SKKN MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI PHẦN BÀI TẬP DI TRUYỀN SINH HỌC 9

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN CẨM KHÊ
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HƯƠNG LUNG

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP BỒI DƯỠNG
HỌC SINH GIỎI PHẦN BÀI TẬP
DI TRUYỀN SINH HỌC 9

Người thực hiện: Nguyễn Thị Thúy Hòa
Đơn vị công tác: Trường THCS Hương Lung

Hương Lung, tháng 04 năm 2014

1


MỤC LỤC

STT

NỘI DUNG CÁC PHẦN CHÍNH CỦA SKKN

TRANG

1
2
7
8
9
10

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT.
A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
1. Cơ sở lí luận.
2. Thực trạng của vấn đề.
3. Các biện pháp tiến hành giải quyết.

2
3
4
4
4
7

11

4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm.
C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
1. Kết luận.
2. Kiến nghị.
D.TÀI LIỆU THAM KHẢO

10

12
13
14
15

14

14
14
17

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
THCS: Trung học cơ sở
SKKN: Sáng kiến kinh nghiệm
2


SGK: Sách giáo khoa
HS: Học sinh
TS: Tổng số
KT: Kiểm tra

A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Xã hội ngày càng phát triển, sự hội nhập giao lưu quốc tế ngày càng được mở
rộng, nền kinh tế tri thức đã và đang hình thành. Việt Nam đang trong giai đoạn
3


công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Để có thể hòa nhập cùng thế giới đòi hỏi
phải có nguồn nhân lực đủ tài và chất.
Nhằm tìm ra những con người có đủ yêu cầu trên thì việc phát hiện và bồi
dưỡng học sinh giỏi ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường là một việc làm cần
thiết. Hằng năm, thông qua các cuộc thi tuyển chọn học sinh giỏi các cấp của ngành
giáo dục, chúng ta chọn lựa ra các học sinh ưu tú để bồi dưỡng, phát triển khả năng
tư duy của các em.
Nói đến việc chọn lựa và bồi dưỡng học sinh giỏi nhất là học sinh giỏi môn
Sinh học 9 ở các trường THCS thuộc huyện Cẩm Khê, đặc biệt trường vùng sâu,

vùng xa như trường THCS Hương Lung là nói đến một công việc cực kì khó khăn.
Trường chúng tôi mặc dù đã có sự quan tâm và đầu tư cho việc bồi dưỡng học sinh
giỏi tỉnh nhưng số lượng học sinh giỏi môn sinh 9 cũng chưa thật nhiều.
Vậy làm thế nào để nâng cao tỉ lệ học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh môn Sinh
học 9? Đây là một công việc thực sự khó khăn đối với giáo viên dạy bộ môn Sinh
học 9 ở trường THCS. Thực tế cho thấy các đề thi học sinh giỏi môn Sinh học 9
nhiều năm liền không chỉ ra những câu hỏi lý thuyết mà còn có nhiều bài tập di
truyền cơ bản hoặc nâng cao. Chính các dạng bài tập này đã khiến cho giáo viên
được phân công phụ trách bồi dưỡng học sinh giỏi thực sự lo lắng, trăn trở và
không biết phải bồi dưỡng bài tập di truyền như thế nào để các em hiểu được, làm
được bài tập di truyền từ đó đạt kết quả cao trong các kỳ thi học sinh giỏi các cấp.
Tất cả các lý do trên cho thấy đây thực sự là vấn đề hết sức cấp bách cần
nhanh chóng tìm hiểu nguyên nhân và hướng giải quyết, do đó tôi quyết định chọn
đề tài: " Một số phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền Sinh học 9’’.
B.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
1. Cơ sở lí luận của vấn đề.
4


Bài tập di truyền là dạng bài tập bắt buộc không thể thiếu trong các đề thi học
sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh, hay thi tuyển vào trường chuyên. Vì bài tập di truyền
là phần để đánh giá khả năng vận dụng kiến thức nâng cao của học sinh và để đánh
giá học sinh giỏi chính xác hơn.
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm của bồi dưỡng học sinh giỏi môn Sinh học
lớp 9 đó là phần bài tập di truyền. Để giải quyết tốt các dạng bài tập di truyền Sinh
học 9, ngoài kiến thức về các quy luật di truyền đã học trong chương trình sách
giáo khoa, học sinh cần phải có khả năng phân tích, nhận dạng từ đó xác định được
các bước giải đúng đắn đối với mỗi dạng bài tập.
Thông qua quá trình bồi dưỡng bài tập di truyền nhằm giúp cho học sinh có khả
năng suy luận và tìm ra các kĩ năng, phương pháp giải các dạng bài tập di truyền

trong Sinh học lớp 9.
2. Thực trạng của vấn đề.
2.1. Đặc điểm tình hình của trường lớp, của đối tượng nghiên cứu.
2.1.1. Thuận lợi
Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, sự chỉ đạo sát sao của Phòng giáo
dục, của Ban giám hiệu nhà trường, Công đoàn.
Bản thân có trình độ chuyên môn nghiệp vụ tốt.
Nhiều năm liền bồi dưỡng tôi đều có học sinh đạt giải học sinh giỏi cấp
huyện, cấp tỉnh môn Sinh học lớp 9 nên đã đúc kết kinh nghiệm thành tài liệu quý
giá cho bản thân.
Bản thân luôn tích cực chủ động nghiên cứu, tìm tòi, khám phá, tận dụng
công nghệ thông tin để tích lũy kiến thức nâng cao trình độ chuyên môn để phục vụ
công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Sinh học 9.
Các em học sinh chăm ngoan, có ý thức học tập.
5


2.1.2. Khó khăn
Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị chưa đáp ứng đủ yêu cầu dạy và học
môn Sinh học 9.
Thư viện trường chưa có tài liệu tham khảo cho học sinh và giáo viên nên
việc tìm kiếm tài liệu còn khó khăn.
Học lực của học sinh không đều, một số ít phụ huynh chưa thật sự quan tâm
đến việc học tập của con em.
Trong chương trình Sinh học lớp 9 cả năm chỉ có 1 tiết bài tập đây là khó
khăn lớn cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền
2.1.3 Thực trạng của việc bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền Sinh
học 9
Môn Sinh học 9 theo chương trình đổi mới mỗi tuần 2 tiết, cả năm 70 tiết,
trong đó chỉ có 1 tiết bài tập chương I: Các quy luật di truyền của Menđen . Trong

khi đó đề thi học sinh giỏi vòng tỉnh ở tỉnh Phú Thọ mỗi năm đều cho từ hai bài tập
di truyền trở lên, mà với số tiết bài tập quá ít như vậy thì việc dạy cho học sinh có
kĩ năng giải được các bài tập di truyền là một vấn đề rất khó khăn trong công tác
giảng dạy cũng như công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
Tiết bài tập trong chương trình Sinh học 9 quá ít trong khi đó lượng kiến
thức lí thuyết ở mỗi tiết học lại quá nặng, dẫn đến hầu hết giáo viên dạy môn Sinh
học lớp 9 không có thời gian để hướng dẫn học sinh giải bài tập ở cuối bài. Học
sinh không có khả năng phân tích và tổng hợp kiến thức, đây sẽ là trở ngại lớn
trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền.
Trong nội dung bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền thì ở mỗi
chương đều phải bồi dưỡng phần kiến thức cần thiết để vận dụng giải bài tập và
phần bài tập áp dụng ở mức cơ bản và mức nâng cao, nhưng các kiến thức này
trong nội dung chương trình sách giáo khoa Sinh học lớp 9 không có đề cập đến
6


hoặc chỉ đề cập ở mức sơ lược, không chuyên sâu. Đây là một khó khăn lớn đối với
giáo viên có bồi dưỡng học sinh giỏi môn Sinh học 9, dẫn đến một số giáo viên bồi
dưỡng học sinh giỏi chỉ hướng dẫn học sinh giải phần bài tập di truyền với các
dạng bài tập ở mức cơ bản không dạy bài tập nâng cao.
Ngoài ra trong sách giáo khoa, ở cuối bài đều có câu hỏi và bài tập, trong đó
có những câu hỏi tự luận dạng củng cố kiến thức hoặc dạng nâng cao, học sinh có
thể vận dụng kiến thức bài học trả lời, nhưng có những câu hỏi bài tập thuộc dạng
trắc nghiệm khách quan mà thực chất đòi hỏi học sinh phải biết vận dụng kiến thức
toán học mới trả lời được. Vì vậy khi giảng dạy nếu giáo viên không tìm hiểu,
nghiên cứu thêm tài liệu tham khảo mà chỉ nghiên cứu sách giáo viên sẽ khó giải
thích cho học sinh hiểu bài tập một cách khoa học được.
Riêng về học sinh do kiến thức ở lớp 9 quá mới so với kiến thức ở các lớp
trước như những diễn biến của các quá trình Sinh học xảy ra trong tế bào: nguyên
phân, giảm phân, cơ chế tự nhân đôi của ADN, cơ chế tổng hợp ARN, tổng hợp

protein... nên khi bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền dạng này thường
các em tỏ ra lúng túng, ngỡ ngàng.
Qua quá trình tìm hiểu, trao đổi cùng với các đồng nghiệp ở các trường trong
huyện về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi tôi nhận thấy rằng: sở dĩ các trường
không có học sinh đạt giải là do trong quá trình bồi dưỡng họ bỏ qua phần giải bài
tập di truyền, hoặc chỉ giải ở mức sơ lược không chuyên sâu, không hình thành
được phương pháp giải cho học sinh. Chính vì vậy việc tôi đưa ra một số phương
pháp bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền- Sinh học lớp 9 ở trường
THCS là rất cần thiết để giúp cho các em học sinh có khả năng suy luận và tìm ra
các kĩ năng, phương pháp giải các dạng bài tập di truyền trong chương trình Sinh
học 9 đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy cũng như nâng cao tỉ lệ
học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh ở trường THCS.
3. Các biện pháp tiến hành giải quyết.
7


3.1 Những nguyên tắc của phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập
di truyền Sinh học lớp 9.
Dạy cho học sinh hiểu kiến thức cơ bản, hệ thống, vững chắc, sâu sắc và có
khả năng vận dụng linh hoạt rồi mới nâng cao kiến thức.
Mỗi loại bài tập cần thông qua một hoặc hai bài điển hình, quan trọng thông
qua những bài này phải rút ra phương pháp giải, rồi cho thêm một số bài cho học
sinh tự vận dụng cho thành thạo phương pháp, cần kiểm tra thẩm định xem học
sinh đã nắm chắc chưa, nếu chưa cần phải củng cố đến khi được mới thôi.
Hầu hết các bài đều có thể quy về một loại nào đó cùng nhiều bài khác có
quy tắc giải chung, đó là phổ biến: mỗi bài tập có một loại nguyên tắc, cứ xác định
đúng loại bài, sử dụng đúng nguyên tắc là giải quyết được.
Dạy kiểu dạng có quy luật trước, loại bài có tính đơn lẻ, đặc biệt nên dạy
sau.
Mỗi loại kiến thức đều có nội hàm riêng và cách vận dụng đặc trưng của nó.

Khi dạy cần phải thông qua một số bài thí dụ cụ thể để khắc sâu cho học sinh đầy
đủ, cặn kẽ nội hàm và phương pháp vận dụng kiến thức đó. Được như vậy, khi gặp
những bài tập khác, mặc dù có những chi tiết cụ thể khác nhau nhưng học sinh vẫn
làm được vì chúng giống nhau ở điểm cốt lõi.
Có những loại bài liên quan đến rất nhiều loại kiến thức kĩ năng khác nhau,
học sinh muốn làm được cần phải biết chia bài đó thành nhiều câu nhỏ, trong mỗi
câu nhỏ dùng kiến thức kĩ năng nào. Nói cách khác, phải dạy một cách cơ bản,
vững chắc và hệ thống. Nếu dạy được học sinh đến trình độ đó thì từ yêu cầu và
điều kiện của bài ra, học sinh phải biết chia việc giải một bài tập khó ra nhiều công
đoạn dùng kiến thức, phương pháp nào. Dù cho bài tập có nhiều kiểu, nhưng cũng
không ra ngoài những kiến thức và phương pháp trong chương trình đã học.

8


Đảm bảo tính hệ thống của bộ môn, tránh sự nôn nóng, bỏ qua bước làm
chắc cơ bản. Tránh cho ngay bài tập khó, học sinh sẽ không không nhận ra và ghi
nhớ được kiến thức kỹ năng. Kết quả là không định hình được phương pháp từ đơn
giản đến phức tạp, càng học càng hoang mang dẫn đến chán nản.
Không nên coi những bài đơn lẻ không có quy luật chung là quan trọng mà
dạy trước những bài có nguyên tắc chung, kết quả là học sinh bị rối loạn, không
học được phương pháp tư duy theo kiểu đúng đắn khoa học và thông thường là:
mỗi sự việc có một nguyên tắc giải quyết, chỉ cần nắm vững một số nguyên tắc là
giải quyết được hầu hết các sự việc.
Nên dựa trên tinh thần hợp tác của học sinh.
Dạy bài tập di truyền có tính chọn lọc, có tính tập trung vào từng chương
nhất định, không dạy tràn lan, tuỳ tiện.
3.2.Một số phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền Sinh
học 9
3.2.1. Phương pháp thực hành giải bài toán Sinh học.

Quá trình giải bài toán gồm 4 bước:
Bước 1: Lĩnh hội nội dung bài toán: Học sinh tiến hành phân tích các điều
kiện, các yêu cầu, thiết lập mối quan hệ giữa điều kiện và yêu cầu, phát hiện ra các
mâu thuẫn giữa chúng để phát biểu ra mâu thuẫn đó.
Bước 2: Lập chương trình giải: Học sinh biến đổi các điều kiện, tìm ra các
dữ kiện bổ sung, phát biểu lại bài toán để đưa ra những giả định cho chương trình
giải. Trong quá trình này học sinh có thể phải liên tiếp đưa ra các bài toán trung
gian.
Bước 3: Thực hiện chương trình giải: Nghĩa là lần lượt thực hiện các phép
tính.

9


Bước 4: Kiểm tra lời giải: Với các bước giải như trên, quá trình giải bài toán
đưa đến cho người giải không chỉ kiến thức mới, mà cả kĩ năng giải.
3.3.2. Phương pháp giảng dạy kiến thức quy luật
Ta có thể giảng dạy quy luật Sinh học theo một quy trình như sau:
Bước 1: Đặt nhiệm vụ nhận thức: Giáo viên ra bài tập, gọi học sinh đọc kết
quả thí nghiệm trong sách giáo khoa rồi giáo viên đặt câu hỏi nêu vấn đề cho học
sinh trả lời.
Bước 2: Giới thiệu nội dung quy luật: Giáo viên hướng dẫn học sinh phát
hiện tính quy luật của hiện tượng đang xét.
Bước 3: Phân tích bản chất của quy luật: Bước này cần làm sáng tỏ những
mối quan hệ nhân quả, cơ chế quy định tính quy luật tất yếu của sự vật, hiện tượng
đang khảo sát.
Bước 4: Phân tích ý nghĩa của quy luật: Cần nêu được vai trò của quy luật
trong Sinh học trong việc giải quyết bài tập.
Bước 5: Vận dụng quy luật: Sử dụng kiến thức quy luật vừa học vào việc giải
bài tập.

3.3.3. Phương pháp học sinh tự nghiên cứu
Quy trình thực hiện:
Bước 1: Học sinh tự tóm tắt các yêu cầu của đề bài.
Bước 2: Sử dụng những kiến thức đã biết để giải quyết các yêu cầu của đề
bài.
Bước 3: Trình bày kết quả.
3.3.4. Phương pháp làm việc theo nhóm
Quy trình thực hiện:
10


Bước 1: Giới thiệu dạng bài tập.
Bước 2: Chia nhóm, bầu nhóm trưởng.
Bước 3: Giao nhiệm vụ trong nhóm, quy định thời gian.
Bước 4: Các nhóm thảo luận giải quyết nhiệm vụ được giao.
Bước 5: Đại diện từng nhóm trình bày kết quả. Các nhóm khác quan sát, lắng
nghe, chất vấn bổ sung ý kiến.
Bước 6: Giáo viên tổng kết và nhận xét.
3.3.5. Phương pháp tranh luận
Quy trình thực hiện:
Bước 1: Giới thiệu yêu cầu của bài tập.
Bước 2: Chia nhóm, bầu nhóm trưởng.
Bước 3: Giao nhiệm vụ trong nhóm, quy định thời gian.
Bước 4: Các nhóm thảo luận giải quyết nhiệm vụ được giao.
Bước 5: Đại diện từng nhóm trình tranh luận về những vấn đề đặt ra trong bài
tập. Giáo viên đóng vai trò trọng tài, cố vấn.
Bước 6: Giáo viên hướng dẫn học sinh hoặc tự học sinh rút ra kết luận đúng
hay sai về những bài tập đó.
4. Hiệu quả của SKKN.
4.1. Phân tích định lượng kết quả điều tra.

Sau khi thực dạy bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền Sinh học 9 ở
trường tôi trong năm học 2013-2014. Tôi tiến hành kiểm tra khảo sát học sinh và
thu được bảng kết quả sau:
Bảng 3.1. Kết quả thực nghiệm lần 1

11


TS
Nhóm học sinh giỏi lớp 9

Số HS đạt điểm

bài
KT

4

5

6

7

8

9

10

THCS

Nhóm thực nghiệm

6

0

0

0

1

2

2

1

Hương Lung

Nhóm đối chứng

6

0

0

0

1

3

1

1

Từ kết quả bảng 3.1 cho thấy mức độ chênh lệch về điểm kiểm tra khảo sát
giữa các nhóm đối chứng và nhóm thực nghiệm lần thứ nhất, điểm 9 và điểm 10 ở
nhóm đối chứng là 2 trong khi đó nhóm thực nghiệm là 3, nhóm đối chứng tập
trung nhiều ở mức điểm 8, ta có thể bước đầu đánh giá hiệu quả của việc thực hiện
một số biện pháp bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền - Sinh học 9 ở lần
khảo sát đầu tiên.
Bảng 3.2. Kết quả thực nghiệm lần 2
Nhóm học sinh giỏi lớp 9

TS

Số HS đạt điểm

bài
KT 4

5

6

7

8

9

10

THCS

Nhóm thực nghiệm

6

0

0

0

1

2

2

1

Hương Lung

Nhóm đối chứng

6

0

0

1

0

4

1

0

Kết quả ở lần thực nghiệm thứ hai cũng giống như lần thực nghiệm thứ nhất,
nhưng sau khi dạy bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền thêm một thời
gian nữa thì điểm 9 và điểm 10 ở nhóm đối chứng là 1 trong khi đó nhóm thực
nghiệm là 3, nhóm đối chứng tập trung nhiều ở mức điểm 8. Như vậy, kết quả này
một lần nữa khẳng định tính hiệu quả của việc thực hiện một số biện pháp bồi
dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền - Sinh học 9.
Bảng 3.3. Kết quả thực nghiệm tổng thể.
12


Nhóm học sinh giỏi lớp 9
Tổng hợp

Nhóm thực

thực nghiệm

nghiệm
Nhóm đối chứng

Số HS đạt điểm

TS bài
KT

4

5

6

7

8

9

10

12

0

0

0

2

4

4

2

12

0

0

1

1

7

2

1

Biểu đồ 3.3. Thể hiện mức độ chênh lệch về điểm giữa các nhóm

đối chứng và thực nghiệm.
Kết quả học sinh đạt điểm giỏi của các nhóm thực nghiệm hơn hẳn các
nhóm đối chứng. Qua số liệu này đã khẳng định sự chênh lệch khá lớn về kết quả
đạt được của cả đợt thực nghiệm.
Như vậy, học sinh ở các nhóm thực nghiệm đã tiếp thu kiến thức về phương
pháp giải bài tập di truyền hơn hẳn học sinh ở các nhóm đối chứng. Nói cách khác
tính hiệu quả của việc bồi dưỡng bài tập di truyền cho học sinh giỏi môn Sinh học 9
theo thiết kế, xây dựng và giảng dạy một cách hợp lí có thể giúp cho học sinh giỏi
có cách suy luận, phát huy tính tích cực, tư duy sáng tạo và nâng cao tỉ lệ học sinh
giỏi tốt hơn việc bồi dưỡng học sinh giỏi một cách bình thường.
4.2. Đánh giá hiệu quả của SKKN.
Sau khi tiến hành thực giảng các nhóm thực nghiệm chúng tôi nhận thấy rằng
việc ứng dụng một số biện pháp giải các bài tập di truyền mang lại hiệu quả khá
cao.
+ Học sinh tiếp thu phương pháp giải bài tập nhanh hơn.
+ Học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề của bài toán một
cách dễ dàng
13


+ Học sinh hoạt động tích cực hơn, những tiết bồi dưỡng trở nên sinh động.
+ Chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi được nâng lên rõ rệt. Mặc dù trường
tôi dạy ở vùng sâu, nghèo và chỉ có một lớp 9 . Học sinh tôi chọn để bồi dưỡng là
những học sinh có học lực giỏi và cả khá những với kinh nghiệm bồi dưỡng cùng
với phương pháp giải bài tập này đã đem lại kết quả như sau:
Năm học

2011-2012

Đạt học sinh giỏi cấp huyện

Đạt học sinh giỏi cấp tỉnh

môn Sinh học 9

môn Sinh học 9

Đạt 2 giải: 1 giải ba; 1giải

Đạt 2 giải: 1 giải nhì, 1 giải ba;

khuyến khích
2012-2013

Đạt 3 giải: 1 giải nhì, 1 giải ba;

Đạt 2 giải: 2 giải nhì.

1giải khuyến khích.
2013-2014

Tổng cộng

Đạt 4 giải: 1 giải nhì, 1 giải ba;

Đạt 2 giải: 1 giải nhì, 1 giải

2 giải khuyến khích.

khuyến khích.

Đạt 9 giải (2 giải nhì, 3 giải

Đạt 6 giải (4 giải nhì, 1 giải

ba; 4 giải khuyến khích.)

ba; 1 giải khuyến khích.)

C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
1.Kết luận.
Qua thời gian thực hiện tôi rút ra một số kết luận sau:
1) Việc áp dụng một số phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập
di truyền - Sinh học 9 đã giúp cho các em học sinh có khả năng suy luận và tìm ra
các kĩ năng, phương pháp giải các dạng bài tập di truyền.
2) Với những kinh nghiệm bồi dưỡng, những thay đổi của chương trình và
sách giáo khoa, các phương pháp tích cực được vận dụng đã hình thành cho học
sinh tư duy sáng tạo, nâng cao năng lực phát hiện và xử lí các vấn đề nảy sinh trong
14


các dạng bài tập, từ đó giúp cho học sinh biết vận dụng kiến thức để giải các bài tập
nâng cao dạng tổng hợp, củng như các bài tập trong đề thi học sinh giỏi.
3) Hiệu quả của việc thiết kế một số phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi
phần bài tập di truyền Sinh học lớp 9 sẽ tạo nên nguồn tư liệu tham khảo cho giáo
viên có bồi dưỡng học sinh giỏi môn Sinh học 9.
4) Giúp cho giáo viên có cơ sở để bồi dưỡng học sinh giỏi và góp phần nâng
cao chất lượng giảng dạy và nâng cao tỉ lệ học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh ở
trường THCS.
5) Giúp rèn luyện chuyên môn cho bản thân cũng như các bạn bè đồng nghiệp.

2. Kiến nghị.
Đối với Phòng Giáo dục.
Tăng cường tổ chức các lớp tập huấn về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
Đối với ban giám hiệu nhà trường.
Lãnh đạo trường thường xuyên theo dõi, kiểm tra chuyên môn đối với giáo
viên các bộ môn có khả năng bồi dưỡng học sinh giỏi để nhắc nhở hoặc khen
thưởng kịp thời.
Cần có kế hoạch mua sắm các phương tiện dạy học để phục vụ cho dạy học
nói chung và bồi dưỡng học sinh giỏi nói riêng.
Đối với giáo viên.
Xác định rõ trách nhiệm của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, không nên
làm qua loa đại khái, chiếu lệ ...
Giáo viên phải nắm chắc kiến thức, phương pháp giải bài tập di truyền môn
Sinh học 9.
Trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi, giáo viên phải xác định cụ thể
trong chương nào, bài nào của Sinh học 9 có dạng bài tập di truyền cần phải bồi
15


dưỡng và phải bồi dưỡng từ cơ bản đến nâng cao. Cần tránh bồi dưỡng theo ngẫu
hứng thì sẽ không đạt hiệu quả cao.
Phải xây dựng đề cương về bài tập di truyền để bồi dưỡng học sinh giỏi.
Việc bồi dưỡng học sinh giỏi phải thực hiện ngay từ đầu năm. Phải tiến hành
bồi dưỡng đúng theo kế hoạch.
Bồi dưỡng học sinh giỏi là một công tác trọng tâm ở các nhà trường THCS.
Nhiệm vụ của giáo viên là phải nâng cao được chất lượng giảng dạy, bồi dưỡng học
sinh giỏi, để phát hiện và bồi dưỡng đạt kết quả tốt người giáo viên là yếu tố cơ bản
Giáo viên thật sự phải có năng lực, năng khiếu sư phạm, đồng thời phải có tâm
huyết với nghề nghiệp, biết tôn trọng tài năng.Chất lượng học sinh giỏi không chỉ
thể hiện đánh giá năng lực của học sinh mà còn thể hiện năng lực bồi dưỡng của

giáo viên nói riêng và chất lượng giáo dục của nhà trường nói chung.
Trên đây là những suy nghĩ của tôi, mà tôi đã áp dụng trong quá trình bồi
dưỡng học sinh giỏi môn Sinh học 9 ở trường THCS Hương Lung trong thời gian
qua. Với biện pháp thực hiện như trên chắc hẳn còn nhiều thiếu sót. Vì vậy tôi rất
mong quý thầy cô cùng bạn bè đồng nghiệp nhiệt tình đóng góp ý kiến, để tôi chọn
được phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi phần bài tập di truyền một cách hữu
hiệu nhất nhằm nâng cao chất lượng mũi nhọn của bộ môn Sinh học 9.
Vì sự nghiệp giáo dục, vì thế hệ tương lai, tôi không ngừng trau dồi kiến
thức, học hỏi kinh nghiệm, phương pháp bồi dưỡng của quý thầy cô cùng bạn bè
đồng nghiệp nhằm nâng cao trình độ chuyên môn để hoàn thành công tác giảng dạy
của mình. Qua đây, tôi xin chân thành cảm ơn những ý kiến đóng góp chân thành
của quý thầy cô cùng bạn bè đồng nghiệp.

Hương Lung, ngày 28 tháng 04 năm
2014
16


Người viết SKKN
(Đã ký)

Nguyễn Thị Thuý Hoà

D.TÀI LIỆU THAM KHẢO.
1. Sách giáo khoa, sách giáo viên Sinh học 9- Nhà xuất bản giáo dục.
2. 126 bài tập di truyền Sinh học 9. Nhà xuất bản đại học Quốc gia Thành phố Hồ
Chí Minh.
3. Kiến thức cơ bản Sinh học 9- Nhà xuất bản đại học Sư phạm.
4. 108 câu hỏi và bài tập Sinh học 9- Nhà xuất bản Đà nẵng.
5. Cẩm nang ôn luyện Sinh học – Nhà xuất bản đại học Quốc gia Hà Nội.

17


THẨM ĐỊNH CỦA HĐKH CẤP TRƯỜNG
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................

Xếp loại: ………………..

18


THẨM ĐỊNH CỦA HĐKH HUYỆN CẨM KHÊ
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................

Xếp loại: ………………..

Giám khảo 1

Giám khảo 2

(Họ tên, chữ ký)

(Họ tên, chữ ký)

19


20