CÁC HOẠT CHẤT TỰ NHIÊN LÀM SÁNG DA

Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh
Trường Đại học Bách Khoa
Khoa Kỹ thuật Hóa học

Báo cáo
Đề tài 3.1

CÁC HOẠT CHẤT TỰ
NHIÊN LÀM SÁNG DA
CBHD: Cơ Vương Ngọc Chính

Năm học 2015 – 2016

1


MỤC LỤC
Nguyên nhân gây sạm da ......................................................................................................... 3

I.

1. Tế bào chết trên da................................................................................................................ 3
2. Lượng melanin trong da quá nhiều ....................................................................................... 3
II.

Cơ chế làm sáng da ............................................................................................................... 3

III.

Một số hợp chất từ thiên nhiên làm sáng da ......................................................................... 4

1. Alpha-Arbutin ....................................................................................................................... 4
2. Glutathione ........................................................................................................................... 4
3. Vitamin C ............................................................................................................................. 5
4. Glabridin ............................................................................................................................... 7
5. L-cysteine peptide................................................................................................................. 8
6. AHAs và BHAs .................................................................................................................... 9
7. Bengkoang (Phacyrhizus erosus) ......................................................................................... 9

2


I. Nguyên nhân gây sạm da
Da được chia làm 3 lớp từ ngoài vào trong: lớp biểu bì, lớp bì và lớp mỡ. Tại tầng dưới
cùng của lớp biểu bì có 2 loại tế bào là keratinocyte và melanocyte.
1.

Tế bào chết trên da

Các tế bào keratinocyte liên tục keratin hóa các tế bào, sản sinh các tế bào mới ở lớp dưới
cùng của biểu bì, các lớp tế bào tạo ra trước đó được đẩy lên cao hơn trên bề mặt và trở nên
đậm màu. Nếu ta không tẩy lớp tế bào chết này thường xuyên sẽ khiến da bị sạm màu.
2. Lượng melanin trong da quá nhiều
Melanin là một tế bào bảo vệ tế bào da khỏi tác hại của ánh sáng mặt trời. Melanin được
tạo ra từ melanocyte dưới tác dụng của enzim tyrosinase theo cơ chế:
Khi ta tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá nhiều sẽ kích thích melanocyte tạo ra càng nhiều

melanin, khiến da bị sậm màu.
II. Cơ chế làm sáng da


Đối với tế bào chết trên da, ta cần tẩy lớp tế bào này và nuôi dưỡng da từ bên trong.



Tác động đến sự hình thành melanin để tránh melanin được sản sinh ra quá nhiều.

3


III. Một số hợp chất từ thiên nhiên làm sáng da
1. Alpha-Arbutin
a. Arbutin là gì?


Arbutin là một dẫn xuất tự nhiên của hydroquinone. Alpha-Arbutin có nguồn gốc
chính từ lá của Bearberry, cranberry, mulberry và blueberry.



Arbutin có thuộc tính ức chế melanin. Tùy thuộc vào cách gắn của nhóm D-glucose,
arbutin tồn tại ở hai dạng đồng phân, alpha và beta. Dạng alpha có độ ổn định cao
và thường được dùng cho các sản phẩm làm sáng da.
b. Đặc tính của Alpha-Arbutin



Alpha-Arbutin là một hoạt chất sinh tổng hợp tinh khiết, tan trong nước, được sản
xuất ở dạng bột và đã được chứng minh để làm việc hiệu quả trên tất cả các loại da.



Về mặt hoá học, Arbutin chính là một dạng Hydroquinone (1 chất làm trắng da)
nhưng phân tử của nó có thêm Glucose. Chính Glucose này là yếu tố quyết định
cách làm việc khác nhau của Hydroquinone và Arbutin. Thay vì giết chết các tế bào
Melanocytes, Arbutin giúp ức chế enzyme sản sinh ra melanin trong tế bào. Chính
bởi cách làm việc khác nhau, Arbutin là chất làm trắng da lành tính hơn và không
đem lại các tác dụng phụ không mong muốn như Hydroquinone mặc dù có thể kết
quả chậm hơn.



Alpha Arbutin có hiệu quả gần như tương đương với hydroquinone. Trong khi đó
hydroquinone là một trong những làm sáng da sử dụng nhiều nhất và nhưng đang bị
coi là chất gây ung thư.

2. Glutathione
a. Glutathione là gì?


GSH là một chất chống oxy hóa tổng hợp trong tất cả các tế bào động vật có vú từ
ba amino axit-glutamate, cysteine và glycine. Nó cũng có sẵn trong dưa hấu, bơ,
bông cải xanh, rau bina và cà chua.
b. Đặc tính làm sáng da của GSH



Can thiệp vào quá trình vận chuyển tyrosinase



Bất hoạt enzyme tyrosinase bằng cách gắn vào các vị trí hoạt động của enzyme

4




Tăng quá trình chuyển đổi eumelanogenesis thành pheomelanogenesis vì GSH là
nguồn chứa cysteine chính và việc tăng hàm lượng cysteine sẽ dẫn đến hình thành
nhiều pheomelanin hơn eumelanin.



Phá hủy các gốc tự do và peroxides kích hoạt tyrosinase



GSH trong làm trắng da có thể dùng ở dạng viên và dạng tiêm. Tuy nhiên, FDA đã
cấm việc sử dụng hình thức tiêm tĩnh mạch của GSH để làm trắng da vì các tác
dụng phụ thường được báo cáo như phát ban, hoại tử biểu bì, xáo trộn trong tuyến
giáp và chức năng thận và đau bụng dữ dội.

3. Vitamin C
a. Vitamin C là gì?


Vitamin C hay còn gọi là acid ascorbic là một trong những chất chống oxy hóa tan
trong nước thiết yếu cho cơ thể con người. Trong cơ thể, vitamin C có mặt ở hầu hết
các lớp tế bào của da, đặc biệt là ở lớp biểu bì và hạ bì. Dạng tồn tại chủ yếu của
vitamin C trong da là ở dạng acid-L-ascorbic.

Công thức hóa học của acid-L-ascorbic


Tuy nhiên, con người không thể tự tổng hợp được vitamin C mà phải được bổ sung
từ các nguồn bên ngoài vào bên trong cơ thể. Bởi việc thiếu vitamin C sẽ gây ra
bệnh còi và một số vấn đề liên quan đến da: giảm tổng hợp collagen, phá vỡ các mô
liên kết và mạch máu.



Vitamin C có thể dễ dàng được tìm thấy trong các loại trái cây chứa nhiều vitamin
C như cam (tinh dầu cam), chanh, bưởi, v.v
b. Đặc tính làm sáng da của Vitamin C



Sắc tố da chủ yếu được xác định bởi số lượng melanin có trong da. Vitamin c không
những có tác dụng khử melanin màu sậm thành melanin màu da, mà nó còn có tác
dụng ức chế ezyme tyrosinase-ezyme kích thích tổng hợp ra melanin màu sậm, do
đó vitamin C được xem là có tác dụng làm trắng “ kép” đối với da.
5


c. Vitamin C trong mỹ phẩm
Vitamin C được sử dụng rộng rãi trong nhiều sản phẩm chăm sóc da hiện nay trên
thị trường. Tuy nhiên, có một số khó khăn khi sử dụng vitamin C trong mỹ phẩm là
do acid-L-ascorbid rất dễ bị oxi hóa, phân hủy trong môi trường nước. Quá trình
oxy hóa này không những gây ra sự mất mát vitamin C mà nó còn gây nhiễm màu
vàng cho sản phẩm ảnh hưởng đến yếu tố gây thu hút khách hàng. Do đó, chiến

lược cần đặt ra là cần phải ổn định được vitamin C bằng cách loại trừ tác nhân oxy
hóa trong quá trình sản xuất, đóng gói, giảm thiểu môi trường nước...


Sử dụng các dẫn xuất của acid ascorbic

-

Magnesium ascorbyl-L-2-phosphate ( hình 5B). Dạng dẫn xuất này tan trong nước,
dễ hấp thụ qua da và được giữ lại trong da giúp bảo vệ sợi nguyên bào, giảm việc
tăng sắc tố da sậm.

-

Ascorbyl palmitate là este tạo thành từ acid ascorbic và acid palmitic( hình 5C ).
Ascorbyl palmitate tan được trong dầu, có hiệu quả trong việc giảm tác hại của các
gốc tự do do tia UV gây ra.

-

Tetra-isopalmitoyl ascorbic acid (hình 5D) - bảo vệ lớp sừng từ quá trình oxy hóa
của tia UVA, tăng cường sản xuất collagen gấp 4 lần so với acid ascorbic. Nó cũng
được chứng minh là tiền thân của vitamin C trong quá trình tái tạo da và ngăn chặn
nám da do tia cực tím gây ra.

6


Các dạng dẫn xuất của Acid Ascorbic


Sự kết hợp giữa vitamin C và E

-

Đây là kiểu kết hợp phổ biến nhất của Vitamin C trong các loại sản phẩm mỹ phẩm.
Bởi khi kết hợp hai loại vitamin khả năng chống oxi hóa, bào vệ da của vitamin C
được tăng lên rất nhiều lần.

-

Hiệu quả của việc kết hợp này còn được thể hiện thông qua khả năng tái sinh cho
nhau, giúp tăng độ bền khi chúng kết hợp cùng nhau. Như ta biết rằng, mặc dù là
chất chống oxy hóa, nhưng bản thân vitamin C và vitamin E lại rất dễ bị oxy hóa.
Trong các cuộc nghiên cứu người ta đã cho thấy rằng, khi vitamin E bị oxy hóa bởi
các gốc tự do, nó sẽ được tái sinh trong màng của vitamin C, còn vitamin C sẽ được
enzym trong da tái sinh lại.

4. Glabridin
7


a. Glabridin là gì?
-

Là 1 dẫn xuất tan trong dầu có trong chiết xuất cam thảo

-

Chiết xuất cam thảo được chia thành 3 loại : Glycyrrhiza uralensis, Glycyrrhiza

glabra and

Glycyrrhiza inflate. Glabridin

chỉ có trong

chiết xuất Glycyrrhiza glabra

b. Đặc tính làm sáng da của Glabridin
-

Glabridin tác động trực tiếp lên quá trình sản sinh melanin, kiểm soát quá trình này
bằng cách ức chế hoạt động của tyrosinase – enzyme quyết định tốc độ sản sinh
melanin.

-

Ngoài ra, các nghiên cứu cho thấy cam thảo gây ra rất ít các kích ứng đối với da, các
hiện tượng như dị ứng, mẩn đỏ hầu như không thấy xuất hiện khi sử dụng. Đó chính
là nhờ khả năng kháng viêm tự nhiên của hợp chất glabridin có trong cam thảo.
Ngoài khả năng dưỡng da trắng hồng và làm sáng da, Glabridin còn cho thấy khả
năng trị mụn, làm mịn da và làm dịu da nhạy cảm.

5. L-cysteine peptide
a. L-cysteine peptide là gì?
-

L-cysteine peptide là một tác chất làm sáng da có nguồn gốc tự nhiên từ yogurt,
lòng trắng trứng, tỏi, hành, ớt đỏ, yến mạch, v.v

-

Là một trong 3 thành phần cấu tạo nên Glutathione – một chất chống oxy hóa có
trong tế bào

8


b. Đặc tính làm sáng da của L-cysteine peptide


Làm sáng da theo 2 con đường:

-

Ức chế hoạt động của emzyme tyrosinase, giảm sự hình thành melanin hắc sắc tố

-

Hỗ trợ hình thành melanin màu da qua tác động lên DOPAquinone – cơ sở của
melanin màu da

6. AHAs và BHAs
AHAs và BHAs tuy đều là những nhóm acid có trong hoa quả và cây cỏ thiên nhiên,
nhưng thành phần của chúng rất khác nhau. Mỗi loại đều có tính năng riêng biệt:
a. AHAs (alpha hydroxyacids)
-

AHAs là hợp chất được tinh chế từ dịch trái cây, dịch đường mía và sữa lên
men. AHAs bao gồm malic acid, citric acid, glycolic acid, lactic acid.

-

AHAs có tác dụng kích thích da thải tế bào chết, giúp da tươi sáng và mịn
màng hơn. Kiêng năng mặt trời khi sử dụng và khi dùng nên thử dị ứng
trước trên tay.

-

AHAs thường có trong các sản phẩm sữa rửa mặt, sữa tẩy tế bào chết, trong
các kem trị mụn.

b. BHAs (beta hydroxyacids)
-

BHAs là hợp chất gồm acid salicylic. BHAs giúp tẩy trắng các tế bào chất,
tái tạo làn da mới.

-

BHAs an toàn hơn và ít gây phản ứng phụ hơn nhóm AHAs.

-

BHAs thường được sử dụng trong các loại kem dưỡng da, sữa tẩy trắng.

7. Bengkoang (Phacyrhizus erosus)
9

a. Bengkoang là gì?
-

Bengkoang (Phacyrhizus erosus) hay còn gọi là củ sắn, được xem như là một
nguyên liệu dùng trong mĩ phẩm từ rất lâu ở Indonesia.

-

Trong củ sắn có chứa các thành phần hóa học có khả năng chống oxy hóa cũng như
có tác dụng làm sáng da. Người ta chiết xuất các chất này từ củ sắn, đưa vào thành
phần của kem chống nắng, kem dưỡng trắng da, v.v

b. Đặc tính làm sáng da của Bengkoang
-

Tránh khỏi tác dụng của tia UV, giảm số lượng các gốc tự do – nguyên nhân thúc
đẩy hình thành nhiều melanin, đồng thời giảm chỉ số ROS ( reactive oxygen
species) – giảm các thương tổn ở mô cũng như giảm chứng tăng sắc tố gây sạm da

-

Ức chế hoạt động của enzyme tyrosinase

-

Có khả năng chống oxy hóa

10