NÂNG CAO HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN CHO ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MÔI TRƯỜNG VÀ ĐÔ THỊ SƠN TÂY

B
TR

GIÁOăD CăVĨă ĨOăT O
NGă

I H CăTH NGăLONG

------------------------------------------

V ăTH THU TRANG

NỂNGăCAOăHI U QU HUYă
PHÁTăTRI N T IăCỌNGăTYăC

NG V NăCHOă
PH NăMỌIăTR

VĨăCỌNGăTRỊNHă ỌăTH S NăTỂY

LU NăV NăTH CăS ăKINHăDOANHăVĨăQU NăLụ

HĨăN I ậ 2015

UăT ă
NG


B
TR

GIÁOăD CăVĨă ĨOăT O
NGă

I H CăTH NGăLONG

------------------------------------------

V ăTH THU TRANG

NỂNGăCAOăHI U QU HUYă

NG V NăCHOă

PHÁTăTRI N T IăCỌNGăTYăC

PH NăMỌIăTR

UăT ă
NG

VĨăCỌNGăTRỊNHă ỌăTH S NăTỂY

LU NăV NăTH C S ăKINHăDOANHăVĨăQU NăLụ
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHệNH NGÂN HÀNG
Mẩ S : 60.34.02.01

NG

IH

NG D N KHOA H C

PGS.TS.ă

ngăXuơnăNinh

HĨăN I ậ 2015

Thang Long University Libraty


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan r ng đây là công trình nghiên c u riêng c a tôi. Các
s li u, k t qu nghiên c u trong lu n v n là trung th c và ch a đ

c công b

trong b t k công trình nào khác.
Tácăgi lu năv n

V Th Thu Trang

i


M CL C

L IăCAMă OAN
M CL C
DANH M C T

VI T T T

DANH M CăS ă
L IM
CH

U ..................................................................................................1
NGă1:ăC ăS

HUYă

, B NG BI U

LụăLU N V V NăVĨăNỂNGăCAO HI U QU

NG V Nă CHOă

Uă T ă PHÁTă TRI N C A DOANH

NGHI P ...........................................................................................................4
1.1.ă KHÁIă QUÁTă V
HUYă

HUYă

NG V Nă VĨă NỂNGă CAOă HI U QU

NG V N C A DOANH NGHI P ................................................4

1.1.1. M t s khái ni m c b n .................................................................4
1.1.2. S c n thi t c a nâng cao hi u qu huy đ ng v n đ i v i ho t
đ ng c a doanh nghi p..............................................................................6
1.2.ăCÁCăPH

NGăTH CăHUYă

NG V N C A DOANH NGHI P 8

1.2.1. Các hình th c huy đ ng v n ch s h u.........................................8
1.2.2 Các hình th c huy đ ng v n n .....................................................14
1.3.ăCÁCăCHệNHăSÁCHăHUYă

NG V N C A DOANH NGHI P ...19

1.4. CH TIểUăPH NăÁNHăHI U QU

HUYă

NG V NăCHOă

U

T ăPHÁTăTRI N C A DOANH NGHI P...............................................24
1.5.ăCÁCăY U T

NHăH

NGă

NăNỂNGăCAOăHI U QU

HUY

NG V N C A DOANH NGHI P ........................................................26
1.5.1. Y u t ch quan ............................................................................26
1.5.2. Y u t khách quan .........................................................................28

ii

Thang Long University Libraty


CH

NGă 2:ă TH C TR NG V Nă VĨă HUYă

T ă PHÁTă TRI N T Iă CỌNGă TYă C

NG V Nă CHOă

PH Nă MỌIă TR

U

NGă VĨă

CỌNGăTRỊNHă ỌăTH S NăTỂY.............................................................31
2.1.ăKHÁIăQUÁTăV CỌNGăTYăC

PH NăMỌIăTR

NGăVĨăCỌNGă

TRỊNHă ỌăTH S NăTỂY..........................................................................31
2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n ................................................31
2.1.2. Mô hình t ch c ............................................................................35
2.1.3. K t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh trong nh ng n m g n đây
.................................................................................................................39
2.2. TH C TR NGă HUYă
T IăCỌNGăTYăC

NG V Nă CHOă

PH NăMỌIăTR

Uă T ă PHÁTă TRI N

NGăVĨăCỌNGăTRỊNHă ỌăTH

S NăTỂY .......................................................................................................42
2.2.1. Tình hình ngu n v n .....................................................................42
2.2.2. Chính sách huy đ ng v n c a công ty ..........................................44
2.2.3. Th c tr ng huy đ ng v n t i công ty trong th i gian qua ............45
2.3.ă ÁNHăGIÁăTH C TR NGăHUYă
PH NăMỌIăTR

NG V N T IăCỌNGăTYăC

NGăVĨăCỌNGăTRỊNHă ỌăTH S NăTỂY .............56

2.3.1. K t qu đ t đ

c ...........................................................................56

2.3.2. H n ch và nguyên nhân ...............................................................60
CH

NGă 3:ă GI IăPHÁPă NỂNGă CAOă HI U QU

CHOă
TR

HUYă

Uă T ă PHÁTă TRI N T Iă CỌNGă TYă C

NG V N
PH Nă MỌIă

NGăVĨăCỌNGăTRỊNHă ỌăTH S NăTỂY ...................................66

3.1.ăTÁCă

NG C A KINH T TH GI IăVĨăVI TăNAMă

NG V NăVĨăNỂNGăCAOăHI U QU HUYă

iii

N HUY

NG V N ...............66


3.2.ă

NHă H

NGă PHÁTă TRI N HO Tă

DOANH C Aă CỌNGă TYă

NG S N XU T KINH

Nă N Mă 2020ă VĨă D

BÁOă NHUă C U

V N ................................................................................................................68
3.2.1

nh h

ng chung..........................................................................68

3.2.2

nh h

ng phát tri n đ u t n m 2020 ........................................69

3.2.3

nh h

ng phát tri n ho t đ ng kinh doanh đ n n m 2020: .......69

3.2.4 D báo nhu c u v n c a Công ty trong th i gian t i .....................70
3.3. M T S

GI IăPHÁPăNỂNGăCAOăHI U QU

T IăCỌNGăTYăC

PH NăMỌIăTR

HUYă

NG V N

NGăVĨăCỌNGăTRỊNHă ỌăTH

S NăTỂY .......................................................................................................72
3.3.1. Hoàn thi n chính sách huy đ ng v n c a công ty ........................72
3.3.2. a d ng hoá các hình th c huy đ ng v n .....................................74
3.3.3. L p k ho ch ngu n v n và d ki n các ph

ng th c huy đ ng s

ti n hành ..................................................................................................83
3.3.4. Nhóm gi i pháp đ m b o hi u qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh
nh m nâng cao hi u qu huy đ ng v n c a công ty ...............................85
3.4. KI N NGH V IăCÁCăC ăQUANăNHĨăN

C ...............................87

3.4.1.

i v i Chính ph .........................................................................87

3.4.2.

i v i các b , ban ngành liên quan .............................................89

K T LU N ....................................................................................................92
DANH M CăTĨIăLI U THAM KH O

iv

Thang Long University Libraty


DANH M C T

VI T T T

TT

Ch vi t t t

Gi iăngh a

1

CSCC

Chi u sáng công c ng

2

CVCX

Công viên cây xanh

3

GTGT

Giá tr gia t ng

4

TS

Tài s n

5

TTS

T ng tài s n

6

TSC

Tài s n c đ nh

7

TSDH

Tài s n dài h n

8

TSNH

Tài s n ng n h n

9

UBND

y ban nhân dân

10

VSMT

V sinh môi tr

v

ng


DANH M C S ă

, B NG BI U

S ă
S đ 2.1

Mô hình t ch c công ty

35

B ng 2.1

K t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty

40

B ng 2.2

Ngu n v n ho t đ ng

42

B ng 2.3

Thay đ i v n đi u l qua các n m

47

B ng 2.4

C c u v n vay

51

B ng 2.5

Chi ti t vay ng n h n ngân hàng

52

B ng 2.6

Các ch tiêu tài chính ch y u

57

B ng 2.7

Chi phí huy đ ng v n

59

B ng 3.1

Nhu c u v n giai đo n 2015-2020

70

Bi u đ 2.1

L i nhu n ch a phân ph i

49

Bi u đ 2.2

C c u ngu n v n

50

B NG BI U

vi

Thang Long University Libraty


L IM

U

1.ăLỦădoăch năđ tƠi
V n luôn là y u t đ

c đ t lên hàng đ u đ i v i các doanh nghi p khi

b t đ u ho t đ ng s n xu t kinh doanh. Do v y, vi c l a ch n hình th c huy
đ ng v n hi u qu đóng vai trò quy t đ nh đ n thành công c a d án kinh
doanh nói chung và s phát tri n c a doanh nghi p nói riêng.
Trong nh ng n m g n đây, s kh ng ho ng, trì tr c a n n kinh t th
gi i đư d n đ n s suy thoái cho n n kinh t n
nhi u khó kh n, các Ngân hàng th
Nhà n

ng m i d

c đư th t ch t tín d ng, th tr

c ta. S n xu t kinh doanh g p
i s ch đ o c a Ngân hàng

ng ch ng khoán đi xu ng, các doanh

nghi p khó kh n trong vi c huy đ ng v n ho c huy đ ng v n v i chi phí r t
cao và không hi u qu . Vì v y, không ít các doanh nghi p Vi t Nam đư phá
s n và các doanh nghi p có nguy c phá s n ngày càng gia t ng. Trong quưng
th i gian này, h n bao gi h t, các doanh nghi p Vi t Nam hi u đ

ct m

quan tr ng c a v n và khó kh n trong vi c huy đ ng v n và th y đ

c r ng

t ng c

ng huy đ ng v n là vi c làm thi t y u đ i v i các doanh nghi p đ

duy trì và phát tri n ho t đ ng s n xu t kinh doanh, góp ph n n đ nh l i n n
kinh t n

c nhà. V y làm th nào đ huy đ ng v n hi u qu , đ m b o đ

c v quy mô, c c u c ng nh chi phí huy đ ng h p lỦ?

c

ó là câu h i c p

bách đ t ra cho các nhà kinh t , các nhà lưnh đ o doanh nghi p hi n nay.
Công ty C ph n Môi tr

ng và Công trình

ô th S n Tây là doanh

nghi p ho t đ ng trong l nh v c cung ng các d ch v đô th , qu n lỦ, s a
ch a, duy tu các công trình đô th v a và nh . Trong quá trình ho t đ ng kinh
doanh, c ng nh các doanh nghi p khác, nhu c u v n ngày càng tr nên c p
thi t cho vi c m r ng và phát tri n không ng ng c a doanh nghi p. Tuy
nhiên, vi c huy đ ng v n luôn g p nhi u khó kh n, doanh nghi p không huy

đ ng v n k p th i, hay vi c huy đ ng v n không hi u qu d n đ n ho t đ ng
kinh doanh ch m tr và t n kém nhi u chi phí, gây nhi u t n th t cho doanh
nghi p.
1


H n n a, v i đ c thù kinh doanh trong l nh v c cung ng các d ch v
đô th luôn đòi h i có ngu n v n l n đ các công trình đ

c ho t đ ng liên

t c, đ m b o ti n đ . Cho đ n th i đi m này, doanh nghi p đư th c hi n m t
s bi n pháp huy đ ng v n nh ng v n ch a đáp ng đ

c nhu c u ho t đ ng

kinh doanh, chi phí huy đ ng v n cao, không hi u qu , gây gián đo n cho quá
trình ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. Vì v y, vi c nghiên c u và tìm
ra các gi i huy đ ng v n có hi u qu c n thi t và c p bách trong giai đo n hi n
nay. Do đó tác gi l a ch đ tài: “Nâng cao hi u qu huy đ ng v n cho đ u
t phát tri n t i Công ty C ph n Môi tr

ng và Công trình

ô th S n Tây”

làm đ tài lu n v n Th c s c a mình.
2. M cătiêuănghiênăc u
Nâng cao hi u qu huy đ ng v n và ki n ngh các gi i pháp th c hi n
m c tiêu này c a công ty.

th c hi n m c tiêu đó, lu n v n có nhi m v :
- Khái quát v v n và các hình th c huy đ ng v n c a công ty, t đó
phân tích các y u t

nh h

ng đ n kh n ng huy đ ng v n c a công ty.

- Phân tích th c tr ng huy đ ng v n c a Công ty C ph n Môi tr

ng

và Công trình ô th S n Tây trong th i gian qua v i các hình th c huy đ ng
v n mà công ty đư áp d ng, t đó kh ng đ nh nh ng k t qu đ t đ

c, nh ng

h n ch và nguyên nhân d n đ n nh ng h n ch đó.
-

a ra các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu huy đ ng v n cho đ u

t phát tri n c a Công ty C ph n Môi tr

ng và Công trình

ô th S n Tây

và qua đó lu n v n ki n ngh các gi i pháp nh m nâng cao hi u qu huy đ ng
v n góp ph n thúc đ y s phát tri n ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a công

ty.
3.ă

iăt
-

ngăvƠăph măviănghiênăc u
it

ng nghiên c u c a đ tài: là ho t đ ng huy đ ng v n và hi u

qu huy đ ng v n c a công ty.
- Ph m vi nghiên c u: Lu n v n nghiên c u ho t đ ng huy đ ng v n

2

Thang Long University Libraty


c a Công ty C ph n Môi tr

ng và Công trình

ô th S n Tây trong th i

gian t n m 2012 đ n n m 2014 và ki n ngh đ n n m 2020.
4.ăPh

ngăphápănghiênăc u
Trong quá trình nghiên c u, cùng v i vi c v n d ng các ph

ng pháp

lu n nghiên c u khoa h c, lu n v n chú tr ng s d ng t ng h p các ph
pháp nghiên c u khoa h c c th bao g m c đ nh tính và đ nh l

ng

ng :

- Ph

ng pháp phân tích t ng h p,

- Ph

ng pháp chuyên kh o và chuyên gia,

- Ph

ng pháp th ng kê so sánh, v.v…

- Ph

ng pháp thu th p d li u: Lu n v n s d ng c ngu n d li u th

c p có s n và ngu n d li u s c p thông qua đi u tra, kh o sát th c t . Trong
đó, ngu n d li u th c p đ

c thu th p t i công ty bao g m các s li u,

thông tin th c t t các phòng ban thu c Công ty C ph n Môi tr
Công trình

ng và

ô th S n Tây. V n d ng các ki n th c v tài chính thông qua

phân tích x lỦ tính toán các ch tiêu v tài chính đánh giá ho t đ ng huy
đ ng v n đ đánh giá hi u qu huy đ ng v n. Ngu n d li u s c p: trao đ i
ph ng v n v i các cán b ph trách tài chính c a công ty đ xác đ nh chi n
l

c kinh doanh c a doanh nghi p, t đó xác đ nh nhu c u v n và các gi i

pháp huy đ ng kh thi, hi u qu .

ng th i th m dò Ủ ki n, t v n c a các

chuyên gia tài chính có kinh nghi m

các doanh nghi p khác.

5. K t c u lu năv n
Ngoài ph n m đ u và k t lu n, lu n v n g m các ch
Ch

ng nh sau:

ng 1: C s lỦ lu n v v n và nâng cao hi u qu huy đ ng v n

cho đ u t phát tri n c a doanh nghi p
Ch

ng 2: Th c tr ng v n và hi u qu huy đ ng v n cho đ u t phát

tri n t i Công ty C ph n Môi tr
Ch

ng và Công trình ô th S n Tây.

ng 3: Gi i pháp nâng cao hi u qu huy đ ng v n cho đ u t phát

tri n t i Công ty C ph n Môi tr

ng và Công trình ô th S n Tây.

3


CH

NGă1: C ăS

HI U QU HUYă

LụăLU N V V N VĨăNỂNGăCAOă
NG V N CHOă

UăT ăPHÁTăTRI N

C A DOANH NGHI P
1.1. KHÁIă QUÁTă V
HUYă

HUYă

NG V Nă VĨă NỂNGă CAOă HI U QU

NG V N C A DOANH NGHI P

1.1.1. M t s kháiăni m c ăb n
V n là m t y u t quan tr ng trong m i n n kinh t ,
khác nhau. V n luôn đ

m i th i đ i

c quan tâm hàng đ u k t khi hình thành k ho ch

s n xu t kinh doanh cho đ n khi th c hi n và phát tri n ho t đ ng s n xu t
kinh doanh đó. Hi u qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh ph thu c r t l n vào
quy mô c ng nh cách th c s d ng v n.

v n th c s phát huy tác d ng

trong quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh, thì tr
v n ph i hi u đ

c tiên ng

i s d ng

c b n ch t c a v n đ có th s d ng chúng m t cách hi u

qu . Chính vì v y, nghiên c u v v n là v n đ luôn đ

c các nhà kinh t

m i th i đ i quan tâm. Có r t nhi u quan đi m khác nhau khi nói v v n c a
c a m t doanh nghi p:
Theo tr

ng phái tân c đi n, v n là m t trong các y u t đ u vào đ

s n xu t kinh doanh nh đ t đai, lao đ ng, ti n; là các s n ph m đ

cs n

xu t ra đ ph c v cho s n xu t nh máy móc, thi t b . Nh v y theo quan
đi m này, v n l i không bao g m các tài s n tài chính ậ các gi y t có giá có
th đem l i l i nhu n cho doanh nghi p mà v n đ

c xem d

i góc đ hi n

v t là ch y u. Quan đi m này có u đi m là đ n gi n, d hi u, phù h p v i
trình đ qu n lỦ th p nh ng ch a nói lên đ c đi m v n đ ng c ng nh vai trò
c a v n trong s n xu t kinh doanh.
Theo quan đi m c a Karl Marx cho r ng v n là m t trong ba y u t c a

s n xu t: đ t đai, lao đ ng và v n, là giá tr đem l i giá tr th ng d . Quan

4

Thang Long University Libraty


đi m này h n ch

ch cho r ng ch có khu v c tr c ti p s n xu t ra c a c i

v t ch t m i t o ra giá tr th ng d .
Theo quan đi m c a các nhà kinh t h c hi n nay thì v n s n xu t kinh
doanh trong doanh nghi p hi n nay là m t lo i qu ti n t đ c bi t. V n là
m t lo i hoàng hoá nh ng đ
doanh ti p theo (Kinh t

c s d ng ti p t c vào quá trình s n xu t kinh
h c, David Begg, Stanley Fischer, Rudiger

Dornbusch). Có hai lo i v n là v n hi n v t và v n tài chính. V n hi n v t là
d tr các lo i hàng hoá đư s n xu t ra các lo i hàng hoá và d ch v khác.
V n tài chính là ti n m t, ti n g i ngân hàng, đ t đai không đ
Trong n n kinh t th tr

ng, v n đ

c coi là v n.

c coi là toàn b giá tr

ng ra ban

đ u và các quá trình s n xu t ti p theo, t c là không tham gia vào m t quá
trình s n xu t riêng bi t mà trong su t th i gian t n t i c a doanh nghi p, t
lúc m i hình thành đ n lúc k t thúc.
Tóm l i, có th hi u v n là toàn b giá tr

ng ra ban đ u và các quá

trình s n xu t kinh doanh ti p theo c a doanh nghi p nh m đem l i giá tr
th ng d .
Huy đ ng v n là m t trong nh ng n i dung quan tr ng trong ho t đ ng
tài chính c a doanh nghi p. Huy đ ng v n c a doanh nghi p là ho t đ ng thu
hút các ngu n v n t bên trong và bên ngoài doanh nghi p thông qua m t s
kênh huy đ ng nh m đáp ng nhu c u v v n c a doanh nghi p, ph c v quá
trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Các n i dung quan
tr ng trong ho t đ ng huy đ ng v n mà các doanh nghi p c n quan tâm khi
ti n hành ho t đ ng huy đ ng v n bao g m: chính sách huy đ ng v n (trong
đó bao g m các chính sách v
huy đ ng), các ph

quy mô, c c u, chi phí và k h n ngu n v n

ng th c huy đ ng v n (huy đ ng n , huy đ ng v n ch

s h u) và k t qu huy đ ng v n. Trong quá trình huy đ ng v n các doanh
nghi p luôn ph i xét đ n tính hi u qu c a nó, tính hi u qu trong huy đ ng

5

v nđ
l

c đo b ng m c đ đáp ng m c tiêu đ ra c a doanh nghi p v ch t

ng, chi phí, giá tr ngu n v n huy đ ng trong m t kho ng th i gian nh t

đ nh.
Hi u qu s d ng v n là m t ph m trù kinh t ph n ánh ch t l

ng c a

ho t đ ng s d ng v n vào gi i quy t m t nhu c u nh t đ nh trong phát tri n
s n xu t (đ u t phát tri n) và ho t đ ng s n xu t kinh doanh.
V m tl
qu thu đ
quan đó th

ng, hi u qu s d ng v n th hi n

c t ho t đ ng b v n đó mang l i v i l
ng đ

m it

ng quan gi a k t

ng v n b ra. M i t

ng

c bi u hi n b ng công th c :

D ng thu n:
K t qu
H

=
V n kinh doanh

Ch tiêu này dùng đ xác đ nh nh h

ng c a hi u qu s

d ng v n đ n

k t qu kinh t .
D ng ngh ch:
V n kinh doanh
E

=
K t qu

Ch tiêu này là c s xác đ nh quy mô ti t ki m hay lưng phí ngu n l c.
V m t đ nh tính hi u qu s d ng v n th hi n trình đ khai thác, qu n
lỦ và s d ng v n c a doanh nghi p.
1.1.2. S c n thi t c aănơngăcaoăhi u qu huyăđ ng v năđ i v i ho tăđ ng

c a doanh nghi p
M i m t doanh nghi p k t lúc b t đ u thành l p c ng nh trong su t
quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh đ u đ t ra cho mình nh ng m c tiêu
phát tri n nh t đ nh.

đ tđ

c nh ng m c tiêu đó doanh nghi p ph i đ m

b o m t n ng l c tài chính nh t đ nh, trong đó v n là y u t quan tr ng hàng

6

Thang Long University Libraty


đ u quy t đ nh s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p, đ m b o kh n ng
c nh tranh c a doanh nghi p trên th tr

ng. C th nh sau:

Th nh t, đ ti n hành ho t đ ng, doanh nghi p ph i có v n và ngu n
v n. Tuy nhiên, n u đ t thân v n và ngu n v n đó v n đ ng thì b n thân
doanh nghi p s g p r t nhi u khó kh n v v n. B i trong ho t đ ng s n xu t
kinh doanh có th x y ra tình tr ng v n b

đ ng

m t khâu nào đó trong

m t kho ng th i gian nh t đ nh, doanh nghi p s không có v n đ ti n hành
khâu ti p theo. Vì v y, không b sung v n k p th i s d n đ n gián đo n ho t
đ ng s n xu t kinh doanh, trong nhi u tru ng h p doanh nghi p không th
kh c ph c k p th i thì bu c doanh nghi p ph i ng ng ho t đ ng. Vi c huy
đ ng đ v n đ m b o cho quá trình s n xu t kinh doanh đ

c di n ra liên t c

t khâu mua s m v t t , s n xu t, cho đ n tiêu th s n ph m. H n n a, b n
thân v n ch s h u đ

c coi là lá ch n cho s phá s n c a doanh nghi p, cho

dù v n ch s h u c a doanh nghi p có l n đ s c chi tr cho các ho t đ ng
kinh doanh và m r ng đ u t thì m t nhà lưnh đ o khôn ngoan c ng không
bao gi l a ch n s d ng toàn b v n ch đ kinh doanh. Phân tán r i ro là
vi c mà b t k doanh nghi p nào khi ho t đ ng đ u áp d ng.
Th

hai, đ phát tri n, doanh nghi p ph i không ng ng m r ng quy

mô ho t đ ng s n xu t kinh doanh, đa d ng hóa ngành ngh s n xu t kinh
doanh, đ u t trang thi t b máy móc, đ u t công ngh hi n đ i. Nh ng vi c
làm này đòi h i doanh nghi p ph i có m t ngu n v n khác n a ngoài v n t
có ban đ u. Do v y, huy đ ng v n là ph
đ m b o d án kinh doanh đ

ng án duy nh t và hi u qu nh t đ

c ho t đ ng và phát tri n. N u ch s d ng

ngu n v n ch s h u ban đ u thì vi c kinh doanh g p r t nhi u khó kh n,
nh h

ng tr c ti p đ n kh n ng thanh toán nhanh, uy tín c a doanh nghi p,

kh n ng phát tri n quy mô doanh nghi p trong t
ti p c n v i các d án l n.

7

ng lai, c ng nh kh n ng


Th ba, trong n n kinh t th tr

ng hi n nay, s c nh tranh ngày càng

tr nên gay g t và kh c li t. N u m t doanh nghi p không có ngu n v n v ng
m nh thì nguy c th t th trong c nh tranh ngày càng cao, doanh nghi p d b
đào th i ra kh i th tr
v ng m nh, đ

ng. Ng

c l i, khi doanh nghi p có m t ngu n v n

c b sung liên t c theo nhu c u ho t đ ng s n xu t kinh

doanh, t o ra n ng su t lao đ ng cao, gi m chi phí s n xu t, h giá thành s n

ph m, góp ph n nâng cao kh n ng c nh tranh c a doanh nghi p trên th
tr òng. T đó, đ m b o kh n ng sinh l i cao cho doanh nghi p.
Chính vì nh ng l đó, nên t ng c
thi t và t t y u đ i v i các doanh nghi p
Nh v y, có th th y, t ng c

ng huy đ ng v n là vi c làm c n
m i th i đ i.

ng huy đ ng v n là ho t đ ng có Ủ ngh a

quan tr ng đ i v i quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
Th c ti n n n kinh t trong nh ng n m qua c ng cho th y doanh nghi p nào
có l

ng v n càng l n thì càng có th ch đ ng trong kinh doanh và có th

th ng đ

c trong c nh tranh. Ng

doanh, không có chi n l

c l i, doanh nghi p nào thi u v n kinh

c tài tr tr

m t vai trò c a mình trên th tr

c m t c ng nh lâu dài th

ng, m t b n hàng th

ng đánh

ng xuyên n đ nh,

không t o ra s c m nh và hi u qu t ng h p trong kinh doanh.
Tuy nhiên, đ i v i m i doanh nghi p, đ có đ

c l

ng v n mong

mu n không ph i là đi u đ n gi n và trong quá trình xây d ng k ho ch tài
tr cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh, các doanh nghi p luôn ph i cân nh c
xem s huy đ ng v n t nh ng ngu n nào, v i chi phí t
nhiêu, đ có đ
1.2. CÁCăPH

ng ng là bao

c c c u v n h p lỦ nh t.
NGăTH CăHUYă

NG V N C A DOANH NGHI P

1.2.1.ăCácăhìnhăth căhuyăđ ng v n ch s h u
i v i m i lo i hình doanh nghi p, v n ch s h u đ u bao g m các
b ph n chính là v n góp ban đ u, l i nhu n không chia và t ng v n b ng

8

Thang Long University Libraty


phát hành c phi u.
1.2.1.1. V n góp ban đ u
M i doanh nghi p ngay t khi thành l p đ u đòi h i ph i có m t s v n
ban đ u nh t đ nh do các c đông - ch s h u - c đông đóng góp. Tuy nhiên
v i m i lo i hình doanh nghi p có hình th c s h u khác nhau s có đ c
đi m, tính ch t c a ngu n v n v n ch s h u khác nhau b i hình th c s
h u s quy t đ nh đ n hình th c v n c a doanh nghi p. C th :
V i doanh nghi p Nhà n
Nhà n

c và Nhà n

c, v n góp ban đ u chính là v n đ u t c a

c c ng là ch s h u c a doanh nghi p. Hi n nay, c

ch qu n lỦ tài chính nói chung và qu n lỦ v n c a doanh nghi p Nhà n

c

đang có nh ng thay đ i đ phù h p v i tình hình th c t .
i v i lo i hình doanh nghi p khác, ch doanh nghi p ph i có m t s
v n ban đ u đ đ ng kỦ thành l p theo quy đ nh. S v n ban đ u này l n hay
nh s ph thu c vào l nh v c mà doanh nghi p tham gia ho t đ ng và lo i

hình t ch c c a doanh nghi p.
i v i công ty c ph n, v n góp ban đ u là do c đông đóng góp và
m i c đông đ u có vai trò là ch s h u c a công ty và ch ch u trách nhi m
h u h n v i các v n đ c a công ty trên ph m vi s v n góp c a mình.
i v i doanh nghi p t nhân, ch doanh nghi p ch c n đ ng kỦ v i c quan
chuyên trách v s v n t có ban đ u đ xin c p gi y phép kinh doanh. Tuy
nhiên, trong m t s l nh v c kinh doanh nh ngân hàng, vàng b c đá quỦ…
thì đòi h i ph i có m t s v n pháp đ nh theo quy đ nh c a pháp lu t.
i v i các lo i hình doanh nghi p khác nh công ty TNHH, công ty có v n
đ u t tr c ti p n

c ngòai (FDI) thì ngu n v n góp ban đ u c ng t

ng t

nh trên, t c là v n có th do ch đ u t b ra, do các bên tham gia, các đ i
tác góp… t l và quy mô góp v n c a các bên tham gia công ty ph thu c
vào các y u t khác nhau (nh lu t pháp, đ c đi m ngành kinh t - k thu t,

9


c c u liên doanh).
1.2.1.2. Ngu n v n t l i nhu n không chia
M i doanh nghi p có m t quy mô v n ban đ u nh t đ nh và thông
th

ng, s v n này s đ

c t ng thêm cùng v i s phát tri n c a doanh

nghi p. Trong quá trình kinh doanh, m t doanh nghi p ho t đ ng hi u qu s
có đi u ki n gi l i m t ph n l i nhu n không chia đ t ng v n. T đó doanh
nghi p có th tái đ u t , m r ng ph m vi và quy mô kinh doanh.
Vi c tài tr b ng l i nhu n không chia là m t ph

ng th c huy đ ng

v n quan tr ng và khá h p d n v i các doanh nghi p b i doanh nghi p có th
ch đ ng trong vi c huy đ ng và s d ng, h n ch s ph thu c vào ch th
cung c p v n khác và gi m đ

c chi phí do huy đ ng v n t bên ngoài. Bên

c nh đó, vi c s d ng l i nhu n không chia còn giúp doanh nghi p gi m đ
t l n /T ng ngu n v n, t ng c

c

ng kh n ng thanh toán cho doanh nghi p

và đ c bi t, có Ủ ngh a quan tr ng đ i v i các doanh nghi p v a và nh trong
vi c t o s tín hi m v i các t ch c tín d ng.
Quy mô c a ngu n v n này ph thu c vào hai y u t chính là t ng l i
nhu n thu đ

c trong k và chính sách gi l i l i nhu n c a doanh nghi p.

N u doanh nghi p đ t đ

c l i nhu n cao trong k có th trích m t ph n đáng

k đ b sung vào v n. Ng

c l i, trong đi u ki n ho t đ ng kinh doanh g p

nhi u khó kh n, không có l i nhu n thua l thì doanh nghi p không th b
sung thêm vào v n. Chính sách gi l i l i nhu n c a doanh nghi p cho c
đông nhi u hay ít c ng nh h

ng tr c ti p đ n t l l i nhu n gi l i tái đ u

t , quy t đ nh đ n quy mô ph n l i nhu n đ l i.
1.2.1.3. Phát hành c phi u
Th nh t: Khái ni m c phi u
C phi u là gi y ch ng nh n s ti n nhà đ u t đóng góp vào công ty
phát hành. C phi u là ch ng ch do công ty c ph n phát hành ho c bút toán

10

Thang Long University Libraty


ghi s xác nh n quy n s h u m t ho c m t s c đông c a công ty đó.
Ngu i n m gi c phi u tr thành c đông và đ ng th i là ch s h u c a
công ty phát hành.
C

ph n là ph n v n nh

l c a công ty c ph n đ

nh t c a công ty c

ph n. V n đi u

c chia thành nhi u ph n b ng nhau đ

c g i là c

ph n.
Ng

i s

h u c

ph n g i là c

đông. C

đông có th

là cá

nhân ho c t ch c. Tùy theo lo i c ph n h s h u mà có th có tên g i khác
nhau.
C phi u là ch ng ch do công ty c ph n phát hành ho c bút toán ghi
s ho c d li u đi n t xác nh n quy n s h u m t ho c m t s c ph n c a
công ty đó.

Theo pháp lu t Vi t nam hi n hành, c ph n bao g m c ph n ph
thông và c ph n u đưi. Công ty c ph n b t bu c ph i có c ph n ph
thông. C ph n ph thông không th chuy n đ i thành c ph n u đưi. C
ph n u đưi có th chuy n đ i thành c ph n ph thông theo quy t đ nh c a
i h i đ ng c đông.
- C ph n ph thông: là c ph n b t bu c ph i có c a công ty c ph n.
Ng

i s h u c ph n ph thông đ

c g i là c đông ph thông. Là ng

i

ch s h u c a công ty c ph n nên h có quy n quy t đ nh nh ng v n đ r t
quan tr ng liên quan đ n công ty c ph n ( i u 79 và 80 Lu t doanh nghi p
2005). Bên c nh đó pháp lu t còn quy đ nh m t s h n ch v quy n c a các
c đông sáng l p đ i v i lo i c ph n ph thông mà h s h u trong th i h n
3 n m k t ngày công ty c ph n đ

c c p Gi y ch ng nh n đ ng kỦ kinh

doanh ( i u 84 Lu t doanh nghi p 2005).
- C ph n u đưi bi u quy t: là c ph n có s phi u bi u quy t nhi u
h n so v i c ph n ph thông. S phi u bi u quy t c a m t c ph n u đưi

11


bi u quy t do đi u l công ty quy đ nh. Ch có t ch c đ

quy n và c đông sáng l p đ

c Chính ph u

c quy n n m gi c ph n u đưi bi u quy t.

- C ph n u đưi c t c: là c ph n đ

c tr c t c v i m c cao h n so

v i m c c t c c a c ph n ph thông ho c m c n đ nh h ng n m. C t c là
s ti n đ

c trích ra t l i nhu n, đ

và c t c th

c chia h ng n m bao g m c t c c đ nh

ng. C t c c đ nh không ph thu c vào k t qu kinh doanh c a

công ty. M c c t c c đ nh c th và ph
đ

ng th c xác đ nh c t c th

ng

c ghi trên c phi u c a c ph n u đưi c t c. C đông s h u c ph n u

đưi c t c b t

c b m t s quy n c b n c a c đông.

- C ph n u đưi hoàn l i: là c ph n đ
c khi nào theo yêu c u c a ng

c công ty hoàn l i v n góp b t

i s h u ho c theo các đi u ki n đ

c ghi t i

c phi u c a c ph n u đưi hoàn l i. C đông s h u c ph n u đưi hoàn l i
b t

c b m t s quy n c b n c a c đông.
- C ph n u đưi khác do đi u l công ty quy đ nh.
Th hai: Phát hành c phi u
Vi c phát hành C phi u s giúp cho Công ty có th huy đ ng v n khi

thành l p ho c đ m r ng kinh doanh. Ngu n v n huy đ ng này không c u
thành m t kho n n mà công ty ph i có trách nhi m hoàn tr c ng nh áp l c
v kh n ng cân đ i thanh kho n c a công ty s gi m r t nhi u, trong khi s
d ng các ph

ng th c khác nh phát hành trái phi u công ty, vay n t các t

ch c tín d ng ...thì hoàn toàn ng
đ ng đ u có nh ng u nh

c l i. Tuy nhiên, m i ph

ng th c huy

c đi m riêng và nhà qu n lỦ công ty ph i cân

nh c, l a ch n tùy t ng th i đi m và d a trên nh ng đ c thù c ng nh chi n
l

c kinh doanh c a công ty đ quy t đ nh ph

ng th c áp d ng thích h p.

Các doanh nghi p c ng có th t ng ngu n v n VCSH c a mình thông
qua ho t đ ng phát hành c phi u m i. Nh ng ng
thành c đông và là ch s h u c a doanh nghi p.

i n m gi c phi u s tr
c đi m quan tr ng c a

12

Thang Long University Libraty


ngu n v n này là đây là ngu n tài chính dài h n phát hành c phi u đ

cc i

là ho t đ ng tài tr dài h n c a doanh nghi p.
Nh v y, lo i hình doanh nghi p c ph n có đ
h u tách r i quy n s d ng m t cách t

c u đi m là quy n s

ng đ i nên b máy qu n lỦ doanh

nghi p có th ch đ ng s d ng có hi u qu s v n c a doanh nghi p. H n
n a trong quá trình ho t đ ng, doanh nghi p có th huy đ ng thêm v n ch
m t cách thu n l i thông qua ho t đ ng phát hành c phi u m i. Tuy v y,
vi c t ng thêm v n b ng phát hành c phi u m i c ng có m t s h n ch . ó
là không ph i doanh nghi p c ph n nào c ng có kh n ng ti p c n t i ngu n
v n này mà ch nh ng doanh nghi p c ph n đ t đ
chính m i đ

c m t s tiêu chí v tài

c phát hành c phi u b sung. Ngoài ra, vi c dùng hình th c

này có th d n đ n "hi u ng pha loưng", làm gi m giá tr c ph n c a c
đông c t đó làm suy gi m lòng tin c a c đông c và c nh ng nhà đ u t .
1.2.1.4. Huy đ ng v n qua góp v n liên doanh và liên k t
 Góp v n liên doanh
Góp v n liên doanh là m t ho t đ ng đ u t tài chính mà doanh nghi p
đ u t v n vào m t doanh nghi p khác đ nh n k t qu kinh doanh và c ng
ch u r i ro theo t l góp v n.
Ho t đ ng liên doanh đ

c chia làm 2 lo i:

+ Ho t đ ng liên doanh ng n h n: th i gian h p tác d

i 1 n m.

+ Ho t đ ng liên doanh dài h n: th i gian h p tác trên 1 n m.
V n pháp đ nh c a doanh nghi p liên doanh ít nh t ph i b ng 30% v n
đ ut .

i v i các d án xây d ng công trình k t c u h t ng, d án đ u t

vào đ a bàn khuy n khích đ u t , d án tr ng r ng, d án quy có quy mô l n,
t l này có th th p h n, nh ng không d

i 20% v n đ u t và ph i đ

cc

quan c p gi y phép đ u t ch p thu n. T l góp v n c a bên ho c các bên
liên doanh n

c ngoài do các bên liên doanh tho thu n, nh ng không đ

13

c


th p h n 30% v n pháp đ nh c a doanh nghi p liên doanh. C n c vào l nh
v c kinh doanh, công ngh , th tr

ng, hi u qu kinh doanh và các l i ích

kinh t - xư h i khác c a d án, C quan c p gi y phép đ u t có th xem xét
cho phép bên liên doanh n
d

c ngoài có t l góp v n th p h n, nh ng không

i 20% v n pháp đ nh.
 Góp v n liên k t
Công ty liên k t là Công ty, trong đó nhà đ u t có nh h

ng đáng k

nh ng không ph i là Công ty con ho c Công ty liên doanh c a nhà đ u t .
Kho n đ u t đ

c xác đ nh là đ u t vào Công ty liên k t khi nhà đ u t

n m gi tr c ti p t 20% đ n d

i 50% v n ch s h u (t 20% đ n d

i

50% quy n bi u quy t) c a bên nh n đ u t mà không có tho thu n khác.
1.2.2 Cácăhìnhăth căhuyăđ ng v n n
b sung v n cho quá trình s n xu t kinh doanh, công ty c ph n có
th s d ng n các ngu n: Tín d ng ngân hàng, tín d ng th

thông qua phát hành trái phi u, t

ng m i và vay

ng ng v i các ngu n đó là các ph

ng

th c huy đ ng sau:
1.2.2.1 Tín d ng ngân hàng
Ngân hàng là m t trung gian tài chính luôn g n li n v i ho t đ ng c a
doanh nghi p t vi c l p tài kho n đ th c hi n thanh toán h doanh nghi p,
đ n t v n tài chính, giúp doanh nghi p phát hành ch ng khoán… nh ng
quan tr ng nh t là ngân hàng là nhà tài tr l n cho doanh nghi p và hình
thành ph

ng th c huy đ ng v n t ngân hàng c a các doanh nghi p nói

chung và công ty c ph n nói riêng.
V m t th i gian, v n vay ngân hàng có th đ

c phân lo i theo th i

h n vay, bao g m: vay dài h n (th

ng tính t 5 n m tr lên), vay trung h n

(t 1 đ n 5 n m), vay ng n h n (d

i 1 n m), vi c phân lo i v n vay ngân

hàng theo th i gian nh trên là không hoàn toàn gi ng nhau gi a các n

c và

14

Thang Long University Libraty


c ng có th khác nhau gi a các ngân hàng th

ng m i.

V tính ch t và m c đích s d ng, ngân hàng c ng có th phân lo i v n
vay thành các lo i nh : Cho vay đ u t tài s n c đ nh, cho vay đ u t tài s n
l u đ ng, cho vay đ th c hi n d án. Các ngân hàng th

ng m i bu c ph i

phân chia các kho n vay nh trên nh m phân lo i r i ro, có ngh a là các
kho n vay khác nhau có m c đ r i ro khác nhau, t đó đ nh ra lưi su t phù
h p. Ví d : Các kho n vay dài h n có lưi su t cao h n vay trung h n, vay
trung h n có lưi su t cao h n vay ng n h n vì đ r i ro c a vay dài h n l n
h n vay trung h n và càng l n h n vay ng n h n. Công ty c ph n mu n huy
đ ng v n t ngân hàng th

ng m i ph i kỦ v i ngân hàng h p đ ng tín d ng

v i các đi u kho n kèm theo.

Ngu n v n tín d ng ngân hàng có nhi u u đi m, nh ng ngu n v n
này c ng có nh ng h n ch nh t đ nh.

ó là các h n ch v đi u ki n tín

d ng, ki m soát c a ngân hàng và chi phí s d ng v n (lưi vay).
i u ki n tín d ng: Các doanh nghi p mu n vay v n t i các ngân hàng
th

ng m i c n đáp ng đ

c các yêu c u đ m b o an toàn tín d ng c a ngân

hàng. Doanh nghi p ph i xu t trình h s vay v n và nh ng thông tin c n
thi t mà ngân hàng yêu c u. Tr

c tiên, ngân hàng ph i phân tích h s xin

vay v n, đánh giá các thông tin liên đ n d án đ u t ho c k ho ch s n xu t
kinh doanh c a doanh nghi p vay v n.
Các đi u ki n đ m b o ti n vay: Khi doanh nghi p xin vay v n, nói
chung các ngân hàng th

ng yêu c u doanh nghi p đi vay ph i có các b o

đ m ti n vay, ph bi n nh t là tài s n th ch p. Vi c yêu c u ng
s n th ch p trong nhi u tr

i vay có tài

ng h p làm cho bên đi vay không th đáp ng

các đi u ki n vay, k c nh ng th t c gi y t …do đó, doanh nghi p c n tính
đ n y u t này khi ti p c n ngu n tín d ng ngân hàng.
S ki m soát c a ngân hàng: M t khi doanh nghi p vay v n ngân hàng

15


thì doanh nghi p ph i ch u s ki m soát c a ngân hàng v m c đích và tình
hình s d ng v n vay. Nói chung, s ki m soát này không gây khó kh n cho
doanh nghi p, tuy nhiên, trong m t s tr

ng h p, đi u đó c ng làm cho

doanh nghi p có c m giác b “ki m soát”.
Lưi su t vay v n: Lưi su t vay v n ph n ánh chi phí s d ng v n. Lưi
su t vay v n ngân hàng ph thu c vào tình hình tín d ng trên th tr

ng trong

t ng th i k . N u lưi su t vay quá cao thì doanh nghi p ph i gánh ch u chi phí
s d ng v n l n và làm gi m thu nh p c a doanh nghi p, không t o cho các
doanh nghi p đ u t m r ng s n xu t kinh doanh.
1.2.2.2. Tín d ng th

ng m i

Công ty c ph n c ng th
m i, ngu n v n này đ

ng khai thác ngu n v n tín d ng th

ng

c huy đ ng t các nhà cung c p trong vi c mua bán

tr ch m, t c là công ty mua hàng nh ng không thanh toán ngay cho các nhà
cung c p mà tr làm nhi u l n, công ty dùng s ti n ch a tr đ u t vào ho t
đ ng khác hay mua hàng c a nhà cung c p khác.
Ngu n tín d ng th

ng m i là m t ph

ng th c tài tr r , ti n d ng và

linh ho t trong kinh doanh; h n n a, nó còn t o kh n ng m r ng các quan
h h p tác kinh doanh m t cách lâu b n. Các đi u ki n ràng bu c c th có
th đ

c n đ nh khi hai bên kỦ h p đ ng mua bán hay h p đ ng kinh t nói

chung. Tuy nhiên, c n nh n th y tính r i ro c a quan h tín d ng th

ng m i

khi quy mô tài tr quá l n. Chi phí c a vi c s d ng các ngu n tín d ng th
hi n qua lưi su t c a các kho n vay, đó là chi phí lưi vay, s đ

c tính vào giá

thành s n ph m hay d ch v . Khi mua bán hàng hóa tr ch m, chi phí này có
th “ n” d

i hình th c thay đ i m c giá, tùy thu c vào quan h và th a

thu n c th gi a các bên.
1.2.2.3. Phát hành trái phi u
Trái phi u là m t công c mà các công ty c ph n s d ng song song

16

Thang Long University Libraty


v i c phi u đ huy đ ng v n trên th tr

ng tài chính.

Trái phi u là gi y ch ng nh n vi c vay v n c a công ty c ph n (ng
phát hành) v i ng

i cho vay (ng

i

i s h u trái phi u). Trái phi u quy đ nh

trách nhi m hoàn tr g c và lưi c a t ch c phát hành cho ng

i s h u trái

phi u khi đ n th i đi m đáo h n. Trái phi u là lo i ch ng khoán dài h n, có
lưi su t cao và ít r i ro cho các nhà đ u t h n c phi u, phát hành trái phi u
có th giúp công ty c ph n huy đ ng đ

c ngu n v n l n trong th i gian

ng n. Công ty c ph n có th l a ch n nh ng lo i trái phi u sau đ huy đ ng
v n trên th tr

ng tài chính:

Trái phi u có lãi su t c đ nh: Lo i trái phi u này th

ng đ

nhi u nh t trong các lo i trái phi u doanh nghi p. Lưi su t đ

c s d ng

c ghi ngay trên

m t trái phi u và không thay đ i trong su t k h n c a nó. Nh v y, c doanh
nghi p và ng

i gi trái phi u đ u bi t rõ m c lưi su t c a kho n n trong

su t th i gian t n t i c a trái phi u. Vi c thanh toán lưi c ng th

ng đ

c quy

đ nh rõ, tr m t l n hay hai l n trong n m.
Trái phi u có lãi su t thay đ i: Là lo i trái phi u có lưi su t thay đ i
theo m c lưi su t trên th tr

ng. Tuy g i là lưi su t thay đ i nh ng th c ra

lo i này có lưi su t ph thu c vào m t s ngu n lưi su t quan tr ng khác,
ch ng h n nh lưi su t LIBOR (London Interbank Offered Rate) ho c lưi su t
c b n. Doanh nghi p ch phát hành trái phi u có lưi su t th n i khi m c l m
phát khá cao và lưi su t th tr
khai thác đ

ng không n đ nh, vi c phát hành này có th

c tính u vi t c a lo i trái phi u này, vì trong th i k l m phát

lưi su t th c b giao đ ng, các nhà đ u t mong mu n h
đáng khi so sánh v i tình hình th tr

ng m t lưi su t th a

ng và trái phi u có lưi su t th n i s

đáp ng đ

c nhu c u đó c a các nhà đ u t . Tuy nhiên lo i trái phi u này có

m t vài nh

c đi m: Doanh nghi p không th bi t ch c ch n v chi phí lưi

vay c a trái phi u, đi u đó gây khó kh n cho vi c l p k ho ch tài chính; vi c

17