Đề tài GDCD: Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS

“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

PHÒNG GD&ĐT THÀNH PHỐ HẠ LONG
TRƯỜNG THCS BÃI CHÁY

=====***=====

ĐỀ TÀI CHIẾN SĨ THI ĐUA CẤP TỈNH

VẬN DỤNG CÁC TRÒ CHƠI TRONG DẠY HỌC
MÔN GDCD, TẠO HỨNG THÚ
VÀ RÈN KỸ NĂNG CHO HỌC SINH THCS
Họ và tên: Phạm Kim Ngân
Chức vụ: Giáo viên
ĐƠN VỊ: Trường THCS Bãi Cháy

Hạ Long, tháng 5 năm 2016

******************************************************************
1

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

I. PHẦN MỞ ĐẦU
I.1. Lý do chọn đề tài:
I.1.1. Cơ sở lí luận:

Cùng với tất cả các môn học, các hoạt động trong trường THCS, việc dạy
học môn GDCD góp phần giáo dục thế hệ trẻ theo mục tiêu đạo tạo đã được xác
định. Hiệu quả của môn GDCD tuỳ thuộc ở quan niệm, ở việc triển khai nội dung
bài học và những phương pháp sư phạm phù hợp.
Đổi mới phương pháp dạy học là một vấn đề đã và đang được xã hội hết sức
quan tâm, các thầy cô trong các nhà trường cũng đang tích cực thực hiện nhiệm vụ
đổi mới để góp phần đưa nền giáo dục nước ta ngày càng đáp ứng được yêu cầu
công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Nghị quyết Trung ương 4 khoá VII của
Đảng đã xác định “Phải áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại để bồi
dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề”. Tiếp đó
nghị quyết trung ương 2 khoá VIII lại tiếp tục khẳng định : “Phải đổi mới phương
pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư
duy sáng tạo của người học”. Trong Luật Giáo dục năm 2005, Điều 2 cũng khẳng
định: Mục tiêu của giáo dục phổ thông là đào tạo con người Việt Nam phát triển
toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mĩ và nghề nghiệp; trung thành với
lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách,
phẩm chất và năng lực công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc.
Như vậy, mục tiêu giáo dục phổ thông đã chuyển từ chủ yếu là trang bị kiến
thức cho HS sang trang bị những năng lực cần thiết cho các em, đặc biệt là năng
lực hành động, năng lực thực tiễn. Phương pháp giáo dục phổ thông cũng đã được
đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sáng tạo của
người học; bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng
say mê học tập và ý chí vươn lên.
Môn GDCD giáo dục thế hệ trẻ phát triển toàn diện. Thế hệ trẻ không những
có năng lực, có tinh thần yêu nước, yêu CNXH mà còn có tinh thần tự chủ tự tin,
năng động sáng tạo, có phẩm chất đạo đức. Đây chính là mục tiêu, lí tưởng của
Đảng Cộng Sản Việt Nam.
******************************************************************
2

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

Nhà trường chịu trách nhiệm đào tạo thế hệ trẻ. Môn GDCD với chức năng
nhiệm vụ của mình góp phần tích cực vào nhiệm vụ này.
Một trong những phương pháp có tính khả quan, góp phần quan trọng vào
việc tạo hứng thú học tập cho học sinh trong giờ dạy học môn GDCD mà tôi muốn
đề cập tới là việc “Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, gây hứng thú
cho học sinh THCS”. Áp dụng phương pháp dạy học này trong giờ học GDCD,
giáo viên có thể huy động được tối đa khả năng tư duy độc lập sáng tạo của học
sinh. Dưới vai trò tổ chức điều khiển của người thầy, học sinh được làm việc nhiều
hơn, được phát huy nhiều hơn khả năng tư duy, được đưa ra những chính kiến
riêng của mình, hình thành các kỹ năng có hệ thống. Qua giờ học như vậy học sinh
sẽ chủ động chiếm lĩnh được kiến thức, nắm vững kiến thức cũ, đó là cơ sở giúp
các em làm tốt bài kiểm tra cũng như tiếp thu kiến thức mới ở các phần học tiếp
theo.
I.1.2. Cơ sở thực tiễn:
I.1.2.1. Đối với giáo viên:
Cùng với những thay đổi tích cực của đời sống xã hội, giáo dục cũng đang
được Đảng và nhà nước hết sức quan tâm nhằm mục đích nâng cao chất lượng dạy
và học, giáo dục kĩ năng sống, tạo sự chủ động tìm hiểu kiến thức trong học sinh.
Trong đó việc thay đổi phương pháp giảng dạy đang được quan tâm sâu sắc bằng
những đợt tập huấn, chuyên đề nhằm tìm ra những phương pháp dạy và học phù
hợp với học sinh mang lại hiệu quả cao hơn trong giảng dạy.
Thực tế cho thấy mặc dù đã được tập huấn nhiều về đổi mới phương pháp
dạy học song kết quả của việc dạy học theo hướng đổi mới trên vẫn còn những hạn

chế và còn nhiều giáo viên lúng túng trong việc tổ chức trò chơi tạo hứng thú cho
học sinh, lượng trò chơi còn nghèo nán, lặp lại. Cũng có giáo viên chưa thực sự
quan tâm sâu sắc đến vấn đề này nên hiệu quả giáo dục chưa cao.
I.1.1.2. Đối với học sinh:
Trường THCS Bãi Cháy nằm trên địa bàn một xã vùng cao, điều kiện kinh tế
còn gặp nhiều khó khăn, cha mẹ các em thường quen với việc làm ruộng, trồng
rừng; thu nhập thấp, ít được tiếp cận với những tiến bộ của xã hội nên các em cũng
chịu nhiều thiệt thòi trong việc tiếp cận với những sự thay đổi của xã hội. Chính vì
******************************************************************
3

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

thế mà khả năng giao tiếp, khả năng làm chủ bản thân, khả năng ứng phó với hoàn
cảnh … của các em còn nhiều hạn chế.
Từ thực tế trên, với mục đích hoàn thiện kỹ năng sống cho học sinh, Ban
giám hiệu nhà trường đã rất quan tâm đến vấn đề này. Nhiều chương trình hoạt
động trong các dịp kỉ niệm, các ngày lễ được tổ chức đã được các em học sinh hào
hứng tham gia. Các em nắm bắt vấn đề rất hào hứng, nhiều trò chơi được thực hiện
lồng ghép trong hoạt động, trong các tiêt dạy qua đó kỹ năng sống của các em cũng
dần được hoàn thiện.
Trong việc dạy và học môn GDCD ở trường phổ thông, giáo viên không chỉ
truyền thụ kiến thức theo nội dung sách giáo khoa mà cần phải có nhiều hoạt động
khác để giúp học sinh dễ học, dễ nhớ và nắm vững kiến thức. Các trò chơi GDCD
(câu đố, ô chữ, ...) là những hình thức phong phú hỗ trợ tích cực cho các bài giảng
của giáo viên, ngoài ra còn giúp học sinh “động não”, có óc tìm tòi, “học mà vui”.

Hơn thế nữa, môn GDCD trong nhà trường phổ thông có nhiều đối tượng,
nội dung khá phong phú để có thể biên soạn và tổ chức trò chơi. Đó cũng chính là
lí do thúc đẩy tôi thực hiện đề tài này.
I.2. Mục đích nghiên cứu:
Trò chơi là phương pháp tổ chức cho học sinh tìm hiểu một số vấn đề hoặc
thể nghiệm những hành động, thái độ, những việc làm thông qua trò chơi nào đó.
Qua trò chơi các em có cơ hội để thể nghiệm những hành vi thái độ của
mình. Nhờ đó sẽ hình thành được ở các em niềm tin vào những thái độ, hành vi
tích cực, tạo ra động cơ bên trong cho những hành vi ứng xử trong cuộc sống.
Qua trò chơi, HS sẽ được rèn luyện khả năng quyết định lựa chọn cho mình
cách ứng xử đúng đắn, phù hợp trong mọi tình huống. Qua trò chơi HS được hình
thành năng lực nhận xét, đánh giá hành vi.
Tổ chức các trò chơi trong tiết học, giúp cho việc học tập tiến hành một cách
nhẹ nhàng, sinh động, không khô khan, nhàm chán. Học sinh được lôi cuốn vào
quá trình luyện tập một cách tự nhiên, hứng thú có tinh thần trách nhiệm, đồng thời
làm giảm tinh thần mệt mỏi, căng thẳng trong học tập. Qua đó mà các em khắc sâu
bài học và biết vận dụng những điều đã học vào trong cuộc sống và trong thực tế.
******************************************************************
4

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

Trò chơi còn giúp tăng cường khả năng giao tiếp giữa học sinh với học sinh,
giữa giáo viên với học sinh. Giúp học sinh có sự tự tin, mạnh dạn trước đám đông.
Chính vì vậy mà “Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo
hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS” là việc làm trong đổi mới phương

pháp giảng dạy “Tạo hứng thú cho học sinh để tiết học đạt kết quả cao”.
I.3. Thời gian – địa điểm:
I.3.1. Thời gian:
- Đề tài được thực hiện nghiên cứu trong năm 2013 – 2014
I.3.2. Địa điểm:
- Trường THCS Bãi Cháy.
I.3.3. Phạm vi đề tài:
I.3.3.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu:
- Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, gây hứng thú và rèn kĩ
năng cho học sinh THCS.
I.3.3.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu:
- Trường THCS Bãi Cháy - Bãi Cháy - Thành phố Tiên Yên - tỉnh Quảng
Ninh.
I.3.3.3. Giới hạn về khách thể khảo sát:
- Học sinh lớp 6,7,8,9.
I.4. Đóng góp mới về mặt thực tiễn:
Qua việc tổ chức trò chơi xen kẽ trong các giờ học, học sinh không những
nhớ nhanh mà còn khắc sâu được những khái niệm, ý nghĩa trong nội dung bài học.
Giúp các em có cách ứng xử, xử lí được các tình huống gặp trong thực tế cuộc
sống. Đặc biệt trong mỗi phương pháp dạy học hiện nay, cần tạo bầu không khí sôi
nổi tạo hứng thú cho học sinh. Các em “chơi” mà “học”. Các em sẽ nắm và khắc
sâu bài nhiều hơn. Học sinh vừa “học” vừa “hành”, qua đó các em dễ nhớ và có ý
thức thực hiện tốt các chuẩn mực đạo đức và pháp luật.Ngoài ra, giúp các em được
phát biểu, trình bày ý kiến của mình qua trò chơi. Các em được hoạt động nhiều
******************************************************************
5

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân

“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

hơn, mạnh dạn hơn trước đông người. Khắc phục tính rụt rè thiếu tự tin ở một số
em.
Do vậy trò chơi học tập trong dạy học môn GDCD có vai trò là:
- Góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn. Thông qua các trò chơi
giúp học sinh hiểu được các kiến thức cơ bản, giúp học sinh biết vận dụng các kiến
thức đã học vào thực tiễn sinh động và giáo dục đạo đức cho học sinh.
- Kích thích hứng thú, phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác, tư duy sáng
tạo và khả năng hợp tác cao trong học tập cũng như trong cuộc sống của học sinh.
- Tạo điều kiện để học sinh có cơ hội được thực hành, được thể hiện khả năng
của bản thân và hiểu biết của mình.
- Giáo dục học sinh tính kỉ luật tự giác, trung thực, sự kiên trì, tinh thần đồng
đội trong học tập cũng như các kỹ năng trong cuộc sống.

******************************************************************
6

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

II . PHẦN NỘI DUNG:
Chương 1. Tổng quan
II.1.1. Cơ sở lý luận
Trong những năm gần đây tình trạng đạo đức nói chung và bạo lực học
đường nói riêng của học sinh ngày càng trở nên nghiêm trọng, tính chất phức tạp,

nguy hiểm ngày càng cao, đi tìm cho những nguyên nhân trên hay đổ lỗi cho nhà
trường thiếu sự quan tâm, giáo dục học sinh, thiếu sân chơi lành mạnh, bổ ích tầm
thường hóa bộ môn GDCD, cái nền tảng để hình thành nhân cách con người lại bị
bỏ quên. Chưa nói ngay trong tư duy của các nhà hoạch định chiến lược giáo dục
đã tầm thường hóa bộ môn này. Còn phụ huynh thì cũng không kém phần, họ luôn
nhắc nhở con em mình tập trung vào môn chính, còn xem coi thường môn phụ như
GDCD.
Kiến thức học tập ngày càng nặng học sinh chỉ biết tập trung vào học với
học, học sinh ít có thời lượng để vui chơi giải trí lành mạnh, quỹ thời gian còn lại
đa phần là vào các quán nét để chơi game rồi từ đó nhân cách một số em bị méo
mó bởi những trò chơi bạo lực. Trong khi đó nhà trường ít có hoạt động ngoại
khóa hay tổ chức sân chơi lành mạnh cho học sinh, nếu có tổ chức thì phạm vi ảnh
hưởng chưa cao. Trước tình hình đó việc vận dụng trò chơi vào tiết học GDCD là
cần thiết, học mà chơi, chơi mà học.
Tổ chức trò chơi giúp cho tiết học nhẹ nhàng, không khô khan nhàm chán.
Qua đó các em khắc sâu được những kiến thức đã học. Các em bày tỏ được thái độ
của mình. Biết lên án các hành vi sai trái. Biết noi theo những tấm gương tốt, thực
hiện tốt đạo đức và tuân theo pháp luật.
Rèn luyện kĩ năng giao tiếp, kĩ năng ứng xử và xử lí tình huống trong thực tế
cuộc sống.
Dùng trò chơi trong dạy học là vấn đề được đặt ra trong nghiên cứu và chỉ
đạo đổi mới phương pháp dạy học trong chương trình thay sách của Bộ Giáo dục.
Trò chơi hướng vào việc học tập, rèn luyện kỹ năng nói, kỹ năng làm việc cá nhân,
kỹ năng làm việc tập thể theo đơn vị nhóm, tổ, lớp theo sự phân công và tinh thần
hợp tác của tập thể. Được như vậy sẽ hình thành ở học sinh con người mới năng
động, hoạt bát, dạn dĩ. Việc sử dụng trò chơi trong tiết học mang lại những giờ học
******************************************************************
7

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân

“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

lý thú, vui vẻ, tạo cho học sinh cơ hội để học bằng tự hoạt động, tự củng cố kiến
thức và tự hoàn thiện kỹ năng.
Dạy học dựa trên trò chơi là một phương pháp gây nhiều hứng thú cho học
sinh nhưng đòi hỏi tính sáng tạo cao của giáo viên. Để có thể vận dụng tối ưu
phương pháp này cần phân biệt các mức độ sử dụng trò chơi trong dạy học và đáp
ứng các yêu cầu của việc tổ chức thực hiện phương pháp.
* Các mức độ sử dụng trò chơi trong quá trình dạy học:
• Mức độ 1: sử dụng trò chơi trước khi học: Giáo viên tổ chức cho học sinh
chơi để kích hoạt không khí lớp học, tạo sự hưng phấn cho học sinh trước khi học
tập.
• Mức độ 2: sử dụng trò chơi như một hình thức học tập: Giáo viên tổ chức trò
chơi để học sinh tiếp nhận nội dung một cách sinh động, hào hứng.
Ví dụ: Giáo viên dạy tiết “ Bảo vệ di sản văn hoá” (Lớp 7) chia lớp thành 2
dãy tham gia trò chơi “Tiếp sức” bằng cách yêu cầu học sinh lần lượt viết tên các
di sản văn hoá của Việt Nam trong khoảng 2 phút.
• Mức độ 3: sử dụng trò chơi như một nội dung học tập: Giáo viên tổ chức
chơi để học sinh trải nghiệm tình huống trong lúc chơi, từ đó học sinh tự khám
phá nội dung học tập.
Tương ứng với ba mức độ trên có thể đặt tên ba loại trò chơi là trò chơi khởi
động, trò chơi kích thích học tập và trò chơi khám phá tri thức với những đặc điểm
được phân biệt trong bảng dưới đây:
Loại trò chơi

Khởi động

Kích thích học tập

Khám phá tri thức

Mục tiêu

Tạo hưng phấn Kích thích tính tích
trước khi học
cực học tập

Khám phá tri thức

Tác dụng

Thư giãn, kích Học hào hứng, sôi Trải nghiệm, tạo tình
hoạt tâm thế học động
huống có vấn đề
tập

Đặc điểm

Chơi ra chơi, học Thao tác chơi là Thao tác chơi là nội
ra học
hình thức học tập
dung học tập

******************************************************************
8

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân

“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

Yêu cầu

Trò chơi đa dạng

Sử dụng kĩ thuật, Sáng tạo
công nghệ

II.1.2. Cơ sở thực tiễn:
Thực tế, việc giáo dục toàn diện cho học sinh, trong đó có chú ý việc tạo
hứng thú rèn kỹ năng cho học sinh ở Thành phố nhà vẫn còn hạn chế. Một số nhà
trường còn quan niệm dạy học là dạy kiến thức chứ chưa dạy các em thái độ, kỹ
năng ứng xử trong các mối quan hệ (với con người, với môi trường thiên nhiên,
….). Hơn nữa giáo viên bộ môn với 45 phút phải lo chuyển tải các nội dung bài
dạy mà ít chú trọng tới việc hình thành thái độ, hành vi, chưa thật sự chú ý đến việc
tạo hứng thú cho học sinh. Trong thời gian qua, việc tạo hứng thú và rèn kĩ năng
cho học sinh chủ yếu được giáo viên thực hiện trong các tiết có thanh tra, kiểm tra
hay thao giảng còn các tiết học bình thường thì thực sự chưa được chú ý nhiều. Các
chuyên gia cho rằng đó là một khiếm khuyết rất lớn trong việc giáo dục và đào tạo
học sinh. Chúng ta mới chỉ nghiêng về đào tạo, truyền thụ kiến thức mà chưa chú
trọng nhiều tới tạo hứng thú và rèn kỹ năng cho học sinh.
Việc áp dụng các trò chơi trong quá trình giảng dạy và giáo dục học sinh
trong thực tế cũng đã ghi nhận và được xác định trên một số mặt cơ bản:
+ Thành công: Đa phần giáo viên, học sinh, phụ huynh cho rằng học bộ môn
GDCD khô khan, nhàm chán, học sinh khó tiếp thu, hứng thú học, xong khi áp
dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD chất lượng bộ môn được cải thiện

đáng kể, góp phần chung trong việc nâng cao hai mặt chất lượng giáo dục trong
nhà trường. Cũng như khẳng định vị thế, vai trò quan trọng của bộ môn GDCD
hiện nay.
+ Hạn chế: Từ việc chỉ áp dụng giảng dạy tại trường, đề tài trên thực tế chưa
áp dụng rộng rãi trong các trường học, cũng như tổng kết thực tiễn áp dụng đề tài.
Để cho đề tài phổ biến rỗng rãi có tính khả thi cao hơn đó cũng hạn chế của đề tài
này.
+ Mặt mạnh: Nhiều năm nay nền giáo dục ở nước ta đã có nhiều đổi mới.
Chủ trương của ngành giáo dục là giáo dục toàn diện, dạy học sinh tất cả các môn
không bỏ bất cứ môn nào.
******************************************************************
9

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

+ Mặt yếu: Nhưng trong thực tế môn GDCD vẫn còn bị coi là môn phụ. Ở
các trường trong mấy năm vừa qua phân công bất cứ giáo viên nào giảng dạy cũng
được. Thậm chí giáo viên bộ môn Toán, Lí, Hoá cũng có thể phân công dạy bộ
môn này.
Có một số giáo viên còn cho rằng dạy môn GDCD chỉ cần cho học sinh học
thuộc nội dung bài học là xong, chưa nhiệt tình, quan tâm đổi mới phương pháp
dạy học môn GDCD. Chính vì vậy học sinh cũng coi thường môn GDCD, không
cần học, “học buồn”, “mắc ngủ”. (Đây là câu trả lời một số học sinh khi được hỏi
về học môn GDCD). Có em còn ngại khi học môn GDCD vì phải học một đoạn dài
không dễ nhớ chút nào nên hay trốn tiết.
Từ thực tế đó mà tôi mạnh dạn đưa ra vấn đề: “Vận dụng các trò chơi trong

dạy Giáo dục công dân, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS”.

******************************************************************
10

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

Chương 2:

Nội dung vấn đề nghiên cứu.
II.2.1. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
II.2.1.1 Thực trạng
Được sự quan tâm của Sở, Phòng giáo dục - Đào tạo đã mở lớp chuyên đề
hè để giáo viên có điều kiện học hỏi thêm phương pháp dạy môn GDCD. Được sự
quan tâm, động viên, khích lệ, giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường. Giáo viên
trong trường, đặc biệt là trong tổ chuyên môn nhiệt tình trong giảng dạy, nhiệt tình
trong dự giờ thăm lớp, trao đổi để rút kinh nghiệm. Đa số học sinh trong trường
các em không những ngoan ngoãn, hiền lành, vâng lời thầy cô giáo mà còn năng
động, hoạt bát thích tìm hiểu và thích tham gia các hoạt động.
Bãi Cháy là một xã vùng núi, học sinh dân tộc chiếm tới hơn 90%, địa bàn
sinh sống ở một số thôn vùng sâu vùng xa đi lại khó khăn, mùa mưa thì lầy lội,
mùa khô thì bụi bẩn (thôn Nà Cam). Học sinh phần lớn là con em có bố mẹ làm
nghề nông nghiệp, trình độ nhận thức còn hạn chế nên vấn đề quan tâm tới việc
học hành của con cái không đều, thậm chí là còn bỏ mặc việc học hành, chưa có sự
động viên con em đi học chuyên cần.
Là giáo viên đã nhiều năm trong nghề, qua những lớp học chuyên đề về bộ

môn GDCD và nhất là trực tiếp qua những tiết dạy thực tế trên lớp. Tôi luôn ý thức
được rằng phải luôn đổi mới phương pháp dạy học thì mới đưa lại hiệu quả cao.
Tôi luôn trăn trở, suy nghĩ làm thế nào để đổi mới phương pháp đạt hiệu quả cao
nhất trong giảng dạy và học tập. Làm sao không những các em nắm được bài, mà
còn nhớ được bài, khắc sâu những điều đã học và biết vận dụng bài đã học vào
cuộc sống thực tế. Phải “Vận dụng các trò chơi trong giảng dạy GDCD, tạo hứng
thú và rèn kĩ năng cho học sinh” thì tiết học mới sôi nổi, đạt hiệu quả cao. Để góp
một phần nhỏ của mình vào thực hiện đổi mới phương pháp dạy - học, nâng cao
giáo dục toàn diện học sinh. Các em không những có kiến thức nhất định, có
những hành vi đạo đức tốt mà còn biết ứng xử khi giao tiếp với mọi người xung
quanh, biết tuân theo pháp luật để trở thành một người công dân tốt đáp ứng yêu
cầu xã hội. Tổ chức trò chơi trong dạy học môn GDCD, đổi mới phương pháp dạy,
học còn để xoá đi cái “học buồn”, “buồn ngủ” trong học sinh.
******************************************************************
11

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

II.2.1.2. Đánh giá thực trạng:
II.2.1.2.1. Nguyên nhân:
Hiện tượng trẻ em còn lúng túng khi phải xử lí những tình huống gặp trong
thực tế của cuộc sống, thiếu tự tin trong giao tiếp, thiếu bản lĩnh vượt qua khó
khăn, thiếu sáng kiến và dễ nản chí ngày càng nhiều. Nguyên nhân do đâu? Phải
khẳng định rằng, trước hết do giáo dục. Thế giới và đất nước đang đổi mới từng
ngày, nhiều vấn đề mới của xã hội hiện đại tác động đến trẻ mà trẻ chưa được cập
nhật, chưa có kinh nghiệm xử lý chính vì vậy mà cần bổ sung thêm vào chương

trình giáo dục nhà trường. Việc định hướng sai các giá trị là nguyên nhân gây ra
những hiện tượng đáng tiếc trong cách ứng xử của trẻ. Phương pháp giáo dục nhồi
nhét, lí thuyết xuông, không tạo được cho trẻ khả năng tư duy, óc phân tích, suy
sét, phán đoán, không tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm những vấn đề thực trong cuộc
sống hiện đại…
Qua thực tế công tác giảng dạy ở trường, bản thân tôi nhận thấy kĩ năng
sống, hứng thú học tập của học sinh chưa tốt, chưa cao là do những nguyên nhân
sau:
+ Giáo viên, phụ huynh và những người lớn xung quanh các em chưa thật gần
gũi, thân thiện với học sinh.
+ Việc tổ chức các trò chơi trong các tiết dạy rèn kĩ năng sống, tạo hứng thú
cho học sinh qua việc tích hợp vào các môn học còn hạn chế.
+ Giáo viên khuyến khích động viên khen thưởng học sinh còn ít.
+ Cha mẹ chưa quan tâm nhiều tới con cái, còn phó mặc cho nhà trường nên
dễ nảy sinh cách học chống đối trong học sinh..
+ Các tiết học còn khô khan, dập khuôn, chưa sáng tạo gây nhàm chám cho học
sinh
Chính vì vậy, rèn luyện kỹ năng sống, tạo hứng thú học tập cho thế hệ trẻ mà
tiêu biểu là các em học sinh THCS là trách nhiệm chung của gia đình, nhà trường
và xã hội. Trong đó, người giáo viên giữ vai trò quyết định. Đây cũng là một trong
những nội dung của phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện - học
sinh tích cực" mà Bộ Giáo dục đã đề ra. Người giáo viên ngoài những yêu cầu về
kiến thức chuyên môn, đòi hỏi phải nắm vững kiến thức kỹ năng sống, về phương
******************************************************************
12

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”

***********************************************************************.

pháp dạy học, có tâm huyết, có sáng tạo để giáo dục các em học sinh. Tạo điều
kiện để các em cảm nhận được không khí thân thiện với trường, lớp, với gia đình
và với mọi người. Tuy nhiên, tùy theo lứa tuổi và bậc học mà người giáo viên có
những biện pháp giáo dục các em khác nhau. Để làm được điều đó, mỗi người giáo
viên cần nêu cao tinh thần trách nhiệm của mình ở mọi lúc, mọi nơi, đặc biệt là
trong việc giúp những em có thói quen xấu và hành vi tiêu cực trở thành con
ngoan, trò giỏi và là người có ích cho xã hội sau này.
II.2.1.2.2 Thuận lợi và khó khăn khi áp dụng kinh nghiệm:
Khi áp dụng hình thức trò chơi trong dạy học GDCD với mục đích giáo dục
tạo hứng thú học tập cho học sinh, tôi gặp rất nhiều thuận lợi:
- Đơn vị tôi công tác là một đơn vị trường luôn thực hiện nghiêm túc việc giáo
dục kỹ năng sống bằng nhiều hình thức khác nhau trong đó có tổ chức trò chơi cho
học sinh theo chỉ đạo và lồng ghép giáo dục trong việc giảng dạy các môn học liên
quan.
- Bản thân luôn được tham gia tập huấn, rút kinh nghiệm về đổi mới phương
pháp dạy học.
- Học sinh đa số có động cơ thái độ học tập và rèn luyện, có khả năng lĩnh
hội, và rất thích tham gia các trò chơi.
Song bên cạnh đó, tôi gặp không ít khó khăn khi thực hiện:
- Chương trình nội dung một số bài trong môn GDCD THCS còn khô khan,
công thức nên khó thổ chức trò chơi cho học sinh.
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị và quỹ thời gian nhiều khi chưa đảm bảo để tổ
chức trò chơi cho học sinh.
- Một số học sinh được gia đình nuông chiều, thiếu quan tâm nên ý thức học
tập chưa cao. Số ít học sinh khác còn rụt rè, ít giao tiếp nên ngại tham gia trò chơi.

******************************************************************
13

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

II.2.2. Các giải pháp
II.2.2.1. Mục tiêu của giải pháp:
Như chúng ta đã biết dạy một tiết GDCD có nhiều hoạt động. Trong đó tổ
chức trò chơi cũng là một hoạt động. Có nhiều kiểu trò chơi như: “tiếp sức”, “sắm
vai”, “nhanh tay, nhanh mắt”, “hái hoa dân chủ”, “tập làm nhà báo”, “thi hát hay
đọc ca dao- dân ca, tục ngữ”, “ ô chữ”, “gắn chú thích cho tranh”… Tổ chức các
trò chơi này chỉ được xen kẽ trong tiết dạy với thời gian ít phút. Nên tùy từng tiết,
tùy từng bài có thể chọn trò chơi cho phù hợp với nội dung bài học, mục đích
truyền thụ, những điều cần truyền thụ hoặc khắc sâu. Tổ chức trò chơi để giới thiệu
bài, để khởi động (hâm nóng), để thư giãn, hay để truyền tải một kiến thức, rèn
luyện một kĩ năng nào đó.
II.2.2.2. Nội dung và cách thức, điều kiện thực hiện giải pháp:
II.2.2.2.1. Tổ chức trò chơi trong giờ dạy GDCD cần đạt được một số yêu
cầu:
Thứ nhất: Phù hợp với yêu cầu của việc đổi mới phương pháp dạy học hiện
nay: nghĩa là trò chơi phải hướng vào học sinh, lấy học sinh làm trung tâm. Thầy
chỉ là người tổ chức, hướng dẫn và điều khiển các trò chơi còn học sinh là đối
tượng trực tiếp tham gia các trò chơi và tự rút ra kiến thức sau các trò chơi. Giáo
viên phải tìm trò chơi có tác dụng phát huy trí sáng tạo của học sinh, phát huy tối
đa tính tích cực của học sinh, hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng sống
nhất định.
Thứ hai: Phù hợp với đặc điểm tâm lý của học sinh. Cần chú ý đến đặc điểm
tâm lý của học sinh THCS đang trong giai đoạn có sự khủng hoảng về tâm lý, lứa

tuổi có thể rất dễ hình thành các thói quen, các kỹ năng sống. Nội dung trò chơi
đưa ra phải phù hợp với tâm lí lứa tuổi thì học sinh mới có thể tham gia một cách
tích cực và phát huy được tính sáng tạo của mình, các em mới phát triển được các
kỹ năng của mình.
Trò chơi phải đảm bảo mục tiêu của hoạt động dạy và học cũng như của toàn
bộ bài học.
- Giáo viên cần chú ý đến mục đích của trò chơi và cần rèn cho học sinh
những kỹ năng gì? Yêu cầu sau khi học sinh thực hiện trò chơi đó là gì? Học sinh
tham gia trò chơi đó như thế nào để đạt được mục tiêu đó?
******************************************************************
14

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

- Sau khi kết thúc trò chơi giáo viên cần phải đưa học sinh vào một tình huống
có vấn đề để tự rút ra kết luận về kiến thức của hoạt động.
Trò chơi nên tạo được hứng thú học tập và thu hút được đối tượng học sinh
tham gia:
- Giáo viên tổ chức các trò chơi cần chú ý đến đối tượng học sinh, để cho toàn
bộ các em được tham gia một cách nhiệt tình, chứ trò chơi không phải tổ chức cho
một số học sinh hay một nhóm học sinh nào đó.
- Trong mỗi trò chơi giáo viên nên tạo cơ hội cho mỗi học sinh đều được tham
gia và có vai trò tích cực trong các trò chơi. Để học sinh được tham gia vào các trò
chơi thì các em mới có hứng thú với hoạt động học tập mà giáo viên đưa ra.
Trò chơi phải được chuẩn bị cẩn thận và chuẩn bị các tình huống trước giờ
học:

- Giáo viên cần chuẩn bị trò chơi như: phương tiện, nội dung, hình thức, số
người tham gia, tổ chức số nhóm tham gia ...
- Giáo viên cần chú ý đến cách thức tổ chức các nhóm, số lượng nhóm tham
gia và quan trọng hơn là thời gian tổ chức trò chơi.
- Giáo viên cần lưu ý đến các tình huống có thể xảy ra và có cách giải quyết
hợp lý tránh mất thời gian của giờ học.
- Giáo viên phải biết cách tổ chức trò chơi vào thời điểm phù hợp nhất: Tùy
theo nội dung và mục tiêu của từng hoạt động trong bài mà tổ chức hoạt động trò
chơi cho phù hợp, có thể ở ngay các hoạt động học tập hoặc trong quá trình củng
cố kiến thức, thường các hoạt động này diễn ra vào phần củng cố bài học.
Giáo viên không nên lạm dụng các trò chơi có thể gây mất thời gian, ảnh
hưởng đến yêu cầu của giờ học:
- Không phải giờ học nào giáo viên cũng cần phải tổ chức cho học sinh tham
gia các trò chơi, mà tuỳ từng bài có thể giáo viên mới nên tổ chức. Mỗi giờ học
giáo viên nên chỉ tổ chức một trò chơi là phù hợp không nên tổ chức quá nhiều trò
chơi trong một giờ học.
- Khi tổ chức các trò chơi giáo viên cũng cần lưu ý không được lạm dụng trò
chơi làm ảnh hưởng đến chất lượng dạy học, lấn áp thời gian chính của giờ học.
******************************************************************
15

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

II.2.2.2.2. Quy trình thiết kế và tổ chức trò chơi trong dạy học GDCD:
Để tiến hành một trò chơi ngoài việc hiểu rõ mục đích, luật chơi còn phải
hiểu được quy trình tổ chức trò chơi. Quy trình tổ chức trò chơi gồm các bước cụ

thể như sau:
Bước 1: Xác định mục tiêu dạy học. Đây là nhiệm vụ quan trọng nhất có
tính chất quyết định. Bởi trò chơi được thiết kế phải đạt được các mục tiêu dạy
học.
Bước 2: Xây dựng, lựa chọn các trò chơi phù hợp đáp ứng các mục tiêu dạy
học.
Bước 3: Chuẩn bị: Giáo viên xác định số nhóm chơi, số người trong nhóm và
các đồ dùng, dụng cụ cần thiết như: mô hình, tranh vẽ, phấn viết bảng, mảnh bìa,
hệ thống câu hỏi.
Chú ý:
+ Số học sinh trong nhóm chơi phải phù hợp và có cả học sinh giỏi, khá, trung
bình, yếu. Có cả học sinh có tác phong nhanh nhẹn và học sinh có tác phong chậm,
rụt rè, nhút nhát tham gia.
+ Giáo viên có thể gọi học sinh xung phong tham gia, hoặc tự giáo viên phân
nhóm hoặc chỉ tên cụ thể, tất nhiên là phải giữ bí mật, chỉ công bố khi bắt đầu trò
chơi.....
Bước 4: Phổ biến luật chơi.
Đây là những quy tắc, quy định của trò chơi mà những người tham gia chơi
phải tuân theo, ai vi phạm luật chơi coi như thua cuộc.
Luật chơi phải được phổ biến trước khi vào chơi để học sinh nắm được luật và
chơi đúng luật.
Chú ý: Luật chơi phải đơn giản, dễ nhớ.
Bước 5: Tiến hành chơi.
Cho học sinh chơi dưới sự giám sát và điều khiển của giáo viên.
Bước 6: Nhận xét, đánh giá kết quả.
******************************************************************
16

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân

“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

Kết thúc trò chơi thì giáo viên cho đại diện một số học sinh còn lại trong lớp
nhận xét kết quả của các đội, sau đó giáo viên nhận xét công bố kết quả hoặc giáo
viên đóng vai trò là trọng tài sẽ phân biệt đội thắng, đội thua ngay, có nhận xét, có
thưởng, có phạt ( Lưu ý: thưởng, phạt chỉ là hình thức khích lệ động viên học
sinh).
II.2.2.2. 3. Áp dụng một số trò chơi trong dạy học GDCD:
Sau đây tôi xin trình bày một số nội dung có sử dụng trò chơi (mục tiêu và
cách tổ chức) nhằm phát huy tính tích cực của học sinh và giáo dục cho học sinh
một số kỹ năng sống nhất định như: Giải ô chữ, gắn chú thích cho tranh, ai nhanh
hơn, sưu tầm ca dao tục ngữ, … có thể áp dụng trong tiết dạy môn GDCD ở các
lớp THCS:
1. Trò chơi: Giải ô chữ:
- Mục đích :
+ Củng cố khắc sâu kiến thức của bài học... từ đó giáo dục ý thức, thái độ của
học sinh qua bài dạy GDCD.
+ Rèn luyện kỹ năng nhớ, vận dụng kiến thức GDCD, liên hệ các tấm gương
tiêu biểu, các câu ca dao tục ngữ... trong thực tế mà học sinh biết.
+ Phát triển tư duy nhanh nhạy, sáng tạo của học sinh.
+ Hình thành và phát triển ở học sinh một số kỹ năng sống như: kỹ năng giải
quyết vấn đề, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng kiên định. Ngoài ra còn hình thành ở
học sinh kỹ năng thương lượng và giải quyết mâu thuẫn.
- Chuẩn bị:
+ Bảng ô chữ, câu hỏi, đáp án.
- Cách xây dựng ô chữ:
+ Trong mỗi tiết học đều có kiến thức trọng tâm hoặc các nội dung cần giáo dục
thái độ cho học sinh. Ta lấy kiến thức đó làm chủ đề hay chùm chìa khoá.

+ Chọn các từ, các thuật ngữ, các nhân tố để lấy làm từ hàng ngang. Các từ
hàng ngang phải cô đọng, xúc tích, phải thể hiện được nội dung của bài trong vòng
từ 5- 8 phút, thường số hàng ngang bằng số nhóm để mỗi nhóm có thể được trả lời
ít nhất một lần.
+ Các ô chữ phải rõ ràng, chính xác, gợi ý phải đúng nội dung.

******************************************************************
17

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

+ Các chữ cái trong các hàng ngang được sắp xếp theo một trật tự nhất định để
làm xuất hiện từ hàng dọc hoặc lựa chọn các chữ cái trong từ hàng ngang, để tìm ra
từ chủ đề (hay chùm chìa khoá).
- Tiến hành:
+ Giáo viên là người nêu các gợi ý và tổ chức trò chơi...
+ Mỗi nhóm được trả lời một lần và lựa chọn từ hàng ngang, sau đó thảo luận
30 giây, nếu không có câu trả lời thì quyền trả lời dành cho nhóm khác, nếu trả lời
đúng thì giáo viên bóc ô chữ đó ra.
+ Mỗi từ hàng ngang giải đúng được tính 10 điểm, giải được từ hàng dọc hoặc
từ chủ đề (hay chùm chìa khoá) thì được 20 điểm.
+ Cuối giờ các nhóm tự đánh giá và cộng điểm và báo cáo lại giáo viên từ đó
giáo viên sẽ cho điểm các nhóm theo thang điểm 10.
- Thảo luận chủ đề:
+ Đây chính là nội dung quan trọng, nội dung trọng tâm để giáo dục ý thức
thái độ học sinh sau bài học.

+ Nhóm nào giải được ô chữ trong chủ đề (chùm chìa khóa) và nói được ý
nghĩa của chủ đề này thì nhóm đó chiến thắng. Từ đây giáo viên sẽ giáo dục thái
độ, ý thức cho học sinh.
Ví dụ: Bài 10: Lý tưởng sống của thanh niên (GDCD 9)
Sử dụng trò chơi ô chữ trong phần củng cố bài học
* Mục tiêu của trò chơi:
Tổ chức trò chơi nhằm mục đích cung cấp cho học sinh những tấm gương anh
hùng trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc. Từ đó giáo dục cho các
em lòng tự hào dân tộc cũng như định hướng lý tưởng sống trong mỗi học sinh, tạo
cho không khí giờ học thêm sôi nổi, hứng thú.
* Nội dung trò chơi:
- Ô chữ bao gồm 8 hàng ngang, trong mỗi từ hàng ngang học sinh có thể tìm
thấy một hoặc nhiều chữ cái trong từ chủ đề (hay chùm chìa khoá).
- Giáo viên chia lớp thành 2 nhóm, các nhóm tự bầu nhóm trưởng và thư ký.
- Các nhóm lần lượt tuỳ chọn hàng ngang từ 1- 8.
Các hàng ngang cụ thể như sau:
- Hàng ngang số 1: Gồm 9 chữ cái
? Người sáng lập Đảng cộng sản Việt Nam, người tìm ra con đường giai
phóng cho dân tộc Việt Nam.
******************************************************************
18

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

Đáp án là: HỒ CHÍ MINH -> Học sinh tìm thấy chữ C trong chùm chìa khoá.
- Hàng ngang số 2: có 12 chữ cái.

? Người thực hiện cuộc ám sát tên toàn quyền Đông Dương MécLanh, nổi
tiếng với tiếng bom Sa Diện.
Đáp án là: PHẠM HỒNG THÁI -> Học sinh tìm thấy chữ O trong chùm chìa
khoá.
- Hàng ngang số 3: Có 13 chữ cái.
? Tác giả cuốn nhật ký nổi tiếng: Mãi mãi tuổi 20
Đáp án: NGUYỄN VĂN THẠC -> Học sinh tìm thấy chữ cái N trong chùm chìa
khoá.
- Hàng ngang số 4: Gồm 12 chữ cái.
? Nữ y tá dũng cảm tịa tuyến lửa Đức Phổ, Quảng Ngãi với cuỗn nhật ký
cùng tên.
Đáp án: ĐẶNG THUỲ TRÂM -> Học sinh tìm thấy chữ cái G trong chùm chìa
khoá.
- Hàng ngang số 5: Gồm 8 chữ cái.
? Người con gái của miền đất đỏ, gắn với tên của loài hoa Lê ki ma..
Đáp án: VÕ THỊ SÁU -> Học sinh tìm thấy chữ H trong chùm chìa khoá.
- Hàng ngang số 6: Gồm 13 chữ cái.
? Người anh hùng là nhân vật chính trong cuốn sách “ Sống như anh”.
Đáp án: NGUYỄN VĂN TRỖI -> Học sinh tìm thấy chữ I trong chùm chìa khoá.
- Hàng ngang số 7: Gồm 14 chữ cái.
? Người anh hùng nổi tiếng với câu nói “ Nhằm thẳng quân thù mà bắn”.
Đáp án: NGUYỄN VIẾT XUÂN -> Học sinh tìm thấy chữ Ê trong chùm chìa
khoá.
- Hàng ngang số 8: Gồm 8 chữ cái.
? Tên của một bài hát được mở đầu bằng câu: Nếu là chim, tôi sẽ là loài bồ
câu trắng
******************************************************************
19

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân

“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

Đáp án: TỰ NGUYỆN -> Học sinh tìm thấy chữ N trong chùm chìa khoá.
* Các chữ cái trong chùm chìa khóa đã xuất hiện học sinh đã có thể đoán ngay
chùm chìa khoá như sau:
* Thảo luận từ chùm chìa khoá: CỐNG HIẾN.
Giáo viên chốt: Những hiểu biết về những tấm gương anh hùng sẽ giúp ích cho
chúng ta rất nhiều trong cuộc sống, giúp ta xác địng được lý tưởng sống đúng đắn
và cống hiến tài năng, trí tuệ của mình cho đất nước giàu mạnh.
* Nội dung ô chữ:

2. Trò chơi: Gắn chú thích trên tranh nhanh nhất:
Sử dụng khi dạy một nội dung hoặc củng cố cả bài
- Mục đích:
+ Học sinh xác định được tên và gọi tên được các di sản văn hoá, các loại biển
báo giao thông, các quyền cơ bản của trẻ em, các loại tín ngưỡng tôn giáo...
+ Rèn luyện kỹ năng quan sát tranh, mô hình, tác phong nhanh nhẹn của học
sinh.
******************************************************************
20

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

+ Hình thành ở học sinh các kỹ năng sống như: kỹ năng hợp tác, kỹ năng ứng
phó với căng thẳng, kỹ năng tìm kiếm sự hỗ trợ, kỹ năng quản lý thời gian.
- Chuẩn bị:
+ Tranh các di sản văn hoá.
+ Tranh: các loại biển báo giao thông.
+ Các mảnh bìa nhỏ ghi chú thích tên các di sản văn hoá, các loại biển báo...
+ Hai đội chơi, mỗi đội có 2 học sinh xếp thành 2 hàng đứng lên phía trước lớp,
Sử dụng các tấm rời để gắn chú thích trên tranh.
+ Thời gian chơi: 1 - 2 phút.
- Tiến hành:
+ Hình thức chơi: Chơi tiếp sức.
+ Khi giáo viên hô “bắt đầu”, lần lượt học sinh số 1 của mỗi đội lên gắn chú
thích cho một cơ quan, sau đó về chỗ đưa lại các mảnh bìa để học sinh số 2 lên gắn
tiếp ... cứ như vậy cho đến hết thời gian quy định.
Nhóm nào hoàn thành nhanh, chính xác thì nhóm đó thắng và được thưởng
bằng một tràng pháo tay, điểm cho các đội...
Ví dụ: Bài 14: Thực hiện trật tự an toàn giao thông
(Sử dụng trò chơi dạy phần 2: Tìm hiểu các loại biển báo giao thông)
Giáo viên chuẩn bị:
+ Tranh câm: Các loại biển báo.
+ Các mảnh bìa nhỏ ghi chú thích tên các loại biển báo, có dán băng dính 2
mặt ở đằng sau.
+ Hai đội chơi mỗi đội có 2 học sinh xếp thành 2 hàng đứng lên phía trước
lớp:
Học sinh: - Một đội gắn chú thích tên biển báo cấm.
- Một đội gắn chú thích biển báo nguy hiểm.
+Thời gian chơi: 1 phút.
- Tiến hành:
+ Hình thức chơi: Chơi tiếp sức.
+ Giáo viên hô “bắt đầu”, lần lượt học sinh số 1 của mỗi đội lên gắn chú thích

sau đó về chỗ đưa lại các mảnh bìa để học sinh số 2 lên gắn tiếp... cứ như vậy cho
đến hết thời gian quy định.
Sau đó giáo viên gọi học sinh dưới lớp nhận xét về kết quả của các đội.
******************************************************************
21

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

Nhóm nào hoàn thành nhanh, chính xác thì nhóm đó thắng và được giáo viên
thưởng bằng điểm cho các học sinh trong đội.
Ví dụ một số các biển báo sau:

Cấm đi ngược chiều

Cấm còi

Cấm dừng

Đường người đi bộ cắt
ngang

Đường trơn

Công trường đang thi
công

Giao nhau chạy theo
vòng xuyến

Chỉ được đi thẳng

Đường dành cho xe
thô sơ

- Vận dụng:
******************************************************************
22

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

Có thể vận dụng trò chơi này trong các bài dạy về: Bảo vệ di sản văn hoá;
Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo;...
3. Trò chơi: Thi sưu tầm ca dao tục ngữ:
- Mục đích:
Bản thân của ca dao tục ngữ có đặc điểm là câu nói ngắn, có ý nghĩa, có vần
điệu nên khi nghe học sinh dễ nhớ. Khi dạy phần nội dung kiến thức mà giáo viên
lồng ghép, liên kết với kiến thức đạo đức có trong chương trình thì trong quá trình
tư duy học sinh sẽ có sự gắn kết các kiến thức với ngôn ngữ của ca dao tục ngữ
như vậy sẽ vừa dễ hiểu và vừa dễ nhớ, tăng thêm phần thuyết phục cho bài học.
Tùy từng bài, từng phần nội dung bài học mà sử dụng những câu ca dao tục ngữ có
liên quan nhằm:
+ Giúp giáo viên nhận thấy việc sử dụng ca dao tục ngữ trong dạy học GDCD

là hợp lí, có hiệu quả.
+ Giúp học sinh có khả năng lĩnh hội kiến thức thông qua các câu ca dao tục
ngữ do giáo viên cung cấp và gợi mở.
+ Giúp giáo viên và học sinh trau dồi thêm vốn ca dao tục ngữ Việt Nam.
- Ví dụ:
Để dạy bài 6: Biết ơn ( GDCD 6). Sử dụng câu:
“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”.
“Uống nước nhớ nguồn”
Hay:
“Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”
Để dạy bài 9: Lịch sự, tế nhị. ( GDCD 6). Sử dụng câu:
“Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”
Hay:
“Chim khôn kêu tiếng rảng rang
Người khôn nói tiếng dịu dàng, dễ nghe”
Để dạy bài: Tự trọng ( GDCD 7). Sử dụng câu:
******************************************************************
23

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

“Chết vinh còn hơn sống nhục”

“Chết đứng còn hơn sống quỳ”
Hay:
“ Đói cho sạch, rách cho thơm”
Ngoài các hình thức trò chơi nêu trên mà tôi vận dụng trong giảng dạy, tôi
xin đưa ra một số trò chơi sau để các đồng chí tham khảo: đặt tên cho hình, thi xử
lý tình huống thực tế, hùng biện, du lịch qua màn hình, ...
4. Trò chơi : Ai nhanh hơn? ( Tiếp sức)
Đây là trò chơi học sinh tự tìm hiểu thêm về các biểu hiện, các chuẩn mực
đạo đức, phân biệt từ cùng nghĩa từ trái nghĩa với các chuẩn mực đạo đức hay hành
vi thực hiện theo pháp luật.
- Mục đích:
+ Củng cố khắc sâu kiến thức của bài học, biết vận dụng linh hoạt, sáng tạo
kiến thức đã học vào trong trò chơi.
+ Rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên
trong nhóm.
+ Giáo dục ý thức tích cực và tinh thần hợp tác trong các hoạt động tập thể.
+ Hình thành và phát triển ở học sinh một số kỹ năng sống như: kỹ năng kiên
định, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng thể hiện sự tự tin, kỹ năng nhận thức, tư duy
sáng tạo, kỹ năng giải quyết mâu thuẫn.
- Chuẩn bị:
+ Chia lớp thành 2 hoặc 3 nhóm, cũng có thể tổ chức cho 2 hoặc 3 cá nhân.
+ Chia phần bảng và phấn viết cho mỗi nhóm.
+ Quy định thời gian chơi: 3 phút.
- Tiến hành:
+ Khi giáo viên hô bắt đầu thì 2 nhóm hoặc 2 cá nhân làm bài, nếu tổ chức theo
nhóm thì tiến hành tổ chức theo kiểu trò chơi tiếp sức: Lần lượt học sinh số 1 của
mỗi nhóm lên làm, sau đó về chỗ giao phấn cho bạn thứ hai lên làm tiếp... cứ như
vậy cho đến hết thời gian quy định.
Cá nhân hoặc nhóm nào hoàn thành với số lượng nhiều hơn trong khoảng thời
gian đã cho, và đúng yêu cầu thì sẽ là đội thắng và được thưởng (bằng điểm hoặc

bằng tràng pháo tay).
******************************************************************
24

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân


“Vận dụng các trò chơi trong dạy học môn GDCD, tạo hứng thú và rèn kĩ năng cho học sinh THCS ”
***********************************************************************.

- Vận dụng: Có thể vận dụng trò chơi này vào dạy hầu hết các bài trong chương
trình GDCD để tìm biểu hiện, tìm các nội dung liên quan đến bài học: Bảo vệ di
sản văn hoá; Thực hiện trật tự an toàn giao thông; Bảo vệ môi trường và tài nguyên
thiên nhiên ...
Ví dụ trong bài “ Bảo vệ di sản văn hoá”: Em hãy viết tên những di sản văn hoá
của Việt Nam mà em biết?
Nhóm 1: di sản văn hoá vật thể
Nhóm 2: di sản văn hoá phi vật thể
Nhóm 1
Nhóm 2
- Vịnh Hạ Long
- Nhã nhạc cung đình Huế
- Phong Nha – Kẻ Bàng
- Cồng chiêng Tây Nguyên
- Thánh địa Mỹ Sơn
- Ca trù
- Côn Đảo
- Dân ca quan họ Bắc Ninh
- Địa đạo Củ Chi
- Hát Xoan Phú Thọ

......
....
- Lưu ý:
- Mỗi em chỉ được ghi một lần, ghi một biểu hiện, nhóm nào ghi được nhiều
biểu hiện thì thắng.
5. Trò chơi “Sắm vai”:
- Mục đích:
Là trò chơi tổ chức cho học sinh thực hành “làm thử” một số cách ứng xử, xử
lí một tình huống giả định, đây là phương pháp nhằm:
+ Giúp học sinh suy nghĩ sâu sắc về một vấn đề bằng cách tập trung vào một sự
việc cụ thể mà các em vừa quan sát được.
+ Rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên
trong nhóm.
+ Giáo dục ý thức tích cực và tinh thần hợp tác trong các hoạt động tập thể.
+ Hình thành và phát triển ở học sinh một số kỹ năng sống như: kỹ năng kiên
định, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng thể hiện sự tự tin, kỹ năng nhận thức, tư duy
sáng tạo, kỹ năng giải quyết mâu thuẫn.
- Chuẩn bị:
+ Chia lớp thành 2 hoặc 3 nhóm.

******************************************************************
25

Người thực hiện: Phạm Kim Ngân