Phân tích tài chính tại công ty TNHH xây dựng và thương mại nam hải

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
---o0o---

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:

PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH
TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN
XÂY DỰNG VÀ THƢƠNG MẠI NAM HẢI

SINH VIÊN THỰC HIỆN : TRỊNH THU THÚY
MÃ SINH VIÊN

: A18441

CHUYÊN NGÀNH

: TÀI CHÍNH

HÀ NỘI – 2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
---o0o---

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:

PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH

TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN
XÂY DỰNG VÀ THƢƠNG MẠI NAM HẢI

Giáo viên hƣớng dẫn
Sinh viên thực hiện
Mã sinh viên
Chuyên ngành

: Th.s Lê Thị Kim Chung
: Trịnh Thu Thúy
: A18441
: Tài chính

HÀ NỘI – 2015

Thang Long University Library


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, em xin cảm ơn các thầy cô trường Đại học Thăng
Long đã truyền đạt những kiến thức quý báu cho em trong suốt những năm học qua.
Em xin chân thành cảm ơn giáo viên Ths. Lê Thị Kim Chung đã tận tình hướng
dẫn em hoàn thành luận văn này.
Xin gửi lời cảm ơn đến các cô, chú, anh, chị ở công ty TNHH xây dựng và
thương mại Nam Hải đã tạo điều kiện cho em được tiếp xúc thực tế, được học hỏi
nhiều điều mới cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho em trong suốt thời gian thực tập.
Cuối cùng xin cảm ơn gia đình và bạn bè đã nhiệt tình ủng hộ trong suốt quá
trình học tập cũng như trong suốt qua trình thực hiện luận văn tốt nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 05 tháng 07 năm 2015

Sinh viên

Trịnh Thu Thúy


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ
trợ từ giáo viên hướng dẫn Th.s Lê Thị Kim Chung và không sao chép các công trình
nghiên cứu của người khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là
có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này!
Sinh viên

Trịnh Thu Thúy

Thang Long University Library


MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU
Trang
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI DOANH NGHIỆP ....................................................................................... 1
1.1. Tổng quan về phân tích tài chính doanh nghiệp .................................................1
1.1.1. Khái niệm về tài chính doanh nghiệp ..................................................................1
1.1.2. Chức năng và vai trò của tài chính doanh nghiệp..............................................1
1.1.3. Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp......................................................4
1.1.4. Mục tiêu của phân tích tài chính doanh nghiệp .................................................4
1.1.5. Ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp ...................................................5
1.2. Quy trình phân tích tài Chính doanh nghiệp.......................................................5

1.2.1. Tài liệu phân tích ..................................................................................................5
1.2.2. Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp ......................................7
1.3 Các phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp ...........................................8
1.3.1 Phương pháp tỷ số .................................................................................................8
1.3.2 Phương pháp so sánh ............................................................................................8
1.3.3 Phương pháp thay thế liên hoàn...........................................................................9
1.3.4 Phương pháp Dupont ..........................................................................................10
1.4 Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp ........................................................11
1.4.1 Phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp .............11
1.4.2. Phân tích tình hình tài sản - nguồn vốn ...........................................................12
1.4.3. Phân tích khái quát tình hình lưu chuyển tiền tệ .............................................13
1.4.4. Phân tích các chỉ tiêu tài chính của doanh nghiệp ..........................................14
1.5. Các nhân tố ảnh hƣởng tới tình hình tài chính của doanh nghiệp ..................24
1.5.1. Nhân tố khách quan ...........................................................................................24
1.5.2. Nhân tố chủ quan ...............................................................................................25

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY
TNHH XÂY DỰNG VÀ THƢƠNG MẠI NAM HẢI .................................... 27
2.1. Giới thiệu chung về công ty TNHH xây dựng và thƣơng mại Nam Hải .........27
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty TNHH xây dựng và thƣơng
mại Nam Hải ................................................................................................................27
2.1.2. Cơ cấu tổ chức của công ty ................................................................................27
2.1.3. Ngành nghề kinh doanh của công ty.................................................................30
2.2. Thực trạng tình hình tài chính của Công ty TNHH xây dựng và thƣơng mại
Nam Hải giai đoạn 2012 - 2014 ...................................................................................30


2.2.1. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty TNHH xây dựng và
thƣơng mại Nam Hải giai đoạn 2012- 2014 ...............................................................30
2.2.2. Tình hình tài sản – nguồn vốn của công ty TNHH xây dựng và thƣơng mại

Nam Hải giai đoạn 2012-2014 .....................................................................................35
2.2.3. Phân tích các chỉ tiêu tài chính của công ty TNHH xây dựng và thƣơng mại
Nam Hải giai đoạn 2012-2014 .....................................................................................42
2.3. Đánh giá chung về tình hình tài chính công ty TNHH xây dựng và thƣơng
mại Nam Hải ................................................................................................................56
2.3.1. Kết quả đạt được .................................................................................................56
2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ...................................................................................56

CHƢƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM CẢI THIỆN TÌNH HÌNH TÀI
CHÍNH CỦA CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG VÀ THƢƠNG MẠI NAM
HẢI ..................................................................................................................... 58
3.1. Định hƣớng phát triển của công ty TNHH xây dựng và thƣơng mại Nam Hải
trong thời gian tới ........................................................................................................58
3.2 Một số giải pháp và kiến nghị nhằm cải thiện tình hình tài chính tại Công ty
TNHH xây dựng và thƣơng mại Nam Hải ................................................................58
3.2.1. Giải pháp kiểm soát giá vốn hàng bán. .............................................................58
3.2.2. Giải pháp quản lý tài sản ...................................................................................59
3.2.3. Giải pháp quản lý tiền ........................................................................................61
3.2.4. Giải pháp quản trị hàng tồn kho .......................................................................63
3.2.5. Các biện pháp quản lý nguồn vốn .....................................................................63
3.2.6. Một số giải pháp khác ........................................................................................65
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO

Thang Long University Library


DANH MỤC VIẾT TẮT

Ký hiệu viết tắt

CSH
TM
TNHH
TS
TSCĐ
TSDH
TSNH
TT
VCSH
SXKD
XD

Tên đầy đủ
Chủ sở hữu
Thương mại
Trách nhiệm hữu hạn
Tài sản
Tài sản cố định
Tài sản dài hạn
Tài sản ngắn hạn
Thị trấn
Vốn chủ sở hữu
Sản xuất kinh doanh
Xây dựng


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, CÔNG THỨC
Trang
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của công ty TNHH xây dựng và thương mại Nam Hải ..... 28
Bảng 2.1: Kết quả sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH XD và TM Nam Hải giai

đoạn 2012 – 2014 ......................................................................................................... 32
Bảng 2.2. Tình hình tài sản – nguồn vốn của Công ty TNHH XD và TM Nam Hải giai
đoạn 2012 – 2014 ......................................................................................................... 37
Bảng 2.3. Khả năng hoạt động của tài sản của Công ty TNHH XD và TM Nam Hải
giai đoạn 2012 – 2014 .................................................................................................. 42
Bảng 2.4: Khả năng thanh toán của Công ty Cổ phần TNHH XD và TM Nam Hải giai
đoạn 2012- 2014 ........................................................................................................... 45
Bảng 2.5: Cơ cấu tài sản – nguồn vốn của công ty TNHH XD và TM Nam Hải giai
đoạn 2012 – 2014 ......................................................................................................... 47
Bảng 2.6: Khả năng sinh lời của công ty TNHH XD và TM Nam Hải giai đoạn 2012 –
2014 .............................................................................................................................. 50
Bảng 2.7. Phân tích tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản theo phương pháp Dupont ........ 51
Bảng 2.8: Bảng phản ánh đẳng thức Dupont thứ hai ................................................... 52
Bảng 2.9: Đòn bẩy tài chính của công ty TNHH XD và TM Nam Hải giai đoạn 2012 –
2014 .............................................................................................................................. 54
Bảng 2.10: Đòn bẩy tài chính của công ty TNHH XD và TM Nam Hải giai đoạn 2012
– 2014 ........................................................................................................................... 55
Bảng 2.11: Đòn bẩy tổng hợp của công ty TNHH XD và TM Nam Hải giai đoạn 2012
– 2014 ........................................................................................................................... 55

Thang Long University Library


LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, nền kinh tế thị trường ngày càng đổi mới liên tục và cùng với sự cạnh
tranh ngày càng quyết liệt giữa các thành phần kinh tế đã gây ra không ít khó khăn và
đầy thử thách cho các doanh nghiệp. Trong bối cảnh đó, để kinh doanh đạt hiệu quả
mong muốn, hạn chế rủi ro xảy ra, doanh nghiệp phải phân tích hoạt động kinh doanh
của mình, đồng thời dự đoán điều kiện kinh doanh trong thời gian tới, vạch ra chiến

lược phù hợp. Việc thường xuyên tiến hành phân tích tình hình tài chính sẽ giúp cho
các nhà doanh nghiệp thấy rõ thực trạng tài chính hiện tại, xác định đầy đủ và đúng
đắn nguyên nhân, mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến tình hình tài chính. Từ đó có
giải pháp hữu hiệu để ổn định và tăng cường tình hình tài chính.
Phân tích tình hình tài chính là công cụ cung cấp thông tin cho các nhà quản trị,
nhà đầu tư, nhà cho vay,… mỗi đối tượng quan tâm đến tài chính doanh nghiệp trên
góc độ khác nhau để phục vụ cho lĩnh vực quản lý, đầu tư của họ. Chính vì vậy, phân
tích tình hình tài chính doanh nghiệp là công việc làm thường xuyên không thể thiếu
trong quản lý tài chính doanh nghiệp, nó có ý nghĩa thực tiễn và là chiến lược lâu dài.
Chính vì tầm quan trọng đó em chọn đề tài “Phân tích tình hình tài chính tại Công
ty TNHH xây dựng và thƣơng mại Nam Hải” để làm đề tài tốt nghiệp.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Hệ thống hóa cơ sở lý luận về phân tích tình hình tài chính trong doanh nghiệp.
Phân tích tình hình tài chính của Công ty TNHH xây dựng và thương mại Nam
Hải giai đoạn 2012 – 2014, đồng thời đề ra các giải pháp nhằm cải thiện tình hình tài
chính của Công ty.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đối tượng nghiên cứu đề tài chính là phân tích tình hình tài chính của Công ty
TNHH xây dựng và thương mại Nam Hải giai đoạn 2012 – 2014.
Từ các số liệu của 2 báo cáo tài chính của công ty là Bảng cân đối kế toán, Báo
cáo kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH xây dựng và thương mại Nam
Hải giai đoạn 2012 – 2014 để đánh giá thực trạng tình hình tài chính hiện tại và xu
hướng phát triển của công ty.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Phương pháp chủ yếu vận dụng trong nghiên cứu đề tài là phương pháp duy vật
biện chứng. Các vấn đề nghiên cứu trong mối liên hệ phổ biến và trong sự vận động.
Ngoài ra khóa luận còn kết hợp sử dụng đồng bộ các phương pháp như: phương pháp
thu thập số liệu, phương pháp xử lý số liệu, phương pháp so sánh, phương pháp tỷ lệ,
phương pháp loại trừ,…

5. Bố cục khóa luận tốt nghiệp
Nội dung khóa luận gồm 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận chung về phân tích tài chính tại doanh nghiệp
Chƣơng 2: Thực trạng tình hình tài chính của công ty trách nhiệm hữu hạn xây
dựng và thƣơng mại Nam Hải
Chƣơng 3: Một số biện pháp nhằm cải thiện tình hình tài chính của công ty
nhiệm hữu hạn xây dựng và thƣơng mại Nam Hải.

Thang Long University Library


CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI DOANH NGHIỆP
1.1. Tổng quan về phân tích tài chính doanh nghiệp
1.1.1. Khái niệm về tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp là tổng thể các quan hệ giá trị giữa doanh nghiệp và các
chủ thể trong nền kinh tế phát sinh trong quá trình hình thành và sử dụng các quỹ tiền
tệ nhằm đạt được mục tiêu nhất định.
Có thể thấy, tài chính doanh nghiệp là một bộ phận trong hệ thống tài chính, tại
đây nguồn tài chính xuất hiện và là nơi thu hút trở lại phần quan trọng các nguồn tài
chính doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp có ảnh hưởng lớn đến đời sống xã hội và
sự phát triển hay suy thoái của nền sản xuất. Trong quá trình sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp thường phát sinh nhiều mối quan hệ kinh tế. Các quan hệ kinh tế này
thuộc phạm vi tài chính và trở thành công cụ quản lý sản xuất kinh doanh ở các doanh
nghiệp.
- Mối quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với ngân sách Nhà nước: thể hiện ở
chỗ Nhà nước cấp phát, hỗ trợ vốn, góp vốn cổ phần hay cho doanh nghiệp vay ưu đãi
theo những quy định của pháp luật. Ngược lại, doanh nghiệp cũng có trách nhiệm phải
nộp thuế, lệ phí và các khoản khác cho Nhà nước.

- Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với thị trường tài chính: được thể hiện qua
việc tài trợ các nhu cầu vốn của doanh nghiệp thông qua hệ thống ngân hàng, hệ thống
các tổ chức tài chính trung gian, thị trường chứng khoán...
- Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với các thị trường khác: Các thị trường
khác như thị trường hàng hóa, dịch vụ, thị trường sức lao động... phục vụ cho các nhu
cầu trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp.
- Mối quan hệ tài chính trong nội bộ doanh nghiệp: phản ánh quan hệ tài chính
giữa các bộ phận sản xuất kinh doanh, giữa các bộ phận quản lý, giữa các thành viên
trong doanh nghiệp, giữa quyền sở hữu vốn và quyền sử dụng vốn.
1.1.2. Chức năng và vai trò của tài chính doanh nghiệp
1.1.2.1. Chức năng của tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp thường có ba chức năng cơ bản, chức năng tổ chức vốn
và luân chuyển vốn, chức năng phân phối thu nhập bằng tiền và chức năng giám đốc.
Tổ chức vốn và luân chuyển vốn.
Một doanh nghiệp có thể hoạt động sản xuất kinh doanh được thì cần phải có vốn
và quyền sử dụng nguồn vốn bằng tiền của mình một cách chủ động. Nguồn vốn của
doanh nghiệp có thể huy động được từ các nguồn: Vốn do ngân sách nhà nước cấp
hoặc cấp trên cấp, vốn nội bộ của doanh nghiệp, vốn liên doanh liên kết, vốn vay....
1


Ngoài ra, để sản xuất kinh doanh hiệu quả, nhà quản trị cũng phải quan tâm tới
việc phân phối vốn sao cho có thể sử dụng chúng hợp lý, đúng mục đích. Muốn vậy,
doanh nghiệp cần xác định nhu cầu về vốn cố định cũng như vốn lưu động cần thiết
cho quá trình sản xuất kinh doanh. Qua đó xem xét khả năng đáp ứng nhu cầu vốn và
đưa ra các giải pháp huy động vốn như huy động thêm vốn, tìm kiếm mọi nguồn tài trợ
với chi phí sử dụng vốn thấp nếu nhu cầu lớn hơn khả năng của doanh nghiệp; ngược
lại, nếu khả năng lớn hơn nhu cầu thì doanh nghiệp có thể mở rộng sản xuất, mở rộng
thị trường hoặc có thể tham gia vào thị trường tài chính như đầu tư chứng khoán, cho
thuê tài sản, góp vốn liên doanh... Từ đó lựa chọn nguồn vốn và phương thức thanh

toán các nguồn vốn sao cho chi phí doanh nghiệp phải trả là thấp nhất trong khoảng
thời gian hợp lý.
Phân phối thu nhập bằng tiền.
Chức năng phân phối của tài chính doanh nghiệp diễn ra trong suốt quá trình hoạt
động của doanh nghiệp nhưng được biểu hiện tập trung ở việc phân phối thu nhập
bằng tiền của doanh nghiệp. Ở nước ta, do tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần, hình
thức sở hữu khác nhau, cho nên quy mô và phương thức phân phối ở các loại hình
doanh nghiệp cũng khác nhau. Sau mỗi kỳ kinh doanh, doanh nghiệp thu được các
khoản tiền về cung cấp sản phẩm hàng hóa – dịch vụ... tổng các khoản thu này được
gọi là thu nhập của doanh nghiệp. Để tiếp tục quá trình tái sản xuất, một phần thu nhập
được phân phối để bù đắp các yếu tố vật chất đã tiêu hao trong quá trình sản xuất kinh
doanh như: khấu hao máy móc, thiết bị, chi phí nhân công, tiền lương và những chi phí
khác... Phần còn lại sau khi bù đắp các chi phí được gọi là lợi nhuận của doanh nghiệp.
Phần lợi nhuận này, một phần phải nộp cho ngân sách nhà nước dưới hình thức thuế,
phần còn lại tuỳ thuộc vào quy định của từng doanh nghiệp mà tiến hành chia lãi liên
doanh, trả lợi tức cổ phần, trích lập các quỹ doanh nghiệp. Phân phối thu nhập là một
đòn bẩy kinh tế quan trọng, đảm bảo lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người lao
động. Vì vậy thực hiện tốt chức năng này giúp phát huy được tính tích cực chủ động
của doanh nghiệp và người lao động trong quá trình kinh doanh cũng như thúc đẩy sự
phát triển và làm tăng giá trị doanh nghiệp.
Giám đốc (kiểm tra).
Mọi doanh nghiệp khi bỏ vốn và sử dụng vốn đều mong muốn thu được hiệu quả
cao, ngoài việc bảo toàn số vốn hiện có còn phải làm cho số vốn đó sinh lời. Vì vậy
phải tiến hành kiểm tra, giám sát mục đích sử dụng vốn, hiệu quả sử dụng vốn... đây
chính là chức năng giám đốc của tài chính doanh nghiệp. Chức năng này phát sinh một
cách tất yếu trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp.
Giám đốc tài chính là sự kiểm tra giám sát bằng đồng tiền đối với hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp, một hình thức kiểm soát dựa vào tình hình thu chi
2

Thang Long University Library


tiền tệ, các chỉ tiêu tài chính như: chỉ tiêu về sử dụng vốn, về kết cấu tài chính, khả
năng thanh toán, khả năng sinh lời. Đặc trưng của giám đốc tài chính là giám đốc toàn
diện, thường xuyên và liên tục. Do vậy, nó trở thành công cụ hữu hiệu của các doanh
nghiệp nhằm giúp doanh nghiệp kịp thời đưa ra những quyết định tài chính đúng đắn.
Ba chức năng của tài chính của doanh nghiệp có mối quan hệ hữu cơ, không thể
tách rời nhau. Thực hiện chức năng quản lý vốn và chức năng phân phối tiến hành
đồng thời với chức năng giám đốc. Quá trình giám đốc kiểm tra tiến hành tốt thì quá
trình tổ chức phân phối vốn mới được thực hiện tốt. Ngược lại việc tổ chức vốn và
phân phối tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện chức năng giám đốc.
1.1.2.2 Vai trò của tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp có 3 vai trò sau:
- Huy động, khai thác nguồn tài chính nhằm đảm bảo yêu cầu kinh doanh của
doanh nghiệp và tổ chức sử dụng vốn có hiệu quả cao nhất:
Để có đủ vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, tài chính doanh nghiệp phải thanh
toán nhu cầu vốn, lựa chọn nguồn vốn, bên cạnh đó phải tổ chức huy động và sử dụng
đúng đắn nhằm duy trì và thúc đẩy sự phát triển có hiệu quả quá trình SXKD ở doanh
nghiệp , đây là vấn đề có tính quyết định đến sự sống còn của doanh nghiệp trong quá
trình cạnh tranh “khắc nghiệt” theo cơ chế thị trường.
- Là đòn bẩy kích thích và điều tiết hoạt động kinh doanh:
Thu nhập bằng tiền của doanh nghiệp được tài chính doanh nghiệp phân phối. Thu
nhập bằng tiền mà doanh nghiệp đạt được do thu nhập bán hàng trước tiên phải bù đắp
các chi phí bỏ ra trong quá trình sản xuất như: bù đắp hao mòn máy móc thiết bị, trả
lương cho người lao động và để mua nguyên nhiên liệu để tiếp tục chu kỳ sản xuất
mới, thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước. Phần còn lại doanh nghiệp dùng hình thành
các quỹ của doanh nghiệp, thực hiện bảo toàn vốn, hoặc trả lợi tức cổ phần (nếu có).
Chức năng phân phối của tài chính doanh nghiệp là quá trình phân phối thu nhập bằng
tiền của doanh nghiệp và quá trình phân phối đó luôn gắn liền với những đặc điểm vốn

có của hoạt động SXKD và hình thức sở hữu doanh nghiệp.
Ngoài ra, nếu người quản lý biết vận dụng sáng tạo các chức năng phân phối của tài
chính doanh nghiệp phù hợp với qui luật sẽ làm cho tài chính DN trở thành đòn bẩy
kinh tế có tác dụng trong việc tạo ra những động lực kinh tế tác động tới tăng năng
suất, kích thích tăng cường tích tụ và thu hút vốn, thúc đẩy tăng vòng quay vốn, kích
thích tiêu dùng xã hội.
- Là công cụ kiểm tra các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp:
Tài chính doanh nghiệp thực hiện việc kiểm tra bằng đồng tiền và tiến hành thường
xuyên, liên tục thông qua phân tích các chỉ tiêu tài chính. Cụ thể các chỉ tiêu đó là: chỉ
tiêu về kết cấu tài chính, chỉ tiêu về khả năng thanh toán, chỉ tiêu đặc trưng về hoạt
3


động, sử dụng các nguồn lực tài chính; chỉ tiêu đặc trưng về khả năng sinh lời…Bằng
việc phân tích các chỉ tiêu tài chính cho phép doanh nghiệp có căn cứ quan trọng để đề
ra kịp thời các giải pháp tối ưu làm lành mạnh hoá tình hình tài chính – kinh doanh của
doanh nghiệp.
1.1.3. Khái niệm phân tích tài chính doanh nghiệp
Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp là một tập hợp các khái niệm, phương pháp
và công cụ cho phép thu thập, xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác trong
quản lý doanh nghiệp nhằm đánh giá tình hình tài chính, khả năng và tiềm lực của
doanh nghiệp, giúp cho người sử dụng thông tin đưa ra các quyết định tài chính, quyết
định quản lý phù hợp.
1.1.4. Mục tiêu của phân tích tài chính doanh nghiệp
Trong nền kinh tế thị trường, phân tích tài chính là mối quan tâm của nhiều đối
tượng khác nhau theo những mục tiêu khác nhau. Do vậy, nhu cầu về thông tin phân
tích tài chính cũng rất phong phú, da dạng, đòi hỏi phải sử dụng các công cụ khác nhau
dựa theo môi trường và điều kiện cụ thể để đạt được các lợi ích tối đa. Các đối tượng
sau thường sử dụng các thông tin từ phân tích tài chính:
Thứ nhất, đối với các nhà quản trị doanh nghiệp. Bản chất của phân tích tài chính

là nguyên nhân ảnh hưởng tới kết quả và hiệu quả kinh doanh của các tổ chức hoạt
động. Bởi vậy mối quan tâm hàng đầu của các nhà quản trị là không ngừng nâng cao
kết quả và hiệu quả kinh doanh bằng mọi công cụ hữu hiện. Do đó, phân tích tài chính
được xem là một công cụ không thể thiếu được đối với các nhà quản trị khác nhau
trong tổng nền kinh tế.
Thứ hai, đối với các nhà đầu tư. Các nhà đầu tư của doanh nghiệp bao gồm nhiều
đối tượng như các cổ đông mua cổ phiếu, các công ty góp vốn liên doanh... Các nhà
đầu tư quan tâm trực tiếp đến giá trị của doanh nghiệp, khả năng sinh lời của vốn, cách
phân chia lợi nhuận. Trước mỗi quyết định đầu tư của các nhà đầu tư luôn phải trả lời
cho các câu hỏi: tỷ suất sinh lợi của vốn cổ phần là bao nhiêu? Thu nhập của 1 cổ
phiếu bằng chừng nào? Khả năng thanh toán của doanh nghiệp như thế nào? Muốn trả
lời các câu hỏi trên họ phải dựa vào các trung tâm thông tin tài chính, chuyên gia phân
tích để thu thập thông tin. Thông tin phân tích tài chính sẽ giúp trả lời các câu hỏi trên
của các nhà đầu tư, đồng thời cũng là cơ sở để họ có thể dự đoán giá doanh nghiệp, giá
trị cổ phiếu, khả năng sinh lời của vốn và hạn chế các rủi ro xảy ra.
Thứ ba, đối với những người cho vay, các tổ chức tín dụng. Các doanh nghiệp
thường sử dụng vốn vay thích hợp để góp phần tăng trưởng vốn chủ sở hữu, vì vậy,
vốn vay thường chiếm tỷ trọng tương đối cao để đáp ứng nhu cầu cho hoạt động
SXKD. Khi cho vay, các ngân hàng, các công ty tài chính, phải đánh giá khả năng
thanh toán ngắn hạn, dài hạn, khả năng sinh lời của vốn, dự đoán triển vọng của doanh
4

Thang Long University Library


nghiệp, trong hoạt động kinh doanh đối với các khoản vay ngắn hạn, dài hạn. Thông
tin từ việc phân tích tài chính sẽ đưa ra các quyết định cho vay phù hợp cho từng đối
tượng cụ thể, đồng thời hạn chế rủi ro thấp nhất cho các chủ nợ.
Thứ tư, đối với các công ty kiểm toán. Trong nền kinh tế thị trường xuất hiện
nhiều loại hình kiểm toán như: kiểm toán độc lập, kiểm toán nhà nước, kiểm toán nội

bộ. Các loại kiểm toán đều dựa trên các thông tin phân tích tài chính để xác minh tính
khách quan về tình hình tài chính của một tổ chức hoạt động. Các chỉ tiêu tài chính
còn giúp cho các chuyên gia kiểm toán xu hướng sẽ xảy ra để nâng cao độ tin cậy của
các quyết định.
Thứ năm, đối với người lao động trong doanh nghiệp – những người có thu nhập
gắn với lợi ích của doanh nghiệp. Phân tích tài chính giúp cho họ hiểu hơn về tính ổn
định, định hướng công việc trong hiện tại và tương lai đối với doanh nghiệp. Qua đó,
xây dựng niềm tin của họ đối với từng quyết định kinh doanh của chủ thể quản lý.
1.1.5. Ý nghĩa của phân tích tài chính doanh nghiệp
Nhiệm vụ của phân tích tài chính là làm rõ xu hướng, tốc độ tăng trưởng, thưc
trạng tài chính thông qua các bài cáo tài chính, đặt trong mối quan hệ so sánh với các
doanh nghiệp tiêu biểu cùng ngành và chỉ tiêu bình quân, chỉ ra những thế mạnh và cả
tình trạng bất ổn nhằm đề xuất những những biện pháp quản trị tài chính đúng đắn và
kịp thời để phát huy ở mức cao nhất hiệu quả sử dụng vốn.
Phân tích tài chính giúp ta đánh giá tình hình tài chính doanh nghiệp. Những
người sử dụng các phân tích tài chính theo đuổi các mục tiêu khác nhau nên việc phân
tích cũng được tiến hành theo nhiều cách khác nhau. Điều đó vừa tạo ra lợi ích vừa tạo
ra sự phức tạp của phân tích tài chính.
1.2. Quy trình phân tích tài Chính doanh nghiệp
1.2.1. Tài liệu phân tích
Khi tiến hành phân tích hoạt động tài chính, nhà phân tích cần thu thập và sử
dụng rất nhiều nguồn thông tin từ trong và ngoài doanh nghiệp. Thông tin từ nhiều
nguồn, đầy đủ, đáng tin cậy là nhân tố quan trọng giúp nhà phân tích đánh giá được
tình hình tài chính của doanh nghiệp một cách chính xác, khách quan.
1.2.1.1. Thông tin bên trong doanh nghiệp
Để đánh giá một cách cơ bản tình hình tài chính của doanh nghiệp có thể sử dụng
thông tin trong báo cáo tài chính doanh nghiệp thường được trình bày theo các nguyên
tắc và chuẩn mực kế toán. Báo cáo tài chính là báo cáo tổng hợp nhất về tình hình tài
chính, kết quả sản xuất kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp. Báo cáo tài chính cung
cấp những thông tin kinh tế, tài chính chủ yếu để đánh giá tình hình và kết quả hoạt

động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đánh giá thực trạng tài chính của doanh
nghiệp kỳ hoạt động đã qua cũng như giúp cho việc kiểm tra, giám sát tình hình sử
5


dụng vốn và khả năng huy động nguồn vốn vào sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Trên cơ sở đó, người sử dụng thông tin ra được các quyết định kinh tế phù hợp và kịp
thời.
Để đảm bảo yêu cầu chính xác và hợp lý, các báo cáo tài chính phải được lập và
trình bày theo quy định của bộ tài chính.
- Bảng cân đối kế toán (mẫu số B01): là một trong những báo cáo tài chính tổng
hợp phản ánh tình hình tài sản, nguồn vốn và các quan hệ tài chính của doanh nghiệp
tại một thời điểm.
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh (mẫu số B02): là một trong những báo
cáo tài chính tổng hợp phản ánh tình hình doanh thu, chi phí và kết quả của doanh
nghiệp sau một kỳ hoạt động.
- Thuyết minh báo cáo tài chính (mẫu số B09): là một trong những báo cáo tài
chính nhằm giải thích và bổ sung thêm các chỉ tiêu mà trên các báo cáo tài chính khác
chưa thể hiện hoặc thể hiện chưa đầy đủ.
- Báo cáo lưu chuyển tiền (mẫu số B03): là báo cáo tài chính tổng hợp nhằm
phản ánh dòng tiền lưu chuyển trong kỳ, để nhà quản trị đưa ra các quyết định tài
chính trong kỳ tới.
Báo cáo tài chính có thể được phân loại theo những tiêu thức khác nhau như theo
nội dung kinh tế, theo thời gian lập, theo tính bắt buộc, theo phạm vi thông tin. Mỗi
một cách phân loại sẽ có tác dụng trong quản lý và điều hành khác nhau do nguồn
thông tin thu được để lập các báo cáo tài chính cũng khác nhau.
1.2.1.2. Thông tin bên ngoài doanh nghiệp
Phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp không chỉ đưa ra các đánh giá, kết
luận về tình hình hiện tại của doanh nghiệp mà còn đưa ra những dự báo, hướng điều
hành doanh nghiệp trong tương lai. Chính vì vậy ngoài các thông tin bên trong doanh

nghiệp, khi phân tích cần quan tâm đến các nguồn thông tin bên ngoài khác như những
thông tin chung liên quan đến trạng thái nền kinh tế, cơ hội kinh doanh, chính sách
thuế, lãi xuất... Ngoài ra còn các thông tin về tình hình tăng trưởng, suy thoái kinh tế;
các chính sách kinh tế, chính trị, ngoại giao của Nhà nước; thông tin về lãi suất ngân
hàng, trái phiếu kho bạc, tỷ giá hối đoái. Các thông tin theo ngành, lĩnh vực kinh
doanh của doanh nghiệp như môi trường kinh doanh, những thuận lợi, khó khăn của
doanh nghiệp, mục tiêu chiến lược tài chính, chiến lược kinh doanh, các mối quan hệ
của doanh nghiệp với khách hàng, nhà cung cấp và các đối tượng khác cũng là những
thông tin vi mô quan trọng doanh nghiệp cần qua tâm.

6

Thang Long University Library


1.2.2. Quy trình thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp
Lập kế hoạch phân tích
Lập kế hoạch phân tích là quá trình xây dựng các mục tiêu và đưa ra các quyết định tốt
nhất để thực hiện các mục tiêu đã đề ra. Đây là chức năng đầu tiên của nhà quản trị
doanh nghiệp khi muốn phân tích tài chính. Bởi lẽ, kế hoạch gắn liền với việc lựa chọn
và tiến hành các quyết định của nhà quản trị đối với doanh nghiệp của mình.
Thu thập thông tin
Phân tích tài chính sử dụng mọi nguồn thông tin có khả năng lý giải và thuyết minh
thực trạng hoạt động tài chính doanh nghiệp, phục vụ cho quá trình dự đoán tài chính.
Nó bao gồm cả những thông tin nội bộ đến những thông tin bên ngoài, những thông tin
kế toán và những thông tin quản lý khác, những thông tin về số lượng và giá trị...trong
đó các thông tin kế toán phản ánh tập trung trong các báo cáo tài chính doanh nghiệp,
là những nguồn thông tin đặc biệt quan trọng. Do vậy, phân tích tài chính trên thực tế
là phân tích các báo cáo tài chính doanh nghiệp.
Xử lý thông tin

Giai đoạn tiếp theo của phân tích tài chính là quá trình xử lý thông tin đã thu thập
được. Trong giai đoạn này, người sử dụng thông tin ở các góc độ nghiên cứu, ứng
dụng khác nhau, có phương pháp xử lý thông tin khác nhau phục vụ mục tiêu phân tích
đã đặt ra: Xử lý thông tin là quá trình xắp xếp các thông tin theo những mục tiêu nhất
định nhằm tính toán, so sánh, giải thích, đánh giá, xác định nguyên nhân của các kết
quả đã đạt được.
Tiến hành phân tích
Sau khi đã xử lí thông tin, nhà phân tích tiến hành phân tích tài chính của doanh
nghiệp dựa vào việc so sánh đánh giá các chỉ tiêu tài chính. Từ đó sẽ đưa ra các dự
đoán và quyết định đúng đắn đối với doanh nghiệp để đạt được mục tiêu.
Những vấn đề cơ bản, những vấn đề được coi là quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến tình
hình tài chính của doanh nghiệp hiện tại và trong tương lai đều phải được tập trung
phân tích cụ thể nhằm làm rõ các mối quan hệ, các yếu tố bên trong thể hiện bản chất
của các hoạt động, bằng việc:
- Xác định các nhân tố ảnh hưởng, xem xét mối liên hệ giữa các nhân tố.
- Xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến các chỉ tiêu phân tích.
- Từ góc độ ảnh hưởng của mỗi nhân tố, đánh giá các nguyên nhân thành công, nguyên
nhân tồn tại.
Tổng hợp và dự đoán
- Tổng hợp kết quả, rút ra nhận xét, dự báo xu hướng phát triển
- Đề xuất các giải pháp tài chính cũng như các giải pháp khác nhằm thực hiện mục
tiêu.
7


1.3 Các phƣơng pháp phân tích tài chính doanh nghiệp
1.3.1 Phương pháp tỷ số
Ngày nay phương pháp tỷ lệ được sử dụng nhiều nhằm giúp cho việc khai thác
và sử dụng các số liệu được hiệu quả hơn thông qua việc phân tích một cách có hệ
thống hàng loạt các tỷ lệ theo chuỗi thời gian liên tục hoặc gián đoạn.

Trong phân tích tài chính doanh nghiệp, các tỷ lệ tài chính được phân thành các
nhóm chỉ tiêu đặc trưng phản ánh những nội dung cơ bản theo mục tiêu phân tích của
doanh nghiệp. Mỗi nhóm tỷ lệ lại bao gồm nhiều tỷ lệ phản ánh riêng lẻ, từng bộ phận
của hoạt động tài chính trong mỗi trường hợp khác nhau, tuỳ theo giác độ phân tích,
người phân tích lựa chọn các nhóm chỉ tiêu khác nhau để phục vụ mục tiêu phân tích
của mình. Có những nhóm chỉ tiêu cơ bản:
- Chỉ tiêu về khả năng thanh toán: đo lường khả năng của một công ty trong việc
thanh toán nợ khi đến hạn.
- Chỉ tiêu phân tích tài sản và nguồn vốn: đo lường phạm vi theo đó việc trang
trải tài chính cho các khoản vay nợ của công ty được công ty thực hiện bằng cách vay
nợ hoặc bán thêm cổ phần.
- Chỉ tiêu về các chỉ số hoạt động: đo lường hiệu quả trong việc sử dụng các
nguồn lực của công ty.
- Chỉ tiêu về khả năng sinh lời: để đo lường năng lực có lãi và khả năng sinh lời
của công ty.
Chọn đúng các chỉ số và tiến hành phân tích chúng, chắc chắn ta sẽ phân tích
được tình hình tài chính của doanh nghiệp. Phân tích tỷ số cho phép phân tích đầy đủ
khuynh hướng vì một số dấu hiệu có thể được kết luận thông qua quan sát số lớn các
hiện tượng nghiên cứu riêng rẽ.
1.3.2 Phương pháp so sánh
Đây là phương pháp được sử dụng phổ biến nhất trong phân tích tài chính để
đánh giá kết quả, xác định vị trí và xu hướng biến động của các chỉ tiêu phân tích. Vì
vậy, để áp dụng phương pháp so sánh phải đảm bảo các điều kiện so sánh và kỹ thuật
so sánh.
- Tiêu chuẩn so sánh: là chỉ tiêu của một kỳ được lựa chọn làm gốc so sánh, tuỳ
theo yêu cầu của phân tích mà chọn căn cứ hoặc kỳ gốc phù hợp. Khi tiến hành so
sánh cần có từ hai đại lượng trở lên và các đại lượng phải đảm bảo tính chất so sánh
được.
- Điều kiện so sánh: phải có ít nhất 2 đại lượng hoặc 2 chỉ tiêu và các đại lượng
phải đảm bảo tính chất so sánh được (thống nhất với nhau về nội dung, phương pháp

tính toán, thời gian và đơn vị đo lường).
8

Thang Long University Library


- Kỹ thuật so sánh: để đáp ứng các mục tiêu sử dụng của những chỉ tiêu so sánh,
quá trình so sánh giữa các chỉ tiêu được thể hiện dưới 3 kỹ thuật so sánh sau đây
+ So sánh số tuyệt đối: là kết quả của phép trừ giữa trị số của kỳ phân tích với kỳ
gốc của các chỉ tiêu kinh tế. Kết quả so sánh phản ánh sự biến động về quy mô hoặc
khối lượng của các chỉ tiêu phân tích.
+ So sánh số tương đối: là kết quả của phép chia giữa trị số của kỳ phân tích so
với kỳ gốc của các chỉ tiêu kinh tế. Kết quả so sánh phản ánh kết cấu, mối quan hệ, tốc
độ phát triển và mức độ phổ biến của chỉ tiêu nghiên cứu.
+ So sánh số bình quân: biểu hiện tính chất đặc trưng chung về mặt số lượng,
nhằm phản ánh đặc điểm chung của một đơn vị, một bộ phận hay một tổng thể chung
có cùng một tính chất. Từ đó cho thấy sự biến động về mặt quy mô hoặc khối lượng
của chỉ tiêu phân tích, mối quan hệ tỷ lệ, kết cấu của từng chỉ tiêu trong tổng thể hoặc
biến động về mặt tốc độ của chỉ tiêu đang xem xét giữa các thời gian khác nhau, biểu
hiện tính phổ biến của chỉ tiêu phân tích.
- Hình thức so sánh:
+ So sánh liên hệ (so sánh theo “chiều dọc”) để thấy được tỷ trọng của từng loại
trong tổng số ở mỗi bản báo cáo. Từng khoản mục trên báo cáo được thể hiện bằng
một tỷ lệ kết cấu so với một khoản mục được chọn làm gốc có tỷ lệ là 100%. Sử dụng
phương pháp so sánh số tương đối kết cấu (chi tiêu bộ phận trên chi tiêu tổng thể)
phân tích theo chiều dọc giúp chúng ta đưa về một điều kiện so sánh, dễ dàng thấy
được kết cấu của từng chỉ tiêu bộ phận so với chỉ tiêu tổng thể tăng giảm như thế nào,
từ đó khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp.
+ So sánh đơn giản (so sánh theo “chiều ngang”) để thấy được sự biến đổi cả về
số tương đối và số tuyệt đối của một khoản mục nào đó qua các niên độ kế toán liên

tiếp. Phân tích theo thời gian giúp đánh giá khái quát tình hình biến động của các chỉ
tiêu tài chính. Đánh giá đi từ tổng quát đến chi tiết, sau khi đánh giá ta liên kết các
thông tin để đánh giá khả năng tiềm tàng và rủi ro, nhận ra những khoản mục nào có
biến động cần tập trung phân tích xác định nguyên nhân .
+ So sánh giữa số thực hiện kỳ này với số thực hiện kỳ trước để thấy rõ xu hướng
thay đổi về tài chính của doanh nghiệp, để thấy được tình hình tài chính được cải thiện
hay xấu đi như thế nào để có biện pháp khắc phục trong kỳ tới.
+ So sánh giữa số thực hiện với số kế hoạch để thấy rõ mức độ phấn đấu của
doanh nghiệp.
1.3.3 Phương pháp thay thế liên hoàn
Là phương pháp xác định ảnh hưởng của các nhân tố bằng cách thay thế lần
lượt và liên tiếp các nhân tố từ giá trị kỳ gốc sang kỳ phân tích để xác định trị số của
chỉ tiêu khi nhân tố đó thay đổi. Sau đó so sánh trị số của chỉ tiêu vừa tính được với trị
9


số của chỉ tiêu khi chưa có biến đổi cuả nhân tố cần xác định sẽ tính được mức độ ảnh
hưởng của nhân tố đó.
Điều kiện áp dụng phương pháp là mối quan hệ giữa nhân tố cần đo ảnh hưởng
và chỉ tiêu phân tích phải thể hiện được dưới dạng công thức. Ngoài ra việc sắp xếp
các nhân tố ảnh hưởng và xác định ảnh hưởng của chúng đối với các chỉ tiêu phân tích
phải theo thứ tự từ nhân tố số lượng đến nhấn tố chất lượng. Trình tự thay thế các nhân
tố phải tuân theo nguyên tắc nhất định vừa phù hợp với ý nghĩa của hiện tượng nghiên
cứu vừa phải đảm bảo mối liên hệ chặt chẽ về thực chất của các nhân tố.
Ưu điểm của phương pháp thay thế liên hoàn: Xác định được mức độ và chiều
hướng ảnh hưởng của các nhân tố, sắp xếp các nhân tố theo mức độ ảnh hưởng của
chúng, từ đó sẽ có biện pháp nhằm khai thác, thúc đẩy những nhân tố tích cực và hạn
chế những nhân tố tiêu cực.
Nhược điểm của phương pháp thay thế liên hoàn:
- Không có khả năng luận cứ rõ ràng trình tự cụ thể về sự thay thế của các nhân

tố cũng như tính quy ước của việc phân tích các nhân tố ảnh hưởng thành các nhân tố
số lượng và các nhân tố chất lượng. Điều này càng trở nên khó khăn khi có nhiều nhân
tố trong tính toán phân tích.
- Ảnh hưởng của mỗi nhân tố được xem xét tách rời, không tính đến mối quan hệ
qua lại của nó với các nhân tố khác, mặc dù sự thay đổi của một trong các nhân tố dẫn
tới sự thay đổi của các nhân tố khác.
1.3.4 Phương pháp Dupont
Mô hình tài chính Dupont là một trong các mô hình thường được vận dụng để
phân tích hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp trong mối quan hệ mật thiết giữa
các yếu tố đầu vào (các tài sản đầu tư....) và kết quả đầu ra (doanh thu thuần, lợi
nhuận.....).
Bản chất của phương pháp này là tách một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp (một tỷ số)
thành tích của chuỗi các tỷ số có mối liên hệ nhân quả với nhau. Điều này cho phép
phân tích những ảnh hưởng của các tỷ số thành phần (tỷ số nhân tố) đối với tỷ số tổng
hợp. Với phương pháp này, nhà phân tích có thể tìm được những nhân tố, những
nguyên nhân dẫn đến các hiện tượng tốt, xấu trong mỗi hoạt động cụ thể của doanh
nghiệp, từ đó thấy được mặt mạnh, điểm yếu trong các hoạt động của doanh nghiệp.
Chẳng hạn, theo phương pháp Dupont, tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản có thể
được viết như sau:
Lợi nhuận sau thuế
Lợi nhuận sau thuế
Doanh thu
ROA =
=
x
Tổng tài sản
Doanh thu
Tổng tài sản
= ROS x Hiệu suất sử dụng tài sản
10

Thang Long University Library


Với cách tính này cho thấy tỷ suất Lợi nhuận sau thuế trên Tổng tài sản (ROA)
phụ thuộc vào hai yếu tố là tỷ suất doanh lợi nhuận trên doanh thu (ROS) và hiệu suất
sử dụng tài sản (số vòng quay của tài sản). Khả năng sinh lời tổng tài sản thấp có thể là
kết quả từ hiệu suất sử dụng tài sản thấp, cho thấy rõ trình độ quản lý tài sản kém, hoặc
tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu thấp do quản lý chi phí không tốt hoặc kết hợp cả hai
nhân tố đó.
Ngoài các phương pháp phân tích chủ yếu trên, người ta còn sử dụng một số
phương pháp khác như phương pháp đồ thị, phương pháp biểu đồ, phương pháp toán
tài chính,... kể cả phương pháp phân tích các tình huống giả định. Trong quá trình phân
tích tổng thể thì cần áp dụng linh hoạt, xen kẽ các phương pháp để đem lại kết quả cao
hơn.
1.4 Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp
1.4.1 Phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
Phân tích kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thông qua
Bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh:
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là báo cáo tài chính tổng hợp phản ánh
tổng quát tình hình danh thu, chi phí và kết quả kinh doanh sau một kỳ hoạt động
Bảng báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh gồm 3 phần :
- Phần I: Lãi lỗ. Phản ánh tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp, bao gồm hoạt động kinh doanh và các hoạt động khác.
- Phần II: Tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước. Phản ánh tình hình thực
hiện nghĩa vụ với Nhà nước về thuế, phí, lệ phí, và các khoản phải nộp khác.
- Phần III: Thuế GTGT được khấu trừ, thuế GTGT được hoàn lại, thuế GTGT
được giảm, thuế GTGT hàng bán nội địa.
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cung cấp những thông tin về doanh thu,
chi phí và kết quả của các hoạt động cơ bản trong doanh nghiệp như hoạt động sản

xuất kinh doanh, hoạt động tài chính và hoạt động khác. Từ đó thấy được chúng có
phù hợp với đặc điểm kinh doanh của doanh nghiệp không. Đồng thời thông qua báo
cáo ta cũng biết được doanh thu của hoạt động nào giữ vị trí quan trọng trong doanh
nghiệp để nhà quản trị có thể xem xét mở rộng thị trường, phát triển doanh thu của
những hoạt động đó.
Khi phân tích báo cáo kết quả kinh doanh có thể phân tích qua nhiều kỳ với nhau
để thấy được xu hướng biến động của các chỉ tiêu tài chính trên báo cáo và phân tích
trên một số góc độ:
- So sánh các chỉ tiêu tài chính trên báo cáo kết quả kinh doanh thông qua số
tuyệt đối và tương đối giữa kỳ này và kỳ trước hoặc nhiều kỳ với nhau. Từ đó xác định
các nhân tố ảnh hưởng tới mức tăng, giảm lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp. Các
11


nhân tố làm cho lợi nhuận sau thuế tăng thường là: doanh thu tăng (doanh thu bán
hàng, doanh thu tài chính, doanh thu khác) kết hợp với việc giá vốn hàng bán giảm,
các loại chi phí giảm (chi phí tài chính, chi phí bán hàng, quản lý doanh nghiệp, chi
phí khác, chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp). Và ngược lại sẽ khiến cho lợi nhuận
sau thuế giảm. Sau khi xác định các nhân tố cần tổng hợp lại để thấy được nhân tố nào
ảnh hưởng với mức cao nhất để có các chính sách điều chỉnh hợp lý.
- So sánh mối quan hệ giữa tốc độ tăng, giảm của các chỉ tiêu tài chính trên báo
cáo để thấy được bản chất tăng, giảm của các chỉ tiêu đã ảnh hưởng như thế nào tới lợi
nhuận sau thuế của doanh nghiệp. Trường hợp tốc độ tăng của doanh thu bán hàng
nhanh hơn tốc độ tăng của giá vốn hàng bán chứng tỏ trình độ kiểm soát chi phí sản
xuất của nhà quản trị tốt, đã làm cho giá thành sản xuất sản phẩm hạ. Trường hợp tốc
độ tăng của doanh thu thấp hơn tốc độ tăng của chi phí bán hàng, nhà quản trị cần xem
xét các yếu tố chi phí có phù hợp với các giai đoạn của chu kỳ sản phẩm không. Thông
qua kết quả phân tích có cơ sở đưa ra các biện pháp kiểm soát chi phí tốt hơn và xây
dựng các định mức chi phí khoa học nhằm tối thiểu hóa chi phí. Đồng thời thông qua
phân tích cũng thấy được hiệu quả kinh doanh của các hoạt động và toàn doanh

nghiệp.
1.4.2. Phân tích tình hình tài sản - nguồn vốn
- Phân tích tình hình tài sản nhằm tìm hiểu sự thay đổi về giá trị, tỷ trọng của tài
sản qua các thời kỳ như thế nào, sự thay đổi này bắt nguồn từ những dấu hiệu tích cực
hay thụ động trong quá trình sản xuất kinh doanh, có phù hợp với việc nâng cao kinh
tế để phục vụ cho chiến lược, kế hoạch sản xuất kinh doanh hay không. Ngoài ra, việc
phân tích này còn cung cấp cho nhà phân tích nhìn về quá khứ tìm kiếm một xu
hướng, bản chất sự biến động tài sản của doanh nghiệp.
Khi phân tích tình hình cơ cấu tài sản, ngoài việc so sánh sự biến động trên tổng
số tài sản và từng loại tài sản( tài sản ngắn hạn, tài sản dài hạn, các khoản phải thu
ngắn hạn, hàng tồn kho...) giữa kì phân tích so với kì gốc, các nhà phân tích còn tính ra
và so sánh tỷ trọng của từng loại tài sản chiếm trong tổng số, từ đó thấy được xu
hướng biến động và mức độ hợp lý của việc phân bổ.
- Phân tích tình hình nguồn vốn nhằm tìm hiểu sự thay đổi về giá trị, tỷ trọng của
ngồn vốn quá các thời kỳ như thế nào, sự thay đổi này bắt nguồn từ những dấu hiệu
tích cực hay thụ động trong quá trình sản xuất kinh doanh, có phù hợp với việc nâng
cao năng lực tài chính, tính tự chủ của tài chính, khả năng tận dụng, khai thác nguồn
vốn trên thị trường cho hoạt động sản xuất kinh doanh hay không, cũng như có phù
hợp với chiến lược, kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp hay không.
Việc phân tích tình hình nguồn vốn cũng được tiến hành tương tự như việc phân
tích tình hình tài sản. Cùng với việc so sánh tổng nguồn vốn cũng như từng loại nguồn
12

Thang Long University Library


vốn giữa kì phân tích so với kì gốc, các nhà phân tích còn tính ra và so sánh tỷ trọng
của từng bộ phận nguồn vốn chiếm trong tổng số, từ đó thấy được xu hướng biến
động, mức độ hợp lý và tính tự chủ tài chính của doanh nghiệp.
1.4.3. Phân tích khái quát tình hình lưu chuyển tiền tệ

Phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ thông qua phân tích báo cáo lưu chuyển
tiền tệ.
Dòng lưu chuyển tiền tệ đặc biệt quan trọng đối với một doanh nghiệp. Nó cho
phép doanh nghiệp có thể mở rộng hoạt động của mình, thay thế các tài sản cần thiết,
tận dụng các cơ hội của thị trường và chi trả cổ tức cho các cổ đông.
Bảng lưu chuyển tiền tệ cho biết khả năng tạo tiền, tình hình quản lí các tài sản và
trách nhiệm pháp lí ngoài vốn hiện thời, chi tiết các khoản đầu tư vào tài sản sản suất
và các khoản đầu tư tài chính của doanh nghiệp. Nó cho phép cả các nhà quản lí cũng
như các nhà nghiên cứu trả lời được những vấn đề quan trọng liên quan đến tiền.
Bảng lưu chuyển tiền tệ cung cấp thông tin liên quan ba hoạt động chính tạo ra và sử
dụng tiền là: hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoạt động tài chính, hoạt động đầu tư.
- Phân chia các dòng tiền trong bảng lưu chuyển tiền tệ:
Về cơ bản, bảng lưu chuyển tiền tệ giải thích sự vận động tiền tệ từ cân bằng tiền đầu
kì đến mức cân bằng cuối kì (tiền tệ bao gồm tiền và các khoản tương đương tiền như
đầu tư ngắn hạn, các khoản đầu tư có độ thanh khoản cao, thông thường là các khoản
đầu tư đáo hạn dưới ba tháng.
Các dòng tiền trong bảng lưu chuyển tiền tệ được chia thành 3 loại:
+ Dòng tiền từ hoạt động sản xuất, kinh doanh: là các dòng tiền ra và vào trực
tiếp liên quan đến thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh được ghi nhận trên bảng
thu nhập
+ Dòng tiền từ hoạt động đầu tư: là các dòng tiền vào ra liên quan đến việc mua
và thanh lí các tài sản sản xuất kinh doanh do công ty sử dụng hoặc đầu tư vào các
chứng khoán của công ty khác.
Dòng tiền ra phản ánh các khoản đầu tư tiền mặt toàn bộ để có được các tài sản này.
dòng tiền vào chỉ được ghi nhận khi nhận được tiền từ việc thanh lí các tài sản đầu tư
trước. Các dòng tiền từ hoạt động đầu tư gồm:
+ Dòng tiền từ hoạt động tài chính: bao gồm dòng tiền ra và vào liên quan đến
các nghiệp vụ tiền tệ với các chủ thể ngoài doanh nghiệp (từ các chủ sở hữu và chủ nợ)
tài trợ cho doanh nghiệp và các hoạt động của doanh nghiệp. Dòng tiền vào ghi nhận
các hoạt động tài chính nhận tiền từ chủ sở hữu vốn và chủ nợ.

Việc phát triển lâu dài của doanh nghiệp thường được tài trợ từ ba nguồn chính:
tiền từ hoạt động SXKD của chính doanh nghiệp, từ phát hành cổ phiếu và từ vay
mượn dài hạn. Các nguồn lực tài chính được sử dụng là một nhân tố quan trọng ảnh
13


hưởng đến độ rủi ro và khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Bảng lưu chuyển tiền tệ cho
thấy ban quản lí đã lựa chọn phương án nào để tài trợ sự phát triển của doanh nghiệp.
Các thông tin trên có thể giúp đánh giá cấu trúc vốn và tiềm năng phát triển của doanh
nghiệp.
Như vậy việc phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ sẽ giúp bạn kiểm tra tính trung
thực của tất cả các thông tin rút ra từ việc đánh giá các tỷ suất và vốn lưu động, về tình
trạng tiền mặt, khả năng thanh toán của công ty.
1.4.4. Phân tích các chỉ tiêu tài chính của doanh nghiệp
Số liệu được thể hiện thông qua báo cáo tài chính vẫn chưa lột tả hết được thực
trạng tài chính của doanh nghiệp, chính vì vậy để giải thích thêm các mối quan hệ tài
chính ta còn có thể dùng các hệ số tài chính. Mỗi một doanh nghiệp khác nhau lại có
hệ số tài chính khác nhau và thậm chí một doanh nghiệp ở những thời điểm khác nhau
cũng có những hệ số tài chính không giống nhau. Do đó người ta coi các hệ số tài
chính là những biểu hiện đặc trưng nhất về tình hình tài chính của doanh nghiệp trong
một thời kỳ nhất định. Thông qua phân tích các tỷ số tài chính của doanh nghiệp,
chúng ta có thể đánh giá khá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp, cho thấy
các mỗi quan hệ giữa các khoản mục khác nhau trong các báo cáo tài chính và tạo điều
kiện thuận lợi cho việc so sánh các khoản mục đó của doanh nghiệp qua nhiều giai
đoạn và so sánh với các doanh nghiệp khác trong ngành.
1.4.4.1. Chỉ tiêu đánh giá năng lực hoạt động của tài sản
- Phân tích năng lực hoạt động của tài sản ngắn hạn, gồm các chỉ tiêu:
+ Vòng quay các khoản phải thu:
Vòng quay các khoản phải thu =

Doanh thu thuần
Các khoản phải thu

Đơn vị tính: vòng
Chỉ tiêu này phản ánh tốc độ chuyển đổi các khoản phải thu thành tiền mặt của
doanh nghiệp, cho biết chính sách bán hàng trả chậm hay tình hình thu hồi nợ của
doanh nghiệp
Chỉ tiêu này cho biết trong kì phân tích các khoản phải thu quay được bao nhiêu
vòng. Vòng quay càng lớn chứng tỏ tốc độ thu hồi các khoản thu nhanh vì doanh
nghiệp không phải đầu tư nhiều vào các khoản phải thu (không phải cấp tín dụng cho
khách). Tuy nhiên nếu so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành mà chỉ tiêu này cao
thì doanh nghiệp có thể mất lợi thế cạnh tranh do khách hàng chuyển sang sử dụng sản
phẩm, dịch vụ của đối thủ cạnh tranh có thời gian cấp tín dụng dài hơn.
+ Kỳ thu tiền trung bình (số ngày luân chuyển các khoản phải thu)
14

Thang Long University Library


Kỳ thu tiền trung bình =

360
Vòng quay các khoản phải thu

Đơn vị tính: ngày
Chỉ tiêu này phản ánh số ngày cần thiết để doanh nghiệp thu hồi các khoản phải
thu của mình. Chỉ tiêu này phụ thuộc vào quy mô của doanh nghiệp và đặc thù của
từng ngành nghề sản xuất kinh doanh. Kỳ thu tiền trung bình càng nhỏ thì vòng quay
các khoản phải thu càng nhanh, hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp càng cao và
ngược lại.

+ Vòng quay hàng tồn kho
Vòng quay hàng tồn kho =

Doanh thu
Số dư hàng tồn kho cuối kỳ

Đơn vị tính: vòng
Hệ số vòng quay hàng tồn kho thể hiện khả năng quản trị hàng tồn kho. Vòng
quay hàng tồn kho là số lần mà hàng hóa tồn kho bình quân luân chuyển trong kỳ.
Hệ số vòng quay hàng tồn kho thường được so sánh qua các năm để đánh giá
năng lực quản trị hàng tồn kho là tốt hay xấu qua từng năm. Hệ số này lớn cho thấy tốc
độ quay vòng của hàng hóa trong kho là nhanh và ngược lại, nếu hệ số này nhỏ thì tốc
độ quay vòng hàng tồn kho thấp.

+ Thời gian quay vòng tồn kho
Số ngày quay vòng hàng tồn kho =

360
Vòng quay hàng tồn kho

Đơn vị tính: ngày
Thời gian quay vòng hàng tồn kho cho thấy khoảng thời gian trung bình hàng tồn
kho được lưu giữ.
Sự tăng lên của thời gian quay vòng hàng tồn kho qua các năm cho thấy sự chậm
đi trong công việc kinh doanh hoặc là sự tích trữ hàng tồn kho ở một công ty, điều đó
cũng có thể được hiểu rằng đầu tư vào hàng tồn kho đang trên mức cần thiết.
- Phân tích năng lực hoạt động tài sản dài hạn
Năng lực hoạt động của tài sản dài hạn thương được đánh giá qua các chỉ tiêu sau:
Hiệu suất sử dụng tài sản cố định:
Hiệu suất sử dụng TSCĐ =

Doanh thu thuần
Tổng TSCĐ
Đơn vị tính: lần

15