Tăng cường kiểm soát chi ngân sách nhà nước huyện tại kho bạc nhà nước đan phượng hà nội

B
TR

GIÁOăD CăVĨă ĨOăT O
NGă

I H C TH NGăLONG

________________________

Tr n Th H nh

T NGăC

NG KI MăSOÁTăCHIăNGỂNăSÁCHăNHĨăN

T I KHO B CăNHĨăN

Că ANăPH

C HUY N

NG- HĨăN I

LU NăV NăTH CăS KINH DOANH VĨ QU N Lụ

Hà N i – N m 2015


B
TR

GIÁOăD CăVĨă ĨOăT O
NGă

I H C TH NGăLONG

_________________________

Tr n Th H nh- Mư h c viên: C00085

T NGăC

NG KI M SOÁT CHI NGỂN SÁCH NHĨ N

T I KHO B C NHĨ N

C ANăPH

C HUY N

NG - HĨ N I

LU NăV NăTH CăS ăKINH DOANH VĨ QU N Lụ
CHUYểNăNGĨNH:ăăTĨIăCHệNHă- NGỂNăHĨNG

MẩăS :
NG

IăH

60340201

NG D N KHOA H C :
TS. Cao Th ụăNhi

Hà N i – N m 2015

Thang Long University Libraty


M CL C
M CL C
L I C Mă Nă
L IăCAMă OAN
DANH M CăS ă

, BI U

DANH M CăCÁCăCH
L IM

VI T T T

U................................................................................................ 1

CH
NGă1: T NG QUAN V CHIăNGỂNăSÁCHăNHĨăN
CăVĨăă
KI MăSOÁTăCHIăNGỂNăSÁCHăNHĨăN
C QUA KHO B C............. 4

1.1. T NG QUAN CHI NGỂNăSÁCHăNHĨăN

C.................................. 4

1.1.1. Khái ni m và vai trò c a chi NSNN....................................................... 4
1.1.1.1. Khái ni m v ngân sách Nhà n
1.1.1.2. Vai trò c a chi Ngân sách nhà n

c và chi ngân sách Nhà n

c.......... 4

c ..................................................6

1.1.2. Các hình th c chi NSNN........................................................................ 8
1.1.2.1. Chi NSNN theo d toán .......................................................................9
1.1.2.2. Chi NSNN theo hình th c l nh chi ti n................................................ 9
1.1.2.3. Chi NSNN b ng hi n v t và ngày công lao đ ng................................ 9
1.1.2.4.Chi theo hình th c c p phát y quy n.................................................10
1.1.2.5. C p phát đ u t XDCB......................................................................10
1.1.3.Nguyên t c c p phát thanh toán chi NSNN...........................................10
1.1.4. Chi th
1.1.4.1. Chi th

ng xuyên NSNN và chi đ u t XDCB...................................11
ng xuyên NSNN:..................................................................11

1.1.4.2. Chi đ u t xây d ng c b n b ng v n NSNN...................................15

1.2. KI MăSOÁTăCHIăNGỂNăSÁCHăNHĨăN

C C A KHO B C.....18

1.2.1. Khái ni m..............................................................................................18
1.2.2. i u ki n chi NSNN.……………..…………………………………...20
1.2.3. Quy trình ki m soát chi NSNN.............................................................21
1.2.4. N i dung ki m soát chi NSNN.............................................................24
1.3.ăCÁCăNHỂNăT

NHăH

NGă

N KI MăSOÁTăCHIăNSNN.....27

1.3.1.Nhân t khách quan...............................................................................27
1.3.2. Nhân t ch quan:.................................................................................29
K t lu n ch

ng 1..........................................................................................31

CH
NGă2 TH C TR NGăCỌNGăTÁCăKI MăSOÁTăCHIăNSNNă
HUY N T I KHO B CăNHĨăN
Că ANăPH
NG -HĨ N I..........32
2.1.ă Că I M T NHIểN,ăKINHăT - XẩăH IăVĨăT CH C HO T
NG C AăKBNNă ANăPH
NG..........................................................32

2.1.1.

c đi m t nhiên, kinh t - xã h i c a huy n an Ph

ng................32

2.1.2. C c u t ch c b máy và ho t đ ng c a KBNN an Ph
2.1.2.1. C c u t ch c c a KBNN an Ph

ng............33

ng...........................................33

2.1.2.2. Ch c n ng và nhi m v c a KBNN an Ph

ng.............................35

2.1.2.3. K t qu ho t đ ng c a KBNN an Ph ng trong nh ng n m
2012 -2014...........................................................................................37
2.2. TH C TR NGăCỌNGăTÁCăKI MăSOÁTăCHIăNSNNăHUY N
T IăKBNNă ANăPH

NG - HĨăN IăGIAIă O N 2012 - 2014 ...........40

2.2.1. Khái quát tình hình chi NSNN và k t qu ki m soát chi NSNN huy n
t i KBNN an Ph ng giai đo n 2012 - 2014...............................................40
2.2.2. Th c tr ng ki m soát chi NSNN t i KBNN an Ph

ng- Hà N i......42

Thang Long University Libraty


2.2.2.1. Th c tr ng ki m soát chi th ng xuyên NSNN huy n t i KBNN an
Ph ng -Hà N i.............................................................................................42
2.2.2.2. Th c tr ng ki m soát chi đ u t XDCB t NSNN huy n t i KBNN
an Ph ng -Hà N i......................................................................................52
2.3.ă ÁNHăGIÁăCHUNGăV CỌNGăTÁCăKI MăSOÁTăCHIăNSNNă
HUY N T I KBNNă ANăPH
NG.........................................................66
2.3.1. Nh ng k t qu đ t đ

c........................................................................66

2.3.2. Nh ng h n ch và nguyên nhân trong công tác ki m soát chi NSNN
huy n an Ph ng.........................................................................................68
2.3.2.1. Nh ng h n ch trong công tác ki m soát chi NSNN huy n an Ph ng..68
2.3.2.2. Nguyên nhân c a nh ng h n ch .......................................................71
K t lu n Ch

ng 2.........................................................................................76

CH
NGă3 M T S GI IăPHÁPăNH MăT NGăC
NG KI M
SOÁTăCHIăNSNNăT IăKBNNă ANăPH
NG - HĨăN I.......................77
3.1ă NHăH
NG HO Tă NGăVĨăKI MăSOÁTăCHIăNSNNăC A
KBNNă ANăPH

NG................................................................................77
3.1.1.

nh h

ng ho t đ ng c a KBNN an Ph

ng trong th i gian t i.....77

3.1.2.

nh h

ng ki m soát chi c a KBNN an Ph

ng trong th i gian t i.....78

3.2. M T S GI IăPHÁPăNH MăT NGăC
NG KI MăSOÁTăCHIă
NSNN T IăKBNNă ANăPH
NG............................................................81
3.2.1. Gi i pháp hoàn thi n n i dung, quy trình ki m soát.............................81
3.2.1.1.

i v i chi th

ng xuyên..................................................................81

3.2.1.2.

i v i chi đ u t XDCB...................................................................82

3.2.1.3. i v i các c quan th c hi n khoán biên ch và kinh phí qu n lý
hành chính và đ n v s nghi p công.............................................................84
3.2.2. Gi i pháp v nghi p v ........................................................................85


3.2.3. Gi i pháp v t ch c và b máy...........................................................86
3.2.4. Ch đ o, đi u hành công tác ki m soát chi NSNN huy n....................88
3.2.5. Gi i pháp v công ngh ........................................................................89
3.3. KI N NGH

TH C HI N GI IăPHÁP......................................90

3.3.1. Ki n ngh v i Chính ph , các c p, các ngành......................................90
3.3.2. Ki n nghi v i B Tài chính..................................................................91
3.3.3. Ki n ngh v i Kho b c Nhà n

c........................................................92

3.3.4. Ki n ngh v i chính quy n Thành ph , đ a ph ng và các đ n v
có liên quan:...................................................................................................94
K t lu n ch

ng 3..........................................................................................96

K T LU N………………...........……………….………………………...97
DANH M CăCÁCăTĨIăLI U THAM KH O…………………………..99

Thang Long University Libraty

L I C Mă N
Tr

c h t, em xin bày t lòng c m n sâu s c t i Ti n s Cao Th ụ

Nhi, cô giáo đã tr c ti p h

ng d n, t n tình giúp đ t o m i đi u ki n đ em

hoàn thành lu n v n.
Em xin chân thành c m n các th y giáo, cô giáo Khoa Kinh t , các
th y cô Khoa sau đ i h c tr

ng

i h c Th ng Long đã gi ng d y và giúp

đ em trong quá trình h c t p, nghiên c u.
M c dù đã có nhi u c g ng, xong do th i gian có h n, kh n ng
nghiên c u c a b n thân còn nhi u h n ch , nên k t qu nghiên c u có th
còn nhi u thi u sót. Em r t mong nh n đ

c s góp Ủ, ch b o c a các th y

giáo,cô giáo, các b n đ ng nghi p và nh ng ng
trình bày trong lu n v n, đ lu n v n đ

i đang quan tâm đ n v n đ

c hoàn thi n h n.

Em xin trân tr ng c m n!
Hà N i, ngày

tháng n m 2015
Tác gi

Tr n Th H nh


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan đ tài : “ T ngăc
n

c huy n t i Kho b cănhƠăn

ng ki măsoátăchiăngơnăsáchănhƠă

că anăph

ng” là công trình nghiên c u

c a riêng tôi.
Các s li u, k t qu nêu trong lu n v n là trung th c và ch a t ng đ

c

ai công b trong b t k công trình nào.

Hà N i, ngày

tháng n m 2015
Tác gi

Tr n Th H nh

Thang Long University Libraty


DANH M CăS ă

, BI U

S đ 2.1. S đ t ch c KBNN an Ph ng............................................... 34
Bi u 2.1: S li u thu NSNN trên đ a bàn huy n an Ph ng 2012 - 2014 .. 38
Bi u 2.2: S li u chi NSNN trên đ a bàn huy n an Ph ng 2012 - 2014.... 40
Bi u 2.3: S li u chi th ng xuyên NSNN trên đ a bàn huy n an Ph ng
2012 - 2014 ………………………………………………………………..43
Bi u 2.4: S li u chi th ng xuyên NSNN huy n theo n i dung kinh t :...... 44
Bi u 2.5: K t qu ki m soát chi th ng xuyên NSNN huy n an Ph ng
2012 - 2014...................................................................................................... 51
Bi u 2.6: Bi u s li u chi đ u t XDCB t NSNN huy n an Ph ng
2012 - 2014...................................................................................................... 53
Bi u 2.7: K t qu ki m soát chi đ u t XDCB NSNN huy n an Ph ng
2012 - 2014...................................................................................................... 65


DANH M CăCÁCăCH
Vi t t t

BTC
CBCC
CP
HCSN
H ND
KBNN
NSNN
NSTW
UBND
XDCB
TABMIS

VI T T T

N i dung
B Tài chính
Cán b công ch c
Chính ph
Hành chính s nghi p
H i đ ng nhân dân
Kho b c Nhà n c
Ngân sách Nhà n c
Ngân sách trung ng
y ban nhân dân
Xây d ng c b n
H th ng qu n lỦ thông tin ngân sách và
Kho b c

Thang Long University Libraty

L IM

U

1.ăTínhăc p thi t c aăđ tƠi
Vào nh ng n m cu i th p k 90, công cu c đ i m i c qu n lỦ kinh t
đ tn

c di n ra m t cách sâu s c và toàn di n, n

c ta t m t n n kinh t k

ho ch hóa t p trung, bao c p chuy n sang n n kinh t v n hành theo c ch
th tr

ng có s đi u ti t c a Nhà n

c.

phù h p v i c ch qu n lỦ kinh

t m i, c ch qu n lỦ Tài chính ti n t đã có s thay đ i đ c bi t là ch c
n ng, nhi m v , quy n h n c ch ho t đ ng c a ngành Tài chính và ngành
Ngân hàng.
Qu n lỦ qu Ngân sách Nhà n
khác c a Nhà n
ch c n ng đ
b c nhà n

cđ

c và qu d tr Tài chính và các qu

c giao theo quy đ nh c a pháp lu t là m t trong nh ng

c Chính ph giao cho B Tài chính mà c th là giao cho Kho
c tr c thu c B Tài chính th c hi n. Kho b c Nhà n

ch c n ng, nhi m v đ

c giao đã th c hi n t p trung đ y d , k p th i các

ngu n thu cho ngân sách nhà n
ngân sách nhà n

c đúng đ i t

c, qu n lỦ và ki m soát các kho n chi

ng, m c đích, ti t ki m và hi u qu .

Trong ti n trình đ i m i n n kinh t , Chi ngân sách nhà n
c ch y u c a

cv i

ng, Nhà n

c và các c p chính quy n đ a ph

c là công
ng đ th c

hi n nhi m v chính tr , phát tri n kinh t - xã h i, đ m b o an ninh, qu c
phòng và thúc đ y s phát tri n kinh t xã h i.
Qu n lỦ và s d ng có hi u qu các kho n chi ngân sách Nhà n

c có

Ủ ngh a h t s c to l n và quan tr ng v m t kinh t c ng nh xã h i góp ph n
nâng cao hi u qu s d ng ngu n l c tài chính, thúc đ y kinh t phát tri n
đ ng th i là bi n pháp h u hi u đ th c hành ti t ki m ch ng lãng phí, góp
ph n n đ nh và nâng cao đ i s ng xã h i. Tuy nhiên vi c s d ng NSNN v n
còn h n ch , b t c p so v i tình hình th c t ; còn có nh ng kho n chi th t

1


thoát lãng phí nên c n ph i có gi i pháp t ng c

ng qu n lỦ, ki m soát các

kho n chi m t cách ch t ch - đó là m i quan tâm l n c a
các c p chính quy n đ a ph

ng, Nhà n

c và

ng. Công tác ki m soát chi tr các kho n chi

NSNN qua KBNN là khâu cu i cùng đ hoàn thành quy trình ki m soát chi
NSNN, v i m c tiêu là các kho n chi đ m b o đúng m c đích, có k ho ch và
đ t hi u qu cao.
Huy n

an Ph

ng có nh ng đ c thù riêng v kinh t - xã h i và m t

b ng đ i ng cán b làm công tác k toán không đ ng đ u nên vi c ki m soát
chi NSNN huy n t i KBNN an Ph

ng - Hà N i còn h n ch . Xu t phát t

tình hình th c t đó, tác gi ch n đ tài:" T ng c
huy n t i KBNN

an Ph

ng ki m soát chi NSNN

ng - Hà N i" nghiên c u nh m góp ph n làm rõ

c ch qu n lỦ, ki m soát và nâng cao hi u qu chi NSNN huy n t i KBNN
an Ph

ng - Hà N i góp ph n thúc đ y s phát tri n kinh t - xã h i, nâng

cao hi u qu s d ng ngu n l c

đ a ph

ng.

2. M cătiêuănghiênăc u
Trên c s lỦ lu n nh ng v n đ c b n v qu n lí và ki m soát chi
NSNN qua KBNN, lu n v n đi sâu phân tích, đánh giá th c tr ng và nh ng
h n ch c a công tác ki m soát chi NSNN qua KBNN
th i gian qua. T đó, đ xu t ph
đi u ki n th c hi n nh m t ng c
n
3.ă

c an Ph
iăt

ng h

an Ph

ng trong

ng, gi i pháp ch y u cùng các

ng ki m soát chi NSNN t i Kho b c Nhà

ng.

ng, ph măviănghiênăc u
it

ng nghiên c u là ki m soát chi NSNN huy n qua KBNN

Ph m vi nghiên c u là ho t đ ng ki m soát chi th
và đ u t

XDCB t NSNN huy n t i KBNN

an Ph

ng xuyên NSNN

ng t n m 2012 đ n

n m 2014.

2

Thang Long University Libraty


4.ăPh

ngăphápănghiênăc u:
Lu n v n s d ng ph

ng pháp th ng kê, phân tích s liêu, ph

ng

pháp đ i chi u, so sánh, suy lu n trên c s nghiên c u lỦ thuy t và các v n
b n quy ph m pháp lu t c a

ng và Nhà n

c; k th a có ch n l c k t qu

nghiên c u c a các công trình khoa h c đã nghiên c u.
K T C U C A LU NăV N
Ngoài ph n m đ u và k t lu n, lu n v n g m ba ch

ng

Ch

ng 1: T ng quan v chi Ngân sách và ki m soát chi NSNN qua Kho b c.

Ch

ng 2: Th c tr ng ki m soát chi NSNN huy n t i KBNN

an Ph

ng -

ng ki m soát chi NSNN t i KBNN an Ph

ng -

Hà N i
Ch

ng 3: Gi i pháp t ng c

Hà N i.

3


CH

NGă1

T NG QUAN V CHIăNGỂNăSÁCHăNHĨăN
SOÁT CHI NGỂNăSÁCHăNHĨăN

CăVĨă KI M

C QUA KHO B C

1.1. T NGăQUANăCHIăNGỂNăSÁCHăNHĨăN

C

1.1.1. Khái ni măvƠăvaiătròăc a chi NSNN
1.1.1.1. Khái ni m v ngân sách Nhà n

c và chi ngân sách Nhà n

Trong ti n trình l ch s t n t i c a ngân sách nhà n
lâu v i t cách là công c tài chính quan tr ng c a Nhà n
đ i và phát tri n g n li n v i s phát tri n c a Nhà n

c

c (NSNN), đã t
c, NSNN đã ra

c, s phát tri n c a

n n kinh t ti n t .
NSNN đ

c đ c tr ng b ng s v n đ ng c a các ngu n tài chính trong

quá trình t o l p và s d ng qu ti n t c a Nhà n
m i quan h kinh t gi a Nhà n
Nhà n

c, NSNN là h th ng các

c và ch th kinh t xã h i trong quá trình

c huy đ ng và s d ng ngu n tài chính đ đ m b o các yêu c u th c

hi n các ch c n ng qu n lỦ nh m đi u hành n n kinh t xã h i. NSNN đ

c

qu n lỦ th ng nh t theo nguyên t c t p trung dân ch công khai có phân công
quy n h n g n v i trách nhi m phân c p qu n lỦ gi a các ngành.
T i k h p th 9 t ngày 2/3 đ n 20/3/1996, Qu c h i n

c C ng hòa

xã h i ch ngh a Vi t Nam khóa IX đã thông qua lu t NSNN, nay lu t NSNN
đã đ
đ

c s a đ i và thông qua t i Qu c h i khóa XI ngày 16/12/2002. NSNN

c quy đ nh t i

chi c a Nhà n
quy t đ nh và đ

i u 1 c a Lu t NSNN:" NSNN là toàn b các kho n thu

c trong d toán đã đ

c c quan nhà n

c có th m quy n

c th c hi n trong m t n m đ đ m b o th c hi n các ch c

n ng nhi m v c a Nhà n

c." [1, tr.5].

NSNN bao g m ngân sách trung
đó Ngân sách đ a ph

ng và ngân sách đ a ph

ng trong

ng bao g m ngân sách c a các đ n v hành chính các
4

Thang Long University Libraty


c p có H i đ ng nhân dân và
ch c H i đ ng nhân dân và
ngân sách đ a ph

y ban nhân dân theo quy đ nh c a Lu t t
y ban nhân dân. Theo quy đ nh hi n hành thì

ng bao g m:

- Ngân sách t nh, thành ph tr c thu c trung

ng (g i chung là ngân

sách t nh), bao g m ngân sách c p t nh và ngân sách c a các huy n, th xã,
thành ph thu c t nh.

- Ngân sách huy n, qu n, th xã, thành ph thu c t nh (g i chung là
ngân sách huy n) bao g m ngân sách c p huy n và ngân sách các xã, th tr n.
- Ngân sách các xã, ph

ng, th tr n (g i chung là ngân sách c p xã).

NSNN là toàn b các kho n thu, chi c a Nhà n

c trong đó: “Thu

NSNN bao g m các kho n thu t phí, l phí; các kho n thu t ho t đ ng kinh
t c a Nhà n

c; các kho n đóng góp c a t ch c và cá nhân; các kho n vi n

tr ; các kho n thu khác theo quy đ nh c a pháp lu t.”
" Chi NSNN bao g m các kho n chi phát tri n kinh t - xã h i, b o đ m
qu c phòng, an ninh, b o đ m ho t đ ng c a b máy Nhà n
Nhà n

c, chi tr n c a

c, chi vi n tr và các kho n chi khác theo quy đ nh c a pháp lu t".[1,tr.6]
Nh v y, chi NSNN là m t trong hai n i dung quan tr ng c a NSNN,

là t ng th các quan h kinh t d

i hình th c giá tr phát sinh trong quá trình

phân ph i và s d ng NSNN. Quá trình s d ng NSNN theo nguyên t c

không hoàn tr tr c ti p nh m th c hi n các nhi m v kinh t - xã h i do Nhà
n

c đ m nh n. Quá trình chi tr , thanh toán qu NSNN đ

trình cung c p v n t NSNN v i đ c tr ng là s v n đó đ
các lo i qu khác nhau tr

c khi chúng đ

c hi u là quá
c hình thành t

c đ a vào s d ng, thông th

ng

gi a th i gian cung c p và th i gian s d ng có kho ng cách nh t đ nh. Quá
trình s d ng qu NSNN c ng là quá trình cung c p v n t NSNN nh ng s
cung đó không có kh n ng hình thành các qu ti n t khác mà nó đ
dành cho các công vi c đã đ

c đ nh s n c a Nhà n
5

c.

c

Kho b c Nhà n
ngân sách trung

c (KBNN) có trách nhi m qu n lỦ NSNN bao g m

ng và ngân sách đ a ph

ng, th ng nh t qu n lỦ, t ch c

thanh toán, đi u hòa v n và ti n m t thu c qu NSNN nh m t p trung nhanh
các kho n thu, đáp ng k p th i các nhu c u thanh toán, chi tr c a NSNN.
1.1.1.2. Vai trò c a chi Ngân sách nhà n
N n kinh t n

c

c ta là n n kinh t th tr

ng theo đ nh h

ng xã h i

ch ngh a, là n n kinh t đa thành ph n v i quan h ti n t , quan h th tr
r t ph c t p.

có th v a t ng tr

ng

ng kinh t v a đ m b o s công b ng và

s ti n b xã h i, đ ng th i h n ch nh ng khuy t t t do n n kinh t đem l i
thì vai trò qu n lỦ và đi u ti t v mô c a Nhà n
Khi nói đ n vai trò chi NSNN ta th

c là vô cùng quan tr ng.

ng g n li n v i ba ch c n ng: Chi

NSNN đ đ m b o n đ nh kinh t và t ng tr

ng; là công c phân b l i

ngu n l c, nâng cao hi u qu kinh t và th c hi n ch c n ng phân ph i l i
thu nh p. V i các ch c n ng đó, NSNN tác đ ng tr c ti p và gián ti p t i h u
h t các ch th , các đ n v và t ch c trong xã h i do v y NSNN là thành t
quan tr ng nh t c a tài chính công.
Trong tình hình hi n nay, đang ti n t i h i nh p toàn di n v i th gi i
thì chi NSNN có m t vai trò vô cùng quan tr ng, nó có tác d ng đi u ch nh v
mô n n kinh t - xã h i c a đ t n

c, thúc đ y s phát tri n cân đ i v ng ch c

c a n n kinh t xã h i. Các vai trò đó c a chi NSNN d

c th hi n trên các

khía c nh:
*ă

i v i s phátătri n kinh t :
Trong các công c đ

c Nhà n

c s d ng đ góp ph n xây d ng c

c u kinh t thì công c ngân sách đ c bi t thông qua chi NSNN đ

c coi là

công c quan tr ng b i vì kh n ng ngu n v n c a NSNN r t l n, ph m vi
tác đ ng r ng. Chính vì v y có th nói thông qua chi NSNN góp ph n đi u

6

Thang Long University Libraty


ch nh l i c c u kimh t phát tri n theo đ nh h

ng c a Nhà n

c. Thông qua

các kho n chi gián ti p đ c bi t là chi cho đ u t xây d ng ( TXD) đ phát
tri n c s h t ng đã góp ph n tích c c cho vi c phát tri n phong phú đa
d ng, tránh tình tr ng đ c quy n c a m t s đ n v kinh t .
Chi NSNN thúc đ y n n kinh t t ng tr
l nh v c và là m t y u t không th thi u đ

đ tn

c. Trong c ch th tr

ng, phát tri n trên t t c các

c trong quá trình phát tri n c a

ng, m c tiêu quan tr ng nh t mà các doanh

nghi p quan tâm đó là l i nhu n, do v y đã t o ra s c nh tranh gay g t.
n n kinh t có tính hi u qu thì t t y u ph i có s tác đ ng t phía Nhà n

c

mà m t trong nh ng công c ch y u có hi u qu là chi NSNN thông qua vi c
Nhà n

c chi NSNN đ cung c p các hàng hóa công c ng, đ u t vào các

ngành then ch t, các công trình m i nh n, h tr tài chính cho các doanh
nghi p c n nâng đ góp ph n hình thành và hoàn thi n c c u s n xu t, c
c u kinh t .
M t khác, vi c giành m t ph n ngu n v n c a Nhà n
sung cho qu d tr tài chính, qu d phòng nh m t ng c
chính đ

c đ ti p t c b
ng kh n ng tài

ng phó k p th i v i khó kh n b t ng có th x y ra trong quá trình

xây d ng và phát tri n n n kinh t .
*ă

i v i s phátătri năxưăh i:
Cùng v i vi c th c hi n các chính sách phát tri n kinh t thì chi NSNN

còn góp ph n tích c c th c hi n các chính sách xã h i, t o đi u ki n cho ho t
đ ng xã h i phát tri n đ ng b . Tùy thu c vào hoàn c nh kinh t xã h i c a
đ tn
Nhà n

c trong t ng th i k mà m c tiêu c th cúa các chính sách xã h i c a
cđ

c xác đ nh

m c đ khác nhau.

Thông qua chi NSNN góp ph n thúc đ y s

7

phát tri n c a các ho t


đ ng v n hóa, giáo d c đào t o, y t , đ i s ng v n hóa tinh th n c a nhân dân
ngày càng đ

c nâng cao.

Vi c s d ng công c chi NSNN nh m đi u ti t các v n đ xã h i
h u nh không t o ra c a c i v t ch t cho n n kinh t , cho xã h i nh ng nó có
tác đ ng r t l n đ n các ho t đ ng kinh t vì nó t o ra l c l

ng tri th c cho

xã h i thông qua công tác đào t o; là ngu n đ ng viên cho các l c l
t o ra ngu n tài chính cho đ t n
Tr

ng

c.

giúp các thành ph n kinh t phát tri n m t cách có hi u qu ,

th c hi n chính sách an sinh xã h i thông qua các chính sách xóa đói
gi m nghèo, h tr gi i quy t vi c làm, h tr các gia đình chính sách, h tr
vi c h c t p cho h c sinh có hoàn c nh khó kh n, chính sách... Chính vì v y
đòi h i quá trình chi NSNN ph i đ

c nghiên c u đ y đ và có s th ng nh t

gi a chính sách và các bi n pháp th c hi n.
*ăTrênăgócăđ tƠiăchính:
Quá trình chi NSNN có vai trò quan tr ng đ i v i vi c th c hi n
chính sách n đ nh giá c th tr

ng ch ng l m phát thông qua các chính sách

chi tr giá c a Chính ph cho m t s m t hàng, ch ng đ c quy n c a m t s
ngành, kích thích s n xu t phát tri n đ i v i m t s l nh v c ít phát tri n.
Chi NSNN còn ph c v cho m t s ho t đ ng tiêu dùng nh chi cho
ho t đ ng qu n lỦ hành chính, an ninh qu c phòng, tr t t an toàn xã h i
nh m th c hi n các ch c n ng, nhi m v c a Nhà n
đi u hành đ t n

c trong quá trình

c.

1.1.2.ăCácăhìnhăth c chi NSNN
T t c m i kho n chi NSNN đ u đ

c c p phát thanh toán d

hình th c chi nh t đ nh. Hi n nay, chi NSNN đ

c th c hi n d

im t
i các

hình th c ch y u sau:
8

Thang Long University Libraty

1.1.2.1. Chi NSNN theo d toán
Áp d ng hình th c chi NSNN theo d toán đó là các kho n chi th
xuyên cho các đ n v d toán bao g m: các c quan nhà n

ng

c, các đ n v ho t

đ ng s nghi p, các t ch c chính tr - xã h i và t ch c xã h i ngh nghi p
th

ng xuyên đ

c c p kinh phí

Các kho n c p phát thanh toán đ
tính ch t th

ng xuyên nh :l

c dùng cho các kho n chi mang

ng, ph c p, h c b ng, ti n công, ti n th

ng,

phúc l i t p th ...
Nguyên t c c a vi c thanh toán theo d toán qua Kho b c là các kho n
chi tiêu ch đ

c th c hi n khi có trong d toán n m đ

c c p có th m quy n

phê duy t. D toán cu i n m không chi h t b h y b tr m t s tr
đ

ng h p

c c p có th m quy n cho phép, các đ n v biên ch hành chính s nghi p

và các đ n v s nghi p có thu.
1.1.2.2. Chi NSNN theo hình th c l nh chi ti n
Áp d ng hình th c chi b ng l nh chi ti n là các kho n chi mang
tính ch t không th
th

ng xuyên và đ

c c p cho các đ n v ít có quan h

ng xuyên v i NSNN nh : các doanh nghi p, chi tr n vi n tr , chi

b sung t ngân sách c p trên cho ngân sách c p d
khác theo quy t đ nh c a Th tr

i và m t s kho n chi

ng c quan Tài chính.

L nh chi ti n do c quan Tài chính l p, là ch ng t m nh l nh chi
NSNN c a c p mình. Theo quy đ nh hi n hành thì c quan tài chính ch u
trách nhi m ki m tra ki m soát n i dung, tính ch t t ng kho n chi đ m b o
các đi u ki n chi theo quy đ nh. KBNN xu t qu NSNN và thanh toán cho
đ n v th h

ng theo n i dung ghi trong l nh chi ti n.

1.1.2.3. Chi NSNN b ng hi n v t và ngày công lao đ ng
C n c vào biên b n giao hi n v t, giá hi n v t đ
9

c duy t, c quan


Tài chính quy đ i ra đ ng Vi t nam đ làm l nh ghi thu, ghi chi ngân sách g i
Kho b c đ h ch toán thu, chi NSNN.
1.1.2.4. Chi theo hình th c c p phát y quy n
Tr

ng h p c quan qu n lỦ Nhà n

qu n lỦ c p d

c c p trên y quy n cho c quan

i th c hi n nhi m v thu c ch c n ng quy n h n c a mình thì

ph i y quy n kinh phí t ngân sách c p trên cho ngân sách c p d

i đ th c

hi n nhi m v đó. C p phát kinh phí y quy n có th b ng d toán ho c
l nh chi ti n.
1.1.2.5. C p phát đ u t XDCB
Các kho n chi này bao g m: chi đ u t xây d ng các công trình k t c u
h t ng kinh t - xã h i.C n c vào k ho ch v n đ
kh i l

c phân b hàng n m,

ng hoàn thành t ng giai đo n c a công trình mà KBNN thanh toán

cho các c quan ch qu n.
1.1.3.Nguyênăt c c păphátăthanhătoánăchiăNSNN
M i kho n chi NSNN dù đ

c c p phát thanh toán theo hình th c nào

đ u ph i tuân theo nguyên t c đó là:
- Các kho n chi ph i đ

c ki m soát tr

c, trong và sau quá trình

c p phát thanh toán. Các kho n chi ph i có trong d

toán NSNN đ

c

phân b , đúng ch đ ti u chu n đ nh m c do c quan có th m quy n quy
đ nh và đ

c th tr

ng đ n v s d ng NSNN ho c ng

iđ

c y quy n

chu n chi.
- M i kho n chi đ u đ

c h ch toán b ng VN theo niên đ ngân sách,

c p ngân sách và m c l c ngân sách. Các kho n chi b ng ngo i t , hi n v t,
ngày công lao đ ng đ

c quy đ i và h ch toán b ng đ ng Vi t nam theo t

giá ngo i t , ngày công lao đ ng do c quan Nhà n

c có th m quy n

chu n chi.

10

Thang Long University Libraty


- Trong quá trình qu n lỦ, thanh quy t toán chi ngân sách, m i
kho n chi sai ph i thu h i. C n c quy t đ nh c a c quan Tài chính ho c
quy t đ nh c a c quan Nhà n

c có th m quy n, KBNN th c hi n vi c

thu h i chi NSNN.
1.1.4. Chiăth

ngăxuyênăNSNNăvƠăchiăđ uăt ăXDCB

1.1.4.1. Chi th

ng xuyên NSNN:

a. Khái ni m, đ c đi m chi th
"Chi th

ng xuyên NSNN

ng xuyên NSNN là quá trình phân ph i s d ng v n NSNN

đ đáp ng cho các nhu c u chi g n li n v i vi c th c hi n các nhi m v chi
c a Nhà n

c v l p pháp, hành pháp, t pháp và m t s d ch v công c ng

khác mà Nhà n

c đ m nhi m."[9,tr145]

Nh v y có th th y chi th
m t cách t

ng xuyên NSNN là kho n chi phát sinh

ng đ i đ u đ n, n đ nh c v m t th i gian, không gian và quy

mô các kho n chi c a Nhà n

c có th đ nh m c đ

c đ giúp các c p,

các ngành, các đ n v trang tr i cho phí đ th c hi n nhi m v c a mình.
T t c các kho n chi th
Th nh t:

ng xuyên đ u có đ c đi m:

i b ph n các kho n chi đ u mang tính n đ nh khá rõ nét

b i: Nh ng ch c n ng v n có c a Nhà n

c đó là t ch c qu n lỦ các ho t

đ ng kinh t - xã h i đòi h i ph i th c chi cho dù có s thay đ i v th ch
chính tr .

đ m b o cho Nhà n

c th c hi n các ch c n ng đó t t y u ph i

cung c p v n t NSNN cho nó. M t khác ho t đ ng c th trong t ng b ph n
c u thành b máy Nhà n

c c ng ít có s bi n đ ng. Chính vì v y chi th

ng

xuyên NSNN ít có s bi n đ ng.
Th hai: N u xét chi NSNN
s
th

t ng niên đ ngân sách và m c đích

d ng cu i cùng c a v n c p phát thì đ i b

ph n các kho n chi

ng xuyên NSNN có th i gian ng n và mang tính ch t tiêu dùng xã h i

b i nó đáp ng các nhu c u chi cho các nhi m v c a Nhà n
11

c v qu n lỦ


kinh t , xã h i trong n m ngân sách hi n t i. Các kho n chi này h u nh
không tr c ti p t o ra c a c i v t ch t ho c không g n tr c ti p v i vi c t o ra
c a c i v t ch t cho xã h i c a m i n m đó xong nó không làm m t đi Ủ ngh a
chi n l
th

c c a m t s kho n chi th

ng xuyên. Chính vì v y mà coi chi

ng xuyên NSNN mang tính ch t tiêu dùng xã h i.
Th ba: Ph m vi, m c đ chi th

c c u t ch c c a b máy Nhà n

ng xuyên c a NSNN g n ch t v i

c trong vi c cung ng các hàng hóa

công c ng.
V i t cách là qu ti n t t p trung c a Nhà n
phân ph i và s d ng v n NSNN luôn ph i h
ho t đ ng bình th
Nhà n
ng

ng c a b máy Nhà n

ng xuyên s đ

c gi m b t và

c trong vi c l a ch n m c đ và ph m vi

cung ng các hàng hóa công c ng s có nh h
m c đ chi th

ng vào vi c đ m b o s

c đó. Khi b máy ho t đ ng c a

c ho t đ ng có hi u qu thì s chi th

c l i. Quy t đ nh c a Nhà n

c, nên t t y u quy trình

ng tr c ti p đ n ph m vi và

ng xuyên c a NSNN.

b. N i dung chi th

ng xuyên

Trong công tác qu n lỦ chi NSNN ng

phân lo i chi th

i ta có th l a ch n m t s cách

ng xuyên đ t p h p chúng và n i dung chi th

ng xuyên

m t cách nhanh chóng và th ng nhât. C th , t i Vi t Nam:
* Xétătheoăl nhăv căchiăthìăchiăth

ngăxuyênăNSNNăbaoăg m:

- Chi cho các ho t đ ng s nghi p thu c l nh v c v n hóa, xã h i
nh : chi cho các ho t đ ng giáo d c, chi cho s nghi p y t , chi cho v n
hóa ngh thu t ...
- Chi cho các ho t đ ng s nghi p kinh t c a Nhà n
cho các ho t đ ng c a m i ngành và ph c v

c nh m ph c v

cho toàn b

qu c dân là h t s c c n thi t. Trong đi u ki n kinh t n

n n kinh t

c ta hi n nay, h u

nh ngành nào c ng có m t s đ n v s nghi p do ngành mình qu n lỦ nh

12

Thang Long University Libraty


các ho t đ ng c a đ n v s nghi p thu c ngành giao thông v n t i góp ph n
cho giao thông thông su t, an toàn; các đ n v thu c ngành nông lâm ng
nghi p, th y l i góp ph n giúp cho các ho t đ ng s n xu t này n đ nh,
ch ng l i thiên tai góp ph n n đ nh s n xu t cho ngành mình và các ngành khác...
- Chi cho các ho t đ ng qu n lỦ hành chính Nhà n

c, các t ch c

chính tr , t ch c chính tr - xã h i nh m th c hi n ch c n ng qu n lỦ
toàn di n các ho t đ ng kinh t xã h i t trung

ng đ n đ a ph

ng

- Chi cho Qu c phòng an ninh và tr t t , an toàn xã h i. Ph n l n
kho n chi này đ

c tính vào chi th

ng xuyên c a NSNN (tr chi đ u t

XDCB cho các công trình Qu c phòng, an ninh). Vì v y kho n chi này
c p thi t và th

ng xuyên đ

c các c p quan tâm.

Ngoài các kho n chi l n nói trên, còn m t s kho n chi khác c ng đ
x p vào chi th
Nhà n

ng xuyên NSNN nh : chi tr

c

giá theo chính sách c a

c, chi h tr qu b o hi m xã h i.
Cách phân lo i theo l nh v c chi góp ph n phân tích, đánh giá tình hình

s d ng v n NSNN ph c v cho công tác qu n lỦ c a Nhà n

c

m i

l nh v c nh th nào trên c s đó ho ch đ nh các chính sách, c ch qu n lỦ
chi th

ng xuyên.

* Xét theo n i dung kinh t thìăchiăth

ngăxuyênăNSNNăbaoăg m:

- Các kho n chi thanh toán cho cá nhân thu c l nh v c hành chính
s nghi p (HCSN) nh : ti n l
ti n th

ng, ti n công, ph c p, phúc l i t p th ,

ng, các kho n đóng góp theo ti n l

khác cho cá nhân.

ng và các kho n thanh toán

ây là kho n chi ch y u quan tr ng c a b t k m t c

quan, t ch c nào mu n t n t i và ho t đ ng.
- Các kho n chi v nghi p v chuyên môn: các kho n chi này đa d ng
và ph thu c vào đ c thù c a t ng ngành song có th nhóm các kho n chi này
theo hai tiêu chí đó là chi nghi p v nh m đ m b o ho t đ ng chung c a m i
13


đ n v và các kho n chi nghi p v chuyên môn đ c thù.
tính vào chi phí nghi p v

chuyên môn

nh m đ m b o các

ho t đ ng chung c a đ n v g m các kho n chi nh : chi tr v n phòng ph m.
sách báo, đi n n

c, h i ngh , v t t ph c v chuyên môn... đ u phát sinh

t t c các đ n v s d ng NSNN.
Các kho n chi đ c thù ch xu t hi n
s nghi p b i kinh phí th

m t s đ n v hành chính -

ng xuyên c a NSNN cho m i ngành, m i l nh v c

khác nhau nh : chi phí cho nghiên c u, h i th o khoa h c, chi phí kh o sát ...
- Các kho n chi v mua s m s a ch a v tài s n bao g m kho n
mua s m ph

ng ti n, thi t b , các tài s n ph c v

cho các ho t đ ng;

s a ch a tài s n c a đ n v nh m ph c v k p th i cho nhu c u nâng cao hi u
su t s d ng các tài s n đó, s a ch a kip th i các tài s n góp ph n kéo dài
tu i th ho t đ ng, làm cho ch t l

ng ph c v c a tài s n không b s t gi m.

- Các kho n chi v h tr , b sung và chi khác nh m th c hi n các
chính sách kinh t - xã h i hay đi u ch nh kinh t v mô c a Nhà n

c nh :

chi h tr kinh t t p th và dân c , chi h tr giá theo chính sách c a
Nhà n

c, chi h tr đ ng bào b thiên tai, l l t... Các kho n chi khác nh

chi n p NSNN c p trên, x lỦ tài san đ

c xác l p s h u Nhà n

Vi c phân lo i theo n i dung kinh t là tiêu th c đ
nh t trong m i khâu c a chu trình c a NSNN.

c...

c dùng ph bi n

c bi t trong đi u ki n hi n

nay đòi h i vi c qu n lỦ đi u hành NSNN theo lu t Ngân sách thì v n đ
c th hóa t ng n i dung chi ph i d

c th hi n trong d toán.M t khác

thông qua đó giúp cho các nhà qu n lỦ thu th p đ
chính xác v tình hình biên ch , qu l

c các thông tin m t cách

ng; tính hình qu n lỦ, tuân th các

chính sách ch đ và s d ng kinh phí t i m i đ n v s d ng NSNN nh
th nào t đó th y đ

c nh ng b t c p có th x y ra trong quá trình th c hi n

đ có các bi n pháp k p th i nh m h n ch nh ng sai l ch có th x y ra.
14

Thang Long University Libraty


1.1.4.2. Chi đ u t xây d ng c b n b ng v n NSNN
a. Khái ni m, đ c đi m chi th
ut đ
đ mong nh n đ

ng đ u t xây d ng c b n

c hi u là vi c b v n vào các ho t đ ng kinh t - xã h i
c nh ng l i ích kinh t - xã h i l n h n trong t

ng lai.

u t phát tri n là lo i hình đ u t có liên quan đ n s t ng tr

ng

quy mô v n c a nhà đ u t và quy mô v n c a toàn xã h i. Thông qua đ u t

phát tri n, c s v t ch t k thu t và n ng l c s n xu t ph c v c a n n
đ

kinh t

c t ng c

ng, đ i m i, hoàn thi n, hi n đ i hóa... góp ph n

quan tr ng hình thành và đi u ch nh c c u n n kinh t , th c hi n m c tiêu
n đ nh kinh t v mô, thúc đ y t ng tr

ng kinh t và phát tri n xã h i.

Nh v y có th hi u "Chi đ u t phát tri n c a NSNN là quá trình phân
ph i và s d ng m t ph n v n ti n t t qu NSNN đ đ u t xây d ng c s
h t ng kinh t - xã h i, phát tri n s n xu t và d tr v t t hàng hóa c a
Nhà n
tr

c, nh m th c hi n m c đích n đ nh kinh t v mô, thúc đ y t ng

ng kinh t và phát tri n c a xã h i." [ 9, tr204].
Chi đ u t phát tri n c a NSNN có các đ c đi m:
Th nh t: Chi đ u t phát tri n là kho n chi l n c a NSNN nh ng

không có tính ch t n đ nh b i:
Chi đ u t

phát tri n t

NSNN là t t y u nh m đ m b o cho s

phát tri n kinh t - xã h i c a m i qu c gia đ t o ra c s v t ch t k thu t,
n ng l c s n xu t ph c v và v t t hàng hóa c n thi t c a n n kinh t , nó là
n n t ng đ m b o s phát tri n kinh t - xã h i c a m i qu c gia, là v n m i
đ t o ra môi tr
và n
đinh h

ng đ u t thu n l i nh m thu hút các ngu n v n trong n

c ngoài vào đ u t
ng c a Nhà n

c

phát tri n các ho t đ ng kinh t - xã h i theo

c trong t ng th i k nên th t

u tiên chi đ u t

phát tri n c a NSNN cho t ng n i dung chi, t ng l nh v c kinh t - xã h i

15