là nguồn gốc của sự sống, của con người. Người ta m ất đi tình
yêu thương thì sự sống cũng không tồn tại. Khi đọc một cuốn sách hay, hay m ột
câu châm ngôn trong cuộc sống, người ta vô cảm. Người ta thấy nó sáo r ỗng và
nhạt thếch. Thế nhưng người ta lại tìm thấy điều gì đó thú vị ở những câu
chuyện hài tục tĩu truyền từ blog này sang blog kia.. Người ta nghe m ột bài hát
kháng chiến, hay một bài nhạc vàng, người ta thấy nó cũ rích và không phù h ợp.
Nhưng người ta lại thấy cái hay, cái mới mẻ trong những bài hát thị tr ường mà
âm nhạc bị sáo đi sáo lại, lời lẽ thì thẳng đuột và vô hồn. Người ta nhìn t ấm
gương đôi bạn Tây Nguyên cõng nhau đi học sáu năm trời, người ta th ấy th ật

ngu ngốc và tẻ nhạt. Nhưng người ta tìm thấy điều đáng chú ý, đáng quan tâm ở
những scandal của một cô ca sỹ, diễn viên nào đấy. Những thứ đáng đọc, đáng
nghe, đáng nhìn ..để mà học tập, mà noi gương, mà xúc động, rung c ảm.. thì
người ta không đọc, không nghe, không nhìn.. Sự vô cảm trước cái tốt, bắt
nguồn từ sự thờ ơ với xã hội, thờ ơ với cộng đồng.
Tầm nhìn của họ bị bó hẹp lại cho bản thân chính họ mà thôi. S ẽ có người bảo:
"Người ta vẫn biết cười, biết khóc, biết lắng nghe, biết đọc, biết nhìn.. tại sao l ại
bảo là vô cảm?". Xin trả lời rằng, cảm xúc của họ chỉ tồn tại cho chính h ọ, mà
không hề được chia sẻ, hòa chung cùng cộng đồng. Cảm xúc của họ không làm
cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn mà ngược lại làm cho nó ngày càng gi ảm d ần
giá trị nhân văn, và kéo nó đi xuống. Đối lập với lối sống vô c ảm, bàng quan là
lòng yêu thương con người, vốn là một giá trị văn hóa truy ền thống th ể hi ện l ối
sống đẹp tồn tại từ bao đời nay: Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ Ng ười trong m ột
nước phải thương nhau cùng. Còn nhớ, trong kỳ thi t ốt nghi ệp THPT năm 2009,
có hai trường hợp “đặc biệt”, đến phòng thi muộn không phải do h ỏng xe, ùn t ắc
giao thông hay… ngủ quên mà là vì nghĩa cử cứu người bị n ạn trên đường đến
trường thi. Đó là trường hợp hai thí sinh Tăng Ngọc D ũng, s ố báo danh 160061,
phòng thi số 3 và Lữ Đức Quân, số báo danh 160295, phòng thi s ố 13 t ại h ội
đồng thi Trường THPT Đô Lương 1. Cả hai đều là học sinh lớp 12A4 Trường
THPT Đô Lương 1. Trước hành động cứu người của hai em Quân và Dũng, một


số người cho rằng đó là việc làm bình thường và ai cũng có thể làm được. Tuy
nhiên, phải ở trong hoàn cảnh của hai em mới th ấy hết được ý ngh ĩa t ốt đẹp t ừ
hành động ngỡ như là bình thường ấy. Chiều 2/6, trên đường tới trường thi để
dự thi môn Sinh học, Quân và Dũng phát hiện một người ph ụ n ữ nằm b ất động
giữa đường. Mặc dù giờ thi đã cận kề nhưng hai em vẫn quyết định đưa người
bị nạn là bà Lê Thị Vẹn (57 tuổi) vào Bệnh viện Đô Lương để cấp cứu kịp thời.
Khi đến phòng thi thì đồng hồ đã báo 14h34, muộn 4 phút so với quy định giờ
bắt đầu làm bài. Hay mẫu gương của chàng sinh viên Hiến thuộc H ọc viện Bưu

chính Viễn thông TPHCM. Thấy một cô gái nằm sõng soài bên con l ươn xa l ộ,
"quan sát kỹ hơn, Hiến hốt hoảng thấy hàng chục xe tải, xe khách, container c ứ
vô tư đi ngang qua, không ai thèm đoái hoài đến cô gái. Trong giây phút ấy, Hi ến
cùng Sơn vội vàng lao ra đường, không cần đắn đo, bế thốc cô gái, máu ướt
đẫm chạy thẳng đến bệnh viện" . Nghĩa cử ấy là một minh chứng sinh động của
lòng yêu thương con người. Biểu hiện của lòng yêu thương con người là sự
đồng cảm, chia sẻ, đùm bọc giữa người với người trong cuộc sống. Tình yêu
thương con người là lẽ sống, tình cảm cao đẹp, là chuẩn mực đạo đức mà con
người cần hướng tới trong xã hội. Đáng tiếc là một bộ ph ận giới tr ẻ hiện nay ch ỉ
biết yêu thương chính bản thân mình, thiếu sự quan tâm, sẻ chia, v ị tha đối với
những người xung quanh, thậm chí với cả những người thân. Th ực tr ạng trên đã
gióng lên một hồi chuông cảnh báo về sự sa sút đạo đức, lối sống của giới tr ẻ
ngày nay.
Làm sao để có được một “phương thuốc” hữu hiệu chữa căn bệnh vô cảm đang
có nguy cơ lan rộng trong giới trẻ? Làm sao để giới trẻ ý thức được vai trò, vị trí
của tình thương yêu và biết sống yêu thương, vị tha hơn? Câu hỏi trên xin dành
cho những người quan tâm đến thế hệ tương lai của đất nước Vô cảm nguy
hiểm với cả chính người bệnh lẫn vả người xung quanh . Nhân lo ại đang bó tay
trước căn bệnh của thế kỷ: bệnh nan y HIV/AIDS. Căn bệnh thứ hai cũng nan y
không kém là bệnh vô cảm! Ra đường nhiều người gặp cái t ốt không ủng h ộ,
thấy cái xấu không lên án, không ít nơi cả phố, cả làng s ợ tên ăn tr ộm, c ả xã s ợ
thằng say rượu vì không muốn bị liên lụy... đang làm cho b ệnh vô c ảm v ốn đã và
đang có nguy cơ lan rộng, càng có điều kiện lây lan mạnh hơn! B ệnh HIV/AIDS
vốn đã nguy nan, bệnh vô cảm nếu không được giáo dục, không được ngăn
chặn sẽ là tác nhân làm “lệch chuẩn” hay “loạn chuẩn” đạo đức, sẽ là nguyên
nhân gây ra sự khủng hoảng kinh tế - xã hội, thậm chí làm s ụp đổ m ột ch ế độ,
làm tan nát một gia đình. Một xã hội vô cảm là một xã hội ch ết!c ần xây d ựng 1
xã hội đồng cảm và chia sẻ......
III. Nguyên nhân dẫn giới trẻ đến vô cảm
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng vô cảm và tha hoá đạo đức c ủa

giới trẻ, nhưng tựu chung, cái gốc chính là cách sống của gi ới tr ẻ ngày nay, và
cách giáo dục nhân bản từ trong gia đình cho đến nhà trường và ngoài xã h ội
còn quá thờ ơ, hời hợt.


1. Nguyên nhân bản thân
Do bản thân họ thiếu tình yêu thương, thiếu lòng quảng đại; h ọ sống b ằng thứ lý
trí sắt đá, tình cảm khô cằn của mình. Thêm vào đó, do ngoại cảnh tác động: khi
một con người bị chính cái xấu hãm hại, khi mà những đi ều tốt đẹp không x ảy
đến với bản thân, thì họ sẽ trở nên hận đời và vô cảm trước cuộc đời. Họ không
còn lòng tin vào điều tốt, thế nên họ vô cảm trước những đi ều tốt đẹp trên cu ộc
đời này. Đối với họ, nhà hàng xóm gặp hoạn nạn, có người thân mắc ph ải tệ n ạn
xã hội, họ cũng bàng quan như không hay biết, không h ỏi han, cũng ch ẳng an ủi
một vài lời. Trên đường đi, gặp người bị nạn, họ bỏ đi, chẳng thèm quan tâm
sống chết ra sao, hoặc có ghé lại thì cũng chỉ để thỏa mãn tính hiếu k ỳ, giương
đôi mắt ếch nhìn chung quanh, không hề giúp đỡ nạn nhân vì h ọ s ợ ph ải gánh
trách nhiệm. Gặp kẻ bất hạnh, tàn tật nằm bên vệ đường, họ chẳng những
không thương xót mà còn khinh bỉ, rẻ rúng những con người kém may m ắn đó.
Quả thật, đó là những hành động đáng lên án. Theo chuyên viên t ư v ấn Lý Th ị
Mai thuộc Trung tâm Tư vấn Hôn nhân và Gia đình TPHCM, cho biết: "Do tâm lý
sống 'chỉ biết mình' khá phổ biến trong giới trẻ ngày nay, căn b ệnh vô c ảm đã
thật sự xâm nhập và ăn sâu trong thế hệ trẻ hiện giờ!" Hơn nữa, sự vô c ảm b ắt
nguồn từ lối sống ích kỷ, thực dụng, hưởng thụ là nguyên nhân khiến người ta
cảm thấy cuộc sống nhàm chán, đơn điệu, vô nghĩa. Hậu quả là, những xúc c ảm
đạo đức bị hạn chế, thậm chí bị triệt tiêu.
2. Nguyên nhân từ gia đình
"Gia đình chính là tế bào của xã hội, gia đình mà tốt đẹp thì xã h ội m ới t ốt đẹp
được". Đây chính là bài học giáo dục công dân của học sinh cấp II. Thế mà ngày
nay, trong nhiều gia đình, cha mẹ rất ít dạy con có sự đồng c ảm v ới người khác,
với những người chung quanh. Theo chuyên gia tư vấn tâm lý Tri ệu H ồng Nh ư

thuộc Trung tâm Tư vấn Tâm lý Hà Nội: "Cách phản ứng, hành vi của gi ới tr ẻ
một phần là do học hỏi ngoài xã hội và một phần là do ảnh hưởng t ừ trong gia
đình, cũng có khi là do lối sống mà giới trẻ tự tạo nên... Thói quen bó h ẹp giao
tiếp, chỉ giao lưu với những người ảo trên mạng game online. Những c ảnh b ạo
lực từ đấm đá đến chém giết man rợ, đầy rẫy trong các trò chơi điện tử, trên ti vi,
trong truyện tranh; những thú vui giải trí được giới trẻ yêu thích s ẽ d ẫn t ới th ờ ơ
hay lãnh đạm với những việc xảy ra xung quanh, đó là một h ệ qu ả không tránh
khỏi". Đúc kết kinh nghiệm giáo dục con cái, ông cha ta đã khuyên: "D ạy con t ừ
thuở còn thơ", cũng tựa như uốn cây tre, phải uốn từ lúc tre còn non. Nh ưng
dường như nhiều gia đình ngày nay không coi trọng điều này, không quan tâm
đến việc dạy con phải có sự đồng cảm, yêu thương, giúp đỡ và biết tha thứ cho
người khác. Bởi lẽ, cha mẹ thiếu gương mẫu về đạo đức, về lối sống, cũng
không quan tâm dạy bảo con cái. Hiện nay, có bao nhiêu bậc cha m ẹ ch ịu b ỏ
thời gian dạy con cái biết cách đối nhân xử thế, biết tôn trọng mình và tôn tr ọng
người khác, dạy con có lòng khoan dung, độ lượng, vị tha và những chu ẩn m ực
giá trị đạo đức mà con người phải sống theo và tôn trọng với tư cách là m ột con


người? Hơn nữa, nhiều phụ huynh vì cưng chiều con nên đáp ứng tất c ả những
yêu cầu vô lối của con một cách vô điều kiện. Thế nhưng, họ lại không d ạy con
phải biết chia sẻ, quan tâm và có trách nhiệm với người thân, v ới bạn bè. M ột
đứa trẻ chỉ biết "nhận" chứ không biết "cho" sẽ nghèo nàn về cảm xúc, vô tâm
trước đòi hỏi của tình người, và bàng quan trước nỗi đau của kẻ khác.
3. Nguyên nhân từ nhà trường:
Nhà trường là nơi đào tạo ra những con người có tài đức, biết quan tâm đến m ọi
người và tích cực phục vụ cho nhân quần xã hội. Thế mà ngày nay, trong m ột s ố
trường học, người ta chỉ chú tâm đến việc nhồi nhét tri thức, còn vấn đề đạo đức
dường như đang bị bỏ ngỏ, thậm chí có những trường chỉ dạy môn giáo dục
công dân cho qua lần chiếu lệ. Bên cạnh một số th ầy cô m ẫu mực, nhi ệt huy ết
với việc giáo dục, vẫn còn đó những thầy cô chưa hoàn thiện nhân cách. "Có

thầy cô gọi học sinh là mày xưng tao, có thầy cô chêm cả những câu chửi t ục
vào lời nói của mình, có thầy cô quát mắng học sinh như kiểu dân ch ợ búa, ...
Chính các em đã phải thốt lên rằng "giáo viên ăn nói thô lỗ, vô v ăn hóa nh ư v ậy
thì trách sao học sinh không bắt chước" . Những hành động đó ít nhiều xâm
nhập vào thế giới quan của giới trẻ, dần dà hình thành l ối hành x ử thô b ạo, thi ếu
tình thương. Sự vô cảm lẽ nào chẳng bắt nguồn từ đó? Thầy cô được xem nh ư
cha mẹ thứ hai của học sinh. Nếu họ vô cảm thì sẽ thiếu tình thương dành cho
những đứa con của mình, thiếu nhiệt tình và trách nhiệm trong vi ệc gi ảng d ạy,
truyền đạt kiến thức cho học sinh. Vì "vô cảm" họ cũng sẽ "đào tạo" ra nh ững
học trò vô cảm như họ. Như thế, ta phải nói sao về những ch ủ nhân t ương lai
của đất nước? Đây chính là một mối họa lớn cho xã hội. Quả th ật, môi trường
giáo dục đang trở nên bất ổn hơn bao giờ hết. Đó thật sự là m ối lo ng ại sâu s ắc
đối với ngành giáo dục và cả xã hội. Nguyên nhân c ủa v ấn nạn trên thì có nhi ều.
Nhưng có một nguyên nhân mà khiến người ta day dứt, trăn trở nhiều nh ất, đó là
căn bệnh vô cảm, nó giảm sút nghiêm trọng tinh thần đấu tranh đang bao trùm ở
khắp nơi, với mọi đối tượng.
4. Nguyên nhân từ xã hội:
Do ảnh hưởng của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ, v ới những ứng
dụng hiện đại của công nghệ thông tin đã ảnh hưởng đặc biệt đến thế hệ trẻ, làm
thay đổi cách thức làm việc, giao tiếp và tư duy, dẫn đến giới trẻ sống vô cảm
không quan tâm đến những việc xung quanh. Theo GS Mark Bauerlein (M ỹ), khi
càng sử dụng internet thì người ta càng lơ là với những gì di ễn ra xung quanh.
Khi blog, mạng xã hội xuất hiện, giới trẻ được tự do thể hiện mình. Nhưng một
khi tự giam mình quá lâu trong thế giới ảo, một bộ phận giới tr ẻ s ẽ có l ối s ống
bất thường và dẫn tới trầm cảm hay vô cảm,... Đồng thời, do ảnh hưởng của nền
kinh tế thị trường đến đạo đức truyền thống: một mặt, nó làm cho những giá tr ị
truyền thống được phát huy, những giá trị đạo đức mới được hình thành; mặt
khác, nó làm nảy sinh tư tưởng ích kỷ, lãng quên trách nhiệm c ộng đồng, đề cao
cái tôi cá nhân lên trên cái ta cộng đồng, lấy giá tr ị v ật chất làm th ước đo cho t ất

cả. Thạc sĩ tâm lý Nguyễn Thị Minh cho rằng: "Dường như đang có một cu ộc
khủng hoảng niềm tin trong xã hội hiện đại dẫn đến các bạn trẻ sống vô c ảm".
Hơn nữa, căn bệnh vô cảm là kết quả của một lối sống thực dụng ngày càng ăn
sâu vào văn hóa của xã hội ngày nay. Khi mà các giá tr ị s ống, giá tr ị đạo đức
tinh thần, lòng bao dung nhân ái, tình th ương yêu đồng lo ại, s ự hy sinh... đang
dần bị thế chỗ cho chủ nghĩa vật chất, chủ nghĩa duy lợi và chủ nghĩa cá nhân,
thì con người không còn cảm giác trước nỗi đau của đồng loại. Bên cạnh đó, do
sự gia tăng những bất công xã hội, là tình trạng quan liêu, tham nh ũng, l ối s ống
"phong bì", người lớn không còn là tấm gương đạo đức cho giới tr ẻ, khi ến đạo
đức bị suy giảm.
IV. Tác hại của căn bệnh vô cảm:
Bệnh vô cảm có những tác hại thật ghê gớm, nó không chỉ làm suy giảm đạo
đức của một cá nhân mà còn đẩy đất nước đến bờ tụt hậu, suy thoái.
1. Bệnh vô cảm có thể dẫn đến chết người:
Một bác sĩ nếu "vô cảm" sẽ không có đủ tình thương đối với con bệnh của mình,
sẽ đánh mất đi lương tâm của một thầy thuốc, sẽ quên đi ph ương châm: "Lương
y như từ mẫu". Chẳng hạn, trước một ca cấp cứu, bệnh nhân đang ở trong tình
trạng nguy kịch, nhưng vì gia cảnh nghèo, không có tiền để đóng vi ện phí hay
không có tiền để "bồi dưỡng" cho bác sĩ, thì "bệnh vô cảm" khi ến cho bác s ĩ ấy
chậm trễ, thờ ơ hay không nhiệt tình cấp cứu bệnh nhân, cuối cùng để bệnh
nhân chết oan uổng, gây đau khổ cho những người thân của h ọ. Càng đau đớn
và chua xót hơn nếu bệnh nhân kia là cha mẹ, là người cột trụ về kinh tế trong
gia đình. Họ phải tất tưởi ra đi, để lại những đứa con thơ dại, cha mẹ già không
ai phụng dưỡng trong cảnh cô đơn, già yếu. Còn nói về ng ười giữ sinh m ạng
của nhiều người như tài xế chẳng hạn, mà mắc "bệnh vô cảm" thì cái chết không
chỉ mang đến cho một người. Người tài xế "vô cảm" sẽ coi mạng con người
chẳng ra gì, cố tình phóng nhanh, vượt ẩu, giành đường để v ề tr ước, s ẽ gây h ậu
quả khôn lường. Một vụ tai nạn giao thông tại Bình Thuận mới đây, đã cướp đi
sinh mạng của mười người và rất nhiều người bị thương. Nguyên nhân cũng ch ỉ

vì tài xế "vô cảm", coi mạng người như cỏ rác.
2. Bệnh vô cảm có thể để lại tai họa lớn cho xã hội:
Thầy cô giáo được xem là "kỹ sư tâm hồn", là "cha mẹ thứ hai" của học sinh.
Nhưng nếu "vô cảm" sẽ thiếu tình thương dành cho những đứa con của mình,
thiếu nhiệt tình trong việc giảng dạy, không có trách nhi ệm trong vi ệc giáo d ục,
hờ hững trong việc truyền đạt kiến thức cho học sinh, không quan tâm đến ch ất
lượng giảng dạy, chỉ biết dạy hết giờ là ra về còn kết quả ra sao không quan
tâm! Vì "vô cảm" họ sẽ "đào tạo" ra những lớp học trò thiếu trình độ, thậm chí
cũng... "vô cảm" như họ. Như thế, các chủ nhân tương lai của đất nước sẽ đi về
đâu? Rường cột nước nhà sẽ ra sao, nếu không nói là đã mục nát ngay t ừ trong
trứng nước? Quả thật, đó là một mối họa vô cùng lớn cho xã h ội!


3. Bệnh vô cảm có thể đưa đất nước đến suy vong:
Các cán bộ Nhà nước là "đầy tớ của nhân dân", hết lòng phục vụ cho công ích,
điều hành mọi hoạt động của đất nước. Thế nhưng, họ lại "vô cảm" trước các
nguyện vọng chính đáng của người dân, thì họ sẽ không thể nào nhìn th ấy và
thấu hiểu được những khốn khó trăm bề của dân đen. Thậm chí, lại không giải
quyết những tranh chấp, khiếu kiện về tài sản, đất đai của người dân; trái l ại, còn
nhũng nhiễu, gây khó dễ để được "chung chi", hoặc trù giập, dùng vũ lực để
chiếm lấy cho một tổ chức nào đó để mình được "phong bì" dằn túi riêng. T ất c ả
cũng chỉ vì tham lam, ích kỷ mà đánh mất đi cái lương tâm, cái phẩm ch ất đạo
đức, cái tác phong nghiêm túc của một cán bộ "cho dân và vì dân". T ừ đó, nhân
dân sẽ không còn tin tưởng vào chính quyền nữa, sẽ mạnh ai n ấy s ống, s ẽ v ơ
vét cho riêng mình, sẽ sống "vô cảm" như cán bộ, chẳng ai lo cho l ợi ích chung
của cộng đồng dân tộc, phó mặc cho ngoại xâm xâu xé đất nước, tự do giành
đất giành biển của chúng ta. Chính những cán bộ "vô c ảm" thiếu trách nhi ệm
này đã gián tiếp đẩy đất nước đến bờ vực của suy vong.
V. Để giới trẻ bớt vô cảm:
"Bệnh vô cảm" không phải là tội ác, nhưng chính nó là con đường d ẫn đến t ội

ác. Hơn nữa, nó còn lây lan trong cộng đồng: một người vô c ảm thì m ọi ng ười
xung quanh sẽ vô cảm theo, và cuối cùng, có thể là cả một xã hội vô c ảm. Vô
cảm còn ví như căn bệnh "ung thư tâm hồn". Nói đến căn bệnh thể xác thì người
ta sợ nhất là ung thư, còn nói đến căn bệnh tâm h ồn thì "vô c ảm" c ũng đáng s ợ
không kém. Bởi lẽ, nó có sức công phá ghê gớm trên nhân cách và đạo đức c ủa
con người. Từ đó, nó phá hủy toàn bộ nền kinh tế và chính tr ị c ủa c ả m ột dân
tộc. Chính vì thế, từ cá nhân đến gia đình, từ trong nhà trường ra ngoài xã h ội,
phải chung tay góp sức, tích cực đẩy lùi căn "bệnh vô cảm" này ra kh ỏi đất n ước
Việt Nam thân yêu của chúng ta.
1. Về phía bản thân:
Mỗi bạn trẻ hãy sống đúng chuẩn mực đạo đức của con người, biết đồng cảm
với mọi người, biết trau dồi, học hỏi những bài học trong cu ộc s ống v ề s ự công
bằng, bác ái, yêu thương những người xung quanh và ph ải có quy ết tâm mu ốn
thay đổi chính bản thân mình. Ngoài ra, cần phải học hỏi nh ững t ấm gương c ủa
những người đạo đức, đồng cảm trong xã hội. Chẳng hạn mẫu gương các nữ tu
đang phục vụ tại trung tâm Sida giai đoạn cuối - Mai Hòa - C ủ Chi. Các nữ tu đã
đồng cảm với số phận của những người kém may mắn qua cách phục vụ tận
tình giúp đỡ họ. Chính vì thế, có những bệnh nhân đã phải th ốt lên r ằng: " Ở đây,
chúng em thật là hạnh phúc vì có các nữ tu phục vụ chăm sóc tận tình và đồng
cảm với số phận của chúng em còn hơn những người ruột thịt trong gia đình,
chúng em có chết cũng mãn nguyện". Đặc biệt, chúng ta hãy nh ớ l ại hình ảnh
Đức Giêsu đã dạy chúng ta bài học về sự chia sẻ, sự đồng cảm với người khác.
Chúa đã thực hành trước khi dạy chúng ta: Ngài đã biết chia vui trong ti ệc cưới


Canna, Ngài cũng biết chia buồn với cái chết của Lazarô, c ủa con trai góa ph ụ
thành Naim... Hơn nữa, trong thư gửi tín hữu Rôma thánh Phaolô c ũng đã nêu
bật về sự đồng cảm với mọi người: "Vui cùng kẻ vui, khóc cùng kẻ khóc" (Rm
12,14).
2. Về phía gia đình:

Gia đình đóng một vai trò rất quan trọng trong vi ệc hình thành nhân cách con
người. Gia đình là ngôi trường đầu tiên của con người, từ đó những đứa tr ẻ h ọc
được nhân cách làm người. Vì thế, muốn cho con cái trở nên tốt, gia đình ph ải là
nơi mọi người sống yêu thương, nâng đỡ và đùm bọc lẫn nhau. Các thế hệ cùng
chung sống phải biết quan tâm tới nhau, thì người trẻ mới biết học hỏi, noi
gương nếp sống đạo đức. Giáo dục phải cải cách để tăng cường đạo đức, nhân
cách cho các em, không chỉ "dạy chữ' mà nhất là phải "d ạy ng ười". Hơn nữa,
phải "Tiên học lễ, hậu học văn". Theo Tiến sĩ tâm lý giáo d ục Đinh Đoàn: "N ếu
người lớn có trách nhiệm và quan tâm hơn tới con cái, hành động và cư x ử đúng
đắn hơn để làm tấm gương cho các em thì sự vô cảm có lẽ đã không lan nhanh
và mạnh như thế". Nhất là, gia đình phải tích cực, bằng cách quan tâm giáo d ục
cảm xúc một cách thực tế cho con cái ngay từ nhỏ. "Không chỉ dạy trẻ nhận biết
cảm xúc của người khác mà còn hướng dẫn trẻ hiểu nguồn gốc những cảm xúc
đó, cũng như ảnh hưởng của cảm xúc đó đến mọi người để từ đó điều chỉnh
cảm xúc, hành vi của mình. Các nhà tâm lý học cũng đưa ra khuyến cáo, gia
đình phải thay đổi thói quen dạy con kiểu Á Đông: Chỉ ra lệnh mà không quan
tâm đến suy nghĩ độc lập của con. Học cách lắng nghe, thấu hiểu và chia s ẻ c ảm
xúc với con cái là việc mà cha mẹ là những người đầu tiên phải làm. Con cái chỉ
có thể hiểu được một cách rõ ràng nhất khi được cha mẹ hướng dẫn cụ thể
bằng những việc phù hợp. Chính những điều nhỏ nhặt này t ạo n ền t ảng đầu tiên
để trẻ bớt nghĩ đến bản thân, mở rộng lòng ra cùng người khác. Và điều quan
trọng, người lớn phải tạo cơ hội cho các em thực hiện."
3. Về phía nhà trường: `
Môi trường giáo dục ở nhà trường không chỉ là nơi trang bị kiến thức mà còn
phải quan tâm đến việc giáo dục nhân cách, đạo đức và đồng cảm với các b ạn
trẻ. Một khi nhà trường biết quan tâm đúng mức về giáo dục đạo đức cho gi ới tr ẻ
thì kết quả sẽ khả quan hơn. Vấn đề này, chúng ta thấy rõ trong các trường
Công giáo và các cơ sở nội trú của các nhà Dòng. Các học sinh, sinh viên khi
được giáo dục ở đó, họ không chỉ biết sống lễ phép với mọi người mà còn sống
gương mẫu, ngoan ngoãn, và biết quan tâm yêu thương m ọi ng ười. Theo Ti ến s ĩ

Huỳnh Văn Sơn, Trưởng khoa Tâm lý Đại học Sư phạm TPHCM: "Nhà trường
không nên chú tâm vào việc dạy kiến thức mà quên đi việc dạy các em nên
người. Hơn nữa, mỗi thầy cô giáo phải là tấm gương đạo đức cho các em noi
theo". Mặt khác, nhà trường nên dạy học sinh biết cách ứng x ử, biết quan tâm
giúp đỡ mọi người và giáo dục kỹ năng sống có chất lượng, thiết thực, sinh
động, bằng cách khơi dậy mạnh mẽ tinh thần dám đấu tranh trong mọi h ọc sinh.


Chỉ có như thế, cái xấu, cái tiêu cực, cái thô bạo ở môi trường giáo dục, trong
học sinh mới hết đất sống. Đây cũng là cơ sở để xây dựng thế hệ trẻ Việt Nam
giàu tình nghĩa, yêu thương nhưng lại mạnh mẽ, không khoan nh ượng tr ước cái
xấu, cái ác thường nảy sinh, ẩn nấp dưới nhiều hình, nhi ều dángv ẻ trong cu ộc
sống.
4. Về phía xã hội:
Xã hội nên quan tâm đến giới trẻ, tạo những cơ hội cho họ, giúp h ọ s ống theo
chuẩn mực đạo đức của xã hội, nhất là giúp họ biết quan tâm, yêu thương, hy
sinh và biết giúp đỡ mọi người. Tiến sĩ Tâm lý Đinh Phương Duy cho bi ết: "Giới
trẻ ngày nay, không phải là họ không muốn sống cho ra người mà còn mu ốn
sống tốt hơn nữa". Có người đã nói: "Cơn khát làm một người sống lương thi ện,
sống đạo đức cháy âm ỉ trong tâm khảm của họ. Chính vì thế, họ đang cần được
xã hội quan tâm giúp đỡ, nhất là mở những lớp học về cách ứng xử trong cu ộc
sống. Đồng thời, họ mong muốn những người có trách nhiệm nên làm gương
cho họ".
KẾT LUẬN
Chúng ta biết bệnh vô cảm vô cùng nguy hiểm nhưng l ại đặt ra câu hỏi: R ốt cu ộc
thì nguyên nhân tại sao? Suy cho cùng, tình cảm là điều chi ph ối t ất c ả. Nh ững
người vô cảm là những người bị thiếu hụt tình yêu thương. Chính vì không c ảm
nhận được tình yêu thương mà người ta ngày càng lạnh giá. Một phần nữa c ũng
là do xã hội hiện đại quá bận rộn và đòi hỏi con người phải làm việc, làm vi ệc và
làm việc mà bỏ quên thời gian để trao nhau hơi ấm của tình thương, để ươm

mầm cảm xúc. Tình cảm như những hạt mưa, hạt mưa càng to, càng nặng thì
càng dập tắt được những ngọn lửa của lòng thù hận, ghen ghét, bi ai và nó cũng
như một ngọn lửa thổi bùng cháy mãnh liệt trong tâm hồn để nuôi dưỡng tiếp
nguồn sống cho chúng ta. Vì vậy, điều duy nhất chúng ta có th ể làm để cho c ăn
bệnh cô cảm "không còn đất sống" là hãy biết mở cửa trái tim để biết cảm nhận,
biết yêu ghét, thương giận và chia sẻ những điều tinh túy đó cho những ng ười
xung quanh mình.
Để kết thúc bài viết, xin mượn lời câu ca dao: "Bầu ơi thương lấy bí cùng Tuy
rằng khác giống nhưng chung một dàn". Để nói nên tình c ảm c ủa con ng ười v ới
con người, chúng ta không thể đánh đổi bằng những vật chất tầm thường mà chỉ
có sự chân thành quan tâm mới có thể duy trì một mối quan h ệ b ền vững. Trao
đi thật nhiều yêu thương, quan tâm và sẻ chia chúng ta s ẽ không ph ải h ối h ận, vì
sớm hay muộn chúng ta cũng sẽ nhận được sự trìu mến ân cần của những
người khác. Hãy "tiêu diệt" căn bệnh vô cảm một cách triệt để, hãy trao yêu
thương và nhận thật nhiều yêu thương. Hơn nữa, một xã hội vô c ảm là m ột xã
hội chết! Một cuộc sống vô vị và tẻ nhạt của một cỗ máy vô tri, ch ắc h ẳn ch ẳng
ai muốn như vậy. Một nhà văn Nga đã từng nói: "Nơi lạnh nhất không ph ải là
Bắc cực mà là nơi không có tình thương". Con người sống mà không có tình


thương thì chẳng khác chi con vật, chẳng khác chi cái xác không hồn, t ồn t ại
giữa dòng đời một cách vô nghĩa, và sẽ chết dần mòn trong cô đơn, lạnh lẽo.
Thế nên, chúng ta hãy tích cực chống lại "bệnh vô cảm", ph ải s ống có tình
thương, có trách nhiệm với cộng đồng và đặc biệt là phải mở lòng mình ra v ới
cuộc sống.
Chúng ta nên có một "trái tim nóng" để biết khóc, biết cười, biết lắng nghe, bi ết
yêu thương, biết rung cảm với mọi người. Hãy phát huy truyền th ống t ốt đẹp của
dân tộc: "Lá lành đùm lá rách", "Thương người như thể thương thân"; phải yêu
thương, kính trọng và sống hết lòng với mọi người chung quanh; ph ải bi ết: "Vui
cùng người vui, khóc cùng kẻ khóc .Đó là liều thuốc đặc hiệu để chữa "bệnh vô

cảm". Như vậy, giới trẻ mới là chủ nhân tương lai của đất nước Việt Nam giàu
đẹp, hiện đại và văn minh; xứng đáng với nòi giống "con rồng cháu tiên" c ủa m ột
dân tộc Việt Nam bốn ngàn năm văn hiến.