Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hà Giang

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o--------

NGUYỄN THỊ THU TRANG

PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o--------

NGUYỄN THỊ THU TRANG

PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH HÀ GIANG
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN ANH THU
XÁC NHẬN CỦA

CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội – 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứ của riêng tôi. Các số liệu,
tƣ liệu trong luận văn là trung thực, đảm bảo khách quan khoa học và có
nguồn gốc rõ ràng./


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chƣơng trình cao học và viết luận văn này, tôi đã nhận
đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô Trƣờng Đại
học Kinh tế - Đa ̣i ho ̣c Quố c gia Hà Nô ̣i.
Trƣớc hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô trƣờng Đại học
Kinh tế, đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập.
Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Anh Thu đã dành rất
nhiều thời gian và tâm huyết hƣớng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành
luận văn tốt nghiệp.
Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng nỗ lực, tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện
luận văn, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận đƣợc
những đóng góp tận tình của quý thầy cô và các bạn.


TÓM TẮT LUẬN VĂN
Tên luận văn: PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA

BÀN TỈNH HÀ GIANG.
Tác giả: NGUYỄN THỊ THU TRANG
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Bảo vệ năm: 2015
Giáo viên hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Anh Thu
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:
Mục đích:
- Làm rõ các vấn đề lý luận chung trong quá trình phát triển DNNVV
dƣới góc độ quản lý kinh tế.
- Đánh giá thực trạng phát triển DNNVV nêu ra những hạn chế tồn tại
và nguyên nhân trong sự phát triển DNNVV dƣới góc độ quản lý kinh tế trên
địa bàn tỉnh Hà Giang.
- Trên cơ sở quy hoạch tổng thế phát triển kinh tế xã hội và định hƣớng
phát triển DNNVV của tỉnh. Đề xuất các giải pháp phát triển DNNVV dƣới
góc độ quản lý kinh tế trên địa bàn tỉnh Hà Giang.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Nghiên cứu lý luận chung về phát triển DNNVV dƣới góc độ quản lý
kinh tế.
- Nghiên cứu phân tích, đánh giá thực trạng phát triển DNNVV dƣới
góc độ quản lý kinh tế.
- Đề xuất và đƣa ra các giải pháp phát triển DNNVV dƣới góc độ quản
lý kinh tế phù hợp với định hƣớng phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Hà Giang
trong thời gian tới.


Những đóng góp mới của luận văn
- Đề tài nghiên cứu đƣợc áp dụng vào thực tiễn sẽ đóng góp vào sự phát
triển của DNNVV dƣới góc độ quản lý kinh tế trong thời gian tới đối với tỉnh
Hà Giang.
- Đổi mới về nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, toàn thể, tổ chức

xã hội đến mọi ngƣời dân về vị trí, vai trò của phát triển DNNVV trong sự
nghiệp phát triển kinh tế xã hội.
- Hệ thống hóa những lý luận chung về phát triển DNNVV
- Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển DNNVV dƣới góc độ quản
lý trên địa bàn tỉnh về những tồn tại, hạn chế và làm rõ những nguyên nhân
chủ yếu.
- Đề xuất các giải pháp nhằm đóng góp, hoàn thiện vào mục đích phát
triển DNNVV dƣới góc độ quản lý đáp ứng và phù hợp với phƣơng hƣớng
phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Hà Giang trong thời gian tới.


MỤC LỤC
Danh mục các chữ viết tắt ..................................................................................... i
Danh mục các bảng, biểu đồ ................................................................................. ii
PHẦN MỞ ĐẦU................................................................................................ 4
Chƣơng 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU TÀI LIỆU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
CHUNG VỀ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA .................................. 8
1.1 Tổng quan nghiên cứu tài liệu ....................................................................... 8
1.2 Khái niệm DNNVV .................................................................................. 11
1.2.1 Tiêu chí phân loại DNNVV của nước ngoài ............................................. 12
1.2.2 Tiêu chí phân loại DNNVV ở Việt Nam ..... Error! Bookmark not defined.
1.3. Đặc điểm và vai trò của DNNVV ................. Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Đặc điểm về tính chất hoạt động của DNNVV ở Việt NamError! Bookmark

not defined.
1.3.2. Đặc điểm về tổ chức quản lý các DNNVV ở Việt Nam.Error!

Bookmark

not defined.

1.3.3. Vai trò về kinh tế của DNNVV................ Error! Bookmark not defined.
1.3.4. Vai trò về xã hội .................................. Error! Bookmark not defined.
1.4. Nội dung xu hƣớng và các nhân tố tác động đến phát triển DNNVV .......... Error!

Bookmark not defined.
1.4.1. Nội dung phát triển DNNVV .................. Error! Bookmark not defined.
1.4.2. Xu hướng vận động và phát triển DNNVV Error! Bookmark not defined.
1.4.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến phát triển DNNVVError! Bookmark not

defined.
1.5. Tiêu chí đo lƣờng mức độ phát triển DNNVV . Error! Bookmark not defined.
1.5.1 Tiêu chí phát triển DNNVV về số lượng cơ cấuError!

defined.

Bookmark

not


1.5.2. Tiêu chí phát triển DNNVV về chất lượng Error! Bookmark not defined.
1.5.3 Tiêu chí về đóng góp của DNNVV trong nền kinh tếError! Bookmark not

defined.
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........... Error! Bookmark not defined.
2.1 Phƣơng pháp tiếp cận.................................. Error! Bookmark not defined.
2.2 Phƣơng pháp thu thập thông tin, tài liệu thứ cấpError!

Bookmark

not

defined.
2.3 Phƣơng pháp thu thập thông tin, số liệu sơ cấp. Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Phương pháp quan sát thực tế ................ Error! Bookmark not defined.
2.3.2 Phương pháp điều tra khảo sát ............... Error! Bookmark not defined.
2.3.3 Phương pháp phỏng vấn bằng điện thoại và phương pháp phỏng vấn cá nhân
trực tiếp ..................................................... Error! Bookmark not defined.
2.4 Phƣơng pháp lấy ý kiến chuyên gia................ Error! Bookmark not defined.
2.5 Về nguyên tắc trong nghiên cứu .................... Error! Bookmark not defined.
2.6 Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu ..... Error! Bookmark not defined.
2.6.1 Địa điểm, thời gian nghiên cứu ............... Error! Bookmark not defined.
2.6.2 Lịch trình nghiên cứu ............................Error! Bookmark not defined.
2.7 Phƣơng pháp tổng hợp và phân tích thông tin .. Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3: ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DNNVV TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH
HÀ GIANG TRONG THỜI GIAN QUA ................ Error! Bookmark not defined.
3.1. Tổng quan về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của tỉnh Hà Giang ảnh hƣởng đến
phát triển DNNVV .......................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ...............................Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội ........................ Error! Bookmark not defined.
3.1.3 Những điều kiện thuận lợi và khó khăn cho phát triển DNNVV trên địa bàn tỉnh
Hà Giang ................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2 Thực trạng về nội dung phát triển DNNVV dƣới góc độ quản lý kinh tế của tỉnh Hà
Giang thời gian qua ......................................... Error! Bookmark not defined.


3.2.1. Thực trạng về Số lượng, cơ cấu của DNNVVError!

Bookmark

not

defined.
3.2.2. Thực trạng phát triển chất lượng DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà Giang .... Error!

Bookmark not defined.
3.2.3. Thực trạng quản lý của Nhà nước về kinh tế đối với DNNVV trên địa bàn tỉnh
Hà Giang ................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Hỗ trợ của các hội cho DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà Giang ............... Error!

Bookmark not defined.
3.2.5. Phát triển Đóng góp của DNNVV đánh giá từ góc độ quản lý nhà nước về kinh
tế vào phát triển kinh tế xã hội tỉnh Hà Giang... Error! Bookmark not defined.
3.3. Đánh giá tồn tại, hạn chế trong phát triển DNNVV dƣới góc độ quản lý kinh tế trên
địa bàn tỉnh Hà Giang thời gian qua .................... Error! Bookmark not defined.
3.3.1 Hạn chế của DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà GiangError!

Bookmark

not

defined.
3.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế trong phát triển DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà
Giang ........................................................ Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DNNVV TRÊN ĐỊA
BÀN TỈNH HÀ GIANG ...................................... Error! Bookmark not defined.
4.1 Phƣơng hƣớng phát triển DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà Giang trong thời gian tới.

.................................................................... Error! Bookmark not defined.
4.2 Giải pháp chủ yếu phát triển DNNVV trên đại bàn tỉnh Hà Giang. .............. Error!

Bookmark not defined.
4.2.1. Nhóm giải pháp về phía DN .................. Error! Bookmark not defined.
4.2.2. Nhóm giải pháp về phía Nhà nước và các tổ chức hỗ trợError! Bookmark

not defined.
4.3 Kiến nghị về phát triển DNNVV ................... Error! Bookmark not defined.
4.3.1 Kiến nghị với Trung ương ...................... Error! Bookmark not defined.
4.3.2. Kiến nghị với tỉnh Hà Giang .................. Error! Bookmark not defined.


KẾT LUẬN ...................................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 12


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Ký hiệu

Nguyên nghĩa

1

DN

Doanh nghiệp

2

DNNN

Doanh nghiệp Nhà nƣớc

3

DNNVV

Doanh nghiệp nhỏ và vừa

4

DNTN

Doanh nghiệp tƣ nhân

5

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

6

NSNN

Ngân sách Nhà nƣớc

7

TNDN

Thu nhập doanh nghiệp

8

UBND

Ủy ban nhân dân

i


DANH MỤC CẤC BẢNG, BIỂU ĐỒ

STT

Bảng

1.

Bảng 1.1

2.

Bảng 1.2

3.

Bảng 3.1

4.

Bảng 3.2

Nội dung
Tiêu chí phân loại DNNVV của một số quốc gia
và khu vực
Tiêu chí phân loại DNNVV theo Nghị định
56/2009/NĐ-CP
Tổng sản phẩm trên địa bàn theo giá thực tế phân
theo khu vực giai đoạn 2009 - 2013 37
Số lƣợng DNNVV đang hoạt động trên địa bàn
tỉnh Hà Giang thời điểm 31/12

Trang
10

14

43

48

Số DNNVV đang hoạt động trên địa bàn tỉnh Hà
5.

Bảng 3.3

Giang tại thời điểm 31/12 phân theo loại hình

49

doanh nghiệp
Số lƣợng DNNVV đang hoạt động trên địa bàn
6.

Bảng 3.4

tỉnh Hà Giang phân theo ngành kinh tế thời điểm

51

31/12
7.

Bảng 3.5

8.

Bảng 3.6

9.

Bảng 3.7

10.

Bảng 3.8

Số DNNVV hoạt động trên địa bàn tỉnh Hà
Giang
Số DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà Giang theo quy
mô lao động thời điểm 31/12
Số DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà Giang phân theo
quy mô nguồn vốn thời điểm 31/12
Trình độ chuyên môn của lao động trong
DNNVV tỉnh Hà Giang năm 2012

ii

52

53

55

56


11.

Bảng 3.9

12.

Bảng 3.10

Hiệu quả kinh doanh của DNNVV trên địa bàn

tỉnh Hà Giang thời điểm 31/12
Giá trị sản xuất công nghiệp tỉnh Hà Giang giai
đoạn 2009 - 2013 (giá hiện hành)

59

68

Thuế và các khoản nộp ngân sách của các
13.

Bảng 3.11

DNNVV sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh

71

Hà Giang
14.

Bảng 3.12

15.

Bảng 3.13

16.

Bảng 3.14.

STT

Biểu đồ

1

Biểu đồ 3.1

Vốn đầu tƣ của các DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà
Giang
Lao động trong các DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà
Giang phân theo khu vực kinh tế thời điểm 31/12
Thu nhập bình quân của ngƣời lao động trong các
DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà Giang

Nội dung
Doanh thu thuần của DNNVV tỉnh Hà Giang giai
đoạn 2009 - 2013

iii

72

73

74

Trang
70

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cơ cấu nền kinh tế thị trƣờng hiện đại, các DN lớn và các Doanh nghiệp nhỏ
và vừa (DNNVV) bổ sung thế mạnh cho nhau, giúp nhau hạn chế mặt yếu của từng
loại để vừa có thể tận dụng hiệu quả theo quy mô, tận dụng năng lực cạnh tranh
của DN lớn, vừa khai thác đƣợc lợi thế chi phí thấp và năng động của DNNVV.
Tuy nhiên, trong cạnh tranh, DNNVV thƣờng yếu sức hơn DN lớn, nên Chính phủ
thƣờng phải hỗ trợ DNNVV để DNNVV có điều kiện tồn tại và phát triển.
Phát triển kinh tế thị trƣờng ở nƣớc ta, DNNVV chiếm đa số trong các DN và đã
góp phần không nhỏ vào tăng trƣởng, phát triển, tạo việc làm và tăng thu nhập cho
dân cƣ. Đây là loại hình doanh nghiệp có quy mô nhỏ bé về vốn, lao động hoặc
doanh thu. Ở nƣớc ta, không phân biệt lĩnh vực kinh doanh, các doanh nghiệp có
tổng số vốn đăng ký dƣới 10 tỷ đồng hoặc số lao động bình quân hàng năm không
quá 300 ngƣời đƣợc coi là DNNVV. Các nƣớc nói chung, đặc biệt là các nƣớc
đang phát triển, trong quá trình phát triển kinh tế đều chú trọng đến phát triển loại
hình DNNVV. Bởi vì đây là loại hình doanh nghiệp rất thích hợp với giai đoạn đầu
của quá trình phát triển kinh tế trong một đất nƣớc cụ thể. Chỉ trên cơ sở phát triển
DNNVV đến một mức độ nào đó, nến kinh tế mới có đƣợc các doanh nghiệp lớn.
Điều đó không có nghĩa rằng, tất cả các DNNVV rồi sẽ trở thành doanh nghiệp
lớn. Ngƣợc lại, trong một mức độ nhất định, trong những giới hạn nhất định đƣợc
điều chỉnh bằng ý chí của con ngƣời và yêu cầu khách quan của nền kinh tế, loại
hình doanh nghiệp này vẫn tồn tại và phát triển
Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của các DNNVV trong phát huy các nguồn
lực của các thành phần kinh tế nhằm đẩy nhanh tăng trƣởng và hiện đại hoá nền
kinh tế, Đảng và nhà nƣớc ta đã và đang có những chủ trƣơng, chính sách, biện
pháp nhằm hỗ trợ loại hình DN này. Đảng ta cũng đã xác định phát triển DNNVV
4

là một hƣớng quan trọng để phát triển nền kinh tế. Văn kiện Đại hội Đảng toàn
quốc lần thứ VIII nêu rõ "...Phát triển các loại hình doanh nghiệp quy mô vừa và
nhỏ là chính, với công nghệ thích hợp, vốn đầu tư ít, tạo nhiều việc làm, thời gian
thu hồi vốn nhanh. Chú trọng đầu tư chiều sâu, đổi mới trang thiết bị nhằm khai
thác có hiệu quả năng lực thiết bị hiện có..."(trang 23, dòng 19 - Nhà xuất bản
Chính trị Quốc Gia năm 1996). Đến Đại hội lần thứ IX, Đảng ta tiếp tục nhấn
mạnh: "...chú trọng phát triển các DNNVV...”Nhà xuất bản Chính trị Quốc Gia
năm 2001) "Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X đã khẳng định "Nhà nước định

Comment [O1]: delete

hướng, tạo môi trường để các DN phát triển và hoạt động có hiệu quả theo cơ chế
thị trường. Hỗ trợ sự phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa" trang 203 dòng 20 –
Nhà xuất bản Chính trị Quốc Gia năm 2006)
Nhờ có sự hỗ trợ của Đảng và Chính phủ, đặc biệt, nhờ nỗ lực đầu tƣ của dân cƣ,
các DNNVV ở nƣớc ta đã đạt đƣợc sự phát triển mạnh mẽ. Theo Hiệp hội DNNVV
Việt Nam “đến hết năm 2010 cả nƣớc hiện có hơn 500 nghìn DNNVV, chiếm khoảng
98% tổng số DN. Hàng năm, số DN này đóng góp hơn 40% GDP, giải quyết việc làm

Comment [NT2]: Nguồn ở đâu, tính đến thời
điểm nào

cho gần 50% lao động thuộc khối DN, có vai trò lớn trong giải quyết các vấn đề xã hội
nhƣ xoá đói, giảm nghèo, tạo việc làm và thu nhập cho nền kinh tế, đồng thời có vai trò
to lớn trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc, đóng góp tích cực vào
quá trình tăng trƣởng và phát triển kinh tế của Việt Nam.”(nguồn Báo cáo Đại hội Đại
biểu toàn quốc lần thứ 2 ( 2011 – 2015) của Hiệp hội DNNVV Việt Nam tháng
01/2011)

Comment [O3]: delete

Tỉnh Hà Giang có số lƣợng DNNVV tƣơng đối lớn. Trong những năm qua,
Đảng bộ và chính quyền tỉnh Hà Giang đã có nhiều chủ trƣơng, cơ chế, chính sách tạo
môi trƣờng thuận lợi để DNNVV phát triển. Cho đến nay, khối DNNVV đã tạo đƣợc
vị trí nhất định trên thị trƣờng, đóng góp một phần không nhỏ vào sự phát triển chung
của tỉnh. Tuy nhiên, cho đến nay hầu hết các DNNVV ở Hà Giang còn gặp nhiều trở
ngại trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh cho phát triển nhƣ: Là một tỉnh
5

Comment [O4]: delete


miền núi, trình độ khoa học công nghệ thấp, thiếu vốn, sức cạnh tranh của sản phẩm
trên thị trƣờng trong nƣớc cũng nhƣ quốc tế chƣa cao. Kết quả phát triển DNNVV

Comment [O5]: delete

chƣa tƣơng xứng với vị trí và vai trò của chúng. Nguyên nhân của những hạn chế này
là do sự phát triển của phần lớn các DN cho đến nay vẫn mang tính tự nhiên, chƣa
theo một chiến lƣợc với những bƣớc đi phù hợp với chiến lƣợc phát triển chung của
tỉnh và đất nƣớc, chƣa phát huy hết tiềm năng của mình, bên cạnh đó, cơ chế chính
sách và quản lý hoạt DNNVV của Nhà nƣớc vẫn còn nhiều bất cập.

Comment [O6]: delete

Chính vì những lý do đó tác giả chọn
Để góp phần tìm giải pháp tháo gỡ cho DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà Giang, đề

Comment [O7]: delete

tài "Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hà Giang" tôi chọn để

Comment [O8]: delete

làm đối tƣợng nghiên cứu trong luận văn thạc sỹ của mình là cần thiết và chứa đựng ý
nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn chuyên ngành Quản lý kinh tế.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích:
Đánh giá thực trạng phát triển DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà Giang. Làm rõ
những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong sự phát triển DNNVV của tỉnh.
Đƣa ra các giải pháp phát triển DNNVV dƣới góc độ quản lý phù hợp với
mục tiêu phƣơng hƣớng phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Hà Giang trong thời gian
tới.
* Nhiệm vụ:
- Nghiên cứu lý luận chung về phát triển DNNVV dƣới góc độ quản lý kinh
tế.
- Nghiên cứu phân tích đánh giá thực trạng phát triển DNNVV dƣới góc độ
quản lý kinh tế trên địa bàn tỉnh Hà Giang.
- Đề xuất và đƣa ra các giải pháp phát triển DNNVV dƣới góc độ quản lý
kinh tế trên địa bàn phù hợp với định hƣớng phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Hà
Giang trong thời gian tới.
6

Comment [O9]: delete


3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tƣợng nghiên cứu:
Đối tƣợng nghiên cứu đề tài là nội dung, xu hƣớng phƣơng thức và điều kiện

Comment [O10]: delete

phát triển DNNVV dƣới góc độ quản lý kinh tế trên địa bàn Hà Giang đƣợc tiếp
cận từ bản thân DN, từ các cơ quan quản lý nhà nƣớc và các tổ chức hỗ trợ.

Comment [O11]: delete

* Phạm vi nghiên cứu:
Không gian là các DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà Giang
Thời gian số liệu nghiên cứu DNNVV từ năm 2009 đến nay.

Comment [O12]: delete

4. Kết cấu của luận văn
Ngoài Phần mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn đƣợc kết
cấu gồm 4 chƣơng:
Chƣơng 1. Tổng quan nghiên cứu tài liệu và những vấn đề lý luận
chung về phát triển DNNVV
Chƣơng 2. Phƣơng pháp nghiên cứu
Chƣơng 3. Đánh giá thực trạng phát triển DNNVV trên địa bàn tỉnh Hà
Giang thời gian qua
Chƣơng 4. Phƣơng hƣớng và giải pháp phát triển DNNVV trên địa bàn
tỉnh Hà Giang đến năm 2015.

7

Comment [O13]: delete


Chƣơng 1

TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU TÀI LIỆU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN

Comment [O14]: DELETE

CHUNG VỀ
PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
1.1 Tổng quan nghiên cứu tài liệu
Thời gian qua, liên quan đến vấn đề phát triển DNNVV đã công bố nhiều
công trình, đề tài nghiên cứu tiêu biểu dƣới nhiều góc độ khác nhau. Có thể nêu
một số công trình nghiên cứu tiêu biểu sau:
- Sách tham khảo:
+ Nguyễn Hữu Hải (1995), Đổi mới cơ chế quản lý doanh nghiệp vừa và
nhỏ trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia. Cuốn sách
trình bày vai trò của DNNVV, về quá trình hình thành, phát triển và quản lý các
DN ở Việt Nam, những kinh nghiệm quốc tế áp dụng ở Việt Nam.
+ Nguyễn Cúc, Hồ Văn Vĩnh, Đặng Ngọc Lợi, Nguyễn Hữu Thắng (1998),
Chính sách hỗ trợ phát triển DNNVV ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
Cuốn sách trình bày khái niệm, đặc điểm, vai trò, thực trạng chính sách, cơ chế, mô
hình phát triển DNNVV ở Việt Nam.
+ Đỗ Đức Định (1999), Kinh nghiệm và cẩm nang phát triển xí nghiệp vừa
và nhỏ ở một số nước trên thế giới, Nxb Thống kê, Hà Nội. Cuốn sách trình bày
một số kinh nghiệm phát triển xí nghiệp vừa và nhỏ ở một số nƣớc trên thế giới.
+ Nguyễn Cúc (2000), Đổi mới cơ chế và chính sách hỗ trợ phát triển
DNNVV ở Việt Nam đến năm 2005, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách nêu
lên những vƣớng mắc về mặt cơ chế, chính sách trong phát triển DNNVV; đề ra các
giải pháp để thúc đẩy sự phát triển DN loại này ở Việt Nam.
+ Hồ Xuân Phƣơng, Đỗ Minh Tuấn, Chu Minh Phƣơng (2002), Tài chính hỗ
trợ DNNVV, Nxb Tài chính, Hà Nội. Cuốn sách trình bày thực trạng DNNVV và
8

Comment [NT15]: Sửa lại nhƣ trên

Comment [NT16]: Đƣa phần tình hình
nghiên cứu vào đây; trình bày kỹ hơn nữa các
luận văn trƣớc đây đã làm đƣợc gì; cái mới của
luận văn này là gì
Comment [O17]: DELETE


chính sách tài chính trong việc phát triển DNNVV hiện nay, qua đó đƣa ra một số
giải pháp tài chính chủ yếu nhằm hỗ trợ phát triển DNNVV.
+ Nguyễn Đình Hƣơng (2002), Giải pháp phát triển DNNVV ở Việt Nam,
Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách trình bày những vấn đề cơ bản về phát
triển DNNVV trong nền kinh tế thị trƣờng. Thực trạng, định hƣớng và giải pháp
phát triển các DNNVV ở Việt Nam.
+ TS. Phạm Thuý Hồng (2004), Chiến lược cạnh tranh cho các doanh
nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia. Cuốn sách hệ
thống hoá vấn đề lý luận phát triển chiến lƣợc cạnh tranh của DNNVV Việt Nam
trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế; thực trạng và một số giải pháp, kiến nghị
nhằm phát triển các DNNVV ở Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.
+ TS. Lê Xuân Bá - TS. Trần Kim Hào - TS. Nguyễn Hữu Thắng (2006),
Doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế,
Nxb Chính trị quốc gia. Cuốn sách này trình bày những tác động của hội nhập kinh
tế quốc tế và cơ hội, thách thức đối với các DNNVV ở Việt Nam, thực trạng môi
trƣờng kinh doanh đối với các DN, từ đó đƣa ra một số giải pháp nâng cao năng
lực cạnh tranh của các DNNVV ở Việt Nam.
+ Phạm Quang Trung, Vũ Đình Hiển, Lê Thị Lan Hƣơng (2009), Tăng
cường năng lực cạnh tranh của các DNNVV, Sách chuyên khảo, Đại học Kinh tế
quốc dân, Hà Nội. Cuốn sách trình bày lý thuyết về năng lực cạnh tranh của DN
trong điều kiện hội nhập quốc tế; thực trạng và giải pháp nâng cao năng lực cạnh

tranh của DNNVV trên địa bàn Hà Nội sau khi Việt Nam gia nhập WTO.
- Luận án, luận văn:
+ Lê Anh Dũng (2003), Đổi mới cơ chế quản lý của Nhà nước đối với doanh
nghiệp vừa và nhỏ ở Thành phố Hồ Chí Minh, luận án Tiến sỹ Kinh tế, Học viện
Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Luận án đánh giá thực
trạng phát triển hệ thống DNNVV trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn
9


1993 - 2001; từ đó đề xuất định hƣớng và những giải pháp đổi mới cơ chế quản lý
của nhà nƣớc đối với DNNVV trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
+ Lê Minh Tâm (2003), Quá trình phát triển DNNVV khu vực ngoài quốc
doanh ở Việt Nam từ năm 1986 đến năm 2000: Thực trạng và giải pháp, Luận văn
Thạc sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế quốc dân. Luận văn đã đề cập đến thực trạng phát
triển các DNNVV ở khu vực ngoài quốc doanh trong giai đoạn từ năm 1986 đến
năm 2000 và từ đó đƣa ra những phƣơng hƣớng giải pháp phù hợp với thực tế hiện
nay.
+ Phạm Minh Tuấn (2006), Hoàn thiện những chính sách chủ yếu để phát
triển DNNVV ở Hà Nội, Luận văn Thạc sỹ Kinh tế, Học viện Chính trị - Hành
chính Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Luận văn đánh giá thực trạng tác động của
những chính sách đến DNNVV; đề xuất giải pháp hoàn thiện hệ thống chính sách
nhằm phát triển DNNVV của Hà Nội đến năm 2010.
- Phạm Văn Hồng (2007), Phát triển DNNVV ở Việt Nam trong quá trình
hội nhập quốc tế, Luận án Tiến sỹ Kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
Luận án phân tích, đánh giá thực trạng DNNVV, môi trƣờng kinh doanh phát triển
DNNVV trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế; đề xuất phƣơng hƣớng và một số
giải pháp nhằm tiếp tục phát triển DNNVV có hiệu quả hơn trong quá trình hội
nhập kinh tế quốc tế.
- Nguyễn Văn Tiến (2009), Giải pháp hỗ trợ của Nhà nước nhằm phát triển
DNNVV trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, Luận văn Th.s kinh tế, Học viện Chính trị Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội. Luận văn đƣa ra những kinh nghiệm

hỗ trợ phát triển DNNVV ở một số địa phƣơng trong nƣớc và quốc tế từ đó rút ra
bài học kinh nghiệm cho tỉnh Vĩnh Phúc.
Ngoài ra còn có nhiều bài nghiên cứu đăng trên các tạp chí, trang thông tin
điện tử, các luận án tiến sỹ, thạc sỹ, các bài tham luận tại hội thảo, hội nghị và các
ý kiến chuyên gia của các thầy cô giáo hƣớng dẫn, giảng dạy của Trƣờng Đại học
10

Comment [O18]: delete


Kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội đề cập đến sự phát triển của các DNNVV với
nhiều nội dung khác nhau.
Các công trình trên đã đƣa ra cách nhìn tổng quát về DNNVV, kinh nghiệm
phát triển DNNVV của một số nƣớc trên thế giới, cũng nhƣ của một số địa phƣơng
trong nƣớc; trên cơ sở đó đƣa ra các giải pháp chủ yếu nhằm phát triển DNNVV.
Tuy nhiên, chƣa có đề tài nào nghiên cứu chi tiết về thực trạng và giải pháp phát
triển đối với DNNVV tại tỉnh Hà Giang.
1.2 Khái niệm DNNVV
DNNVV là sự phản ánh quy mô trình độ hoạt động sản xuất kinh doanh của
DN đƣợc xác định dựa trên các tiêu chí để xem xét. DNNVV tồn tại và phát triển ở
tất cả các quốc gia trên thế giới nó là một thành phần tất yếu của nền kinh tế.
DNNVV ban đầu đƣợc hiểu đơn giản là các cơ sở sản xuất - kinh doanh có quy mô
tƣơng đối nhỏ, hoặc không lớn nhƣng sau khi Nhà nƣớc có dự kiến ban hành các
chính sách hỗ trợ DNNVV thì mới xuất hiện nhu cầu cần biết chính xác loại hình
DNNVV là những DN nào, có quy mô nhỏ đến đâu hoặc lớn đến chừng nào, trên
cơ sở tiêu chí quy chúng về đối tƣợng đƣợc hỗ trợ. Tuy nhiên khi bàn về vấn đề
tiêu chí xác định DNNVV còn nhiều ý kiến khác nhau. Trên thực tế hầu nhƣ mỗi
nƣớc đều có tiêu chí khác nhau về DNNVV. Việc xác định tiêu chí DNNVV của
một nƣớc thƣờng đƣợc lựa chọn cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển kinh tế,
tình hình việc làm nói chung trong cả nƣớc và tính chất nền kinh tế hiện hành của

nƣớc đó. Từ đó rút ra, tiêu chí xác định DNNVV không có tính chất cố định, mà có
xu hƣớng thay đổi theo tính chất những hoạt động của nó, cũng nhƣ theo mục đích
của việc xác định và mức độ phát triển của hệ thống DN.
Tuy vậy cho đến nay chƣa có một khái niệm, định nghĩa chung, thống nhất
về DNNVV, song kinh nghiệm ở các nƣớc trên thế giới cho thấy, việc xác định
DNNVV có điểm giống nhau là nó dùng để chỉ một loại hình DN có quy mô nhỏ

11


tƣơng đối trong hệ thống DN của một nƣớc và chủ yếu căn cứ vào hai nhóm tiêu
chí định tính và định lƣợng để xác định DNNVV.
* Nhóm tiêu chí định tính: Nhóm tiêu chí này đƣợc xác định dựa trên những
đặc trƣng cơ bản của các DNNVV nhƣ: Trình độ công nghệ thấp, số đầu mối quản
lý ít, mức độ phức tạp của quản lý thấp… Thực hiện tiêu chí này có ƣu thế là phản
ánh đúng bản chất của vấn đề nhƣng trên thực tế thƣờng khó xác định. Vì thế, nó
chỉ đƣợc dùng làm cơ sở để tham khảo, kiểm chứng mà ít đƣợc sử dụng để phân
loại.
* Nhóm tiêu chí định lƣợng: Nhóm tiêu chí này đƣợc xây dựng trên một số
chỉ tiêu nhƣ: Số lao động, giá trị tài sản hay vốn, doanh thu hay lợi nhuận... Việc
sử dụng nhóm tiêu chí này ở mỗi nƣớc không hoàn toàn giống nhau. Nƣớc này căn
cứ vào cả số lao động, vốn doanh thu nhƣng nƣớc khác chỉ căn cứ vào số lao động
hoặc vốn kinh doanh ...
Các tiêu chí định lƣợng đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc xác định
quy mô phát triển doanh nghiệp. Vào mỗi thời điểm khác nhau, ở trong từng nƣớc
thì tiêu chí này cũng khác nhau hoặc giữa các ngành nghề chúng cũng khác nhau
mặc dù vẫn có những yếu tố chung nhất định.
1.2.1 Tiêu chí phân loại DNNVV của nước ngoài
- Mỹ và một số nƣớc phát triển nhƣ Hàn Quốc, Úc chủ yếu sử dụng tiêu chí
về số lao động để phân định loại hình DNNVV.

- Liên minh Châu Âu xác định DNNVV chủ yếu căn cứ vào 2 tiêu chí: Số
lao động đƣợc sử dụng thƣờng xuyên và doanh số bán hàng năm.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lê Xuân Bávà cộng sự, 2006. DNNVV của Việt Nam trong điều kiện Hội nhập
kinh tế quốc tế. Hà Nội: Nxb Chính trị quốc gia.

12


2. Chính phủ, 2009. Nghị định số 56/2009/NĐ-CP, ngày 30/6/2009 về trợ giúp
phát triển DNNVV, Hà Nội.
3. Chính phủ, 2001. Nghị định số 90/2001/NĐ-CP, ngày 23/11/2001 về trợ giúp
phát triển DNNVV, Hà Nội.
4. Chính phủ, 2010. Nghị quyết số 22/NQ-CP, ngày 05/5/2010 về triển khai thực
hiện Nghị định 56/2009/NĐ-CP, Hà Nội.
5. Nguyễn Cúc, 2000. Đổi mới cơ chế và chính sách hỗ trợ phát triển DNNVV ở
Việt Nam đến năm 2005. Hà Nội: Nxb Chính trị quốc gia.
6. Cục Thống kê tỉnh Hà Giang, 2008-2013. Niên giám Thống kê tỉnh Hà Giang
năm 2008-2013. Hà Giang.
7. Cục Thống kê tỉnh Hà Giang, 2010. Hà Giang 15 năm đổi mới và phát triển.
Hà Giang.
8. Lê Anh Dũng, 2003. Đổi mới cơ chế quản lý của Nhà nước đối với DN vừa và
nhỏ ở thành phố Hồ Chí Minh. Luận án Tiến sỹ Kinh tế, Học viện Chính trị Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
9. Đảng Cộng sản Việt Nam, 1986. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VI. Hà Nội: Nxb Chính trị quốc gia.
10. Đảng Cộng sản Việt Nam, 1991. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VII. Hà Nội: Nxb Chính trị quốc gia.
11. Đảng Cộng sản Việt Nam, 1996. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VIII. Hà Nội: Nxb Chính trị quốc gia.
12. Đảng Cộng sản Việt Nam, 2001 và 2006. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc

lần thứ IX - X. Hà Nội: Nxb Chính trị quốc gia.
13. Mẫn Bá Đạt, 2009. Quá trình phát triển các DN vừa và nhỏ ngoài quốc doanh
ở Tỉnh Bắc Ninh giai đoạn từ 1997-2003 - Thực trạng, kinh nghiệm và giải
pháp. Luận án Tiến sỹ Kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.

13


14. Đỗ Đức Định, 1999. Kinh nghiệm và cẩm nang phát triển xí nghiệp vừa và nhỏ
ở một số nước trên thế giới. Hà Nội: Nxb Thống kê.
15. Phan Hồng Giang, 2002. Giải pháp tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại
nhằm hỗ trợ DNNVV ở Việt Nam của Phòng Thương mại và công nghiệp Việt
Nam. Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
16. Nguyễn Hữu Hải, 1995. Đổi mới quản lý DNVVN trong nền kinh tế thị trường
ở Việt Nam. Hà Nội: Nxb Chính trị Quốc Gia.
17. Nguyễn Thị Minh Hạnh, 2008. Nghiên cứu sự hình thành và phát triển tổ chức
và hoạt động nghiên cứu và triển khai trong các DNNVV ở Việt Nam, Viện
Chiến lƣợc và Chính sách Khoa học và Công nghệ.
18. Nguyễn Mỹ Hạnh, 2008. Nâng cao khả năng cung cấp tín dụng tới DN vừa và
nhỏ tại chi nhánh Ngân hàng Công thương Đống Đa. Luận văn Thạc sỹ kinh
tế, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
19. Nguyễn Thị Thƣơng Hiếu, 2007. Mở rộng cho vay đối với DNvừa và nhỏ tại
chi nhánh Ngân hàng NN&PTNT Hà Nội. Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học
Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
20. Trần Thị Vân Hoa, 2003. Tác động của các chính sách điều tiết kinh tế vĩ mô
của Chính phủ đến sự phát triển của DN vừa và nhỏ Việt Nam. Luận án Tiến
sỹ kinh tế, trƣờng Đại học Kinh tế quốc dân, Hà Nội.
21. Phạm Thuý Hồng, 2004. Chiến lược cạnh tranh cho các DN vừa và nhỏ ở Việt
Nam hiện nay. Hà Nội: Nxb Chính trị quốc gia.
22. . Phạm Văn Hồng, 2007. Phát triển DN vừa và nhỏ ở Việt Nam trong quá trình

hội nhập quốc tế. Luận án Tiến sỹ Kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
23. Nguyễn Khắc Huy, 2008. Quản lý các dự án ODA nhằm xúc tiến phát triển DN
vừa và nhỏ tại Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học
Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.

14


24. Nguyễn Thị Thu Huyền, 2007. Nâng cao hiệu quả dịch vụ hỗ trợ phát triển cho
các DN vừa và nhỏ từ nguồn tài trợ nước ngoài. Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại
học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
25. Phan Văn Hƣng, 2008. Phát triển dịch vụ tài chính cho các DN vừa và nhỏ tại
chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Quốc tế Hải Phòng. Luận văn Thạc
sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
26. Nguyễn Đình Hƣơng, 2002. Giải pháp phát triển DN vừa và nhỏ ở Việt Nam.
Hà Nội: Nxb Chính trị quốc gia.
27. Nguyễn Hải Hữu, 1995. Đổi mới cơ chế quản lý DN vừa và nhỏ trong nền kinh
tế thị trường ở Việt Nam. Hà Nội: Nxb Chính trị quốc gia.
28. Phan Thị Hoàng Liên, 2005. Nâng cao chất lượng tín dụng đối với DN vừa và
nhỏ tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Luận văn Thạc sỹ kinh tế,
Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
29. Bùi Thị Hoàng Mai, 2007. Nâng cao năng lực hỗ trợ kỹ thuật của TAC đối với
các DNNVV. Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
30. Lê Tâm Minh, 2003. Quá trình phát triển DN vừa và nhỏ khu vực ngoài quốc
doanh ở Việt Nam từ năm 1986 đến năm 2000: Thực trạng và giải pháp. Luận
văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
31. Bùi Trọng Nghĩa, 2008. Mở rộng hoạt động tín dụng đối với các DN vừa và
nhỏ tại Ngân hàng Ngoại thương Hải Phòng. Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại
học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
32. Tạ Thị Minh Nguyệt, 2008. Nâng cao sức cạnh tranh của các DN vừa và nhỏ ở

Việt Nam. Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
33. Nguyễn Thị Minh Nguyệt, 2006. Vai trò Nhà nước đối với phát triển DN vừa
và nhỏ của Việt Nam. Luận văn Thạc sỹ kinh tế, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà
Nội.

15