Địa danh núi non ở Đà Nẵng PP

ĐỊA DANH HỌC
VÀ ĐỊA DANH VIỆT NAM
ĐỀ TÀI:

Địa danh núi non của một khu vực
( Kv Thành phố Đà Nẵng )
NHÓM 2 – 13CVHH

Tranh thủy mạc
mô tả núi non


Địa
Địadanh
danhnúi
núinon
noncủa
củathành
thànhphố
phốĐà
ĐàNẵng
Nẵng
Đặc điểm địa danh núi non

ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO TỪ
ĐẶC ĐIỂM VĂN HÓA

NÚI NON

NÚI CHÚA – BÀ NÀ
NÚI NON NƯỚC

- NGŨ HÀNH SƠN

Các địa danh núi non tiêu biểu
ở thành phố Đà Nẵng

NÚI KHỈ - NÚI SƠN TRÀ
ĐÈO HẢI VÂN


Đặc điểm địa danh núi non
Địa danh núi non có thể là tên của

ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO TỪ
một ngọn núi, có thể là tên gọi của một
quần sơn, một dãy, một rặng lớn. đặc
biệt là hệ thống địa danh núi non này lại
xuất phát từ nhiều ngôn ngữ nên rất đa
dạng.


-

Núi Yên Tử (Đông Triều, Quảng Ninh)

-

Non Tản (Ba Vì, Hà Nội)

-

Đá Bạc (Phú Lộc, Thừa Thiên Huế)

-

Động Chùa (Hương Khê, Hà Tĩnh)

-

Ngàn
Hống Sơn,
(dãy Hồng
Lĩnh,
HàNgân
Tĩnh) Sơn,…
Ngũ Hành
Trường
Sơn,

“sơn”,
“sơn”,“lĩnh”,
“lĩnh”,

--

Hòn Nghê (Sơn Trà, Đà Nẵng)

“cương”
“cương”

-

Hy Cương, Hoàng Long Cương,…

-

Khau Nhi (Bắc Quan, Hà Giang)

-

Phia Biooc (Ba Bể, Bắc Cạn)

-

Phia Đén (Nguyên Bình, Cao Bằng)

núi,
núi,non,
non,đá,
đá,động,
động,
ngàn,
ngàn,hòn,
hòn,cao,….
cao,….

“bù”,
“bù”,“chư”,
“chư”,“khau”,
“khau”,
“ngọc”,

“ngọc”,“phia”,
“phia”,“pu”…
“pu”…

-

Hồng Lĩnh, Nghĩa Lĩnh,…


Đặc điểm địa danh núi non
ĐẶC ĐIỂM VĂN HÓA

Các địa danh núi non trên toàn đất nước tạo nên một bức tranh sơn mỹ
phản ánh văn hóa về ngôn ngữ và tính dân tộc trên mỗi địa bàn có sự nhiên
diện của địa danh đó. Khi chúng ta giải mã các địa danh đó cũng là lúc
chúng ta tiếp cận với thế giới tâm hồn của dân tộc đã sản sinh và sử dụng
nó.

Mỗi địa danh do nhiên tạo hay nhân tạo không chỉ mang cái đẹp ngoại


Ngoài xu hướng “Thần hóa” và ngược lại đó là xu hướng “nhân hóa” – Các
ngọn núi được người dân tưởng tượng ra giống với các nhân vật huyền thoại
hay truyền thuyết mà từ đó họ tôn thờ, cầu nguyện và cũng là nơi chú ý để du
lịch và tham quan. Từ Bắc vào Nam có 4 hòn vọng phu như: Tam Thanh
(Lạng
Sơnnúi
(Thanh
Hóa), Phù
Cát (Bình

Định),nhắc
M’ đến
Đrăknhững
(Đắk
NóiSơn),
đến Đông
địa danh
non chúng
ta không
thể không
Lắk).
ngọn núi mang dấu ấn của các di tích lịch sử và những ngọn núi gắn liền với
câu truyện dan gian có thật của dân tộc Việt hay những ngọn núi do các
người kỹ sư tạo dựng nên. Các ngọn núi này được biết đến và trở thành địa
danh nổi tiếng nhằm cho nhân dân tưởng nhớ đến quá trình lịch sử, các anh


Các địa danh núi non tiêu biểu
ở thành phố Đà Nẵng

NÚI CHÚA – BÀ NÀ

Nguồn
Nguồngốc
gốctên
têngọi
gọiBà
BàNà,
Nà,có
cóngười

ngườicho
chorằng
rằngkhi
khingười
người
Pháp
Pháp đặt
đặt chân
chân đến
đến vùng
vùng này
này thấy
thấy rất
rất nhiều
nhiều cây
cây chuối
chuối
nên
nên gọi
gọi làlà núi
lâu dần
dần người
người Việt
Việt đọc
đọc chệch
chệch
núi Banane
Banane,, lâu
thành
thành Bà

Bà Nà.
Nà. Còn
Còn nhà
nhà văn
văn Nguyên
Nguyên Ngọc
Ngọc cho
cho rằng
rằng chữ
chữ
Bà
BàNà
Nàlàlàtiếng
tiếngNgười
NgườiKatu
Katunghĩa
nghĩalàlà""núi
Một
núicủa
củatui
tui".".Một
truyền
truyền thuyết
thuyết khác
khác cho
cho rằng
rằng tên
tên núi
núi làlà tên
tên viết

viết tắt
tắt của
của

Bà
haybà
bàThiên
ThiênYYAANa
NaThánh
ThánhMẫu.
Mẫu.
BàPonagar
Ponagarhay


Theo
Theo PGS.TS
PGS.TSLê
Lê Trung
Trung Hoa
Hoa “Bà
“Bà Nà
Nà có
có lẽlẽ đã
đã bắt
bắt nguồn
nguồn từ
từ tên
tên của
của dân

dân tộc
tộc
Ba
BaNa,
Na,vì
vìcác
cáclý
lýdo
dosau:
sau:
1.1.GS
GSĐặng
ĐặngNghiêm
NghiêmVạn
Vạnviết:
viết:“(…)
“(…)ngành
ngànhBa
BaNa
Nabao
baogồm
gồmcác
cáccư
cưdân
dânhiện
hiện
đang
đangcư
cưtrú
trúởởtrên

trêncao
caonguyên
nguyênTây
TâyNguyên
Nguyênvà
vàmiền
miềnnúi
núicác
cáctỉnh
tỉnhQuảng
QuảngNam
Nam
(tức
(tức Quảng
Quảng Nam
Nam và
và Đà
Đà Nẵng
Nẵng hiện
hiện nay
nay –– LTH),
LTH), Quảng
Quảng Ngãi
Ngãi (…).
(…). ỞỞ Việt
Việt
Nam,
Nam,ngành
ngànhBa
BaNa

Nađược
đượcchia
chialàm
làmhai
haingành:
ngành:Ba
BaNa
NaBắc
Bắcgồm
gồmcác
cácdân
dântộc
tộcGié
Gié
–– Triêng,
Triêng, Xơ
Xơ Đăng,
Đăng, Ba
Ba Na,
Na, (…).
(…). Phân
Phân ngành
ngành Ba
Ba Na
Na Nam
Nam bao
bao gồm
gồm các
các dân
dân

tộc
tộc Mnông,
Mnông, Xtiêng
Xtiêng (…)”
(…)” .. Rõ
Rõ ràng
ràng các
các dân
dân tộc
tộc Ba
Ba Na
Na có
có cư
cư trú
trú ởở vùng
vùng núi
núi


3.3. Cụ
Cụ Đinh
Đinh Xuân
Xuân Vịnh
Vịnh và
và Nguyễn
Nguyễn Như
Như ÝÝ –– Nguyễn
Nguyễn Thanh
Thanh Chương
Chương –– Bùi

Bùi
Thiết,
Thiết, thay
thayvì
vìghi
ghiBà
BàNà
Nàđã
đãghi
ghiBa
BaNa
Na(hay
(hayBà
BàNa).
Na).
4.4. Hai
Hai thanh
thanh ngang
ngang và
và huyền
huyền thường
thường chuyển
chuyển đổi
đổi với
với nhau:
nhau: (bao)
(bao) nhiêu
nhiêu ––
nhiều,
nhiều,(nhà)

(nhà)ngươi
ngươi––người,
người,(ngày)
(ngày)nao
nao––nào,…
nào,…
5.5. Tên
Tên nhiều
nhiều dân
dân tộc
tộc ởở Việt
Việt Nam
Nam cũng
cũng như
như trên
trên thế
thế giới
giới chuyển
chuyển thành
thành địa
địa
danh.
danh. Xin
Xin nêu
nêu cụ
cụ thể
thể vài
vài trường
trường hợp:
hợp: tên

tên dân
dân tộc
tộc Gia
Gia Rai
Rai (bắt
(bắt nguồn
nguồn từ
từ tên
tên
Jrai,
Jrai, nghĩa
nghĩa làlà “thác
“thác nước”)
nước”) sau
sau trở
trở thành
thành tên
tên tỉnh
tỉnh Gia
Gia Lai;
Lai; tên
tên dân
dân tộc
tộc Lào
Lào trở
trở


Các địa danh núi non tiêu biểu
ở thành phố Đà Nẵng

NÚI CHÚA – BÀ NÀ


Các địa danh núi non tiêu biểu
ở thành phố Đà Nẵng

NÚI NON NƯỚC
- NGŨ HÀNH SƠN

Ngũ Hành Sơn - Núi Non Nước xét về số lượng âm tiết có 3 âm tiết là địa
danh Hán Việt. Ngũ: là 5; Sơn: là núi.
Ngũ Hành Sơn có thể hiểu đơn giản là 5 ngọn núi, hay cũng có thể hiểu
rộng hơn dựa vào học thuyết Trung Hoa - Học thuyết Âm dương Ngũ hành
Non Nước Sơn
núi Non Nước
Non Nước Sơn
với 5 ngọn núi: "Kim,
Mộc,
tam
đỉnhThủy, Hỏa, Thổ".

năm 1594

1686

1806

1825

1837


Các địa danh núi non tiêu biểu
ở thành phố Đà Nẵng

NÚI NON NƯỚC
- NGŨ HÀNH SƠN

Ngoài ra, Ngũ Hành Sơn còn có
các tên khác như: Non Nước, Ngũ Uẩn
Sơn, Bách Hoa Ngũ Chỉ Sơn, Cẩm
Thạch, (Núi) Gà, Phổ Đà Sơn.

(Ảnh năm 1972)


Các địa danh núi non tiêu biểu
ở thành phố Đà Nẵng

NÚI KHỈ - NÚI SƠN TRÀ

Thời xa xưa, ở vị trí mà ngày nay là bán đảo Sơn Trà có ba ngọn núi nhô cao. Ngọn

phía đông nam trông như hình con nghê chồm ra biển, nên gọi là hòn Nghê. Ngọn phía

tây hình dạng như cái mỏ con diều hâu, nên nên gọi là ngọn Mỏ Diều. Và ngọn phía

bắc vươn về phía ngọn Ngự Hải bên kia cửa biển dài như cổ ngựa, nên gọi là ngọn Cổ

Ngựa. Qua thời gian dài, dòng nước biển chảy ven bờ đã tải phù sa đến bồi đắp dần lên
tạo thành doi đất chạy từ đất liền ra đảo, nước triều đều đặn lên xuống hàng triệu năm


Các địa danh núi non tiêu biểu
ở thành phố Đà Nẵng
Ngoài cái tên Tiên Sa được sử dụng dưới thời
Pháp thuộc, Sơn Trà còn được biết đến với tên
gọi “Monkey mountain” (Núi Khỉ) trong giai
đoạn người Mỹ đóng quân ở Đà Nẵng (19651975). Tên gọi này khởi nguồn từ sự phong
phú về loài và số lượng linh trưởng sống trên
núi này. Theo thống kê chưa đầy đủ, hệ động
vật Sơn Trà có trên 100 loài, trong đó có 8 loài
thuộc loại quý hiếm. Sơn Trà là chỗ quần cư
của họ hàng nhà khỉ với khoảng hơn 400 con

NÚI KHỈ - NÚI SƠN TRÀ


Các địa danh núi non tiêu biểu
ở thành phố Đà Nẵng

NÚI KHỈ - NÚI SƠN TRÀ


Các địa danh núi non tiêu biểu
ở thành phố Đà Nẵng

ĐÈO HẢI VÂN

Đèo Hải Vân là một trong những cung đường cuốn hút nhất thế
giới (Tờ Guardian). Không chỉ nổi tiếng về sự ngoạn mục và hiểm
trở, mà Hải Vân còn vang danh với vẻ đẹp thiên nhiên tuyệt vời.


Các địa danh núi non tiêu biểu
ở thành phố Đà Nẵng

ĐÈO HẢI VÂN

Đèo Hải Vân còn có tên là đèo Ải Vân (vì trên đỉnh đèo xưa kia có một
cửa ải) hay đèo Mây (vì đỉnh đèo thường có mây che phủ), cao 500 m (so
với mực nước biển), dài 20 km, cắt ngang dãy núi Bạch Mã (là một phần
của dãy Trường Sơn chạy cắt ra sát biển) ở giữa địa giới tỉnh Thừa ThiênHuế (ở phía Bắc) và thành phố Đà Nẵng (ở phía Nam), Việt Nam
Lê Thánh Tôn là vị vua đầu tiên đặt chân đến Hai Vân năm Canh Dần
(1741), vị minh quân này lúc đó đã tiên liệu được tương lai nên xúc cảm
phong cho nơi này là "Thiên hạ đệ nhất hùng quan".


Cửa trông về phủ Thừa Thiên
đề ba chữ "Hải Vân Quan",
Thiên hạ

cửa trông xuống Quảng Nam

đệ nhất

đề "Thiên hạ đệ nhất hùng quan".

hùng quan

Lạc khoản một bên góc bảng
còn ghi thêm
"Minh Mệnh thất niên cát nhật tạo"

1741

1306

1402

1826

Đến Hái Vân là đến nơi giao thoa giữa hai vùng đất, là thõa mãn tâm lý chiếm
lĩnh đỉnh cao, hòa mình trong âm vọng sử thi của bao dấu chân người Việt xưa
đi mở cõi, bồi hồi thương nhớ quá khứ thẳm sâu của một khúc ruột miền Trung.


KẾT LUẬN
Nhìn chung, tên gọi địa danh núi non Việt Nam xuất phát từ nhiều ngôn ngữ
khác nhau. Từ đó làm nên sự đa dạng, phong phú trong hệ thống địa danh
Việt Nam nói chung. Núi ở Đà Nẵng cũng có nhiều nguồn gốc về tên gọi,
song song với đó là các hoạt động văn hóa diễn ra thường lệ phản ánh cuộc
sống của cư dân địa phương. Các núi là nhân chứng trong chiến tranh, là nơi
ghi dấu những thắng lợi và cũng là nơi thể hiện quá trình xây dựng đất nước,
phát triển đi lên


THUYẾT
THUYẾT TRÌNH

TRÌNH
CỦA
CỦA NHÓM
NHÓM 22 ĐẾN
ĐẾN ĐÂY
ĐÂY LÀ
LÀ HẾT!
HẾT!
CẢM
CẢM ƠN
ƠN THẦY
THẦY
VÀ
VÀ CÁC
CÁC BẠN
BẠN
ĐÃ
ĐÃ CHÚ
CHÚ Ý
Ý LẮNG
LẮNG NGHE!
NGHE!
BÀI
BÀI