NGHIÊN cứu PHƯƠNG PHÁP dạy học hóa học BẰNG TIẾNG ANH ở TRƯỜNG TRUNG học PHỔ THÔNG (áp DỤNG CHƯƠNG TRÌNH hóa học lớp 11)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1 MB, 165 trang )
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
NGUYỄN THỊ TRÚC NGUYÊN
NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HÓA HỌC BẰNG
TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
(Áp dụng chương trình hóa học 11)
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Lí luận và Phương pháp dạy học bộ môn hóa học
Mã số: 60140111
Trang 1
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
NGHỆ AN – 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
NGUYỄN THỊ TRÚC NGUYÊN
NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HÓA HỌC BẰNG
TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
(Áp dụng chương trình hóa học 11)
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Trang 2
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
Chuyên ngành: Lí luận và Phương pháp dạy học bộ môn hóa học
Mã số: 60140111
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Cao Cự Giác
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN...............................................................................................................................................................7
MỞ ĐẦU........................................................................................................................................................................9
1. Lí do chọn đề tài...............................................................................................................................................9
2. Mục đích nghiên cứu........................................................................................................................................9
2.1. Giúp giáo viên.............................................................................................................................................10
2.2. Giúp học sinh..............................................................................................................................................10
3. Nhiệm vụ của đề tài........................................................................................................................................10
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...............................................................................................................10
5. Phạm vi nghiên cứu........................................................................................................................................10
6. Phương pháp nghiên cứu................................................................................................................................10
6.1. Các phương pháp nghiên cứu lí luận..........................................................................................................10
6.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn.......................................................................................................11
6.3. Phương pháp xử lí thông tin........................................................................................................................11
7. Giả thiết khoa học..........................................................................................................................................11
8. Đóng góp của đề tài........................................................................................................................................11
8.1. Lí luận.........................................................................................................................................................11
8.2. Thực tiễn.....................................................................................................................................................11
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN..................................................................................................12
1.1 Mục đích và ý nghĩa dạy học hóa học phổ thông bằng tiếng Anh...............................................................12
1.1.1 Rèn luyện các kĩ năng sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh trong học tập.....................................................12
Trang 3
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
1.1.1.1.1 Mục đích và ý nghĩa............................................................................................................12
1.1.1.1.2 Nguyên tắc chung cho một tiết dạy nghe............................................................................12
1.1.1.1.3 Rèn luyện kĩ năng nghe trong dạy học hóa học...................................................................13
1.1.1.1.4 Mục đích và ý nghĩa............................................................................................................13
1.1.1.1.5 Nguyên tắc chung cho một tiết dạy nói...............................................................................13
1.1.1.1.6 Rèn luyện kĩ năng nói trong dạy học hóa học.....................................................................13
1.1.1.2 Kỹ năng đọc.................................................................................................................................14
1.1.1.2.1 Mục đích và ý nghĩa............................................................................................................14
1.1.1.2.2 Nguyên tắc chung cho một tiết dạy đọc..............................................................................14
1.1.1.3 Kỹ năng viết.................................................................................................................................14
1.1.1.3.1 Mục đích và ý nghĩa............................................................................................................14
1.1.1.3.2 Nguyên tắc chung cho một tiết dạy đọc..............................................................................14
1.1.2 Tạo sự tự tin trong giao tiếp học thuật bằng tiếng Anh.......................................................................15
1.1.2.1 Ý nghĩa của tự tin .......................................................................................................................15
1.1.2.2 Tự tin trong dạy học hóa học.......................................................................................................15
1.1.3 Hội nhập với giáo dục thế giới.............................................................................................................15
1.1.3.1 Đặt vấn đề....................................................................................................................................15
1.1.3.2 Thuận lợi và khó khăn khi hội nhập............................................................................................16
1.1.3.3 Hiện trạng hội nhập quốc tế về giáo dục ở Việt Nam..................................................................17
1.1.3.4 Chiến lược hội nhập quốc tế về giáo dục.....................................................................................18
1.2 Thực trạng triển khai đề án dạy học các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh ở trường phổ thông.......19
1.2.1 Giới thiệu Đề án Phát triển hệ thống trường trung học phổ thông chuyên giai đoạn 2010 – 2020 (Số
959/QĐ-TTg ngày 24/6/2010)......................................................................................................................19
1.2.1.1 Mục tiêu.......................................................................................................................................19
1.2.1.1.1 Mục tiêu chung....................................................................................................................19
1.2.1.1.2 Mục tiêu cụ thể....................................................................................................................19
1.2.1.2 Nhiệm vụ và giải pháp.................................................................................................................20
Trang 4
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
1.2.2 Đánh giá thực trạng triển khai đề án của Bộ GD & ĐT về dạy học các môn khoa học tự nhiên bằng
tiếng Anh ở các trường THPT......................................................................................................................20
1.2.3 Phân tích những thuận lợi và khó khăn trong việc triển khai dạy học các môn khoa học tự nhiên bằng
tiếng Anh ở các trường THPT......................................................................................................................23
1.2.3.1 Thuận lợi. ....................................................................................................................................23
1.2.3.2 Khó khăn. ....................................................................................................................................23
CHƯƠNG 2 NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HÓA HỌC BẰNG TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG....................................................................................................................................28
2.1. Phương pháp dạy học hóa học bằng tiếng Anh...........................................................................................28
2.1.1. Xây dựng hệ thống từ vựng, thuật ngữ hóa học bằng tiếng Anh........................................................28
2.1.2. Xây dựng hệ thống mẫu câu tiếng Anh sử dụng trong dạy học hóa học............................................30
2.1.3. Thiết kế giáo án dạy học hóa học bằng tiếng Anh..............................................................................36
2.1.3.1. Dạy học lí thuyết.........................................................................................................................37
2.1.3.2. Dạy học bài tập...........................................................................................................................42
2.1.3.3. Dạy học thực hành......................................................................................................................45
2.2. Áp dụng dạy học chương trình hóa học lớp 11...........................................................................................51
2.2.1. CHAPTER 1: SOLUTION.................................................................................................................51
A. VOCABULARY......................................................................................................................................51
2.2.2. CHAPTER 2: NITROGEN - PHOSPHOROUS.................................................................................59
A. VOCABULARY......................................................................................................................................59
2.2.3. CHAPTER 3: CARBON -SILICIC..................................................................................................71
A. VOCABULARY.....................................................................................................................................71
2.2.4. CHAPTER 4: GENERAL ORGANIC CHEMISTRY.......................................................................78
A. VOCABULARY.....................................................................................................................................78
2. The IUPAC systematic approach to nomenclature..................................................................................85
2.2.5. CHAPTER 5:
ALKANES................................................................................................................89
A. VOCABULARY.....................................................................................................................................89
2.2.6. CHAPTER 6: UNSTATURATED HYDROCARBONS...................................................................99
Trang 5
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
A. VOCABULARY.....................................................................................................................................99
2.2.7. CHAPTER 7: BENZENE AND ALKYL BENZENES...................................................................116
A. VOCABULARY...................................................................................................................................116
2.2.8. CHAPTER 8: ALCOHOL -PHENOL..............................................................................................127
A. VOCABULARY....................................................................................................................................127
2.2.9. CHAPTER 9: ANDEHYDES – KETONES AND CARBOXYLIC ACIDS...................................141
A. VOCABULARY....................................................................................................................................141
2.3. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập hóa học bằng tiếng Anh.....................................................................154
2.3.1. Mục đích kiểm tra, đánh giá.............................................................................................................154
2.3.2. Nội dung kiểm tra.............................................................................................................................154
2.3.3. Đánh giá kết quả...............................................................................................................................155
CHƯƠNG 3 THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM...........................................................................................................156
3.1 Mục đích của thực nghiệm sư phạm..........................................................................................................156
3.2 Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm..........................................................................................................156
3.3 Đối tượng thực nghiệp sư phạm.................................................................................................................156
3.4 Nội dung và tiến trình thực nghiệm sư phạm.............................................................................................156
3.4.1 Nội dung thực nghiệm sư phạm.........................................................................................................156
3.4.2 Tiến trình thực nghiệm sư phạm........................................................................................................156
3.5 Kết quả thực nghiệm sư phạm...................................................................................................................158
3.6 Xử lý kết quả thực nghiệm sư phạm.........................................................................................................159
3.7 Phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm....................................................................................................161
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................................................................163
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................................................................165
Trang 6
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
LỜI CẢM ƠN
Chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến:
Thầy giáo PGS. TS Cao Cự Giác - Trưởng Bộ môn Lí luận và phương pháp dạy
học hoá học, khoa Hóa trường Đại học Vinh, đã giao đề tài, tận tình hướng dẫn và tạo
mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Thầy PGS- TS Hoàng Văn Lựu (ĐH Vinh) và thầy PGS – TS Trần Đình Thắng
(ĐH Vinh) đã dành nhiều thời gian đọc và nhận xét cho luận văn.
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa hóa học, khoa đào
tạo Sau đại học, Ban giám hiệu các trường: THPT Nghèn, THPT chuyên Hà Tĩnh đã
giúp đỡ và tạo mọi điều kiện để chúng tôi hoàn thành luận văn này.
Chúng tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và các em
học sinh ở các trường thực nghiệm đã nhiệt tình, động viên, giúp đỡ chúng tôi trong
suốt quá trình thực hiện đề tài này.
Vinh, ngày 02 tháng 10 năm 2014
Nguyễn Thị Trúc Nguyên
Trang 7
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
UBND
GD-ĐT
THCS
THPT
ĐH
GV
HS
TPHCM
Pt
PTPƯ
TSĐH – CĐ
Xt
Đktc
Dd
hh
ĐC
TN
TNSP
GD
HK
SGK
TNTL
TNKQ
Ủy ban nhân dân
Giáo dục – Đào tạo
Trung học cơ sở
Trung học phổ thông
Đại học
Giáo viên
Học sinh
Thành phố Hồ Chí Minh
Phương trình
Phương trình phản ứng
Tuyển sinh đại học – cao đẳng
Xúc tác
Điều kiện tiêu chuẩn
Dung dịch
Hỗn hợp
Đối chứng
Thực nghiệm
Thực nghiệm sư phạm
Giáo dục
Học kì
Sách giáo khoa
Trắc nghiệm tự luận
Trắc nghiệm khách quan
Trang 8
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Hội nhập thế giới luôn là vấn đề được quan tâm đặc biệt ở nước ta, từ lĩnh vực kinh
tế đến chính trị rồi đến y tế và bây giờ là giáo dục. Đi trước nguyện vọng của GV, HS,
phụ huynh, Bộ GD & ĐT ban hành đề án Phát triển hệ thống trường trung học phổ
thông chuyên giai đoạn 2010 – 2020 (Số 959/QĐ-TTg ngày 24/6/2010). Nội dung của
đề án nêu rõ nhiệm vụ trọng tâm của các trường THPT chuyên giai đoạn 2015 -1020 là
nâng cao chất lượng dạy học ngoại ngữ, tin học, dạy tăng cường tiếng Anh, chuẩn bị
triển khai dạy và học các môn vật lí, hóa học, sinh học bằng tiếng Anh ở khoảng 30%
số trường. Mỗi năm tăng thêm 15 - 20% số trường, hoàn thành vào năm 2020.
Những năm qua, việc triển khai dạy khoa học bằng tiếng Anh chỉ mới bắt đầu thí
điểm ở một số trường, tuy nhiên đã gặp phải một số trở ngại, trở ngại về từ ngữ, thuật
ngữ, trở ngại về việc sử dụng khả năng ta, trở ngại về HS. Bên cạnh đó, còn trở ngại
về việc chưa có khung chương trình chung giảng dạy bằng tiếng Anh, chưa có tiêu
chuẩn đánh giá một cách chính xác, cụ thể. Việc thí điểm cũng chỉ mới ở giai đoạn GV
tự mày mò, mỗi trường mỗi kiểu, mỗi GV mỗi kiểu, chủ yếu là tự thân GV vận động,
một mặt tự trao dồi tiếng Anh, mặt khác tự tra khảo kiến thức qua sách báo, qua mạng
internet. Ai may mắn hơn thì có được một số giáo trình tiếng Anh do những du HS
cung cấp. Riêng với môn hóa thì việc triển khai có chậm hơn so với môn khác và cũng
triển khai được ít hơn so với các môn Toán, Lý.
Như vậy, thời điểm này, ngoài phần nhỏ các trường chuyên hàng đầu trong nước
có đủ nhân lực, HS tương đối đảm bảo trình độ để thí điểm thì phần lớn các trường
chuyên khác đây vẫn đang là giai đoạn manh nha, GV vẫn đang tích lũy cho mình kiến
thức và kinh nghiệm để chuẩn bị đáp ứng với yêu cầu chung lâu dài của Bộ.
Mặc dù áp dụng việc dạy các môn khoa học bằng tiếng Anh đang còn nhiều tranh
cãi, số đồng tình chưa nhiều nhưng phải công nhận một thực tế rằng việc dạy hóa bằng
tiếng Anh có một tầm quan trọng riêng, thực hiện được mục tiêu kép đó là tăng cường
năng lực sử dụng tiếng Anh của GV và HS đồng thời tiếp cận chương trình và cách
học tiên tiến, làm tiền đề để phát triển tiềm lực khoa học sau này của HS. Đặc biệt với
HS chuyên thì đây là những mục tiêu rất quan trọng, và cũng là nhu cầu của phụ
huynh cũng như chính bản thân các em.
Nhận thấy đây là một đề tài đang rất mới và tài liệu tham khảo gần như là chưa có,
với niềm yêu thích tiếng Anh, với mong muốn đóng góp một phần tri thức nhỏ bé của
mình vào dự án phát triển lâu dài của Bộ đề ra, giúp nhiều GV và HS tiết kiệm thời
gian cũng như nhân lực, giúp bản thân có thêm cơ hội để hoàn thiện toàn diện hơn.
Những lí do trên chính là động lực to lớn để tôi thử sức mình với đề tài “Nghiên
cứu phương pháp dạy học hóa học bằng tiếng Anh ở trường THPT (Áp dụng cho
chương trình hóa 11)”.
Trong quá trình thực hiện đề tài không tránh khỏi những hạn chế về nội dung và
còn thiếu sót nhiều. Chúng tôi mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của
các Thầy cô giáo cũng như của các độc giả để tác giả có thể bổ sung, chỉnh sửa tài liệu
cho hoàn chỉnh hơn.
2. Mục đích nghiên cứu
Trang 9
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
Nghiên cứu phương pháp dạy Hóa 11 – bằng tiếng Anh tại các trường chuyên
THPT hiện nay.
2.1.
Giúp giáo viên
Giúp giáo viên bước đầu chuẩn bị cho việc giảng dạy môn Hóa bằng tiếng Anh có
cái nhìn tổng quát về việc tìm kiếm tài liệu, bài soạn, tổ chức giảng dạy và hướng dẫn
học sinh tự nghiên cứu, nhằm từng bước đưa việc giảng dạy môn Hóa bằng tiếng Anh
cho THPT sao cho có hiệu quả trong giai đoạn hiện nay.
2.2.
Giúp học sinh
Học sinh Việt Nam phần đông vẫn còn yếu ngoại ngữ. Do vậy, thông qua việc học
Hóa và các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh để nâng cao năng lực ngoại ngữ
cho học sinh.
3. Nhiệm vụ của đề tài
- Nghiên cứu cơ sở lí luận liên quan đến đề tài.
- Nghiên cứu phương pháp dạy học hóa học bằng tiếng Anh ở trường THPT (áp dụng
cho chương trình hóa 11)
- Tìm hiểu thực trạng việc dạy học hóa học bằng tiếng Anh ở các trường chuyên
THPT hiện nay.
- Xây dựng hệ thống từ vựng, mẫu câu, nội dung, phương pháp liên quan đến bài
giảng hóa học lớp 11 bằng tiếng Anh.
- Xây dựng hệ thống về kiểm tra và đánh giá kết quả học tập bằng tiếng Anh.
- Thực nghiệm sư phạm đánh giá tính phù hợp và hiệu quả của các đề xuất.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu: Phương pháp dạy học hóa học bằng tiếng Anh ở trường
THPT lớp 11.
- Đối tượng nghiên cứu: Việc thiết kế các bài giảng hóa học 11 bằng tiếng Anh
(chương trình chuẩn)
5. Phạm vi nghiên cứu
- Nội dung: Kiến thức hóa học 11 theo chương trình giảm tải của Bộ.
- Đối tượng: Phương pháp dạy học hóa học bằng tiếng Anh lớp 11.
- Về địa bàn thực nghiệm sư phạm: Một số trường THPT ở Hà Tĩnh.
- Về thời gian thực hiện đề tài: Từ 01/08/2013 đến 15/09/2014.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1.
Các phương pháp nghiên cứu lí luận
Để nghiên cứu lí luận, việc đầu tiên rất quan trọng là thu thập, đọc và nghiên cứu
các tài liệu liên quan đến đề tài. Đồng thời với việc sử dụng các phương pháp nghiên
cứu lí luận sau:
- Phương pháp phân tích và tổng hợp lí thuyết;
- Phương pháp phân loại, hệ thống hóa lí thuyết;
- Phương pháp mô hình hóa;
- Phương pháp xây dựng giả thuyết;
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm lịch sử.
Trang 10
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
6.2.
Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Quan sát giờ học ôn tập, luyện tập, trao đổi với đồng nghiệp để đánh giá thực trạng
tổ chức giờ học ôn tập, luyện tập.
- Sử dụng phiếu điều tra và trao đổi với các chuyên gia, đồng nghiệp về sử dụng
phương pháp grap, SĐTD trong tổ chức hoạt động bài luyện tập.
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm kiểm nghiệm các đề xuất.
- Phương pháp chuyên gia.
6.3.
Phương pháp xử lí thông tin
Sử dụng phương pháp thống kê toán học trong khoa học giáo dục để xử lí kết quả
thực nghiệm sư phạm.
7. Giả thiết khoa học
Nếu xây dựng được phương pháp dạy học hóa học bằng tiếng Anh thì sẽ xây dựng
được một hệ thống bài giảng hay, có chất lượng, giúp giáo viên dạy tốt và có hiệu quả,
gây hứng thú học tập và phát huy tính tích cực của học sinh, đảm bảo thực hiện tốt
mục tiêu dạy học.
8. Đóng góp của đề tài
8.1.
Lí luận
- Đề xuất phương pháp dạy học hóa học bằng tiếng Anh.
- Phương pháp thiết kế bài giảng hóa học bằng tiếng Anh.
- Phương pháp kiểm tra đánh giá các nội dung dung hóa học bằng tiếng Anh
8.2.
Thực tiễn
- Xây dựng hệ thống từ vựng, thuật ngữ và mẫu câu về hóa học lớp 11 bằng tiếng Anh
được sử dụng trong dạy học hóa học ở trường phổ thông.
- Xây dựng hệ thống bài tập hóa lớp 11 bằng tiếng Anh.
- Tài liệu tham khảo cho giáo viên và học sinh tham gia đề án dạy học hóa học bằng
tiếng Anh
Trang 11
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1 Mục đích và ý nghĩa dạy học hóa học phổ thông bằng tiếng Anh
1.1.1
Rèn luyện các kĩ năng sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh trong học tập
Tiếng Anh là một ngôn ngữ quốc tế được sử dụng rộng rãi trong trong rất nhiều
lĩnh vực khác nhau trong đó có lĩnh vực khoa học kĩ thuật và giáo dục. Chính vì vậy,
tiếng Anh là một công cụ cho chúng ta tiếp cận với các nền giáo dục tiên tiến và khoa
học công nghệ hiện đại. Việt Nam là một đất nước đang phát triển, hội nhập quốc tế
giúp chúng ta nâng cao hiệu quả giáo dục và đào tạo, trao đổi và áp dụng được các
công nghệ tiên tiến thế giới.
Việc dạy học cho học sinh THPT môn Hóa và các môn khoa học bằng tiếng Anh là
một hướng đi đúng có tính chiến lược, giúp giải quyết nhu cầu nhân lực chất lượng cao
cho đất nước trong những năm sắp tới.
Dưới góc độ là những người đã từng dạy môn Hóa ở trường THPT cũng như bậc
ĐH bằng tiếng Anh và với những kinh nghiệm của mình, chúng tôi xin đưa ra một số
kĩ năng cơ bản cần có đối với một giáo viên THPT khi tham gia giảng dạy học môn
hóa học bằng tiếng Anh, đó là:
• Biết sử dụng và khai thác các nguồn tài liệu tham khảo
+ Học tập được văn phong tiếng Anh sử dụng trong lĩnh vực hóa học cũng như các “
thuật ngữ “ chuyên ngành sử dụng trong hóa học.
+ Hiểu nghĩa các thuật ngữ chuyên ngành, việc tham khảo các lài liệu khác nhau giúp
cho người giáo viên có được những định nghĩa khác nhau về một thuật nghữ hay một
quá trình nào đó. Những định nghĩa khác nhau giúp cho học sinh dễ hiểu hơn khi giáo
viên giải thích.
• Biết một số qui tắc cơ bản để phát âm đúng các từ vựng tiếng Anh và biết sử
dụng các phương tiện kĩ thuật hỗ trợ giảng dạy
+ Giúp GV và học sinh có khả năng nghe tốt và hiểu khi nghe các bài giảng mà do
người nước ngoài thực hiện. Trong trường hợp phát âm sai, chính chúng ta sẽ không
thể nghe và hiểu khi một ai đó cũng phát âm đúng các thuật ngữ mà ta biết nghĩa.
+ Sử dụng một số phương tiện kĩ thuật cũng như một số đồ dùng dạy học là một cách
hiệu quả nâng cao chất lượng của bài giảng.
• Đánh giá đúng khả năng tiếng Anh của học sinh
+ Sử dụng tần suất tiếng Anh / tiếng Việt cho phù hợp với đối tượng học sinh và giao
những nhiệm vụ phù hợp, rõ ràng cho các đối tượng học sinh trong khi giảng bài.
+Giúp giáo viên chuẩn bị lượng thời gian phù hợp cho việc chuẩn bị bài giảng.
• Hiểu rõ khả năng tiếng Anh của bản thân
GV sẽ làm chủ được bài giảng khi đã biết điểm mạnh yếu của mình, từ đó có kế
hoạch kết hợp thêm một số phương tiện dạy học, cách chuẩn bị bài, thiết kế câu hỏi. . .
1.1.1.1.1 Mục đích và ý nghĩa
Mục đích của việc dạy kỹ năng nghe là giúp HS hiểu được người khác nói gì và có
thể giao tiếp.
1.1.1.1.2 Nguyên tắc chung cho một tiết dạy nghe
Trang 12
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
Đối với một tiết dạy ngữ pháp hay từ vựng, thông thường trong tiến trình của tiết
dạy có 3 giai đoạn đó là: Presentation - Practie - Production. Tiến trình của một tiết
dạy nghe cũng phải trải qua 3 giai đoạn: Pre - Listening, While - Listening, và Post Listening. Tiến trình dạy học này không những giúp học sinh nắm hiểu bài mà còn
giúp các em sử dụng kỹ năng nghe trong giao tiếp thực tế.
1.1.1.1.3 Rèn luyện kĩ năng nghe trong dạy học hóa học
Những nguyên tắc, kĩ thuật để rèn luyện kĩ năng nghe trong dạy học hóa học một
cách hiệu quả
• Pre - Listening
Là giai đoạn giúp học sinh có định hướng, suy nghĩ về đề tài hay tình huống trước
khi học sinh nghe
• While - Listening
Đây là giai đoạn mà ở đó học sinh có cơ hội luyện tập. Ở giai đoan này giáo viên
đưa ra các dạng bài tập, yêu cầu học sinh thực hiện. Học sinh có thể mắc lỗi ở giai
đoạn này vì vậy giáo viên chú ý cần sữa lỗi cho học sinh và đưa ra các phương án trả
lời đúng.
• Post - Listening
Đây là giai đoạn luyện tập sau khi nghe. Ở giai đoạn này học sinh sử dụng những
kiến thức, kỹ năng ngôn ngữ đã được luyện tập ở giai đoạn “While – Listening” vào
các tình huống giao tiếp thực tế, có ý nghĩa. Kỹ năng nói
1.1.1.1.4 Mục đích và ý nghĩa
Kỹ năng nói là kỹ năng khó đối với học sinh và đây là kỹ năng giao tiếp quan trọng
chúng ta có thể nghe viết ra được nhưng không diễn đạt thành lời một cách trôi chảy
được.
1.1.1.1.5 Nguyên tắc chung cho một tiết dạy nói
Tiến trình của một tiết dạy nói cũng phải trải qua 3 giai đoạn: Pre - Speaking,
While - Speaking, và Post – Speaking như một tiết dạy nghe. Tiến trình dạy học này
không những giúp học sinh nắm hiểu bài mà còn giúp các em sử dụng kỹ năng nói
trong giao tiếp thực tế.
1.1.1.1.6 Rèn luyện kĩ năng nói trong dạy học hóa học
Những nguyên tắc, kĩ thuật để rèn luyện kĩ năng nói trong dạy học hóa học một
cách hiệu quả
• Pre – Speaking
Trước khi vào bài nói bước đầu GV thường hướng dẫn các em khai thác bài nói
mẫu.
• While - Speaking
Trong giai đoạn này sau khi được hướng dẫn, học sinh sẽ dựa vào tình huống gợi ý
như tranh vẽ, từ ngữ, cấu trúc câu cho sẵn hoặc bài hội thoại mẫu để luyện nói theo
yêu cầu.
• Post - Speaking
Sau khi HS luyện nói dưới sự kiểm soát của chúng ta, chúng ta hướng dẫn các em
vào phần luyện Nói tự do, đây là giai đoạn cho các em tự do nói sau khi đã chuẩn bị.
Trang 13
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
1.1.1.2 Kỹ năng đọc
1.1.1.2.1 Mục đích và ý nghĩa
Giúp HS phát triển kĩ năng đọc hiểu, có khả năng đọc hiểu sách, báo, tài liệu bằng
tiếng Anh với những nội dung phù hợp với trình độ và lứa tuổi của HS, giúp HS có
điều kiện để thu nhận thông tin, nâng cao trình độ tiếng Anh và có hiểu biết thêm về
xã hội.
1.1.1.2.2 Nguyên tắc chung cho một tiết dạy đọc
Tiến trình của một tiết dạy đọc cũng phải trải qua 3 giai đoạn: Pre - Reading,
While - Reading, và Post - Reading.
• Pre – Reading
Mục đích các hoạt động trước khi đọc mà giáo viên cần quan tâm là:
- Lôi cuốn sự hứng thú của học sinh.
- Tạo ra nhu cầu muốn đọc cho học sinh.
- Khuyến khích học sinh suy nghĩ về chủ đề mà họ sẽ học.
• While - Reading
Đọc hiểu bài đọc để trả lời các câu hỏi dẫn nhập hay kiểm tra các phán đoán ở phần
Pre-Reading là rất cần thiết bởi nó góp phần khắc sâu hơn những gì các em đã làm
được, đồng thời giúp các em nhận biết những điều chưa hoàn thành. Giáo viên nên ấn
định rõ thời gian cụ thể cho mỗi hoạt động.
• Post - Reading
Các hoạt động sau khi đọc giúp cho giáo viên có thể kiểm tra được mức độ
hiểu bài, khả năng vận dụng bài vào thực tiễn cuộc sống; cũng như khả năng tưởng
tượng của học sinh. Vì vậy, giáo viên nên áp dụng nhiều thủ thuật khác nhau để tránh
sự trùng lặp nhàm chán.
1.1.1.3 Kỹ năng viết
1.1.1.3.1 Mục đích và ý nghĩa
Trong chương trình phổ thông hiện nay, dạy viết chủ yếu là nhằm phối hợp với các
kỹ năng khác để làm phong phú thêm các hình thức luyện tập trên lớp, củng cố những
kiến thức đã học, đồng thời giúp học sinh bước đầu làm quen văn phong, cấu trúc chặt
chẽ của văn viết và học cách sử dụng hoạt động viết vào một số mục đích giao tiếp cụ
thể.
1.1.1.3.2 Nguyên tắc chung cho một tiết dạy đọc
Tiến trình của một tiết dạy viết cũng phải trải qua 3 giai đoạn: Pre - Writing, While
- Writing, và Post - Writing.
• Pre –Writing
Nghiên cứu bài mẫu về ba vấn đề: chủ đề - nội dung - dữ liệu (nếu sách học có nội
dung này).
Phần này yêu cầu học sinh viết cá nhân hoặc theo tổ, nhóm, cặp nhằm khuyến
khích các em có khả năng xây dựng một dàn bài chi tiết để phục vụ cho việc viết bài.
• While - Writing
Viết cá nhân: Dựa trên dàn bài đã có HS tiến hành viết nháp.
Trang 14
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
- Có thể cho HS viết theo nhóm, nhóm phân công mỗi người viết một đoạn hoặc một
ý, sau đó cử một người viết tập hợp lại cả bài.
• Post - Writing
Chữa bài là bước rất quan trọng. Ở bước này, bài viết của HS phải được sửa sang
để không những đạt được độ chính xác về nội dung ngôn ngữ mà còn phải đạt được
một văn phong trong sáng, mạch lạc và có tính thuyết phục.
Đây cũng là bước hoàn thiện về bài dạy viết nên GV cần chú ý và không được bỏ
qua để giúp HS hoàn thiện và tự hoàn thiện kiến thức.
1.1.2
Tạo sự tự tin trong giao tiếp học thuật bằng tiếng Anh
1.1.2.1 Ý nghĩa của tự tin
Giúp cho người học có thêm động lực và sức mạnh để có thái độ tích cực đối với
quá trình học tập của bản thân. Lòng tự tin của người học sẽ được tăng thêm một khi
người học đạt được kết quả trong học tập và thấy hài lòng và khi họ được học tập
trong môi trường mà các quan hệ cá nhân thực sự thân thiện. Một khi người học thấy
mình học tập có kết quả họ sẽ trở nên quyết tâm cao hơn để đạt kết quả cao hơn.
Một số người học cảm nhận được sự thành công của bản thân khi học truyền đạt
được suy nghĩ của mình cho người khác và hiểu được ý kiến trao đổi của người khác
bằng ngoại ngữ. Một số khác lại cảm nhận sự thành công mỗi khi họ hoàn thành được
một bài tập khó trong giờ học ngoại ngữ. Dần dần cảm giác thành công sẽ tăng lên khi
người học nhận ra được sự tiến bộ trong kết quả học tập của chính mình. Tuy nhiên lại
có những người học cảm thấy hưng phấn mỗi khi được nhận những lời khen của người
khác. Lời khen của người khác rất có tác dụng giúp người học có cảm giác mình sẽ
học tập thành công.
1.1.2.2 Tự tin trong dạy học hóa học
Một trong những yếu tố tác động đến động lực, thái độ và tình cảm của người học
đối với môn học là quan hệ giữa người dạy với người học và giữa người học với nhau.
Giáo viên cần xây dựng mối quan hệ thân thiện và tôn trọng lẫn nhau với người học.
Có thể thấy rằng tính cách và hành vi của giáo viên có tác động to lớn tới động lực
học tập của người học. Do đó GV cần tạo dựng một không khí học tập thoải mái, nhẹ
nhàng với nhiều hoạt động đa dạng để người học nào cũng có cơ hội đạt kết quả. Đồng
thời người dạy phải hiểu được nguyện vọng, sở thích cũng như những khó khăn của
người học và tìm cách giúp họ khắc phục những khó khăn đó cũng như giúp họ tìm ra
những cách học phù hợp với sở trường, sở đoản của HS.
1.1.3
Hội nhập với giáo dục thế giới
1.1.3.1 Đặt vấn đề
Mới đây, Hội nghị thế giới về giáo dục, tổ chức từ 5 đến 8/7/2009 tại UNESCO
Paris, nhận định rằng giáo dục đang chuyển động dưới tác động của những động lực
mới. Đó là: Sự gia tăng nhu cầu nhập học, việc đa dạng hoá các loại trường và nguồn
cung ứng, hợp tác giữa các nhà truờng và liên kết mạng, nhu cầu học tập suốt đời, tác
động của công nghệ thông tin và truyền thông, trách nhiệm xã hội của các trường đại
học, sự thay đổi trong vai trò của Chính phủ.
Vì thế, hợp tác quốc tế về giáo dục đã chuyển sang một giai đoạn phát triển mới,
cao hơn và phức tạp hơn. Đó là hội nhập quốc tế về giáo dục. Các thách thức và cơ hội
Trang 15
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
của tiến trình hội nhập quốc tế về giáo dục đã được phân tích nhiều trong các diễn đàn,
hội thảo và tài liệu nghiên cứu, quốc tế cũng như trong nước. Vấn đề là từ những phân
tích đó, mỗi quốc gia cần tìm ra cho mình các chính sách và chiến lược cần thiết để
giáo dục đại học thực hiện được tốt nhất sứ mệnh của mình trong việc sản sinh, truyền
bá và áp dụng tri thức, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Điều
này đã được đặt ra ở nước ta trong Đề án đổi mới giáo dục đại học Việt Nam giai đoạn
2006-2020.
Đến năm 2015, Việt Nam sẽ gia nhập cộng đồng kinh tế Asean. Khi đó, nguồn
nhân lực nước ta có thêm cơ hội làm việc tại các nước láng giềng nhưng cũng đối mặt
với sự cạnh tranh từ các nước Asean ngay trên sân nhà.
1.1.3.2 Thuận lợi và khó khăn khi hội nhập
a. Thuận lợi
Thứ nhất, quá trình hội nhập giúp mở rộng thị trường để thúc đẩy thương mại và
các quan hệ kinh tế quốc tế khác, từ đó thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế, xã
hội.
Thứ hai, hội nhập cũng tạo động lực thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cải thiện
môi trường đầu tư kinh doanh, từ đó nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh tranh của nền
kinh tế, của các sản phẩm và doanh nghiệp; đồng thời, làm tăng khả năng thu hút đầu
tư vào nền kinh tế.
Thứ ba, hội nhập giúp nâng cao trình độ của nguồn nhân lực và nền khoa học công
nghệ quốc gia, nhờ hợp tác giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học với các nước và
tiếp thu công nghệ mới thông qua đầu tư trực tiếp nước ngoài và chuyển giao công
nghệ từ các nước tiên tiến.
Thứ tư, hội nhập làm tăng cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước tiếp cận thị
trường quốc tế, nguồn tín dụng và các đối tác quốc tế.
Thứ năm, hội nhập tạo cơ hội để các cá nhân được thụ hưởng các sản phẩm hàng
hóa, dịch vụ đa dạng về chủng loại, mẫu mã và chất lượng với giá cạnh tranh; được
tiếp cận và giao lưu nhiều hơn với thế giới bên ngoài, từ đó có cơ hội phát triển và tìm
kiếm việc làm cả ở trong lẫn ngoài nước.
Thứ sáu, hội nhập tạo điều kiện để các nhà hoạch định chính sách nắm bắt tốt hơn
tình hình và xu thế phát triển của thế giới, từ đó có thể đề ra chính sách phát triển phù
hợp cho đất nước và không bị lề hóa.
Thứ bảy, hội nhập giúp bổ sung những giá trị và tiến bộ của văn hóa, văn minh của
thế giới, làm giàu văn hóa dân tộc và thúc đẩy tiến bộ xã hội.
Thứ tám, hội nhập tạo động lực và điều kiện để cải cách toàn diện hướng tới xây
dựng một xã hội mở, dân chủ hơn, và một nhà nước pháp quyền.
Thứ chín, hội nhập tạo điều kiện để mỗi nước tìm cho mình một vị trí thích hợp
trong trật tự quốc tế, giúp tăng cường uy tín và vị thế quốc tế, cũng như khả năng duy
trì an ninh, hòa bình và ổn định để phát triển.
Thứ mười, hội nhập giúp duy trì hòa bình và ổn định khu vực và quốc tế để các
nước tập trung cho phát triển; đồng thời mở ra khả năng phối hợp các nỗ lực và nguồn
lực của các nước để giải quyết những vấn đề quan tâm chung của khu vực và thế giới.
b. Khó khăn
Trang 16
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
Tuy nhiên, hội nhập không chỉ đưa lại những lợi ích, trái lại, nó cũng đặt các nước
trước nhiều bất lợi và thách thức.
Một, hội nhập làm gia tăng cạnh tranh gay gắt khiến nhiều doanh nghiệp và ngành
kinh tế gặp khó khăn, thậm chí là phá sản, từ đó gây nhiều hậu quả về mặt kinh tế, xã
hội.
Hai, hội nhập làm tăng sự phụ thuộc của nền kinh tế quốc gia vào thị trường bên
ngoài và, do vậy, khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương trước những biến động của thị
trường quốc tế.
Ba, hội nhập không phân phối công bằng lơi ích và rủi ro cho các nước và các
nhóm khác nhau trong xã hội, do vậy có nguy cơ làm tăng khoảng cách giàu và nghèo.
Bốn, trong quá trình hội nhập, các nước đang phát triển phải đối mặt với nguy cơ
chuyển dịch cơ cấu kinh tế tự nhiên bất lợi, do thiên hướng tập trung vào các ngàng sử
dụng nhiều tài nguyên, nhiều sức lao động, nhưng có giá trị gia tăng thấp. Do vậy, họ
dễ có thể trở thành bãi rác thải công nghiệp và công nghệ thấp, bị cạn kiệt nguồn tài
nguyên thiên nhiên và hủy hoại môi trường.
Năm, hội nhập có thể tạo ra một số thách thức đối với quyền lực Nhà nước (theo
quan niện truyền thống về độc lập, chủ quyền) và phức tạp đối với việc duy trì an ninh
và ổn định ở các nước đang phát triển.
Sáu, hội nhập có thể làm gia tăng nguy cơ bản sắc dân tộc và văn hóa truyền thống
bị xói mòn trước sự “xâm lăng” của văn hóa nước ngoài.
Bảy, hội nhập có thể đặt các nước trước nguy cơ gia tăng của tình trạng khủng bố
quốc tế, buôn lậu, tội phạm xuyên quốc gia, dịch bệnh, nhập cư bất hợp pháp, …
1.1.3.3 Hiện trạng hội nhập quốc tế về giáo dục ở Việt Nam
Một là, ngôn ngữ: Thứ ngôn ngữ giảng dạy chính là tiếng Việt. Đây là tiếng mẹ đẻ
của người Việt chúng ta, nhưng đồng thời cũng là ngôn ngữ có tính chất riêng biệt của
người Việt, do người Việt sử dụng. Ngôn ngữ tiếng Việt không có khả năng hội nhập.
Hai là, chương trình và giáo trình giảng dạy hầu hết do giáo viên, giảng viên trong
nước biên soạn, chưa được tiêu chuẩn hoá và công nhận trên trường quốc tế. Dẫn đến
việc bằng cấp từ phổ thông đến đại học cũng chưa được công nhận và đánh giá cho
chuẩn, đúng mức.
Điều này, khiến cho HS, SV khi tham gia các chương trình trao đổi, giao lưu hàng
năm với các trường trên thế giới, hoặc chuyển ngang sang học tiếp tại các trường quốc
tế, hoặc xét học tiếp các cấp độ cao hơn đối với các HS đã tốt nghiệp trong nước còn
gặp nhiều khó khăn và trở ngại.
Ba là, GD Việt Nam chưa có một bộ quy tắc đánh giá chất lượng đào tạo, cũng như
tiêu chí xếp loại các trường, các ngành học để nước ngoài dựa vào đó hợp tác làm việc
với các trường trong nước. Dẫn đến hiện tượng một số tổ chức quốc tế tự xếp hạng các
trường ĐH Việt Nam một cách không khách quan.
Bốn là, chúng ta chưa có các cơ quan, tổ chức trung gian làm việc độc lập, khách
quan với các cơ quan quản lý Nhà nước về GD để có các ý kiến phản biện, kịp thời
chấn chỉnh cũng như góp ý cho các dự thảo hoặc Luật GD.
Năm là, đầu vào của các trường ĐH sư phạm chưa cao, chưa có được những ưu
tiên thỏa đáng về chính sách cho loại trường này, chế độ lương bổng của giáo viên
Trang 17
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
khiến cho loại hình sư phạm chưa có sức thu hút nhân tài - những người thực sự có
tâm, có đức vào làm trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo con người. Hệ thống các phòng
thí nghiệm, nghiên cứu còn quá nghèo nàn, không hút được các nhà nghiên cứu khoa
học trẻ.
Sáu là, hệ thống thi cử đánh giá thực lực khả năng của học sinh còn bất cập, mặt
khác lại gây tốn kém tiền bạc, công sức và thời gian của học sinh, các ông bố bà mẹ và
cả xã hội.
Bảy là, bệnh thành tích đang trở thành một "bạo bệnh" khó có cơ cứu chữa. Trong
nhiều nguyên nhân, có một nguyên nhân cở bản, cách tuyển chọn nhân sự của Nhà
nước, hoặc tiêu chuẩn hoá cán bộ dựa trên bằng cấp chứ không dựa vào thực tài. . .
1.1.3.4 Chiến lược hội nhập quốc tế về giáo dục
Ngày 4-11-2013, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Nghị quyết Hội
nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI Nghị quyết số 29-NQ/TW) về đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại
hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc
tế.
Đảng và Nhà nước xác định mục tiêu của đổi mới lần này là: Tạo chuyển biến căn
bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn
công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con
người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo
của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu
quả.
Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt; có
cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập; bảo đảm các
điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa, xã hội hóa và hội
nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo; giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và
bản sắc dân tộc. Phấn đấu đến năm 2030, nền giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến
trong khu vực.
Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là một yêu cầu khách quan và cấp
bách của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào
tạo bao gồm: đổi mới tư duy; đổi mới mục tiêu đào tạo; hệ thống tổ chức, loại hình
giáo dục và đào tạo; nội dung, phương pháp dạy và học; cơ chế quản lý; xây dựng đội
ngũ giáo viên, cán bộ quản lý; cơ sở vật chất, nguồn lực, điều kiện bảo đảm…, trong
toàn hệ thống (giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục đại học, đào tạo
nghề). Đây là những vấn đề hết sức lớn lao, hệ trọng và phức tạp, còn nhiều ý kiến
khác nhau, cần phải tiếp tục nghiên cứu, tổng kết thấu đáo, cẩn trọng, tạo sự thống
nhất cao để Ban Chấp hành Trung ương ban hành Nghị quyết vào thời gian thích hợp.
Trang 18
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
1.2 Thực trạng triển khai đề án dạy học các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng
Anh ở trường phổ thông
1.2.1
Giới thiệu Đề án Phát triển hệ thống trường trung học phổ thông
chuyên giai đoạn 2010 – 2020 (Số 959/QĐ-TTg ngày 24/6/2010)
Phê duyệt Đề án Phát triển hệ thống trường trung học phổ thông chuyên giai đoạn
2010 - 2020, với những nội dung chính như sau:
1.2.1.1 Mục tiêu
1.2.1.1.1 Mục tiêu chung
Xây dựng và phát triển các trường trung học phổ thông chuyên thành một hệ thống
cơ sở giáo dục trung học có chất lượng giáo dục cao, đạt chuẩn quốc gia, có trang thiết
bị dạy học đồng bộ, hiện đại đảm bảo thực hiện nhiệm vụ phát hiện những học sinh có
tư chất thông minh, đạt kết quả xuất sắc trong học tập để bồi dưỡng thành những
người có lòng yêu đất nước, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc; có ý thức tự lực; có nền
tảng kiến thức vững vàng; có phương pháp tự học, tự nghiên cứu và sáng tạo; có sức
khỏe tốt để tạo nguồn tiếp tục đào tạo thành nhân tài, đáp ứng yêu cầu phát triển đất
nước trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế.
Các trường trung học phổ thông chuyên là hình mẫu của các trường trung học phổ
thông về cơ sở vật chất, đội ngũ nhà giáo và tổ chức các hoạt động giáo dục.
1.2.1.1.2 Mục tiêu cụ thể
a. Củng cố, xây dựng và phát triển các trường trung học phổ thông chuyên hiện tại
đồng thời với tăng dần quy mô; bảo đảm mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có
ít nhất một trường trung học phổ thông chuyên với tổng số học sinh chuyên chiếm
khoảng 2% số học sinh trung học phổ thông của từng tỉnh, thành phố.
b. Tập trung đầu tư nâng cấp các trường trung học phổ thông chuyên thành các trường
đạt chuẩn quốc gia và có chất lượng giáo dục cao. Ưu tiên đầu tư mở rộng diện tích,
xây dựng cơ sở vật chất, tăng cường phương tiện, thiết bị dạy học đồng bộ, hiện đại.
Đến năm 2015, có 100% trường trung học phổ thông chuyên đạt chuẩn quốc gia, trong
đó có 15 trường trọng điểm, có chất lượng giáo dục ngang tầm các trường trung học
tiên tiến trong khu vực và quốc tế;
c. Phát triển đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý đảm bảo đủ về số lượng, hợp lý về cơ
cấu và đạt mức cao của chuẩn nghề nghiệp; nâng tỷ lệ giáo viên, cán bộ quản lý có
trình độ tiến sĩ, thạc sĩ đồng thời với việc nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ,
ngoại ngữ, tin học và khả năng nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng, đáp ứng nhu
cầu vừa tăng quy mô, vừa nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục trong các trường
trung học phổ thông chuyên. Đến 2015, có 100% cán bộ quản lý, giáo viên giỏi về
chuyên môn, nghiệp vụ, sử dụng thông thạo tin học và thiết bị dạy học hiện đại; 20%
cán bộ quản lý, giáo viên sử dụng được ngoại ngữ trong giảng dạy, giao tiếp;
d. Tạo chuyển biến cơ bản về chất lượng giáo dục trong các trường trung học phổ
thông chuyên theo hướng tiếp cận với trình độ tiên tiến của thế giới. Đến năm 2015, có
ít nhất 50% học sinh được xếp loại học lực giỏi; 70% học sinh giỏi, khá về tin học;
30% học sinh đạt bậc 3 về ngoại ngữ theo tiêu chí do Hiệp hội các tổ chức khảo thí
ngoại ngữ châu Âu ban hành. Đến năm 2020, có ít nhất 70% học sinh được xếp loại
Trang 19
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
học lực giỏi; 90% học sinh giỏi, khá về tin học; 50% học sinh đạt bậc 3 về ngoại ngữ
theo tiêu chí do Hiệp hội các tổ chức khảo thí ngoại ngữ châu Âu ban hành;
e. Tạo sự liên thông giữa việc phát hiện, bồi dưỡng học sinh năng khiếu ở trường trung
học phổ thông chuyên với việc đào tạo ở đại học; lựa chọn những học sinh có năng
khiếu nổi bật vào học tại các lớp cử nhân tài năng, kỹ sư chất lượng cao của các trường
đại học chất lượng cao trong nước và các trường đại học có uy tín ở nước ngoài để tiếp
tục đào tạo, phát triển năng khiếu. Đến năm 2015, có khoảng 30% học sinh các lớp
chuyên đã tốt nghiệp trung học phổ thông được đào tạo tại các lớp cử nhân tài năng,
kỹ sư chất lượng cao của các trường đại học trong nước và tại các trường đại học có uy
tín ở nước ngoài và đạt 50% vào năm 2020.
f. Tăng cường khả năng hợp tác giữa các trường trung học phổ thông chuyên với các
cơ sở giáo dục có uy tín ở nước ngoài nhằm trao đổi kinh nghiệm về tuyển chọn, bồi
dưỡng và phát triển năng khiếu học sinh; đồng thời thu hút nguồn lực vào phát triển hệ
thống các trường trung học phổ thông chuyên. Đến năm 2020, mỗi trường trung học
phổ thông chuyên hợp tác được với ít nhất một cơ sở giáo dục có uy tín trong khu vực,
quốc tế.
1.2.1.2 Nhiệm vụ và giải pháp
+ Một: Xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển và tăng cường đầu tư cơ sở vật chất,
thiết bị dạy học cho các trường trung học phổ thông chuyên
+ Hai: Phát triển đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý trong các trường trung học phổ
thông chuyên
+ Ba: Đổi mới chương trình, tài liệu dạy học và tuyển sinh, thi học sinh giỏi trong các
trường trung học phổ thông chuyên
+ Bốn: Xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù đối với nhà trường, cán bộ
quản lý, giáo viên và học sinh các trường trung học phổ thông chuyên
+ Năm: Tăng cường công tác quản lý đối với hệ thống các trường trung học phổ thông
chuyên
+ Sáu:Tăng cường hợp tác quốc tế trong việc phát triển hệ thống trường trung học phổ
thông chuyên
1.2.2
Đánh giá thực trạng triển khai đề án của Bộ GD & ĐT về dạy học các
môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh ở các trường THPT
Sở Giáo dục và Đào tạo TP. HCM đã có văn bản hướng dẫn thực hiện đầu
tháng 1/2013: 10 trường THPT dạy toán bằng tiếng Anh gồm THPT chuyên Lê Hồng
Phong, THPT chuyên Trần Đại Nghĩa, THPT Lê Quí Đôn, THPT Bùi Thị Xuân,
THPT Lương Thế Vinh, THPT Gia Định, THPT Nguyễn Thị Minh Khai, THPT Hùng
Vương, THPT Nguyễn Thượng Hiền, THPT Mạc Đĩnh Chi phải sử dụng chương trình
của ĐH Cambridge. Sở Giáo dục và Đào tạo TP. HCM cho biết, về nguồn giáo viên,
các trường có thể hợp đồng thỉnh giảng giáo viên các trường khác, hoặc giáo viên bản
ngữ từ các trung tâm. Bên cạnh đó có thể gửi giáo viên theo học các khóa bồi dưỡng
có cấp bằng chứng nhận do tổ chức EMG thực hiện dưới sự ủy nhiệm của đại học
Cambridge. Theo hướng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo TP. HCM, các trường thực
hiện thí điểm dạy toán và các môn khoa học tự nhiên (KHTN) bằng tiếng Anh sử dụng
chương trình của đại học Cambridge ủy nhiệm cho Công ty EMG thực hiện tại Việt
Trang 20
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
Nam với hai phương thức: hợp đồng với EMG thực hiện toàn bộ chương trình; sử
dụng lực lượng giáo viên sẵn có hoặc do trường tự hợp đồng (tài liệu dạy và học sẽ do
EMG cung cấp theo mức giá thỏa thuận). Thời lượng: hai tiết/tuần/môn học cho học
sinh khối 10, 11. Chuẩn đầu ra sẽ dựa trên chuẩn của ĐH Cambridge: học sinh sẽ dự
các kỳ thi của Cambridge do EMG thực hiện tại Việt Nam.
Ông Phạm Văn Nam - hiệu trưởng Trường THPT Bùi Thị Xuân - cho biết: “Việc
thống nhất một chương trình chung cho tất cả các trường là cần thiết. Phụ huynh cũng
muốn con em họ sau khi học phải có bằng cấp, chứng chỉ của ĐH Cambridge được
nước ngoài công nhận - về mặt pháp lý là ổn rồi. Có một chương trình rõ ràng, giáo
viên không phải tự mày mò biên soạn mà có “đối tượng” để tiếp cận, để nghiên cứu,
học hỏi cũng mang ý nghĩa tích cực. Tuy nhiên, việc dạy toán và các môn khoa học tự
nhiên bằng tiếng Anh vẫn chưa hấp dẫn học sinh vì chương trình chính khóa đã quá
nặng đối với các em. Như trường tôi, học kỳ 1 năm học 2012-2013 có 19 học sinh học
toán, vật lý bằng tiếng Anh thì sang học kỳ 2 chỉ còn tám em. Nếu triển khai dạy
chương trình của Cambridge thì phải đợi đến đầu năm học sau, chúng tôi họp phụ
huynh, phân tích cụ thể mới cho học sinh đăng ký”.
Tương tự, ở Trường THPT Mạc Đĩnh Chi (TP. HCM), ông Trần Trung Kiên, hiệu
trưởng nhà trường, thông tin: “Năm nay chúng tôi thí điểm một lớp 10 (lớp này có 40
học sinh/tổng số hơn 1.000 học sinh lớp 10) có trình độ tiếng Anh tương đối khá để
dạy môn toán bằng tiếng Anh với mức học phí 120.000 đồng/tháng/học sinh. Nếu thực
hiện chương trình của đại học Cambridge, chúng tôi sẽ chọn phương án sử dụng giáo
viên thỉnh giảng và giáo viên hiện có chứ không hợp đồng với Công ty EMG để thực
hiện toàn bộ chương trình vì chi phí sẽ rất cao. Sang học kỳ 2, nhà trường sẽ làm việc
lại với phụ huynh về vấn đề này. Điều làm tôi lo lắng là phụ huynh trường tôi không
khá giả, nếu học phí cao quá họ sẽ rút tên”. Ông Kiên cũng cho biết thêm: “Muốn sử
dụng chương trình của đại học Cambridge, hằng năm các trường phải đóng một khoản
phí gọi là phí thành viên thì Cambridge mới chuyển giao giáo trình, tài liệu giảng dạy.
Như vậy, ngoài khoản phí mua sách cao gấp nhiều lần so với học phí hiện nay, khoản
phí thành viên cũng sẽ được chia đều trên đầu học sinh. Nếu số lượng học sinh đăng
ký đông còn đỡ, chứ 20, 30 học sinh thì các em phải gánh phí rất nặng”.
Hiệu trưởng một trường THPT khác nêu ý kiến: “Việc thực hiện chương trình của
Cambridge chắc chắn phải có một lộ trình chứ chưa thể thực hiện ngay. Có vội vàng
quá không khi Sở chưa chuẩn bị gì về cơ sở vật chất, giáo viên đã “áp” văn bản kêu
các trường thực hiện? Cách đây nhiều năm khi thực hiện việc dạy toán, lý bằng tiếng
Pháp, giáo viên phải đi tu nghiệp một năm ở Pháp rồi mới về dạy. Trong khi đó, bây
giờ mình chưa tiến hành bồi dưỡng gì, chưa có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Làm ngay cũng
được nhưng mức phí cao quá, liệu phụ huynh có đồng thuận?”. Hầu hết các hiệu
trưởng đều cho rằng đây là chương trình không bắt buộc, làm được hay không phụ
thuộc vào sự đồng lòng của phụ huynh và học sinh. Ngay cả một số trường THPT nổi
tiếng ở TP. HCM, thời gian qua lớp 10 mở được nhưng đến lớp 11 thì học sinh xin rút
hết.
Bà H. T. Diễm Thúy - phụ huynh ở Quận 1 TP. HCM - cho biết: “Con tôi đang học
chương trình THCS của Cambridge. Tôi có xem sách giáo khoa của họ, khách quan
nhận xét thì chương trình của họ rất hay. Tuy nhiên, việc chuyển tải những cái hay ấy
Trang 21
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
đến học sinh là cả một quá trình và nghệ thuật của giáo viên. Con tôi nói hồi năm lớp 6
giáo viên dạy chương trình Cambridge hay lắm, nhưng lên lớp 7, rồi lớp 8 thì thầy dạy
dở quá, không chuyển tải được hết ý của bài học cho học sinh, về nhà tôi phải dạy lại
cho
cháu.
Vì vậy, ở bậc THPT khi triển khai chương trình, dù với phương thức sử dụng giáo viên
sẵn có ở trường hay thỉnh giảng tại các trung tâm, hoặc hợp đồng với cơ quan đại diện
cho đại học Cambridge tại Việt Nam thì tôi đề nghị Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố
phải có sự kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chương trình cũng như thanh tra, dự giờ
giáo viên để kịp thời chấn chỉnh những cái không phù hợp. Không thể cứ hợp đồng với
một đơn vị nào đó là giao hết cho họ”.
Thực tế ở các trường cho thấy trình độ tiếng Anh của học sinh ở các trường chuyên
rất khác nhau. Vì thế, để có thể tiếp thu được bài giảng đòi hỏi phải có lộ trình trang bị
“vốn liếng” tiếng Anh chứ không thể ngay một lúc tiến hành đồng loạt. Một giáo viên
dạy chuyên Toán trường THPT chuyên Nguyễn Huệ (Hà Nội) cho biết: “Chúng tôi tự
bồi dưỡng cho học sinh chuyên Toán vì thấy các em có khả năng chứ trường chưa có
chủ trương thực hiện việc này. Qua những tiết ngoại khóa, chúng tôi thấy khả năng của
các em có thể đáp ứng được và các em tỏ ra rất hào hứng. Khi các em thích thì tôi tin
rằng các em sẽ thực hiện được”.
Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong (TP. HCM) ngay từ năm 2002 đã chủ động
đề nghị ngoại ngữ như là môn bắt buộc trong kỳ thi tuyển sinh của trường. Những năm
qua, học sinh trúng tuyển vào trường này thường có điểm ngoại ngữ đạt 8/10. Thế
nhưng, ở Hà Nội thì việc bắt buộc thi thêm môn tiếng Anh trong kỳ thi tuyển sinh vào
trường chuyên mới bắt đầu thực hiện từ năm 2013. Thế nên, học sinh mới chỉ giỏi môn
chuyên chứ chưa nhiều em giỏi tiếng Anh. Vì thế, có trường chuyên phải hạ điểm môn
tiếng Anh xuống còn 2.5/10 mới tuyển đủ chỉ tiêu. Chính vì vậy, ông Đỗ Bá Khôi (Phó
hiệu trưởng trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam) đề nghị: “Không nên buộc các
trường có nhu cầu và điều kiện phải dừng lại để chờ những nơi khó khăn, nhưng nên
xem xét điều kiện cụ thể của từng trường thì việc thực hiện mới đạt hiệu quả, không
nên “ép” tiến độ và chạy theo số lượng”. Ông cho biết: “Hiện nay, học sinh từ lớp 7, 8
đã có thể nghe giảng bằng tiếng Anh. Lâu nay học sinh chúng tôi không cần có phiên
dịch khi tham gia các hoạt động ngoại khóa với chuyên gia nước ngoài. Có 7 trong số
gần 40 giáo viên tổ Toán có thể dạy được bằng tiếng Anh. Hầu hết họ là những giáo
viên trẻ, khi ra trường đã giỏi tiếng Anh rồi”. Hơn nữa, theo ông Khôi, vài năm gần
đây, trường có khoảng 10% học sinh lớp 11 được học bổng du học. Với những học
sinh này thì được học tất cả các môn bằng tiếng Anh là nhu cầu rất thiết thực.
Ông Đậu Văn Mùi - Hiệu trưởng Trường THPT Phan Bội Châu (TP. Vinh) tâm sự:
“Tôi thấy thí điểm việc dạy tiếng Anh là môn học bắt buộc ở lớp 3 Bộ Giáo dục và
Đào tạo có lộ trình rất rõ ràng, trực tiếp mời chuyên gia nước ngoài để tập huấn cho
giáo viên các tỉnh… Trong khi với chủ trương này (dạy môn tự nhiên bằng tiếng Anh
tại các trường THPT chuyên) thì lại chưa có cái chuẩn về chương trình và giáo viên
được đưa ra cả. Mỗi trường đều tự làm theo cách của mình”. Đây cũng là băn khoăn
của hầu hết các trường. Ông Đỗ Bá Khôi nói: “Cách thức triển khai, kế hoạch cụ thể
thế nào đến nay cũng chưa rõ để chuẩn bị làm cho tốt, bởi mới chỉ được biết theo
thông báo của Bộ. Theo tôi, cần phải có giáo trình chuẩn và triển khai sớm, tránh thụ
Trang 22
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
động dẫn đến kém hiệu quả”. Ông Khôi cũng cho rằng về nguyên tắc phải tiến tới việc
sử dụng giáo trình đã được công nhận theo chuẩn quốc tế, nhưng phải phân loại cho
phù hợp với từng đối tượng học sinh. Cùng quan điểm, ông Thái Văn Bình - Hiệu
trưởng trường THPT chuyên Nguyễn Huệ, Hà Nội), đề xuất: “Muốn làm tốt, phải có lộ
trình rõ ràng. Điều quan trọng là phải nâng cao trình độ tiếng Anh của học sinh, đào
tạo giáo viên tại các trường sư phạm dạy các môn bằng tiếng Anh. Số tiết đưa vào dạy
cũng phải phù hợp”.
1.2.3
Phân tích những thuận lợi và khó khăn trong việc triển khai dạy học
các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh ở các trường THPT
1.2.3.1 Thuận lợi.
Sự nỗ lực, lòng quyết tâm vượt qua khó khăn, đặc biệt là tấm lòng yêu HS - sáng
tạo trong dạy học
Đất nước mở cửa, hội nhập vào nền kinh tế của thế giới thì việc học tiếng các môn
tự nhiên bằng tiếng Anh được xác định là thiết yếu cho mọi lứa tuổi và được đưa vào
giảng dạy ở các cấp học. Thông qua việc học các môn tự nhiên bằng tiếng Anh, HS có
cơ hội tìm tòi, học hỏi, hiểu biết hơn về đất nước, con người và văn hóa của các nước
trên thế giới và hơn hết là các em được hiểu kỹ hơn, sâu sắc hơn về đất nước mình.
• Những giáo viên không ngại khó
Môn hóa học có đặc điểm riêng và hơi khó hơn so với các môn khác khi dạy bằng
tiếng Anh. Khi dạy phải tham khảo rất nhiều sách tiếng Anh. Để soạn giáo án cho một
tiết dạy thường mất vài ngày hoặc cả tuần. Giáo trình có rồi, tiếng Anh cũng có rồi
nhưng mình phải thiết kế bài giảng làm sao cho đơn giản, dễ hiểu, sao cho học sinh
hiểu được và có hình ảnh để minh hoạ chứ không nói chay. . . .
Ông Nguyễn Thành Công, giáo viên Trường THPT Chuyên Sư phạm (ĐH Sư
phạm Hà Nội): Không nên chờ bao giờ hoàn thiện tiếng Anh mới học bằng tiếng Anh.
Cứ dạy đi, sai đâu sửa đó, còn vướng chỗ nào, thì lúc đó cả thầy và trò, nhà trường tiếp
tục tìm giải pháp. Sẽ mất rất nhiều thời gian nhưng về lợi ích lâu dài cho các em khi đi
du học.
1.2.3.2 Khó khăn.
Thực hiện đề án nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh cho học sinh phổ thông
của TPHCM và định hướng của Bộ GD-ĐT, trong năm học qua TPHCM đã triển
khai chương trình thí điểm dạy các môn toán, khoa học tự nhiên ở 45 lớp với trên
1.600 học sinh theo học. Thế nhưng, do phải tự mày mò tìm hướng đi nên nhiều
trường THPT cảm thấy đuối sức.
• Số lượng học sinh rơi rụng dần
Nhìn chung học sinh ở bậc THCS theo học môn toán và các môn khoa học bằng
tiếng Anh có phần đông hơn và các em hào hứng hơn. Theo một số hiệu trưởng, ở bậc
học này, học sinh chưa bị áp lực học tập và cảm thấy thích thú với việc làm quen với
các môn học bằng tiếng Anh. Hơn nữa, nhiều học sinh ở những trường chuyên, trường
điểm còn có động lực học môn toán bằng tiếng Anh để tham dự kỳ thi môn toán châu
Á - Thái Bình Dương (APMOS) được tổ chức hàng năm. Tuy nhiên, ở bậc học cao
hơn - THPT, nhiều học sinh chưa xác định rõ mục tiêu của chương trình này sẽ được
gì nên còn đắn đo.
Trang 23
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
Sau khi thí điểm dạy các môn toán, khoa học tự nhiên ở 5 trường, năm học 2012 2013, Sở GD-ĐT TP mở rộng thêm 5 trường khác, nâng tổng số lên 10 trường triển
khai chương trình này. Việc ngành giáo dục TP đặt mục tiêu nâng cao năng lực sử
dụng tiếng Anh, giúp học sinh tự nghiên cứu, tham khảo thêm tài liệu các môn khoa
học tự nhiên - toán, lý, hóa trên internet là cần thiết, phù hợp với xu thế hội nhập, tiếp
cận chuẩn giáo dục tiên tiến trên thế giới. Tuy nhiên, sau 1 năm thí điểm, chương trình
mang lại kết quả không như mong đợi và đa phần các hiệu trưởng đều có tâm trạng
ngổn ngang, thậm chí cảm thấy “hụt hơi” nếu tiếp tục đi tiếp vì nhiều lý do.
Lúc đầu học sinh lớp 10 (năm học 2012 - 2013) đăng ký học tương đối đông nhưng
đến cuối năm học rơi rụng dần. Như Trường THPT Lương Thế Vinh khối lớp 10 có 40
em theo học nhưng đến lớp 11 này chỉ còn 30 em đăng ký học tiếp. Tương tự, Trường
THPT Nguyễn Thị Minh Khai có trên 30 em lớp 10 theo học nhưng đến lớp 11 chỉ còn
lại 13 em và chưa biết năm nay có bao nhiêu học sinh mới vào lớp 10 đăng ký học (vì
chưa họp bàn với phụ huynh). Tại Trường chuyên Trần Đại Nghĩa, tình hình cũng
không khả quan hơn với môn toán được khoảng 20 học sinh, còn môn lý vỏn vẹn 8 em
theo học. Ở các trường còn lại, tình hình học sinh giảm dần vì lý do như đi du học
hoặc không muốn học tiếp cũng trở thành nỗi băn khoăn của ban giám hiệu. Có thể nói
chỉ duy nhất Trường THPT Lê Quý Đôn - đơn vị thực hiện mô hình giáo dục tiên tiến,
vẫn duy trì ổn định sĩ số của 3 lớp 10 đầu khối A và lên lớp 11 của năm học mới này.
Sở dĩ số học sinh ở đây không hao hụt là do việc tổ chức dạy chương trình theo
nguyên lớp, phần đông học sinh có mục tiêu đi du học. Những trường khác tổ chức lớp
học theo sự tự nguyện nên nguồn học sinh phải gom từ nhiều lớp, cộng thêm phải học
giờ ngoại khóa và đóng thêm chi phí khoảng 100.000 - 150.000 đồng/học sinh/tháng
nên khó duy trì sĩ số.
Một hiệu trưởng băn khoăn, nếu chỉ đặt mục tiêu như đề án nâng cao năng lực sử
dụng tiếng Anh cho học sinh phổ thông là có thể đọc tài liệu, nghiên cứu tài liệu các
môn khoa học tự nhiên thì chương trình chưa thật sự hấp dẫn các em. Trừ một số ít
học sinh muốn đi du học, hướng tới việc lấy chứng chỉ SAT thì mặn mà, còn lại đều
cảm thấy chưa cần thiết phải học. Đó là chưa kể học sinh khối 11 chuẩn bị cho kỳ thi
đại học nên xác định mục tiêu gần hơn là xa. Đây là nguyên nhân khiến chương trình
khó có thể mở rộng với quy mô lớn hơn.
• Thiếu giáo viên và chương trình chuẩn
Nhiều trường còn bộc bạch cái khó khác là phải tự mày mò cách làm để triển khai
chương trình thí điểm này. Hai cái khó lớn nhất là thiếu giáo viên có trình độ tiếng
Anh đạt chuẩn và thiếu chương trình chuẩn, thống nhất. Do không được Sở GD-ĐT
TPHCM cung cấp giáo trình chuẩn nên mỗi trường tự liên hệ với đối tác nước ngoài,
tự tìm chương trình, sách tham khảo để biên soạn giáo án giảng dạy. Chính vì thế, mỗi
trường một kiểu và dạy theo đủ loại giáo trình của Úc, Canada hoặc Cambridge. Tuy
giáo trình của ĐH Cambridge được xem chuẩn nhất nhưng chi phí mua lại quá cao nên
nhiều trường không kham nổi. Về giáo viên, các trường đều bị động, phải tự đào tạo,
tự bồi dưỡng hoặc tìm nguồn thuê, hợp đồng từ bên ngoài là chính. Trừ một số ít
trường có điều kiện, đưa giáo viên đi nước ngoài đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn việc dạy
môn toán, lý, hóa bằng tiếng Anh như Trường THPT Lê Quý Đôn, Trần Đại Nghĩa, số
còn lại đều gặp khó khăn như nhau.
Trang 24
Ket-noi.com diễn đàn công nghệ, giáo dục
Tại hội nghị triển khai nhiệm vụ năm học mới 2013 - 2014, Phó Chủ tịch UBND
TPHCM Hứa Ngọc Thuận chỉ đạo ngành GD-ĐT TP tiếp tục mở rộng chương trình
dạy các môn toán và khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh. Đây là nhiệm vụ phải làm
nhằm đổi mới cơ bản giáo dục ngoại ngữ, nhưng nếu TP không có giải pháp đầu tư bài
bản, nhất là hỗ trợ các trường tháo gỡ những trở ngại, khó khăn như trên thì rất khó đạt
được mục tiêu đề ra.
• Chưa thể dạy 100% bằng tiếng Anh
Dù chưa có danh sách các trường dạy thí điểm nhưng phó Hiệu trưởng Trường
THPT Chuyên Sư phạm (Trường ĐH Sư phạm Hà Nội) Nguyễn Bá Bình nói "Những
trường chuyên trực thuộc các trường ĐH của Bộ sẽ phải thực hiện sớm hơn so với các
trường ở tỉnh". Ông Bình so sánh, về nguồn lực tài chính thì trường chuyên thuộc các
trường ĐH chưa bằng các trường chuyên thuộc tỉnh, nhưng về nguồn lực giáo viên thì
có lợi thế hơn. Trường ông có khoảng 70 giáo viên, trong đó có 45 giáo viên biên chế
chính thức. Số còn lại là mời giảng, hầu hết là giảng viên các khoa thuộc Trường ĐH
Sư phạm Hà Nội. Trong số 45 giáo viên cơ hữu thì số giáo viên có khả năng tiếng Anh
tốt đạt 30%. Tuy nhiên, chưa thể lên lớp dạy 100% các môn nói trên bằng tiếng Anh
ngay trong năm tới mà chỉ có thể triển khai ở một số chương, bài. . .
Hiện nay, khi tuyển dụng giáo viên, trường chú trọng đến năng lực chuyên môn và
khả năng tiếng Anh.
• Tránh quá tải
Lãnh đạo các trường chuyên được hỏi đều nhìn nhận, việc dạy học bằng tiếng Anh
lúc đầu người học sẽ thấy khó khăn, nhưng về lâu dài sẽ có lợi.
Tuy nhiên, cần chỉ đạo của Bộ về chương trình và thống nhất về sách giáo
khoa,đào tạo giáo viên ở trong và ngoài nước. .
Tại Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong TP. HCM, dù đã triển khai việc dạy
Toán, Lý, Hóa bằng tiếng Anh nhiều năm qua, nhưng theo đại diện nhà trường, từ thực
tiễn triển khai nhà trường cũng phải rút kinh nghiệm giảm thời lượng.
Lý do phải điều chỉnh thời lượng các môn học bằng tiếng Anh, theo ban giám hiệu
trường là để học sinh không bị quá tải và đảm bảo chất lượng cần thiết cho các môn
chuyên.
Một trăn trở chung khác của lãnh đạo các trường chuyên, nếu triển khai dạy các
môn Toán, Lý, Hóa. . . bằng tiếng Anh thì giáo viên thiếu rất nhiều. Trong khi đó, thầy
Bình cho rằng, nếu tuyển được giáo viên có khả năng tiếng Anh thì cũng phải mất ít
nhất 5 năm mới vững vàng về chuyên môn đứng lớp. . .
Do đó, cần có cơ chế đãi ngộ phù hợp để giữ chân giáo viên giỏi. Bởi khi họ giỏi
ngoại ngữ thì không tránh khỏi lời mời của những môi trường làm việc tốt hơn, lương
cao hơn, và họ sẽ "nhảy việc".
"Nếu Bộ GD-ĐT đã đưa ra chủ trương dạy các môn tự nhiên bằng tiếng Anh thì
phải cố theo và làm thực chất, không để rơi vào tính hình thức vì như thế tức là đã phá
đi kế hoạch đặt ra", Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Nguyễn Huệ (Hà Nội) Thái
Văn Bình kết luận.
Hiện nay, còn nhiều khó khăn trong việc dạy và học tiếng Anh trong các trường
học ở Việt Nam:
Trang 25
