DẠY học THEO dự án MÔĐUN sửa CHỮA vận HÀNH máy điện tại TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ GIAO THÔNG vận tải TRUNG ƯƠNG III

vii
M CL C
Lý l ch khoa h c: ...................................................................................................... i
L i c m n .............................................................................................................. ii
L i cam đoan..........................................................................................................iii
Tóm t t lu n vĕn..................................................................................................... iv
Danh m c các ch vi t t t trong lu n vĕn ............................................................... vi
M c l c: ............................................................................................................... vii
Danh m c ph l c .................................................................................................. xi
Danh m c các hình ................................................................................................ xii
Danh m c các b ng .............................................................................................. xiii
PH N M

Đ U

1. LÝ DO CH N Đ TÀI ..................................................................................... 1
2. M C TIÊU NGHIÊN C U ............................................................................... 2
3. NHI M V NGHIÊN C U .............................................................................. 2
4. Đ I T

NG VÀ KHÁCH TH NGHIÊN C U .............................................. 3

5. GI THUY T NGHIÊN C U .......................................................................... 3
6. PH M VI NGHIÊN C U ................................................................................. 3
7. PH

NG PHÁP NGHIÊN C U ...................................................................... 4

8. C U TRÚC LU N VĔN .................................................................................. 5
PH N N I DUNG
Ch

1.1 L CH S

ng I: C

S

LÝ LU N V D Y H C THEO D

ÁN

NGHIÊN C U V N Đ ÁP D NG TRÊN TH GI I

VÀ T I VI T NAM ....................................................................................... 6
1.1.1 Trên th gi i ................................................................................................. 6
1.1.2 T i Vi t Nam ................................................................................................ 8
1.2 M T S KHÁI NI M C S LIÊN QUAN Đ N Đ TÀI ......................... 10
1.2.1 Ph

ng pháp d y h c .................................................................................. 10


viii
viii
1.2.2 Mô đun ....................................................................................................... 11
1.2.3 D án ậ D y h c theo d án........................................................................ 11
1.3

D Y H C THEO D

ÁN ......................................................................... 14

1.3.1 M c tiêu c a d y h c theo d án ................................................................. 14
1.3.2 Phân lo i d y h c theo d án....................................................................... 14
1.3.3 B n ch t c a d y h c theo d án ................................................................. 15
1.3.4 B câu h i đ nh h

ng áp d ng đ D y h c theo d án............................... 19

1.3.5 Các giai đo n trong d y h c theo d án....................................................... 21
1.3.6 Vai trò c a GV, h c sinh và công ngh trong trong d y h c
Theo d án .................................................................................................. 25
1.3.7 Các kỹ nĕng c n có c a h c sinh đ th c hi n D y h c theo d án.............. 27
1.3.8 Tiêu chu n thành công c a D y h c theo d án........................................... 31
1.3.9
1.4

u đi m và nh
SO SÁNH PH
PH

c đi m c a D y h c theo d án ........................................ 31
NG PHÁP D Y H C THEO D

NG PHÁP D Y H C THÔNG TH

ÁN V I CÁC

NG ...................................... 32

Đ C ĐI M TÂM LÝ L A TU I THANH THI U NIÊN ........................ 33

1.5

1.5.1 V trí, ý nghĩa c a l a tu i h c sinh ph thông trung h c ............................ 33
1.5.2 Ho t đ ng h c t p và s phát tri n trí tu c a h c sinh
ph thông trung h c .................................................................................... 34
1.5.3 Đ c đi m tâm lý c a l a tu i c a h c sinh ph thông trung h c .................. 35
K T LU N CH
CH

NG 1 ...................................................................................... 36

NG 2: TH C TR NG D Y VÀ H C MÔĐUN S A CH A-V N HÀNH

MÁY ĐI N T I TR

NG CAO ĐẲNG NGH GIAO THÔNG V N T I
TRUNG

2.1

GI I THI U S NÉT V TR

NG III

NG CAO Đ NG NGH

GIAO THÔNG V N T I TRUNG

NG III ........................................... 37

2.1.1 L ch s hình thành và quá trình phát tri n ................................................... 37
2.1.2 C c u t ch c ............................................................................................ 38


ix
2.1.3 C s v t ch t ............................................................................................ 39
2.1.4 Đ i ngǜ giáo viên........................................................................................ 39
2.1.5 Qui mô đào t o: .......................................................................................... 40
2.2

TH C TR NG D Y H C MÔĐUN S A CH A - V N HÀNH
MÁY ĐI N T I TR
T I TRUNG

NG CAO Đ NG NGH GIAO THÔNG V N

NG III ............................................................................. 43

2.2.1 N i dung môđun S a ch a và v n hành máy đi n ....................................... 43
2.2.2 Kh o sát th c tr ng vi c d y và h c môđun S a ch a
- v n hành máy đi n .................................................................................... 45
2.2.3 K t qu kh o sát.......................................................................................... 49
K T LU N CH
CH

NG 2 ...................................................................................... 64

NG 3: D Y H C THEO D

ÁN VÀ TH C NGHI M S

ĐUN S A CH A - V N HÀNH MÁY ĐI N T I TR
V N T I TRUNG
3.1

XÁC Đ NH BÀI D Y THEO D

PH M MÔ

NG GIAO THÔNG

NG III

ÁN TRONG MÔĐUN

S A CH A - V N HÀNH MÁY ĐI N...................................................... 66
3.1.1 Phân tích môđun s a ch a ậ v n hành máy đi n ........................................ 66
3.1.2 Ch n l a bài d y áp d ng d y h c theo d án ............................................. 69
3.2 D Y H C THEO D

ÁN MÔĐUN MÔĐUN

S A CH A - V N HÀNH MÁY ĐI N...................................................... 70
3.2.1 Phân tích bài d y theo d án .......................................................................70
3.2.2 Qui trình d y h c theo d án .......................................................................76
3.2.3 K ch b n s ph m d y h c theo d án .........................................................79
3.2.4 Xây d ng k ch b n s ph m cho 3 d án th c nghi m ................................ 86
3.3 KI M NGHI M ĐÁNH GIÁ........................................................................86
3.3.1 M c đích th c nghi m ................................................................................ 86

3.3.2 Đ i t

ng th c nghi m ............................................................................... 86

3.3.3 N i dung th c nghi m................................................................................. 87


x
3.3.4 Cách th c nghi m ....................................................................................... 87
3.3.5 K t qu ki m nghi m .................................................................................. 89
3.3.6 Ki m nghi m gi thuy t ............................................................................ 110
K T LU N CH

NG 3 .................................................................................... 114
K T LU N VÀ KI N NGH

1. K T LU N .................................................................................................... 115
1.1. TÓM T T Đ TÀI ..................................................................................... 115
1.2. NH N XÉT, ĐÁNH GIÁ............................................................................. 116
1.3. H

NG PHÁT TRI N Đ TÀI .................................................................. 117

2. KI N NGH ................................................................................................... 118
TÀI LI U THAM KH O ................................................................................. 120


xi
DANH M C CÁC PH L C
PH L C

TRANG

Ph l c 2.1 : Phi u thĕm dò ý ki n (dành cho cán b qu n lý) ................................ 1
Ph l c 2.2 : Phi u thu th p ý ki n (dành cho giáo viên)......................................... 5
Ph l c 2.3 : Phi u thĕm dò ý ki n (dành cho h c sinh) ........................................ 10
Ph l c 3.1 : Danh sách l p th c nghi m .............................................................. 14
Ph l c 3.2 : Danh sách l p đ i ch ng.................................................................. 16
Ph l c 3.3 : Danh sách giáo viên d gi ti t gi ng .............................................. 18
Ph l c 3.4 : Phi u thĕm dò ý ki n l p th c nghi m và l p đ i ch ng ................. 19
Ph l c 3.5 : Đ ki m tra k t thúc d án 1 ............................................................ 26
Ph l c 3.6 : Đ ki m tra k t thúc d án 2 ............................................................ 27
Ph l c 3.7 : Đ ki m tra k t thúc d án 3 ............................................................ 28
Ph l c 3.8 : Đ ki m tra đ u vào ......................................................................... 30
Ph l c 3.9 : K ho ch th c hi n d án c a h c sinh ............................................ 32
Ph l c 3.10 : Tiêu chí đánh giá ho t đ ng th o lu n nhóm .................................. 33
Ph l c 3.11 : B ng đi m ki m tra d án 1 l p th c nghi m và l p đ i ch ng ..... 34
Ph l c 3.12: B ng đi m ki m tra d án 2 l p th c nghi m và l p đ i ch ng ....... 36
Ph l c 3.13 : B ng đi m ki m tra d án 3 l p th c nghi m và l p đ i ch ng ...... 38
Ph l c 3.14 : Phi u ph ng v n sau khi h c sinh th c hi n 3 d án...................... 40
Ph l c 3.15 : Phi u thu th p d ki n d án .......................................................... 41
Ph l c 3.16 : Tiêu chu n đánh giá bài Word ....................................................... 48
Ph l c 3.17 : Tiêu chu n đánh giá bài Powerpoint ............................................. 49
Ph l c 3.18 : Phi u đánh giá d gi .................................................................... 50
Ph l c 3.19 : K ch b n s ph m c a d án 2 ....................................................... 51
Ph l c 3.20 : K ch b n s ph m c a d án 3 ...................................................... 56
Ph l c s n ph m h c sinh ................................................................................. 62
Ph l c hình nh ................................................................................................. 70
Ph l c danh sách cán b qu n lý ...................................................................... 72

xii
DANH M C CÁC HÌNH
Ch

Trang

ng 1

Hình 1.1: Mô hình h c t p theo thuy t ki n t o .................................................... 16
Hình 1.2: Đ c đi m d y h c theo d án ................................................................ 18
Hình 1.3: S đ qui trình d y h c theo d án ........................................................ 23
Ch

Trang

ng 2

Hình 2.1: Tr

ng Cao đ ng ngh Giao thông v n t i Trung

Hình 2.2: C c u t ch c c a nhà tr

ng III .................... 37

ng .............................................................. 38

Hình 2.3: Bi u đ trình đ đ i ngǜ giáo viên đang gi ng d y ................................ 40
Hình 2.4 a: Bi u đ k t qu h c t p mô đun SC ậ VHMĐ t nĕm 2007 - 2011 .... 46

Hình 2.4 b: Bi u đ c s v t ch t c a tr

ng đáp ng cho vi c đ i m i PPDH ... 50

Hình 2.5: S d ng các ph

ng ti n đ dùng d y h c c a giáo viên ....................... 53

Hình 2.6: S d ng các ph

ng ti n đ dùng d y h c c a giáo viên....................... 55

Hình 2.7: Nh n th c nhi m v c a giáo viên trong gi ng d y ............................... 57
Hình 2.8: Nh n th c c a HS khi tham gia vào các ho t đ ng h c tích c c ............ 61
Ch

Trang

ng 3

Hình 3.1: Bi u đ trình đ h c sinh tr

c khi th c nghi m ................................... 86

Hình 3.2: Bi u đ trình đ h c sinh tr

c khi th c nghi m ................................... 87

Hình 3.3: Bi u đ nh n th c c a HS khi h c mô đun SC - VHMĐ ....................... 89
Hình 3.4: Bi u đ nh n th c c a HS v

u đi m c a PPDH mô đun SC ậ VHMĐ91

Hình 3.5: Nh n th c c a HS v h n ch c a PPDH mô đun DC - VHMĐ ............ 93
Hình 3.6: Nh n th c c a HS v kh nĕng v n d ng ki n th c đã h c vào gi TH . 96
Hình 3.7: Bi u đ đ

ng t n s bài ki m tra s 1 c a l p ĐC và l p TN ............ 102

Hình 3.8: Bi u đ đ

ng t n s bài ki m tra s 2 c a l p ĐC và l p TN ............ 104

Hình 3.9: Bi u đ x p lo i th h ng gi a hai l p TN và ĐC ............................... 109


xiii

DANH M C B NG BI U
Ch

ng 2

TRANG

B ng 2.1: T ng h p trình đ chuyên môn c a giáo viên tr c ti p gi ng d y.......... 39
B ng 2.2: Th ng kê ch tiêu tuy n sinh h cao đ ng ngh ..................................... 40
B ng 2.3: Th ng kê ch tiêu tuy n sinh h trung c p ngh ..................................... 42
B ng 2.4: N i d ng c a mô đun s a ch a- v n hành máy đi n.............................. 44
B ng 2.5: Th ng kê k t qu h c t p mô đun SC ậ VHMĐ t nĕm 2007 - 2011..... 45

B ng 2.6: C s v t ch t c a nhà tr
B ng 2.7: B i d

ng ............................................................... 50

ng nghi p v s ph m cho giáo viên......................................... 51

B ng 2.8: Các ph

ng pháp d y h c giáo viên th

ng s d ng ............................ 51

B ng 2.9: Các hình th c kích thích h ng thú HT c a HS trong gi h c ................ 52
B ng 2.10: S d ng các ph
B ng 2.11: Mong mu n đ

ng tiên đ dùng d y h c c a giáo viên .................... 53
cb id

ng Gv đ i m i, c i ti n PPDH .................... 55

B ng 2.12: Nh n th c nhi m v c a giáo viên trong gi ng daỵ ............................. 56
B ng 2.13: Nh n th c v quan đi m d y h c tích c c ........................................... 58
B ng 2.14: Nh ng y u t
B ng 2.15: Các ph

nh h

ng đ n l a ch n PPDH c a GV ........................ 58

ng pháp d y h c giáo viên th

ng s d ng .......................... 60

B ng 2.16: Nh n th c c a HS khi tham gia vào các ho t đ ng h c tích c c .......... 61
Ch

ng 3

TRANG

B ng 3.1: Môđun s a ch a ậ v n hành máy đi n .................................................. 66
B ng 3.2: Môđun s a ch a ậ v n hành máy đi n theo d án ................................. 68
B ng 3.3: M c tiêu c a bài h c áp d ng d y h c theo d án ................................. 70
B ng 3.4: Các y u t c b n trong d y h c theo d án .......................................... 75
B ng 3.5: S đ KWL .......................................................................................... 75
B ng 3.6: Ba b

c h c theo d án đ n gi n .......................................................... 76

B ng 3.7: M u đĕng ký d án đ u nĕm h c (khóa h c) ........................................ .80
B ng 3.8: M u báo cáo d án đ u nĕm h c (khóa h c) ......................................... 81


xiv
B ng 3.9: B ng ki m m c các d án c a giáo viên ............................................... 81
B ng 3.10: M u giáo án d y h c theo d án.......................................................... 82
B ng 3.11: Trình đ đ u vào ................................................................................. 90
B ng 3.12: H ng thú h c t p c a h c sinh ............................................................ 91

B ng 3.13: Nh n th c c a HS khi h c môđun s a ch a ậ v n hành máy đi n ....... 93
B ng 3.14: Nh n th c c a HS v

u đi m c a PPDH môđun SC ậ VHMĐ .......... 94

B ng 3.15: Nh n th c c a HS v h n ch c a PPDH môđun SC- VHMĐ ............. 96
B ng 3.16: Nh n th c c a HS v m c đ v n d ng các kỹ nĕng khi h c môđun SCVHMĐ ................................................................................................................. 98
B ng 3.17: Nh n th c c a HS v m c đ v n d ng ki n th c đã h c vào gi TH . 99
B ng 3.18: K t qu đánh giá bài Word và bài Power Point ..................................103
B ng 3.19: Phân b đi m s c a h c sinh c a l p TN ......................................... 105
B ng 3.20: Phân b t n su t đi m s HS l p ĐC và l p TN (bài ki m tra s 1) .. 105
B ng 3.21: Phân b t n su t đi m s HS l p ĐC và l p TN (bài ki m tra s 2) .. 107
B ng 3.22: Phân b t n su t đi m s HS l p ĐC và l p TN (bài ki m tra s 3) .. 109
B ng 3.23: T l x p lo i th h ng trung bình cho HS theo đi m ki m tra .......... 112


1

Đ U

M

LÝ DO CH N Đ TÀI

1.

Vi t Nam đang trong quá trình h i nh p kinh t toàn c u nên đ t ra thách th c
l n v ngu n nhân l c, có đ ph m ch t đ o đ c, nĕng l c đ đáp ng yêu c u c a
xã h i v công nghi p hóa, hi n đ i hóa đ t n

c. Vì v y ng

i lao đ ng ph i có

kh nĕng thích ng, ti p thu và v n d ng linh ho t, sáng t o tri th c c a nhân lo i
vào đi u ki n hoàn c nh th c t c a đ t n

c, nh m t o ra nh ng s n ph m đáp ng

yêu c u c a xã h i, nên yêu c u c p thi t đ t ra cho ngành giáo d c là ph i đ i m i
m c tiêu, đ i m i n i dung và đ i m i ph
Đ nh h
Trung
đ

ng đ i m i ph

ng pháp d y h c.

ng pháp d y và h c đã đ

ng 4 khóa VII (1-1993), Ngh quy t Trung

c xác đ nh t Ngh Quy t

ng 2 khóa VIII (12- 1996) và

c th ch hóa trong Lu t Giáo d c s a đ i ban hành ngày 27/6/2005 đi u 2.4,

Lu t Giáo d c s a đ i đã ghi ắ Ph

ng pháp giáo d c ph i phát huy tính tích c c, t

giác, ch đ ng, t duy sáng t o c a ng

i h c; B i d

ng cho ng

t h c, kh nĕng th c hành, lòng say mê h c t p và ý chí v

i h c nĕng l c

n lên”.

Đ i h i Đ ng l n th X cǜng đã nêu: ắPhát tri n m nh khoa h c và công ngh ,
giáo d c và đào t o; nâng cao ch t l
nghi p hoá, hi n đ i hoá đ t n

ng ngu n nhân l c, đáp ng yêu c u công

c và phát tri n kinh t tri th c”.Vì th ngành giáo

d c c n ph i liên t c đ i m i đ phù h p v i th c ti n, đ l c l

ng s n xu t không

t t h u v ki n th c khoa h c kỹ thu t, kỹ nĕng ngh nghi p, c n đào t o đ i ngǜ
nhân l c có kh nĕng đáp ng đ

c nh ng nhu c u c a th tr

ng lao đ ng, đ c bi t

là nĕng l c hành đ ng, tính nĕng đ ng, sáng t o, tính t l c và trách nhi m cǜng
nh nĕng l c c ng tác làm vi c, nĕng l c gi i quy t các v n đ ph c h p.
Công tác giáo d c và đào t o đóng m t vai trò then ch t trong vi c trang b
các ki n th c, kỹ nĕng và thái đ cho ng

i lao đ ng t

ng lai. Vi c trang b ki n

th c m i là c n thi t, nh ng cách th c t ch c d y nh th nào đ ng
h iđ

i h c lĩnh

c tri th c và c p nh t thông tin, t đó h có nhu c u tìm ki m thông tin m i,


2

có kh nĕng khai thác, th hi n thông tin, r i s d ng chúng đ ph c v cho nhu c u
c a cá nhân, gia đình và xã h i.
Ngh quy t c a Chính ph s 14/2005/NQ-CP ngày 02 tháng 11 nĕm 2005 v
đ i m i c b n và toàn di n giáo d c đ i h c Vi t Nam giai đo n 2006 ậ 2020 đã đ
c p đ n v n đ đ i m i n i dung, ph
rõ ắTri n khai đ i m i ph

ng pháp và qui trình đào t o. Trong đó nêu

ng pháp đào t o theo ba tiêu chí: Trang b cách h c,

phát huy tính ch đ ng c a ng

i h c; s d ng công ngh thông tin và truy n thông

trong ho t đ ng d y và h c; Khai thác các ngu n t li u giáo d c m và ngu n t
li u trên m ng internet”. V n đ là đ i m i ph

ng pháp d y h c nh th nào đ gia

tĕng tính tích c c, ch đ ng và sáng t o cho ng

i h c.

Th c t t i Vi t Nam nói chung và t i tr
t i Trung

ng Cao đ ng ngh Giao thông v n

ng III nói riêng, vi c đào t o ch a đáp ng đ

c yêu c u c a th tr

ng

lao đ ng, nên sau khi tuy n d ng các doanh nghi p, công ty, xí nghi p... ph i đào
t o l i, đi u này gây lãng phí r t l n. Do đó, ng

i h c c n trang b m t l

th c kỹ nĕng c b n trong đó có chú ý đ n vi c liên k t và đ nh h
l c. D y h c theo d án đáp ng đ
s

nh h

ng đ n các nĕng

trên. Đ ng th i nó có

ng l n đ n quá trình giáo d c và đào t o trên th gi i và t i Vi t Nam,

m c dù v n đang đ

c nghiên c u, v n d ng và tri n khai

nh ng l i ích, hi u qu đã đ
đ

c các thách th c đã nêu

ng tri

n

c ta nh ng v i

c kh ng đ nh trên th gi i thì d y h c theo d án

c xem là m t trong nh ng xu h

ng d y h c phù h p trong giai đo n hi n nay.

Xu t phát t nh ng lý do trên, ng

i nghiên c u ch n đ tài: Dạy học theo dự

án môđun sửa chữa - vận hành máy điện tại trường Cao đẳng nghề Giao thông
vận tải Trung ương III đ nghiên c u.
2.

M C TIÊU NGHIÊN C U
D y h c theo d án môđun s a ch a - v n hành máy đi n t i tr

ngh Giao thông V n t i Trung
3.

ng III.

NHI M V NGHIÊN C U
-

Nghiên c u c s lý lu n và ph

ng pháp d y h c theo d án

ng Cao đ ng

3

-

Kh o sát, đánh giá th c tr ng d y và h c môđun ắS a ch a - v n hành máy
đi n” t i Tr

-

ng Cao đ ng ngh Giao thông V n t i Trung

Thi t k m t s d

ng III.

án áp d ng môđun ắS a ch a - v n hành máy đi n” và

th c nghi m s ph m t i Tr

ng Cao đ ng ngh Giao thông V n t i Trung

ng

III.
-

Ki m nghi m, đánh giá.

-

Đ xu t các gi i pháp đ v n d ng d y h c theo d án cho môđun ắS a ch a
- v n hành máy đi n” t i Tr

ng Cao đ ng ngh Giao thông V n t i Trung

ng III.
Đ IT

4.

4.1 Đ i t

NG VÀ KHÁCH TH NGHIÊN C U
ng nghiên c u

Ph ng pháp d y h c theo d án cho môđun ắS a ch a - v n hành máy
đi n” t i Tr ng Cao đ ng ngh Giao thông V n t i Trung ng III.
4.2 Khách th nghiên c u
-

H c sinh đang h c ngh Đi n công nghi p

-

N i dung môđun ắS a ch a - v n hành máy đi n” ngh Đi n công nghi p

-

C s v t ch t, thi t b h tr cho vi c gi ng d y

-

Qui trình d y h c môđun ắS a ch a - v n hành máy đi n”

-

Giáo viên đang gi ng d y môđun ắS a ch a - v n hành máy đi n”
d y ngh

5.

Tr

ng

đ a bàn Thành ph H Chí Minh.

GI THUY T NGHIÊN C U
N u t ch c d y h c theo d án ắMôđun s a ch a - v n hành máy đi n”ăthu c

ngh Đi n công nghi p thì s phát huy đ
h c sinh, sinh viên góp ph n nâng cao ch t l

c ho t đ ng nh n th c trong h c t p c a
ng d y h c đáp ng đ

c nhu c u xã h i

trong s m ng đào t o ngu n nhân l c hi n nay.
6.

PH M VI NGHIÊN C U
Do th i gian có h n nên tác gi ch nghiên c u: Th c tr ng d y h c môđun s a

ch a - v n hành máy đi n t i Tr

ng Cao đ ng ngh Giao thông V n t i trung

T ch c th c nghi m D y h c theo d án cho môđun ắS a ch a - v n hành máy

ng III;


4

đi n” trong ch
Trung
-

ng trình đào t o t i Tr

ng Cao đ ng ngh Giao thông V n t i

ng III.

Thi t k bài gi ng theo t ng d án trong n i dung ch

ng trình h c c a mô

đun s a ch a - v n hành máy đi n: Qu n dây máy bi n áp 1 pha cách ly; Qu n
dây đ ng c không đ ng b 3 pha; Qu n dây đ ng c không đ ng b 1 pha
ki u máy b m n
-

c.

Th c nghi m s ph m t i Tr

ng Cao đ ng ngh Giao thông V n t i Trung

ng III.
7.

PH

NG PHÁP NGHIÊN C U

Đây là d ng đ tài ng d ng, trong quá trình th c hi n đ tài, ng
c u ph i h p s d ng các ph
-

Ph

i nghiên

ng pháp nghiên c u sau:

ng pháp nghiên c u lý lu n:

 Nghiên c u các vĕn ki n, vĕn b n pháp quy đ i m i ph

ng pháp d y h c.

 S u t m, nghiên c u các tài li u lu n và các k t qu nghiên c u th c ti n
(sách, lu n án, t p chí, bài báo khoa h c, Internet) trong và ngoài n

cđ

t đó phân tích, so sánh, khái quát hoá v các v n đ có liên quan đ n đ tài.
-

Ph
 Ph

ng pháp nghiên c u th c ti n:
ng pháp đi u tra b ng b ng h i: b ng h i đ

c thi t k d ng phi u thĕm

dò ý ki n dành cho giáo viên và h c sinh đã và đang h c đ kh o sát th c
tr ng d y và h c môđun s a ch a - v n hành máy đi n t i Tr
ngh Giao thông V n t i Trung
 Ph

ng Cao đ ng

ng III

ng pháp quan sát: quan sát h c sinh tham gia h c t p môđun s a ch a -

v n hành máy đi n

hai nhón th c nghi m và đ i ch ng.

 Phu ng pháp th c nghi m: th c nghi m s ph m cho HS 2 l p do GV trong
tr

ng nh m xác đ nh hi u qu PPDH m i.

 Phu ng pháp nghiên c u s n ph m: đ c và phân tích ki m tra và đánh giá
các s n ph m h c t p c a h c sinh (bài Word, bài Powerpoint, s n ph m máy
bi n áp, đ ng c đi n)

4


5

-

Ph

ng pháp th ng kê toán h c: Dùng đ x lí các s li u đ nh lu ng thu nh p

đu c qua các phi u thĕm dò, so sánh k t qu h c t p nhóm th c nghi m và
nhóm đ i ch ng
8.

C U TRÚC LU N VĔN
Ngoài ph n m đ u và ph n k t lu n, lu n vĕn g m 3 ch

ng:

Ch

ng 1: C s lý lu n v d y h c theo d án

Ch

ng 2: C s th c ti n v môđun s a ch a - v n hành máy đi n t i
Tr

Ch

ng Cao đ ng ngh Giao thông V n t i trung

ng III

ng 3: D y h c theo d án môđun s a ch a - v n hành máy đi n
t i Tr

ng Cao đ ng ngh Giao thông V n t i trung

ng III


6

CH
1.1.

NG 1: C

L CH S

S

LÝ LU N V D Y H C THEO D

NGHIÊN C U V N Đ

ÁP D NG TRÊN TH

ÁN

GI I VÀ T I

VI T NAM
1.1.1. Trên th gi i
D y h c d án là m t trong nh ng PPDH đ

c th c hi n ch y u trong các tr

Trung h c Ph thông và đ i h c trong vài th p kỷ g n đây

các n

ng

c có n n giáo d c

tiên ti n trên th gi i nh Mỹ, Th y Sỹ, Canada. Đ u th kỹ 20, các nhà s ph m Mỹ đã
xây d ng c s lý lu n cho ph
ph c nh

ng pháp d y h c d án (The Projec Method) nh m kh c

c đi m c a d y h c truy n th ng coi th y giáo là trung tâm, và coi đó là PPDH

quan tr ng đ th c hi n quan đi m DH l y HS làm trung tâm. Ban đ u PPDH theo d án
(PPDHTDA) ch s d ng trong d y h c th c hành các môn h c kỹ thu t, v sau dùng h u
h t các môn h c khác [Tr 29, 3]. Tuy nhiên
thi u t li u, đ c bi t do nh h

th i đi m đó DHTDA còn nhi u h n ch do

ng chi n tranh th gi i th II.

PPDHTDA là m t trong nh ng PPDH h
tích c c c a ng

i h c. V i ngu n g c t xu h

ph i tuy t đ i mà đ

c ắt o d ng”ăb i ng

gi i quan riêng c a h [32], PPDHTDA đ

ng vào ng

i h c, nh m phát huy tính

ng t o d ng cho r ng ki n th c không

i h c d a trên nh ng ki n th c s n có và th
c xây d ng trên c s các công trình nghiên

c u c a các nhà tâm lý giáo d c tiêu bi u nh :
John Dewey (1859 - 1952) ậ nhà giáo d c h c ng
ắLearing by doing ậ h c qua làm” và đ
Ông kh ng đ nh: ắVai trò c a ng

cs

i Mỹ đã đ a ra quan đi m

ng h c a nhi u nhà giáo d c trên th gi i.

i giáo d c không ph i là ắnhƠoăn n” đ a trẻ và truy n

đ t các tri th c, mà là giúp trẻ phát tri m nh ng ph m ch t c a nó, t h c b ng cách ho t
đ ng, b ng cách đ i đ u v i th c t t làm l y nh ng th nghi m c a mình, vì suy nghĩ là
xem xét và gi i quy t khó khĕn”. [Tr 55,16] và cho r ng: ắCác quá trình h

ng vào ng

h c đ m b o cho h phân tích kinh nghi m c a mình, khuy n khích ng

i h c tr nên

bi t t ch đ o và t ch u trách nhi m nhi u h n. Các kỹ nĕng đ
b ng luy n t p và ghi nh vẹt mà b ng nh ng ho t đ ng mà ng

i

c tích lǜy không ph i
i h c t ti n hành d

d ng giúp đ c a nhà giáo d c đ đáp ng nh ng l i ích và nhu c u c a mình”[Tr 9. 9]

i


7

Nĕm 1918, nhà tâm lý h c Wiliam H. Kilpatric (1871 - 1965) đã vi t m t bài báo
v i tiêu đ : ắPh
viên cǜn nh

ng pháp d án” gây m t ti ng vang l n trong các c s đào t o giáo

trong các tr

ng h c, Ông và các nhà nghiên c u c a tr

ng đ i h c

Columbia đã đóng góp l n đ truy n bá PP này qua các gi h c, các h i ngh và tác ph m
xu t b n nĕm 1925. Kilpatric cho r ng: ắM t d án là m t ho t đ ng có m c đích c th ,
có cam k t v i t t c nh ng ng

i th c hi n và di n ra trong m t môi tr

Celestin Ferinet (1896 ậ 1966) nhà tâm lý, giáo d c ng
tiên phong

Châu Âu đ i v i DHTDA, nh h

nhà giáo d c trên th gi i. Theo ông: ắL p h c tr

ng XH” [33]

i Pháp. Ông là ng

i

ng c a ông r t m nh m đ i v i nhi u
c h t là m t n i mà

đó t t c ph i áp

d ng các cách làm vi c đ nghiên c u thông tin, trao đ i các ý ki n ho c tr l i thu nh n
đ

c t các l p HS khác ho c chu n b các đi u tra ngoài l p h c, phân tích các d li u

ho c trình bày các bài báo t p h p đ

c. Trong môi tr

ng nh th , s h p tác bên

trong nhóm r t phong phú” [34]
Lev Semenovich Vugotsky (1896 - 1934) nhà tâm lý, giáo d c ng
r ng: ắD y h c h p tác gi a ng

i d y v i ng

i h c bao gi cǜng mang l i hi u qu cao

h n so v i các em t mò m m đi đ n ki n th c. B n ch t c a ph
s tác đ ng c a ng

i Nga cho

ng th c d y h c này là

i l n nh m giúp đ trẻ em t ch c các ho t đ ng th c ti n

bên

ngoài, sau đó chuy n ho t đ ng này vào trong tâm lý, ý th c c a mình” [Tr 71, 17]. T
t

ng này c a ông đã góp ph n to l n vào lý lu n d y h c hi n đ i, đó là quan đi măắd y

h c h p tác”.

Jean Piaget (1896 - 1983) ậ nhà tâm lý và giáo d c ng

i Th y Sĩ. Ông cho r ng:

ắH c t p là quá trình cá nhân hình thành các tri th c. Đó là quá trình cá nhân t ch c các
hành đ ng tìm tòi, khám phá th gi i bên ngoài và c u t o l i chúng d

i d ng s đ nh n

th c”[Tr 55. 17] S đ là m t c u trúc nh n th c bao g m các thao tác gi ng nhau theo
m t tr t t nh t đ nh, đ

c ng

i h c xây d ng b ng chính hành đ ng c a mình.

Nhìn chung, các tác gi trên đ u nh n m nh vai trò ch đ ng c a h c sinh, ng

i

GV c n th c hi n m t lo t các ho t đ ng nh m làm chuy n bi n v trí HS t th đ ng
sang ch đ ng, t đ i t

ng ti p nh n tri th c sang ch th tìm ki m tri th c đ nâng cao


8

hi u qu h c t p. GV c n thi t k quá trình d y h c d a trên s c l c và trí tu c a h c
sinh, đ m i HS t nghiên c u, th c hành tìm ra ki n th c, hình thành kĩ nĕng nh n th c.

Sau m t th i gian ph n nào b lãng quên, hi n nay DHTDA đ
bi n trong các tr

ng ph thông và đ i h c trên th gi i, đ c bi t

c s d ng ph

nh ng n

c phát tri n

nh Anh, Mỹ, Úc và Canada.

Canada cǜng nh

n i m ng đã tr thành m t ph

ng ti n kích thích h c sinh, làm tĕng s h p tác gi a

h và trên h t là đem l i l i ích h c t p

nhà tr

Mỹ, khi t ch c m t d án, máy tính
ng, h đã s d ng công ngh thông tin

nh là cách th c đáng tin c y đ ti p nh n thông tin trong quá trình thu th p thông tin
và gi i quy t v n đ . Trong th i đ i bùng n công ngh thông tin nh hi n nay, mô hình
h c t p theo d án đ

c phát tri n thành WebQuest ậ Khám phá trên m ng. Nĕm

1995, Benie Dodge ậ tr

ng đ i h c San Diego State University (Mỹ) đã xây d ng

WebQuest trong d y h c. Các đ i di n ti p theo là Tom March (Úc) và Heinz Moser
(Th y Sĩ). Ý t

ng c a h là đ a ra cho HS m t tình hu ng th c ti n có tính th i s ho c

l ch s , d a trên c s nh ng d li u tìm đ
ch đ đó trên c s l p lu n. HS tìm đ
nh ng trang k t n i (links) đã đ

c, HS c n xác đ nh quan đi m c a mình v

c nh ng thông tin, d li u c n thi t thông qua

c GV l a ch n t tr

c [Tr 152, 3].

1.1.2. T i Vi t Nam
Nĕm 1997 tác gi Nguy n Vĕn C

ng đã trình bày nh ng v n đ c

DHTDA v i các tên g i khác nhau nh : Đ án, ph
d án đã đ

b n v

ng pháp d án, d y h c theo d án,

c đ c p nhi u b ng ti ng Vi t và v n d ng

Vi t nam. Trong bài đ u tiên

ông đã trình bày nh ng v n đ c b n v DHTDA [Tr3.3]
Nĕm 2004, DHTDA đã đ
đ a CNTT vào DH thông qua ch
đ

cb id

ng cho GV và ti n hành thí đi m b ng vi c

ng trình ắDH h

ng t i t

ng lai”. Ch

ng trình

c s h tr c a Intel nh m giúp các GV kh i ph thông thành nh ng nhà s ph m

hi u qu thông qua vi c h

ng d n h cách th c đ a CNTT vào bài h c nh m t o kỹ

nĕng gi i quy t v n đ , kỹ nĕng h p tác và t duy phê phán.
Nĕm 2006 ch

ng trình h i th o c a Vi t - B ắNơng cao ch t l

viên ti u h c và Trung h c c s các t nh mi n núi phía B c Vi t nam”

ng đào t o giáo


9

ng Cao đ ng, Đ i h c t i 5 t nh:

Nĕm 2012 t ch c VVBO [24] h tr các Tr

Thái Nguyên, Qu ng Ninh, Ngh An, Qu ng Nam và Qu ng Ngãi trong vi c đi u ch nh
cách đào t o, đ m b o sinh viên có m t nĕng l c c n thi t đ tr thành GVDH theo
h

ng tích c c, l y ng

i h c làm trung tâm.

Ngoài ra còn có m t s công trình liên quan đ n DHTDA c a các tác gi trong th i
gian g n đây nh :
Bài báo nĕm 2004 c a Nguy n Vĕn C

ng và Nguy n Th Di u Th o đã bàn lu n

v [4] ắdạy học dự án có chức năng kép trong đào tạo giáo viên”. Lu n án ti n sĩ ắD y
h c theo d án và v n d ng trong đào t o giáo viên trung h c c s môn công ngh ph n
kinh t gia đình” [5] c a Nguy n Th Di u Th o đã cho th y DHTDA là bi n pháp r t
hi u qu trong giáo d c HS và t ch c cho HS kh o sát, tìm hi u đ a ph
đ a ph

t nhiên, dân c , kinh t và xã h i. Th c t

ng đ

c s có tính thuy t ph c cao có th chuy n bi n t t

c phân tích sâu s c chính là

ng tình c m c a HS.

Đ tài ắv n d ng PP DHTDA đ d y môn giáo d c công dân
ph thông” c a Đào Th Ng c Minh, Tr

ng v m i m t:

tr

ng trung h c

ng Đ i h c S Ph m Hà N i đã cho th y

DHTDA là bi n pháp r t hi u qu trong giáo d c HS có tính đ c l p và t gi i quy t v n

đ . Đ tài ắđa d ng hóa hình th c gi ng d y ngo i ng b ng PP DHTDA ”c a Nguy n
Th Thanh Thanh, Tr
đ

c b o v t i tr

ng Đ i h c Ngo i ng , Đ i h c Đà N ng. M t s lu n vĕn th c sĩ

ng Đ i h c S Ph m Kỹ thu t Tp.HCM c a Lê Th Thùy Trang ắÁp

d ng DHTDA môđun đi n dân d ng l p 8 t i Trung Tâm ho t đ ng h
Gò V p”ăĐã cho th y DHTDA có th áp d ng trong tr

ng nghi p Qu n

ng trung h c c s . Lu n vĕn đã

ti n hành 2 d án trên l p và m t d án qua s đánh giá c a các chuyên gia.
Phú C

Lu n vĕn Huỳnh Thanh Tâm ắDHTDA cho môn công ngh 9 t i tr

ng THCS

ng”ăTrong nh ng công trình nghiên c u này đ i t

ng các tác

ng, t nh Bình D

gi HS t Trung h c c s đ n Trung h c ph thông và cao h n là Đ i h c. Môn nghiên
c u t khoa h c xã h i đ n công ngh qua các ph

ng pháp nghiên c u nh tham kh o

tài li u, quan sát, đi u tra- ph ng v n, th c nghi m th ng kê. Nh m làm rõ v n đ tác
đ ng c a PPDH nh h

ng r t l n đ n ch t l

ng d y và h c môn h c.
9


10

Nh v y t các ngu n thông tin đã có v ph
c u ti p c n đ
vào xu h

ng pháp DHTDA mà ng

i nghiên

c là c s cho th y s quan tâm c a GD đ i v i vi c áp d ng PDTHDA

ng đ i m i PPDH hi n nay. Các đ tài đã đ a ra nh ng c s lý lu n v

PP DHTDA và xây d ng h th ng n i dung ho t đ ng khá chi ti t nh m phát huy đ

c

tính tích c c, phát tri n nh ng kỹ nĕng nh c ng tác, gi i quy t v n đ và t duy phê
phán. Đây là m t hình th c d y h c th c hi n quan đi m d y h c đ nh h
ng

i h c, đ nh h

ng vào

ng ho t đ ng và quan đi m d y h c tích h p g n lý thuy t v i th c

hành ...V n đ đ t ra là làm sao đ v n d ng t t PP này vào trong th c tr ng gi ng d y
Vi t Nam nói chung và các Tr

ng đào t o ngh nói riêng, phù h p v i th c ti n mà

v n đ t hi u qu cao đ i v i HS và nh ng kinh nghi m b ích cho giáo viên.
1.2.

M TS

1.2.1. Ph

KHÁI NI M C

S

LIÊN QUAN Đ N Đ TÀI

ng pháp d y h c

Phương pháp b t ngu n t ti ng Hy l p (Methodos) có nghĩa là con đ
m c đích. Theo đó Phương pháp dạy học (PPDH) là con đ

ng đ đ t đ

ng đi đ n
c m c đích

d y h c. PPDH là cách th c hành đ ng c a GV và HS trong quá trình d y và h c. Cách
th c hành đ ng bao gi cǜng di n ra trong nh ng hình th c c th , cách th c và hình th c
không tách r i nhau m t cách đ c l p nên:
Đ nh nghĩa r ng v PPDH: PPDH là nh ng hình th c và cách th c ho t đ ng c a
GV và HS trong nh ng đi u ki n DH xác đ nh nh m đ t m c đích DH. [ Tr 46. 3]
PPDH là m t khái ni m r t ph c h p, có nhi u bình di n, ph

ng di n khác nhau

có th nêu m t s đ c tr ng nh sau:
- PPDH đ nh h

ng m c tiêu DH

- PPDH là s th ng nh t gi a PP d y và PP h c
- PPDH th c hi n th ng nh t ch c nĕng đào t o và giáo d c
- PPDH là s th ng nh t c a logic n i dung DH và logic tâm lý nh n th c
- PPDH có m t bên ngoài và m t bên trong
- PPDH có m t khách quan và m t ch quan
- PPDH là s th ng nh t c a cách th c hành đ ng và ph

10

ng ti n DH


11

Trong lý thuy t ki n t o có th hi u: PPDH là nh ng hình th c và cách th c ho t
đ ng c a GV và HS trong nh ng môi tr

ng DH đ

c chu n b , nh m đ t m c đích DH,

phát tri n c a các nĕng l c cá nhân.
V PHDH trong đi u 5 lu t giáo d c 2005 qui đ nh: Ph

ng pháp giáo d c ph i

phát huy tính tích c c, t giác, ch đ ng, t duy sáng t o c a ng
ng

i h c; b i d

i h c nĕng l c t h c, kh nĕng th c hành, lòng say mê h c t p và ý chí v

ng cho

n lên.

1.2.2. Mô đun
Môđun có ngu n g c t thu t ng Latinh ắmodulus” v i nghĩa đ u tiên là m c
th

c, th

c đo. Trong ki n trúc xây d ng La mã nó đ

Đ n gi a th kỷ 20, thu t ng modulus m i đ
đ

c s d ng nh m t đ n v đo.

c truy n t i sang lĩnh v c kỹ thu t. Nó

c dùng đ ch các b ph n c u thành c a các thi t b kỹ thu t có các ch c nĕng riêng

bi t có s h tr và b sung cho nhau không nh t thi t ph i ho t đ ng đ c l p. Mô đun
m ra kh nĕng cho vi c phát tri n, hoàn thi n và s a ch a s n ph m [8].
Trong lu t D y ngh s 76/2006/QH11, ngày 29/11/2006 ch
Mô đun là m t đ n v h c t p đ

ng 1, đi u 5 đã nêu:

c tích h p gi a ki n th c chuyên môn, kỹ nĕng th c

hành và thái đ ngh nghi p m t cách hoàn ch nh nh m giúp cho ng

i h c ngh có nĕng

l c th c hành tr n vẹn m t công vi c c a m t ngh .
Môđun đào t o là m t đ n v h c t p tích h p t t c các thành ph n ki n th c liên
quan trong các môn lý thuy t v i các kỹ nĕng đ hình thành nĕng l c th c hi n. Nh v y,
DH các mô đun th c ch t là DH tích h p n i dung đ nh m h

ng đ n các m c đích sau:

[Tr 4, 22]
- Đ nh h

ng v n đ c n gi i quy t, nĕng l c th c hi n công vi c.

- Đ nh h

ng cu c s ng th t, ho t đ ng ngh nghi p th t, gi i quy t nh ng v n đ

liên quan đ n cu c s ng và ngh nghi p.
- Phát tri n nĕng l c th c hi n
- Gi m đ

h c sinh.

c s trùng l p ki n th c, kỹ nĕng gi a các môn h c.

1.2.3. D án - D y h c theo d án


Dự án theo ti ng Anh là Project, g c ti ng La tinh là Projeicere: Phác th o, d

th o, thi t k . Khái ni m d án đ

c hi u là m t d đ nh, m t k ho ch có m c tiêu rõ
11


12

ràng, th i gian, ph

ng ti n và c n đ t m c tiêu đ ra. Khái ni m d án th

ng đ

d ng trong kinh t , nghiên c u khoa h c cǜng nh trong qu n lý xã h i và đ
trong kinh t , nghiên c u khoa h c cǜng nh trong qu n lý xã h i và đ
lĩnh v c giáo d c ậ đào t o nh m t ph
Khái ni m d án ngày nay đ
xác đ nh rõ m c tiêu, th i gian, ph

cs

c s d ng

c s d ng trong

ng pháp hay hình th c d y h c.

c hi u là m t d đ nh, m t k ho ch, trong đó c n
ng ti n tài chính, v t ch t, nhân l c và c n đ

hi n nh m đ t m c tiêu đ ra. D án đ

c th c

c th c hi n trong nh ng đi u ki n xác đ nh và có

tính ph c h p, liên quan đ n nhi u y u t khác nhau.
Theo Nguy n Vĕn C

ng khái ni m d án là m t d đ nh, m t k ho ch c n đ

th c hi n trong đi u ki n th i gian, ph
đ tđ

c

ng ti n tài chính nhân l c, v t l c xác đ nh nh m

c m c đích đã đ ra. D án có tính ph c h p t ng th đ

c th c hi n trong hình

th c t ch c d án chuyên bi t. [Tr 88.3]


Dạy học theo dự án
ắ D y h c theo d án” g i t t là d y h c d án hay h c t p theo d án, h c t p d a

theo d án có tên ti ng Anh là Project Based ậ Learning ( vi t t t là PBL)
Có r t nhi u quan đi m và đ nh nghĩa khác nhau v DHTDA, m t s tác gi cho

r ng DHTDA là m t hình th c d y h c vì trong quá trình th c hi n d án GV th c hi n
nhi u DA c th , m t s khác l i xem DHTDA là PPDH ph c h p, các đ nh nghĩa v
DHTDA đ

c th hi n qua các quan đi m c a các tác gi sau:

Theo L u Th Thu Th y, DHTDA là m t hình th c d y h c, trong đó ng

ih c

th c hi n m t nhi m v h c t p ph c h p, có s k t h p gi a lý thuy t và th c hành, t o
ra các s n ph m có th gi i thi u. Nhi m v này đ

c ng

i h c th c hi n v i tính t l c

cao trong toàn b quá trình h c t p. Làm vi c nhóm là hình th c làm vi c c b n c a
DHTDA. [6]
Theo Tr n H ng Vân, ph

ng pháp d y h c d a trên d án là ph

h c k t h p có hi u qu vi c s d ng máy tính v i các ch

ng trình d y h c hi n có, giúp

các GV phát huy kh nĕng sáng t o c a mình và phát tri n trí t
ngoài ph m vi h c đ

ng, h c t p k t h p v i th c hành. [19]
12

ng pháp d y

ng t

ng c a HS ra


13

Theo Nguy n Vĕn Khôi và Nguy n Vĕn Bính thì: DHTDA là ki u d y h c có hi u
qu nh t trong vi c phát huy tính tích c c c a HS. Theo cách này HS (ho c nhóm HS)
đ

c giao nhi m v t ng h p t xác đ nh m c tiêu, l p k ho ch, th c hi n k ho ch,

ki m tra và t đi u ch nh quá trình th c hi n, đánh giá k t qu s n ph m c a m t công
vi c nào đó theo nhi m v môn h c [Tr 106. 15]
Theo Phan Th H ng Vinh, DHTDA là PPDH, trong đó ng

i h c t l a ch n ch

đ , xác đ nh các nhi m v c th , t ch c, t l c gi i quy t các nhi m v [Tr166.10]
ng DHTDA là m t hình th c d y h c trong đó ng

Theo Nguy n Vĕn C

ih c

th c hi n m t nhi m v ph c h p có s k t h p gi a lý thuy t và th c hành, t o ra các
s n ph m có th gi i thi u đ

c, nhi m v này đ

c ng

i h c th c hi n v i tính t l c

cao trong toàn b quá trình h c t p. Làm vi c nhóm là hình th c làm vi c c b n c a
DHTDA [Tr 90. 3]
M c dù có nhi u cách phát bi u khác nhau nh ng nhìn chung DHTDA có nh ng
đ c tr ng sau:
- HS th c hi n d án g n li n v i n i dung môn h c và th

ng đ

c th c hi n theo

nhóm.
- D án án h c t p đ

c th c hi n trong đi u ki n xác đ nh và có tính ph c h p, liên

quan đ n nhi u y u t khác nhau.
- K t qu d án là nh ng s n ph m có th công b , gi i thi u đ
T nh ng phân tích trên ng
th c d y h c, trong đó ng
đ

c th hi n d

c

i nghiên c u nh n th y: D y h c theo d án là hình

i h c th c hi n m t nhi m v h c t p, các bài h c ph c h p

i d ng các d án, d

is h

ng d n c a ng

i d y, các d án đ

th c hi n b i s c ng tác làm vi c tích c c c a các thành viên trong nhóm, đ
thành d

i d ng các s n ph m. Ki n th c t lĩnh h i đ

nhau, làm phong phú tri th c c a ng
hành, t duy và hành đ ng, nhà tr

c hoàn

c b sung t nhi u ngu n khác

i h c, đáp ng các m c tiêu g n lý thuy t v i th c

ng và xã h i, tham gia tích c c vào vi c đào t o nĕng

l c làm vi c t l c, sáng t o, gi i quy t v n đ , tinh th n trách nhi m và kh nĕng c ng
tác làm vi c c a ng

c

i h c.
13


14

1.3.

D Y H C THEO D

ÁN

1.3.1. M c tiêu c a d y h c theo d án
- DHTDA h

ng t i phát tri n kỹ nĕng t duy, nh n th c b c cao nh phân tích,

t ng h p, đánh giá, t duy tích c c sáng t o, tinh th n h c t p su t đ i.
- DHTDA h

ng t i vi c nâng cao kỹ nĕng chuyên môn và kỹ nĕng s d ng công

ngh thông tin vào quá trình h c t p đ t o ra s n ph m.
- DHTDA h

ng t i kỹ nĕng làm vi c, kỹ nĕng s ng c th là kỹ nĕng l ng nghe,

giao ti p, trao đ i, tranh lu n, kỹ nĕng gi i quy t mâu thu n, kỹ nĕng làm vi c nhóm, kỹ
nĕng thu th p và x lý thông tin, đ a ra và b o v ý ki n.
1.3.2. Phân lo i d y h c theo d án (được phân ra theo nhiều phương diện)
1.3.2.1. Phân loại theo chuyên môn
- D án theo m t môn h c: Tr ng tâm n i dung n m trong m t môn h c.
- D án liên môn: Tr ng tâm n i dung n m nhi u môn h c khác nhau.
- D án ngoài chuyên môn: là d án không ph thu c tr c ti p vào các môn h c. Ví
d : d án cho giáo viên trong tr

ng h c t p nâng cao trình đ .

1.3.2.2. Phân loại theo sự tham gia của người học
- D án cho h c sinh
- D án cho cá nhân
- D án dành cho HS là hình th c d án d y h c ch y u trong tr
ngoài ra còn có d án toàn tr

ng d y ngh

ng, d án dành cho m i ngh và d án dành cho m t l p.

1.3.2.3. Phân loại theo sự tham gia của giáo viên
- D án d

is h

ng d n c a m t giáo viên.

- D án d

is h

ng d n c a nhi u giáo viên.

1.3.2.4. Phân loại theo quỹ thời gian
K. Frey đ ngh phân chia nh sau:
- D án nh th c hi n trong m t s gi h c có th t 4 ậ 6 gi h c
- D án trung bình: d án trong m t ho c m t s ngày (ngày d án) nh ng gi i h n
là m t tu n hay 40 gi h c.
14


15

- D án l n: Th c hi n v i quỹ th i gian l n, t i thi u là m t tu n (40 gi h c) có
th kéo dài nhi u tu n (tu n d án)
1.3.2.5. Phân loại theo tính chất, nội dung của dự án
Theo Apel và Knoll phân chia:
- D án tìm hi u: Là d án kh o sát th c tr ng đ i t
đi u tra v th c tr ng an toàn giao thông
nhi m môi tr

ng.Ví d : HS ti n hành cu c

Vi t Nam hi n nay, d án v trình tr ng ô

ng, d án v t l HS b c n th trong nhà tr

- D án nghiên c u: Nh m gi i thích các hi n t

ng.

ng, các quá trình, gi i quy t các

v n đ . Ví d : D án ch t o đ ng c đ t trong, d án ch t o đ ng c đi n, d án gi i
thích các hi n t

ng, các quá trình.

- D án ki n t o (th c hành): Tr ng tâm là t o ra các s n ph m v t ch t ho c th c
hi n m t k ho ch hành đ ng th c ti n nh m th c hi n nh ng nhi m v nh : trang trí,
tr ng bày, bi u di n, sáng tác. Ví d : D án l p đ t m ch đi n chi u sáng cho chung c ,
d án l p đ t m ch đi n đi u khi n máy ti n.
- D án h n h p: Là d án có s k t h p c a các d án nói trên. Các lo i d án trên
không hoàn toàn tách bi t nhau. D án có tính t ng h p là d án k t h p nhi u lo i ho t
đ ng khác nhau. Trong t ng lĩnh v c chuyên môn có th phân lo i các d ng d án theo
đ c thù riêng. N u giáo viên giao cho HS m t nhi m v h c t p ch bao g m vi c tìm đ c,
ch n l c và t p h p nh ng tài li u lý thuy t sách v mà không g n v i th c ti n thì đó
ch a ph i là m t d án, mà ch là m t d ng c a vi c h c, làm các bài ti u lu n, bài t p
l n, giáo viên c n phân bi t rõ đi u này.
1.3.3. B n ch t c a d y h c theo d án
1.3.3.1. Quan điểm của dạy học theo dự án
Quan đi m c a d y h c là nh ng đ nh h

ng t ng th cho các ho t đ ng d y h c,

có s k t h p các nguyên t c DH làm n n t ng. Ba quan đi m DHTDA là:
- Quan đi m DH tích h p: Tích h p (Integration) có ý nghĩa là s h p nh t, s hòa
nh p, s k t h p.Tích h p có hai tính ch t c b n là tính liên k t và tính toàn vẹn. Trong
lý lu n DH tích h p đ

c hi u là s k t h p m t cách h u c có h th ng
15

m c đ khác


16

nhau, các ki n th c, kỹ nĕng thu c các môn h c khác nhau ho c các h c ph n c a môn
h c thành m t n i dung th ng nh t.
- Quan đi m đ nh h

ng vào ng

i h c: HS là trung tâm c a quá trình DH, HS t

mình tìm ra ki n th c, t th hi n mình và h p tác v i các b n, t ki m tra đánh giá và
ho t đ ng nh n th c.
- Quan đi m đ nh h

ng hành đ ng: DH đ nh h

ng hành đ ng d a trên lý thuy t

hành đ ng nh n th c, lý thuy t ho t đ ng. C s lý thuy t là trong quá trình nh n th c
c n có s ph i h p gi a t duy và hành đ ng, lý thuy t và th c ti n. Quan đi m DH này
d a trên lý thuy t ki n t o, thông qua hành đ ng HS t lĩnh h i và ki n t o tri th c.Vi c
t ch c quá trình DH đ

c chi ph i b i nh ng s n ph m hành đ ng đã đ

c th a thu n

gi a GV và HS.

Hình 1.1: Mô hình học tập theo thuyết kiến tạo[Tr 45.4]
Theo mô hình h c t p theo thuy t ki n t o thì đi u c b n đ i v i vi c h c t p là
tính đ c l p c a HS nh ng các xu h

ng khác nhau c a thuy t ki n t o không nh t trí

v m c đ c a tính đ c l p này có th khái quát ba xu h

ng c b n nh sau:

- Thuy t ki n t o n i sinh là quan đi m đi xa nh t. N i dung ti p thu đ
nh ng kinh nghi m cǜng nh ki n th c, kỹ nĕng đã có t tr

c là nh

c c a các thành viên trong

nhóm có th m r ng và thi t k l i tri th c c a mình mà không c n s giúp đ quan
tr ng c a giáo viên.

16


17

- Thuy t ki n t o ngo i sinh ng h s tác đ ng m nh c a GV, HS quan sát và ti p
nh n nh ng hành đ ng và t duy c a GV. T nh ng kinh nghi m cǜ và ki n th c m i k t
h p và đ nh h

ng có đi u ch nh vào s hi u bi t c a b n thân.

- Thuy t ki n t o bi n ch ng n m gi a thuy t ki n t o n i sinh và thuy t ki n t o
i theo thuy t này ng h cho s gi ng d y mà trong đó GV cung

ngo i sinh. Nh ng ng

c p các tr giúp nh ng t ch i vi c truy n đ t các c u trúc và chi n l

c có s n cǜng nh

vi c h c t p theo mô hình m t cách c ng nh c.
Trong nh ng nĕm g n đây thuy t ki t ki n t o đã đ
quan đi m m i v d y h c, d y h c không còn là ắng
thì ti p nh n”, mà là ng

i h c trong s t

c chú ý nhi u, đ t ra m t

i d y thì truy n th và ng

ih c

ng tác v i n i dung h c t p s là tr ng đi m

c a quá trình d y h c. Có nhi u quan đi m d y h c m i b t ngu n t thuy t ki n t o nh :
H c t p nh ng v n đ ph c h p, h c t p t đi u ch nh, h c theo nhóm và d y h c theo d
án cǜng s d ng thuy t này. Cách ti p c n này t

ng ph n v i ti p c n truy n th ng

thông qua ho t đ ng đ

c t ch c trên l p, ng

nh ng thông tin mà ng

i d y và tài li u cung c p. Theo J.Dewey (1859 - 1952), ki n

th c xu t hi n đ n thu n t tình hu ng mà

i h c ch đ n thu n là n i ch a đ ng

đó ng

i h c ph i tìm ra các kinh nghi m,

tr i nghi m. Xa h n, nh ng tình hu ng này c n ph i g n gǜi, c p nh t v i xã h i. Khi đó
ng

i h c m i tham gia th c hành tr c ti p v i các đ dùng, ph

ng ti n d y h c theo

các nhóm h c sinh khác nhau và cùng nhau xây d ng ki n th c m i. Ng

i h c không

th h c m t cách r p khuôn, máy móc mà ph i h c m t cách ắtr i nghi m th c t ”.Theo
J.Dewey cho r ng ng

i h c ph i ti n hành nh ng thao tác ho t đ ng có tính m c đích và

n i dung rõ ràng, t đó đem l i cho HS c h i đ

c v n d ng lý thuy t đã h c vào trong

cu c s ng m i ngày.
Nh v y, nh các PPDH tích c c khác, DHTDA th c ch t là m t quá trình, bi n
quá trình giáo d c thành t giáo d c, HS t nghiên c u, t tìm ra ki n th c b ng hành
đ ng c a chính mình, t c là cá nhân hóa vi c h c. HS c ng tác v i các HS khác trong
nhóm, trong l p làm cho ki n th c mà cá nhân t tìm ra mang tính XH, khách quan h n,
t c XH hóa vi c h c. GV là ng

ih

ng d n, t ch c quá trình cá nhân hóa vi c h c và

XH hóa vi c h c.
17