Phân tích luận điểm của hồ chí minh làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang

Đề bài: Phân tích luận điểm của Hồ Chí Minh
"Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp
rất vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu
tranh rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng
và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền
tảng mới hoàn thành nhiệm vụ cách mạng vẻ vang".
Vận dụng vào công cuộc đổi mới ở Việt Nam hiện nay
A.Đặt vấn đề
Hồ Chí Minh - lãnh tụ, nhà tư tưởng quan tâm hàng đầu đến vấn đề
đạo đức.
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh luôn quan
tâm giáo dục lý tưởng cách mạng và đạo đức cho mội người. Đồng thời,
Người cũng là đạo đức cách mạng, tấm gương sáng cho toàn Đảng, toàn
dân, toàn quân. Hồ Chí Minh là người có nhiều cống hiến về tư tưởng
đạo đức cách mạng- và đây cũng là một trong những đặc điểm đặc sắc
của Người. Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh chúng ta nhận thấy có sự
thống nhất, hoà quyện giữa chính trị, đạo đức, văn hoá, nhân văn. ở Hồ
Chí Minh một nền chính trị rất đạo đức, rất văn hoá; và đạo đức, văn hoá
lại rất chính trị. Tư tưởng Hồ Chí Minh trước hết là tư tưởng chính trị,
định hướng chính trị, nhưng dễ dàng tìm thấy một đạo đức trong sáng,
một chủ nghĩa nhân văn hoàn thiện, một nền văn hoá của tương lai. Vấn
đề này được nằm trong vấn đề kia, gắn bó với nhau, nâng lên, lại thành
“chất người “ hay “trình độ người “ như cách nói của đồng chí Phạm
Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp. Chẳng hạn: Tư tưởng đạo đức “nước lấy
dân làm gốc “ nhằm phục vụ sự nghiệp chính trị vì nước, vì dân. Hoặc:
“Trung với nước, hiếu với dân “ là một tư tưởng chính trị, đồng thời
cũng là phẩm chất hàng đầu của tư tưởng đạo đức.
1


Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến vấn đề đạo đức và giáo dục đạo

đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên. Một trong những bài giảng đầu
tiên cho cho lớp thanh niên tri thức yêu nước đầu tiên của Việt Nam từ
những năm 1920 là bài giảng về “tư cách của một người cách mạng”.
Đến khi viết Di Chúc, Người vẫn dành một phần trang trọng để bàn về
vấn đề đạo đức, Người viết: “Đoàn viên và thanh niên ta nói chung là
tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn có chí tiến
thủ.Đảng cần phải chăm lo đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành
những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa
“chuyên”. Bồi dưỡng cách thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất
quan trọng và rất cần thiết.”
Hồ Chí Minh xem xét đạo đức trên cả hai phương diện lý luận và
thực tiễn. Về mặt lý luận, Người để lại cho chúng ta một hệ thống quan
điểm sâu sắc và toàn diện về đạo đức. Về thực tiễn, Người luôn coi thực
hành đạo đức là một mặt không thể thiếu của cán bộ, đảng viên. Cũng
như V.I Lênin, Hồ Chí Minh đào tạo các chiến sỹ cách mạng không chỉ
bằng chiến lược, sách lược mà còn bằng chính tấm gương đạo đức trong
sáng của mình.
Đạo đức cách mạng của con người Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí
Minh đó là đạo đức mới - đạo đức cách mạng. Và theo cách diễn đạt
bình dị của Người: “Đạo đức như gốc của cây, ngọn nguồn của sông
suối, sức mạnh của con người, sức có mạnh mới gánh được nặng, đi
được xa”. Đạo đức là các gốc của người cách mạng, nhưng phải nhận
thức đức và tài có mối quan hệ mật thiết với nhau. Có đức phải có tài,
nếu không sẽ không mang lại lợi ích gì mà còn có hại cho dân. Mặt
khác, phải thấy trong đức có tài. Tài càng lớn thì đức càng cao, vì đức tài là nhằm phục vụ nhân dân và đưa cách mạng đến thắng lợi.

2


B. Giải quyết vấn đề

1. Đạo đức cách mạng là gốc, là nền tảng của người cách mạng
Xuyên suốt cuộc đời cách mạng của mình, Hồ Chí Minh quan niệm
đạo đức cách mạng là gốc của người cách mạng. Ngay ở trang đầu của
tác phẩm Đường cách mệnh, Người đã nêu lên 23 điều về tư cách một
người cách mạng, giải quyết ba mối quan hệ: đối với mình, đối với
người, đối với việc. Những thập kỷ bốn mươi, năm mươi, sáu mươi, Hồ
Chí Minh đều có những bài viết ngắn gọn, súc tích về đạo đức cách
mạng. Trong Di chúc, Người nhấn mạnh: Đảng ta là một Đảng cầm
quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm nhuần đạo đức cách
mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta
thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật
trung thành của nhân dân...Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức
cách mạng cho đoàn viên và thanh niên, đào tạo họ thành những người
thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng “ vừa “chuyên".
Người coi đạo đức như gốc của cây, như nguồn của sông: “Cũng
như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây
phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo
đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được
nhân dân. Vì muốn giải phóng cho dân tộc, giải phóng cho loài người là
một công việc to tát, mà tự mình không có đạo đức, không có ngăn bản,
tự mình đã hủ hoá, xấu xa thì còn làm nổi việc gì ? “ 1. “Làm cách mạng
để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang,
nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất phức tạp, lâu dài, gian khổ. Sức có
mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng phải có đạo
đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiêm vụ cách mạng
vẻ vang “1. “ Mọi việc thành hay là bại, chủ chốt là do cán bộ có thấm
nhuần đạo đức cách mạng, hay là không “. “Tuy năng lực và công việc
mỗi người khác nhau, người làm việc to, người làm việc nhỏ, nhưng ai
giữ được đạo đức cách mạng đều là người cao thượng “. Người từng
khẳng định “chúng ta đem tinh thần mà chiến thắng vật chất “ 2. Chỉ nhìn

3


về vật chất , chỉ nhìn ở hiện trạng, chỉ lấy con mắt hẹp hòi để xem, thì
không giải thích được thắng lợi của ta đối với kẻ thù lớn mạnh. Người
nói: “Đảng ta theo chủ nghĩa Mác - Lê nin, chúng ta không những nhìn
vào hiện tại, mà nhìn vào tương lai, chúng ta tin chắc vào tinh thần và
lực lượng của quần chúng, của dân tộc. Cho nên chúng ta quả quyết trả
lời những người lừng chừng và bi quan kia rằng:
Nay tuy châu chấu đấu voi
Nhưng mai voi sẽ bị lòi ruột ra “3
Đạo đức còn “có ảnh hưởng lớn đến sự nghiệp biến đổi xã hội cũ
thành xã hội mới và xây dựng mỹ tục thuần phong “. “Có đạo đức cách
mạng thì khi gặp khó khăn gian khổ, thất bại, cũng không sợ sệt, rụt rè.
lùi bước...,khi gặp thuận lợi và thành công cũng vẫn giữ vững tinh thần
gian khổ, chất phác, khiêm tốn “, “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ
“...,không kèn cựa về mặt hưởng thụ, không công thần, không quan liêu,
không kiêu ngạo, không hủ hoá “.
2. Những chuẩn mực đạo đức cơ bản
2.1. Trung với nước, hiếu với dân
Đây là phẩm chất đạo đức bao trùm quan trọng nhất và chi phối các
phẩm chất khác. Trung, hiếu là những khái niệm đạo đức trong xã hội
phong kiến phương Đông. Trên cơ sở kế thừa, phát triển chủ nghĩa yêu
nước truyền thống Việt nam, khắc phục, vượt qua những hạn chế của
truyền thống đó. Hồ Chí Minh khẳng định: Trung với nước, hiếu với
dân.
Hồ Chí Minh không gạt bỏ từ “trung, hiếu “ đã ăn sâu, bám rễ
trong con người Viẹt nam với một ý nghĩa trách nhiệm, bổn phận của
người dân, con người. Với khái niệm cũ, Người đưa vào đó một nội
dung mới, cách mạng, phản ánh đạo đức cao rộng hơn, không phải trung

với vua và chỉ có hiếu với cha mẹ mà “trung với nước, hiếu với dân “.
Đây là cuộc cách mạng trong quan niệm đạo đức, Người gạt bỏ cái
cốt lõi nhất trong Nho giáo là lòng trung thành tuyệt đối với chế độ
phong kiến và ông vua phong kiến. Hồ Chí Minh không thể chấp nhận
lòng trung thành tuyệt đối của nhân dân bị áp bức với kẻ áp bức mình.
4


“Trung với nước “ thể hiện mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng, xã
hội; thể hiện trách nhiệm với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, với con
đường đi lên của đất nước. ở đây là nước của dân và dân là chủ nhân của
đất nước.
Từ “trung với vua, hiếu với cha mẹ “ chuyển thành “trung với
nước, hiếu với dân “ là một sự đảo lộn trong quan niệm đạo đức truyền
thống. Hồ Chí Minh đã lật ngược lại học thuyết Nho giáo như Mác đã
làm với học thuyết Hêghen. Người viết: “Đạo đức cũ như người đầu
ngược xuống đất chân chổng lên trời. Đạo đức mới như người hai chân
đứng vững được dưới đất, đầu ngửng lên trời “ 1. Nhân dân từ chỗ nghèp
hèn, phải được chăn dắt, sai khiến trở thành lực lượng làm nên lịch sử,
sáng tạo ra lịch sử. Trước, quan là phụ mẫu của dân, thì nay Đảng, cán
bộ, đảng viên là “đầy tớ trung thành của nhân dân “.Hồ Chí Minh cho
rằng, hiếu với dân là phải lấy dân làm gốc, phải thực hiện dân chủ, dân
nắm mọi quyền hạn, bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Đảng, Nhà nước hoạt
động phải gần dân, thân dân, lấy trí tuệ ở dân, học hỏi ở dân, phải biết
làm học trò dân mới được thầy học của dân.
Bản chất tư tưởng đạo đức trung với nước, hiếu với dân là như vậy,
và chỉ có thực hiện được như thế thì người cách mạng mới được nhân
dân tin yêu, cách mạng mới đi đến thành công.
2.2. Cần kiệm liêm chính, chí công vô tư
Phẩm chất này gắn liền và là một biểu hiện cụ thể của phẩm chất

“Trung với nước, hiếu với dân “. Phẩm chất đạo đứcnày lấy chính bản
thân mỗi người làm đối tượng điều chỉnh. Nó diễn ra hàng ngày, hàng
giờ, trong công tác, sinh hoạt. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư là
những khái niệm đạo đức phương Đông, đạo đức truyền thống Việt nam,
được Hồ Chí Minh cải biến nội dung, đưa vào những yêu cầu và nội
dung mới: Người nói: “Bọn phong kiến ngày xưa nêu ra cần, kiệm, liêm,
chính, nhưng không bao giờ làm mà lại bắt nhân dân phải tuân theo để
phụng sự quyền lợi cho chúng. Ngày nay ta đề ra cần, kiệm, liêm, chính
cho cán bộ thực hiện làm gương cho nhân dân theo để lợi cho nước cho
dân “
5


Tháng 6-1-1949, với bút danh Lê Quyết Thắng, Hồ Chí Minh viết
tác phẩm Cần, kiệm, liêm, chính. Sau đó, Người thường xuyên đề cập
vấn đề này. Người giải thích các chữ cần- kiệm- liêm- chính như sau:
“Cần tức là siêng năng, chăm chỉ, cố gắng dẻo dai.
Kiệm (...) là tiết kiệm, không xa xỉ, không hoang phí...
Liêm là trong sạch, không tham lam...Tham tiền của, tham địa vị,
tham danh tiếng, tham ăn ngon, sống yên đều là bất liêm.
Chính nghĩa là không tà, nghĩa là thẳng thắn, đứng đắn. Điều gì
không đứng đắn, thẳng thắn, tức là tà “
Hồ Chí Minh còn chỉ ra mối quan hệ giữa bốn điều đó: “Cần, kiệm,
liêm là gốc rễ của chính. Nhưng một cây cần có gốc rễ, lại cần có cành,
lá, hoa, quả mới là hoàn toàn. Một người phải cần, kiệm, liêm, nhưng
còn phải chính mới là người hoàn toàn “
So sánh với bốn mùa của trời, bốn phương của đất, Hồ Chí Minh
cho rằng “ Thiếu một đức, thì không thành người “
Đối với cán bộ, đảng viên, cần, kiệm, liêm, chính vô cùng cần
thiết, bởi vì: “ Cán bộ các cơ quan, các đoàn thể, cấp cao thì có quyền to,

cấp thấp thì có quyền nhỏ. Dù to hay nhỏ, có quyền mà thiếu lương tâm
là có dịp đục khoét, có dịp ăn của đút “. “Những người trong các công
sở đều có nhiều hoặc ít quyền hành. Nếu không giữ đúng, Cần, kiệm,
liêm, chính thì dễ trở nên hủ bại, biến thành sâu mọt của dân “. Cần,
kiệm, liêm, chính là thước đo văn minh, tiến bộ của một dân tộc “Một
dân tộc biết cần, kiệm,biết liêm, là một dân tộc giàu về vật chất, mạnh
về tinh thần, là một dân tộc văn minh tiến bộ “. Cần, kiệm, liêm chính,
vì vậy là “nền tảng của đời sống mới, của thi đua ái quốc “; là cái cần để
“làm việc, làm người, làm cán bộ, phụng sự đoàn thể, giai cấp và nhân
dân, Tổ quốc và nhân loại “. Cần, kiệm, liêm, chính là đặc điểm của một
xã hội hưng thịnh, những điều trái lại là những đặc điểm của xã hội suy
vong.
Chí công vô tư là không nghĩ đến mình trước, hưởng thụ đi sau, là
“lòng mình chỉ biết vì Đảng, vì Tổ quốc, vì đồng bào“. Đó chính là nội
dung của chủ nghĩa tập thể. Chủ nghĩa cá nhân là trái ngược với chủ
6


nghĩa tập thể, trái ngược với đạo đức cách mạng. Thực hành chí công vô
tư là phải “kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức
cách mạng “
Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Chủ nghĩa cá nhân là một thứ rất gian giảo,
xảo quyệt, nó khéo dỗ dành người ta đi xuống dốc. Nó là một thứ vi
trùng rất độc, đẻ ra hàng trăm thứ bệnh: tham ô. hủ hoá, lãng phí, xa hoa,
tham danh trục lợi, thích địa vị quyền hành, tự cao tự đại, coi thường tập
thể, xem khinh quần chúng, độc đoán, độc quyền, quan liêu, mệnh lệnh,
vv...”. Tóm lại, chủ nghĩa cá nhân, tư tưởng tiểu tư sản còn ẩn nấp trong
mình mỗi chúng ta. Nó chờ dịp - hoặc dịp thất bại, hoặc dịp thắng lợi- để
ngóc đầu dậy. Nó là một kẻ địch, bạn đồng minh của kẻ địch khác.
Vì vậy, đạo đức cách mạng là vô luận trong hoàn cảnh nào, cũng

phải quyết tâm đấu tranh, chống mọi kẻ địch. “Chủ nghĩa cá nhân là một
trở ngại lớn cho việc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Cho nên thắng lợi của
chủ nghĩa xã hội là không thể tách rời thắng lợi của cuộc đấu tranh trừ
bỏ chủ nghĩa cá nhân “
Tuy nhiên, ở đây cần có nhận thức về sự thống nhất giữa lợi ích
chung và lợi ích riêng, có sự nhìn nhận, phân biệt đúng đắn giữa chủ
nghĩa cá nhân và lợi ích cá nhân. Chủ nghĩa cá nhân là việc gì, trước hết
cũng nghĩ đến lợi ích của riêng mình, không lo “mình vì mọi người “ mà
chỉ muốn “mọi người vì mình “. Như thế là phải “tiêu diệt“, “quét sạch“,
“trừ bỏ“. Nhưng “đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân không phải là
“giày xéo lên lợi ích cá nhân“. “Mỗi người đều có tính cách riêng, sở
trường riêng, đời sống riêng của bản thân và của gia đình mình. Nếu
những lợi ích cá nhân đó không trái với lợi ích của tập thể thì không
phải là xấu “.Hồ Chí Minh khẳng định rằng, chỉ ở trong chế đọ xã hội
chủ nghĩa thì mỗi người mới có thể cải thiện đời sống riêng của mình,
phát huy tính cách riêng và sở trường riêng của mình.
Chủ nghĩa cá nhân còn là mối nguy hại cho Đảng, cho cả dân tộc. Hồ
Chí Minh chỉ rõ: “Một dân tộc, một đảng và con người, ngày hôm
qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày

7


mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không
trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân “
Người giải thích cho cán bộ làm sách Người tốt việc tốt: “Các chú
có biết rằng dân tộc ta vĩ đại, Đảng ta vĩ đại, ta được anh em bầu bạn
khắp năm châu yêu mến và ca ngợi vì cái gì không ?Vì cuộc chiến đấu
chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta do Đảng ta lãnh đạo và chí công
vô tư, mình vì mọi người. Từ nay về sau, nhân dân ta và Đảng ta phải

giữ gìn và phát huy mãi mãi đạo đức trong sáng ấy. “
2.3. Giàu sang không thể quyến rũ, bghèo khó không thể chuyển
lay, uy vũ không thể khuất phục
Trong lời kết thúc buổi ra mắt của Đảng Lao động Việt nam, ngày
3-3-1951, Hồ Chí Minh nói: “Đảng Lao động Việt nam là Đảng của giai
cáp công nhân và nhân dân lao động, nghĩa là những người thợ thuyền,
dân cày và lao động trí óc kiên quyết nhất, hăng hái nhất, trong sạch
nhất, tận tâm tận lực phụng sự Tổ quốc và nhân dân. Những người mà:
giàu sang không thể quyến rũ, nhèo khó không thể chuyển lay,uy lực
không thể khuất phục “
Đấy là những phẩm chất đạo đức không thể thiếu của người cách
mạng, nhất là người cộng sản, “những con người quang minh chính đại “
gần như đủ cả năm đức: nhân, nghĩa, trí, dũng, liêm. Dưới thời phong
kiến, đó là khí phách của các bậc trượng phu, các chân Nho. Hồ Chí
Minh nói về Huỳnh Thúc Kháng: “ Cụ Huỳnh là người mà giầu sang
không làm xiêu lòng, nghèo khổ không làm nản chí, aoi vũ không làm
sờn gan “
Với người cách mạng thì phải trên nền tảng vì lợi ích của nhân dân
và chỉ nhằm tới nhân dân mà định chí: sự giàu sang không thể làm cho
mình thèm muốn, ham mê , sự nghèo khó không thể làm cho mình nao
núng, các uy quyền, vũ lực không thể làm cho mình khuất phục, đầu
hàng. Vấn đề là ở chỗ “Không phải chúng ta ham chuộng khổ hạnh và
bần cùng. Trái lại, chúng ta phấn đấu hy sinh, vì chúng ta muốn xây
dựng một xã hội ấm no, sung sướng “.Hồ Chí Minh nói: “ Những khi tôi
8


phải ẩn nấp nơi núi non, hoặc ra ngoài chốn tù tội, xông pha sự hiểm
nghèo- là vì mục đích đó “
Ngoài những phẩm chất đạo đức cơ bản nêu trên, chúng ta còn có

thể nhận thấy nhiều phẩm chất khác mà Hồ Chí Minh đã nêu lên như
tinh thần quốc tế trong sáng; khiêm tốn, thật thà, nhân ái...Có nghĩa là,
ngoài những phẩm chất cơ bản nhất, thì tuỳ đối tượng, tuỳ thời gian,
hoàn cảnh và yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng mà Người nhấn mạnh
phẩm chất đạo đức này hay phẩm chất đạo đức khác.
3.Những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới.
Nói đến đạo đức Hồ Chí Minh , phải chú ý tới con đường và
phương pháp hình thành đạo đức mới. Đặc điểm và quy luật hình thành
tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh cho thấy rõ một ssó nguyên tắc xây dựng
đạo đức cơ bản sau:
3.1. Tu dưỡng bền bỉ suốt đời thông qua thực tiễn cách mạng
Theo Hồ Chí Minh “Đạo đức cách mạng không phải trên trớia
xuống. Nó là do đấu tranh, rèn luyên bền bỉ hàng ngày mà phát triển và
củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng càng sáng, vàng càng luyện càng
trong.
Có gì sung sướng vể vang hơn là trau dồi đạo đức cách mạng để
góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và giải
phóng loài người “. Hồ Chí Minh đã từng nói “gian nan rèn luyện mới
thành công “. “Hiền, dữ đâu phải là tính sẵn. Phần nhiều do giáo dục mà
nên “. “Kiên trì và nhẫn nại...Không nao núng tinh thần“
Tu dưỡng đạo đức cách mạng phải trên tinh thần tự giác, tự
nguyện, dựa vào lương tâm của mỗi nhười và dư luận của quần chúng.
Người cách mạng phải ý thức được đạo đức cách mạng là nhằm giải
phóng con người và đạo đức của những con người được giải phóng. Đã
hoạt động cách mạng thì khó tránh khỏi sai laamf và khuyết điểm. Vấn
đề là phải cố gắng sửa chữa sai lầm, khuyết điểm. Tu dưỡng đạo đức
mới phải gắn với thực tiễn, bền bỉ mọi lúc, mọi nơi, mọi hoàn cảnh. Như
vậy mới phân biệt được với cách tu dưỡng của các nhà Nho. Hồ Chí
Minh viết: “Tư tưởng cộng sản với tư tưởng cá nhân ví như lúa với cỏ
9

dại. Lúa phải chăm bón rất khó nhọc thì mới tốt được. Còn cỏ dại không
cần chăm bón cũng mọc lu bù. Tư tưởng cộng sản phải rèn luyện gian
khổ mới có được. Còn tư tưởng cá nhân thì cũng như cỏ dại, sinh sôi,
nảy nở rất dễ “. Vì vậy, gột rửa chủ nghĩa cá nhân “ví như rửa mặt thì
pgải rửa hàng ngày “
3.2.Nêu gương đạo đức
Đây không chỉ là một nguyên tắc rèn luyện mà còn phân biệt giữa
đạo đức cách mạng và những cái khác nó.
Nói mà không làm là đặc trưng đạo đức của giai cấp bóc lột. Lời
nói phải đi đôi với việc làm và thực hành đạo làm gương là đạo đức của
người cách mạng nói chung, nằm trong vốn văn hoá phương Đông nói
riêng. Hồ Chí Minh viết: “Nói chung thì các dân tộc phương Đông đều
giàu tình cảm, và đối với họ một tấm gương sống còn có giả trị hơn một
bài diễn văn tuyên truyền “. “Trước mặt quần chúng, không phải ta cứ
viết lên trán chữ “cộng sản “ mà ta được họ yêu mến. Quần chúng chỉ
quý mến những người có tư cách , đạo đức. Muốn hướng dẫn nhân dân,
mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước...Hô hào dân tiết kiệm,
mình phải tiết kiệm trước đã “.Người dạy “Đảng viên đi trước, làng
nước theo sau “ là như vậy.
Dân tộc Việt nam là một dân tộc có đạo lý làm người, trong đó chủ
nghĩa yêu nước giữ vị trí chuẩn mực cao nhất và đứng đầu bảng thang
giá trị tinh thần truyền thống Việt nam.
Hồ Chí Minh rất chú trọng chắt lọc tinh hoa đạo đức nhân loại:
Nho giáo, Phật giáo, Lão giáo, đạo đức phương Tây. Trong tất cả mọi
vấn đề, Người đều khai thác yếu tố tích cực, tìm kiếm những “hạt nhân
hợp lý “ phục vụ cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc và xây dựng xã
hội mới.
Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh bắt nguồn từ tư tưởng đạo đức của

chủ nghĩa Mác - Lê nin. Hồ Chí Minh cho rằng “một tấm gương sống
còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền “. Người coi tấm
gương đạo đức cao cả của Lê nin- là “ hiện thân của tình anh em bốn bể
“. Lê nin - người dũng cảm nhất,rộng lượng nhất, giản dị, vĩ đại và
10


khiêm tốn cao độ - được Hồ Chí Minh ca ngợi: không phải chính thiên
tài của Người, mà là chính là tính coi khinh sự xa hoa, tinh thần yêu lao
động, đời tư trong sáng, nếp sống giản dị...Tóm lại là đạo đức vĩ đại và
cao đẹp của người thầy đã ảnh hưởng lớn lao đến các dân tộc châu á
khiến cho trái tim của họ hướng về Người không gì ngăn cản nổi. “ Lê
nin, người thầy dạy vĩ đại của cách mạng vô sản, cũng là một vị đạo đức
rất cao, dạy cho chúng ta phải thực hiên cần kiệm liêm chính. Tinh thần
Lê nin muôn đời bất diệt “ ; “Lê nin đã đào tạo ra những chiến sỹ cách
mạng khắp thế giới chẳng những bằng lỹ luận cách mạng khoa học nhất,
mà còn bằng đạo đức cách mạng cao cả nhất “. Có thể nói, những phẩm
chất đạo đức cao đẹp của Lê nin đã cuốn hút Hồ Chí Minh, thực sự trở
thành định hướng, tạo nên cuộc cách mạng trên lĩnh vực đạo đức, dẫn
tới việc hình thành những chuẩn mực đạo đức mới, đạo đức cách mạng ở
Việt nam.
3.3.Xây dựng đạo đức mới, đấu tranh với những hiện tượng phi
đạo đức
Trong Đảng và mỗi con người, vì những lý do khác nhau, không
phải “người người đều tốt, việc việc đều hay “.Vả lại, để tiến lên chủ
nghĩa xã hội, cuộc đấu tranh phải lâu dài và gian khổ. Cần có người cách
mạng là vì còn có kẻ địch chống lại cách mạng. Có nhiều kẻ địch, nhưng
Hồ Chí Minh nhấn mạnh ba loại: chủ nghĩa tư bản và bọn đế quốc là kể
địch rất nguy hiểm; Thói quen và truyền thống lạc hậu cũng là kẻ địch
to, nó ngấm mgầm ngăn trở cách mạng tiến bộ. Loại địch thứ ba là chủ

nghĩa cá nhân.
Từ đó, Hồ Chí Minh kết luận: “Đạo đức cách mạng là vô luận
trong hoàn cảnh nào, cũng phải quyết tâm đấu tranh, chống mọi kẻ địch,
luôn luôn cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu, quyết không chịu khuất phục,
không chịu cúi đầu “. Đối với từng người “trước hết phải đánh thắng
lòng tà là kẻ thù trong mình “.Với việc, với người thì nhất thiết phải phê
phán, đấu tranh, loại bỏ những hiện tượng phi đạo đưc, tàn dư đạo đức
cũ. Hàng trăm thứ bệnh do chủ nghĩa cá nhân đẻ ra thì phải tiêu diệt, vì
đó là cản trở lớn trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhưng phải
11


thấy rằng chống là nhằm xây, chống đi liền với xây là lấy xây làm chính,
lấy gương người tốt việc tốt để hàng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong
những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách
mạng, xây dựng con ngưòi mới, cuộc sống mới.
Ba nguyên tắc cơ bản nêu trên là một thể thống nhất, gắn bó với
nhau một cách chặt chẽ.Đó là các nguyên tắc rèn luyện của cá nhân ffể
trở thành người có đạo đức cách mạng. Đó cũng là những nguyên tẵc để
xây dựng nền đạo đức mới Việt nam.I.1 Trung với nước, hiếu với dân
Nếu như lòng yêu nước là nhận thức và tình cảm đạo đức thì
“trung với nước, hiếu với dân” là hành vi đạo đức. Nhận thức, tình cảm
đạo đức là cơ sở của hành vi đạo đức. Với người cách mạng, đây là
chuẩn mực đạo đức hàng đầu.
Dưới thời phong kiến, trung là với vua, hiếu là với cha mẹ. Hồ Chí
Minh nói đến “trung” và “hiếu” cũng với ý nghĩa bổn phận, nghĩa vụ
trách nhiệm của con người nhưng đã gạt bỏ nội hàm hạn hẹp của quan
niệm cũ, gạt bỏ những hạn chế trong tư tưởng đạo đức của Nho Giáo và
đưa vào những nội dung đạo đức mới.
Trung với nước, hiếu với dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh được thể

hiện trong mọi công việc cách mạng của Đảng, trong từng suy nghĩ việc
làm cụ thể của mỗi cán bộ, đảng viên và mỗi người dân. Dù mục tiêu,
nhiệm vụ trong từng thời kỳ cách mạng khác nhau, nhưng yêu cầu về
trung hiếu luôn nhất quán và là tiêu chí chung cho cán bộ, đảng viên và
các tầng lớp nhân dân học tập và rèn luyện. Đó là, lòng yêu nước thương
nòi, tự hào với truyền thống vẻ vang của dân tộc; là bổn phận và trách
nhiệm của mỗi người dân trong cộng đồng với sự nghiệp của Đảng và
dân tộc, với sự hưng vong của đất nước; là ý chí và nghị lực vươn lên
vượt qua mọi khó khăn, thử thách, sẵn sàng hy sinh vì mục tiêu chung
của sự nghiệp cách mạng là sự tin yêu kính trọng của nhân dân. Vì vậy,
trong suốt quá trình xây dựng Đảng, lãnh đạo cách mạng, Bác thường
xuyên quan tâm đến việc nâng cao tinh thần trung hiếu ở mỗi người dân
Việt Nam yêu nước nói chung, cán bộ, đảng viên nói riêng và đòi hỏi họ
phải luôn ghi sâu trong lòng chữ “trung với nước,hiếu với dân”.
12


Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, nước là nước của dân và dân là
người làm chủ đất nước. Vì vậy, “trung với nước, hiếu với dân” là thể
hiện trách nhiệm với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, với con đường
đi lên và phát triển của đất nước.
Người tuyệt nhiên không ham muốn công danh, phú quý chút nào mà
chỉ một sự ham muốn: “ ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta hoàn
toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn,
áo mặc, ai cũng được học hành”.
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư:
“ Trời có bốn mùa: Xuân Hạ Thu Đông
Đất có bốn phương: Đông Tây Nam Bắc
Người có bốn đức: Cần Kiệm Liêm Chính
Thiếu một mùa thì không thành trời

Thiếu một phương thì không thành đất
Thiếu một đức thì không thành người”
(*Trích - Cần Kiệm Liêm Chính, 6 - 1949*)
Hồ Chí Minh đề cập đến “Cần kiệm, Liêm chính, Chí công vô tư”
một cách thường xuyên. Vì đó là ý thức và hành vi đạo đức của mỗi con
người với chính mình, với công việc. Đó là vấn đề hàng ngày, hàng giờ
và suốt quá trình đấu tranh cách mạng. Đó là biểu hiện và minh chứng
cho phẩm chất đạo đức “trung với nước, hiếu với dân”
- Cần kiệm: “Cần” yêu cầu con người có ý thức và hành vi lao
động nghiêm túc, đạt năng suất cao; làm tốt công việc mà xã hội giao
phó; không lười biếng; không gian dối, lừa đảo. “Kiệm” yêu cầu tiêu
dùng đúng mức, phù hợp với khả năng tài chính và vật chất mà con
người có được, không sa hoa lãng phí; “kiệm” không có nghĩa là bủn xỉn
“vắt cổ chày ra nước” dẫn đến những hạn chế trong công việc và đời
sống.
- Liêm chính: nói đến “Liêm” là nói đến sự trong sạch trong đạo
đức. Với người dân bình thường yêu cầu không gian dối, trộm cắp; còn
đối với những người làm việc cho nhà nước “Liêm” yêu cầu không tham
ô, tham những. “Chính” nói đến sự trung thực, thẳng thắn đối với chính
13


mình và với người khác. Mình có chính trực thì mới yêu cầu, làm gương
cho người khác chính trực được.
- Chí công vô tư: đó là hết lòng vì công việc, vì sự công bằng,
không thiên vị, không chạy theo lợi ích cá nhân mà phải đặt lợi ích của
đất nước, dân tộc lên trên hết. Chí công vô tư là đấu tranh chống lại chủ
nghĩa cá nhân không phải là giày xéo lên lợi ích cá nhân. Mỗi người đều
có cá tính riêng, sở trường riêng, đời sống riêng của bản thân và của gia
đình mình, do đó phải biết đặt lợi ích của cá nhân trong lợi ích của tập

thể, biết hy sinh những quyền lợi nhỏ bé của bản than vì quyền lợi của
tập thể, của đất nước
Hồ Chí Minh cho rằng giữa các khái niệm: “cần” - "kiệm” - "liêm”
- "chính” - "chí công” - ”vô tư” có mối liên hệ chặt chẽ, tác động lẫn
nhau. Đó là phẩm chất đạo đức của mỗi con người. Và đặ biệt quan
trọng với Đảng viên, với cán bộ, quan chức nhà nước, bởi trong công
cuộc cách mạng, thực hiện chủ trương chính sách, các dự án kinh tế nếu
thiếu “cần kiệm liêm chính, chí công vô tư” họ sẽ thành hủ bại, sâu mọt
đục khoét của nhân dân.Thực tế ngày nay, chủ nghĩa cá nhân, thói quan
liêu, hoang phí, nạn tham ô, tham nhũng hết sức trầm trọng; thực sự là
nguy cơ lớn ảnh hưởng đến con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Cần kiệm liêm chính còn là thước đo về sự giàu có về vật chất,
vững mạnh về tinh thần, văn minh tiến bộ của dân tộc. Cần kiệm liêm
chính là nền tảng của đời sống mới, nền tảng của thi đua yêu nước, là cái
cần để làm việc, làm người, làm cán bộ để phụng sự Đoàn thể, phụng sự
giai cấp và nhân dân, phụng sự tổ quốc và nhân loại.
Thương yêu con người
Xuất phát từ nguyên lý của chủ nghĩa Mác - LêNin, đặc biệt từ
thực tiễn đấu tranh của các dân tộc, Hồ Chí Minh cho rằng, trên đời này
có nhiều người, nhiều công việc, nhưng có thể chia làm hai hạng người:
người thiện và người ác, và hai thứ việc: việc chính và việc tà. Làm việc
chính là người thiện, làm việc tà là người ác. Từ đó, người kết luận:
những người bị áp bức, bị bóc lột, những người làm điều thiện thì dù

14


màu da, tiếng nói, chủng tộc, tôn giáo khác nhau vẫn có thể thực hành
chữ “bác ái”
Hồ Chí Minh vừa là con người của tư tưởng, vừa là con người của

hoạt động thực tiễn. Tình yêu thương của Người không chung chung,
trừu tượng kiểu tôn giáo mà luôn luôn được nhận thức và giải quyết trên
lập trường của giai cấp vô sản, dành cho các dân tộc và con người bị áp
bức đau khổ.
Lòng yêu thương con người, lòng nhân ái, sự cảm thông chia sẻ
mỗi con người chúng ta đều hơn một lần cảm nhận được. Mỗi người
trong xã hội đều hướng tới hạnh phúc, hướng tới những điều tốt đẹp.
Điều đáng sợ là khi ta không thẻ chia sẽ, cảm thông với người khác bởi
cuộc sống đâu chỉ toàn niềm vui. Như thế, yêu thương là hạnh phúc của
con người, là cơ sở của những hành vi xã hội đẹp.
Hồ Chí Minh thương yêu con người với một tình cảm sâu xắc, vừa
bao la rộng lớn, vừa gần gũi thân thương đối với từng số phận, Người
quan tâm đến tư tưởng, công tác, đời sống của từng người, việc ăn, việc
mặc, ở, việc học hành, giải trí…
Yêu thương con người là bản chất của người lao động, là nét đẹp
của chủ nghĩa xã hội Bác Hồ với các cháu thiếu nhi Việt Nam
Tinh thần quốc tế trong sáng, thủy chung
Thế giới chúng ta đang sống gồm nhiều quốc gia. Bên cạnh những
mối quan hệ trong nội bộ quốc gia, luôn tồn tại mối quan hệ giữa các
quốc gia. Khi nói “Tinh thần quốc tế”, ta nói đến ý thức và tình cảm đạo
đức cao đẹp. Khi nói “chủ nghĩa quốc tế” ta nói đến nguyên tắc cơ bản
của hệ tư tưởng giai cấp công nhân các nước - đoàn kết đấu tranh giải
phóng dân tộc, giải phóng con người. “Chủ nghĩa quốc tế” đối lập với
“Chủ nghĩa dân tộc” - một trong những nguyên tắc của hệ tư tưởng Tư
sản là đề cao quyền lợi vị kỉ dân tốc, quốc gia minh, chà đạp lên dân tộc
quốc gia khác.
Dưới góc độ đạo đức, Hồ Chí Minh đã rút ra kết luận: “Trên thế
giới này chỉ có hai giống người: bóc lột và bị bóc lột. Những người bị
bóc lột, dù màu da, tiếng nói, chủng tộc có khác nhau vẫn có thể yêu
15

thương như anh em một nhà, vẫn có thể đại đoàn kết, đại hòa hợp. Trên
thế giới này chỉ có tình hữu ái thực sự là tình hữu ái vô sản
Hồ Chí Minh hết sức quan tâm đến vấn đề đoàn kết với nhân dân
tiến bộ trên thế giới, với giai cấp công nhân thế giới, với các dân tộc bị
áp bức. Người luôn đặt cách mạng Việt Nam trong mối quan hệ chặt chẽ
với cách mạng thế giới, coi việc ủng hộ và giúp đỡ cách mạng thế giới
đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội là bổn phận, là
nghĩa vụ của người cách mạng chân chính

16


C:Kết thúc vấn đề
Trong công cuộc cách mạng ngày nay, quan điểm của Đảng và
nhân dân là là “Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước trên thế giới
trên tinh thần tôn trọng độc lập chủ quyền, không can thiệp vào công
việc nội bộ của nước khác, bình đẳng hợp tác cùng có lợi”. Trong giai
đoạn hiện hiện nay, vấn đề đạo đức phải được quan tâm, nhất là đối với
cán bộ, đảng viên. Chúng ta vui mừng trước những thành tựu đạt được
trong công cuộc đổi mới, tuy nhiên, nền kinh tế thị trường, giao lưu mở
cửa với bên ngoài thì mặt trái của nó cũng đang đặt ra những vấn đề đạo
đức cần phải giải quyết.
Nền văn minh hiện đại cũng cần đạo đức tương ứng. Đạo đức ấy
không ở đâu khác, mà nền tảng của nó nằm chính trong tư tưởng đạo
đức Hồ Chí Minh.Hiện nay, hơn lúc nào hết, cần lấy tư tưởng và tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh để giáo dục cho cán bộ, đảng viên và mọi
tầng lớp nhân dân, đẩy lùi chủ nghĩa cá nhân, xu hướng chạy theo đồng
tiền, địa vị, danh lợi, bất chấp nhân phẩm con người, trách nhiệm với

nhân dân, với Tổ quốc
Cần nhấm mạnh rằng, tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng nhân loại. Hồ Chí Minh là con
người xa lạ với chủ nghĩa cá nhân; là người có lòng nhân ái cao cả,
không ham muốn công danh, phú quý; giản dị, khiêm tốn; con người của
quần chúng, vì quần chúng; có tinh thần quốc tế trong sáng, thuỷ chung .
Tổng thống Chilê, Xanvađo Agienđê đã chọn Hồ Chí Minh là một con
người tiêu biểu với ba đức tính: liêm khiết, nhân đạo, vô cùng khiêm tốn
II.1 Thực trạng đối với học sinh sinh viên
Vấn đề đạo đức và giáo dục đạo đức cho học sinh, sinh viên ở
nước ta trong mấy năm gần đây đã trở thành điểm nóng không còn của
ngành giáo dục mà còn của toàn xã hội. Các hành vi lệnh chuẩn đạo đức
trong học sinh, sinh viên ngày càng gia tăng.
Hiện nay, ở thời kỳ hội nhập nhiều học sinh, sinh viên có ý chí
vươn lên trong học tập, có hoài bão khát vọng lớn, biết vượt lên khó
17


khăn thiếu thốn để đạt thành tích cao trong học tập. Biết chăm chỉ, cần
cù sáng tạo trong học tập giành những giải cao trong các kỳ thi quốc tế.
Tuy nhiên, cũng dưới tác động của nền kinh tế thị trường, cơ chế mở cửa
và do nhiều nguyên nhân khác nữa, làm do hành vi vi phạm đạo đức,
pháp luật trong thanh thiếu niên gia tăng ở mức đáng sợ như: vi phạm
luật giao thông, bạo lực học đường, quay cóp, mua điểm, cờ bạc, nghiện
hút… Trong gia đình trẻ em thiếu kính trên dường dưới, không vâng lời
cha mẹ. Một số hành vi lệch chuẩn đạo đức khác như: sống hưởng thụ,
chạy theo đồng tiền, xa hoa lẵng phí, lường lao động và học tập, thiếu ý
thức tự vươn lên, không dám đấu tranh với cái sai, thời ơ vô cảm với vận
mệnh của đất nước.
Tại Hội thảo toàn quốc “Giáo dục đạo đức cho học sinh, sinh viên

ở nước ta: thực trạng và giải pháp” được tổ chức tại Đồng Nai 1819/9/2008, nêu ra những co số cảnh báo, đáng lo ngại: Theo thống kê
của Viện Kiểm Soát Nhân Dân tối cao, năm 1986 có 3.607 người chưa
thành niên phạm tội bị phát hiện thì đến năm 1996 con số này tăng lên
gấp 3 lần (11.726). Bộ Y Tế cho biết: hàng năm ở Việt Nam có khoảng
14.000 ca nạo phá thai ở tuổi vị thành niên, 5% số trẻ em gái dưới 18
tuổi đã phải làm mẹ, 14% số người nhiễm HIV/AIDS là trẻ em dưới 15
tuổi. Tệ nạn ma túy học đường là vấn đề nhức nhối: năm 2004 có 600
học sinh, sinh viên nghiện ma túy, thì đến năm 2007 con số này là 1.234
học sinh, sinh viên nghiện hút.
Trong lịch vực hoạt tập cũng vi phạm đạo đức rất nhiều, kết quả
điều tra 600 học sinh của 5 trường Đại học cho thấy có 69,7% sinh viên
được hỏi có biểu hiện chạy theo lối sống thực dụng; 31,2% cho rằng
sinh viên hiện nay không có khát vọng cao về lập thân; 21,8% số này có
biểu hiện mờ nhạt về lý tưởng, đạo đức lối sống.32,2% thường xuyên vô
lễ với thầy cô, chỉ chào thầy cô trong trường còn ra ngoài đường thì...
không quen biết.38,8% cho biết thường xuyên chửi thề và nói tục. Nạn
gian lận trong thi cử, quay copy, mua điểm, làm bài, thi học đã trở nên
quá phổ biến trong học đường. Đặc biệt là 51,4% số sinh viên quan niệm
“sống thử trước hôn nhân” là hiện tượng phổ biến. Một thực trạng đáng
18


buồn cho thế hệ trẻ Việt Nam, tầng lớp kế cận đang trong tình trạng suy
đồi đạo đức nghiêm trọng. Nếu không có những uốn nắn, thay đổi kịp
thời thì tương lai, vận mệnh dân tộc sẽ ra sao?
II.2 Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh:
II.2.1 Trách nhiệm của sinh viên đối với tổ quốc
Lòng yêu nước, yêu tổ quốc bắt nguồn từ đâu? Từ tình yêu cha,
me, anh, chị em, hàng xóm và những người xung quanh. Lòng yêu nước
cũng bắt nguồn từ tình yêu quê hương. Quyê hương là nơi sinh ra, nơi

gắn bó những kỷ niệm ấu thơ, những vật, những điều gần gũi “cây đa,
giếng nước, mái đình…” Từ tình yêu người thân, yêu những người xung
quanh, và yêu quê hương; mỗi người dần đến tình yêu đất nước và yêu
nhân dân. Yêu tổ quốc, yêu đồng bào đã đi sâu vào thế hệ con người
Việt Nam và trở thành truyền thống dân tộc.
Truyền thống gia đình, truyền thống dân tộc có giá trị tinh thần rất
lớn, giúp nâng đỡ ta trưởng thành. Học sinh, sinh viên là lực lượng hùng
hậu, có văn hóa, có tri thức là những hạt giống quý của gia đình, của đất
nước. Vậy trách nhiệm của học sinh sinh viên là gì? Đó là bảo vệ tổ
quốc, đó là xây dựng đất nước. Bảo vệ hòa bình độc lập, toàn vẹn lãnh
thổ, xây dựng đất nước văn minh, hiện đại, vững bước đi lên CNXH. Đó
là phát huy những giá trị truyền thống, đó là bảo vệ môi trường xanh
sạch đẹp.
II.2.2 Thái độ của học sinh, sinh viên với con người
Vào dịp hàng năm, các tầng lớp nhân dân tổ chức nhiều hoạt động
thiết thực, giúp đở ủng hộ chăm lo cho người nghèo, coi đó là tình cảm
và trách nhiệm đối với truyền thống ‘thương người như thể thương
thân”, “lá lành đùm lá rách” của dân tộc ta. Xóa đói giảm nghèo là một
chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, thể hiện tính ưu việt của xã hội
luôn chăm lo cho con người, nhất là người nghèo, đồng bào vùng sâu
vùng xa, bà con bị thiên tai bão lũ.
Là thế hệ trẻ, học sinh sinh viên tích cực hưởng ứng các phong trào
của Đoàn trường, của địa phương, tham gia tích cực vào các phong trào

19


tình nghĩa. Phải có thái độ cảm thông, chia sẽ với những khó khăn của
người nghèo.
Một số hình ảnh về “Mùa hè xanh” của sinh viên trường Đại học

trên cả nước.
Bên cạnh những hoạt động thực tiễn, đầy ý nghĩa,
những tấm lòng hảo tâm của nhiều tầng lớp nhân dân, vẫn còn không ít
thanh, thiếu niên thờ ơ, lãnh cảm với những con người nghèo khổ,
những số phận đáng thương. Sự xa lánh, kỳ thị với những người nhiễm
HIV vẫn còn sâu sắc.
II.2.3 Cần phải giáo dục đạo đức, tác phong cho học sinh sinh
viên
Năm 1946, trong thư gửi Học sinh cả nước Hồ Chí Minh viết:
“Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ
là mùa xuân của xã hội”. Từ đó ta có thể thấy giáo dục đạo đức, tác
phong cho học sinh sinh viên, thanh thiếu niên không bao giờ là thừa, và
chưa bao giờ là đủ.
Theo Bác: Giáo dục bồi dưỡng cho thế hệ trẻ phải toàn diện tất cả
các mặt “đức, trí, thể, mỹ” thể hiện ở 5 nội dung:
Thứ nhất, giáo dục bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ
Thứ hai, quan tâm đến việc bồi dưỡng nâng cao trí cách mạng cho
thế hệ trẻ
Thứ ba, giáo dục bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ
Thứ tư, giáo dục nâng cao trình độ trình trị, học vấn khoa học, kỹ
thuật quân sự
Thứ 5, giáo dục bồi dưỡng nếp sống văn hóa, thể chất cho tuổi trẻ
Vận quan điểm vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh, giá dục đạo đức tác
phong cho học sinh sinh viên trong giai đoạn hiện nay phải:
- Nâng cao hiệu quả công tác giáo dục về chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chủ trương chính sách của Đảng, pháp
luật của Nhà nước.
- Tiếp tục chỉ đạo, triển khai hiệu quả công cuộc “Học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” với các nội dụng cụ thể, thiết
thực, hiệu quả, phù hợp với từng đối tượng học sinh, sinh viên.

20


- Đẩy mạnh và đổi mới công tác giáo dục truyền thống, giáo dục
đạo đức, lối sống, giáo dục ý thức pháp luật, ý thức cộng đồng. Thường
xuyển tổ chức, phát động các hoạt động phòng chống tệ nạn xã hội như:
may túy, mai dâm, cờ bạc, lô đề trong học sinh, sinh viên. Xây dựng tiêu
chí đánh giá về đạo đức học sinh, sinh viên
- Tăng cường các hoạt động tuyên truyền, giáo dục ý thức trách
nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc, tăng cường cảnh giác cách mạng
tránh âm mưu chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc, chiến lược “Diễn biến
hòa bình”, lợi dụng các vấn đề về tôn giáo cho học sinh sinh viên. Vận
động học sinh sinh viên sử dụng Internet lành mạnh.
- Tổ chức, vận động và hướng dẫn học sinh sinh viên tham gia các
hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao. Định kỳ tổ chức các hội diễn, hội
thi, các giải thi đấu cấp trường, cấp khu vực và cấp quốc gia. Phòng
chống bệnh tệnh học đường, chăm lo bảo vệ sức khỏe cho học sinh sinh
viên.
- Giáo dục, tuyên truyền, vận động học sinh sinh viên thực hiện
cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích
trong giáo dục” ngăn chặn, đẩy lùi các tiêu cực trong học tập. Nâng cao
nhận thức của học sinh, sinh viên trong việc xác định động cơ học tập,
phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo.
- Phát động phong trào thi đua học tập, nghiên cứu khoa học. đổi
mới phương pháp dạy và học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh, sinh viên. Tổ chức các hoạt động hỗ trợ,
khuyến khích học sinh sinh viên thi đua học tập, tôn vinh những tấm
gương tiêu biểu trong học tập.

21

22