Bài giảng biến đổi lao động và biến đổi xã hội

5. Biến đổi lao động và biến đổi xã
hội


5.1. biến đổi lao động
•

•

BĐLĐ là

•
•
•

biến đổi ở từng bộ phận cấu thành của lao động và toàn bộ cấu trúc lao động,
biến đổi sự phân công lao động trong xã hội và
biến đổi mối quan hệ của lao động đối với con người và mối quan hệ của lao động đối với xã
hội

Engels: Lao động đóng vai trò trong sáng tạo ra con người, sáng tạo ra xã hội loài người
Khi xã hội có phân chia giai cấp, lao động bị tha hoá, đặc biệt ở xã hội tư bản chủ nghĩa

•
•

Yếu tố của lao động thay đổi sâu sắc


5.1. biến đổi lao động
•

•
•

LĐ tha hoá tạo ra núi hàng hoá khổng lồ: Giá trị hàng hoá tăng nhưng giá trị con người không tăng,
giảm đi; xã hội bị phân hoá giầu nghèo, bất bình đẳng trầm trọng
Mối quan hệ của lao động với con người và xã hội: biến đổi theo hướng suy thoái, suy đồi: nảy sinh
cuộc đấu tranh giữa tư bản và lao động
Lao động là cơ sở của công lý và đạo đức xã hội

•

Lao động biến đổi  Kiến trúc thượng tầng biến đổi


5.1. biến đổi lao động
•

•

Vai trò của máy móc, công nghệ, khoa học

•
•
•

Tác động trực tiếp của nền sản xuất cơ khí đến công nhân (tr.568-599, bộ Tư Bản)
Sử dụng máy móc: xuất phát điểm của nền đại công nghiệp đối với bản thân người công nhân
Sử dụng máy móc: Tăng cường sức bóc lột phụ nữ và trẻ em

Kinh tế công nghiệp có tác động mạnh mẽ đến con người: thay đổi vị trí xã hội nghề nghiệp

5.2. biến đổi lao động ở Việt Nam

•

Lao động Việt Nam trước đổi mới

•
•

Lao động nông nghiệp và biến đổi lao động nông nghiệp có ý nghĩa quan trọng đối với biến đổi
xã hội
Tăng năng suất lao động nông nghiệp là yếu tố quan trọng cho sự biến đổi xã hội


5.2. biến đổi lao động ở Việt Nam

•

Dân số trung bình và một số chỉ tiêu sản xuất NN ở VN sau 1975

Chỉ tiêu

Miền Bắc

Miền Nam

Cả nước

Dân số TB (nghìn người)

24547

23091

47638

Giá trị tổng SL NN (tr.đồng)

3081.3

3103.9

6185.2

Diện tích gieo trồng cây lương thực (nghìn ha)

2828.9

2721.7

5550.6

Sản lượng cây lương thực (nghìn tấn)

5660.4

5800.7

11461.1

Năng suất cây LT (tấn/ha)

2.001

2.131

2.065

Nguồn: Đặng Phong, Tư duy kinh tế Việt Nam:Chặng đường gian nan ngoạn mục 1975-1989, NXB Tri thức, 2008, tr.43




5.2. biến đổi lao động ở Việt Nam

•

Lao động Việt Nam trước đổi mới

•

Đã bộc lộ những yếu kém kìm hãm động lực phát triển lực
lượng sản xuất, kìm hãm năng suất lao động và làm trì trệ xã
hội

•
•

Mức sống thấp, tỷ lệ nghèo đói cao
60% người dân sống dưới mức nghèo vào đầu 1990s


5.2. biến đổi lao động ở Việt Nam

•

Lao động Việt Nam trong thời kỳ đổi mới

•
•

Biểu hiện rõ nhất: năng suất lao động
NSLĐ là giá GDP bình quân theo đầu người lao động đang làm việc

32.9

22.5

11.7


Câu hỏi
•
•
•

Sự biến đổi lao động có quan hệ như thế nào đối với biến đổi xã hội?
Phân tích sự biến đổi lao động và biến đổi xã hội ở Việt Nam hiện nay?

Phân tích sự biến đổi lao động ở Việt Nam trong mối liên hệ với sự biến đổi lao động thế giới?