Bàn về Thực hiện chính sách công

I H C À N NG
TR

NG

I H C KINH T

KHOA KINH T

TÀI: BÀN V CH
CÔNG.
Gi ng viên h
Ng

NG 4 MỌN CHệNH SÁCH

ng d n : TS. Lê B o

i th c hi n

: PH M CỌNG THÀNH

L p

: K31.QLKT KON TUM

Niên khóa

: 2015 - 2017

Kon Tum, ngày 11 tháng 5 n m 2016

BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

M CL C
CH

NG 4: TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG ......................................................... 4

4.1. CÔNG C

TH C HI N CHÍNH SÁCH: ......................................................... 4

4.1.1. CÔNG C LU T PHÁP: ................................................................................. 4
4.1.1.1. Tác đ ng tr c ti p:...................................................................................... 4
4.1.1.2. Tác đ ng gián ti p: ..................................................................................... 7
4.1.2 CÔNG C KINH T ......................................................................................... 8
4.1.2.1. Lu t và các chính sách thu . ....................................................................... 8
4.1.2.2. Chuy n nh

ng và tái phân ph i tài s n .................................................... 9

4.1.2.3. Chính sách tài chính, ti n t . ...................................................................... 9
4.1.3. CÔNG C THUY T PH C .......................................................................... 11
NH L

4.1.4. M T S CÔNG C

NG ............................................................. 11

4.2. TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG ..................................................................... 11
4.2.1. KHÁI NI M .................................................................................................... 12
4.2.1.1. M t s v n đ v th c hi n chính sách..................................................... 12
4.2.1.2. Khái ni m th c hi n chính sách ............................................................... 15
4.2.2. CH TH TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG ........................................... 15
4.2.2.1. C quan chuyên trách c a chính ph ....................................................... 16
4.2.2.2. Thành viên Qu c h i ................................................................................ 17
4.2.2.3. H th ng tòa án ......................................................................................... 17
4.2.2.4. Các t ch c l i ích .................................................................................... 17
4.2.2.5. Các t ch c xã h i .................................................................................... 17
4.2.2.6. Nhơn dơn, hay đ i t

ng áp d ng chính sách .......................................... 18

4.2.3 I U KI N VÀ NGUYÊN T C TRONG TH C HI N CHÍNH SÁCH ..... 18
4.2.3.1. T ch c và ph i h p hi u qu .................................................................. 19
4.2.3.2. Tài chính ................................................................................................... 19
4.2.3.3. Th i gian................................................................................................... 20
4.2.3.4. Qui trình th t c th c hi n........................................................................ 20
4.2.3.5. Thông tin trong th c hi n ......................................................................... 21
4.2.4. PH

NG TH C TH C HI N CHÍNH SÁCH ............................................ 23

4.2.4.1. Phân lo i ph

ng th c theo b n ch t chính sách ..................................... 23

4.2.4.2. Nh ng h n ch trong th c thi chính sách công hi n nay ......................... 25
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 2


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

4.2.4.3. M t s gi i pháp nâng cao hi u l c, hi u qu th c thi chính sách công .. 26
4.2.5. N ng l c th c hi n chính sách công - nh ng v n đ lý lu n và th c ti n....... 27
4.2.5.1. ụ ngh a, t m quan tr ng c a th c hi n chính sách .................................. 27
4.2.5.2. Khái quát vi c th c hi n chính sách hi n nay .......................................... 28
4.2.5.3. M t s v n đ lý lu n v n ng l c th c hi n chính sách ......................... 29
4.2.5.4 M t s ki n ngh vƠ đ xu t ...................................................................... 33

HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 3


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

CH
4.1. CÔNG C

GVHD: TS. LÊ B O

NG 4: TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG
TH C HI N CHÍNH SÁCH:

Chính quy n có hƠng tr m cách có th tác đ ng đ n xƣ h i vƠ n n kinh t , c ng
nh thay đ i cu c s ng hƠng tri u dơn. V n đ đ t ra lƠ nên l a ch n cách th c tác đ ng
nƠo đ có hi u qu cao? i u đó ph thu c vƠo: 1) Hi u l c vƠ m c đ tác đ ng c a t ng
cách, 2) S ch p nh n c a các t ch c chính tr , xƣ h i, 3) Kinh nghi m c a ng i thi t
k chính sách, 4) H th ng v n hóa vƠ giá tr đang chi ph i xƣ h i.
Nh ng cách th c đ a nh ng ch ng trình ho t đ ng nh t đ nh c a chính ph ,
chính quy n các c p vƠo áp d ng trong đ i s ng c ng đ ng, đ c g i lƠ công c th c
hi n chính sách công. Có nhi u công c t ra có h u hi u m t s chính sách, nh ng l i
không có hi u qu
m t s chính sách khác. Ví d : vi c lƠm các tr m cơn di đ ng đ cơn
các xe quá t i nh m gi m h h ng đ ng. H u hi u ch ph n nƠo gi m b t n n ch y
xe quá kh , quá t i l u thông trên đ ng, gơy nguy hi m cho ng i tham gia giao thông
vƠ xu ng c p h th ng giao thông h t ng. Nh ng đó c ng x y ra b t c p, các đ ng chí
Thanh tra giao thông l i d ng khi thi hƠnh ch c n ng nhi m v , bao che ho c có hi n
t ng mƣi l cho xe quá t i, quá kh đi qua tr m cơn mƠ không b x ph t gì.
Ng c l i, nhi u công c không đ c d ki n s d ng, nh ng khi công c chính đang
đ c tri n khai có tr c tr c, nó đ c đ a ra vƠ thƠnh công. Có th có nhi u công c
nh ng trên đ i th ng i ta chia thƠnh ba nhóm , đó lƠ: 1) Nhóm lu t pháp, 2) Nhóm kinh
t , 3) Công c mang tính thuy t ph c, 4) M t s công c đ nh l ng
4.1.1. CÔNG C LU T PHÁP:
t

Lu t pháp đ c xem nh m t công c đi u ti t vƠ h
ng mƠ chính sách nh m t i.

ng d n ho t đ ng c a đ i

Lu t lƠ m t trong nh ng ngu n l c riêng có c a chính quy n. T nhơn không th
vƠ b c m đ a ra các lu t l có nh h ng t i ng i khác. Quy n thi hƠnh lu t vƠ dùng
lu t đ thi hƠnh các chính sách công khác c a nhƠ n c thu c đ c quy n vƠ đ c cho b i
hi n pháp. Do đó, nó lƠ lo i công c riêng có , đ c thù vƠ b t kh thay th . NhƠ n c ban
hƠnh r t nhi u lu t, ngh quy t, thông t h ng d n, nh ng v n b n có giá tr pháp lỦ cao
nh t d i hi n pháp lƠ lu t. Nh v i lu t đ t đai, t t c các quy trình, tranh ch p đ t hay
nh ng công vi c liên quan đ n đ t đai đ u dùng lu t đ t đai lƠ cái c b n nh t, có giá tr
tr c pháp lu t vƠ đ c các c quan nhƠ n c, t t ng, vi n ki m sát s d ng đ gi i
quy t các v n đ trong cu c s ng hƠng ngƠy.
i v i chính sách công, công c lu t có Ủ ngh a: Th nh t, cung c p cho công
dơn nh ng quy n c b n. Th hai, xác đ nh các ngh a v , rƠng bu c mƠ các công dơn
ph i ch p hƠnh đ th c hi n m c tiêu c a ng vƠ NhƠ n c.
Tác d ng c a công c lu t đ i v i vi c th c hi n chính sách công th hi n trên hai
hình th c:
4.1.1.1. TáẾ đ ng tr c ti p:
Lu t th ng mang tính tr c ti p và b t bu c thi hƠnh đ n t ng đ i t ng trong quy
đ nh c a chính sách. Nh ng qui đ nh nƠy đ c kèm m t cách c th theo m i ch ng
trình d i hình th c: 1) Th t c và hành vi ph i tuân theo, 2)Nh ng đi u kho n ph t và
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 4


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

t t ng n u không ch p hành và 3) Nh ng quy n l i và phong t ng có th đ c h ng
n u ch p hành t t. Chính sách s d ng công c lu t tr c ti p nh Lu t t t ng hình s ,
Lu t lao đ ng,…, có hi u l c khá v ng ch c và t c th i. Ng i dân dù mu n hay không
c ng ph i ch p hành. B i đó v a lƠ ngh a v v a mang tính c ng ch .
Chính sách s d ng công c lu t tr c ti p có th t o ra các h qu mà nh ng đi u này ph i đ
tiên li u tr c khi ban hành.

c

Th nh t, ng i dân ph n ng vì tính không h p lý c a chính sách. Ho c n i dung thì
đúng nh ng bi n pháp ch tài không h p lỦ…Có m t th c t lƠ không ph i quy t đ nh nƠo

c a NhƠ n c đ u đ c nhơn dơn đón nh n ngay l p t c. Có nh ng chính sách khi m i
ban hƠnh thì v p ph i s ph n đ i nh ng do l i ích c a nó mang l i mƠ sau đó ng i dơn
vui v ch p hƠnh. Chuy n mang nón b o hi m khi đi xe máy lƠ m t ví d . Nh ng tr ng
h p nh th không nhi u, trên th c t th i gian qua có quá nhi u chính sách ban hƠnh
v p ph i s ph n ng c a ng i dơn, b i h nh n th y cách th c xơy d ng chính sách
th c s ch a n. R t nhi u ví d minh ch ng cho đi u nƠy nh quy đ nh m i ng i ch
đ c s h u m t xe máy, quy đ nh ắng c lép, chơn ng n” không đ c ch y xe máy, th t
t i không đ c đ qua tám ti ng sau khi gi t m , thay đ i gi lƠm vi c l ch pha… N u
nhìn r ng ra thì b , ngƠnh nƠo c ng có tình tr ng ban hƠnh các quy t đ nh ch t y u, ch a
phù h p, ph i đi u ch nh ngay sau khi v a m i ban hƠnh ho c b thu h i, thay th b ng
quy t đ nh khác. b t c qu c gia nƠo, cho dù tiên ti n nh t c ng khó có th tránh đ c
sai l m trong ban hƠnh chính sách. (G n đơy nh t lƠ chuy n bƠ th t ng n c
c ph i
ngay l p t c đi u ch nh chính sách nh p c c i m sang h n ch , có đi u ki n cho ng i

t n n). Nh ng v n đ
ch ph i lƠm sao cho vi c ban hƠnh chính sách sai gi m thi u
m c th p nh t, ph i tính tr c đ c các tình hu ng phát sinh. Hay vi c n u ti n hành
nghiên c u, th o lu n, tr ng c u ý ki n các chuyên gia tr c khi ban hành Thông t 57
thì chuy n bình ch a cháy ô tô đƣ không n ào.
Th hai, ng i dơn đ n gi n ch p nh n nó mà không c n suy ngh .
Trong c hai tr ng h p, nhƠ lƠm chính sách đ u ph i cân nh c. Ph n ng c a
nhân dân v n i dung hay bi n pháp đ u ph i đ c xem xét, vì chính sách đ c đ a ra đ
gi i quy t và ph c v v n đ phát sinh trong c ng đ ng.
Chúng ta cùng bàn lu n chi ti t chính sách BHXH m i có l i cho ng i lao đ ng
v n b ph n đ i? Sau khi HƠng ch c nghìn công nhơn t i Công ty Pou Yuen Vi t Nam
ph n đ i m t đi u kho n m i c a Lu t B o hi m xƣ h i (BHXH) s a đ i đƣ lƠ gi t n c
trƠn ly, bu c Chính ph ph i đ ngh Qu c h i s a đ i m t lu t ch a có hi u l c, không
ch ch ng minh s b t c p trong quy trình lƠm Lu t c a chúng ta mƠ nó còn báo hi u v
m t s khó thay đ i trong t duy c a đ i ng tiên ti n nh t c a xƣ h i, đ i ng công
nhân.
Ph i nói th ng, đi u lu t cho phép b o l u th i gian đóng b o hi m xƣ h i, cho
phép hƠng tri u ng i có th đ c h ng ch đ h u trí trong nhi u n m t i lƠ m t chính
sách t t, u đƣi ng i lao đ ng, m t chính sách ch có th th c hi n đ c khi đƣ có m t
s phát tri n kinh t đ m nh, m t s n đ nh xƣ h i nh t đ nh, m t n n t ng d tr qu c
gia cho phép đ i m t v i nh ng khó kh n. Nh ng t i sao m t chính sách t t l i v n g p
nh ng ph n ng không thu n l i t chính nh ng ng i th h ng chính sách? ơy lƠ
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 5


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

m t chính sách t t. Chính sách b o hi m xƣ h i hi n nay ch cho phép nh ng ng i lao
đ ng đóng b o hi m ch a đ th i gian đ h ng ch đ h u trí ch đ c nh n kho n ti n
h ng ch đ BHXH m t l n v i m c t 1,5-2 tháng l ng/n m đóng BHXH. Chính vì
v y, c h i đ công nhơn lƠm vi c t i các c s lao đ ng ngoƠi qu c doanh, các c s s n
xu t nh ... đ c h ng ch đ h u trí g n nh không có b i s thi u n đ nh c a các
doanh nghi p s n xu t hi n nay vƠ c ng b i đ c đi m c a lao đ ng Vi t Nam, thi u n
đ nh, thi u g n k t v i doanh nghi p, hay nh y vi c, chuy n ch lƠm vi c liên t c vƠ
quan tr ng h n đó lƠ thói quen lƠm đ n đơu, n đ n đ y, thi u t m nhìn xa, d tr đ đ m
b o m c s ng khi h t kh n ng lao đ ng. M i l n chuy n vi c lƠ m t l n t t toán ch đ
BHXH, c m m t kho n ti n cho... ch c.
Lu t BHXH n m 2014 có nhi u n i dung quy đ nh theo h ng b o đ m t t h n
quy n tham gia và th h ng các ch đ BHXH c a ng i lao đ ng, nh : m r ng đ i
t ng tham gia BHXH b t bu c, t ng th i gian h ng ch đ thai s n, b sung quy đ nh
h ng ch đ thai s n đ i v i lao đ ng nam có v sinh con, t ng m c h ng BHXH m t
l n, có chính sách h tr ti n đóng BHXH t nguy n... Riêng Ði u 60 c a Lu t BHXH
n m 2014 lƠ quy đ nh có l i cho ng i lao đ ng so v i h ng BHXH m t l n nh tr c
kia khi khuy n khích ng i lao đ ng b o l u th i gian đƣ đóng BHXH, tích l y th i gian
đóng BHXH đ có th h ng l ng h u hƠng tháng khi đ đi u ki n v th i gian tham
gia và tu i ngh h u thay vì nh n BHXH m t l n. Khi ng i lao đ ng ch a h t tu i lao
đ ng mà ch m d t h p đ ng lao đ ng ph i ngh vi c thì đ c gi i quy t tr c p th t
nghi p, đ c h tr h c ngh , t v n gi i thi u vi c lƠm. Ng i lao đ ng tr l i làm vi c
thu c di n đóng BHXH b t bu c thì đ c tính c ng d n th i gian đƣ tham gia đ đ c
h ng l ng h u. Khi ng i lao đ ng đ c h ng l ng h u hƠng tháng thì Qu
BHXH. óng b o hi m y t cho ng i lao đ ng...
Ngoài ra, trong th i gian b o l u th i gian đóng BHXH n u ng i lao đ ng t
tr n thì thơn nhơn đ c h ng ch đ t tu t bao g m: tr c p mai táng b ng 10 tháng
l ng c s t i th i đi m ng i lao đ ng ch t (Ði u 66); n u đóng đ 15 n m tr lên mà

ch a h ng BHXH m t l n thì thơn nhơn đ c h ng tr c p tu t hàng tháng (Ði u 67);
n u ch a đ 15 n m đóng thì thơn nhơn đ c nh n tr c p tu t m t l n b ng m c tr c p
BHXH m t l n (Ði u 69 c a Lu t BHXH m i). Ði u 60 c a Lu t BHXH m i có quy
đ nh thu h p đ i t ng ng i đ c h ng BHXH m t l n so v i Lu t c xu t phát t
th c t , đƣ có nhi u ng i lao đ ng sau khi đƣ nh n BHXH m t l n l i ti p t c đi lƠm các
công vi c khác, BHXH tr c đó b ng cách tr l i BHXH m t ph n đƣ nh n, nh ng các
quy đ nh tr c đơy không cho phép. Vì v y, Lu t BHXH m i t o c h i cho ng i lao
đ ng có mong mu n ti p t c tham gia BHXH, ti p t c tích l y th i gian đ h ng l ng
h u hƠng tháng.
Nh ng tính toán chi ti t c ng cho th y, m r ng ch đ h u trí cho công nhơn lƠ
mang l i nh ng l i ích l n cho ng i lao đ ng. S ti n đóng BHXH ch đ chi tr l ng
h u cho t i đa đ c 9 n m cho ng i lao đ ng, trong khi trung bình hi n nay, m i ng i
v h u h ng l ng h u t i 20 n m. N u h ng ch đ h ng BHXH m t l n, m i
ng i lao đ ng ch đ c nh n t i đa s ti n l ng hai tháng trong m t n m đóng BHXH,
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 6


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

nh ng n u h ng ch đ h u trí, m i ng
m i n m đóng BHXH.
T i sao ng

i lao đ ng s đ

GVHD: TS. LÊ B O

c nh n s ti n 6 tháng l

ng

i lao đ ng ph n đ i?

Cái l i rõ rƠng, nh ng t i sao ng i lao đ ng v n ph n đ i? Nguyên nhân chính là
công tác làm lu t đƣ không tính t i thói quen c a ng i lao đ ng Vi t Nam. ó lƠ thói
quen ng i thay đ i, thói quen không tin t ng vào nh ng công c tài chính c a xã h i
công nghi p, thói quen không d tr tƠi chính cho t ng lai mƠ d a vƠo con cháu, ng i
nuôi d ng mình khi v già. Nguyên nhân n a là khi so n Lu t, nh ng ng i làm Lu t
đƣ không quan tơm t i quy n đ c ch n l a ch đ h ng BHXH c a ng i lao đ ng,
ch a tính t i ph n ng c a ng i đ c th h ng c ng nh ng i b đi u ch nh b i Lu t.
Công tác l y ý ki n c a nhơn dơn c ng lƠm r t s sƠi, ch y u l y ý ki n c a d lu n, báo
chí, ít quan tâm t i ý ki n c a công nhơn, đ i t ng có s l ng l n, có nhi u nh h ng
đ n quy n l i khi thi hành lu t m i.
Công tác ph bi n Lu t c ng b t c p. Tuyên truy n, ph bi n pháp lu t không
đ n thu n ch là nh c l i quy đ nh m i, mà ph i ch rõ cho ng i lao đ ng, ch s d ng
lao đ ng bi t t i sao có nh ng quy đ nh m i, vƠ chúng có u đi m có l i h n cho ng i
lao đ ng nh th nào so v i đi u lu t c ...
Khi ng i dân không ph n ng mà l ng l ng ch p hƠnh c ng c n thi t ph i cân
nh c, vì h đƣ quen v i n p s ng pháp lu t , tin t ng m i đi u NhƠ n c đ a ra đ u
đúng. Do v y, n u chính sách có s h thì có th gây xáo tr n sau đó vƠ vi c ph c h i
lòng tin c a dân chúng s r t khó kh n.
4.1.1.2. TáẾ đ ng gián ti p:
Tác đ ng gián ti p c a công c Lu t, ng c l i, không n m d i d ng tr c ti p
yêu c u th c hi n ngh a v công dân và các biên pháp ch t i, n m d i d ng nh ng chi
ph i tài chính. Có th tr c h t, công c lu t tác đ ng tr c ti p đ n tài chính c a nhân
dơn, đ sau đó khi n h t đ ng lƠm theo h ng mà chính sách mong mu n. Nh th
c ng lƠ m t hình th c tác đ ng tr c ti p nh ng theo đ ng vòng. Ví d , Nh m ng n ch n

s t p trung dơn quá đông vào m t đô th ho c m t vùng nƠo đó, ng i ta không dùng
chính sách h n ch hƠnh chính nh quy đ nh h t ch hay quy đ nh c h i tìm vi c theo h
t ch.
n gi n là h đanh vƠo chính sách đánh vƠo tƠi chính nh thu tiêu dùng , thu b t
đ ng s n, thu thu nh p... Vì thu là công c lu t tr c ti p, không có ng i dân nào dám
không ch p hành. Thu quá n ng s bu c ng i dơn đi u ch nh suy ngh c a mình, đơy lƠ
n i dung chính mà chính sách mong mu n đ t t i.
V n d ng công c lu t nh m t tác đ ng gián ti p c ng có h u qu hai m t. ơy lƠ
đi u mƠ các nhƠ lƠm chính sách th ng quan tâm. Th nh t, vì chi c bánh kinh t trong
m i th i đi m nh t đ nh c a đ t n c luôn có gi i h n, cho nên vi c lƠm t ng quy n l i
c a m t b ph n b t k ph i đ c đánh đ i b i gi m đi quy n l i c a m t b ph n khác.
Khi h u qu đi u nƠy không đ c k l ng, b t n r t d x y ra. Th hai, nhi u lu t
đ c v n d ng gián ti p cho m c đích A, nh ng không d li u đ c nhu c u v A, k t
qu nó gây tác đ ng đ n B m t cách tai h i. Chính sách r t d b phá s n và bu c ph i
đi u ch nh trong nh ng tr ng h p t ng t nh v y. Do v y, ph i tiên li u đ c h t
nh ng tác đ ng dây chuy n ph i là công vi c c n thi t tr c khi đ a ra các chính sách
v i lu t đi u ti t gián ti p. Có th d dàng nh n th y đi u này t chính sách ti n t . Chính
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 7


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

sách nƠy có tác đ ng r t r ng đ n n n kinh t nh : kinh t v mô, khu v c tài chính, công
tác ki m soát, ki m ch l m phát, chuy n d ch c c u và chuy n đ i mô hình t ng tr ng,

t giá và th tr ng ngo i h i v i cán cân thanh toán t ng th , v th đ ng ti n Vi t Nam.
Lu t do v y, đi kèm quy n h n vƠ m nh l nh đ a ra t nhƠ n c. Hi u qu c a
nh ng chính sách nh th r t mƣnh li t vƠ nh dao hai l i. Chính sách công v i tính
ch t ph c v công c ng, c n nh ng nghiên c u công phu v tác đ ng khác nhau khi v n
d ng công c . B i nó có th lƠm chính sách có hi u qu ho c phá s n trong th i gian
ng n.
4.1.2 CÔNG C KINH T
Công c kinh t có r t nhi u th . Nh ng đi m chung nh t, đó lƠ chính sách công
s d ng l i ích kinh t nh ph ng ti n khi n công chúng ph i t đ ng th c hi n. Tuy
nhiên, t t c nh ng công c kinh t đ th c hiên chính sách đ u lƠ công c đi u ti t gián
ti p. Có th x p các công c kinh t vƠo 3 nhóm. 1) Các lu t và chính sách thu , 2)
Chính sách tài chính và ti n t , 3) Các h p đ ng t khu v c chính quy n.
4.1.2.1. Lu t và các chính sách thu .
Lu t vƠ các chính sách thu lƠ thƠnh ph n đa d ng nh t trong các công c v kinh
t . Trên m t s ph ng di n, nhóm công c nƠy có liên đ i v i chính sách tƠi chính. Tuy
nhiên, vì tính tác đ ng v a tr c ti p vƠ gián ti p c a nó, trong khi chính sách tƠi chính ch
có gián ti p, chúng ta x p nó vƠo ph n riêng.
Trong hƠng lo t các lu t thì lu t vƠ chính sách thu lƠ công c quan tr ng. Khi nó
đ c s d ng nh công c kinh t đ th c hi n chính sách công, lu t vƠ các chính sách
thu có 3 ch c n ng. T ng ch c n ng m t gi i quy t nh ng v n đ khác nhau cho chính
sách công. ó lƠ 1) Ch c n ng t p trung tài chính cho chính sách công, 2) Th c hi n
chuy n nh ng tài s n. Ch c n ng nƠy đ c bi t quan tr ng cho các chính sách phơn ph i,
phơn ph i l i nh phúc l i xƣ h i… 3) i u ti t s n xu t mƠ ta đƣ nghiên c u.
Không có tƠi chính, các chính sách khác không th tri n khai đ c, T p trung tƠi
chính đ chi cho chính sách công có l lƠ ch c n ng l n nh t, ch đ o nh t c a thu vƠ k
c c a chính quy n. M i chính sách nh giáo d c, an ninh xƣ h i, đ ng cao t c, y t , an
ninh, phòng cháy, b o v môi tr ng, nhƠ , qu c phòng… không nh ng trung ng
mƠ c đ a ph ng đ u d a vƠo ngu n thu . Trong đó l n nh t lƠ thu thu t các doanh
nghi p vƠ công ty.
Thu còn đ c s d ng nh m t công c tác đ ng tr c ti p đ n các quy t đ nh

chính sách. Ph m vi ngơn sách c a m t chính sách cho phép nó kh n ng m r ng hay
không.
lƠm đ c đi u nƠy, kh n ng thu thu đ c s d ng nh m t bi n pháp đ h n
ch hay ng h chính sách.
Chuy n nh ng vƠ tái phơn ph i lƠ công c chính đ th c hi n các chính sách v
phúc l i xƣ h i, giáo d c vƠ nhi u ch ng trình công c ng khác. Nh ng hình th c th
hi n nh : tr c p, bù tr thu nh p, d ch v mi n phí…lƠ các bi n pháp n m trong ch ng
trình chuy n nh ng.
i v i h th ng s n xu t, lu t vƠ chính sách thu hƠm ngh a ch ra nh ng ho t đ ng c n khuy n
khích, c ng nh nh ng ho t đ ng không đ c khuy n khích hay b nghiêm c m.

HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 8


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

d hình dung, ta có th minh h a v i chính sách thu thu nh p doanh nghi p áp

d ng trong n m 2015. Thu su t thu thu nh p doanh nghi p lƠ 22%, tr 2 tr
sau và các tr ng h p đ c áp d ng thu su t u đƣi:

ng h p

- Doanh nghi p đ c thƠnh l p theo quy đ nh c a pháp lu t Vi t Nam (k c h p

tác xƣ, đ n v s nghi p) ho t đ ng s n xu t, kinh doanh hƠng hóa, d ch v có t ng doanh
thu n m không quá 20 t đ ng đ c áp d ng thu su t 20%. T ng doanh thu n m lƠm
c n c xác đ nh doanh nghi p thu c đ i t ng đ c áp d ng thu su t 20% quy đ nh t i
kho n nƠy lƠ t ng doanh thu bán hƠng hóa, cung c p d ch v c a doanh nghi p c a n m
tr c li n k .
- Thu su t thu thu nh p doanh nghi p đ i v i ho t đ ng tìm ki m, th m dò, khai
thác d u khí t i Vi t Nam t 32% đ n 50%. C n c vƠo v trí khai thác, đi u ki n khai
thác vƠ tr l ng m doanh nghi p có d án đ u t tìm ki m, th m dò, khai thác d u khí
g i h s d án đ u t đ n B TƠi chính đ trình Th t ng Chính ph quy t đ nh m c
thu su t c th cho t ng d án, t ng c s kinh doanh. Thu su t thu thu nh p doanh
nghi p đ i v i ho t đ ng tìm ki m, th m dò, khai thác các m tƠi nguyên quỦ hi m (bao
g m: b ch kim, vƠng, b c, thi c, wonfram, antimoan, đá quỦ, đ t hi m tr d u khí) áp
d ng thu su t 50%; Tr ng h p các m tƠi nguyên quỦ hi m có t 70% di n tích đ c
giao tr lên đ a bƠn có đi u ki n kinh t xƣ h i đ c bi t khó kh n thu c danh m c đ a
bƠn u đƣi thu thu nh p doanh nghi p ban hƠnh kèm theo Ngh đ nh s 218/2013/N CP c a Chính ph áp d ng thu su t thu thu nh p doanh nghi p 40%.
4.1.2.2. Chuy n nể

ng và tái phân ph i tài s n

Chuy n nh ng vƠ tái phơn ph i lƠ công c chính đ th c hi n các chính sách v
phúc l i xƣ h i, giáo d c vƠ nhi u ch ng trình công c ng khác. Nh ng hình th c th
hi n nh tr c p, bù tr thu nh p, b o hi m mi n phí, d ch v mi n phí, cho vay lƣi su t
th p, tín d ng h tr nông dơn…lƠ các bi n pháp n m trong ch ng trình chuy n
nh ng. H u h t chuy n nh ng lƠ nh m cung c p d ch v cho các chính sách xƣ h i. Do
v y, nó ch tr nên th c s hi u qu khi chúng ta t o ra đ c s g n bó ch t ch gi a tình
tr ng n đ nh xƣ h i v i vi c c i thi n đi u ki n s ng cho dơn nghèo.
4.1.2.3. Chính sách tài chính, ti n t .
Ho t đ ng c a chính sách tƠi chính vƠ chính sách ti n t trong m t n c kinh t
th tr ng luôn g n ch t v i các chính sách kinh t . i u nƠy chúng ta s phơn tích k
trong các ch ng sau.

Ph m vi l n nƠy ch xem xét tác đ ng c a công c tƠi chính vƠ ti n t đ n vi c
th c hi n các chính sách công khai khác c a chính quy n. Chính sách tài chính c a chính
ph có hai m ng. 1) Chi tiêu đ nh h ng t khu v c công vƠ 2) Thu . Ph ng ti n thu
chúng ta đƣ xem xét qua. Bên c nh thu , chi tiêu c ng lƠ m t công c h u hi u.
Các doanh nghi p nh nh n đ c nh ng kho n vay u đƣi t Qu khuy n khích phát
tri n doanh nghi p nh . Nh ng kho n chi l n c a Chính Ph hình thƠnh nên các Qu tín
d ng tr c p mua nhƠ tr góp, cho vay mua nhƠ nông thôn, xơy d ng nhƠ giá r cho
dơn… đƣ h tr m t cách tích c c cho s thƠnh công c a chính sách v nhƠ , nông
nghi p, xóa đói gi m nghèo vƠ n đ nh vi c lƠm. Vì tƠi chính c a Chính Ph lƠ nh ng
kho n vô cùng l n, quá trình chi tiêu đ nh h ng t o ra s thay đ i t ng c u trong nh ng
ngƠnh nh t đ nh. Kích thích s phát tri n các ngƠnh đó vƠ gia t ng vi c lƠm, ngh a lƠ giúp
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 9


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

cho s thƠnh công c a các chính sách công trong l nh v c có liên quan. Chính sách ti n t
có các công c chính nh : Chính sách lƣi su t; T l d tr b t bu c; T giá; …
Minh h a v i chính sách nh m ki m ch l m phát: đ ki m ch l m phát thì dù
chính sách ti n t hay chính sách tƠi khóa c ng nh m vƠo hai m c tiêu chung đó lƠ: Gi m
b t l ng ti n trong l u thông vƠ gia t ng cung c p hƠng hóa d ch v trong xƣ h i. V i
m i m c tiêu trên thì m i chính sách đ u có nh ng công c s d ng riêng đ th c hi n
t t hai m c tiêu trên.
*M c tiêu gi m b t l

ng ti n trong l u thông:

+ i v i chính sách ti n t :
gi m b t l
ti n t c n đ a gia m t s gi i pháp sau:

ng ti n vƠo l u thông thì chính sách

Ế Ng ng phát hƠnh ti n vƠo trong l u thông nh m gi m l
thông trong xƣ h i

ng ti n đ a vƠo l u

Ế T ng t l d tr b t bu c: ơy lƠ bi n pháp nh m gi m l ng cung ti n vƠo th
tr ng. Bi n pháp nƠy tác đ ng đ n t t c các ngơn hƠng vƠ bình đ ng gi a các ngơn
hƠng v i nhau.
Ế Nơng lƣi su t tái chi t kh u vƠ lƣi su t ti n g i: Bi n pháp nƠy s lƠm h n ch các
ngơn hƠng th ng m i mang các gi y t có giá đ n ngơn hƠng nhƠ n c đ chi t kh u.
NgoƠi ra vi c nơng lƣi su t ti n g i s hút khi n ng i dơn g i ti n vƠo ngơn hƠng nhi u
h n.
Ế Ngơn hƠng trung ng áp d ng nghi p v th tr
có giá cho các ngơn hƠng th ng m i.
Ế Ngơn hƠng trung

ng m nh m bán các ch ng t

ng bán vƠng vƠ ngo i t cho các ngơn hƠng th

+

i v i chính sách tài khóa:
chính c n đ a ra m t s gi i pháp sau:

gi m b t l

Ế Gi m chi ngơn sách: ó lƠ gi m chi tiêu th

ng m i.

ng ti n trong l u thông thì b tài

ng xuyên vƠ c t gi m đ u t công.

Ế T ng ti n thu tiêu dùng nh m gi m b t nhu c u chi tiêu cá nhơn trong xƣ h i
*M c tiêu gia t ng hàng hóa d ch v cung c p trong xã h i.
+
i v i chính sách ti n t :
thúc đ y s n xu t vƠ d ch v trong xƣ h i thì
chính sách ti n t c n đ a ra m t s gi i pháp sau:
Ế

a ra chính sách u đƣi tín d ng thông qua u đƣi lƣi su t đ i v i các đ i t ng
ho t đ ng trong l nh v c s n xu t. Vi c u đƣi v lƣi su t s lƠm gi m chi phí s n xu t
đ u vƠo vì v y t ng n ng su t lao đ ng.
+
i v i chính sách tƠi khóa:
thúc đ y s n xu t vƠ d ch v trong xƣ h i thì
b tƠi chính c n đ a ra m t s gi i pháp sau:

HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 10


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

Ế B tƠi chính ch đ o t ng c c thu gi m thu đ u t , thu nh p kh u nguyên v t
li u vƠ máy móc thi t b vƠ thu thu nh p doanh nghi p. T đó lƠm gi m b t chi phí đ u
vƠo lên lƠm t ng n ng su t lao đ ng.
4.1.3. CÔNG C THUY T PH C
Khi các công c khác t ra không có hi u qu , chính quy n có th s d ng công
c thuy t ph c. NhƠ n c th ng có t cách khá h p lỦ đ đ a ra các kêu g i, hô hƠo lôi
kéo nhơn dơn ng h m t chính sách hay ho t đ ng c a NhƠ n c vì tính c ng đ ng c a
b máy, nhơn danh l i ích công c ng, l i ích qu c gia, vì t ng lai phát tri n c a đ t
n c…lƠ nh ng l p lu n th ng đ c s d ng.
Công c nƠy t ra có hi u qu khi lòng tin c a qu n chúng vƠo chính quy n t t
đ p, n u ng c l i thì vi c thi hƠnh s r t khó kh n, đơy lƠ đi u c n l u Ủ.
4.1.4. M T S CÔNG C

NH L

NG

Công c đ nh l ng s d ng r t nhi u trong thi t k vƠ th c hi n chính sách công.
Các khơu c n s d ng đ nh l ng lƠ: 1) Thu th p thông tin v v n đ xƣ h i v chính sách
2) Xác đ nh vƠ đánh giá các gi i pháp thay th . 3)Phơn lo i vƠ x p h ng gi i pháp. 4) S p

x p đ ra quy t đ nh v chính sách.
4.2. TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG
M t gi i pháp b t k sau khi ch n vƠ có quy t đ nh ban hƠnh (d i các tên g i có
th khác nhau nh : Lu t, s c l nh, ngh đ nh, ngh quy t, chính sách, ch ng trình, v n
b n yêu c u… ), đ c g i lƠ chính sách công. Quá trình đ a chính sách vƠo đ i s ng
d i hình th c nƠy hay hình th c khác đ c g i lƠ ho t đ ng th c hi n chính sách. T
nh ng va ch m trong th c hi n, chính sách có th đ c đi u ch nh. Tr c h t, chúng ta
c n khái quát nh ng v n đ c b n v th c hi n vƠ đi u ch nh.
NhƠ n c th ng có t cách khá h p lỦ đ đ a ra các kêu g i, hô hƠo lôi kéo
nhơn dơn ng h m t chính sách hay ho t đ ng b t k c a NhƠ n c vì tính c ng đ ng
c a b máy, nhơn danh l i ích công c ng, l i ích qu c gia, vì t ng lai c a đ t n c… lƠ
nh ng l p lu n th ng đ c s d ng.
Công tác t ch c th c thi chính sách n u không đ c ti n hành t t, d d n đ n s
thi u tin t ng, th m chí s ch ng đ i c a nhơn dơn đ i v i NhƠ n c. i u này hoàn
toàn b t l i v m t chính tr và xã h i, gây ra nh ng khó kh n cho NhƠ n c trong công
tác qu n lý.
Có nh ng v n đ trong giai đo n ho ch đ nh chính sách ch a phát sinh, b c l
ho c đƣ phát sinh nh ng các nhƠ ho ch đ nh ch a nh n th y, đ n giai đo n t ch c th c
thi m i phát hi n. Quá trình th c thi chính sách v i nh ng hƠnh đ ng th c ti n s góp
ph n đi u ch nh, b sung và hoàn thi n chính sách phù h p v i th c ti n, đáp ng yêu
c u c a cu c s ng.
Vi c phơn tích, đánh giá m t chính sách (m c đ t t, x u) ch có th đ y đ , có
s c thuy t ph c là sau khi th c hi n chính sách. Qua t ch c th c hi n, c quan ch c
n ng m i có th bi t chính sách đó đ c xã h i vƠ đ i đa s nhân dân ch p nh n hay
không, đi vƠo cu c s ng hay không.
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 11

BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

Vi c đ a chính sách công vƠo th c ti n không đ n gi n, nhanh chóng. ó lƠ quá
trình ph c t p, đ y bi n đ ng, ch u tác đ ng c a m t lo t các y u t , thúc đ y ho c c n
tr công vi c th c thi.
Công c nƠy t ra có hi u qu khi lòng tin c a qu n chúng vƠo chính quy n t t
đ p, n u ng c l i thì vi c thi hƠnh s r t khó kh n, đơy lƠ đi u c n l u Ủ.
4.2.1. KHÁI NI M
Th c hi n,ti p thu vƠ đi u ch nh lƠ nh ng ho t đ ng v a đ c l p v a liên đ i có
nguyên t c v i công tác xơy d ng chính sách.
nh n th c đ c đi u nƠy, chúng ta c n
lƠm rõ m t s nh n th c có liên quan đ n ti n trình th c hi n c ng nh Ủ ngh a c a thao
tác c ng c giá tr vƠ đi u ch nh chính sách.
4.2.1.1. M t s v n đ v th c hi n chính sách.
ThƠnh công nhi u hay ít c a chính sách ph thu c r t l n vƠo ti n trình th c hi n.
chính sách ra đ i đ c, c n c m t dơy chuy n ho t đ ng có h th ng vƠ công phu mƠ
đƣ đ c gi i thi u ph n tr c. Tuy nhiên, đ n đó m i ch lƠ s hoƠn t t giai đo n c a
m t v n đ … Gi ng nh công ngh s n xu t đƣ cho ra đ c m t thi t b hoƠn h o, mƠ
trên lỦ thuy t vƠ nh ng ki m tra k thu t, nó chính xác theo các tiêu chu n đƣ đ nh. Các
v n đ ti p theo n m ch , thi t b nƠy đ c s d ng hay khai thác nh th nƠo. M t quá
trình s d ng t t vƠ hi u qu , có th lƠm cho giá tr th c s c a thi t b đ c nơng lên
nhi u l n. Ng c l i, vi c xƠi lƣng phí, không h t công su t, b o qu n kém,… lƠm cho
giá tr nó gi m đi, tu i th b hao mòn, tác đ ng đ n h th ng s n xu t không nh mong
mu n.
Chính sách c ng v y, m t chính sách đ c so n th o t t đ n đơu c ng tr thƠnh
vô ngh a n u các viên ch c có trách nhi m không ch u thi hƠnh. Chính sách đó s vô

cùng kém hi u qu th m chí ph n tác d ng n u ng i thi hƠnh nó m t cách mi n c ng,
qua loa, sai nguyên t c, h ng d n, gơy phi n hƠ thêm cho xƣ h i. Chính sách đ c th c
hi n lôi thôi, hoƠn toƠn có th t o ra nhi u v n đ m i c n gi i quy t. Trong m t s
tr ng h p, ph n ng c a ng i dơn có th r t m nh khi n chính sách ph i đi u ch nh
hay thu h i. Trên th c t , khi có chính sách l m lúc còn t h n so v i khi ch a có chính
sách ra đ i.
Quá trình th c hi n, do đó, bi n c i ghê g m n i dung chính sách. S bi n c i
không đ n t m i cá nhơn m i con ng i th c hi n. Hay n u có, c ng v i m c đ nh t
đ nh, không th ng xuyên. Nh ng tác nhơn gơy thay đ i ch y u lƠ B máy tác nghi p
v i hàng ngàn l t c hay thói quen, mƠ kh p th gi i ng i ta v n ám ch b i thu t ng :
Ch đ quan liêu hay b nh hành chính. H th ng nói trên lƠm cho ng i th c hi n góp
ph n lƠm thay đ i n i dung chính sách. Khi n cho có ng i đƣ nói r ng ng i làm chính
sách và k th c hi n lƠ hai ch th hoƠn toƠn khác nhau, hoƠn toƠn bi t l p. H thao tác
đôi khi riêng r trong cùng m t môi tr ng.
Th c hi n lƠ công tác luôn đ c nh c đ n trong quá trình xơy d ng chính sách.
Nh t lƠ khơu l a ch n gi i pháp đ ra quy t đ nh. B i trong các gi i pháp bao gi c ng
có thuy t minh v ph ng th c th c hi n nó. Tuy nhiên, nh ng d ki n th c hi n nƠy
th ng ch a đ ng s thi u thông tin v tính ch t th c c a b máy. Do đó, h u h t nó ch
có Ủ ngh a h ng d n hình th c. Cái khó n m ch , ng i ta không th đo l ng toƠn b
nh ng ph c t p s di n ra t quan h con ng i ậ công vi c ậ con ng i, trong gu ng
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 12


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

máy hƠnh chính l n nhi u t p t c, cho dù nh ng nghiên c u k l ng nh t, b i nh ng
chuyên gia tƠi n ng vƠ nghiêm túc nh t. Khi n cho ph i h p gi a m t chính sách v a
công b v i nh ng con ng i th c hi n phơn ph i d ch v t chính sách th ng không
hoƠn h o.
Trên ph ng di n ng c l i, vi c th c hi n chính sách m t cách có trách nhi m,
ch a c n phơn bi t nó hi u qu đ n đơu, có th t o thêm r t nhi u sinh khí cho ho t đ ng
qu n lỦ nhƠ n c. C sát v i dơn khi thi hƠnh m t m t lƠ c h i đ ki m tra hi u qu c a
nh ng gi i pháp đ c đ xu t trong k ch b n giai đo n nghiên c u. M t th hai, nó lƠm
phát sinh không nh ng nhi u v n đ m i mƠ còn giúp viên ch c nhƠ n c c h i đo
l ng 1) kho ng cách gi a các chính sách trên lỦ thuy t v i th c tr ng th c t , 2) m c đ
th a mƣn c a chính sách v i đòi h i c a qu n chúng vƠ bi n pháp nên có. 3) ph n ng,
thái đ , lòng tin c a dơn vƠo chính quy n.
T t c thông tin trên lƠ ch t li u quỦ đ a đ n m t đi u khác không kém quan
tr ng, đó lƠ 1) nhu c u đi u ch nh m t cách t t y u nh ng b ph n chính sách ch a phù
h p đ t ng thêm hi u qu ho t đ ng th c hi n, 2) nhu c u b sung thêm nh ng chính
sách hay ch ng trình m i đ th a mƣn nh ng v n đ phát sinh. Ho c 3) s c n thi t ph i
ng ng ngay vi c th c hi n chính sách. LƠm quy t đ nh thu h i hay s a sai đ h n ch
thi t h i, c ng c lòng tin c a công chúng.
Công vi c sau đ c g i trong thu t ng : i u ch nh và c ng c giá tr chính sách.
Ho c có th ng n g n h n: i u ch nh chính sách. Nó là công vi c t t y u đi kèm v i
hƠnh vi th c hi n, Hai quá trình trên đ c tóm t t trong s đ 11.1. Chúng thu c giai
đo n 2 c a quy trình xơy d ng vƠ th c hi n chính sách công.
S đ 11.1: Ho t đ ng th c hi n vƠ c ng c giá tr chính sách
C quan lƠm chính sách

Viên ch c th a hành

Công
Ph n

h i

b
chính
sách

Nhân dân hay ch th nh n chính sách

Th c hi n chính sách
i u ch nh và c ng c giá tr chính sách
Ho t đ ng c ng c giá tr , m t m t, làm cho hi u qu chính sách đ c nơng cao, uy tín nhƠ n c
t ng thêm. M t th hai, nó là kinh nghi m t t giúp cho các chính sách v sau càng ngày càng

HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 13


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

ti m c n v i th c t h n v i nhu c u. Th ba, giúp hoat đ ng qu n lý c a các c p chính quy n
có nhi u nét sang t o, phong phú và luân chuy n không ng ng ngh . Th t , nó là công vi c
không th thi u nh m b sung nh ng thông tin mà quá trình làm chính sách giai đo n m t
ch a tiên l ng h t. B sung này giúp chính sách thích nghi t t v i hoàn c nh. Có th t n t i lâu
dài, có l i ích và th c s đáp ng đ c đòi h i c a nhơn dơn. n đơy, ta có th t m t ng k t
khái ni m v công tác th c hi n chính sách.

Minh h a v i ví d gi i quy t b t c p chính sách ng i có công:
Theo th ng kê c a B Lao đ ng - Th ng binh vƠ Xƣ h i (L TB&XH), t n m
1986 đ n nay đƣ có kho ng trên 100 v n b n đ c ban hƠnh c a c quan hƠnh chính nhƠ
n c d i các d ng ngh đ nh, quy t đ nh, thông t ... Nh đó công tác đ n n đáp ngh a
đƣ giƠnh đ c nhi u k t qu đáng ghi nh n. Tuy nhiên đó đơy v n còn nh ng b t c p.
Nhi u b t c p c n tháo g :
T n m 1986 đ n nay NhƠ n c đƣ có nhi u v n b n lu t u đƣi xƣ h i đ i v i
ng i có công (NCC). Trong đó n i b t nh t lƠ vi c ban hƠnh Pháp l nh u đƣi ng i
ho t đ ng cách m ng, li t s vƠ gia đình li t s , th ng binh, b nh binh, ng i ho t đ ng
kháng chi n,
NCC giúp đ cách m ng đ c ban hƠnh n m 1994 (Pháp l nh u đƣi n m 1994)
vƠ Pháp l nh quy đ nh danh hi u vinh d nhƠ n c ắBƠ m Vi t Nam anh hùng” đ c
ban hƠnh n m 1994. ơy lƠ hai v n b n pháp lu t nh m th ch hóa Hi n pháp n m 1992,
đánh d u s ti n b trong h th ng chính sách u đƣi xƣ h i đ i v i NCC, cùng v i các
ngh đ nh, thông t h ng d n thi hƠnh hai pháp l nh nƠy t o thƠnh h th ng pháp lu t v
u đƣi NCC. n n m 1998 vƠ n m 2000, Pháp l nh u đƣi n m 1994 l i đ c s a đ i
cho phù h p v i đi u ki n m i vƠ quá trình c i cách hƠnh chính. N m 2005, y ban
Th ng v Qu c h i đƣ thông qua Pháp l nh u đƣi NCC v i cách m ng thay th Pháp
l nh u đƣi n m 1994 vì không còn phù h p. Ti p đ n n m 2012, y ban Th ng v
Qu c h i đƣ ban hƠnh Pháp l nh s a đ i, b sung m t s đi u c a Pháp l nh u đƣi NCC
v i cách m ng n m 2005. Cùng v i vi c s a đ i Pháp l nh u đƣi NCC n m 2005, ngƠy
09-4-2013, Chính ph đƣ ban hƠnh Ngh đ nh s 31/2013/N -CP quy đ nh chi ti t,
h ng d n thi hƠnh m t s đi u c a Pháp l nh u đƣi NCC v i cách m ng...
V i hƠnh lang pháp lỦ t ng đ i đ y đ trên công tác đ n n đáp ngh a trong th i
gian qua đƣ đ t đ c nhi u k t qu đáng ghi nh n. C n c hi n có 8,8 tri u NCC, trong
đó có trên 1,4 tri u NCC đ c h ng các ch đ tr c p th ng xuyên. Tuy nhiên trong
quá trình t ch c tri n khai th c hi n v n còn m t h n ch , b t c p khi n nhi u NCC v n
ch a đ c h ng ch đ , chính sách u đƣi c a NhƠ n c trong khi đó, có không ít đ i
t ng l i d ng nh ng k h c a chính sách đ tr c l i. Theo Báo cáo v K t qu rƠ soát

th c hi n Ch th s 23/CT-TTg, ngƠy 27/10/2013 c a Th t ng Chính ph v Ch ng
trình ắT ng rƠ soát vi c th c hi n chính sách u đƣi đ i v i NCC v i cách m ng trong 2
n m 2014-2015” do B L TB&XH th c hi n cho th y, t ng s đ i t ng đ c rƠ soát
2.070.151 ng i, trong đó s đ i t ng h ng đúng, h ng đ chính sách lƠ 1.982.108
ng i, s đ i t ng h ng ch a đ y đ chính sách lƠ 86.201 ng i vƠ s đ i t ng
h ng sai chính sách lƠ 1.872 ng i, chi m t l 0.09%. áng chú Ủ, qua t ng h p s b ,
đ n nay còn 63.551 tr ng h p kê khai ch a đ c xác nh n NCC đ h ng ch đ .
S a đ i b sung đ m b o ng

HVTH: PH M CÔNG THÀNH

i có công đ u đ

ch

ng:

TRANG 14


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

Ph n ánh t các đ a ph ng cho th y vi c tri n khai th c hi n các quy đ nh m i v
chính sách u đƣi NCC đƣ v p ph i m t s v n đ v ng m c. C th lƠ v đi u ki n, c n
c xác nh n còn thi u, ch a phù h p gi a các đ i t ng; đi u ch nh tr c p đ i v i ng i
ho t đ ng kháng chi n b nhi m ch t đ c hóa h c ch a đúng quy đ nh… áng chú

ý chính sách đ i v i ng i ho t đ ng kháng chi n b nhi m ch t đ c hóa h c v n còn t n
t i nhi u b t c p, ch a có h ng d n v i tr ng h p th ng binh đ ng th i lƠ b nh binh
vƠ c ng đ ng th i lƠ ng i m t s c lao đ ng mƠ b m c b nh, ho c sinh con d d ng, d
t t thì có đ c xem xét gi i quy t ch đ ch t đ c hóa h c không vƠ gi i quy t h ng ch
đ nh th nƠo.
ắChính sách đ i v i ng i nhi m ch t đ c da cam/dioxin đang r t v ng do s
thi u đ ng b trong các v n b n h ng d n, gơy ách t c trong khơu l p h s , nh các
gi y t ch ng minh th i gian, các lo i b nh vi c chuy n h s giám đ nh y khoa đ xác
đ nh m c b nh r t ch m... Bên c nh đó, do quy đ nh c a chính sách ch a th t c th ,
khoa h c, nên vi c áp d ng, th c hi n r t khó”- Trung t ng Nguy n Th L c, Phó Ch
t ch H i N n nhơn ch t đ c da cam/dioxin Vi t Nam nói. T nh ng khó kh n, b t c p
trên cho th y, vi c hoƠn thi n pháp lu t u đƣi NCC v i cách m ng lƠ v n đ c p thi t
h n bao gi h t.V n đ nƠy c ng đ c đ i bi u các đ a ph ng th o lu n khá quy t li t
t i h i ngh tr c tuy n m i đơy. Theo đó, Ủ ki n nhi u đ a ph ng cho r ng, chính sách
u đƣi NCC v n lƠ chính sách mang tính nh y c m chính tr - xƣ h i đòi h i ph i ban
hƠnh đ y đ các quy đ nh c a lu t pháp liên quan đ n NCC, nói cách khác lƠ ph i có s
đ ng b các lo i v n b n pháp lu t v v n đ nƠy.
ng th i, trong t ch c tri n khai
th c hi n c ng ph i c th , b o đ m đúng, đ y đ đ i t ng thu c di n th h ng, tránh
hi n t ng b sót đ i t ng, ch khi đó m i th c hi n đ y đ đ c s công b ng xƣ h i.
Tr c nh ng khó kh n, b t c p trong quá trình tri n khai chính sách ng i có
công, Chính ph th ng nh t s a đ i, b sung m t s đi u c a Ngh đ nh s 31/2013/N CP ngƠy 9/4/2013 c a Chính ph quy đ nh chi ti t, h ng d n thi hƠnh m t s đi u c a
Pháp l nh s a đ i, b sung m t s đi u c a Pháp l nh u đƣi ng i có công v i cách
m ng n m 2012. Theo đó, Chính ph giao B L TB&XH ch trì, ph i h p v i các c
quan liên quan t ch c th c hi n; đ ng th i ph i h p v i B T pháp kh n tr ng hoƠn
ch nh h s đ trình Chính ph đ ngh y ban Th ng v Qu c h i xem xét s a đ i, b
sung Pháp l nh u đƣi ng i có công v i cách m ng theo th t c rút g n.

4.2.1.2. Khái ni m th c hi n chính sách
Th c hi n chính sách là quá trình chuy n nh ng tuyên b trên gi y t c a chính

quy n v lo i d ch v , m c tiêu, đ i t ng, ph ng th c thành nh ng hƠnh đ ng nh t
đ nh nh m phân ph i d ch v t tuyên b .
thâm nh p có h th ng vào vi c th c hi n vƠ đi u ch nh chính sách ta l n l t
đi qua hai ph n:
Th nh t : th c hi n chính sách g m các b c 1) nghiên c u ch th đ m nhi m
vi c th c hi n, 2) nguyên t c vƠ đi u ki n th c hi n chính sách, 3) ph ng th c th c hi n
và nh ng v n đ đ t ra.
Th hai: ho t đ ng đi u ch nh và c ng c giá tr g m các b c: 1) thu th p ph n
h i đ ki m tra vƠ đánh giá tác đ ng c a chính sách, 2) ki n ngh đi u ch nh, đ a v n đ
m i vào ngh trình hay bãi b chính sách đang th c hi n.
4.2.2. CH TH TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 15


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

N i dung vƠ tác đ ng c a chính sách có th b thay đ i không nhi u thì ít trong
quá trình th c hi n b i các ch th tr c ti p thi hƠnh. Bao g m ch th ch đ ng nh B ,
y ban hay còn g i lƠ c quan chuyên trách c a Chính ph , Qu c h i, Tòa án, th l c l i
ích vƠ các t ch c c ng đ ng. NgoƠi ra, ch th th đ ng th c hi n có hai nhóm: nhơn
dân nói chung vƠ đ i t ng áp d ng c a chính sách nói riêng.
4.2.2.1. C qỐan ẾểỐyên tráẾể Ế a chính ph
th
tri

hi
d

C quan chuyên trách vƠ viên ch c c a h lƠ l c l ng nòng c t nh t trong vi c
c hi n chính sách. Nh ng chính sách v nông nghi p đ ng nhiên thu c trách nhi m
n khai c a B nông nghi p. Nh ng chính sách v qu c phòng thu c ph n hƠnh th c
n c a B qu c phòng…Khi chính sách xu ng đ n các đ a ph ng hay đ n v c p
i, s có các đ i lí c a t ng b chuyên trách nƠy thi hƠnh.

Có m t vƠi l l i tri n khai khác nhau (chi u ngang hay chi u d c) mƠ ta s lƠm rõ
ph n sau. Trong nhi u chính sách, s ph i h p c a m t s b ph n chuyên trách lƠ c n
thi t. ó lƠ nh ng c quan, ngƠy nƠy qua ngƠy khác tác nghi p nh ng công vi c nh t
đ nh mƠ chính sách c a chính quy n yêu c u. V c b n, vi c hình thƠnh vƠ t ch c các
b ph n chuyên trách chính lƠ đ đ m nhi m công tác th c hi n chính sách nhƠ n c.
Hay lƠ g ch n i chính sách t chính quy n trung ng đ n nhơn dơn.
B máy vƠ viên ch c c a các c quan chuyên trách, do v y, có vai trò t t nhiên
trong vi c thi hƠnh. V n đ
ch qua m t quá trình t n t i lơu dƠi, m i đ n v chuyên
trách luôn ti n d n đ n s ch t ch vƠ c ch hóa. Khuynh h ng nƠy có m t t t lƠ nó t o
thói quen tri n khai chính sách nh m t công ngh . Nh ng m t trái c a v n đ lƠ khi thói
quen ng m quá sơu, viên ch c nói riêng, b máy nói chung, tr thƠnh x c ng trong l
thói. Lúc đó, nó khó bi n c i đ thích nghi v i nh ng chính sách đòi h i thay đ i thói
quen. B máy b c sang giai đo n quan liêu.
M t b máy quan liêu hay x c ng trong thói quen nh h ng nhi u đ n ho t
đ ng thi hƠnh. Thói quen tác đ ng đ n cách lƠm lƠ m t, l i ích b ph n tác d ng đ n n i
dung tri n khai lƠ hai. C ch t ch c b máy th c hi n g n nh hay r m rƠ, n ng l c
hay ch m ch p, thích ng hay c k c ng tác đ ng đ n hi u n ng đ a chính sách vƠo
cu c s ng.
Nh ng lu t l vƠ chính sách khác đang thi hƠnh khác nhau thi hƠnh có liên quan,
thuy t ph c c a các t ch c l i ích v các tình hu ng xé rƠo…c ng tác đ ng không nh

đ n viên ch c vƠ c quan th c hi n chính sách. Vai trò c a t ng b ph n trong ch th
nƠy đ c chi ti t trong s đ 4.2 sau đơy :
S đ 4.2: Vai trò t ng b ph n c a c quan chuyên trách trong th c hi n CS
Ch t ch ch

ng trình CS

Qu n lí tƠi chính, ch đ o ph

ng h

ng, ki m tra

B ph n t ch c

S p x p vƠ ki m tra m ng l

B ph n th ng kê

Theo dõi s li u v hi u qu , ph n h i tác đ ng

Các đ i lỦ đ a ph

ng

Viên ch c
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

i th c hi n

Lên k ho ch vƠ thi hƠnh chính sách
Tác nghi p theo s h

ng d n vƠ ki m tra
TRANG 16


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

4.2.2.2. Thành viên Qu c h i
M t chính sách đ c thông qua đ n t ng chi ti t b i Qu c h i lƠ m t chính sách mƠ
các c quan chuyên trách c a chính ph ch còn cách lƠm theo đúng khuôn, không thay
đ i gì đ c.
Vai trò c a các thƠnh viên qu c h i v i quá trình th c hi n chính sách không ch đ n
gi n nh th . Nhi u đ i bi u qu c h i vƠ các U ban nh
y ban kinh t vƠ ngơn
sách…qu n lí m t cách ch t ch vi c th c hi n ch ng trình. Nh t lƠ v n đ s d ng
ngân sách.
NgoƠi th i gian dƠnh cho vi c nghiên c u chính sách m i, h u h t công vi c còn l i
c a các đ i bi u lƠ theo dõi vi c th c hi n chính sách hay ch ng trình đƣ ban hƠnh trong
ph m vi trách nhi m c a ti u ban vƠ y ban mình.
4.2.2.3. H th ng tòa án
Thi hƠnh các chính sách v t pháp nh ly d , th a k , phơn chia tƠi s n, tranh ch p có
liên quan vƠ nhi u v vi c khác thu c ph m vi đ a ph ng, đ u có m t c a th m phán
hay viên ch c tòa án. ơy lƠ vai trò c ng tác thi hƠnh chính sách công.
Th hai, tòa án hoƠn toƠn có quy n theo dõi ti n trình th c hi n chính sách c a c

quan chuyên trách xem có h p lu t không. B t kì t cáo có c s nƠo c a công dơn ho c
do viên ch c tòa quan sát đ c v tình tr ng sai lu t trong thi hƠnh, h có quy n kh i
t ng ch th th nh t. Yêu c u đi u ch nh quá trình th c hi n. Th m chí đi u ch nh chính
sách đ đ ch ng c .
Vai trò c a tòa đan xen m t cách nhi u v v i các b ph n c a chính ph trong ho t
đ ng tri n khai chính sách.
4.2.2.4. Các t ch c l i ích
T ch c l i ích có m t kh p n i trong ho t đ ng chính sách công, t khi chính sách
còn lƠ v n đ cho đ n khi nó vƠo ngh trình, sang giai đo n nghiên c u, ch n gi i
pháp…Các t ch c l i ích tác đ ng mƣnh li t vƠ tham gia quy t đ nh, đ v n đ vƠ gi i
pháp h mong mu n thƠnh chính sách. Ph m vi tác đ ng ch y u r i vào các chính sách
hai b ph n hƠnh pháp vƠ l p pháp.
Khi chính sách đƣ công b , áp l c b t đ u chuy n sang b ph n qu n lỦ th c hi n đ
1) chia s vƠ giƠnh gi t quy n cung ng d ch v , 2) tác đ ng đ n n i dung thi hƠnh m t
cách có l i nh t.
Con đ ng tham gia vƠo ho t đ ng th c hi n chính sách c a h khá đa d ng. Có m t
s hình th c chính nh sau. Th nh t, nhi u thƠnh viên trong c quan chuyên trách c a
chính ph đ ng th i lƠ thƠnh viên c a t ch c l i ích.
Th hai, h có vai trò quan tr ng trong vi c t v n chính sách vƠ th c hi n chính sách.
4.2.2.5. Các t ch c xã h i
Thu t ng t ch c xƣ h i đơy bao g m m t h th ng thƠnh ph n khá phong phú. ó
lƠ các t ch c truy n thông, t ch c nghiên c u, ch th đƣ x i v n đ lên đ nó thƠnh
chính sách, các t ch c nhƠ nông trong l nh v c chính sách nông nghi p, t ch c tr m
côi, ng i giƠ, h i ch th p đ đ i v i các v n đ v an sinh xƣ h i, các h i t thi n,…
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 17


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

i u c n l u Ủ, ngo i tr các ph ng ti n truy n thông, nh ng t ch c c ng đ ng còn
l i ch tác đ ng đ n nh ng chính sách trong l nh v c c a h . Vai trò tham gia th c hi n
c ng nh nh h ng đ n vi c th c hi n chính sách nh t đ nh, th hi n qua:
1. Ph n ng hay t cáo v các ho t đ ng thi hƠnh không đúng c a viên ch c.
2. L p di n đƠn b o v quy n l i c a đ i t ng chính sách.
3. Áp l c v i c quan tr c ti p thi hƠnh đ đi u ch nh th t c, n i dung s v , l l i
làm vi c.
4. Thu nh p và cung c p thông tin v hi u qu t ng th i kì c a gi i pháp.
5.
ngh nh ng đi u ch nh c n thi t, b sung, s a đ i ng ng thi hƠnh…
6. Quan h v i viên ch c tác nghi p. B ng cách nƠy hay cách khác có nh ng chi ph i
nh t đ nh đ n quá trình v n d ng chính sách.
Nh th , các t ch c xƣ h i gián ti p c ng tác trong ti n trình th c hi n. Vai trò
c a h quan tr ng h n giai đo n c ng c giá tr chính sách.
Nhìn chung, t t c nh ng t ch c, đ n v mƠ thông qua h , viên ch c hay b máy
c a chính quy n có nh ng liên h đ thu th p thông tin, ghi nh n Ủ ki n, h ng d n, đ
ngh t v n m t nƠy hay m t khác, c n tƠi chính… đ u gián ti p hay tr c ti p, nhi u hay
ít, chi ph i ho t đ ng thi hƠnh chính sách công. Tuy nhiên, m t c quan chuyên trách c a
Chính ph c ng có th b tác đ ng không đáng k b i các t ch c nói trên. Ng c l i,
chính sách có h u thu n ch nh tr m nh m d dƠng v t qua tác đ ng x u h n khi th c
hi n.
4.2.2.6. Nểợn ếợn, ểay đ i t

ng áp d ng chính sách

Chính sách n i đ a đ c lƠm đ áp d ng cho c ng đ ng trong n c. Chính sách
đ i ngo i đ c th c hi n cho các n c đ i tác. B ng cách nƠy hay cách khác, chính sách
tác đ ng đ n dơn c trong ho c ngoƠi n c. nh h ng hay qu n lỦ hƠnh vi, đ i s ng
c a h , khi n h theo đi u nƠy mƠ không th lƠm đi u kia.
Do đó, m t khi đ i t ng áp d ng không thi hƠnh, chính sách r t d phá s n. M t
chính sách th ng m i v i n c A mƠ không đ c n c A th c hi n thì c ng nh không.
V i nh ng chính sách không ph i tái phơn ph i d ch v , thu nh p, an sinh xƣ
h i… khó tìm đ c s ch p hƠnh nghiêm túc m i ng i. Thái đ tuơn theo không thi n
chí, gi i quy t yêu c u ch m ch p, tìm cách tránh né, không quan tơm, l lƠ… lƠ nh ng
thái đ ph bi n. Hi n t ng trên h n ch r t l n quá trình th c thi chính sách. Ng c l i,
ch ng trình đ c m i ng i h ng ng luôn k t thúc m t cách g n gh vƠ đ t yêu c u.
i u nƠy gi i thích vì sao h u h t chính sách đ u có kèm theo công c thuy t ph c tính
tr c giác c a ng i ch p hƠnh. Ngay c v i chính sách an sinh. Ch th nƠy tuy th đ ng,
nh ng không có s ng h c a h , đ ng hòng chính sách công thƠnh công. V n đ ti p
theo lƠ t ch th , trong nh ng đi u ki n vƠ môi tr ng nƠo, ch ng trình đi vƠo cu c
s ng.
4.2.3 I U KI N VÀ NGUYÊN T C TRONG TH C HI N CHÍNH SÁCH
NgoƠi s thay đ i chính sách trong th c hi n, đ vi c th c hi n chính sách đ c
t t, c n m t s đi u ki n nh t đ nh. Có nhi u quan đi m v đi u ki n th c hi n chính
sách. Quan đi m th nh t cho r ng, quá trình th c hi n c n t i thi u ba đi u ki n:
 Ph i đ m i ngu n l c c n thi t.
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 18


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

 C quan chuyên trách ph i di n gi i cho đ c m c tiêu chính sách thành nh ng
k ho ch và công vi c c th .
 Công vi c ph i đ c n đ nh và phân công theo trách nhi m rõ rƠng đ có th
theo dõi đ c t t c ho t đ ng liên quan đ n chính sách.
Nh v y, quan đi m nƠy nh n m nh đ n t m quan tr ng c a công tác t ch c, coi
đơy lƠ đi u ki n c b n.
Quan đi m th hai đ a ra 5 đi u ki n:
1. Qu n lý vi c th c hi n ph i th ng nh t,
2. Qui t c và lu t l ng x trong th c hi n ph i đ ng b và xuyên su t t đ u đ n
cu i ti n trình,
3. Tuyêt đ i ch p hành m nh l nh t trên xu ng,
4. Thông tin và liên l c gi a các b ph n trong h th ng th c hi n ph i đ y đ và
hi u qu ,
5. Ph i có đ th i gian cho ch ng trình.
Rõ rƠng lƠ h u nh không có chính sách nƠo h i đ c 5 đi u ki n trên khi th c
hi n. Chính quy n nƠo c ng ph i d a vƠo các c quan chuyên trách đ áp d ng chính
sách. Tuy nhiên, ph i h p gi a h ch a bao gi lƠ ch t ch vƠ đ ng b . Th ng thì m t
c c u càng to, càng khó kh n v qu n lý b t k công vi c gì. Do v y, ho t đ ng phơn
công lƠ t t nhiên. ƣ phơn công thì y u t ph i h p tr thƠnh t i quan tr ng. Do đó, đi u
ki n đ u tiên lƠ ph i h p.
4.2.3.1. T ch c và ph i h p hi u qu
Vi c t ch c vƠ ph i h p không hi u qu thì khó mƠ đ a chính sách th c t m t
cách nh Ủ. Trong t t c các tr ng h p, thi u t ch c vƠ ph i h p t t, c m ch c chính
sách s phá s n.
Khía c nh th nh t mƠ vi c t ch c vƠ ph i h p không hi u qu , có th
không đ ng b gi a nhƠ lƠm chính sách, b máy ch huy th c hi n trung
b ph n s v t i đ a ph ng. Chính sách đ c các th l nh th ng t ng
trong khi bên d i, t i các v n phòng tác nghi p, giá tr hay Ủ ngh a nó đ

khác. H u qu có th x y ra lƠ:
Viên ch c tác nghi p bên d
sách c cùng lo i.

d nđ ns
ng v i các
ngh khác,
c suy di n

i nh n chính sách m i, nh ng v n lƠm theo chính

T ch c vƠ ph i h p kém, phá v nhi u nguyên t c trong th c hi n chính sách.
Viên ch c, NgoƠi vi c tùy ti n lƠm theo l i c , còn có th liên k t vô tình hay c Ủ v i
đ i t ng chính sách, khi n ho t đ ng thi hƠnh b l i d ng. NgoƠi ra, còn có tình tr ng
viên ch c có khuynh h ng b o v quy n l i c a đ i t ng đ c phơn ph i, quay l ng
l i v i chính sách m i, khi n tác d ng c a chính sách hay nh ng đi u ch nh không phát
huy đ c. Trong tr ng h p đó, vi c th c hi n r t khó đ t k t qu dù ch m t n a s
mong mu n.
4.2.3.2. Tài chính
M i chính sách đ u c n tƠi chính đ v n đ ng. Không có tƠi chính, chính sách
không th ra đ i. Thi u tƠi chính, chính sách khó lòng t n t i.

HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 19


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

TƠi chính đ c s d ng đ nghiên c u, đi u tra, hình thƠnh các gi i pháp trong
giai đo n xơy d ng. TƠi chính lƠ ngu n trang thi t b , ph ng ti n, tr c p, tr l ng cho
biên ch , tái phơn ph i l i ích … đ duy trì vi c thi hƠnh chính sách cho đ n ngƠy chung
cu c. V i nh ng ch ng trình phơn ph i thu nh p, tái phơn ph i thu nh p, chính sách
kinh t nói chung … không có ho c không đ tƠi chính đ u có th phá s n.
4.2.3.3. Th i gian
Có nh ng chính sách không c l ng đúng đ c th i gian. C ng có nh ng chính
sách tiên li u đ c, nh ng quá trình th c hi n gơy phát sinh ph i x lỦ vƠ th i gian kéo
dài.
Th c hiên ch m ch p c ng lƠ nhơn t phá ho i chính sách. K c nh ng lỦ do ch
quan khác, ch m tr th ng đ a đ n nh ng bi n c m i có th lƠm bi n d ng ho c gi m
hi u qu th c hi n. Do đó, đ b o đ m đi u ki n v th i gian, c n th c hi n đúng m t s
nguyên t c.
1. D ki n th i gian không hi u qu , th i gian hi u qu , th i gian đ m, th i gian d
b , th i gian có th n y sinh t các thông s b t đ nh ngay khi xây d ng gi i pháp t ng
ng v i nhu c u v n đ .
2. Phân chia k ho ch th i gian chi ti t và ph i kiên đ nh th c hi n
3. H n ch s ki n phát sinh b ng m i cách. Chuy n chúng sang các ch ng trình
khác ho c ch ng trình b sung. B i phát sinh làm h ng qu th i gian và c qu tài
chính.
Vì gi i pháp cho nhu c u c a v n đ ch có giá tr khi nó th c hi n đúng lúc, đi u ki n
th i gian tr thành r t quan tr ng cho hi u qu chính sách. Bên c nh đó, c n ng n ng a
tính ch quan trong d báo th i gian th c hi n nh ng ch ng trình m i.
4.2.3.4. Qui trình th t c th c hi n
Th t c tiêu chu n đ v n hƠnh ho t đ ng chính sách lƠ đi u ki n c n thi t đ t
ch c th c hi n chính sách. Nó giúp ti t ki m th i gian tri n khai, t o đi u ki n cho viên
ch c th a hƠnh đáp ng nhanh nh ng yêu c u trong ph m vi chính sách c a ng i

h ng l i ích vƠ d ch v phơn ph i t nó.
Khi m t ng i dơn b t k đ n m t c quan công quy n, thí d , Trung tơm y t t i
m t qu n. Trung tơm nƠy s theo m t trình t có s n, đ th a mƣn yêu c u c a khách
hƠng v d ch v chính sách: 1) giao cho h m t hay vƠi m u h s đ đi n vƠo, 2) ph ng
v n thêm m t s đi u ki n ch a rõ, 3) đ i ch u tiêu chu n quy đ nh c a chính sách v i
đ ng s đ xem có phù h p không, 4) đáp ng phơn ph i d ch v ho c t ch i. Ti n
hƠnh x lí h s vƠ th t c trên đ c g i lƠ: Th t c v n hƠnh ho t đ ng chính sách.
M i chính sách đòi h i m t th t c v n hƠnh riêng. Ngay c v i nh ng chính sách
b sung hay đi u ch nh chính sách c v n có nh ng h ng d n đ c s a đ i đ phù h p
v i các đi u ch nh. Thi u quy trình v th t c, viên ch c thi hƠnh s đáp ng m t cách
ch m ch m yêu c u c a ng i dơn. D n đ n phi n hƠ vƠ kéo dƠi quá trình th c hi n.
Th t c luôn có tính hai m t đ i v i ho t đ ng th c hi n. ơy lƠ đi u mƠ m i nhƠ
lƠm chính sách đ u Ủ th c. Th nh t, nó giúp quá trình thi hƠnh tr n tru, nhanh chóng vƠ
n n p nh m t công ngh . M t qui trình th t c g n, rõ, đ n gi n, … t o cho ho t đ ng
th c hi n mang tính pháp tr vƠ nhanh nh n, hi u qu . Ng c l i, đi u th hai v n th ng
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 20


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

x y ra lƠ gi y t , th t c nhiêu khê, r m rƠ, dƠi dòng … tr thƠnh cha đ c a b nh quan
liêu, sách nhi u, l i d ng k h qui trình đ tham nh ng.
Th t c do v y có có th lƠm h ng vi c th c hi n chính sách. Nh m b o v hi u qu
c a ch ng trình, m t s nguyên t c sau c n l u Ủ nh m t o đ c đi u ki n t t v th

t c.
a. Tr c khi chính sách m i đ c ban hành
1 Nghiên c u k các th t c ti n l c a chính sách. Gi nh ng ch g n, hay, h p th i,
lo i b nh ng đi m không rõ ràng, dài dòng, ch a đ ng b nh gi y t …
2 Nghiên c c k đi u ki n c a đ i t ng áp d ng chính sách. So n m t s gi i pháp
khác nhau v quy trình th t c ch n m u thi hành th nghi m. S p h ng và k t lu n v
tính hi u qu , g n nh , nhanh chóng c a m i gi i pháp.
3 B phi u bi u quy t v qui trình th t c b i toàn b ph n thi hành chính sách.
4. In n th t c hoàn ch nh, nh ng ch v i m t l ng nh t đ nh tr c đ ng d ng và
ki m tra l i l n 2.
5 T p hu n th t c cho các tr ng b ph n th c hi n đ a ph ng. đ n l t, h
h ng d n cho viên ch c th a hành.
6 Ban hành chính sách.
b. Trong khi chính sách đ c th c hi n
1. Ngay trong th i gian đ u, thu th p thông tin ph n ng c a đ i t ng chính
sách v quy trình th t c,
2. i u ch nh nhanh khi có ph n ng và góp ý h p lý,
3. Th ng nh t l n cu i v gi i pháp th t c,
4. In n đ i trà và chính th c hóa th t c,
5. Nghiêm c m vi c áp d ng b t c th t c không phù h p nào.
4.2.3.5. Thông tin trong th c hi n
Thông tin là nhân t c ng tác đ ng tr c ti p đ n k t qu th c hi n. Thông tin t
nh ng ph n ng c a môi tr ng, thông tin v ph i h p, thông tin th ng kê và ki m tra,
thông tin truy n đ t n i dung t trên xu ng và ý ki n t d i lên…đ u vô cùng c n thi t
cho quá trình v n hành. Thi u thông tin không th ho t đ ng đ c.
ho t đ ng thông
tin trong quá trình th c hi n có hi u qu , c n th c hi n t t các nguyên t c.
a. Th ng nh t quan đi m v chính sách
M i thành viên trong t ch c ph i nói cùng m t ngôn ng . L i tr ng đánh xuôi, kèn
th i ng c đ ng nhiên đ a đ n k t c c là thông tin b m đi, báo cáo sai s th t hay b

di n gi i theo quan đi m ch quan. Mu n có cùng ngôn ng , các thành viên trong t ch c
ph i cùng chia s m t cách có trách nhi m v m c tiêu chung c a chính sách. Cùng n m
v ng k thu t th c hi n m t cách chi ti t nh nhau, cho dù h có th khác trình đ .
Nói cùng m t ngôn ng lƠ đi u r t khó. Viên ch c thi hƠnh chính sách c ng lƠ con
ng i, không ph i máy móc. Do đó, h không th đ ng b v nh n th c khi cùng nhìn
nh n v m t s ki n. Quá trình t p hu n m c tiêu vƠ ph ng pháp có th t o hi u bi t
ban đ u gi ng nhau. Nh ng khi v n d ng, khác nhau v n ng l c và ki n th c s làm
cách thi hành, thông tin khác nhau. Do v y, ch có hai bi n pháp x lý tình hình trên: 1)
ch n nh ng ng i th a hành có m t b ng ki n th c khá t ng đ ng nhau. 2) t p hu n
càng k càng t t đ t o cho h có nh ng suy ngh vƠ ph n ng khá đ ng nh t.
b. Gi m t ch c chi u d c, t ng chi u ngang
Càng gi m chi u d c, thông tin càng ít b l c đi l c l i, l u chuy n nhanh h n, g n
h n, đ y đ h n. Khuynh h ng hi n nay các n c công nghi p là t ch c tri n khai
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 21


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

chính sách công không đ c quá 3 t ng. Trên cùng lƠ giám đ c ch ng trình. Gi a là
viên ch c thanh tra, tài chính, ph i h p, d i cùng là các viên ch c tác nghi p.

Ắ đ 11.3. Các kênh thông tin trong th c hi n chính sách
Giám đ c ch ng trình
…3

T ch c, ph i h p, giám sát 1

T ch c, ph i h p, giám sát 2
…3

i lý th c hi n 1

i lý th c hi n 2
Thông tin theo chi u d c
Thông tin theo chi u ngang

T ch c n ng v chi u ngang có m t l i là nó giúp m r ng vi c h p tác và trao
đ i thông tin cùng c p. H n n a, viên ch c cùng c p th ng có quy n l i, công vi c
gi ng nhau, trình đ t ng đ ng. Do đó, vi c có cùng ti ng nói hay th ng nh t ti ng
nói r t d th c hi n. B o đ m đ c s chu n xác thông tin, gi m chi u d c là h n ch
t ng n c trung gian.
i t ng nƠy th ng sinh vi c h n lƠ ph i h p. Bi n c i thông
tin c ng t các t ng mà ra.
c. T ng c ng ti p xúc v t c p
Ti p xúc v t c p gi a t ng l p d i cùng vƠ trên cùng lƠ đi u th nh tho ng c n
ph i lƠm đ thu th p thông tin k p th i, tr c ti p và ki m tra m c đ chính xác c a
kênh thông tin v n hành lâu nay.
Trong th i đ i ngày nay, thông tin là quy n l c. Ng i s h u thông tin có th
tr c ti p hay gián ti p, tác đ ng đ n công vi c theo Ủ mình. Do đó nguyên t c quan
tr ng lƠ đ ng bao gi l thu c m t kênh thông tin duy nh t.
d. X lý m i thông tin khi nh n
H i l i, đi u tra l i, ch t v n khi có nghi ng , yêu c u xem b n g c thông tin, t
t h p l i báo cáo…lƠ nh ng cách ph i lƠm đ có nh ng góc nhìn đa d ng v thông tin
nh n đ c. Tránh tình tr ng nghe theo m t chi u.

e. H n ch vi c gi u thông tin
Nh ng thông tin b t l i v tình hình th c hi n có th không đ n tai ng i ch u
trách nhi m n u ông ta không s n sƠng nghe đi u x u. Ho c n u viên ch c không mu n
cho ông ta bi t l i l m trong thi hƠnh. Giám đ c ch ng trình ph i có kênh riêng đ n m,
vƠ ph i có bi n pháp ng n ch n tình tr ng m thông tin.
Ta cùng tham kh o nguyên t c th c hi n chính sách h tr v nhƠ xƣ h i: Vi c
th c hi n các chính sách h tr v nhà xã h i c ng ph i tuân theo các nguyên t c nh t
đ nh đ c quy đ nh t i i u 52 Lu t nhà n m 2014. Vi c th c hi n chính sách h tr
v nhà xã h i ph i b o đ m các nguyên t c sau đơy:

HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 22


BÀN V CH

đ

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

Tể nể t, có s k t h p gi a Nhà n c, c ng đ ng dân c , dòng h và đ i t
c h tr trong vi c th c hi n chính sách.

ng

Tể hai, b o đ m công khai, minh b ch, có s ki m tra, giám sát ch t ch c a c
quan nhà n c có th m quy n và c ng đ ng dân c . Vi c th c hi n chính sách h tr v

nhà xã h i ph i đ m b o đ c tính công khai, minh b ch, vi c th c hi n chính sách này
ph i đ m b o có s ki m tra, giám sát t phía c quan có th m quy n th c hi n.
Tể ba, b o đ m đúng đ i t ng, đ đi u ki n theo quy đ nh c a Lu t nhà n m
2014. Không ph i đ i t ng nào c ng đ c h tr v nhà xã h i. Chính vì v y, c n
ph i xem xét đ đ m b o h tr nhà cho đúng đ i t ng đ c h tr nh ng i có công
v i cách m ng, gia đình h nghèo, h c n nghèo khu v c nông thôn, s quan, h s
quan…
Tể t , tr ng h p m t đ i t ng đ c h ng nhi u chính sách h tr khác nhau
thì đ c h ng m t chính sách h tr m c cao nh t; tr ng h p các đ i t ng có cùng
tiêu chu n và đi u ki n thì đ i t ng là ng i khuy t t t, n gi i đ c u tiên h tr
tr c.
Tể n m, tr ng h p h gia đình có nhi u đ i t ng đ c h ng nhi u chính
sách h tr thì ch áp d ng m t chính sách h tr cho c h gia đình. y ban nhân dân
c p t nh ch u trách nhi m t ch c th c hi n và ki m tra, thanh tra vi c th c hi n chính
sách h tr v nhà xã h i trên đ a bàn.
4.2.4. PH

NG TH C TH C HI N CHÍNH SÁCH

Không có m t chính sách nƠo đ c th c hi n hoƠn h o n u nó thi u m t k
ho ch hƠnh đ ng c th . K ho ch hƠnh đ ng th ng đ c xơy d ng trên n n t ng quan
đi m v ph ng th c th c hi n. Nh ng ph ng th c th c hi n khác nhau s kéo theo k
ho ch tác nghi p đ ng nhiên khác nhau v quy mô, tính ph i h p, trình t các ho t
đ ng, thao tác vƠ hi u qu sau. Có nh ng ph ng th c phù h p v i các chính sách nƠy
nh ng t ra không phù h p v i chính sách kia. Ch n l a đúng ph ng th c t ng ng
v i lo i chính sách vƠ t ch c t t nó, lƠ lƠm xong n a ph n vi c còn l i. Tr c h t, đ áp
d ng cho t t c các lo i chính sách, có các ph ng th c chính sau đơy.
4.2.4.1. Phân lo i ịể

nỂ th c theo b n ch t chính sách

Phơn lo i ph ng th c th c hi n theo b n ch t chính sách còn g i lƠ cách
phơn lo i khách quan vì nó coi tr ng vi c lƠm phù h p quá trình th c hi n theo tình
hình riêng có c a m i chính sách. V i nh ng đi u ki n nh t đ nh có 4 ph ng th c.
B ng 11.1: Phơn lo i ph

ng th c th c hi n chính sách theo b n ch t chính sách

HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 23


BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

Ki n th c v chính
Ch c ch n, rõ rƠng

Không ch c ch n vƠ không
rõ ràng

Ho ch đ nh m c tiêu ra theo
t ng b ph n đ th c hi n

Th c hi n b i vi c phán x ,
phán đoán: có ho c không

Th c hi n b ng cách ng
d ng t ng b c linh ho t
đi u ch nh

Th c hi n b i sáng ki n, v i
s h tr quan đi m c a t p
th

sách
M c tiêu
c a chính sách
Ch c ch n, rõ rƠng
Không ch c
không rõ ràng

ch n

vƠ

a. Ho ch đ nh m c tiêu theo b ph n (1)
V i nh ng chính sách mƠ m c tiêu đ c xác đ nh r t rõ rƠng, kinh nghi m vƠ hi u
bi t ti n t liên quan vƠ b n thơn v n đ c a chính sách c ng r t đ y đ , quá trình th c
hi n đ c xem lƠ khá n đ nh, thì vi c t ch c th c hi n có th b t đ u b i phơn đo n
m c tiêu thƠnh b ph n vƠ ti n hƠnh hoƠn t t t ng b ph n theo m t trình t nh t đ nh.
Ng i ta còn g i đơy lƠ quy trình th c hi n có lý trí. B i m i hƠnh vi trong quá trình thi
hƠnh đ u đ c h ng d n t m t t ch c nh t quán v m c tiêu vƠ đ kinh nghi m v
n i dung c n lƠm.
Chính sách l n (Policy) có th có nhi u m c tiêu. M i m c tiêu đ c phơn ra
thƠnh các ch ng trình nh h n (Program). Các ch ng trình ti p t c có th chia ra thƠnh

t ng d án c s (Project). HoƠn t t t t c d án có ngh a k t thúc hi u qu ch ng trình.
Th c hi n thƠnh công m i ch ng trình lƠ xong m t m c tiêu. Quá trình t ng t c ng
di n ra các m c tiêu khác cho đ n khi m i m c tiêu chính sách đ u đ c th c hi n
b. Ph

ng th c th c hi n b i phán đoán lý trí (2)

Th c hi n chính sách trong tr ng h p nƠy đòi h i ph i tích l y liên t c thông
tin, đ a ra các phán đoán ng n h n đ d đi u ch nh vƠ th c hi n chúng theo th i đi m
thích h p. K t qu th c hi n chính sách h u h t l thu c vƠo đ chính xác c a d báo. D
báo sai, quá trình th c hi n s phá s n. Nói chung, th c hi n chính sách b i phán đoán
ph i r t th n tr ng vƠ không nên đ a ra các k ho ch dƠi h n, khó đi u ch nh.Th ng ch
có chính sách áp d ng cho các v n đ bí m t m i c n ph i th c hi n theo ph ng th c
này.
c. Áp d ng tùng b

c vƠ đi u ch nh (3)

Trong chính sách có ch mang n i dung r t rõ rƠng, nh ng m c tiêu không rõ rƠng
lƠ t ng đ i hi m. B i th ng m t khi n i dung v n đ đ c nh n di n rõ, thì yêu c u
c a nó vƠ m c tiêu, xác đ nh không khó l m.
C ng i th a hƠnh, đ i t ng c a chính sách vƠ ng i lƠm chính sách đ u tích
l y d n kinh nghi m trong khi thi hƠnh đ xác đ nh m c tiêu th c c a v n đ mƠ h
mong mu n đ t t i. V i đ i t ng nh n chính sách, thí d tr c p b ng ti n, sau m t th i
gian, h d n xác đ nh đ c cái mƠ mình c n th c s lƠ ng i không vƠ nh n kho n ti n ít
i đ s ng hƠng tu n, hay m t công vi c n đ nh v i m c l ng khá trong t ng lai. a
s s nhanh chóng th y m c tiêu c a h . i u t ng t c ng di n ra v i ng i th c hi n
HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 24

BÀN V CH

NG 4 TH C HI N CHÍNH SÁCH CÔNG

GVHD: TS. LÊ B O

vƠ ch th lƠm chính sách. H qu lƠ s có nh ng đi u ch nh t t y u gi a chính sách tr
c p vƠ d y ngh .
d. Th c hi n b i sáng ki n vƠ góp ý c a t p th (4)
Xơy d ng m t ch đ xƣ h i ch a h có trên đ i, ch a h có t ng k t, rõ ràng là
khó xác đ nh m c tiêu vƠ n i dung. Chính sách ch a đ ng m t lúc nhi u m c tiêu, th m
chí mơu thu n nhau, s lƠm cho ng i th c hi n khó th bi t đơu lƠ m c tiêu chính, đơu
lƠ ph , đơu lƠ n i ph i dƠnh u tiên ti n b c, th i gian. VƠ nh t lƠ không bi t ph i b t đ u
nh th nƠo. Chính sách tù mù vƠ sai ph ng pháp ngay t đ u, thì không rõ rƠng v m i
cái.
Trong nh ng tình hu ng trên, chính sách ch có th th c hi n b i sáng ki n c a
ng i th a hƠnh. V a lƠm v a đi u ch nh, v a lƠm v a h c (Learning from doing).
tránh sai l m vƠ tr giá n ng, ph ng pháp duy nh t lƠ tranh th Ủ ki n c a đa s v cách
lƠm đ chính sách d đ t s nh t trí m c toƠn dơn.
… Khuynh h

ng v ph

ng th c th c hi n t d

i lên

Cách th c th c hi n nƠy ch m i d ng khuynh h ng khoa h c trong các NhƠ

khoa h c chính quy n. Tuy nhiên, m t ph n c a quan đi m đƣ đ c áp d ng trong x lỦ
nhi u v n đ thu c quá trình xơy d ng l n th c hi n chính sách.
Ng i ta l p lu n r ng, h u nh t t c m i chính sách công đ u th c hi n theo c
ch t trên xu ng (Top-Down). ụ t ng quan đi m c a bên trên v đi u mƠ nhơn dơn
phía d i c n, đ c ph thƠnh hƠnh đ ng c th , r i chuy n xu ng th c hi n cho nhơn
dân.
Không có gì ch c r ng cách ngh v đi u nhơn dơn c n vƠ hƠnh đ ng cho nó đúng
nh đi u nhơn dơn th c s mu n. CƠng không có gì ch c ch n r ng h u qu c a nh ng
chính sách l i hoƠn toƠn đúng nh tiên li u đ phù h p v i nhu c u th c t . Chính sách
đ c lƠm b i m t s ng i, đ r i l i áp d ng cho ng i khác. Do đó, t i sao không lƠm
vƠ th c hi n chính sách t nhơn dơn? Ngh a lƠ đ cho nhơn dơn t lƠm chính sách cho
chính h . Lúc đó, vi c th c hi n s không thƠnh v n đ , b i nó hoƠn toƠn phù h p v i
nhu c u c a h .
NgoƠi ra, quan đi m nƠy cón cho r ng gi i chính tr ch u quá nhi u tác đ ng m i
khi lƠm chính sách. Cho nên, chính sách th ng lƠ ph i ph c v m c tiêu chính tr . Do
v y, l p lu n d n đ n ch ph i đ cho nhơn dơn quy t đ nh chính sách s ng d ng cho
h .
4.2.4.2. Nh ng h n ch trong th c thi chính sách công hi n nay
- Có th kh ng đ nh r ng có đ c chính sách công đúng đ n m i ch lƠ ắđi u ki n
c n” đ đ a chính sách vƠo cu c s ng. T ch c th c thi lƠ ắđi u ki n đ ” c a chính sách
công. Nói nh v y đ th y rõ m i quan h có tính quy t đ nh gi a các khâu trong quá
trình th c thi chính sách. Tuy nhiên, trong th c t v n t n t i nh ng chính sách ban hành
ch a sát th c ti n nên th c hi n hi u l c, hi u qu th p.
- Công tác tuyên truy n, ph bi n, giáo d c v n i dung và yêu c u c a chính sách
có khi ch a đ y đ , rõ ràng và k p th i t i nh ng đ i t ng liên quan (nhà ch c trách,
nh ng ng i th c thi vƠ ng i dân), d n đ n hi u sai.

HVTH: PH M CÔNG THÀNH

TRANG 25