Nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại công ty cổ phần thương mại máy và thiết bị nam dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
---o0o---

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI:

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
SỬ DỤNG TÀI SẢN TẠI CÔNG TY
CỔ PHẦN THƢƠNG MẠI MÁY VÀ
THIẾT BỊ NAM DƢƠNG

SINH VIÊN THỰC HIỆN: NGUYỄN QUỲNH GIANG
MÃ SINH VIÊN

: A19330

CHUYÊN NGÀNH

: TÀI CHÍNH

HÀ NỘI - 2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
---o0o---

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI:

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
SỬ DỤNG TÀI SẢN TẠI CÔNG TY
CỔ PHẦN THƢƠNG MẠI MÁY VÀ
THIẾT BỊ NAM DƢƠNG

Giáo viên hƣớng dẫn

: ThS. Nguyễn Hồng Nga

Sinh viên thực hiện

: Nguyễn Quỳnh Giang

Mã sinh viên

: A19330

Chuyên ngành

: Tài chính

HÀ NỘI - 2015

Thang Long University Library


LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên, em xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất tới các thầy,

cô giáo trong trường Đại học Thăng Long và đặc biệt tới giáo viên hướng dẫn ThS.
Nguyễn Hồng Nga đã luôn tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, truyền đạt những kiến thức
quý báu cho em trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và thực hiện khóa luận này.
Trong suốt thời gian thực tập để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp, em xin cảm ơn tới
toàn thể các anh chị, cán bộ nhân viên của Công ty cổ phần thương mại máy và thiết bị
Nam Dương đã tạo điều kiện thuận lợi và giúp đỡ em suốt thời gian qua.
Do giới hạn thời gian thực tập, nghiên cứu cũng như lượng kiến thức và khả năng
lập luận còn hạn chế khó tránh khỏi những thiếu sót trong quá trình hoàn thiện khóa
luận. Em rất mong nhận được sự góp ý và đánh giá chân thành của các thầy, cô giáo để
khóa luận của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 07 tháng 07 năm 2015
Sinh viên

Nguyễn Quỳnh Giang


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ
trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người
khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được
trích dẫn rõ ràng.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này!
Sinh viên
(Ký và ghi rõ họ tên)

Nguyễn Quỳnh Giang

Thang Long University Library

MỤC LỤC
Trang

LỜI MỞ ĐẦU
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN
TRONG DOANH NGHIỆP ............................................................................... 1
1.1. Tài sản trong doanh nghiệp ........................................................................... 1
1.1.1. Khái niệm tài sản trong doanh nghiệp ................................................................1
1.1.2. Phân loại tài sản trong doanh nghiệp .................................................................2
1.2. Hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp .............................................. 7
1.2.1. Khái niệm hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp ..................................7
1.2.2. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp .......8
1.2.3. Cơ cấu tài sản trong doanh nghiệp......................................................................8
1.2.4. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp ...............9
1.3. Một số nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh
nghiệp ................................................................................................................ 14
1.3.1. Các nhân tố chủ quan ........................................................................................14
1.3.2. Các nhân tố khách quan ....................................................................................16
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG SỬ DỤNG TÀI SẢN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN
THƢƠNG MẠI MÁY VÀ THIẾT BỊ NAM DƢƠNG .............................................19
2.1. Giới thiệu chung về công ty Công ty cổ phần thƣơng mại máy và thiết bị
Nam Dƣơng ......................................................................................................... 19
2.1.1. Sơ lược về Công ty cổ phần thương mại máy và thiết bị Nam Dương ............19
2.1.2. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty cổ phần thương mại máy và
thiết bị Nam Dương ......................................................................................................19
2.1.3. Cơ cấu tổ chức và hoạt động của Công ty cổ phần thương mại máy và thiết bị
Nam Dương...................................................................................................................20
2.1.4. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty cổ phần thương mại
máy và thiết bị Nam Dương .........................................................................................21

2.2. Thực trạng hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty cổ phần thƣơng mại máy
và thiết bị Nam Dƣơng ....................................................................................... 23
2.2.1. Khái quát tình hình sản xuất kinh doanh tại Công ty cổ phần thương mại máy
và thiết bị Nam Dương .................................................................................................23
2.2.2. Thực trạng sử dụng tổng tài sản tại Công ty cổ phần thương mại máy và thiết
bị Nam Dương ..............................................................................................................30


2.2.3. Thực trạng sử dụng tài sản ngắn hạn tại Công ty cổ phần thương mại máy và
thiết bị Nam Dương ......................................................................................................33
2.2.4. Thực trạng sử dụng tài sản dài hạn tại Công ty cổ phần thương mại máy và
thiết bị Nam Dương ......................................................................................................42
2.3. Đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty cổ phần thƣơng mại máy và
thiết bị Nam Dƣơng ............................................................................................ 45
2.3.1. Những thành tựu đạt được ................................................................................45
2.3.2. Một số hạn chế và nguyên nhân ........................................................................46
CHƢƠNG 3 . MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG
TÀI SẢN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THƢƠNG MẠI MÁY VÀ THIẾT BỊ NAM
DƢƠNG ........................................................................................................................49
3.1. Định hƣớng phát triển của Công ty cổ phần thƣơng mại máy và thiết bị
Nam Dƣơng ......................................................................................................... 49
3.1.1. Môi trường kinh doanh ......................................................................................49
3.1.2. Định hướng phát triển của Công ty cổ phần thương mại máy và thiết bị
Nam Dương ......................................................................................................... 50
3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty cổ
phần thƣơng mại máy và thiết bị Nam Dƣơng .................................................. 51
3.2.1. Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản ngắn hạn của Công ty cổ phần
thương mại máy và thiết bị Nam Dương .....................................................................51
3.2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản dài hạn của Công ty cổ phần
thương mại máy và thiết bị Nam Dương .....................................................................58

3.2.3. Một số giải pháp khác ........................................................................................59
KẾT LUẬN

Thang Long University Library


DANH MỤC VIẾT TẮT
Ký hiệu viết tắt

Tên đầy đủ

CP

Cổ phần

DT

Doanh thu

TSDH

Tài sản dài hạn

TSNH

Tài sản ngắn hạn


DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Trang

Bảng 2.1: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh .........................................................24
Bảng 2.2: Quy mô tài sản tại Công ty cổ phần thương mại máy và thiết bị Nam Dương
.......................................................................................................................................30
Bảng 2.3: Hiệu suất sử dụng tài sản của Công ty CP thương mại máy và thiết bị Nam
Dương ............................................................................................................................31
Bảng 2.4: Khả năng sinh lời của công ty cổ phần thương mại máy và thiết bị Nam
Dương ............................................................................................................................32
Bảng 2.5: Quy mô và cơ cấu tài sản ngắn hạn tại Công ty CP thương mại máy và thiết
bị Nam Dương ...............................................................................................................34
Bảng 2.6: Phân tích khả năng thanh toán của Công ty CP thương mại máy và thiết bị
Nam Dương ...................................................................................................................37
Bảng 2.7: Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản ngắn hạn tại Công ty CP thương mại máy
và thiết bị Nam Dương ..................................................................................................39
Bảng 2.8: Phân tích chu kì kinh doanh của Công ty CP thương mại máy và thiết bị
Nam Dương ...................................................................................................................40
Bảng 2.9: Quy mô và cơ cấu tài sản dài hạn tại Công ty CP thương mại máy và thiết bị
Nam Dương ...................................................................................................................43
Bảng 2.10: Phân tích hiệu quả sử dụng tài sản dài hạn tại Công ty CP thương mại máy
và thiết bị Nam Dương ..................................................................................................44
Bảng 3.1: Mức trích lập dự phòng các khoản phải thu ngắn hạn ..................................55

Biểu đồ 2.1: Tình hình biến động doanh thu thuần và lợi nhuận gộp của công ty CP
thương mại máy và thiết bị Nam Dương .......................................................................26
Biểu đồ 2.2: Lợi nhuận sau thuế của công ty giai đoạn 2012 - 2014 ............................29
Biểu đồ 2.3: Cơ cấu tài sản tại Công ty CP thương mại máy và thiết bị Nam Dương ..30
Biểu đồ 2.4: Quy mô và cơ cấu tài sản ngắn hạn tại Công ty CP thương mại máy và
thiết bị Nam Dương .......................................................................................................34
Biểu đồ 2.5: Cơ cấu các khoản phải thu ngắn hạn của công ty CP thương mại máy và
thiết bị Nam Dương .......................................................................................................36

Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần thương mại máy và thiết bị Nam
Dương ............................................................................................................................20
Sơ đồ 2.2: Quy trình hoạt động kinh doanh chung........................................................22

Thang Long University Library


LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong những năm gần đây, tình hình kinh tế và thị trường xây dựng, bất động sản
của cả nước luôn có tình hình biến động thất thường và vẫn phải đối mặt với những
thách thức lớn. Có những giai đoạn mà tình hình tiến độ các công trình xây dựng
chững lại, thị trường bất động sản đóng băng không chỉ gây tổn thất đến các doanh
nghiệp kinh doanh bất động sản mà còn gây khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất,
cung ứng vật tư, thiết bị, vật liệu xây dựng. Điều này dẫn đến một số doanh nghiệp gặp
khó khăn trong công tác đấu thầu và nhận thầu, thậm chí bị dừng hoạt động, chi phí
tăng cao, lượng hàng tồn kho quá lớn gây ứ đọng vốn của doanh nghiệp. Thực tế nhiều
năm quá cho thấy, không ít các doanh nghiệp rơi vào tình trạng thua lỗ, phá sản.
Để có thể đứng vững trên thị trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, đáp ứng nhu
cầu ngày một tăng cao của khách hàng, các doanh nghiệp cung cấp vật tư xây dựng
luôn phải chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm với giá cả phù hợp. Quá trình đổi
mới cơ chế quản lý của các doanh nghiệp Việt Nam cũng cho thấy, doanh nghiệp nào
xây dựng và thực hiện tốt công tác quản lý và sử dụng tài sản thì doanh nghiệp đó sẽ
có tỷ suất sinh lời cao, thu về lợi nhuận lớn. Do đó việc sử dụng và quản lý tài sản một
cách có hiệu quả luôn là vấn đề mà các nhà quản lý doanh nghiệp phải quan tâm và
chú trọng. Nếu không có các giải pháp cụ thể thì sẽ gây ra những lãng phí không nhỏ
cho doanh nghiệp.
Công ty cổ phần thương mại máy và thiết bị Nam Dương là công ty chuyên cung
cấp các máy móc, thiết bị xây dựng cho các công trình xây dựng, các dự án bất động
sản, .... Dù gặp nhiều khó khăn nhưng trong nhiều năm qua nhưng công ty đã có nhiều

cố gắng trong việc sử dụng và quản lý tài sản sao cho hiệu quả nhất. Tuy nhiên việc sử
dụng tài sản của công ty đã thật sự mang lại hiệu quả như mong đợi không hay còn tồn
tại nhiều mặt hạn chế gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của công ty. Từ thực
tế nêu trên, với những kiến thức đã được học tại trường Đại học Thăng Long và từ
thực tiễn hoạt động của Công ty cổ phần thương mại máy và thiết bị Nam Dương, em
đã lựa chọn đề tài “Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty cổ
phần thƣơng mại máy và thiết bị Nam Dƣơng” để làm đề tài khóa luận tốt nghiệp
của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Thông qua quá trình nghiên cứu, khóa luận tập trung làm rõ các mục tiêu sau:
-

Tổng quan cơ sở lý luận cơ bản về tài sản và hiệu quả sử dụng tài sản tại
doanh nghiệp;


-

Phân tích thực trạng sử dụng tài sản tại Công ty cổ phần thương mại máy
và thiết bị Nam Dương;

-

Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty
cổ phần thương mại máy và thiết bị Nam Dương.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
-

Đối tượng nghiên cứu: Hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp.

-

Phạm vi nghiên cứu: Hiệu quả sử dụng tài sản tại Công ty cổ phần thương
mại máy và thiết bị Nam Dương trong giai đoạn năm 2012 – 2014.

4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu được kết hợp sử dụng trong khóa luận bao gồm
phương pháp thống kê, phương pháp so sánh, phương pháp phân tích tổng hợp.
5. Kết cấu khóa luận
Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục từ các từ viết tắt, danh mục bảng, biểu đồ,
sơ đồ thì kết cấu của khóa luận gồm ba chương như sau:
Chƣơng 1: Cơ sở lí luận về hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp
Chƣơng 2: Thực trạng sử dụng tài sản tại Công ty cổ phần thƣơng mại máy
và thiết bị Nam Dƣơng
Chƣơng 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản tại
Công ty cổ phần thƣơng mại máy và thiết bị Nam Dƣơng

Thang Long University Library


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG TÀI SẢN TRONG
DOANH NGHIỆP
1.1. Tài sản trong doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm tài sản trong doanh nghiệp
Theo chuẩn mực Kế toán quốc tế (IAS) do Hội đồng chuẩn mực kế toán Quốc tế
(IASC) đưa ra, tài sản là nguồn lực do doanh nghiệp kiểm soát, là kết quả của những
hoạt động trong quá khứ, mà từ đó một số lợi ích kinh tế trong tương lai có thể dự kiến
trước một cách hợp lý. Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS), tài sản là nguồn lực

do doanh nghiệp kiểm soát và có thể thu được lợi ích kinh tế trong tương lai.
Theo điều 163 của Luật Dân sự 2005, tài sản bao gồm vật, tiền, giấy tờ có giá
(như trái phiếu, cổ phiếu, kỳ phiếu...) và các quyền tài sản (như quyền tác giả, quyền
sở hữu công nghiệp, quyền đối với giống cây trồng, quyền đòi nợ, quyền được nhận số
tiền bảo hiểm đối với vật bảo đảm, quyền tài sản đối với phần vốn góp trong doanh
nghiệp, quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng...). Quyền tài sản là quyền trị giá được
bằng tiền và có thể chuyển giao trong giao dịch dân sự, kể cả quyền sở hữu trí tuệ
(Điều 181 của Luật Dân sự 2005).
Tài sản của doanh nghiệp rất phong phú và đa dạng, có thể là hữu hình, vô hình,
bằng tiền, cố định hay lưu động..., nó không chỉ thể hiện dưới hình thái vật chất mà
còn biểu hiện dưới hình thái giá trị, là những tài sản chắc chắn mang lại lợi ích kinh tế
trong tương lai cho doanh nghiệp khi sử dụng. Giá trị của tài sản được biểu hiện bằng
tiền, gọi là vốn của doanh nghiệp. Giá trị của chúng cần phải được đánh giá, đo đạc
một cách chính xác, tin cậy và được so sánh với các thước đo trung gian áp dụng theo
các quy định hiện hành. Do đó, tài sản đóng vai trò quan trọng trong hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần mang lại lợi ích cho sự tồn tại và phát
triển của doanh nghiệp.
Một số đặc điểm của tài sản là:
- Mỗi tài sản có những đặc tính nhất định, có thể thể hiện dưới hình thái vật chất
hoặc giá trị tinh thần;
- Thuộc sở hữu của một chủ thể. Theo điều 164 của Luật Dân sự 2005, quyền sở
hữu bao gồm: quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt tài sản của
chủ sở hữu theo quy định của pháp luật; chủ sở hữu là cá nhân, pháp nhân, chủ
thể khác có đủ ba quyền là quyền chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt
tài sản;

1


- Tài sản có thể chuyển nhượng, trao đổi hay có thể được mua, bán, tặng, cho

với người thứ ba;
- Tài sản tham gia trực tiếp vào chu kỳ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
1.1.2. Phân loại tài sản trong doanh nghiệp
a. Căn cứ vào hình thái biểu hiện
- Tài sản hữu hình
Tài sản hữu hình là những tài sản có hình thái vật chất do chủ tài sản nắm giữ để
sử dụng phục vụ các mục đích của mình. Tài sản hữu hình bao gồm tài sản ngắn hạn
và tài sản dài hạn.
- Tài sản vô hình
Tài sản vô hình là tài sản không có hình thái vật chất nhưng xác định được giá trị
do chủ tài sản nắm giữ để sử dụng phục vụ mục đích của mình. Tài sản vô hình bao
gồm: kỹ năng quản lý, bí quyết marketing, danh tiếng, uy tín, tên hiệu, biểu tượng
doanh nghiệp và việc sở hữu các quyền và công cụ hợp pháp (quyền sử dụng đất,
quyền sáng chế, bản quyền, quyền kinh doanh hay các hợp đồng).
b. Căn cứ vào đặc điểm luân chuyển và công dụng
Tài sản của doanh nghiệp được chia thành hai nhóm tài sản cơ bản là tài sản ngắn
hạn và tài sản dài hạn.
Tài sản ngắn hạn
Tài sản ngắn hạn (còn gọi là tài sản lưu động) là đối tượng lao động chỉ tham gia
vào một chu kỳ sản xuất kinh doanh, có thời gian chuyển đổi thành tiền trong vòng
một năm (hoặc một chu kỳ sản xuất kinh doanh) và thường xuyên luân chuyển trong
quá trình đó. Trong chu kỳ sản xuất kinh doanh, các đối tượng lao động thông qua quá
trình sản xuất hợp thành thực thể của sản phẩm. Kết thúc chu kỳ, doanh nghiệp sẽ thu
về toàn bộ vốn đầu tư cho tài sản ngắn hạn. Ngoài ra, phần chênh lệch giữa khoản vốn
đầu tư và số tiền thực tế thu về chính là khoản lợi nhuận của doanh nghiệp.
Vì toàn bộ giá trị của tài sản ngắn hạn sẽ được dịch chuyển một lần vào sản phẩm
nên để đảm bảo quá trình sản xuất kinh doanh được thuận lợi, liên tục, doanh nghiệp
phải luôn dự trữ tài sản ngắn hạn ở tất cả các khâu trong quá trình sản xuất. Do đó
trong mỗi giai đoạn của chu kỳ kinh doanh, hình thái biểu hiện của tài sản ngắn hạn
luôn thay đổi tại mọi thời điểm. Thông thường với doanh nghiệp thương mại, vòng

luân chuyển của tài sản ngắn hạn thường đơn giản hơn và được phân thành các loại
dưới đây.

2

Thang Long University Library


- Tiền và các khoản tương đương tiền
Tồn tại dưới các loại hình thức sau đây:
+ Tiền mặt;
+ Tiền gửi ngân hàng;
+ Tiền đang chuyển.
Tài sản bằng tiền có thể là nội tệ, ngoại tệ, vàng bạc, đá quý ... có giá trị tương
đương như tiền. Loại tài sản này có tính thanh khoản cao, các doanh nghiệp sử dụng
nhằm mục đích thanh toán. Ngoài ra loại tài sản ngắn hạn này giúp phản ánh khả năng
thanh toán nhanh và khả năng quản lý tài chính của doanh nghiệp, đồng thời có kế
hoạch đầu tư tài chính tạm thời nhàn rỗi để tránh ứ đọng vốn.
- Các khoản phải thu
Các khoản phải thu là một loại tài sản của doanh nghiệp vì chúng phản ánh các
khoản tiền sẽ được thanh toán trong tương lai, được tính dựa trên tất cả các khoản nợ,
các giao dịch chưa thanh toán hoặc bất cứ nghĩa vụ tiền tệ nào mà các con nợ hay
khách hàng chưa thanh toán cho doanh nghiệp (bao gồm tất cả các khoản nợ doanh
nghiệp chưa đòi được, tính cả các khoản nợ chưa đến hạn thanh toán). Hầu hết các
khoản phải thu ngắn hạn được coi như là một phần của tài sản vãng lai của doanh
nghiệp.
Các khoản phải thu thường dưới dạng tín dụng và thường trong thời gian ngắn, từ
vài ngày cho đến 1 năm. Một doanh nghiệp có khoản phải thu, điều đó có nghĩa là
doanh nghiệp đã bán hàng nhưng chưa thu được tiền. Hầu hết các doanh nghiệp đều
cho phép một phần lượng bán của mình dưới hình thức trả chậm và được áp dụng cho

một số khách hàng thường xuyên hay một số khách hàng đặc biệt được gửi hóa đơn
định kỳ, và tránh được những rắc rối về thanh toán khi một giao dịch được thực hiện
(khách hàng ghi giấy nhận nợ với doanh nghiệp cho những sản phẩm hay dịch vụ đã
nhận).
Có thể phân loại các khoản phải thu như sau:
+ Phải thu khách hàng: Là tiền bán hàng, sản phẩm, dịch vụ chưa thu được
tiền, nhưng khách hàng đã chấp nhận thanh toán và khoản này đã được tính
vào phần doanh thu bán trong kỳ, kể cả trường hợp cấp tín dụng thương mại
(các doanh nghiệp cấp tín dụng cho nhau vay, không có sựu can thiệp của
ngân hàng);
+ Ứng trước cho người bán: Là khoản tiền thanh toán trước (ứng trước) cho
nhà cung cấp mặc dù doanh nghiệp chưa nhận được hàng hóa tại thời điểm
3


báo cáo. Mục đích của khoản phải thu này nhằm đảm bảo thự hiện hợp
đồng và nguồn hàng hóa đầu vào của doanh nghiệp;
+ Phải thu nội bộ: Là các khoản phải thu do các đơn vị nội bộ trong doanh
nghiệp chi hộ cho nhau hoặc các đơn vị có nghĩa vụ phải nộp cho nhau;
+ Các khoản phải thu khác: Là các khoản phải thu khi đã có các quyết định
như bồi thường, lãi thu về...;
+ Dự phòng các khoản phải thu khó đòi: Là khoản dự kiến bị tổn thất của các
khoản phải thu trong kỳ kinh doanh tiếp theo trong trường hợp con nợ
không có khả năng thanh toán cho doanh nghiệp.
- Hàng tồn kho
Hàng tồn kho là một hạng mục tài sản ngắn hạn quan trọng đối với các doanh
nghiệp sản xuất và thương mại. Là những tài sản được giữ để bán trong kỳ sản xuất
kinh doanh bình thường hoặc đang trong quá trình sản xuất kinh doanh dở dang; là
nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ để sử dụng trong quá trình sản xuất kinh doanh
hoặc cung cấp dịch vụ. Đó là những tài sản đã sẵn sàng để đem ra bán hoặc sẽ được

đem ra bán. Thông thường, tỷ trọng hàng tồn kho lớn thì sẽ làm ảnh hưởng không tốt
tới quá trình kinh doanh do doanh nghiệp sẽ phải tốn chi phí dự trữ, chi phí thanh lý
hay cải tiến hàng bị lỗi thời và thanh lý hàng hư hỏng. Tuy nhiên, việc không dự trữ đủ
hàng tồn kho cũng là một rủi ro vì doanh nghiệp có thể đánh mất những khoản doanh
thu bán hàng tiềm năng hoặc thị phần nếu giá tăng cao trong khi doanh nghiệp không
còn hàng để bán.
Hàng tồn kho bao gồm những tài sản có hình thái tồn tại như sau:
+ Tài sản ngắn hạn trong quá trình lưu trữ, chuẩn bị sản xuất như hàng mua
đang đi đường, nguyên vật liệu tồn kho, các công cụ, dụng cụ trong kho;
+ Tài sản ngắn hạn đang trong quá trình trực tiếp sản xuất: Là chi phí sản xuất
kinh doanh dở dang (hay bán sản phẩm). Loại tài sản này không chỉ bao
gồm giá trị nguyên vật liệu sử dụng trong quá trình sản xuất kinh doanh mà
còn bao gồm các chi phí khác như chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản
xuất chung (chi phí nhân viên phân xưởng, khấu hao tài sản cố định của
phân xưởng, ...);
+ Tài sản ngắn hạn trong quá trình dự trữ, tiêu thụ: Bao gồm thành phẩm
được doanh nghiệp chế tạo còn chưa tiêu thụ với giá trị được tạo thành bởi
chi phí sản xuất kinh doanh dở dang; hàng tồn kho trong các kho hàng,
quầy bán hàng với giá trị thực tế; hàng gửi đi bán chưa được chấp nhận

4

Thang Long University Library


thanh toán nên chưa được tính vào doanh thu hay các khoản phải thu của
doanh nghiệp.
+ Dự phòng giảm giá hàng tồn kho: Khoản giảm giá nguyên vật liệu, thành
phẩm, hàng hóa tồn kho dự kiến trong kỳ kinh doanh sau.
- Tài sản ngắn hạn khác

+ Tạm ứng cho người lao động.
+ Chi phí trả trước (đợi phân bổ): Là số tiền đã thanh toán cho một số khoản
chi phí (chi phí mua các loại bảo hiểm, chi phí sửa chữa lớn tài sản cố
định...) nhưng đến cuối kỳ hạch toán chưa được tính vào chi phí sản xuất
kinh doanh của kỳ báo cáo. Giá trị của các khoản này có thể nhỏ nhưng
giúp cho doanh nghiệp nhận được các lợi ích kinh tế trong tương lai mà
không phải chi trả chúng.
+ Các khoản cầm cố, đặt cọc, ký quỹ ngắn hạn: Là các khoản vẫn thuộc tài
sản của doanh nghiệp nhưng doanh nghiệp không có quyền nắm giữ cũng
như sử dụng chúng.
+ Tài sản đầu tư tài chính: Với các hình thức hoạt động đầu tư tài chính như
đầu tư chứng khoán, góp vốn liên doanh hoặc góp vốn hợp danh nhằm mục
đích làm tạo lợi nhuận từ nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi, phân tán rủi ro, tận
dụng các lợi thế của doanh nghiệp, các cơ hội kinh doanh và tạo nguồn dự
trữ đảm bảo khả năng thanh toán của doanh nghiệp.
Tài sản dài hạn
Tài sản dài hạn hay còn gọi là tài sản cố định là loại tài sản tham gia vào nhiều
chu kỳ sản xuất kinh doanh, có thời gian chuyển đổi thành tiền trên một năm (hoặc
một chu kỳ sản xuất kinh doanh). Do đó, giá trị của chúng được luân chuyển dần vào
giá trị sản phẩm trong mỗi chu kỳ sản xuất và được trích khấu hao từ doanh thu sản
phẩm thu về để bù đắp. Các tài sản dài hạn được quay vòng sử dụng qua nhiều chu kỳ
sản xuất kinh doanh vẫn giữ nguyên hình thái ban đầu mặc dù chúng có bị hao mòn.
Chúng chỉ bị thay thế khi đã bị hư hỏng hoàn toàn, không thể sửa chữa hay không còn
lợi ích kinh tế. Các tài sản dài hạn phải thỏa mãn đủ hai điều kiện là có tuổi thọ sử
dụng nhiều hơn một năm và giá trị tối thiểu được quy định phải từ 30 triệu Việt Nam
đồng (VND). Dựa vào hình thái biểu hiện và tính chất sở hữu, tài sản dài hạn được
chia thành các loại tài sản chính dưới đây.
- Tài sản cố định vô hình

5

Tài sản cố định vô hình là loại tài sản dài hạn không có hình thái vật chất cụ thể
nhưng giá trị được xác định, thể hiện một lượng giá trị đã được đầu tư chi trả, do
doanh nghiệp nắm giữ, sử dụng lâu dài trong quá trình sản xuất kinh doanh. Giá trị của
loại tài sản này mang lại lợi ích kinh tế, tăng khả năng cạnh tranh tiêu thụ sản phẩm
trong dài hạn cho doanh nghiệp từ các đặc quyền và quyền của doanh nghiệp và có
liên quan mật thiết đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Tài sản cố định vô hình được
chia thành nhiều loại.
+ Quyền sử dụng đất (chỉ tại Việt Nam) .
+ Chi phí thành lập, chuẩn bị sản xuất kinh doanh: chi phí để thăm dò thị
trường, lập dự án, quảng cáo, lệ phí đăng kí...
+ Bằng phát minh sáng chế: Giá trị được xác định bằng giá trị doanh nghiệp
mua lại bản quyền phát minh hay chi phí cho các công trình nghiên cứu
được nhà nước cấp bằng sáng chế mà doanh nghiệp phải trả.
+ Chi phí nghiên cứu, phát triển: Để tăng sức cạnh tranh, các doanh nghiệp
cần phải chi trả khoản chi phí khi chế tạo những sản phẩm mới, cải tiến
công nghệ ...
+ Chi phí lợi thế kinh doanh: Số tiền doanh nghiệp phải trả thêm cho sự thuận
lợi và phần lợi nhận được khi doanh nghiệp mua lại một doanh nghiệp khác.
+ Tài sản cố định vô hình khác: Quyền đặc nhượng; độc quyền nhãn hiệu và
tên hiệu; bản quyền tác giả.
- Tài sản cố định hữu hình
Tài sản cố định hữu hình là loại tài sản dài hạn có hình thái vật chất cụ thể, có giá
trị lớn và thời gian sử dụng dài do doanh nghiệp nắm giữ để sử dụng cho hoạt động
sản xuất kinh doanh. Bao gồm:
+ Đất: Giá trị của đất được hình thành từ các chi phí liên quan để có mặt bằng;
+ Máy móc, thiết bị;
+ Phương tiện vận tải, truyền dẫn thông tin, điện, nước, băng truyền tải vật tư,
hàng hóa;

+ Thiết bị, dụng cụ quản lý;
+ Cây lâu năm, súc vật làm việc cho sản phẩm;
+ Tài sản cố định hữu hình khác.
- Các tài sản dài hạn khác:

6

Thang Long University Library


+ Các khoản trả trước dài hạn;
+ Các khoản đầu tư tài chính dài hạn;
+ Bất động sản đầu tư;
+ Tài sản dài hạn khác.
c. Căn cứ vào khả năng di dời
- Bất động sản
Bất động sản là các tài sản không di dời được, bao gồm:
+ Đất đai: là tài sản quốc gia, loại hình tư liệu sản xuất đặc biệt thuộc sở hữu
toàn dân do nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý về đất đai;
+ Nhà, công trình xây dựng gắn liền với đất đai, kể cả các tài sản gắn liền với
nhà, công trình xây dựng đó;
+ Các tài sản khác gắn liền với đất đai;
+ Các tài sản khác do pháp luật quy định.
Chúng có đặc điểm là bền vững, cố định với một không gian, vị trí nhất định,
không di dời được, khả năng sinh lời của bất động sản chịu tác động của yếu tố môi
trường: điều kiện kinh tế, tính chất xã hội và điều kiện môi trường. Bất động sản có
tính khác biệt do các bất động sản luôn khác nhau về vị trí, diện tích, kết cấu, ... Giá trị
của bất động sản bao gồm cả chi phí xây dựng trên nó là rất lớn.
- Động sản
Động sản là những tài sản không phải là bất động sản và có đặc điểm là không

gắn cố định với một không gian, vị trí nhất định và có thể di, dời được (máy, thiết bị,
phương tiện vận tải, dây chuyền công nghệ…). Ngoài ra, tuổi thọ của chúng có phần
ngắn hơn so với bất động sản và có thể chuyển nhượng thay đổi chủ sở hữu dễ dàng.
1.2. Hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp
1.2.1. Khái niệm hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp
Hiệu quả là một thuật ngữ phản ánh kết quả thực hiện các mục tiêu trong mối
quan hệ giữa kết quả thực hiện các mục tiêu của chủ thể và những chi phí, đầu tư bỏ ra
để có được kết quả đó trong điều kiện nhất định. Hiệu quả kinh tế phản ánh trình độ sử
dụng các nguồn lực của doanh nghiệp để đạt được các mục tiêu xác định trong hoạt
động sản xuất kinh doanh mà trong đó hiệu quả sử dụng tài sản gắn liền với lợi ích của
doanh nghiệp. Để các doanh nghiệp có thể đạt được mục tiêu nâng cao lợi ích kinh
doanh, tối đa hóa lợi nhuận, các doanh nghiệp phải xây dựng một kế hoạch đầu tư sử

7


dụng tài sản có hiệu quả phù hợp với tình hình của thị trường lẫn tình hình kinh doanh
của doanh nghiệp. Như vậy, hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp phản ánh trình
độ, năng lực khai thác và sử dụng tài sản của doanh nghiệp sao cho quá trình sản xuất
kinh doanh đạt được hiệu quả kinh tế cao nhất.
1.2.2. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp
Mục đích của các doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh hiện nay
đều hướng tới mục tiêu đạt được lợi nhuận cao nhất và giảm thiểu chi phí. Lợi nhuận
của hoạt động kinh doanh là chênh lệch giữa doanh thu của hoạt động kinh doanh và
chi phí của hoạt động kinh doanh. Như vậy, lợi nhuận vừa là chỉ tiêu phản ánh kết quả
đồng thời vừa là chỉ tiêu phản ánh tính hiệu quả của các hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp. Ngoài ra, nó còn là nguồn tích lũy cơ bản để tái sản xuất mở rộng
doanh nghiệp.
Đảm bảo mục tiêu lợi nhuận hay đảm bảo tình hình tài chính của doanh nghiệp là
vô cùng quan trọng. Để đạt được mục tiêu các doanh nghiệp cần nâng cao công tác

quản lý các nguồn lực, nỗ lực khai thác triệt để và sử dụng có hiệu quả tài sản của
mình trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Do đó, việc nâng cao hiệu quả sử dụng tài
sản trong doanh nghiệp là cần thiết, tạo ra điều kiện tốt nhất để doanh nghiệp tổ chức
hoạt động sản xuất kinh doanh và từ đó đóng góp quan trọng cho sự tồn tại và phát
triển của doanh nghiệp. Ngoài ra, việc nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản còn mang lại
những lợi ích khác cho doanh nghiệp như:
- Tăng lợi thế cạnh tranh giữa các doanh nghiệp được tạo ra nhờ doanh nghiệp
khai thác và sử dụng tốt tài sản sẽ giảm bớt nhu cầu vay vốn cũng như tiết
kiệm được các loại chi phí, lãi vay;
- Đầu tư, nâng cấp các thiết bị, máy móc và được sử dụng hợp lý sẽ làm tăng
năng suất lao động, đồng thời thể hiện trình độ trang thiết bị, cơ sở vật chất
cũng như gián tiếp nâng cao trình độ tay nghề, chuyên môn cho người lao
động, đặc biệt là những người trực tiếp điều hành và thi công máy móc.
Vì vậy, việc nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp là vô cùng
quan trọng, là điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại và phát triển của mọi tổ chức kinh tế
hoạt động trong nền kinh tế thị trường hiện nay.
1.2.3. Cơ cấu tài sản trong doanh nghiệp
- Tỷ trọng tài sản ngắn hạn
Tỷ trọng tài sản ngắn hạn =

Tổng tài sản ngắn hạn
Tổng tài sản

8

Thang Long University Library


Tỷ trọng tài sản ngắn hạn cho biết trong 100 đồng tài sản của doanh nghiệp thì có
bao nhiêu đồng tài sản ngắn hạn.

- Tỷ trọng tài sản dài hạn
Tỷ trọng tài sản dài hạn =

Tổng tài sản dài hạn
Tổng tài sản

Tỷ trọng tài sản dài hạn cho biết trong 100 đồng tài sản của doanh nghiệp thì có
bao nhiêu đồng tài sản dài hạn.
1.2.4. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp
a. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng tổng tài sản trong doanh nghiệp
- Hiệu suất sử dụng tổng tài sản
Hiệu suất sử dụng tổng tài sản =

Doanh thu thuần
Tổng tài sản

Chỉ tiêu này cho biết một đồng tài sản của doanh nghiệp tạo ra bao nhiêu đồng
doanh thu, hay doanh nghiệp đã sử dụng tổng tài sản hiệu quả như thế nào trong việc
tạo ra doanh thu. Hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp càng cao được phản ánh
khi chỉ tiêu này càng lớn.
- Tỷ suất sinh lời trên doanh thu (Return on sales - ROS)
Tỷ suất sinh lời trên doanh thu =

Lợi nhuận ròng
Doanh thu thuần

Chỉ tiêu ROS cho biết một đồng doanh thu thuần sẽ tạo ra bao nhiêu đồng lợi
nhuận sau thuế để từ đó đánh giá được hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp. Tỷ suất này tăng cho biết doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả và ngược lại,
khi tỷ suất này giảm, cho biết doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả.

- Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (Return on assets - ROA)
Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản =

Lợi nhuận ròng
Tổng tài sản

Chỉ tiêu ROA cho biết có bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế được tạo ra trên một
đồng tài sản của doanh nghiệp khi đưa vào hoạt động kinh doanh. Chỉ tiêu này phản
ánh hiệu quả khả năng tổ chức, quản trị hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Khi
tỷ suất cao, chứng tỏ hiệu quả hoạt động quản trị của doanh nghiệp tốt và ngược lại.
- Tỷ suất sinh lời trên vốn cổ phần (Return on equity - ROE)

9


Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu =

Lợi nhuận ròng
Vốn

ủ ở ữ

Chỉ tiêu ROE cho biết một đồng vốn chủ sở hữu đầu tư vào doanh nghiệp sẽ tạo
ra bao nhiều đồng lợi nhuận sau thuế cho doanh nghiệp. Hiệu quả sử dụng vốn của cổ
đông trong doanh nghiệp càng cao thì tỷ suất này càng lớn.
b. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản ngắn hạn trong doanh nghiệp
- Khả năng thanh toán ngắn hạn
Khả năng thanh toán ngắn hạn =

Tổng tài sản ngắn hạn

Tổng nợ ngắn hạn

Chỉ tiêu này cho biết cứ mỗi một đồng nợ ngắn hạn sẽ có bao nhiêu đồng tài sản
ngắn hạn đảm bảo, hay số đồng vốn lưu động tương ứng để trả nợ đến khi hết hạn.
Khả năng thanh toán ngắn hạn của doanh nghiệp là tốt nếu tài sản ngắn hạn
chuyển dịch theo xu hướng tăng lên và nợ ngắn hạn chuyển dịch theo xu hướng giảm
xuống; hoặc cả hai đều chuyển dịch theo xu hướng cùng tăng nhưng tốc độ tăng của
tài sản ngắn hạn lớn hơn tốc độ tăng của nợ ngắn hạn; hoặc cả hai đều chuyển dịch
theo xu hướng cùng giảm nhưng tốc độ giảm của tài sản ngắn hạn nhỏ hơn tốc độ giảm
của nợ ngắn hạn. Tuy nhiên, khi tỷ lệ này quá cao thì có khả năng doanh nghiệp đầu tư
vào tài sản ngắn hạn còn thiếu hiệu quả. Ngược lại, khi tỷ lệ này thấp thì tình trạng tài
chính của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, tùy theo điều kiện và ngành nghề
kinh doanh sẽ có một tỷ lệ hợp lý phù hợp với khả năng thanh toán ngắn hạn của
doanh nghiệp.
- Khả năng thanh toán nhanh
Khả năng thanh toán nhanh =

Tổng tài sản ngắn hạn - Hàng tồn kho
Tổng nợ ngắn hạn

Khả năng thanh toán nhanh đo lường khả năng doanh nghiệp dùng tiền hoặc tài
sản ngắn hạn (có tính thanh khoản thấp, không kể hàng tồn kho) có thể chuyển đổi
nhanh thành tiền để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn của doanh nghiệp ngay khi đến
hạn và quá hạn.
Khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp cao hay thấp, tình hình tài chính
được đánh giá tốt hay xấu tùy thuộc vào lượng tiền và các khoản đầu tư tài chính ngắn
hạn lớn hay bé, nợ ngắn hạn nhỏ hay lớn. Giống với khả năng thanh toán ngắn hạn, độ
lớn của tỷ lệ này phụ thuộc vào ngành nghề kinh doanh và kỳ hạn thanh toán các món
nợ trong kỳ. Thông thường, khi chỉ tiêu này lớn hơn 1 sẽ đảm bảo khả năng thanh toán
của doanh nghiệp. Ngược lại, nếu chỉ tiêu này nhỏ hơn 1 sẽ phản ánh tình hình tài

10

Thang Long University Library


chính của doanh nghiệp đang trong tình trạng suy yếu, không đủ sức thanh toán ngay
cả các khoản nợ ngắn hạn.
- Khả năng thanh toán tức thời
Khả năng thanh toán tức thời =

Tiền và các khoản tương đương tiền
Tổng nợ ngắn hạn

Chỉ tiêu này cho biết, trong kỳ mỗi một đồng nợ ngắn hạn của doanh nghiệp
được đảm bảo bởi bao nhiêu đồng tiền mặt và các khoản tương đương tiền, thể hiện
khả năng bù đắp nợ ngắn hạn bằng số tiền đang có của doanh nghiệp.
- Hiệu suất sử dụng tài sản ngắn hạn
Hiệu suất sử dụng tài sản ngắn hạn =

Doanh thu thuần
Tổng tài sản ngắn hạn

Chỉ tiêu này cho biết một đồng tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp tạo ra bao
nhiêu đồng doanh thu, từ đó cho biết doanh nghiệp đã sử dụng tài sản ngắn hạn hiệu
quả như thế nào. Hiệu suất này càng cao thì tính hiệu quả càng lớn.
- Tỷ suất sinh lời trên tài sản ngắn hạn
Tỷ suất sinh lời trên tài sản ngắn hạn =

Lợi nhuận ròng
Tổng tài sản ngắn hạn

Chỉ tiêu này cho biết bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế được tạo ra trên một
đồng tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp. Tỷ suất này càng cao, hiệu quả sử dụng tài
sản ngắn hạn của doanh nghiệp càng tốt.
- Hệ số thu nợ
Hệ số thu nợ =

Doanh thu thuần
Phải thu khách hàng

Hệ số thu nợ cho biết bao nhiêu đồng doanh thu được tạo ra từ một đồng khoản
phải thu khách hàng của doanh nghiệp. Chỉ tiêu này càng cao thì các chính sách cấp tín
dụng thương mại của doanh nghiệp được mở rộng hoặc các chính sách phải thu kém
hiệu quả. Ngược lại, khi chỉ tiêu này thấp, khi đó doanh nghiệp thiên về chính sách
bán hàng thanh toán ngay hoặc chính sách các khoản phải thu hiệu quả.
- Thời gian thu nợ trung bình
Thời gian thu nợ trung bình =

365
Hệ số thu nợ

11


Thời gian thu nợ chính là khoảng thời gian doanh nghiệp cho khách hàng chiếm
dụng vốn của doanh nghiệp (khách hàng mua chịu). Thời gian thu nợ trung bình cho
biết trung bình số ngày trong năm từ khi xuất hàng đến khi doanh nghiệp thu được tiền
về vốn của doanh nghiệp bị khách hàng chiếm dụng. Nếu doanh nghiệp thắt chặt chính
sách tín dụng thương mại, chỉ tiêu này càng thấp càng có lợi cho doanh nghiệp và
ngược lại.

- Hệ số lưu kho
Hệ số lưu kho =

Giá vốn hàng bán
Hàng tồn kho

Chỉ tiêu này cho biết trong một năm hàng tồn kho được luân chuyển bao nhiêu
lần. Nếu doanh nghiệp vẫn cung ứng hàng hóa đầy đủ cho hoạt động bán hàng thì chỉ
tiêu này càng cao doanh nghiệp quản lý hàng tồn kho càng hiệu quả, rút ngắn được
thời gian chuyển đổi hàng tồn kho thành tiền mặt và giảm chi phí. Ngược lại, nếu hệ số
càng thấp, hàng hóa bị tồn kho quá nhiều, khó có khả năng luân chuyển và làm tăng
thêm các chi phí không hợp lý.
- Thời gian luân chuyển kho
Thời gian luân chuyển kho =

365
Hệ số lưu kho

Chỉ tiêu này cho biết thời gian trung bình hàng tồn kho được luân chuyển, tính từ
khi doanh nghiệp bỏ tiền ra mua nguyên vật liệu đến khi hàng được đem bán. Tỷ lệ
nghịch với hệ số lưu kho, khi chỉ tiêu này càng cao thì số ngày tồn kho trung bình cao,
tức là hàng tồn kho luân chuyển chậm, gây ứ đọng vốn của doanh nghiệp và ngược lại.
- Hệ số trả nợ
Hệ số trả nợ =

Giá vốn hàng bán - Chi phí quản lý chung, bán hàng, quản lý
Phải trả người bán, lương, thưởng, thuế phải trả

Hệ số trả nợ cho biết trung bình cứ bao nhiêu đồng chi phí thì có 1 đồng là doanh
nghiệp đi chiếm dụng. Ý nghĩa của chỉ tiêu này là trung bình một năm các khoản phải

trả quay vòng được bao nhiêu lần. Chỉ tiêu này càng thấp càng có lợi cho doanh
nghiệp.
- Thời gian trả nợ trung bình
Thời gian trả nợ trung bình =

365
Hệ số trả nợ

12

Thang Long University Library


Thời gian trả nợ trung bình cho biết thời gian doanh nghiệp chiếm dụng vốn
trung bình là bao nhiêu ngày. Đối với doanh nghiệp thì chỉ tiêu này có thời gian càng
dài sẽ càng tốt vì nó là khoảng thời gian mà doanh nghiệp chiếm dụng được vốn của
người bán.
- Thời gian luân chuyển vốn bằng tiền trung bình
Thời gian luân
chuyển vốn bằng
tiền trung bình

+ Thời gian luân

= Thời gian thu
nợ trung bình

-

chuyển kho trung bình

Thời gian trả nợ
trung bình

Thời gian luân chuyển vốn bằng tiền trung bình (hay thời gian quay vòng tiền)
phản ánh khả năng quản lý tiền của doanh nghiệp, cho biết thời gian ròng kể từ khi
doanh nghiệp chi tiền ra đến khi doanh nghiệp thu tiền về. Nếu thời gian quay vòng
tiền bằng 0 sẽ không làm tăng chi phí tài chính của doanh nghiệp, khả năng sinh lời sẽ
cao hơn. Nếu thời gian quay vòng tiền lớn hơn 0, sẽ làm tăng chi phí tài chính của
doanh nghiệp, khi đó lợi nhuận và khả năng sinh lời sẽ giảm đi. Ngược lại, nếu chỉ tiêu
này nhỏ hơn 0, doanh nghiệp sẽ có khoản tiền dư thừa tạm thời, khoản tiền này có thể
đem lại lợi nhuận cho doanh nghiệp nếu doanh nghiệp đầu tư chứng khoán hay trả tiền
sớm cho nhà cung cấp để hưởng chiết khấu thanh toán. Vì vậy, chỉ tiêu này càng nhỏ,
thời gian quay vòng tiền càng ngắn thì càng có lợi cho doanh nghiệp.
c. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản dài hạn trong doanh nghiệp
- Hiệu suất sử dụng tài sản dài hạn
Hiệu suất sử dụng tài sản dài hạn =

Doanh thu thuần
Tổng tài sản à

ạ

Chỉ tiêu này cho biết một đồng tài sản dài hạn của doanh nghiệp tạo ra bao nhiêu
đồng doanh thu, từ đó cho biết doanh nghiệp đã sử dụng tài sản dài hạn hiệu quả như
thế nào. Hiệu suất này càng cao thì tính hiệu quả càng lớn.
- Tỷ suất sinh lời trên tài sản dài hạn
Tỷ suất sinh lời trên tài sản dài hạn =

Lợi nhuận ròng

Tổng tài sản à

ạ

Chỉ tiêu này cho biết bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế được tạo ra trên một
đồng tài sản dài hạn của doanh nghiệp. Tỷ suất này càng cao, hiệu quả sử dụng tài sản
dài hạn của doanh nghiệp càng tốt.

13


1.3. Một số nhân tố ảnh hƣởng đến hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp
Việc đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp không chỉ cần các số
liệu chính xác và tính toán, phân tích các chỉ tiêu đánh giá một cách khách quan và cẩn
trọng, các nhân tố tác động đến hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp cũng cần
được quan tâm. Dựa vào đó mà doanh nghiệp mới có thể lên kế hoạch và đưa ra các
chiến lược, giải pháp phù hợp để hạn chế những tác động không tốt và phát huy những
tác động tích cực trong từng giai đoạn phát triển của nền kinh tế nói chung và giai
đoạn phát triển của doanh nghiệp nói riêng. Như vậy, hiệu quả sử dụng tài sản trong
doanh nghiệp mới được nâng cao hoặc cải thiện nhằm đạt được những mục tiêu đã đề
ra của doanh nghiệp.
1.3.1. Các nhân tố chủ quan
- Yếu tố con người.
+ Trình độ cán bộ quản lý: Thể hiện ở trình độ chuyên môn nghiệp vụ vững
vàng, kỹ thuật tốt, có khả năng quản lý, tổ chức hoạt động của doanh
nghiệp tốt đồng thời có thể đưa ra các quyết định đúng đắn trong từng giai
đoạn để phù hợp với tình hình của doanh nghiệp. Các cán bộ quản lý phải
nắm bắt rõ tình hình hiện tại của doanh nghiệp trong mỗi chu kỳ sản xuất
kinh doanh để đúc kết lại những thiếu sót, hạn chế hay những mặt tích cực
đạt được về hiệu quả sử dụng tài sản để đưa ra các quyết định chính xác

trong chu kỳ kinh doanh tiếp theo. Nếu khả năng quản lý, tổ chức kém, các
quyết định của nhà quản lý đưa ra không chính xác, kịp thời thì tài sản của
doanh nghiệp sẽ không được sử dụng hiệu quả, không những không đem lại
lợi ích cho doanh nghiệp mà còn khiến cho doanh nghiệp bị thua lỗ, thậm
chí là phá sản. Ngày nay, khi công nghệ và máy móc ngày càng hiện đại
hơn, đòi hỏi các nhà quản lý phải biết bắt kịp những xu hướng, cập nhật
công nghệ mới cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Thêm
vào đó, khả năng truyền đạt, hướng dẫn, đào tạo của nhà quản lý với cấp
dưới cũng rất quan trọng, như vậy mới có thể dẫn dắt các nhân viên của
mình làm việc và cống hiến hết khả năng vì doanh nghiệp. Như vậy, yêu
cầu đối với bộ phận này là rất cao, không chỉ cần chuyên môn vững vàng
mà họ cần phải năng động, linh hoạt, sáng tạo trong công việc. Do đó, trình
độ các cán bộ quản lý có vai trò rất quan trọng đối với việc nâng cao hiệu
quả sử dụng tài sản trong doanh nghiệp.
+ Trình độ tay nghề của công nhân: Không chỉ yêu cầu bộ phận các cán bộ
quản lý phải có trình độ chuyên môn và tinh thần làm việc cao, mà bộ phận
công nhân cũng vậy. Họ là những người trực tiếp làm ra sản phẩm trong
14

Thang Long University Library


quá trình sản xuất hay trực tiếp tiếp xúc, làm việc với khách hàng trong quá
trình kinh doanh, trực tiếp sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Hiệu quả sử
dụng tài sản của doanh nghiệp có được nâng cao hay không, đòi hỏi bộ
phận công nhân cũng phải có trình độ chuyên môn, tay nghề cao, chịu khó
tiếp thu, học hỏi, tự chủ và sáng tạo trong công việc, có ý thức trách nhiệm
với tài sản của doanh nghiệp, với công việc. Nếu bộ phận công nhân làm
việc không tốt, hay bộ phận quản lý và bộ phận công nhân không phối hợp
làm việc nhịp nhàng hiệu quả thì doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp

có thể bị giảm dẫn đến hiệu quả sử dụng tài sản giảm.
- Yếu tố cơ sở vật chất: Là nhân tố quan trọng, tác động trực tiếp đến hiệu quả
sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp trang bị máy móc, thiết
bị tốt, công nghệ cao và hiện đại, đầu tư nguyên vật liệu tốt, phù hợp với dây
chuyền sản xuất thì các khâu sản xuất sẽ trở nên dễ dàng, nhanh chóng hơn,
các sản phẩm được tạo ra có chất lượng hơn, sẽ được khách hàng tin dùng và
lựa chọn sử dụng nhiều hơn. Ngược lại, nếu doanh nghiệp không đầu tư vào
cơ sở vật chất sao cho phù hợp và hiệu quả thì doanh nghiệp không chỉ không
thu về được lợi nhuận mà còn mất thêm các chi phí phát sinh khác không đáng
có trong khoảng thời gian dài. Như vậy, doanh nghiệp có đầu tư vào cơ sở vật
chất thì mới có thể tận dụng tối đa các giá trị của máy móc, thiết bị lẫn nguyên
vật liệu, hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp mới được nâng cao.
- Bộ máy hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
+ Mục đích sản xuất kinh doanh: Các doanh nghiệp có mục đích sản xuất
kinh doanh khác nhau sẽ có các quyết định phân phân phối tài sản, chu kỳ
sản xuất kinh doanh khác nhau. Chu kỳ sản xuất kinh doanh ngắn thì vòng
quay tài sản ngắn hạn nhanh hơn, việc tiêu thụ hàng hóa cũng sẽ tốt hơn,
thời gian thu hồi vốn nhanh hơn làm doanh thu của doanh nghiệp tăng lên,
như vậy lợi nhuận doanh nghiệp nhận được cũng nhiều hơn và ngược lại.
Từ đó cho thấy hiệu quả sử dụng tài sản ngắn hạn của doanh nghiệp tăng lên.
+ Đặc điểm sản xuất kinh doanh: Doanh nghiệp sẽ có các quyết định đầu tư
vào tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn khác nhau nếu đặc điểm ngành nghề
kinh doanh khác nhau. Đặc điểm sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp có
tác động quan trọng đến hiệu quả sử dụng tài sản do ảnh hưởng trực tiếp
đến cơ cấu tài sản, tỷ trọng các loại tài sản khác nhau dẫn đến hệ số sinh lời
và vòng quay của tài sản cũng khác nhau.
+ Năng lực, trình độ quản lý và sử dụng tài sản: Do tài sản trong doanh
nghiệp có nhiều hình thái biểu hiện khác nhau, doanh nghiệp cần phải có
15