NÂNG CAO CÔNG TÁC HUY ĐỘNG VỐN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG HÀ NỘI CPM

TR

B

GIÁO D Că ÀOăT O
NGă I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

NÂNG CAO CÔNG TÁC HUYă
NG V N
T I CÔNG TY C PH N XÂY D NG
HÀ N I CPM

SINH VIÊN TH C HI N : NGUY N THANH HÀ
MÃ SINH VIÊN

: A16129

CHUYÊN NGÀNH

: TÀI CHÍNH

HÀ N I - 2014


TR

B

GIÁO D Că ÀOăT O
NGă I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

NÂNG CAO CÔNG TÁC HUYă
NG V N
T I CÔNG TY C PH N XÂY D NG
HÀ N I CPM

Giáoăviênăh

ng d n : ThS. Tr nh Tr ng Anh

Sinh viên th c hi n : Nguy n Thanh Hà
Mã sinh viên

: A16129

Chuyên ngành

: Tài chính

HÀ N I - 2014

Thang Long University Library


L I C Mă N
Em xin bày t lòng c m n sâu s c và chân thành nh t t i th y giáo - ThS. Tr nh
Tr ng Anh đã t n tình h ng d n và giúp đ em trong th i gian nghiên c u và th c
hi n bài khóa lu n t t nghi p này.
Em c ng xin g i l i bi t n đ n toàn th các th y cô giáo tr ng i h c Th ng
Long, đ c bi t là các th y cô khoa kinh t qu n lý đã truy n đ t nh ng ki n th c quý
báu là n n t ng giúp em th c hi n đ tài này.
Khóa lu n hoàn thành còn nh s giúp đ , t o đi u ki n c a Ban giám đ c và cán
b nhân viên phòng Tài chính – K toán c a Công ty C ph n Xây d ng Hà N i CPM.
Em xin chân thành c m n!
Hà N i, ngày 24 tháng 03 n m 2014
Sinh viên

Nguy n Thanh Hà


L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong khóa lu n là có ngu n g c và đ
trích d n rõ ràng.
Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!

Sinh viên

Nguy n Thanh Hà

Thang Long University Library

c


M CL C
Trang
L IM

U

CH
NGă1. C ă S LÝ LU N CHUNG V CỌNGă TỄCă HUYă
NG V N
TRONG DOANH NGHI P ..........................................................................................1
1.1. Khái quát v v n c a doanh nghi p ....................................................................1
1.1.1. Khái ni m v n ......................................................................................................1
1.1.2. Phân lo i v n .......................................................................................................2
1.1.3. Vai trò c a v n đ i v i doanh nghi p.................................................................6
1.2. Các hình th căhuyăđ ng v n c a doanh nghi p .................................................7
1.2.1. Huy đ ng t v n ch s h u...............................................................................7
1.2.2. Huy đ ng n .......................................................................................................10
1.3. Các nhân t

nhăh

ngăđ n vi căhuyăđ ng v n c a doanh nghi p ................13

1.3.1. Nhân t khách quan ..........................................................................................13
1.3.2. Nhân t ch quan .............................................................................................. 14

CH
C

NGă2. TH C TR NGă CỌNGă TỄCă HUYă

NG V N T I CÔNG TY

PH N XÂY D NG HÀ N I CPM ....................................................................16

2.1. Gi i thi u chung v công ty C ph n Xây d ng Hà N i CPM .......................16
2.1.1. Thông tin chung v công ty C ph n Xây d ng Hà N i CPM ........................16
2.1.2. L ch s hình thành và phát tri n c a công ty CP Xây d ng Hà N i CPM ....16
2.1.3. Ngành ngh kinh doanh c a công ty C ph n Xây d ng Hà N i CPM.........17
2.1.4. C c u t ch c c a công ty C ph n Xây d ng Hà N i CPM ........................19
2.2. K t qu ho tă đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty CP Xây d ng Hà N i
CPMătrongăbaăn măt 2010-2012 ...............................................................................21
2.2.1. Tình hình doanh thu – chi phí – l i nhu n......................................................21
2.2.2. Tình hình tài s n – ngu n v n ..........................................................................25
2.2.3. Các ch tiêu tài chính .........................................................................................31
2.3. Th c tr ngăcôngătácăhuyăđ ng v n t i công ty CPXD HNCPM .....................34
2.3.1. C c u ngu n v n c a công ty C ph n Xây d ng Hà N i CPM...................34
2.3.2. Các ph
2.4.
2.4.1.

ng th c huy đ ng v n t i công ty CP Xây d ng Hà N i CPM .......38

ánhăgiáăcôngătácăhuyăđ ng v n t i công ty CP Xây d ng Hà N i CPM .....42
ánh giá m t s nhân t

nh h

ng đ n công tác huy đ ng v n t i công ty

C ph n Xây d ng Hà N i CPM .................................................................................42


2.4.2.
CH

ánh giá th c tr ng huy đ ng v n t i công ty CP XD Hà N i CPM .............43
NGă3. GI IăPHỄPăT NGăC

CÔNG TY C
3.1.

nhăh

NGăCỌNGăTỄCăHUYă

NG V N T I

PH N XÂY D NG HÀ N I CPM .................................................46
ng phát tri n c a công ty C ph n Xây d ng Hà N i CPM ...........46

3.2. Gi iăphápăt ngăc ngăcôngătácăhuyăđ ng v n t i công ty C ph n Xây d ng
Hà N i CPM .................................................................................................................46
3.2.1. Nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh..........................................................46
3.2.2. B o toàn và s d ng hi u qu ngu n v n hi n có...........................................48
3.2.3. Gi m v n b chi m d ng....................................................................................49

3.2.4. T ng c

ng huy đ ng ngu n v n n i b .........................................................50

3.2.5. Phát hành trái phi u ..........................................................................................50
3.3. Ki n ngh đ năc ăquanăch căn ng .....................................................................51
K T LU N

Thang Long University Library


DANH M C VI T T T

Ký hi u vi t t t

Tênăđ yăđ

BC KT

B ng cân đ i k toán

BCSXKD

Báo cáo s n xu t kinh doanh

CP

C ph n

CSH

Ch s h u

DH

Dài h n

H XD

H p đ ng xây d ng

LN

L i nhu n

NH

Ng n h n

TNHH

Trách nhi m h u h n

TSC

Tài s n c đ nh

TSNH

Tài s n ng n h n

XD

Xây d ng


DANH M C B NG BI U,

TH
Trang

B ng 2.1. Ngành ngh kinh doanh c a công ty ............................................................. 18
B ng 2.2. Báo cáo k t qu kinh doanh ..........................................................................22
B ng 2.3. B ng cân đ i k toán .....................................................................................26
B ng 2.4. Kh n ng thanh toán c a Công ty CP Xây d ng Hà N i CPM ....................31
B ng 2.5. C c u ngu n v n c a Công ty CP Xây d ng Hà N i CPM ........................32
B ng 2.6. Kh n ng sinh l i c a Công ty CP Xây d ng Hà N i CPM .........................33
B ng 2.7. T tr ng ngu n v n c a công ty ...................................................................35
B ng 2.8. T tr ng TSC và t tr ng n DH c a công ty ............................................36
B ng 2.9. C c u v n n c a công ty ............................................................................37
B ng 2.10. C c u v n ch s h u c a công ty ............................................................ 38
B ng 2.11. Thu và các kho n n p Nhà n

c c a công ty ...........................................41

B ng 2.12. T tr ng m t s kho n ph i tr khác trong t ng v n ..................................42
B ng 3.1. V n b chi m d ng c a công ty ....................................................................49
Bi u đ 2.1. C c u v n n ng n h n và dài h n c a công ty...................................... 36
Bi u đ 2.3. Vay n ng n h n và dài h n c a công ty ..................................................39
Bi u đ 2.4. T tr ng tín d ng th

ng m i trong c c u t ng ngu n v n ....................40

Bi u đ 2.5. T tr ng ph i tr ng

i lao đ ng trong t ng ngu n v n...........................41

S đ 2.1. C c u t ch c c a công ty C ph n Xây d ng Hà N i CPM ..................... 19

Thang Long University Library


L IM

U

1. Lý do ch năđ tài
Theo quy đ nh c a pháp lu t, b t k doanh nghi p nào mu n thành l p c ng c n
có m t s v n nh t đ nh. Trong quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh, đ ti p t c
đ ng v ng và phát tri n, doanh nghi p c ng c n có v n. V n càng l n thì quy mô và
ti m l c c a doanh nghi p càng l n. Có th nói, v n là nhân t s n xu t quan tr ng,
quy t đ nh s hình thành c a doanh nghi p, là đi u ki n c a s n xu t kinh doanh, là
y u t c b n đ doanh nghi p c nh tranh và t n t i. Chính vì v y, huy đ ng v n trong
doanh nghi p là v n đ đ

c các nhà qu n lỦ u tiên hàng đ u.

Trong b i c nh n n kinh t th tr ng c nh tranh gay g t cùng v i c ch qu n lý
đ i m i, huy đ ng v n càng là v n đ đ c các doanh nghi p quan tâm h n khi nhu
c u v n mà các doanh nghi p c n cho ph c v s n xu t kinh doanh v

t quá kh n ng

đáp ng t n i b , b t bu c ph i ti n hành huy đ ng t các ngu n khác bên ngoài. Câu
h i đ c các nhà qu n lỦ đ t ra là nên huy đ ng v n t nh ng ngu n nào? K t h p s
d ng các ngu n v i t l nh th nào cho phù h p và mang l i hi u qu t i u?
Là m t doanh nghi p ho t đ ng trong l nh v c xây d ng, công ty C ph n Xây
d ng Hà N i CPM c ng đang đ ng tr c v n đ làm th nào gi i quy t t t bài toán
huy đ ng v n nh m giúp công ty phát tri n, nâng cao kh n ng c nh tranh, uy tín và
th ng hi u trên th tr ng. Nh n th y t m quan tr ng và s c n thi t c a công tác huy
đ ng v n, d i s giúp đ c a Ban giám đ c và cán b , nhân viên công ty cùng v i s
h ng d n t n tình c a th y giáo - ThS. Tr nh Tr ng Anh, em đã quy t đ nh l a ch n
đ tài: “Nâng cao công tác huy đ ng v n t i công ty C ph n Xây d ng Hà N i CPM”
làm đ tài khóa lu n t t nghi p c a mình.
2. M căđíchănghiênăc u
Khóa lu n “Nâng cao công tác huy đ ng v n t i công ty C ph n Xây d ng Hà
N i CPM” đ c l a ch n nh m gi i quy t các m c đích c b n sau:
H th ng hóa m t s v n đ lý lu n c b n v huy đ ng v n c a doanh nghi p;
ánh giá th c tr ng tình hình công tác huy đ ng v n t i công ty C ph n Xây d ng
Hà N i CPM;
xu t m t s gi i pháp nh m t ng c

ng công tác huy đ ng v n cho doanh

nghi p trong th i gian t i.
3.

iăt

ng nghiên c u

i t ng nghiên c u c a khóa lu n là hi u qu công tác huy đ ng v n c a công
ty C ph n Xây d ng Hà N i CPM.


4. Ph m vi nghiên c u
V th i gian:

ánh giá công tác huy đ ng v n c a công ty trong giai đo n ba

n m t n m 2010 đ n n m 2012.
V không gian: Tình hình tài chính, hi u qu công tác huy đ ng v n c a công ty
C ph n Xây d ng Hà N i CPM.
5. Ph

ngăphápănghiênăc u

Khóa lu n s d ng ph

ng pháp th ng kê mô t , ph

ng pháp th ng kê so sánh,

k t h p các s li u tính toán, phân tích và rút ra k t lu n.
6. K t c u khóa lu n
B c c bài khóa lu n t t nghi p c a em g m ba ch

ng:

Ch

ng 1: C s lý lu n chung v công tác huy đ ng v n trong doanh nghi p

Ch

ng 2: Th c tr ng công tác huy đ ng v n t i công ty C ph n Xây d ng

Hà N i CPM
Ch ng 3: Gi i pháp t ng c

ng công tác huy đ ng v n t i công ty C ph n

Xây d ng Hà N i CPM

Thang Long University Library


CH

NGă1. C ă S

LÝ LU N CHUNG V

CỌNGă TỄCă HUYă

NG V N

TRONG DOANH NGHI P
1.1. Khái quát v v n c a doanh nghi p
1.1.1. Khái ni m v n

V n là đi u ki n tiên quy t c a m i quá trình đ u t và ho t đ ng s n xu t kinh
doanh.
ng trên các góc đ nghiên c u khác nhau, các hoàn c nh kinh t khác nhau
có nhi u quan ni m v v n:
Theo ngh a h p: “V n là ti m l c tài chính c a m i cá nhân, m i doanh nghi p,
m i qu c gia”.
Theo ngh a r ng: “V n bao g m toàn b các y u t kinh t đ

c b trí đ s n

xu t hàng hóa, d ch v nh tài s n h u hình, tài s n vô hình, các ki n th c kinh t , k
thu t c a doanh nghi p đ c tích l y, s khéo léo v trình đ qu n lý và tác nghi p
c a các cán b đi u hành cùng đ i ng cán b công nhân viên trong doanh nghi p, uy
tín c a doanh nghi p”. Quan đi m này có Ủ ngh a quan tr ng trong vi c khai thác đ y
đ hi u qu c a v n trong n n kinh t th tr ng. Tuy nhiên, vi c xác đ nh v n theo
quan đi m này r t khó kh n ph c t p nh t là khi n c ta trình đ qu n lý kinh t còn
ch a cao và pháp lu t ch a hoàn ch nh.
D i góc đ các y u t s n su t, nhà tri t h c Karl Marx cho r ng: “V n (t b n)
là giá tr đem l i giá tr th ng d , là đ u vào c a quá trình s n su t”. nh ngh a c a
Marx v v n có t m khái quát l n vì nó bao hàm đ y đ b n ch t và vai trò c a v n.
B n ch t c a v n là giá tr , m c dù nó đ

c th hi n d

i nhi u hình th c khác nhau

nh : tài s n c đ nh, nguyên v t li u, ti n côngầ Tuy nhiên, do h n ch v trình đ
phát tri n c a n n kinh t , Marx ch bó h p khái ni m v v n trong khu v c s n su t
v t ch t và cho r ng ch có quá trình s n xu t m i t o ra giá tr th ng d cho n n kinh
t . ây là m t h n ch trong quan ni m v v n c a Marx.

David Begg đ a ra đ nh ngh a trong cu n “Kinh t h c” r ng: “V n hi n v t là
giá tr c a hàng hóa đã s n xu t đ c s d ng đ t o ra hàng hóa và d ch v khác.
Ngoài ra còn có v n tài chính. B n thân v n là m t hàng hóa nh ng đ c ti p t c s
d ng vào s n xu t kinh doanh ti p theo”. Quan đi m này đã cho th y ngu n g c hình
thành và tr ng thái bi u hi n c a v n.
Nhà kinh t h c theo tr ng phái “Tân c đi n” Paul Samuelson cho r ng: “V n
là hàng hóa đ c s n xu t ra đ ph c v quá trình s n xu t m i, là đ u vào cho s n
xu t c a m t doanh nghi p”. nh ngh a này đ ng nh t v n v i tài s n c a doanh
nghi p. H n ch c a quan đi m này là m i ch bó h p v n trong quá trình s n xu t
riêng bi t, là m t đ u vào c a quá trình s n xu t.

1


M t s nhà kinh t h c khác đ a ra quan đi m: “V n có ngh a là ph n l ng s n
ph m t m th i ph i hi sinh cho tiêu dùng hi n t i c a nhà đ u t đ đ y m nh s n xu t
tiêu dùng trong t

ng lai”.

nh ngh a này ph n ánh v đ u t nhi u h n là ngu n v n

và bi u hi n c a ngu n v n.
Tóm l i, v n là m t ph m trù đ c xem xét, đánh giá theo nhi u quan ni m, v i
nhi u m c đích khác nhau. Do đó, khó có th đ a ra m t đ nh ngh a v v n tho mãn
t t c các yêu c u, các quan ni m đa d ng.
Trên c s phân tích các quan đi m

trên, ta có th khái quát: “V n là ph n thu

nh p qu c ếân ế i d ng tài s n v t ch t và tài chính cá nhân, các doanh nghi p
b ra đ ti n hành s n xu t kinh doanh nh m m c đích t i đa hóa l i ích”.
Nh v y, v n là bi u hi n b ng ti n c a tài s n c a doanh nghi p t n t i d

i

các hình th c khác nhau. ó là ngu n nguyên v t li u, tài s n c đ nh s n xu t, nhân
l c, thông tin, uy tín c a doanh nghi p, đ c s d ng cho m c đích sinh l
. V n khác v i ti n và các lo i hàng hoá tiêu dùng khác. Ti n tiêu dùng trong
l u thông d i hình th c mua bán trao đ i, các v t ph m tiêu dùng nên không đ c
g i là v n. Các hàng hoá đ c s d ng cho tiêu dùng c ng không ph i là v n. Nói
cách khác, v n đ c bi u hi n b ng ti n nh ng ph i là ti n v n đ ng v i m c đích
sinh l i.
1.1.2. Phân lo i v n
Phân lo i v n giúp doanh nghi p th y t tr ng, c c u t ng lo i v n đ t đó
xem xét, l a ch n hình th c huy đ ng, qu n lý h p lỦ đem l i hi u qu kinh t cao
nh t, tránh r i ro, nh m b o toàn và phát tri n v n. V n trong doanh nghi p đ c phân
chia theo nhi u cách khác nhau tùy theo m c đích, giác đ ti p c n.
1.1.2.1. Phân lo i v n theo ngu n hình thành
Theo cách th c này, v n đ

c chia làm 2 lo i: V n ch s h u và N ph i tr

V n ch s h u:
ây là ngu n v n đ u tiên và c b n c a doanh nghi p. V n ch s h u là ph n
v n thu c quy n s h u c a ch doanh nghi p và các thành viên trong công ty liên
doanh ho c các c đông trong công ty c ph n. ây là ngu n v n có tính an toàn do
doanh nghi p không ph i cam k t thanh toán và tr lãi su t. V n ch s h u bao g m:
V n góp ban đ u: Là ngu n v n hình thành ban đ u do các ch s h u doanh
nghi p đóng góp, tùy thu c vào hình th c doanh nghi p:

Doanh nghi p 100% v n Nhà n

c: V n đ u t ban đ u c a Nhà n

c;

Doanh nghi p t nhân: V n đ u t ban đ u c a ch doanh nghi p;

2

Thang Long University Library


Công ty TNHH, liên doanh: V n góp do m t thành viên (công ty TNHH 1
thành viên) ho c nhi u thành viên (công ty TNHH t hai thành viên tr lên)
sáng l p cùng góp;
Công ty C ph n: V n c ph n do các c đông sáng l p đ u t ;
Công ty có v n đ u t n

c ngoài: V n do ch đ u t n

c ngoài b ra.

Ngoài ra v n góp ban đ u c ng có th đ c k t h p b i nhi u ch s h u khác
nhau, ch ng h n nh v a có v n c p c a Nhà n c v a có v n góp t nhân hay v a có
v n c a ch đ u t n c ngoài v a có ch đ u t trong n c cùng đóng góp (công ty
liên doanh).
T l và quy mô v n góp c a t ng bên theo quy đ nh c a pháp lu t. M t s
ngành ngh có quy đ nh v m c v n góp t i thi u thì các doanh nghi p thu c ngành
ngh này mu n thành l p ph i có v n góp ban đ u c a ch s h u b ng ho c l n h n

v n t i thi u đó.
L i nhu n đ l i: Là ph n l i nhu n ròng còn l i sau khi đã phân b h t cho
các kho n c n thi t. i u ki n đ có l i nhu n đ l i là doanh nghi p ph i ho t đ ng
có hi u qu và có l i nhu n.
Chênh l ch đánh giá l i tài s n: Là ph n chênh l ch gi a giá tr đánh giá l i
v i giá tr còn l i c a tài s n ghi trên s sách k toán. Tài s n đ c đánh giá l i ch
y u là tài s n c đ nh, b t đ ng s n đ u t , các kho n đ u t dài h n...
Các qu c a doanh nghi p: Là các qu nh : qu đ u t phát tri n, qu d
phòng tài chính, qu d tr , qu khen th

ng phúc l i... Các qu đ

c l p ph thu c

vào đ c đi m ho t đ ng c a doanh nghi p do H i đ ng qu n tr , giám đ c doanh
nghi p quy t đ nh. Ngu n hình thành các qu này là l i nhu n sau thu c a doanh
nghi p, t l trích l p và s d ng các qu theo quy đ nh c a pháp lu t đ i v i t ng
doanh nghi p.
Phát hành c phi u m i: Hình th c này ch áp d ng t i Công ty c ph n đ
huy đ ng kh i l ng v n l n. Các c phi u sau khi đ c phát hành s l u thông trên
th tr ng ch ng khoán. Giá tr ngu n v n đ c tính b ng th giá m t c phi u đ c
bán ra l n đ u tiên trên th tr ng nhân v i s l ng c phi u phát hành. Phát hành c
phi u đây có th chia ra thành phát hành c phi u th ng và phát hành c phi u u
đãi. Tùy vào đ c đi m riêng bi t c a m i lo i c phi u mà doanh nghi p s l a ch n
phát hành ngu n v n phù h p.
N ph i tr :
N ph i tr là ph n v n không thu c quy n s h u c a doanh nghi p, đ

cs

d ng v i các đi u ki n nh t đ nh (th i gian, lãi su t, th ch p...). ây là kho n n phát
sinh trong quá trình kinh doanh mà doanh nghi p có trách nhi m hoàn tr c g c l n

3


lãi sau m t th i gian nh t đ nh. Chi phí lãi vay là chi phí h p lỦ do đó không ph i ch u
thu thu nh p doanh nghi p. N ph i tr bao g m:
Vay ngân hàng: Là ngu n v n ph bi n nh t đ i v i t t c các lo i hình
doanh nghi p. V n vay ngân hàng đ c chia theo th i gian vay: vay ng n h n (d i 1
n m), vay trung h n (1-3 n m) và vay dài h n (3 n m tr lên). Doanh nghi p ph i tr
lãi kho n vay theo h p đ ng đã cam k t tr c và ch u s ki m soát c a ngân hàng đ i
v i quá trình s d ng ph n v n vay theo đúng m c đích ban đ u.
Tín d ng th ng m i: Là ngu n v n doanh nghi p chi m d ng c a ng i
bán, hay là kho n tín d ng th ng m i ng i bán cung c p cho doanh nghi p, đ c
hình thành trong ho t đ ng mua tr ch m hay tr góp. Tuy nhiên giá tr kho n vay này
th ng không l n và ch chi m d ng đ c trong th i gian ng n.
Phát hành trái phi u: Trái phi u là m t ch ng nh n ngh a v n c a doanh
nghi p phát hành ph i tr cho ng i s h u trái phi u m t kho n ti n c th (m nh giá
c a trái phi u), trong m t th i gian xác đ nh và v i m t l i t c quy đ nh. Khi phát
hành trái phi u, doanh nghi p c n chú Ủ đ n đ h p d n c a trái phi u d a trên: uy tín
c a doanh nghi p, lãi su t trái phi u, m nh giá trái phi uầ
Các kho n n khác: Các kho n n nh : n vay t ch c tín d ng, vay cá nhân
v.vầ và các kho n v n chi m d ng khác nh : ph i tr công nhân viên, ph i tr ph i
n p ngân sách v.vầ Kho n n này có th đ c duy trì và b sung h ng n m, nh ng
giá tr th ng không l n, chi m t l nh trong t ng ngu n v n c a doanh nghi p.
1.1.2.2. Phân lo i v n theo vai trò và tính ch t luân chuy n
Theo vai trò và tính ch t luân chuy n c a v n, ta chia v n làm 2 lo i là: V n c
đ nh và V n l u đ ng.
V n c đ nh:

V n c đ nh là m t b ph n c a v n đ u t

ng tr

c v tài s n c đ nh mà đ c

đi m c a nó là luân chuy n d n t ng ph n trong nhi u chu k s n xu t và hoàn thành
m t vòng tu n hoàn khi tài s n c đ nh h t th i gian s d ng. Hi u m t cách đ n gi n,
v n c đ nh là bi u hi n b ng ti n c a toàn b tài s n c đ nh trong doanh nghi p. ây
là s v n đ u t ng tr c vì n u đ c s d ng hi u qu , s v n này s không m t đi
mà đ c thu h i sau khi doanh nghi p hoàn thành tiêu th hàng hóa, d ch v .
Quy mô c a v n c đ nh nhi u hay ít s quy t đ nh đ n quy mô c a tài s n c
đ nh, nh h ng đ n trình đ trang b k thu t công ngh , n ng l c s n xu t kinh doanh
c a doanh nghi p. Song ng c l i, đ c đi m kinh t c a tài s n c đ nh trong quá trình
s d ng l i có nh h ng chi ph i, quy t đ nh đ c đi m tu n hoàn và chu chuy n v n
c đ nh. V n c đ nh tham gia vào nhi u chu k s n xu t kinh doanh vì tài s n c đ nh
c a doanh nghi p có th i gian luân chuy n dài. V n c đ nh đ c luân chuy n giá tr
4

Thang Long University Library


d n d n t ng ph n. Khi tham gia vào quá trình s n xu t thì tài s n không b thay đ i
hình dáng hi n v t ban đ u nh ng tính n ng và công su t b gi m d n, t c là nó b hao
mòn cùng v i s gi m d n v giá tr s d ng c a nó c ng b gi m đi. V n c đ nh
đ c tách làm hai ph n sau:
d

M t ph n t ng ng v i giá tr hao mòn đ c chuy n vào giá tr s n ph m
i hình th c chi phí kh u hao và đ c tích lu l i thành qu kh u hao sau khi s n

ph m, hàng hoá đ c tiêu th . Qu kh u hao này dùng đ tái s n xu t tài s n c đ nh
nh m duy trì n ng l c s n xu t c a doanh nghi p;
Ph n còn l i c a v n c đ nh đ

c “c đ nh” trong hình thái hi n v t c a tài

s n c đ nh ngày càng gi m đi trong khi ph n v n luân chuy n càng t ng lên t ng
ng v i s suy gi m d n giá tr s d ng tài s n c đ nh. K t thúc quá trình v n đ ng
đó c ng là lúc tài s n c đ nh h t th i gian s d ng và v n c đ nh c ng hoàn thành
m t vòng luân chuy n.
V năl uăđ ng:
V n l u đ ng là s v n ti n t

ng tr

c đ đ u t , mua s m tài s n l u đ ng c a

doanh nghi p nh m đ m b o cho quá trình s n xu t kinh doanh đ c ti n hành liên
t c. V n l u đ ng là bi u hi n b ng ti n c a tài s n l u đ ng hay ngu n v n mà doanh
nghi p dùng đ tài tr cho các tài s n ng n h n. Tài s n l u đ ng là nh ng tài s n ng n
h n, th ng xuyên luân chuy n trong quá trình kinh doanh. Tài s n l u đ ng t n t i
d i d ng d tr s n xu t (nguyên v t li u, bán thành ph m, công c , d ng c ... ), s n
ph m đang trong quá trình s n xu t (s n ph m d dang), thành ph m, chi phí tiêu th ,
ti n m t... trong giai đo n l u thông. Trong b ng cân đ i tài s n c a doanh nghi p thì
tài s n l u đ ng ch y u đ c th hi n các b ph n là ti n m t, các ch ng khoán có
thanh kho n cao, các kho n ph i thu và d tr t n kho.
V n l u đ ng ch tham gia vào m t chu k s n xu t và không gi nguyên hình
thái v t ch t ban đ u. Vì v y giá tr c a nó đ c chuy n d ch toàn b , m t l n vào giá
tr s n ph m. Kh i đ u vòng tu n hoàn v n, v n l u đ ng t hình thái ti n t ban đ u

chuy n sang hình thái v n v t t hàng hoá d tr và v n s n xu t. K t thúc vòng tu n
hoàn, sau khi s n ph m đ c tiêu th , v n l u đ ng l i tr v hình thái ti n t nh
đi m xu t phát ban đ u c a nó. Sau m i chu k tái s n xu t, v n l u đ ng hoàn thành
m t vòng luân chuy n.
1.1.2.3. Phân lo i v n theo th i gian huy đ ng và s d ng
C n c vào th i gian huy đ ng và s d ng v n có th phân chia ngu n v n doanh
nghi p thành hai lo i: ngu n v n th

ng xuyên và ngu n v n t m th i.

5


Ngu n v năth

ng xuyên:

Là ngu n v n t m t n m tr lên bao g m ngu n v n ch s h u và các kho n
vay dài h n. ây là ngu n v n có tính ch t n đ nh mà doanh nghi p có th s d ng
dành cho vi c đ u t mua s m tài s n c đ nh và m t b ph n tài s n l u đ ng t i thi u
th ng xuyên c n thi t cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.
Ngu n v n t m th i:
Là ngu n v n có tính ch t ng n h n (d

i 1 n m), g m các kho n vay ng n h n

ngân hàng, các t ch c tín d ng và các kho n n ng n h n khác. ây là ngu n v n
giúp đáp ng các nhu c u có tính ch t t m th i, b t th ng phát sinh trong quá trình
s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
1.1.3. Vai trò c a v n đ i v i doanh nghi p

B t k m t doanh nghi p nào dù l n hay nh đ u có m t nhu c u vô cùng quan
tr ng không th thi u chính là nhu c u v n. Nó là ti n đ cho quá trình hình thành và
phát tri n c a doanh nghi p. B i th , v n đóng m t vai trò vô cùng quan tr ng đ i v i
m i doanh nghi p.
Tr c tiên, v n là đi u ki n tiên quy t đ thành l p doanh nghi p. Theo quy
đ nh, m t doanh nghi p mu n có gi y phép s n xu t kinh doanh b t bu c ph i có s
v n ban đ u không nh h n v n pháp đ nh – m c v n t i thi u pháp lu t quy đ nh
riêng cho m i ngành ngh . Không ch v y, trong su t quá trình ho t đ ng, doanh
nghi p ph i đ m b o l ng v n theo đi u ki n mà lu t pháp quy đ nh, n u không
doanh nghi p s b thu h i gi y phép hay ph i gi i th , phá s n ho c sáp nh pầ Nh
v y, có th xem v n là m t trong nh ng c s quan tr ng đ m b o s t n t i t cách
pháp nhân c a doanh nghi p tr c pháp lu t.
Th hai, v n đóng vai trò đ m b o cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p đ c ti n hành. Xét hàm s n xu t c b n m t doanh nghi p s n xu t
kinh doanh có d ng:
Q= f(K,L,T)
Trong đó: Q: s n l

ng đ u ra

L: lao đ ng

K: v n
T: công ngh

Là m t trong các y u t đ u vào c b n c a s n xu t, bên c nh y u t lao đ ng
và công ngh , v n đ c coi là đi u ki n đ u tiên và quy t đ nh c a quá trình s n xu t.
Khi có v n, doanh nghi p có th s d ng đ thuê lao đ ng và mua công ngh . ây là
t t c nh ng đi u ki n c n có đ m t doanh nghi p có th ti n hành s n xu t kinh
doanh th ng xuyên, liên t c và duy trì các ho t đ ng cu mình nh m đ t đ c nh ng

m c tiêu đã đ t ra.

6

Thang Long University Library


Cu i cùng, v n là đi u ki n đ doanh nghi p m r ng ho t đ ng s n xu t kinh
doanh. Khi doanh nghi p đ m b o nhu c u v v n thì doanh nghi p có kh n ng ch
đ ng trong hình th c kinh doanh, thay đ i nâng c p máy móc, trang thi t b hi n đ i,
đ u t vào các ho t đ ng nghiên c u th tr ng, qu ng cáo, m r ng quy mô s n xu t
kinh doanh c v chi u r ng và chi u sâu. i u này mang l i cho doanh nghi p nhi u
l i th nh : c i ti n m u mã, nâng cao ch t l ng và gi m giá thành s n ph m, t ng
thu nh p cho ng i lao đ ngầ T đó nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh và uy tín
c a doanh nghi p giúp t ng c

ng kh n ng c nh tranh trên th tr

ng.

Tóm l i, v n là y u t quan tr ng hàng đ u, là đi u ki n không th thi u đ thành
l p, ti n hành s n xu t, tái s n xu t và m r ng s n xu t kinh doanh c a m t doanh
nghi p. B i v y, đ đ ng v ng và c nh tranh trong n n kinh t th tr

ng hi n nay,

doanh nghi p c n có quy mô v n đ m b o kh n ng tài chính v ng m nh. Trên c s
t ch v tài chính, doanh nghi p ph i s d ng h p lỦ, đúng m c đ ng v n b ra, ph i
làm sao phát huy đ c t i đa giá tr c a đ ng v n b ra. Hi u qu s n xu t kinh doanh
và uy tín c a doanh nghi p s là ti n đ đ t o đi u ki n d dàng h n trong vi c huy

đ ng v n.
1.2. Các hình th căhuyăđ ng v n c a doanh nghi p
Huy đ ng v n là ho t đ ng nh m đáp ng nhu c u v v n c a doanh nghi p.
có đ c v n ho t đ ng thì doanh nghi p ph i th c hi n huy đ ng t nhi u ngu n khác
nhau. M c dù trên th c t có nhi u cách phân lo i ngu n v n khác nhau nh ng khóa
lu n này t p trung vào cách phân lo i v n theo ngu n hình thành đ huy đ ng.
1.2.1. Huy đ ng t v n ch s h u
1.2.1.1. Huy đ ng t v n góp ban đ u
Khi thành l p, m i doanh nghi p đ u c n có m t l ng v n góp nh t đ nh t các
ch s h u. V n góp ban đ u đ c hình thành th nào là tùy thu c vào tính ch t s
h u c a lo i hình doanh nghi p.
i v i doanh nghi p Nhà n c v n góp ban đ u
chính là v n đ u t c a Nhà n c, đ ng th i ch s h u c a doanh nghi p Nhà n c
chính là Nhà n c. Trong công ty t nhân thì v n góp ban đ u do chính ch công ty b
ra.
i v i các công ty c ph n là do c đông đóng góp và m i c đông là m t ch s
h u công ty, h ch ch u trách nhi m h u h n trên giá tr c ph n mà h n m gi . V n
góp ban đ u này đ

c ghi trong đi u l công ty do đó còn đ

c g i là v n đi u l . V n

đi u l có th t ng thêm trong quá trình kinh doanh c a doanh nghi p. V n đi u l
không nh t thi t ph i góp đ khi quy t đ nh thành l p doanh nghi p mà có th góp sau
m t th i gian. N u sau th i gian quy đ nh mà không góp đ thì ph i ghi gi m v n đi u
l ho c thay đ i hình th c doanh nghi p.

7

1.2.1.2. Huy đ ng t l i nhu n đ l i (RE)
Ngu n v n góp t l i nhu n đ l i chính là m t ph n l i nhu n dùng đ tái đ u
t . Trong quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh, n u doanh nghi p ho t đ ng có
hi u qu thì s có đi u ki n thu n l i đ t ng tr ng ngu n v n. L i nhu n không chia
đ i v i các lo i hình doanh nghi p c ng khác nhau:
i v i doanh nghi p t nhân: RE = l i nhu n sau thu .
i v i công ty c ph n: RE = l i nhu n sau thu sau khi đã chia c t c.
Vi c huy đ ng v n b ng ngu n l i nhu n đ l i có nh ng l i ích và h n ch nh t
đ nh. ây là hình th c huy đ ng v n không t n kém chi phí, không làm loãng quy n
ki m soát doanh nghi p và không ph i hoàn tr . Ph ng pháp này giúp doanh nghi p
không ph thu c vào th tr

ng v n nên tránh đ

c chi phí huy đ ng v n, ví d nh

chi phí lãi vay. Vì ngu n l i nhu n đ l i thu c v n ch s h u nên nó c ng giúp
doanh nghi p gia t ng m c đ t ch . Tuy nhiên, vi c huy đ ng t l i nhu n đ l i ch
áp d ng v i các doanh nghi p l n, làm n có lãi liên t c và đ u đ n, không th áp
d ng th ng xuyên vì nó làm nh h ng đ n quy n l i c a c đông. Hay nói cách
khác, vi c doanh nghi p có đ c bao nhiêu v n b ng l i nhu n đ l i còn ph thu c
vào t l chi tr c t c cho c phi u th ng và c phi u u đãi. Công th c đ tính t l
l i nhu n đ l i và t l chi tr c t c đ c trình bày nh d i đây:
M c thu nh p gi l i

T l l i nhu n đ l i =

Thu nh p sau thu
T ng giá tr c t c

T l chi tr c t c =

Thu nh p sau thu

Nh v y, t l thu nh p gi l i quá th p s làm cho m c t ng tr ng v n doanh
nghi p s ch m, d n đ n gi m kh n ng m r ng tài s n sinh l i, t ng r i ro phá s n.
Ng c l i, n u t l thu nh p gi l i quá l n s làm gi m thu nh p c a c đông d n
đ n th giá c phi u c a doanh nghi p b gi m.
1.2.1.3. Huy đ ng t phát hành c phi u m i
Hình th c huy đ ng v n b ng phát hành c phi u ch có công ty c ph n. C
phi u là ch ng ch ho c bút toán ghi s xác nh n quy n và l i ích s h u h p pháp c a
ng

i s h u c phi u đ i v i v n c a t ch c phát hành. Ng

i n m gi c phi u c a

doanh nghi p g i là c đông, giá tr c phi u ng i đó n m gi g i là c ph n và ph n
thu nh p công ty tr cho c đông vào cu i m i n m theo c ph n đ c g i là c t c.
T i Vi t Nam, theo lu t ch ng khoán 2006 và lu t s a đ i b sung 2010, doanh nghi p
mu n phát hành c phi u ph i có các đi u ki n sau:

8

Thang Long University Library


Là công ty c ph n có m c v n đi u l đã góp t i th i đi m đ ng kí phát hành
c phi u t i thi u 10 t đ ng Vi t Nam tính trên giá tr ghi trên s k toán;

Ho t đ ng kinh doanh c a n m li n tr c n m đ ng kí ph i có lãi, đ ng th i
không có l l y k tính đ n n m đ ng kí chào bán;
Có ph

ng án phát hành và s d ng v n thu đ

c t đ t chào bán đ

c

i

h i c đông thông qua.
M t công ty c ph n có th phát hành ra công chúng hai lo i c phi u, đó là: c
phi u th ng và c phi u u đãi.
C phi u th

ng (c phi u ph thông):

Là lo i c phi u đ c phát hành b ng l i nhu n đ l i ho c các ngu n v n ch s
h u h p pháp khác và không có s u tiên đ c bi t nào trong chi tr c t c hay thanh
lý tài s n khi doanh nghi p phá s n. Th i h n c a c phi u là v nh vi n, c t c không
n đ nh theo t ng n m, ph thu c vào l i nhu n sau thu và chính sách c a công ty.
C đông có quy n b phi u b u ra ng i đi u hành, đ c quy n chuy n nh ng quy n
s h u c ph n và là ng

i cu i cùng nh n tài s n khi công ty phá s n.

C phi u u đãi:
Là lo i c phi u cho phép ng i n m gi h ng m t s quy n l i u đãi h n so

v i c đông th ng. C phi u ph thông không th chuy n đ i thành c phi u u đãi,
trong khi c phi u u đãi có th chuy n đ i thành c phi u ph thông theo quy t đ nh
c a

i h i c đông. C đông n m gi c phi u u đãi đ

phi u u đãi có c t c xác đ nh tr

c g i là c đông u đãi. C

c, t c là dù l i nhu n sau thu là bao nhiêu thì c

đông v n nh n đ c m t kho n c t c không đ i. Ng i s h u c phi u này có
quy n thanh toán lãi tr c các c đông th ng. Vi c chi tr cho c đông th ng ch
sau khi đã chi tr h t cho c đông n m gi c phi u u đãi, vì th đ c u tiên chia
v n khi công ty phá s n ho c h t th i gian ho t đ ng.. C phi u u đãi bao g m: c
phi u u đãi c t c (c phi u u đãi tham d và không tham d chia ph n, c phi u u
đãi tích l y và không tích l y, c phi u u đãi có th chuy n đ i,ầ), c phi u u đãi
hoàn l i và c phi u u đãi bi u quy t.
Nhìn chung, gi ng nh l i nhu n đ l i, vi c doanh nghi p huy đ ng v n b ng
phát hành c phi u c ng giúp gia t ng m c đ t ch cho doanh nghi p. Bên c nh đó,
hình nh và uy tín c a công ty đ c t ng lên do đ c qu ng bá r ng rãi. Tuy nhiên, do
c t c chi tr cho c đông không n m trong chi phí đ gi m thu nên nó không t o ra
lá ch n thu thu nh p cho doanh nghi p.
ng th i, khi phát hành c phi u, doanh
nghi p ph i công khai thông tin và áp d ng ch t đ k toán, ki m toán và báo cáo theo
quy đ nh; quy mô v n và l ng c đông t ng lên làm cho vi c qu n lỦ, đi u hành ph c

9

t p h n; c c u quy n s h u không n đ nh b i nhu c u giao d ch c phi u hàng ngày
c a các c đ ng và có nguy c b m t quy n ki m soát công ty.
1.2.2. Huy đ ng n
1.2.2.1. Huy đ ng t vay n ngân hàng và các t ch c tín d ng khác
ây là quan h gi a ngân hàng, các t ch c tín d ng và các t ch c kinh t , cá
nhân theo nguyên t c hoàn tr . Vay ngân hàng là m t trong nh ng ngu n v n quan
tr ng nh t đ i v i các doanh nghi p hi n nay. Trong quá trình ho t đ ng, vay ngân
hàng th ng đ đ m b o ngu n tài chính cho các ho t đ ng s n xu t kinh doanh (mua
s m máy móc thi t b , b sung v n l u đ ngầ) và đ c bi t là đ m b o có đ ngu n
v n ph c v cho các d án c a doanh nghi p.
ây là ph

ng th c huy đ ng v n trong c ng n, trung và dài h n. Vay n ngân

hàng giúp doanh nghi p huy đ ng ngu n v n l n nhanh chóng, m c đ r i ro th p h n
(ngân hàng s gia h n n u đ n k thanh toán ch a tr đ c n , s giúp đ c a phía
Nhà n cầ). Tuy nhiên hình th c này c ng có nh c đi m nh t đ nh. ó là các h n
ch v đi u ki n tín d ng, quy mô ngu n v n vay, ki m soát c a ngân hàng và chi phí
s d ng v n.
Doanh nghi p mu n vay v n ngân hàng ph i đ m b o các đi u ki n sau: có m c
đích s d ng v n vay h p pháp, có kh n ng tài chính đ m b o tr n đúng h n, có d
án đ u t , ph ng án s n xu t kinh doanh d ch v kh thi, có hi u qu và phù h p quy
đ nh pháp lu t. Sau khi th m đ nh h s , ngân hàng m i quy t đ nh cho vay hay
không. Các doanh nghi p nh s khó có u th b i h n ch tài s n th ch p. Các doanh
nghi p l n có uy tín l i thu n l i khi huy đ ng ngu n v n này.
Quy mô v n vay ph thu c vào m c đích s d ng v n. Quy mô này b h n ch
do quy đ nh h n m c tín d ng c a ngân hàng, giá tr tài s n th ch p, tính hi u qu và
kh thi c a d án v.vầ
i v i các doanh nghi p l n có th s d ng uy tín c a mình

đ vay tín ch p.
i v i các doanh nghi p v a và nh , khi tài s n th ch p không đ
có th nh bên th ba b o lãnh, tham gia vào qu b o lãnh tín d ng doanh nghi p v a
và nh ầ
Doanh nghi p vay v n c a ngân hàng ch u s giám sát trên hai ph ng di n:
doanh nghi p có s d ng v n đúng v i m c đích ban đ u hay không và doanh nghi p
có tr lãi và g c đúng k h n h p đ ng không.
Lãi su t vay ph thu c tình hình n n kinh t (l m phát), kì h n kho n vay (th i
gian vay càng dài thì lãi su t càng cao), ph thu c doanh nghi p có ph i đ i t ng u
đãi hay khôngầ ây là m c lãi su t c đ nh vì th doanh nghi p ph i tr lãi đ nh k
cho ngân hàng ngay c khi làm n không có lãi. Lãi su t vay v n chính là chi phí huy
đ ng v n. Ch ng h n doanh nghi p vay ti n v i lãi su t 10% thì chi phí v n vay tr c
10

Thang Long University Library


thu chính là 10%. N u lãi su t quá cao thì doanh nghi p ph i gánh ch u chi phí l n và
làm gi m thu nh p c a doanh nghi p.
1.2.2.2. Huy đ ng t tín d ng th

ng m i

ây là hình th c huy đ ng n ng n h n. Tín d ng th ng m i là quan h tín
d ng gi a các doanh nghi p, đ c th c hi n d i hình th c mua bán ch u, mua bán tr
ch m hay tr góp hàng hóa. Là lo i tín d ng r t ph bi n trong tín d ng qu c t , gi a
các nhà doanh nghi p c p cho nhau vay, không có s tham gia c a ngân hàng ho c
c ng có th hi u là lo i tín d ng đ c c p b ng hàng hóa d ch v ch không ph i b ng
ti n. Khi doanh nghi p mua hàng hóa ch a ph i tr ti n ngay, mà đ c nhà cung c p
cho vay. n th i h n th a thu n, doanh nghi p mua ph i hoàn tr c v n và lãi cho

doanh nghi p bán d

i hình th c ti n t .

Chi phí c a tín d ng th ng m i chính là chênh l ch gi a giá bán ch u và giá tr
ti n ngay. Thông th ng các nhà cung c p đ a ra đi u kho n khuy n khích ng i mua
tr ti n s m, ví d : “2/10 net 40” t c là ng i mua hàng s đ c chi t kh u 2% n u
thanh toán trong vòng 10 ngày, n u không s ph i tr đ y đ sau 10 ngày và đ c tr
ch m trong vòng 40 ngày. Khi đó chi phí c a tín d ng th ng m i là chi phí khi ng
mua không thanh toán đ c trong th i h n h ng chi t kh u.

i

360 x i

T l chi phí =

(100-i) x (n-t)

Trong đó: i là t l chi t kh u
n là s ngày mua ch u
t là s ngày h

ng chi t kh u

T l chi phí/ n m v i đi u kho n 2/10 net 40 =

360 x 2

= 24,49%

(100-2) x (40-10)

Nh v y, chi phí cho kho n tín d ng này khá cao. ây là ngu n huy đ ng d
dàng, đ n gi n và ti n d ng, không ph i ch u s giám sát c a ngân hàng nh ng ch
chi m d ng đ c trong th i gian ng n, h n ch v quy mô tín d ng và lãi su t ng m
n cao h n so v i lãi su t có k h n t ng đ ng c a v n vay t ngân hàng.

1.2.2.3. Phát hành trái phi u
ây là hình th c vay n trong trung và dài h n. Trái phi u là m t công c n quy
đ nh ngh a v ch th phát hành (ng i vay) ph i tr cho trái ch (ng i cho vay) m t
kho n ti n nh t đ nh (lãi vay) trong m t th i gian c th và ph i hoàn tr kho n v n
ban đ u khi đáo h n. Doanh nghi p ch đ c phát hành m t l ng trái phi u nh t đ nh
d i s cho phép c a y ban ch ng khoán Nhà n c. Lãi su t trái phi u thông th ng
th p h n lãi su t cho vay c a ngân hàng và l i t c c phi u th ng. Khác v i c

11


phi u, ng

i s h u trái phi u (trái ch ) không có quy n tham gia và bi u quy t các

v n đ c a doanh nghi p. H ng n m, doanh nghi p thanh toán lãi theo ph

ng th c tr

lãi tr c ho c tr sau theo k h n sáu tháng ho c m t n m và ch tr g c vào cu i k
nên ngu n v n này r t “cu n hút” doanh nghi p. Chi phí n vay tr c thu đ c tính
nh sau:

T l chi phí =

D
Po - F

Trong đó: D: Trái t c chia vào cu i n m
Po: Th giá trái phi u t i th i đi m phát hành
F: Chi phí phát hành
Ví d : Công ty phát hành trái phi u v i m nh giá $100/trái phi u. Lãi su t c
đ nh 10%/n m. Giá bán d ki n trên th tr
$1/trái phi u.
T l chi phí =

ng là $110/trái phi u. Chi phí phát hành

100*10%
110-1

= 9,17%

M t doanh nghi p có th phát hành các lo i trái phi u sau:
Trái phi u có lãi su t c đ nh: đây là lo i trái phi u phi u ph bi n nh t.

c nh

tranh v i trái phi u Chính ph và trái phi u c a các công ty khác, doanh nghi p ph i
đ a ra m t m c lãi suât h p d n. Lãi su t cao s thu hút ng i đ u t nh ng chi phí tr
lãi l n;
Trái phi u có lãi su t th n i: lo i trái phi u mà doanh nghi p tr lãi su t th n i
theo lãi su t th tr ng;

Trái phi u có th thu h i: lo i trái phi u doanh nghi p đ
h n th i h n;
Trái phi u chuy n đ i: ch có công ty c ph n m i đ

c phép thu h i s m

c phát hành.

ây là lo i

trái phi u cho phép trái ch chuy n đ i sang c phi u ph thông m t m c giá xác
đ nh trong m t th i gian xác đ nh. Vi c chuy n t trái phi u sang c phi u làm gi m
v n n , t ng v n ch s h u, có th khi n doanh nghi p khó ki m soát c u trúc v n do
quy n l a ch n chuy n đ i thu c v trái ch ;
l

Trái phi u kèm quy n mua c phi u: cho phép trái ch đ c mua thêm m t s
ng c phi u th ng v i m c giá xác đ nh trong th i gian xác đ nh;

Trái phi u có tài s n đ m b o: là trái phi u đ c đ m b o b ng tài s n c a doanh
nghi p ho c c a bên th ba. Các tài s n đ m b o này th ng là b t đ ng s n, nhà
x ng, máy mócầ T ng giá tr trái phi u phát hành không đ c v t quá giá tr tài
s n đ m b o;
12

Thang Long University Library


Trái phi u không có tài s n đ m b o: đây là lo i trái phi u doanh nghi p phát
hành khá ph bi n, có lãi su t huy đ ng cao. Th

ng ch các doanh nghi p l n, có uy

tín m i phát hành thành công lo i trái phi u này.
Nh v y, trái phi u, dù không ph i vô th i h n nh c phi u nh ng th

ng có

th i gian đáo h n dài h n vay ngân hàng, lãi su t c ng th ng đ c c đ nh trong su t
quá trình vay. ây chính là u đi m quan tr ng cho nh ng doanh nghi p c n v n đ u
t vào nh ng d án dài h n và có dòng ti n n đ nh. Ngoài ra, vì là công c n nên các
chi phí liên quan đ n trái phi u (lãi su t, chi phí phát hành, b o hi m) đ u đ c tr
thu nh chi phí v n vay ngân hàng. i u này giúp doanh nghi p có th gi m b t gánh
n ng v thu .
1.3. Các nhân t

nhăh

ngăđ n vi căhuyăđ ng v n c a doanh nghi p

Tùy thu c vào t ng th i đi m mà vi c huy đ ng v n c a doanh nghi p có th
đ c ti n hành thu n l i hay không. Có r t nhi u nguyên nhân nh h ng t i kh n ng
huy đ ng v n c a doanh nghi p.
1.3.1. Nhân t khách quan
1.3.1.1. Môi tr
M t môi tr

ng chính tr - pháp lu t
ng chính tr

n đ nh s đ m b o cho s t ng tr

ng b n v ng giúp

thu hút các ngu n v n đ u t . T khi chuy n sang n n kinh t th tr ng, m i doanh
nghi p đ c t do l a ch n ngành ngh kinh doanh theo đúng quy đ nh c a pháp lu t
và kh n ng c a mình. Nhà n

c t o hành lang pháp lỦ và môi tr

ng thu n l i cho

doanh nghi p phát tri n s n xu t kinh doanh theo nh ng ngành ngh mà doanh nghi p
đã l a ch n và h ng các ho t đ ng đó theo chính sách qu n lý kinh t v mô. Vì v y,
ch m t thay đ i nh trong c ch qu n lý và chính sách c a nhà n c c ng nh h ng
đ n ho t đ ng c a doanh nghi p nh : vi c quy đ nh trích kh u hao, t l trích l p các
qu , các v n b n chính sách v thu ... Nói chung, s thay đ i c ch và chính sách c a
nhà n c s gây r t nhi u khó kh n cho vi c s d ng v n có hi u qu trong doanh
nghi p. Song n u doanh nghi p nhanh chóng n m b t đ c nh ng thay đ i và thích
nghi thì s đ ng v ng trên th tr ng và có đi u ki n đ phát tri n và m r ng kinh
doanh, phát huy kh n ng sáng t o trong qu n lỦ đi u hành ho t đ ng s n xu t kinh
doanh. Các chính sách, b lu t Nhà n

c ban hành nh lu t đ u t , lu t xây d ng, lu t

đ t đai, lu t thu , ầ s là công c giúp khuy n khích, đ m b o thu hút v n đ u t vào
các d án, nh m đ t hi u qu kinh t cao.
1.3.1.2. Môi tr

ng kinh t

Ho t đ ng huy đ ng và s d ng v n b nh h ng tr c ti p b i các ch tiêu kinh
t nh t c đ t ng tr ng, thu nh p, tình tr ng th t nghi p, l m phátầ Khi huy đ ng
v n, doanh nghi p c n phân tích k các ch tiêu đó và tính đ n các r i ro liên quan nh
13


r i ro v m nh giá, t su t, h i đoáiầ Khi tình hình n n kinh t

n đ nh, các nhà đ u

t s m r ng đ u t , quan tâm đ n nhi u l nh v c. T đó doanh nghi p d dàng kêu
g i đ u t , vay v n c a các đ i tác. Ng c l i n u th tr ng di n bi n theo chi u
h ng x u, đ u t c ng b thu h p, các doanh nghi p s khó kh n trong vi c vay v n
bên ngoài, đ ng th i th tr ng tiêu th h p đi c ng làm doanh thu và l i nhu n c a
doanh nghi p gi m sút đ ng ngh a ngu n v n n i b gi m khi n kh n ng huy đ ng
v n b nh h ng.
Bên c nh đó, s phát tri n c a th tr ng tài chính và các t ch c tài chính c ng
góp ph n thúc đ y m nh m s phát tri n kinh t . Hi n nay, các ph ng th c huy đ ng
v n m i t phát hành c phi u trên th tr ng ch ng khoán trong và ngoài n c, phát
hành trái phi u ra th tr

ng n

c ngoài hay thu hút đ u t t các qu đ u t n

c

ngoài ch a đ c các doanh nghi p xem xét s d ng m t cách phù h p. Do đó, vi c
huy đ ng v n dài h n cho doanh nghi p còn g p nhi u h n ch và khó kh n, quy mô

v n ch a đáp ng đ c nhu c u m r ng phát tri n c a doanh nghi p. n c ta hi n
nay th tr ng tài chính ch a phát tri n hoàn ch nh, các chính sách công c n trung và
dài h n còn h n ch , giá c a v n ch a th c s bi n đ ng theo giá th tr ng mà ch
y u là giá áp đ t. ây là đi u h t s c khó kh n cho các doanh nghi p trong vi c huy
đ ng v n cho s n xu t kinh doanh c ng nh th c hi n chính sách đ u t trong tr ng
h p có v n nhàn r i.
1.3.2. Nhân t ch quan
1.3.2.1. L nh v c ho t đ ng c a doanh nghi p
Doanh nghi p ho t đ ng trong l nh v c mà có t su t l i nhu n cao, th tr ng
l n và n đ nh s thu hút đ c r t nhi u nhà đ u t quan tâm, t đó d n đ n kh n ng
huy đ ng v n c ng s cao h n. Thêm vào đó, ho t đ ng trong các l nh v c kinh doanh
m i là m t u th cho các doanh nghi p khi thu hút đ u t . Khi m t ngành m i xu t
hi n, doanh nghi p s d dàng chi m l nh th tr ng. n khi các công ty khác b t đ u
quan tâm vào l nh v c này thì doanh nghi p đã có ch đ ng trên th tr ng, có u th
thu hút các nhà đ u t .
1.3.2.2. Hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p
Hi u qu s n xu t kinh doanh ph n nh ch t l
đ nh b i t s gi a k t qu đ t đ

ng ho t đ ng kinh t và đ

c xác

c v i chi phí b ra, t đó quy t đ nh kh n ng huy

đ ng v n c a doanh nghi p. ánh giá tình tr ng tài chính doanh nghi p t i th i đi m
c n huy đ ng b ng vi c tính toán các ch c n b n nh : kh n ng thanh toán, ch s n ,
ch s ho t đ ng, ch s doanh l i.
ng th i tính toán l i các ch tiêu theo ph ng án
huy đ ng khác nhau. Trên c s đó l a ch n m c tiêu, ph ng án huy đ ng c th .

Hi u qu s n xu t kinh doanh càng cao thì doanh nghi p càng thu hút đ c nhi u nhà
14

Thang Long University Library


đ u t quan tâm chú Ủ. Trái l i, khi s n xu t kinh doanh không đ t hi u qu , v n b
đ ng không l u thông thì doanh nghi p khó có kh n ng huy đ ng v n vì không t o
đ

c ni m tin v kh n ng thanh toán đ i v i nh ng ng

i cho vay.

1.3.2.3. M i quan h c a doanh nghi p v i ngân hàng và các t ch c tài chính
Doanh nghi p có uy tín và m i quan h t t v i các ngân hàng và các t ch c tài
chính thì vi c vay v n s g p nhi u thu n l i h n nh đ c h ng u tiên trong lãi
su t, không c n tài s n th ch p khi vay v nầ i u này s giúp gi m thi u các chi phí
trong vi c huy đ ng v n đ doanh nghi p có th s d ng t i đa toàn ngu n l c, t ng
c ng hi u qu s n xu t kinh doanh.
1.3.2.4. Trình đ qu n lý c a doanh nghi p
ây là y u t vô cùng quan tr ng đ i v i k t qu kinh doanh c a doanh nghi p.
M t b máy qu n lý t t có trình đ qu n lý cao s giúp cho ho t đ ng c a doanh
nghi p đ t k t qu cao và ng c l i. Do đó doanh nghi p ph i nâng cao trình đ qu n
lỦ đ c bi t là đ i v i cán b qu n lý tài chính v chuyên môn nghi p v và tinh th n
trách nhi m đ đ m b o an toàn v tài chính trong quá trình ho t đ ng kinh doanh. T
đó t o uy tín trên th tr

ng c ng nh là n n t ng cho công tác huy đ ng v n.

15