Giáo trình luật pháp về các vấn đề xã hội (dùng cho sinh viên học nghề công tác xã hội) phần 2

Chương 5
LUẬT PHÁP VỀ NGƯỜI TÀN TẬT
5.1 Một số hiểu biết chung về người tàn tật:
5.1.1. Khái niệm về người tàn tật của Liên hợp quốc:
Bất cứ những người nào mà không có khả năng tự đảm bảo cho bản thân, toàn
bộ hay từng phần những sự cần thiết của một cá nhân bình thường hay của cuộc
sống xã hội do sự thiếu hụt trong những khả năng về thể chất hay tâm thần của họ.
5.1.2. Định nghĩa về người khuyết tật:
Điều 2 luật người khuyết tật quy định: Người khuyết tật là người bị khiếm
khuyết một hoặc nhiều bộ phận cơ thể hoặc bị suy giảm chức năng được biểu hiện
dưới dạng tật khiến cho lao động, sinh hoạt, học tập gặp khó khăn.
5.2. Luật pháp về người tàn tật:
5.2.1. Pháp luật quốc tế về người khuyết tật:
- Tuyên ngôn về quyền của người tàn tật về tâm thần ( 24/12/1971)
- Tuyên ngôn về quyền của người tàn tật ( 09/12/1975)
- Quy tắc tiêu chuẩn của liên hợp quốc về bình đẳng hóa các cơ hội cho người
tàn tật (20/12/1993)
- Công ước số 128 về trợ cấp tàn tật, tuổi già và tiền tuất năm 1967.
- Công ước số 159 về tái thích ứng nghề nghiệp và việc có việc làm của người
tàn tật 1983
Công ước quốc tế về người khuyết tật:
* Các định nghĩa quan trọng: Công ước nêu ra bốn định nghĩa quan trọng làm
cơ sở cho việc thống nhất nhận thức về người khuyết tật:
- “Người khuyết tật”: Theo Điều 1 Công ước, người khuyết tật được hiểu là
“những người có khiếm khuyết lâu dài về thể chất, tâm thần, trí tuệ hoặc giác quan
mà khi tương tác với những rào cản khác nhau có thể phương hại đến sự tham gia
hữu hiệu và trọn vẹn của họ vào xã hội trên cơ sở bình đẳng với những người
khác”. Mặc dù vẫn còn những quan điểm khác nhau về những thuộc tính cấu thành
khái niệm “người khuyết tật”, tuy nhiên, đây là lần đầu tiên có một định nghĩa về
“người khuyết tật” được xác định trong luật nhân quyền quốc tế. Điều này có ý
nghĩa lớn trong việc thúc đẩy và bảo vệ các quyền của người khuyết tật.

- “Sự phân biệt đối xử trên cơ sở sự khuyết tật”: Theo Điều 2 Công ước, phân
biệt đối xử trên cơ sở sự khuyết tật có nghĩa là mọi sự phân biệt, loại trừ hoặc hạn
chế trên cơ sở sự khuyết tật có mục đích hoặc ảnh hưởng gây tổn hại hoặc vô hiệu
hóa sự công nhận, thụ hưởng hoặc thực hiện các quyền và tự do cơ bản của con
người trong lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, dân sự hoặc bất kỳ lĩnh vực
nào khác.
- “Sự điều chỉnh hợp lý” được hiểu là những thay đổi hoặc chỉnh sửa cần thiết
để bảo đảm cho người khuyết tật hưởng hoặc thực hiện các quyền và tự do cơ bản
của con người trên cơ sở bình đẳng với những người khác.
46


- “Thiết kế phổ dụng” có nghĩa là thiết kế sản phẩm, môi trường, chương trình
và dịch vụ để mọi người, trong đó có người khuyết tật, đều có thể sử dụng mà
không cần cải tạo lại hoặc thiết kế chuyên biệt.
* Các nguyên tắc của Công ước
- Tôn trọng nhân phẩm, quyền tự chủ và sự độc lập của cá nhân;
- Không phân biệt đối xử; Tham gia và hòa nhập trọn vẹn và hữu hiệu vào xã
hội;
- Tôn trọng sự khác biệt và chấp nhận người khuyết tật là bộ phận của nhân
loại có tính đa dạng; Bình đẳng về cơ hội; Dễ tiếp cận; Bình đẳng giữa nam và nữ;
- Tôn trọng khả năng phát triển của trẻ em khuyết tật và tôn trọng quyền của
trẻ em khuyết tật được giữ gìn bản sắc của mình.
* Bảo vệ các nhóm khuyết tật thiệt thòi nhất
Phụ nữ, trẻ em, đặc biệt là các bé gái khuyết tật dễ bị phân biệt đối xử hơn so
với những người khuyết tật khác. Xuất phát từ thực tế này, Công ước dành hai điều
quy định về việc bảo vệ các quyền của phụ nữ và trẻ em khuyết tật (Điều 6 và 7).
- Cả hai điều này đều yêu cầu các quốc gia thành viên quan tâm đến tính chất
tổn thương kép của phụ nữ và trẻ em khuyết tật, và phải tiến hành những biện pháp
thích hợp để bảo đảm cho họ được hưởng trọn vẹn và bình đẳng các quyền và tự do

cơ bản của con người.
* Các quyền có ý nghĩa quan trọng với người khuyết tật
Công ước liệt kê những quyền con người có ý nghĩa quan trọng với người
khuyết tật và yêu cầu các quốc gia thành viên phải thừa nhận và thực thi những
biện pháp thích hợp để bảo đảm thực hiện các quyền đó, bao gồm:
- Quyền sống; Quyền bình đẳng trước pháp luật và được pháp luật bảo vệ một
cách bình đẳng;
- Quyền tự do và an toàn cá nhân;
- Quyền được tôn trọng cuộc sống riêng tư;
- Quyền tự do đi lại, tự do lựa chọn quốc tịch và nơi sinh sống;
- Quyền tự do biểu đạt, chính kiến và tiếp cận thông tin;
- Quyền kết hôn và lập gia đình;
- Quyền được giáo dục;
- Quyền được chăm sóc sức khỏe;
- Quyền bình đẳng về lao động, việc làm;
- Quyền tham gia vào đời sống chính trị, công cộng;
- Quyền tham gia các hoạt động văn hóa, vui chơi, giải trí, thể thao;
- Quyền được hưởng mức sống thích đáng và được bảo trợ xã hội;
- Quyền được hỗ trợ để phục hồi chức năng;
- Quyền được hòa nhập và hỗ trợ để hòa nhập vào cộng đồng;
- Quyền được hỗ trợ trong việc đi lại.
5.2.2. Pháp luật Việt Nam về người khuyết tật
- Hiến pháp 2013
- Bộ luật dân sự 2005
47


- Bộ luật lao động 2012
- Luật người khuyết tật 2010
* Luật người khuyết tật đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

Việt Nam khóa XII, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 17 tháng 6 năm 2010. có hiệu lực
thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2011. gồm 10 chương và 53 điều.
* Một số từ ngữ trong luật được hiểu:
- Kỳ thị người khuyết tật là thái độ khinh thường hoặc thiếu tôn trọng người
khuyết tật vì lý do khuyết tật của người đó.
- Phân biệt đối xử người khuyết tật là hành vi xa lánh, từ chối, ngược đãi, phỉ
báng, có thành kiến hoặc hạn chế quyền của người khuyết tật vì lý do khuyết tật
của người đó.
- Giáo dục hòa nhập là phương thức giáo dục chung người khuyết tật với
người không khuyết tật trong cơ sở giáo dục.
- Giáo dục chuyên biệt là phương thức giáo dục dành riêng cho người khuyết
tật trong cơ sở giáo dục.
- Giáo dục bán hòa nhập là phương thức giáo dục kết hợp giữa giáo dục hòa
nhập và giáo dục chuyên biệt cho người khuyết tật trong cơ sở giáo dục.
- Sống độc lập là việc người khuyết tật được tự chủ quyết định những vấn đề
có liên quan đến cuộc sống của chính bản thân.
- Tiếp cận là việc người khuyết tật sử dụng được công trình công cộng,
phương tiện giao thông, công nghệ thông tin, dịch vụ văn hóa, thể thao, du lịch và
dịch vụ khác phù hợp để có thể hòa nhập cộng đồng.
Luật Người khuyết tật qui định có 6 dạng khuyết tật, trong đó có một dạng rất
chung chung gọi là khuyết tật khác... Nhưng khuyết tật khác là gì, tự kỉ có nằm
trong nhóm này hay không, thì chưa thấy văn bản nào hướng dẫn cụ thể. ( Điều 3)
1. Dạng tật bao gồm:
a) Khuyết tật vận động;
b) Khuyết tật nghe, nói;
c) Khuyết tật nhìn;
d) Khuyết tật thần kinh, tâm thần;
đ) Khuyết tật trí tuệ;
e) Khuyết tật khác.
2. Người khuyết tật được chia theo mức độ khuyết tật sau đây:

a) Người khuyết tật đặc biệt nặng là người do khuyết tật dẫn đến không thể tự
thực hiện việc phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày;
b) Người khuyết tật nặng là người do khuyết tật dẫn đến không thể tự thực
hiện một số việc phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày;
c) Người khuyết tật nhẹ là người khuyết tật không thuộc trường hợp quy định
tại điểm a và điểm b khoản này.
* Quyền của người khuyết tật được quy định trong luật
Trong lĩnh vự dân sự
+ Chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ nuôi dưỡng người tàn tật
48


- Người tàn tật được phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe và phục hồi chức năng,
được khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế.
- Người tàn tật nặng không có nguồn thu nhập và không nơi nương tựa nhà
nước đảm bảo khám chữa bệnh miễn phí.
+ Về học văn hóa đối với người tàn tật
- Học sinh là người tàn tật được xét giảm hoặc miễn học phí và các khoản
đóng góp khác, được hưởng trợ cấp xã hội và được xét cấp học bổng theo quy định
của nhà nước.
- Học sinh là trẻ em tàn tật không nơi nương tựa được UBND xã phường đề
nghị và được cơ sở giáo dục, nuôi dưỡng nội trú tiếp nhận
+ Về hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao đối với người tàn tật
- Nhà nước và xã hội tạo điều kiện để người tàn tật phát huy tiềm năng sáng
tạo, tham gia các hoạt động thể dục, thể thao phù hợp với khả năng và sức khỏe.
- Các cơ sở văn hóa, thể dục thể thao phải tạo điều kiện thuận lợi, ưu tiên trợ
giúp người tàn tật tham gia các hoạt động thể dục thể thao.
- Về việc tham gia vào quan hệ dân sự của người tàn tật: Trong quan hệ dân sự
người tàn tật có đầy đủ quyền và nghĩa vụ dân sự như các chủ thể khác
- Trong lĩnh vực tố tụng dân sự: khi tham gia tố tụng dân sự người tàn tật có

đầy đủ quyền và nghĩa vụ dân sự như những chủ thể khác…
+ Trong lĩnh vực lao động việc làm: Học nghề và việc làm đối với người tàn
tật Nhà nước, các cơ sở dạy nghề tạo điều kiện cho người tàn tật chọn nghề, học
nghề, tự tạo việc làm, làm việc tại nhà phù hợp với sức khỏe và khả năng lao động
của mình
Hiến pháp nước ta qui định người khuyết tật được Nhà nước và xã hội trợ
giúp. Sau 15 năm lấy 18/4 là ngày bảo vệ - chăm sóc người khuyết tật, đến nay
chúng ta đã có Luật Người khuyết tật và thành lập được Liên hiệp Hội Người
khuyết tật Việt Nam. Trước đó, nhiều văn bản pháp luật liên quan đến người
khuyết tật cũng đã được ban hành, nhưng thực thi không được như mong muốn.
Nguyên nhân là chúng ta chưa hiểu rõ về người khuyết tật nên không biết họ muốn
gì.
Người khuyết tật là một bộ phận của cộng đồng, xã hội, có quyền và nghĩa vụ
như mọi công dân khác. Tuy nhiên, cách nhìn nhận thế nào là người khuyết tật còn
chưa thống nhất.
Trong xu hướng phát triển, hội nhập, sẽ có thêm nhiều dạng khuyết tật nữa
khó mà dự báo trước để nắm bắt được... Ngay con số thống kê của cơ quan chức
năng cũng vênh nhau bởi lí do này, có khi xác định khoảng 8% dân số là người
khuyết tật hoặc thấp hơn nữa, nhưng có khi lại lên tới 15%.
Sự chưa hiểu rõ về người khuyết tật không chỉ thể hiện trên các văn bản và
con số thống kê, mà đáng phê phán hơn là sự phân biệt kì thị của xã hội. Nhiều
doanh nghiệp không muốn nhận người khuyết tật, thậm chí có doanh nghiệp tuyên
bố sẵn sàng nộp tiền để không nhận lao động khuyết tật. Có lẽ trong vấn đề này,
cùng với chế tài của luật pháp còn cần đến vai trò của truyền thông.
49


Làm sao để thay đổi được cách nhìn nhận cũ kĩ, từ chỗ cho rằng người khuyết
tật cần được giúp đỡ bằng tình thương, bằng vật chất, từ chỗ đứng ở trên với tay
xuống cứu trợ, chuyển sang coi họ là công dân bình thường, có đầy đủ quyền và

nghĩa vụ như mọi người. Làm được như vậy sẽ có lợi cho từng doanh nghiệp và cả
xã hội. Bởi, theo tính toán của Tổ chức Lao động quốc tế, mỗi năm Việt Nam đã và
đang để mất 3% GDP vì thị trường lao động hạn chế tiếp nhận người khuyết tật.
Hơn ai hết là chính chúng ta, công dân của một đất nước từng trải qua những
cuộc chiến tranh kéo dài với nhiều đau thương đã di chứng đến thế hệ thứ ba, rồi
còn bao nhiêu nỗ lực xây dựng đất nước từ hoang tàn đổ nát, cho nên cần hiểu rõ về
người khuyết tật để biết họ muốn gì. Họ đáng được nhận sự trợ giúp, nhưng quan
trọng hơn là sự chia sẻ của cộng đồng.
Theo một kết quả điều tra mới đây, có tới 60% số người khuyết tật bị trầm
cảm từ nhẹ đến nặng, hơn 40% sống dưới chuẩn nghèo. Nguyên nhân phần nhiều
do sự kì thị của xã hội. Dù rằng trong số trên dưới chục triệu người khuyết tật có rất
nhiều gương điển hình không đầu hàng số phận, có những người làm nên điều kỳ
diệu đáng khâm phục, nhưng quan trọng là Nhà nước cũng như từng cộng đồng và
toàn xã hội cần tạo điều kiện thuận lợi cho người khuyết tật được bình đẳng về cơ
hội để tự khẳng định và phát huy khả năng của bản thân. Đó là cơ hội được học văn
hoá, học nghề, có việc làm phù hợp, có điều kiện vận động, đi lại thuận lợi, vui
chơi, tập luyện thể dục thể thao…
Người khuyết tật không bao giờ muốn trở thành gánh nặng của gia đình và xã
hội, càng không muốn là đối tượng của hoạt động từ thiện. Nếu có cơ hội, họ sẽ
vươn lên bằng nghị lực của chính mình.
Chăm sóc sức khỏe ban đầu tại nơi cư trú
1. Trạm y tế cấp xã có trách nhiệm sau đây:
a) Triển khai các hình thức tuyên truyền, giáo dục, phổ biến kiến thức phổ
thông về chăm sóc sức khỏe, phòng ngừa, giảm thiểu khuyết tật; hướng dẫn người
khuyết tật phương pháp phòng bệnh, tự chăm sóc sức khỏe và phục hồi chức năng;
b) Lập hồ sơ theo dõi, quản lý sức khỏe người khuyết tật;
c) Khám bệnh, chữa bệnh phù hợp với phạm vi chuyên môn cho người khuyết
tật.
2. Kinh phí để thực hiện quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều này do
ngân sách nhà nước bảo đảm.

Khám bệnh, chữa bệnh
1. Nhà nước bảo đảm để người khuyết tật được khám bệnh, chữa bệnh và sử
dụng các dịch vụ y tế phù hợp.
2. Người khuyết tật được hưởng chính sách bảo hiểm y tế theo quy định của
pháp luật về bảo hiểm y tế.
3. Gia đình người khuyết tật có trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi để người
khuyết tật được khám bệnh, chữa bệnh.
4. Người khuyết tật là người mắc bệnh tâm thần ở trạng thái kích động, trầm
cảm, có ý tưởng, hành vi tự sát hoặc gây nguy hiểm cho người khác được hỗ trợ
50


sinh hoạt phí, chi phí đi lại và chi phí điều trị trong thời gian điều trị bắt buộc tại cơ
sở khám bệnh, chữa bệnh.
5. Khuyến khích tổ chức, cá nhân hỗ trợ thực hiện khám bệnh, chữa bệnh cho
người khuyết tật.
Trách nhiệm của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh
1. Thực hiện biện pháp khám bệnh, chữa bệnh phù hợp cho người khuyết tật.
2. Ưu tiên khám bệnh, chữa bệnh cho người khuyết tật đặc biệt nặng và người
khuyết tật nặng, trẻ em khuyết tật, người cao tuổi khuyết tật, phụ nữ khuyết tật có
thai theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.
3. Tư vấn biện pháp phòng ngừa và phát hiện sớm khuyết tật; xác định khuyết
tật bẩm sinh đối với trẻ em sơ sinh để kịp thời có biện pháp điều trị và chỉnh hình,
phục hồi chức năng phù hợp.
4. Thực hiện cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất phục vụ khám bệnh, chữa bệnh
chưa bảo đảm điều kiện tiếp cận đối với người khuyết tật.
Cơ sở chỉnh hình, phục hồi chức năng
1. Cơ sở chỉnh hình, phục hồi chức năng là cơ sở cung cấp dịch vụ chỉnh hình,
phục hồi chức năng cho người khuyết tật.
2. Cơ sở chỉnh hình, phục hồi chức năng bao gồm:

a) Viện chỉnh hình, phục hồi chức năng;
b) Trung tâm chỉnh hình, phục hồi chức năng;
c) Bệnh viện điều dưỡng, phục hồi chức năng;
d) Khoa phục hồi chức năng của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh;
đ) Bộ phận phục hồi chức năng của cơ sở bảo trợ xã hội;
e) Cơ sở khác.
3. Việc thành lập và hoạt động của cơ sở chỉnh hình, phục hồi chức năng được
thực hiện theo quy định của pháp luật.
4. Nhà nước bảo đảm việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật đối với cơ
sở chỉnh hình, phục hồi chức năng công lập.
Phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng
1. Phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng là biện pháp thực hiện tại cộng đồng
nhằm chuyển giao kiến thức về vấn đề khuyết tật, kỹ năng phục hồi và thái độ tích
cực đến người khuyết tật, gia đình của họ và cộng đồng nhằm tạo sự bình đẳng về
cơ hội và hòa nhập cộng đồng cho người khuyết tật.
2. Người khuyết tật được tạo điều kiện, hỗ trợ phục hồi chức năng dựa vào
cộng đồng.
3. Gia đình người khuyết tật có trách nhiệm tạo điều kiện thuận lợi để người
khuyết tật phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng.
4. Cơ sở chỉnh hình, phục hồi chức năng có trách nhiệm tham gia hướng dẫn
hoạt động chuyên môn phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng.
5. Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm xây dựng và tổ chức thực hiện
chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng; tạo điều kiện để cơ quan, tổ
51


chức và cá nhân tổ chức hoặc tham gia thực hiện hoạt động phục hồi chức năng dựa
vào cộng đồng.
Giáo dục đối với người khuyết tật
1. Nhà nước tạo điều kiện để người khuyết tật được học tập phù hợp với nhu

cầu và khả năng của người khuyết tật.
2. Người khuyết tật được nhập học ở độ tuổi cao hơn so với độ tuổi quy định
đối với giáo dục phổ thông; được ưu tiên trong tuyển sinh; được miễn, giảm một số
môn học hoặc nội dung và hoạt động giáo dục mà khả năng của cá nhân không thể
đáp ứng; được miễn, giảm học phí, chi phí đào tạo, các khoản đóng góp khác; được
xét cấp học bổng, hỗ trợ phương tiện, đồ dùng học tập.
3. Người khuyết tật được cung cấp phương tiện, tài liệu hỗ trợ học tập dành
riêng trong trường hợp cần thiết; người khuyết tật nghe, nói được học bằng ngôn
ngữ ký hiệu; người khuyết tật nhìn được học bằng chữ nổi Braille theo chuẩn quốc
gia.
4. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì phối hợp với Bộ trưởng Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định chi tiết khoản 2
Điều này.
Phương thức giáo dục người khuyết tật
1. Phương thức giáo dục người khuyết tật bao gồm giáo dục hòa nhập, giáo
dục bán hòa nhập và giáo dục chuyên biệt.
2. Giáo dục hòa nhập là phương thức giáo dục chủ yếu đối với người khuyết
tật.
Giáo dục bán hòa nhập và giáo dục chuyên biệt được thực hiện trong trường
hợp chưa đủ điều kiện để người khuyết tật học tập theo phương thức giáo dục hòa
nhập.
3. Người khuyết tật, cha, mẹ hoặc người giám hộ người khuyết tật lựa chọn
phương thức giáo dục phù hợp với sự phát triển của cá nhân người khuyết tật. Gia
đình có trách nhiệm tạo điều kiện và cơ hội thuận lợi để người khuyết tật được học
tập và phát triển theo khả năng của cá nhân.
Nhà nước khuyến khích người khuyết tật tham gia học tập theo phương thức
giáo dục hòa nhập.
Dạy nghề đối với người khuyết tật
1. Nhà nước bảo đảm để người khuyết tật được tư vấn học nghề miễn phí, lựa
chọn và học nghề theo khả năng, năng lực bình đẳng như những người khác.

2. Cơ sở dạy nghề có trách nhiệm cấp văn bằng, chứng chỉ, công nhận nghề
đào tạo khi người khuyết tật học hết chương trình đào tạo và đủ điều kiện theo quy
định của thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước về dạy nghề.
3. Cơ sở dạy nghề tổ chức dạy nghề cho người khuyết tật phải bảo đảm điều
kiện dạy nghề cho người khuyết tật và được hưởng chính sách ưu đãi theo quy định
của pháp luật.
4. Người khuyết tật học nghề, giáo viên dạy nghề cho người khuyết tật được
hưởng chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật.
52


Việc làm đối với người khuyết tật
1. Nhà nước tạo điều kiện để người khuyết tật phục hồi chức năng lao động,
được tư vấn việc làm miễn phí, có việc làm và làm việc phù hợp với sức khỏe và
đặc điểm của người khuyết tật.
2. Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân không được từ chối tuyển dụng
người khuyết tật có đủ tiêu chuẩn tuyển dụng vào làm việc hoặc đặt ra tiêu chuẩn
tuyển dụng trái quy định của pháp luật nhằm hạn chế cơ hội làm việc của người
khuyết tật.
3. Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân sử dụng lao động là người khuyết
tật tùy theo điều kiện cụ thể bố trí sắp xếp công việc, bảo đảm điều kiện và môi
trường làm việc phù hợp cho người khuyết tật.
4. Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân sử dụng lao động là người khuyết
tật phải thực hiện đầy đủ quy định của pháp luật về lao động đối với lao động là
người khuyết tật.
5. Tổ chức giới thiệu việc làm có trách nhiệm tư vấn học nghề, tư vấn và giới
thiệu việc làm cho người khuyết tật.
6. Người khuyết tật tự tạo việc làm hoặc hộ gia đình tạo việc làm cho người
khuyết tật được vay vốn với lãi suất ưu đãi để sản xuất kinh doanh, được hướng
dẫn về sản xuất, chuyển giao công nghệ, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm theo quy định của

Chính phủ.
Hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, giải trí và du lịch đối với người khuyết
tật
1. Nhà nước hỗ trợ hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, giải trí và du lịch phù
hợp với đặc điểm của người khuyết tật; tạo điều kiện để người khuyết tật được
hưởng thụ văn hóa, thể dục, thể thao, giải trí và du lịch.
2. Người khuyết tật đặc biệt nặng được miễn, người khuyết tật nặng được
giảm giá vé và giá dịch vụ khi sử dụng một số dịch vụ văn hóa, thể dục, thể thao,
giải trí và du lịch theo quy định của Chính phủ.
3. Nhà nước và xã hội tạo điều kiện cho người khuyết tật phát triển tài năng,
năng khiếu về văn hóa, nghệ thuật và thể thao; tham gia sáng tác, biểu diễn nghệ
thuật, tập luyện, thi đấu thể thao.
4. Nhà nước hỗ trợ hoạt động thiết kế, chế tạo và sản xuất dụng cụ, trang thiết
bị phục vụ hoạt động văn hóa, thể thao; khuyến khích cơ quan, tổ chức, cá nhân
thiết kế, chế tạo, sản xuất dụng cụ, trang thiết bị phục vụ hoạt động văn hóa, thể
dục, thể thao, giải trí và du lịch phù hợp với người khuyết tật.
Tổ chức hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, giải trí và du lịch của người
khuyết tật
1. Hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, giải trí và du lịch của người khuyết tật
được lồng ghép vào đời sống văn hóa cộng đồng, được tổ chức đa dạng về loại
hình, đáp ứng nhu cầu thưởng thức văn hóa, thể dục, thể thao, giải trí và du lịch của
người khuyết tật.
53


2. Đại hội thể thao người khuyết tật toàn quốc, giải thi đấu thể thao, hội thi văn
nghệ của người khuyết tật được tổ chức phù hợp với đặc điểm, nhu cầu của người
khuyết tật và điều kiện kinh tế - xã hội.
Trách nhiệm của cơ sở văn hóa, thể dục, thể thao, giải trí và du lịch
1. Đầu tư cơ sở vật chất, phương tiện trợ giúp và tạo điều kiện thuận lợi để

người khuyết tật tham gia sinh hoạt văn hóa, tập luyện thể dục, thể thao, giải trí và
du lịch; bố trí nhân lực, phương tiện, công cụ hỗ trợ người khuyết tật khi tổ chức
những hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao, giải trí và du lịch.
2. Thực hiện cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất chưa bảo đảm điều kiện tiếp cận
đối với người khuyết tật.
3. Dụng cụ, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao,
giải trí và du lịch của người khuyết tật phải bảo đảm an toàn, thuận tiện và phù hợp
với đặc điểm của người khuyết tật.
5.3. Vai trò của công tác xã hội với quyền của người tàn tật:
5.3.1. Hiểu về công việc của các tổ chức về hỗ trợ quyền của người tàn tật đạt
được tiềm năng của con người
1. Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về công tác người khuyết tật.
2. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chịu trách nhiệm trước Chính phủ
thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác người khuyết tật.
3. Các bộ, cơ quan ngang bộ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có
trách nhiệm phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện quản lý
nhà nước về công tác người khuyết tật.
4. Ủy ban nhân dân các cấp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có
trách nhiệm thực hiện quản lý nhà nước về công tác người khuyết tật.
5.3.2. Giới thiệu các chương trình giáo dục cộng đồng hỗ trợ quyền của người
khuyết tật
- Phát hiện người khuyết tật, đặc biệt là trẻ khuyết tật, càng sớm càng tốt và
cung cấp các hỗ trợ can thiệp phù hợp.
- Tăng cường năng lực cho các tổ chức, cơ quan cung cấp dịch vụ cho người
khuyết tật ở tất cả các lĩnh vực bao gồm y tế, giáo dục, xã hội.
- Tăng cường tiếp cận chăm sóc y tế cho người khuyết tật và tiếp cận giáo
dục cho trẻ khuyết tật theo chiến lược giáo dục hòa nhập.
- Tăng thu nhập cho người khuyết tật nghèo và gia đình họ để giúp họ nâng
cao chất lượng cuộc sống, đồng thời tăng cường cơ hội tiếp cận với các hỗ trợ kinh
tế từ các nguồn khác như các chương trình vay vốn và tín dụng.

- Tăng cường hòa nhập xã hội cho người khuyết tật bao gồm cả trẻ khuyết tật,
giúp họ tham gia vào các sự kiện cộng đồng và ngược lại, giúp cộng đồng tham gia
vào các sự kiện của cho người khuyết tật.
- Đảm bảo rằng người khuyết tật có tiếng nói trong cộng đồng của họ, tăng
quyền cho họ để họ có thể thể hiện các nhu cầu và đóng góp ý kiến vào quá trình
phát triển của địa phương.
54


- Khuyến khích và hỗ trợ phát triển các nhóm sở thích trong cộng đồng người
khuyết tật và gia đình họ, thành lập các tổ chức dân sự xã hội như câu lạc bộ/hội
người khuyết tật, để tuyên truyền về quyền và khả năng của người khuyết tật.
- Tạo ra các thay đổi nhận thức tích cựctrong cộng đồng về khả năng đóng
góp cho cộng đồng của người khuyết tật, góp phần tạo nên một xã hội không rào
cản và hòa nhập hoàn toàn cho người khuyết tật.
- Tuyên truyền vận động ở tất cả các cấp từ tỉnh đến trung ương, cung cấp tư
vấn, hỗ trợ và hướng dẫn về chính sách và thực tế thực hiện phục hồi chức năng
dựa vào cộng đồng cho người khuyết tật và giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật
dựa trên bằng chứng và kinh nghiệm thực tiễn từ các địa bàn thực địa của chương
trình.
5.3.3. Khái niệm về xây dựng nhận thức cho cán bộ địa phương và các tổ chức
về quyền của người khuyết tật
1. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội có trách nhiệm sau đây:
a) Xây dựng và trình cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo
thẩm
quyền văn bản quy phạm pháp luật, chương trình, đề án, kế hoạch về công tác
người khuyết tật;
b) Chủ trì và phối hợp với các bộ, cơ quan ngang bộ và Ủy ban nhân dân tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về
người khuyết tật; chương trình, đề án, kế hoạch về công tác người khuyết tật;

2.Bộ Y tế có trách nhiệm sau đây:
a) Thực hiện quản lý nhà nước về chăm sóc sức khỏe người khuyết tật;
b) Chủ trì và phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định chi
tiết hoạt động phục hồi chức năng người khuyết tật; đào tạo về phục hồi chức năng;
thực hiện chương trình phòng ngừa khuyết tật; hướng dẫn thực hiện phục hồi chức
năng dựa vào cộng đồng đối với người khuyết tật.
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo có trách nhiệm sau đây:
a) Thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục đối với người khuyết tật;
b) Quy định chuẩn quốc gia về ngôn ngữ ký hiệu và chữ nổi Braille cho người
khuyết tật;
c) Thực hiện quy hoạch hệ thống các cơ sở giáo dục chuyên biệt đối với người
khuyết tật và hệ thống trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập;
d) Đào tạo giáo viên, nhân viên hỗ trợ giáo dục, biên soạn chương trình, tài
liệu, giáo trình và sách giáo khoa áp dụng cho người học là người khuyết tật; chỉ
đạo nghiên cứu, sản xuất và cung ứng thiết bị dạy học phù hợp với từng dạng tật và
mức độ khuyết tật;
Ủy ban nhân dân các cấp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình thực
hiện quản lý nhà nước về công tác người khuyết tật; lồng ghép công tác người
khuyết tật vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; bảo đảm điều
kiện để người khuyết tật thực hiện quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mình; tạo
điều kiện cho tổ chức, cá nhân tham gia hỗ trợ người khuyết tật.
55


CÂU HỎI ÔN TẬP
1. Anh (chị) hãy trình bày khái niệm người khuyết tật?
2. Anh (chị) hãy trình bày pháp luật quốc tế về người khuyết tật?
3. Anh (chị) hãy phân tích các chế độ ưu đãi người khuyết tật được quy định
trong luật người khuyết tật Việt Nam?
4. Anh (chị) hãy phân tích chính sách của Đảng đối với người khuyết tật?

5.Anh (chị) hãy trình bày vai trò của cán bộ xã hội trong thực hiện quyền của
người khuyết tật?

56


Chương 6
LUẬT PHÁP VỀ PHÒNG CHỐNG MẠI DÂM
6.1. Một số hiểu biết về mại dâm:
- Mại dâm là hành vi mua dâm, bán dâm.
- Mua dâm là hành vi của người dùng tiền hoặc lợi ích vật chất khác trả cho
người bán dâm để được giao cấu.
- Bán dâm là hành vi giao cấu của một người với người khác để được trả tiền
hoặc lợi ích vật chất khác.
- Chứa mại dâm là hành vi sử dụng, thuê, cho thuê hoặc mượn, cho mượn địa
điểm, phương tiện để thực hiện việc mua dâm, bán dâm.
- Tổ chức hoạt động mại dâm là hành vi bố trí, sắp xếp để thực hiện việc mua
dâm, bán dâm.
- Cưỡng bức bán dâm là hành vi dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực hoặc dùng
thủ đoạn buộc người khác phải thực hiện việc bán dâm.
- Môi giới mại dâm là hành vi dụ dỗ hoặc dẫn dắt của người làm trung gian để
các bên thực hiện việc mua dâm, bán dâm.
- Bảo kê mại dâm là hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn, uy tín hoặc dùng vũ
lực, đe doạ dùng vũ lực để bảo vệ, duy trì hoạt động mại dâm.
Tác hại của tệ nạn mại dâm
Thứ nhất: tệ nạn mại dâm tác động trực tiếp và lâu dài tới xã hội, ảnh hưởng
không nhỏ tới thuần phong mỹ tục, bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Việt
Nam
Thứ hai: tệ nạn mại dâm gây xung đột, mâu thuẫn và là một trong những
nguyên nhân chính phá vỡ hạnh phúc gia đình tế bào của xã hội.

Thứ ba: Mại dâm là con đường nhanh nhất, phổ biến nhất cho sự lây truyền
căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS do các đối tượng hoạt động mại dâm không áp dụng
những biện pháp quan hệ tình dục an toàn.
Thứ tư: Tệ nạn mại dâm phát triển kéo theo tệ nạn ma túy trộm cắp, tình trạng
mất an toàn về an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
6.2. Luật pháp về phòng chống tệ nạn mại dâm:
6.2.1 Các văn bản quốc tế liên quan đến mại dâm
- Công ước trấn áp tội buôn người và bóc lột người khác thông qua mại dâm
1949
- Công ước xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ 1979
- Công ước về quyền trẻ em 1989
- Chương trình hành động phòng chống việc buôn bán người và bóc lột mại
dâm người khác 1996 của LHQ
6.2.2 Các văn bản quy phạm pháp luật cơ bản của Việt Nam liên quan đến mại
dâm
- Bộ luật hình sự năm 1999, sửa đổi bổ sung năm 2009.
57


- Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 sửa đổi bổ sung Pháp lệnh xử lý vi
phạm hành chính năm 2002.
- Pháp lệnh phòng chống mại dâm của Ủy ban thường vụ Quốc hội năm 2003
- Nghị định số 178 của chính phủ ngày 15/10/2004 quy định chi tiết thi hành
một số điều của Pháp lệnh phòng chống mại dâm.
- Nghị định số 73 của chính phủ ngày 12/7/2010 CP quy định xử phạt vi phạm
hành chính trong lĩnh vực an ninh và trật tự, an toàn xã hội, trong đó có Điều 22
quy định về xử phạt hành chính đối với hành vi mại dâm và liên quan đến hoạt
động mại dâm.
6.2.2.1 Nội dung cơ bản của pháp luật về phòng chống mại dâm
* Các hành vi bị nghiêm cấm

1. Mua dâm;
2. Bán dâm;
3. Chứa mại dâm;
4. Tổ chức hoạt động mại dâm;
5. Cưỡng bức bán dâm;
6. Môi giới mại dâm;
7. Bảo kê mại dâm;
8. Lợi dụng kinh doanh dịch vụ để hoạt động mại dâm;
9. Các hành vi khác liên quan đến hoạt động mại dâm theo quy định của pháp
luật.
* Các biện pháp phòng chống mại dâm
- Biện pháp phát triển kinh tế và giải quyết tốt các vấn đề xã hội
- Biện pháp tuyên truyền giáo dục để mọi cơ quan tổ chức cá nhân và gia đình
chấp hành và tích cực tham gia hoạt động phòng chống mại dâm.
- Biện pháp kinh tế xã hội dạy nghề tạo việc làm để có thu nhập xóa đói giảm
nghèo nhằm ngăn ngừa sự phát sinh phát triển tệ nạn mại dâm
- Biện pháp hành chính xử phạt vi phạm hành chính, giáo dục tại xã phường
thị trấn, đưa vào cơ sở chữa bệnh.
- Biện pháp hình sự phạt tiền cải tạo không giam giữ, quản chế cấm cư trú, tù
có thời hạn tù chung thân.
* Trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức cá nhân và gia đình trong phòng chống mại
dâm.
- Trách nhiệm của cơ quan thông tin tuyên truyền: Xây dựng nội dung, hình
thức tuyên truyền thích hợp, nâng cao nhận thức cho cán bộ và mọi công dân về
phòng chống mại dâm
- Trách nhiệm của nhà trường và các cơ sở giáo dục khác tuyên truyền giáo
dục phòng chống mại dâm phù hợp với trình độ lứa tuổi, giới tính của HSSV và
phong tục tập quán của các dân tộc.
- Trách nhiệm của gia đình tuyên truyền giáo dục các thành viên trong gia đình
về phòng chống mại dâm, xây dựng gia đình hòa thuận, sống chung thủy lành

mạnh.
58


- Trách nhiệm của các cơ sở kinh doanh dịch vụ chấp hành nghiêm chỉnh các
tiêu chuẩn điều kiện cấp phép, điều kiện hoạt động theo quy định của pháp luật;
đăng ký kinh doanh và có giấy phép kinh doanh theo quy định.
- Trách nhiệm kiểm tra, thanh tra tổ chức cá nhân trong việc thực hiện những
quy định đối với các cơ sở kinh doanh dịch vụ…
- Trách nhiệm của các cơ sở chữa bệnh đối với người bán dâm tổ chức học tập
giáo dục đạo đức lối sống tổ chức dạy nghề chữa bệnh phục hồi sức khỏe và tôn
trọng danh dự nhân phẩm của người bán dâm được đưa vào cơ sở chữa bệnh
6.2.2.2 Quy định của pháp luật về xử lý hành chính liên quan đến mại dâm.
* Các đối tượng bị xử lý vi phạm hành chính
- Xử lý đối với người mua dâm.
- Xử lý đối với người bán dâm.
- Xử lý đối với người liên quan đến hành vi mại dâm.
- Xử lý đối với tổ chức cá nhân lợi dụng kinh doanh dịch vụ để hoạt động mại
dâm.
- Xử lý đối tổ chức cá nhân phổ biến, tàng trữ, lưu hành các ấn phẩm có nội
dung và hình thức khiêu dâm.
* Ngày 12/7/2010, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 73//2010/NĐ-CP quy
định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh và trật tự, an toàn xã hội,
trong đó có Điều 22 quy định về xử phạt hành chính đối với hành vi mại dâm và
liên quan đến hoạt động mại dâm. Nội dung Điều 22 quy định như sau:
- Phạt tiền từ 100.000 đồng đến 200.000 đồng đối với hành vi lạm dụng tình
dục.
- Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.500.000 đồng đối với hành vi cung cấp địa
điểm cho hoạt động mại dâm nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.
- Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong những

hành vi sau đây nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự:
+ Dẫn dắt hoạt động mại dâm;
+ Che giấu, bảo kê cho các hành vi mua dâm, bán dâm.
- Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong những
hành vi sau đây nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự:
+ Tái phạm việc mua dâm, bán dâm hoặc che giấu, bảo kê cho các hành vi
mua dâm, bán dâm;
+ Dùng các thủ đoạn khống chế, đe dọa người mua dâm, bán dâm để đòi tiền,
cưỡng đoạt tài sản.
Ngoài ra, các hành vi vi phạm nêu trên còn bị xử phạt bổ sung là tịch thu toàn
bộ số tiền do vi phạm mà có.
- Các hành vi vi phạm khác về phòng, chống mại dâm thì bị xử lý theo Nghị
định của Chính phủ và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến quy định
xử phạt vi phạm hành chính về phòng, chống mại dâm.
* Thẩm quyền xử lý:
59


Theo Điều 38 Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012, thẩm quyền của Ủy
ban nhân dân các cấp trong xử lý vi phạm hành chính về phòng, chống mại dâm
được quy định như sau:
- Chủ tịch ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn có quyền:
+ Phạt cảnh cáo;
+ Phạt tiền tối đa nhưng không vượt quá 5.000.000 đồng;
+ Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm có giá trị không
vượt quá 5.000.000 đồng;
- Chủ tịch ủy ban nhân dân quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có quyền:
+ Phạt cảnh cáo;
+ Phạt tiền tối đa nhưng không vượt quá đến 50.000.000 đồng;
+ Tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính có giá

trị không vượt quá 50.000.000 đồng ;
+ Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật về xử lý
vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm pháp luật trong phòng, chống mại dâm
thuộc địa bàn quản lý.
- Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có quyền:
+ Phạt cảnh cáo;
+ Phạt tiền tối đa đến 40.000.000 đồng đối với cá nhân vi phạm và gấp hai lần
đối với tổ chức vi phạm ;
+ Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật về xử lý
vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm pháp luật trong phòng, chống mại dâm
thuộc địa bàn quản lý.
- Công an nhân dân, bộ đội biên phòng thanh tra chuyên ngành theo quy định
của luật xử lý vi phạm hành chính.
* Quy định của pháp luật hình sự liên quan đến mại dâm
- Tội chứa mại dâm
Tại Điều 254 Bộ luật Hình sự.
Chứa mại dâm là hành vi sử dụng, thuê, cho thuê hoặc mượn, cho mượn địa
điểm, phương tiện để thực hiện việc mua dâm, bán dâm trong trường hợp không có
các tình tiết tăng nặng thì có thể bị phạt từ một năm đến bảy năm tù.
Theo quy định của Khoản 2 Điều 254 Bộ luật hình sự năm 1999 (được sửa
đổi, bổ sung năm 2009) thì cưỡng bức mại dâm là một tình tiết tăng nặng trách
nhiệm hình sự đối với người tội chứa mại dâm. Người chứa mại dâm mà thực hiện
hành vi cưỡng bức mại dâm thì có thể phải chịu với mức phạt tù từ 05 năm đến 15
năm.
- Tội môi giới mại dâm
Theo Điều 255 Bộ luật Hình sự năm 1999 (được sửa đổi, bổ sung năm 2009)
hành vi môi giới mại dâm có thể bị xử lý hình sự như sau:
“1. Người nào dụ dỗ hoặc dẫn dắt người mại dâm thì bị phạt tù từ sáu tháng
đến năm năm.
60

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm
đến mười năm:
a) Đối với người chưa thành niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi;
b) Có tổ chức;
c) Có tính chất chuyên nghiệp;
d) Phạm tội nhiều lần ;
đ) Tái phạm nguy hiểm;
e) Đối với nhiều người;
g) Gây hậu quả nghiêm trọng khác.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ bảy năm
đến mười lăm năm:
- Tội mua dâm người chưa thành niên
Theo quy định tại Điều 256 Bộ luật hình sự năm 1999 (được sửa đổi, bổ sung
năm 2009), thì hành vi mua dâm người chưa thành niên dưới 18 tuổi sẽ bị xử lý
trách nhiệm hình sự. Tùy theo độ tuổi của người bán dâm mà người mua dâm sẽ bị
xử lý trách nhiệm hình sự theo các mức độ khác nhau:
- Người mua dâm người chưa thành niên từ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị
phạt tù từ một năm đến năm năm;
- Người mua dâm trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, thì bị phạt tù từ ba
năm đến tám năm;
- Người mua dâm nhiều lần đối với trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi thì bị
phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến mười
triệu đồng.
- Tội truyền bá văn hóa đồi trụy
Theo quy định của Điều 253 Bộ luật hình sự năm 1999 (được sửa đổi, bổ sung
năm 2009) thì hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy bao gồm các hành vi làm
ra, sao chép, lưu hành, vận chuyển, mua bán, tàng trữ nhằm phổ biến sách, báo,

tranh, ảnh, phim, nhạc hoặc những vật phẩm khác có tính chất đồi trụy, cũng như
có hành vi khác truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy (ví dụ dịch văn hóa phẩm đồi trụy
từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt..)
Hành vi truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy thuộc một trong các trường hợp sau
đây thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự:
- Vật phạm pháp có số lượng lớn;
- Phổ biến cho nhiều người
- Đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa
được xóa án tích mà còn vi phạm.
Người vi phạm có thể bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng,
cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm.
- Tội lây nhiễm HIV cho người khác:

61


Tại Điều 117 của Bộ luật Hình sự năm 1999 (được sửa đổi, bổ sung năm
2009). Theo nội dung của điều luật thì “Người nào biết mình bị nhiễm HIV mà cố ý
lây truyền bệnh cho người khác, thì bị phạt tù từ một năm đến ba năm.”
Tuy nhiên, Điểm a Khoản 2 của Điều luật trên, trường hợp lây nhiễm HIV cho
nhiều người thì có thể bị phạt tù từ ba năm đến bảy năm.
6.3. Vai trò của công tác xã hội với quyền phục hồi cho những người hành
nghề mại dâm:
6.3.1 Hiểu về phòng ngừa, kỳ thị với người hành nghề mại dâm
Sau khi Nghị quyết 24/QH13 có hiệu lực năm 2012, trong đó có quy định
“không áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn và đưa vào cơ sở chữa
bệnh đối với người bán dâm. Người có hành vi bán dâm bị xử phạt vi phạm hành
chính theo quy định của pháp luật”, số người bán dâm không được quản lý, tình
hình mại dâm trên địa bàn công cộng ngày càng có xu hướng công khai và gia tăng.
Hoạt động mại dâm trá hình trong các cơ sở kinh doanh dịch vụ ngày càng tinh vi

và có chiều hướng gia tăng, hoạt động mại dâm nam (chủ yếu là đồng tính nam) đã
có dấu hiệu phát triển ở Hà Nội.
- Để giảm tình trạng phụ nữ bán dâm cần sự vào cuộc của các cấp ủy đảng,
chình quyền, đoàn thể địa phương trong việc vận động, hỗ trợ các đối tượng bán
dâm có công việc làm ăn ổn định. Dẫn ra trường hợp chị Nguyễn Thị S (phường 3,
thành phố Tân An, tỉnh Long An), hành nghề mại dâm, hội phụ nữ xã đã phối hợp
vận động, đứng ra bảo lãnh vay vốn 5 triệu đồng để chị S bán hàng tạp hóa. Khi
con chị S đi học, hội phụ nữ đã động viên, hỗ trợ để cháu được đi học và tiếp tục hỗ
trợ vay 18 triệu động mở rộng cơ sở bán tạp hóa, may mặc. Nhờ đó chị S đã không
chỉ bỏ nghề “cũ” mà còn giúp đỡ một số đối tượng hoàn lương.
6.3.2 Kiến thức giáo dục cho cán bộ về luật pháp và quyền của người hành nghề
mại dâm
- Theo Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR) bạo lực trên cơ sở
giới là bạo lực nhằm vào một người dựa trên cơ sở giới tính của người đó, bao gồm
các hành động gây ra tổn hại về thể chất, tâm lý và tình dục. Bạo lực trên cơ sở giới
xảy ra trong gia đình, cộng đồng, nhà trường hoặc tổ chức kinh tế. Các hình thức
bạo lực trên cơ sở giới thường xảy ra Việt Nam như bạo lực tinh thần, bạo lực thể
chất, bạo lực kinh tế và bạo lực tình dục. Mặc dù nam giới và trẻ em trai cũng là
nạn nhân, song chủ yếu phụ nữ và trẻ em gái là nạn nhân của bạo lực trên cơ sở
giới.
- Kết quả khảo sát ban đầu của Viện KHLĐXH về bạo lực giới trong nhóm
người bán dâm dựa trên phỏng vấn 150 người cho thấy, có đến 49,3% cho biết từng
bị bạo hành hoặc biết chị em khác bị bạo hành, trong đó 44% bị bạo hành về thể
chất khi đang hành nghề. Đối tượng bạo hành là khách hàng (48%), chồng/bạn tình
(38%). Khi bị bạo hành 45,9% chị em cam chịu, không nhờ cơ quan chức năng
giúp đỡ do hiểu biết về pháp luật của chị em còn hạn chế và chưa tin tưởng vào cơ
quan chức năng.
62

- Thực tế triển khai những chương trình hỗ trợ phụ nữ thoát nghề bán dâm cho
thấy, vai trò của các tổ chức đoàn thể, chính quyền cơ sở có vai trò quan trọng.
“Bên cạnh triệt phá các tụ điểm mua bán dâm, để các đối tượng không quay trở lại
nghề cũ, cần có hỗ trợ tạo nghề mới cho họ. Việc này cần trách nhiệm của người
đứng đầu chính quyền cơ sở, bởi tệ nạn xảy ra trên địa bàn, người đứng đầu
phường xã và công an địa bàn không thể không biết. Đồng thời bên cạnh đó, công
tác tuyên truyền cần phải có nguồn lực cụ thể, đặc biệt việc hỗ trợ qua các tổ chức
tình nguyện, nhóm đồng đẳng sẽ phát huy hiệu quả hơn.
6.3.3 Nâng cao nhận thức của cán bộ và các tổ chức về kỷ luật và quyền của
người hành nghề mại dâm
- Để bảo đảm quyền được sống hòa nhập với cộng đồng của người hành nghề
mại dâm, biện pháp quan trọng nhất là chống kỳ thị, phân biệt đối xử với người
hành nghề mại dâm.
- Kỳ thị người hành nghề mại dâm là thái độ khinh thường hay thiếu tôn trọng
người khác vì biết người đó hành nghề mại dâm.
- Phân biệt đối xử với người hành nghề mại dâm là hành vi xa lánh, từ chối,
tách biệt, ngược đãi, phỉ báng, có thành kiến hoặc hạn chế quyền của người khác vì
người hành nghề mại dâm.
- Theo quy định của pháp luật Việt Nam “Không kỳ thị, phân biệt đối xử với
người người hành nghề mại dâm và thành viên gia đình họ; tạo điều kiện để người
người hành nghề mại dâm và thành viên gia đình họ tham gia các hoạt động xã hội,
đặc biệt là các hoạt động phòng, chống mại dâm.
CÂU HỎI ÔN TẬP
1. Anh (chị) hãy trình bày một số hiểu biết về mại dâm và tác hại của tệ nạn
mại dâm?
2. Anh (chị) hãy trình bày Luật pháp về phòng chống mại dâm ( Văn bản luật
pháp quốc tế và văn bản của Việt Nam)?
3. Anh (chị) hãy trình bày một số nội dung của pháp luật phòng chống mại
dâm?
4. Anh (chị) hãy trình bày quy định của pháp luật về xử lý hành chính liên

quan đến mại dâm?
5. Anh (chị) hãy trình bày quy định của pháp luật hình sự liên quan đến mại
dâm?
6. Anh (chị) hãy trình bày vai trò của công tác xã hội với quyền được phục
hồi cho những người hành nghề mại dâm?

63


Chương 7
LUẬT PHÁP VỀ PHÒNG CHỐNG MA TÚY
7.1. Những hiểu biết chung về ma túy và nghiện ma túy:
7.1.1. Ma tuý là gì?
Ma tuý đang là một trong những vấn đề nhức nhối của xã hội. Ma tuý không
chỉ hủy hoại sức khoẻ cho người sử dụng mà còn là nguyên nhân dẫn đến các mối
bất hoà trong gia đình, cộng đồng, gây mất trật tự, an toàn xã hội và là nguyên
nhân, nguồn gốc phát sinh tội phạm và các tệ nạn xã hội. Những tác hại và hệ lụy
của ma tuý vẫn đang tác động và gây ảnh hưởng rất lớn đến toàn xã hội. Vì vậy,
đấu tranh phòng, chống ma túy không những là trách nhiệm của cơ quan Công an
và các ngành, các cấp, các tổ chức quần chúng mà còn là trách nhiệm của mỗi
chúng ta.
 Khái niệm ma túy
Ma túy là thuật ngữ dùng để chỉ các hợp chất có nguồn gốc tự nhiên hoặc tổng
hợp được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành, có tác dụng kích
thích, gây ức chế thần kinh hoặc gây ảo giác, khiến người sử dụng bị lệ thuộc vào
chúng, khi được đưa vào cơ thể (bằng cách: tiêm, chích, hút, hít, nhai, nuốt...) nó sẽ
làm thay đổi trạng thái ý thức và sinh lý người đó.
7.1.2. Thế nào là người nghiện ma túy? Những đặc trưng cơ bản của người
nghiện ma túy.
Theo Luật phòng, chống ma túy, người nghiện ma túy là người sử dụng chất

ma tuý, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần và bị lệ thuộc vào chất này.
Đặc trưng cơ bản của người nghiện ma túy:
- Có sự đòi hỏi không thể cưỡng lại được đối với chất ma túy đã dùng khiến
người nghiện ma túy phải tìm mọi cách để đáp ứng;
- Có khuynh hướng gia tăng liều dùng và sự lệ thuộc về tâm, sinh lý của người
nghiện vào chất ma túy đến mức mê muội;
- Nếu thôi dùng ma túy, cơ thể người nghiện sẽ xuất hiện hội chứng cai nghiện
rất khó chịu đựng, rất thèm muốn dùng ma túy trở lại;
- Gây độc hại cho người nghiện và nguy hiểm cho xã hội do người nghiện khó
làm chủ được bản thân khi lên cơn nghiện.
Do bị lệ thuộc vào ma túy nên người nghiện ma túy thường phải tìm mọi cách
đáp ứng nhu cầu, vì vậy họ dễ sa vào con đường phạm tội. Người nghiện ma túy
thường dễ mắc các bệnh lây truyền như HIV/AIDS, hoa liễu, lao, các bệnh về gan
và các bệnh thần kinh khác nên ngày càng bị suy thoái về thể chất và tinh thần, tha
hóa về nhân cách.
7.1.3 Những nguyên nhân chính nghiện ma túy ở Việt Nam
Thứ nhất, tác động của nền kinh tế thị trường qua hơn 20 năm đổi mới, chúng
ta đã đạt được nhiều thành tựu về kinh tế: tốc độ tăng trưởng kinh tế tương đối cao,
đời sống của người dân được nâng lên rõ rệt; nhưng bên cạnh đó xã hội cũng bộc lộ
64


nhiều vấn đề: khoảng cách giàu nghèo ngày càng cách xa nhau; sự xuống cấp của
đạo đức xã hội; ảnh hưởng của lối sống phương tây ngày càng phổ biến: sùng bái
đồng tiền, thực dụng, trụy lạc,…
Thứ hai, tâm lý và nhận thức của người nghiện ma túy là những người dễ bị
ảnh hưởng bởi lối sống gấp, lối sống hưởng thụ, vì thế trước sự cám dỗ của lối sống
tự do, buông thả, vô kỷ luật, kích thích những dục vọng cá nhân thấp kém đã khiến
cho một số người lao vào con đường hưởng thụ, chơi bời, trác táng, tham gia vào
các tệ nạn xã hội trong đó có tệ nạn ma túy.

Thứ ba, gia đình người nghiện ma túy gia đình là tổ ấm từ bao đời nay của
người Việt Nam. Gia đình thực hiện các chức năng chăm sóc, đảm bảo về kinh tế
và chia sẻ tình cảm cho tất cả các thành viên trong gia đình. Tuy nhiên, trong
những năm gần đây, cấu trúc gia đình cũng đã có sự biến động rõ rệt, như sự tan rã
của cuộc sống gia đình (ly hôn) ngày càng cao; gia đình không hòa thuận, thường
xuyên cãi vã, phương pháp giáo dục trong gia đình không thích hợp hoặc sự giáo
dục của gia đình bị buông lỏng do cha mẹ bị cuốn hút vào các hoạt động kinh tế
trong nền kinh tế thị trường đầy sôi động.
7.2. Luật pháp về phòng chống tệ nạn ma túy:
7.2.1 Các văn bản pháp luật quốc tế:
- Công ước thống nhất về các chất ma túy năm 1961
- Công ước về các chất hướng thần năm 1971
- Công ước của Liên hợp quốc về chống buôn bán bất hợp pháp các chất ma
túy và chất hướng thần năm 1988.
* Nội dung cơ bản của pháp luật quốc tế quy định về phòng chống ma túy:
- Nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia, không can thiệp vào công việc nội
bộ của nhau: Theo nguyên tắc này các quốc gia khi quan hệ với nhau và với nhà
nước Việt Nam đều có quyền tự quyết định những vấn đề có liên quan đến phòng,
chống ma túy của đất nước mình, các quốc gia khác không có quyền can thiệp hoặc
áp đặt ý chí của mình; không có một thế lực nào cơ quan nào đứng trên quốc gia có
quyền đặt ra pháp luật và bắt các quốc gia khác phải thực hiện.
- Nguyên tắc các quốc gia có trách nhiệm hợp tác với nhau: Nguyên tắc này
yêu cầu các quốc gia phải cam kết hợp tác cùng nhau trong hoạt động kiểm soát ma
túy nhưng phải đảm bảo nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia không can thiệp
vào công việc nội bộ của nhau.
- Nguyên tắc tự nguyện thực hiện các cam kết quốc tế: Nguyên tắc này đòi hỏi
các quốc gia tự nguyện thực hiện các cam kết một cách có thiện chí, phù hợp với
65

Hiến chương của Liên hợp quốc và pháp luật Việt Nam, không được phép quy định
và thực hiện các cam kết bất bình đẳng hoặc trái với nguyên tắc của tư pháp quốc
tế.
7.2.2 Các văn bản pháp luật hiện hành của Việt Nam:
- Luật phòng chống ma túy năm 2000, sửa đổi bổ sung năm 2012.
- Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính năm 2002 sửa đổi bổ sung năm 2012.
- Bộ luật hình sự năm 1999 được sửa đổi bổ sung năm 2009.
- Nghị định số 56/2002/NĐ-CP ngày 15/5/2002 về tổ chức cai nghiện và giáo
dục tại gia đình và cộng đồng.
- Nghị định số 147/2003/NĐ-CP ngày 02/12/2003 về điều kiện, thủ tục cấp
giấy phép và quản lý hoạt động của cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện.
- Nghị định số 146/2004/NĐ-CP ngày 19/7/2004 về thủ tục và thẩm quyền của
cơ sở dạy nghề sau cai nghiện.
- Nghị định số 135/2004/NĐ-CP ngày 10/6/2004 quy định chế độ áp dụng biện
pháp đưa người nghiện vào cơ sở chữa bệnh.
- Nghị định số 43/2005/NĐ-CP ngày 05/4/2005 về việc đưa người lưu trú vào
cơ sở chữa bệnh.
- Nghị định số 150/2005/NĐ-CP ngày 12/12/2005 về việc xử phạt hành chính
trong lĩnh vực an ninh trật tự.
- Quyết định số 49/2005/QĐ-UBTVQH ngày 10/3/2005 về kế hoạch phòng
chống ma túy đến năm 2010.
- Quyết định số 187/2005/QĐ-UBTVQH ngày 22/7/2005 về việc kiểm soát
các hoạt động về ma túy qua biên giới.
- Thông tư số 22/2004/TTLB-BLĐTBXH-BCA về hướng dẫn thực hiện một
số điều của Nghị định số 135/2004/NĐ-CP ngày 10/6/2004 quy định chế độ áp
dụng biện pháp đưa người nghiện vào cơ sở chữa bệnh.
7.2.3 Nội dung cơ bản của Luật pháp Việt Nam về phòng chống ma túy:
7.2.3.1 Luật phòng chống ma túy
Luật phòng chống ma túy được Quốc hội khóa 10, kỳ họp thứ 8 thông qua
ngày 09/12/2000 và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật phòng chống ma

túy được Quốc hội khóa 12 kỳ họp thứ 3 thông qua ngày 03/6/2008 luật gồm 8
chương và 56 điều.
Những nội dung cơ bản của luật
* Trách nhiệm phòng chống ma túy
66


- Trách nhiệm của cá nhân và gia đình trong phòng chống ma túy: Phải giáo
dục các thành viên về tác hại của ma túy, giáo dục và hướng dẫn các thành viên
trong gia đình hiểu và thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật về phòng
chống ma túy
Trách nhiệm của cơ quan tổ chức trong phòng chống ma túy
- Tất cả các cơ quan tổ chức xã hội từ trung ương đến địa phương đều phải có
trách nhiệm tham gia vào việc phòng chống ma túy
- Trách nhiệm cụ thể của một số cơ quan chức năng trong phòng chống ma túy
+ Trách nhiệm của UBND
Tuyên truyền vận động nhân dân cán bộ công chức chiến sỹ thuộc lực lượng
vũ trang nhân dân tham gia phòng chống các loại tội phạm và tệ nạn xã hội.
+ Trách nhiệm của các cơ quan mặt trận tổ quốc Việt Nam: Tổ chức và phối
hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền tuyên truyền giáo dục nhân dân kiến thức
pháp luật về phòng chống ma túy; xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, văn
minh không có tệ nạn xã hội.
+ Trách nhiệm của nhà trường và các cơ sở giáo dục khác: Tổ chức thực hiện
chương trình giáo dục về phòng chống ma túy trong nhà trường bằng biện pháp
lồng ghép vào chương trình học để cho HSSV hiểu rõ tác hại và hiểm họa của ma
túy; tổ chức giáo dục pháp luật về phòng chống ma túy giáo dục lối sống lành
mạnh; quản lý chặt chẽ học sinh, sinh viên để họ không tham gia vào các tệ nạn xã
hội.
+ Trách nhiệm của các cơ quan thông tin đại chúng
Phối hợp cùng các cơ quan tổ chức tuyên truyền giáo dục để nhân dân nhận

thức tác hại của ma túy; đồng thời phổ biến các chủ trương chính sách pháp luật
của nhà nước về phòng chống ma túy
+ Trách nhiệm của cơ quan cảnh sát phòng chống tội phạm về ma túy
Chủ trì và phối hợp với các cơ quan hữu quan thực hiện các hoạt động ngăn
chặn đấu tranh chống các tội phạm về ma túy ở các địa bàn biên giới và nội địa.
7.2.3.2. Kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy:
- Kiểm soát trong lĩnh vực nghiên cứu, giám định, sản xuất vận chuyển, bảo
quản tàng trữ, mua bán, phân phối, sử dụng, nhập khẩu, xuất khẩu chất ma túy, tiền
chất thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần: Khi tiến hành các hoạt động trên phải có
hồ sơ đầy đủ về các hoạt động của mình theo quy định của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền và phải thông báo cho cơ quan nhà nước có liên quan khi có yêu cầu để
phối hợp quản lý và kiểm soát chặt chẽ.
67


- Kiểm soát trong lĩnh vực quá cảnh lãnh thổ Việt Nam chất ma túy, thuốc gây
nghiện thuốc hướng thần: Mọi trường hợp vận chuyển quá cảnh chất ma túy, tiền
chất thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần phải có giấy phép của Bộ công an Việt
Nam. Mỗi giấy phép quá cảnh chỉ có giá trị cho một lần vận chuyển trong thời hạn
đã ghi trong giấy phép.
- Kiểm soát trong lĩnh vực xử lý chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện,
thuốc hướng thần: Nếu chất ma túy tiền chất, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần
tại các cơ sở y tế mà chưa sử dụng hoặc sử dụng chưa hết mà quá hạn hoặc kém
chất lượng thì phải xử lý theo quy định của Bộ y tế.
- Kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy trong một số trường
hợp đặc biệt khác như khách tham quan, du lịch mang theo thuốc phòng bệnh, chữa
bệnh trong đó cũng có thể có thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần…
7.2.3.3. Cai nghiện ma túy
* Trách nhiệm của người nghiện ma túy, gia đình có người nghiện ma túy và
cơ quan tổ chức nơi có người nghiện ma túy:

- Người nghiện ma túy có trách nhiệm tự khai báo về tình trạng nghiện ma túy
của mình với cơ quan tổ chức nơi làm việc hoặc chính quyền cơ sở nơi cư trú và tự
đăng ký hình thức cai nghiện và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về cai nghiện.
- Gia đình có người nghiện ma túy có trách nhiệm báo cáo ngay với chính
quyền địa phương về người nghiện ma túy trong gia đình, giúp đỡ người nghiện ma
túy tại gia đình theo sự hướng dẫn, giám sát của cán bộ y tế và chính quyền cơ sở,
phải tạo mọi điều kiện để cơ quan có thẩm quyền tiến hành cưỡng chế cai nghiện
bắt buộc đối với người nghiện và đóng góp một phần kinh phí cai nghiện.
- Chính quyền địa phương và cơ quan, tổ chức có liên quan có trách nhiệm
trong việc cai nghiện ma túy cho đối tượng mà mình quản lý.
- Cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc có trách nhiệm thực hiện đúng phương
pháp cai nghiện đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, tổ chức lao động, học
tập, chữa bệnh cho người cai nghiện ma túy, tôn trọng danh dự, nhân phẩm, tính
mạng, sức khỏe, tài sản của người nghiện.
* Các hình thức cai nghiện
- Hiện nay có hai hình thức là cai nghiện tại gia đình hoặc cộng đồng ( được áp
dụng với tất cả các người nghiện ma túy) và cai nghiện tập trung tại các cơ sở cai
nghiện cấp tỉnh và cấp huyện ( hình thức này gồm hai phương thức là bắt buộc và
tự nguyện).
68


+ Cai nghiện bắt buộc áp dụng với đối tượng là người nghiện ma túy từ đủ 18
tuổi trở lên đã được cai nghiện tại gia đình, cộng đồng hoặc đã được giáo dục nhiều
lần mà vẫn còn nghiện. Người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đã
được cai nghiện tại gia đình, cộng đồng mà vẫn còn nghiện thì cũng có thể bị đưa
vào cơ sở cai nghiện bắt buộc dành riêng cho họ.
+ Cai nghiện tự nguyện là người nghiện dưới 18 tuổi tự nguyện hoặc được gia
đình làm đơn xin vào cai nghiện thì được nhận vào cơ sở cai nghiện ma túy bắt
buộc dành cho họ.

* Trình tự thủ tục đưa người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện
- Nếu người nghiện tự nguyện muốn cai nghiện tại cơ sở cai nghiện thì phải
làm đơn xin cai nghiện gửi Trung tâm cai nghiện. Đối với phương thức bắt buộc thì
UBND xã, phường… nơi người nghiện cư trú lập hồ sơ gửi chủ tịch UBND
huyện…trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ, chủ tịch UBND huyện
thẩm tra làm văn bản đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện ma túy gửi chủ tịch UBND
tỉnh để ra quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.
- Chủ tịch UBND tỉnh tập hợp hồ sơ, xem xét lập hội đồng tư vấn để duyệt hồ
sơ. Trong thời hạn 30 ngày Hội đồng tư vấn tiến hành họp để xét duyệt hồ sơ, có
VKSND tham dự và lập biên bản trình chủ tịch UBND tỉnh ra quyết định. Trong
thời hạn 5 ngày kể từ ngày ra quyết định cơ quan công an cấp tỉnh phải có trách
nhiệm tổ chức đưa người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.
- Hết thời hạn cai nghiện ma túy bắt buộc. Giám đốc cơ sở cai nghiện sẽ cấp
giấy chứng nhận đã chấp hành xong việc cai nghiện cho người được cai nghiện và
gửi bản sao giấy chứng nhận đến UBND tỉnh nơi đã ra quyết định, UBND huyện
nơi đề nghị và UBND cấp xã nơi cư trú đồng thời báo cho gia đình người đã cai
nghiện biết.
7.2.3.4. Hợp tác quốc tế về phòng, chống ma túy
- Thứ nhất là, thực hiện hợp tác quốc tế trong việc phòng, chống tội phạm về
ma túy. Nội dung này được giao cho Bộ công an tổ chức thực hiện phối hợp với các
cơ quan chức năng của các nước bằng các việc làm cụ thể.
- Thứ hai là, thực hiện hợp tác quốc tế về cai nghiện ma túy và giải quyết các
vấn đề xã hội sau cai nghiện. Nội dung này được giao cho Bộ LĐTBXH tổ chức
thực hiện.
- Thứ ba là, thực hiện hợp tác quốc tế về kiểm soát thuốc gây nghiện, thuốc
hướng thần, tiền chất sử dụng trong lĩnh vực y tế, phân tích kiểm nghiệm và nghiên
69


cứu khoa học. Nội dung này được giao cho Bộ y tế chịu trách nhiệm tổ chức thực

hiện.
- Thứ tư là, thực hiện hợp tác quốc tế về kiểm soát tiền chất sử dụng trong lĩnh
vực công nghiệp. Nội dung này được giao cho Bộ công nghiệp có trách nhiệm tổ
chức và thực hiện.
- Thứ năm là, thực hiện hợp tác quốc tế trong việc phát hiện, ngăn chặn các
hành vi mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy, tiền chất, thuốc gây nghiện,
thuốc hướng thần qua biên giới. Nội dung này được giao cho cơ quan hải quan, bộ
đội biên phòng, lực lượng cảnh sát biển tổ chức thực hiện.
* Quy định của pháp luật hành chính liên quan đến ma túy:
- Căn cứ xử lý hành chính:
+ Hành vi trồng cây thuốc phiện và các loại cây khác có chứa chất ma túy đã
được giáo dục nhiều lần, đã được tạo điều kiện để ổn định cuộc sống mà còn tiếp
tục vi phạm.
+ Mọi hành vi sử dụng trái phép chất ma túy đều là vi phạm pháp luật. Nếu
lần đầu sử dụng thì được giáo dục, nếu còn cố tình tái phạm thì bị xử lý hành chính
như phạt tiền, cảnh cáo, đưa vào cơ sở chữa bệnh bắt buộc…
+ Người nào tàng trữ trái phép một trong các chất ma túy với số lượng; Nhựa
thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca trọng lượng dưới 01 gam; Hêrôin côcain có
trọng lượng dưới 0,1 gam; Lá, hoa, quả cây cần sa hoặc lá cây côca có trọng lượng
dưới 1 kilôgam; Quả thuốc phiện khô có trọng lượng dưới 5 kilôgam; Quả thuốc
phiện tươi có trọng lượng dưới 1 kilôgam; các chất ma túy khác ở thể rắn có trọng
lượng dưới 2 gam; Các chất ma túy khác ở thể lỏng dưới 5 mililit không nhằm mục
đích mua bán hay sản xuất trái phép chất ma túy khác, thì chưa đến mức bị truy cứu
trách nhiệm hình sự, nhưng phải bị xử lý hành chính.
- Hình thức xử lý:
+ Cảnh cáo
+ Phạt tiền
+ Trục xuất ( được áp dụng hình thức xử phạt chính hoặc xử lý bổ sung).
Ngoài ra, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm, cá nhân, tổ chức vi phạm
còn phải chịu một trong các hình thức phạt bổ sung sau:

+ Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề
+ Tịch thu tang vật sử dụng để vi phạm.
+ Buộc thực hiện một hoặc nhiều biện pháp khắc phục hậu quả như: Buộc
khôi phục lại tình trạng ban đầu, buộc chữa bệnh, tiêu hủy vật phẩm…
70