NHIẾP ẢNH số căn bản kinh nghiệm đo sáng (p24)

Ngày 25 tháng 9 năm 2014

NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kinh nghiệm đo sáng (P24)

VUA NHIẾP ẢNH - VUA MÁY ẢNH
Kiến thức cô đọng - Chụp ảnh tài ba - Ảnh đẹp cự phách
Rss Feed
Trang nhất
Hỏi đáp

Ảnh đẹp
Liên hệ

Kỹ thuật nhiếp ảnh

Thiết bị nhiếp ảnh

Thuật ngữ

Thông tin thiết bị

Video

Giới thiệu

Kỹ thuật nhiếp ảnh Kỹ thuật bấm máy ảnh Lý thuyết chụp ảnh cơ bản
Gửi bài viết qua email
In ra
Lưu bài viết này

NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kinh nghiệm đo

sáng (P24)
Đăng lúc: Thứ hai - 01/07/2013 08:09. Đã xem 3953 - Người đăng bài viết: Phạm Hải Đăng
Chuyên mục : Lý thuyết chụp ảnh cơ bản

/>
1/8


Ngày 25 tháng 9 năm 2014

NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kinh nghiệm đo sáng (P24)

NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kinh nghiệm đo sáng
(P24)
Nhiếp ảnh là vẽ bằng ánh sáng nên việc xác định đúng lượng sáng cần thiết cho nội dung thể hiện của một tấm
ảnh là cực kỳ quan trọng. Sự khác biệt giữa nhiếp ảnh gia Pro và nghiệp dư cũng nằm tại ánh sáng trong ảnh

Phần 1: Mục lục
Phần 2: Overture
Phần 3: Máy ảnh số và nhiếp ảnh số
3.1Chọn máy ảnh
3.2 Có những gì trong một dCam?
3.3 Thẻ nhớ: không còn bí ẩn
3.4 Sự khác biệt giữa máy ảnh số và máy ảnh cơ
3.5 Xsync, Hsync, Exposure time, Flash photography
3.6 Kính lọc

Phần 4: Kỹ thuật chụp ảnh
/>
2/8

Ngày 25 tháng 9 năm 2014

NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kinh nghiệm đo sáng (P24)

4.1 Kỹ thuật căn bản
4.2 Nguyên tắc chụp ảnh
4.3 Độ nét sâu của trường ảnh
4.4 Tốc độ chụp ảnh
4.5 Các chế độ đo sáng
4.6 Các hiệu chỉnh khác

Phần 5: Ngôn ngữ nhiếp ảnh
5.1 Less is more
5.2 Tương phản trong Nhiếp ảnh
5.3 Quy tắc bố cục tranh phong cảnh
5.4 Bố cục ảnh
5.5 Yếu tố phụ trong bố cục
5.6 Đường nét trong bố cục
5.7 Bố cục và sáng tạo
5.8 Các yếu tố hình họa của hình ảnh
5.9 Những quy tắc, định luật Nhiếp ảnh
5.10 Chụp ảnh chân dung
5.11 Ánh sáng trong ảnh chân dung
5.12 Chụp ảnh phong cảnh
5.13 Chụp close up và ảnh hoa
5.14 Chụp ảnh báo chí

Phần 6: Xử lý ảnh

6.1 Hiểu thêm về các thông số của ảnh
6.2 RAW vs JPEG
6.3 Kỹ thuật chuyển ảnh mầu sang đen trắng
6.4 Kỹ thuật xử lý ảnh Đen Trắng trong buồng tối
6.5 Tối ưu ảnh trước khi up lên site
6.6 Làm border ảnh bằng Photoshop và vấn đề giữ exif
6.7 Khắc phục Out nét
6.8 Cứu ảnh bị xóa trên thẻ nhớ
6.9 In ảnh tại Labs

Phần 7: Mẹo vặt và hỏi đáp
7.1 Kinh nghiệm chụp cho người mới bắt đầu
7.2 Tạo hiệu ứng sao cho đèn đêm mà không cần kính lọc
7.3 Hiệu ứng zoom
7.4 Mẹo đo sáng thay thế
7.5 Bồi đèn trong chụp tốc độ chậm
7.6 Kính lọc màu cho đèn và ống kính:
/>
3/8


Ngày 25 tháng 9 năm 2014

NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kinh nghiệm đo sáng (P24)

7.7 Nghệ thuật xem ảnh
7.8 Tăng giảm bù trừ sáng (EV+/-)
7.9 Bù trừ sáng (EV)
7.10. Kinh nghiệm đo sáng

Từ khi nhiếp ảnh ra đời cho đến này thì vấn đề đo sáng khi chụp ảnh luôn là một đề tài nóng bỏng và hấp dẫn.
Bởi vì nhiếp ảnh là vẽ bằng ánh sáng nên việc xác định đúng lượng sáng cần thiết cho nội dung thể hiện của một
tấm ảnh là cực kỳ quan trọng. Sự khác biệt giữa nhiếp ảnh gia Pro và nghiệp dư cũng nằm tại ánh sáng trong
ảnh. Kỹ thuật đo sáng đã không ngừng phát triển mà thiết bị chuyên dụng nổi tiếng nhất là các máy đo sáng cầm
tay - Exposure Meter. Vào thoảng thập niên 70 của thế kỷ XX thì sự tiến bộ vượt bậc của máy đo sáng lắp sắn
trong máy ảnh đã thật sự tạo một bước ngoặt và đưa các thiết bị đo sáng cầm tay trở thành công cụ riêng của
Studio. Cùng với thời gian, kinh nghiệm và tiến bộ của khoa học thì các máy ảnh SLR và dSLR gần đây cho kết
quả đo sáng chính xác và ổn định. Nhưng chưa bao giờ máy móc có thể thay thế con người 100%. Chính bạn là
người duy nhất biết mình cần một lượng sáng bao nhiêu cho tấm ảnh sẽ chụp. Máy móc giúp bạn biết được các
thông số kỹ thuật về ánh sáng nhưng nó không thể nói với bạn chính xác cặp thông số "khẩu độ ống kính/tốc độ
chụp ảnh" cần thiết là bao nhiêu? Để có thể đo sáng đúng, hay xác định chính xác, lượng ánh sáng này ta cần biết
những nguyên tắc căn bản sau đây:
1. Tập cách phát hiện ánh sáng đẹp: Người Thăng Long muốn nói ngay với bạn rằng không phải khi trời nắng
to thì cũng đồng nghĩa với ánh sáng đẹp. Ánh sáng đẹp thường rất phức tạp, có nhiều độ chuyển, tạo khối
tốt...Bạn có thể gặp ánh sáng đẹp khi trời nắng, lúc ngày mưa hay thậm chí trong một buổi chiều đông ảm đạm.
Hãy tập thói quen quan sát và phát hiện.
2. Tập cách diễn giải ánh sáng thực địa: với kinh nghiệm của riêng cá nhân mình thì một cảnh với ánh nắng
chan hòa lại thường rất khó thể hiện ảnh đẹp và nghệ thuật như ý muốn. Trái lại một ngày trời nhiều mây lại có cơ
hội sáng tác tốt. Trước khi bấm máy bạn nên để vài phút tự phân tích hướng sáng, bóng đổ, sự khác biệt của
tương phản giữa các vùng...Nhiều khi cùng một cảnh nhưng với ánh sáng khác nhau sẽ cho những kết quả rất
khác biệt. Chính điều kiện ánh sáng là yếu tố quyết định bố cục và kỹ thuật của ảnh. Chụp ảnh cũng cần sự kiên
nhẫn đợi đến khi có ánh sáng thích hợp.
3. Tập cách ước lượng ánh sáng: đây là một việc làm không dễ, có vẻ như rất Pro, thế nhưng nếu bạn thật sự
muốn đạt được thì chỉ cần luyện tập thường xuyên. Đầu tiên bạn hãy lấy ISO 100 làm chuẩn rồi tập tự đưa ra
cặp khẩu độ/tốc độ, sau đó dùng máy ảnh xác định lại kết quả này. Khi bạn có khả năng ước lượng đúng ánh
sáng thì hoàn toàn có thể xác định chính xác độ chênh sáng giữa các vùng và có giải pháp hợp lý.
4. Cần biết mình muốn thể hiện cái gì? Một nhiếp ảnh gia nổi tiếng người Nhật đã nói: cách đơn giản nhất để
xác định đúng lượng sáng cần thiết cho tấm ảnh là biết được mình nhìn tấm ảnh đó "sáng" hay "tối". Nếu lấy trị số
"0" làm mốc cho kết quả đo sáng của máy thì khi ta tiến tới + 2,5 Ev ảnh sẽ rất sáng, khi tiến tới -2,5 Ev thì ảnh
sẽ rât tối. Đây cũng là nguyên tắc căn bản để tiến hành hiệu chỉnh kết quả đo sáng.

5. Cần biết ưu/nhược điểm của thiết bị chụp ảnh mà mình đang sử dụng.Không phải ai cũng biết rằng giữa
phim âm bản và dương bản có hai nguyên tắc đo sáng rất khác nhau: phim âm bản cần ưu tiên vùng ánh sáng
thấp, phim dương bản cần ưu tiên vùng ánh sáng cao. Bên cạnh đó bạn cũng cần biết chính xác "Latitude
/>
4/8


Ngày 25 tháng 9 năm 2014

NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kinh nghiệm đo sáng (P24)

d'exposition" (Exposure Latitude) của từng loại phim. Xin bạn đừng nhầm lẫn khái niệm này với "Gamme
Dynamique" (Dynamic Range) nhé. Còn với kỹ thuật số hiện tại thì trừ chiếc máy Fuji S3 ra tất cả các dSLR đều
tuân thủ nguyên tắc ưu tiên vùng ánh sáng cao.
Để có thể sử dụng hiệu quả các thiết bị đo sáng thì trước hết cần hiểu hoạt động của chúng. Ta có thể phân ra
thành 2 dòng máy đo sáng chính:
1. Exposure Meter, gồm có:
- Light Meter: dùng để đo ánh sáng liên tục
- Flash Meter: dùng để đo ánh sáng đèn flash trong studio
2. TTL Meter: là loại thiết bị gắn sẵn trong máy ảnh SLR, dSLR, MF...
Hai dòng thiết bị này hoạt động trên hai nguyên tắc khắc hẳn nhau. "Exposure Meter" đo ánh sáng chiếu tới chủ
thể. Để biết kết quả đo sáng chính xác ta cần đặt Meter gần nhất với chủ thể đồng thời hướng chính xác hình bán
cầu mầu trắng của máy về phía ống kính. Góc định hướng này có ảnh hưởng rất quan trọng tới kết quả đo sáng.
Thông thường người ta tìm cách sao cho trục của ống kính máy ảnh thẳng hàng với hình bán cầu trắng này. Ưu
điểm của Meter cầm tay là nó không chịu ảnh hưởng của mầu sắc hay độ sẫm, nhạt của chủ thể. Nhưng trái lại
không phải lúc nào ta cũng có thể tới gần để đo sáng như trong trường hợp ảnh phong cảnh xa. Mẹo để giải
quyết trường hợp này là bạn giơ cao Meter hơn đầu và hướng hình bán cầu trắng theo hướng xa máy ảnh nhất.
Kết quả đo sáng của Meter chỉ chính xác theo từng vùng và đây là một nhược điểm lớn.
Loại TTL Meter đo ánh sáng phản xạ từ vật thể qua ống kính máy ảnh. Cách đo sáng này chính xác theo
phương diện là nó sẽ nhận được ánh sáng từ vật thể có kể đến cả những thay đổi trên quãng đường đi. Nhưng

nhược điểm của nó là bị ảnh hưởng mạnh bởi mầu sắc của vật thể cũng như độ sẫm, nhạt của nó. Như thế kết
quả đo sáng sẽ không chính xác và ta cần áp dụng thêm hiệu chỉnh kết quả đo sáng (sẽ đề cập tới sau) Trong các
máy SLR, dSLR cao cấp thường có 3 kỹ thuật đo sáng điển hình:
- Matrix hay Multizone: đây là kỹ thuật tiên tiến nhất cho phép máy ảnh thao tác đo sáng tại nhiều vùng khác
nhau trên ảnh rồi sau đó so sánh với các trường hợp đo sáng được tính toán trước và lưu trong bộ nhớ, tiếp theo
máy sẽ cho gia một kết quả hoàn chỉnh nhất. Nến nhớ rằng trước đây TTL Meter chỉ tính giá trị trung bình của
toàn ảnh mà thôi.
- Đo sáng trung tâm: ta hay thấy phần dành cho đo sáng có ký hiệu hình tròn, chiếm khoảng 75% khuôn ngắm.
Khi thao tác đo sáng thì máy sẽ chỉ tính toán các giá trị được thấy trong phạm vi giới hạn này mà thôi. Đây là
phương pháp đo sáng đặc biệt hiệu quả với thể loại ảnh chân dung.
- Đo sáng điểm: tuỳ theo máy mà góc đo sáng "spot" thay đổi trong khoảng từ 1° tới 5°. Đây là phương pháp
được các nhiếp ảnh gia Pro ưa chuộng nhất vì nó cho biết chính xác độ tương phản của ảnh và cho một khả năng
sáng tạo vô cùng.
Cả hai loại thiết bị đo sáng này đều hoạt động dựa trên chuẩn cổng nghiệp "độ xám trung mình 18%". Hãng
Kodak đã chế tạo "Grey Card" phục vụ cho nhu cầu đo sáng "chuẩn" này. Trong phạm vi bài viết này Người
Thăng Long chỉ muốn đề cập tới thao tác đo sáng ngoài trời với ánh sáng tự nhiên chứ không phải ánh sáng nhân
/>
5/8


Ngày 25 tháng 9 năm 2014

NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kinh nghiệm đo sáng (P24)

tạo, rất chủ động, trong các studio.
Như đã đề cập tới trong bài viết #1 thì việc phân tích ánh sáng của một khuôn hình đóng vai trò đặc biệt quan
trọng trong sáng tạo. Dựa trên nguyên lý "Zone System" ta có thể chia độ tương phản của ảnh theo các cấp độ
sau:
1. Tương phản yếu: khi độ chênh sáng giữa vùng sáng nhất/tối nhất nhỏ hơn 4 Ev. Trong trường hợp này thì sự
can thiệp của kỹ thuật buồng tối với phim cổ điển sẽ đem lại cho ta độ tương phản cần thiết.

2. Độ tương phản trung bình: khi độ chênh sáng này là 5 Ev. Đây là một trường hợp căn bản và lý tưởng cho
các loại ảnh.
3. Độ tương phản cao: khi độ chênh sáng lớn hơn 6 Ev. Với hoàn cảnh này ta sẽ bị mất chi tiết hoặc trong vùng
ánh sáng cao, hoặc trong vùng ánh sáng thấp tuỳ theo lựa chọn ưu tiên. Việc xử lý từ thao tác tráng phim cho
đến chọn loại giấy phóng ảnh có vai trò quyết định cho chất lượng ảnh.
Với kỹ thuật số ta hoàn toàn có thể áp dụng các nguyên tắc này và tiến hành chỉnh sửa thêm ảnh với các công cụ
tin học. Với các cảnh tĩnh thì khi độ chênh sáng quá lớn, giải pháp hoàn hảo nhất là chụp 2 kiểu ảnh riêng biệt rồi
ghép lại với nhau. Bạn nên nhớ rằng nếu ảnh gốc đã mất chi tiết thì không một phần mềm nào có thể tái tạo lại
được chúng ngoài cách "copy & paste". Một giải pháp nữa có thể áp dụng là dùng thêm kính lọc ND với hệ số
lớn.
Bây giờ ta hãy quay lại với kỹ thuật đo sáng dùng "TTL Meter" - loại thiết bị phổ biến nhất. Theo kinh nghiệm
của riêng cá nhân mình thì Người Thăng Long nhận thấy kỹ thuật "Matrix" hoàn toàn đáng tin cậy với điều kiện
ánh sáng không trực tiếp, ánh sáng tản hay phản xạ. Khi độ chênh sáng cao thì đo sáng trung tâm là giải pháp linh
hoạt nhất đồng thời cho phép ta thao tác rất nhanh. Cuối cùng là kỹ thuật đo sáng điểm "spot" đặc biệt dàng cho
sáng tạo, chỉ có kỹ thuật này mới cho bạn biết cực kỳ chính xác lượng ánh sáng cần thiết cho tấm ảnh trong một
hoàn cảnh tinh tế về ánh sáng.
Bên cạnh đó ta có thể dùng "Grey card" để đo sáng khi chụp ảnh phong cảnh chẳng hạn. Bạn chỉ cần để Grey
Card trong cùng một ánh sáng chiếu chung cho cảnh chụp rồi tiến hành đo sáng trên đó bằng TTL Meter. Giải
pháp này tránh được ảnh hưởng của mầu sắc trên chủ thể nhưng bạn cần làm hiệu chỉnh thêm kết quả đo sáng
+1/2 Ev đến +1 Ev với các cảnh sáng mầu và -1/2 Ev đến -1 Ev với các cảnh sẫm mầu. Ngược lại, khi bạn đo
sáng trực tiếp bằng TTL Meter thì với các ảnh sẫm mầu ta cần thao tác -Ev và +Ev với các cảnh sáng mầu. Lý
do rất đơn giản: máy ảnh nhìn tất cả theo độ xám 18% nên nó "cho rằng" các cảnh sáng mầu là "thừa sáng" nên
chủ động giảm bớt lượng sáng, ngược lại cho các cảnh sẫm. Nếu ta lấy vị dụ ảnh chụp than đen cần hiệu chỉnh
kết quả đo sáng chừng - 2Ev thì một cảnh tuyết trắng có thể cần tới +2 Ev. Thao tác hiệu chỉnh kết quả đo sáng
này đặc biệt quan trọng với ảnh macro khi chủ thể mầu sắc chiếm phần lớn khuôn hình. Với kinh nghiệm thực tế
ta có thể thấy rằng mầu vàng cần +1 1/2 Ev; mầu tím sẫm hay đỏ sẫm cần -1 1/2 Ev...
Khi bạn gặp một tình huống ánh sáng quá phức tạp thì thao tác đo sáng trên lòng bàn tay sẽ là một giải pháp hay.
Bạn chỉ việc hướng ống kính vào đó là xem kết quả của cặp "khẩu độ/tốc độ" nhưng nên nhớ rằng da tay phản
xạ ánh sáng nhiều gấp 2 lần độ xám 18% nên ta cần giảm bớt đi -1 Ev để có kết quả đúng.
Trên đây là những nguyên tắc căn bản nhất mà bạn cần nhớ và thành thạo khi chụp ảnh. Không có một lý thuyết

/>
6/8


Ngày 25 tháng 9 năm 2014

NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kinh nghiệm đo sáng (P24)

nào hiệu quả hơn kinh nghiệm thực hành, bạn cần tập luyện và tự rút ra bài học cho chính mình.
Tôi hy vọng với chùm bài viết ngắn này đã giúp các bạn giải đáp được phần nào những thắc mắc khi đo sáng cho
một tấm ảnh. Những thắc mắc, trao đổi sẽ giúp chúng mình cùng đi lên đấy.
Tác giả bài viết: Chưa xác định
Thích

Chia sẻ

62

Chia sẻ

1

Từ khóa:
Vua máy ảnh, vua nhiếp ảnh, máy ảnh số, chụp ảnh, sắc màu nhiếp ảnh, tương phản, nikon, canon, dslr, ống
kính, màn trập, ánh sáng nhiếp ảnh, bố cục ảnh, kính lọc, ảnh phong cảnh, màu sắc nhiếp ảnh, nguyên lý ánh
sáng, quang phổ, lễ hội, tỷ lệ vàng, STUDIO - STROBIST, bóng tối, tương phản, nhiếp ảnh bậc thầy, bố cục
màu sắc, chụp phong cảnh, bố cục tĩnh vật, chụp dưới ánh sáng mặt trời, lowkey, highkey, thiền, ánh sáng nhiếp
ảnh, học chụp ảnh, tối ưu ảnh, cứu ảnh bị xóa, BỐ CỤC ẢNH, ánh sáng, cảm quang, chụp 360 độ, Spinner
360, đánh giá ảnh, hậu kỳ chỉnh sửa ảnh, phần mềm lightroom 4, chup ảnh điện thoại, chup ảnh chuyển động,
máy ảnh du lịch

Đánh giá bài viết
Tổng số điểm của bài viết là: 15 trong 3 đánh giá
Click để đánh giá bài viết
Được đánh giá 5/5
Những tin mới hơn
10 lỗi cần tránh trong nhiếp ảnh (23/07/2013)
10 'độc chiêu' chụp ảnh kỹ thuật số (05/08/2013)
CÙNG HỌC CHỤP ẢNH VỚI CANON: Tìm hiểu máy ảnh DSLR (P1) (03/09/2013)
CÙNG HỌC CHỤP ẢNH VỚI CANON: Khái niệm lấy nét (P2.1) (03/09/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kỹ thuật chụp ảnh MƯA, GIÓ, GIÔNG TỐ (P30) (06/07/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kỹ thuật chụp đêm và chụp ảnh lưu niệm (P29) (06/07/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Đặt tên cho ảnh (P25) (02/07/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Bóng đổ - bóng ngả - bóng đối xứng - bóng khối (P26) (04/07/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Chụp cảnh hoàng hôn (P28) (05/07/2013)
HỌC NHIẾP ẢNH TRONG 30 NGÀY (22/12/2013)
Những tin cũ hơn
12 yếu tố quyết định bức ảnh số đáng giá (27/06/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Vài thắc mắc và bù trừ sáng (P23) (26/06/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kinh nghiệm chụp cho người mới bắt đầu (P22) (24/06/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Khắc phục out net, cứu ảnh bị xóa trên thẻ nhớ, In ảnh tại Labs (P21)
(24/06/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Tối ưu ảnh trước khi up lên site và làm border ảnh (P20) (23/06/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kỹ thuật xử lý ảnh Đen Trắng trong buồng tối (P19) (22/06/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kỹ thuật chuyển ảnh mầu sang đen trắng (P18) (21/06/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Hiểu thêm về các thông số của ảnh,RAW, JPEG (P17) (20/06/2013)
/>
7/8


Ngày 25 tháng 9 năm 2014

NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Kinh nghiệm đo sáng (P24)

NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN:Chụp ảnh báo chí (P16) (19/06/2013)
NHIẾP ẢNH SỐ CĂN BẢN: Chụp close up và ảnh hoa (P15) (18/06/2013)
+ Xem phản hồi - Gửi phản hồi

Ý kiến bạn đọc
Tên của bạn

Email

N
ộ
i
d
Mã
an toàn:
u
n
g

Gửi bình luận

Cách chụp ảnh
DSLR

Hà nội

Hướng dẫn chụp ảnh

Chụp ảnh cưới kỹ xảo máy ảnh số
Canon 60D

Sài Gòn xưa

RESET

máy ảnh compact máy ảnh

Vua Nhiếp Ảnh là trang web của Phạm Hải Đăng
Xem bản: Desktop | Mobile
54 nghìn
Thích
Chia sẻ

/>
8/8