GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN LƯU ĐỘNG TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN Ô TÔ VIỆT HÙNG

B
TR

GIÁO D Că ÀOăT O
NGă I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU S D NG
V NăL Uă
NG T I CÔNG TY TRÁCH
NHI M H U H N ÔTÔ VI T HÙNG

SINH VIÊN TH C HI N
MÃ SINH VIÊN
CHUYÊN NGÀNH

HÀ N I ậ 2014

: NGUY N TH NGUY T
: A18951
: TÀI CHÍNH


B
TR

GIÁO D Că ÀOăT O

NGă I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHÓA LU N T T NGHI P

TÀI:

GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU S D NG
V NăL Uă
NG T I CÔNG TY TRÁCH
NHI M H U H N ÔTÔ VI T HÙNG

Giáoăviênăh ng d n
Sinh viên th c hi n
Mã sinh viên
Chuyên ngành

: Th.s Ph m Th B o Oanh
: Nguy n Th Nguy t
: A18951
: Tài chính

HÀ N I ậ 2014

Thang Long University Library


L I C Mă N
u tiên, em xin trân tr ng c m n cô giáo Ths. Ph m Th B o Oanh, ng i đư
tr c ti p h ng d n , giúp em hoàn thành t t bài khóa lu n này.

Em xin chân thành c m n các th y cô trong tr ng, các cô chú, anh ch trong
ban lưnh đ o Công ty TNHH Ôtô Vi t Hùng đư giúp đ em trong quá trình nghiên c u
và tìm hi u th c t v a qua.
Cu i cùng, em xin c m n gia đình, b n bè, nh ng ng
ng h em trong su t th i gian qua.

i đư bên c nh, giúp đ và

Em xin trân tr ng c m n!
Sinh viên

Nguy n Th Nguy t


L I CAM OAN
Tơi xin cam đoan Khố lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n và không sao chép t các cơng trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n là có ngu n g c và đ c
trích d n rõ ràng.
Tơi xin ch u trách nhi m v l i cam đoan này!
Sinh viên

Nguy n Th Nguy t

Thang Long University Library


M CL C
CH
NGă1:ăLụăLU N CHUNG V V NăL Uă

NG VÀ NÂNG CAO HI U
QU S D NG V NăL Uă
NG C A DOANH NGHI P ..................................1
1.1. V năl uăđ ng ...........................................................................................................1
1.1.1. Khái ni m v n l u đ ng .......................................................................................1
1.1.2. c đi m c a v n l u đ ng .................................................................................1
1.1.3. Vai trò c a v n l u đ ng ......................................................................................2
1.1.4. Phân lo i v n l u đ ng ........................................................................................3
1.2. Hi u qu s d ng v năl uăđ ng c a doanh nghi p .............................................5
1.2.1. Khái ni m ..............................................................................................................5
1.2.2. S c n thi t ph i nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng trong doanh nghi p.6
1.2.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n l u đ ng .......................................7
1.2.3.1. Nhóm ch tiêu đánh giá kh n ng sinh l i ..........................................................7
1.2.3.2. Nhóm ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n ..............................................8
1.2.3.3. Nhóm ch tiêu đánh giá tài s n – ngu n v n ....................................................11
1.2.3.4. Nhóm ch tiêu đánh giá qu n lý n ..................................................................12
1.2.3.5. Nhóm ch tiêu đánh giá kh n ng thanh toán ..................................................13
1.2.4. Các y u t nh h ng đ n vi c nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng c a
doanh nghi p ................................................................................................................14
1.2.4.1. Các nhân t khách quan ...................................................................................14
1.2.4.2. Các nhân t ch quan .......................................................................................16
CH
NGă 2:ă TH C TR NG HI U QU S D NG V Nă L Uă
NG C A
CÔNG TY TRÁCH NHI M H U H N ÔTÔ VI T HÙNG ................................19
2.1. T ng quan v Công ty trách nhi m h u h n Ơtơ Vi t Hùng ...........................19
2.1.1. Q trình hình thành và phát tri n c a Cơng ty trách nhi m h u h n Ơtơ
Vi t Hùng ......................................................................................................................19
2.1.2. C c u t ch c c a Cơng ty trách nhi m h u h n Ơtơ Vi t Hùng .................20
2.1.3. Ch c n ng, nhi m v c a t ng b ph n trong công ty theo nguyên t c t ng

ph n. ..............................................................................................................................20
2.1.4. Ngành ngh kinh doanh c a Công ty trách nhi m h u h n Ơtơ Vi t Hùng ..22
2.1.5. Quy trình s n xu t kinh doanh chung c a Cơng ty trách nhi m h u h n Ơtơ
Vi t Hùng ......................................................................................................................23
2.1.6. Mơ t quy trình b o d ng và s a ch a ô tô t i Cơng ty trách nhi m h u h n
Ơtơ Vi t Hùng. ..............................................................................................................25
2.2. Tình hình k t qu ho tăđ ng kinh doanh c a Công ty trách nhi m h u h n
Ơtơ Vi tăHùngăgiaiăđo năn mă2011ăậ 2013 ................................................................27


2.2.1. Tình hình doanh thu – chi phí – l i nhu n trong Công ty trách nhi m h u
h n Ơtơ Vi t Hùng giai đo n n m 2011 – 2013..........................................................27
2.2.2. C c u tài s n l u đ ng c a Công ty trách nhi m h u h n Ơtơ Vi t Hùng giai
đo n n m 2011 – 2013..................................................................................................34
2.3. Th c tr ng s d ng hi u qu v năl uăđ ng c a Công ty trách nhi m h u h n
ôtô Vi tăHùngăgiaiăđo năn mă2011ăậ 2013. ................................................................48
2.3.1. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n l u đ ng .....................................48
2.3.1.1. Nhóm ch tiêu đánh giá kh n ng sinh l i ........................................................48
2.3.1.2. Nhóm ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n ............................................51
2.3.1.3. Nhóm ch tiêu đánh giá tài s n – ngu n v n ....................................................59
2.3.1.4. Nhóm ch tiêu đánh giá qu n lý n ..................................................................61
2.3.1.5. Nhóm ch tiêu thanh kho n ...............................................................................64
2.3.2. ánh giá th c tr ng hi u qu s d ng v n l u đ ng c a Công ty trách nhi m
h u h n Ơtơ Vi t Hùng ................................................................................................66
2.3.2.1. K t qu đ t đ c ..............................................................................................66
2.3.2.2. H n ch còn t n t i...........................................................................................67
2.3.2.3. Nguyên nhân c a h n ch .................................................................................69
CH
NGă 3:ă GI I PHÁP NÂNG CAO HI U QU S D NG V Nă L Uă
NG T I CÔNG TY TRÁCH NHI M H U H N ÔTÔ VI T HÙNG ...........71

3.1.ă nhă h ng kinh doanh c a Công ty trách nhi m h u h n Ơtơ Vi t Hùng
trong th i gian t i. .......................................................................................................71
3.2. M t s gi iăphápăc ăb n nh m nâng cao hi u qu s d ng v năl uăđ ng t i
Cơng ty trách nhi m h u h n Ơtơ Vi t Hùng. .........................................................72
3.2.1. L a ch n m t cách h p lý các hình th c hình thành và khai thác v n l u
đ ng. ..............................................................................................................................72
3.2.2. Qu n lý t t ngu n v n b ng ti n trong công ty. ................................................73
3.2.3. T ng c ng công tác qu n lý hàng t n kho trong công ty. ..............................74
3.2.4. Qu n lý ch t ch các kho n n ph i thu, đ ng th i xác đ nh các chính sách
tín d ng th ng m i h p lý, h n ch t i đa l ng v n b chi m d ng......................76
3.2.5. T ng c ng đ i m i và đ u t các tài s n c đ nh, áp d ng ti n b khoa h c
k thu t. .........................................................................................................................77
3.2.6. T ch c t t vi c tiêu th nh m đ y nhanh t c đ luân chuy n v n l u đ ng. .78
3.2.7. Có nh ng bi n pháp phòng ng a r i ro có th x y ra. ....................................79
3.2.8. ào t o b i d ng cán b , hoàn thi n b máy nh m nâng cao h n n a n ng
l c qu n lý.....................................................................................................................80
3.3. Ki n ngh ...............................................................................................................81
3.3.1. Ki n ngh đ i v i Chính ph ..............................................................................81

Thang Long University Library


DANH M C CÁC T

VI T T T

Ký hi u vi t t t
DTBH
CCDV

Tênăđ yăđ
Doanh thu bán hàng
Cung c p d ch v

GTGT
GVHB

Giá tr gia t ng
Giá v n hàng bán

KH
SXKD
TNDN

Khách hàng
S n xu t kinh doanh
Thu nh p doanh nghi p

TNHH

Trách nhi m h u h n

TSC
TSDH

Tài s n c đ nh
Tài s n dài h n

TSL
TSNH

Tài s n l u đ ng
Tài s n ng n h n

VCSH
VL

V n ch s h u
V n l u đ ng


DANH M C B NG BI U, HÌNH V ,ă

TH

B ng 2.1: B ng Báo cáo k t qu kinh doanh c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng giai
đo n n m 2011 – 2013. .................................................................................................28
B ng 2.2: B ng Cân đ i k tốn c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng giai đo n n m
2011 – 2013. ..................................................................................................................35
B ng 2.3: C c u tài s n ng n h n c a Công ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng giai đo n n m
2011 – 2013. ..................................................................................................................39
B ng 2.4: C c u v n l u đ ng c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng giai đo n n m
2011 – 2013. ..................................................................................................................44
B ng 2.5: Ch tiêu kh n ng sinh l i c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng giai đo n n m
2011 – 2013. ..................................................................................................................48
B ng 2.6: H s sinh l i c a VL

c a Công ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng giai đo n n m

2011 – 2013. ..................................................................................................................51

B ng 2.7: Ch tiêu đánh giá kh n ng thu n c a VL c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t
Hùng giai đo n n m 2011 – 2013..................................................................................52
B ng 2.8: Ch tiêu đánh giá kh n ng quay vịng kho c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t
Hùng giai đo n n m 2011 – 2013..................................................................................53
B ng 2.9: Ch tiêu đánh giá kh n ng tr n c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng giai
đo n n m 2011 – 2013. .................................................................................................55
B ng 2.10: Th i gian quay vòng ti n trung bình c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng
giai đo n n m 2011 – 2013. ..........................................................................................56
B ng 2.11: Các ch tiêu đánh giá hi u su t s d ng v n l u đ ng c a Cơng ty TNHH
Ơtơ Vi t Hùng giai đo n n m 2011 – 2013. ..................................................................58
B ng 2.12: Ch tiêu đánh giá m c đ t ch tài chính c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t
Hùng giai đo n n m 2011 – 2013..................................................................................62
B ng 2.13: Ch tiêu đánh giá kh n ng thanh tốn lưi vay c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t
Hùng giai đo n n m 2011 – 2013..................................................................................63
B ng 2.14: Nhóm ch tiêu thanh kho n c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng giai đo n
n m 2011 – 2013. ..........................................................................................................64
Bi u đ 2.1: S bi n đ i trong doanh thu bán hàng và cung c p d ch v c a Cơng ty
TNHH Ơtơ Vi t Hùng trong giai đo n n m 2011 – 2013............................................ 29
Bi u đ 2.2: S bi n đ i trong doanh thu thu n c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng
trong giai đo n n m 2011 – 2013 ..................................................................................30
Bi u đ 2.3: S bi n đ i trong giá v n hàng bán c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng
trong giai đo n n m 2011 – 2013 ..................................................................................31

Thang Long University Library


Bi u đ 2.4: S bi n đ i l i nhu n k toán tr

c thu nh p doanh nghi p c a Cơng ty

TNHH Ơtơ Vi t Hùng trong giai đo n n m 2011 – 2013 .............................................32
Bi u đ 2.5: S bi n đ i trong l i nhu n rịng c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng
trong giai đo n n m 2011 – 2013 ..................................................................................34
Bi u đ 2.6: S bi n đ i trong c c u tài s n c a Công ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng trong
giai đo n n m 2011 – 2013 ...........................................................................................38
Bi u đ 2.7: S bi n đ i trong c c u tài s n ng n h n c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t
Hùng trong giai đo n n m 2011 – 2013 ........................................................................40
Bi u đ 2.8: S bi n đ i trong c c u v n c a Công ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng trong
giai đo n n m 2011 – 2013 ...........................................................................................43
Bi u đ 2.9: S bi n đ i trong c c u v n ng n h n c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t
Hùng trong giai đo n n m 2011 – 2013 ........................................................................45
Bi u đ 2.10: Kh n ng sinh l i c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng so v i trung bình
ngành kinh doanh th ng m i và d ch v .....................................................................50
Bi u đ 2.11: Th i gian quy vịng ti n trung bình c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng
giai đo n n m 2011 – 2013. ..........................................................................................56
S đ 1.1: Chu trình m t vịng luân chuy n v n l u đ ng............................................ 1
S đ 1.2: S đ các ngu n hình thành v n l u đ ng.....................................................4
S đ 2.1: C c u t ch c c a Công ty TNHH ôtô Vi t Hùng .....................................20
S đ 2.2 Quy trình s n xu t kinh doanh chung ...........................................................24
S đ 2.3: Quy trình s a ch a và b o d ng ơtơ ..........................................................26
Hình 2.1: Mơ hình chính sách qu n lý v n l u đ ng c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t
Hùng giai đo n n m 2011 – 2013..................................................................................59
Hình 2.2: Mơ hình qu n lý n c a Cơng ty TNHH Ơtơ Vi t Hùng giai đo n n m 2011
– 2013. ...........................................................................................................................61


L IM

U

Tínhăc păthi tăc aăđ ătƠi
Ho t đ ng trong n n kinh t , đ c bi t là trong giai đo n h i nh p v i n n kinh t
khu v c và th gi i, các doanh nghi p Vi t Nam ph i đ ng đ u v i nhi u khó kh n,
m t trong nh ng v n đ đó chính là v n. V n là đi u ki n không th thi u khi ti n

1

hành thành l p doanh nghi p, là chìa khóa, là ph ng ti n đ bi n các ý t ng kinh
doanh thành hi n th c, hi u qu s d ng v n quy t đ nh s thành – b i c a m t ý
t ng kinh doanh hay th m chí c a c m t doanh nghi p. Vì v y vi c qu n lý v n, s
d ng hi u qu ngu n v n và làm th nào đ nâng cao hi u qu s d ng v n ln là bài
tốn đ c đ t ra cho các nhà qu n tr trong đi u ki n n n kinh t c nh tranh ngày càng
kh c li t hi n nay.
M t th c t đáng quan tâm hi n nay, đ i v i các doanh nghi p đ c bi t là v i các
doanh nghi p v a và nh đ đ m b o đ v n cho các ho t đ ng s n xu t kinh doanh
di n ra bình th ng, liên t c là r t khó. Vì v y vi c s d ng hi u qu VL
các nhà qu n tr doanh nghi p h t s c trú tr ng, quan tâm.

đang đ

c

Công ty TNHH ô tô Vi t Hùng là m t doanh nghi p s n xu t kinh doanh trong
l nh v c s a ch a ph ng ti n v n t i, c u h , kinh doanh ph tùng,… có s d ng
l ng VL chi m t l l n. Th y đ c t m quan tr ng c a VL đ i v i s t n t i vào
phát tri n c a công ty, k t h p v i nh ng ki n th c đư h c cùng th i gian th c t p
công ty TNHH ô tô Vi t Hùng và s h ng d n nhi t tình c a Th.s Ph m Th B o
Oanh, em l a ch n đ tài: ắGi i pháp nâng cao hi u qu s d ng v năl uăđ ng t i
Công ty trách nhi m h u h n Ơtơ Vi t Hùng” làm đ tài cho khóa lu n t t nghi p
ch ng trình đào t o b c đ i h c c a mình.

2

M căđíchănghiênăc u
Thơng qua q trình nghiên c u, khóa lu n t p chung làm rõ ba m c tiêu sau:

- H th ng hóa l i c s lý lu n v hi u qu s d ng v n l u đ ng c a doanh
nghi p.
- Phân tích làm rõ th c tr ng hi u qu s d ng v n l u đ ng c a Cơng ty TNHH
Ơtơ Vi t Hùng.
- Tìm ra gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng t i Cơng ty TNHH
Ơtơ Vi t Hùng.
3

iăt ngăvƠăph măviănghiênăc u
i t ng nghiên c u: v n l u đ ng, hi u qu s d ng v n l u đ ng c a doanh

nghi p.
Ph m vi nghiên c u: hi u qu s d ng v n l u đ ng c a Công ty trách nhi m
h u h n Ơtơ Vi t Hùng giai đo n n m 2011 – 2013.

Thang Long University Library


4

Ph

ngăphápănghiênăc u
tài s d ng k t h p nhi u ph

ng pháp nghiên c u song ch y u s d ng các

ph ng pháp th ng kê, so sánh, phân tích t ng h p d a trên s li u đ
tình hình th c t c a cơng ty.

c cung c p và

K tăc uăc aăkhóaălu n
Ngồi l i m đ u; k t lu n; danh m c các t vi t t t; danh m c b ng bi u, đ th ,
s đ , cơng th c, k t c u c a khóa lu n bao g m ba ph n chính nh sau:
5

Ch

ngă 1:ă LỦă lu n chung v v nă l uă đ ng và nâng cao hi u qu s d ng

v năl uăđ ng.
Ch ngă2:ăTh c tr ng s d ng v năl uăđ ng c a Công ty trách nhi m h u
h n Ơtơ Vi t Hùng.
Ch

ngă3:ăGi i pháp nâng cao hi u qu s d ng v năl uăđ ng t i Công ty

trách nhi m h u h n Ơtơ Vi t Hùng.


CH

NGă1:ăLụăLU N CHUNG V V NăL Uă
NG VÀ NÂNG CAO HI U

QU S D NG V NăL Uă
NG C A DOANH NGHI P

1.1. V năl uăđ ng
1.1.1. Khái ni m v n l u đ ng
V n l u đ ng là bi u hi n b ng ti n c a toàn b các TSL c a doanh nghi p,
tham gia toàn b và tr c ti p vào quá trình ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.
Chi ti t h n, v n l u đ ng là giá tr nh ng tài s n l u đ ng mà doanh nghi p đư
đ u t vào quá trình s n xu t kinh doanh, đó là s v n b ng ti n ng ra đ mua s m
các tài s n l u đ ng s n xu t và tài s n l u đ ng l u thông nh m đ m b o cho quá
trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p đ c th c hi n th ng xuyên và liên t c.
Trong đó, tài s n l u đ ng là nh ng tài s n có giá tr th p và có th i gian s
d ng, thu h i v n trong vòng m t n m ho c trong m t chu k kinh doanh.
Qua m t chu k s n xu t, kinh doanh VL đ c chuy n hóa thành nhi u hình
th c khác nhau. u tiên khi tham gia vào quá trình s n xu t VL th hi n d i tr ng
thái s khai c a mình là ti n t , qua các giai đo n nó chuy n thành các s n ph m d
dang hay bán thành ph m. Giai đo n cu i cùng c a quá trình s n xu t kinh doanh,
VL đ c chuy n hóa vào thành ph m. Khi thành ph m này đ c bán trên th tr ng
s thu v ti n t - hình thái ban đ u c a VL . M t chu k s n xu t kinh doanh có
th đ c mơ t theo chu trình sau:
S ăđ 1.1: Chu trình m t vịng ln chuy n v năl uăđ ng
1.V n b ng ti n

Mua v t t

S n xu t
V n d tr SX

V n trong SX
S n ph m

Hàng hóa

V n b ng ti n
(Ngu n:PGS TS L u Th H

ng, Giáo trình Tài chính doanh nghi p – i h c
Kinh t qu c dân, NXB Th ng kê,2005)

1.1.2. c đi m c a v n l u đ ng
Quá trình s n xu t kinh doanh VL

c a các doanh nghi p không ng ng v n

đ ng qua các giai đo n c a chu k : d tr , s n xu t và l u thong. Vì v y VL
đ c đi m c b n sau:

có các

VL đ c chuy n qua nhi u hình thái bi u hi n khác nhau qua t ng giai
đo n trong quá trình s n xu t: T hình thái v n ti n t ban đ u, VL chuy n sang
1

Thang Long University Library


v n v t t hàng hóa d tr và v n s n xu t, r i cu i cùng l i tr v hình thái v n ti n
t , đúng v i s đ v v n c a Karl Marx “T - H ậ SX - ầă- H’ăậ T’”. Các giai đo n
c a vòng tu n hồn đó ln đan xen v i nhau khơng tách bi t riêng r . Ngoài ra, t i
m t th i đi m, VL c ng t n t i t t c các hình thái khác nhau nh : ti n và các

kho n t ng đ ng ti n, các kho n đ u t tài chính ng n h n, các kho n ph i thu ng n
h n, hàng t n kho, tài s n ng n h n khác.
Toàn b giá tr đ
doanh thu bán hàng: VL
b giá tr vào giá thành s
sau khi bán hàng và thu ti

c chuy n m t l n vào thành ph m và thu h i thông qua
tham gia vào m t chu k s n xu t kinh doanh, chuy n toàn
n ph m m i đ c t o ra. Nó đ c thu h i m t l n toàn b
n v . Lúc đó k t thúc m t chu k s n xu t kinh doanh, c ng

k t thúc m t vòng luân chuy n VL .
T c đ luân chuy n VL nhanh hay ch m ph thu c vào ngành ngh kinh
doanh và s n ph m đ c cung c p: Sau m i chu k tái s n xu t, VL hồn thành m t
vịng chu chuy n g i là vòng quay VL .
i v i m i doanh nghi p, vòng quay này
càng nhanh thì doanh thu càng cao và gi m đ c chi phí s d ng v n, làm t ng thu nh p
cho doanh nghi p v i đi u ki n Tă<ăT’ (T và T’ trong s đ v n c a Karl Marx).
i v i doanh nghi p kinh doanh th ng m i và d ch v , s n ph m c a ngành
kinh doanh này là nh ng d ch v cung c p cho khách hàng ho c thành ph m v bán l i
(doanh nghi p th ng m i), VL s đ c thu h i l i khi k t thúc d ch v . Nh v y,
th i gian luân chuy n VL nhanh do quá trình luân chuy n ch chuy n đ i t ti n
sang thành ph m r i sang ti n.
Còn đ i v i doanh nghi p kinh doanh s n xu t thì th i gian luân chuy n VL s
lâu h n do VL ph i tr i qua nhi u giai đo n s n xu t, tiêu th d n ph m, bi n đ i
d

i nhi u hình thái bi n hi n h n so v i ngành kinh doanh th ng m i và d ch v .
H n n a, tùy vào t ng lo i s n ph m khác nhau mà th i gian c n thi t đ luân

chuy n VL c ng khác nhau. Ví d : các s n ph m nh l ng th c, th c ph m thì th i
gian quay vịng v n r t nhanh, có th có nh ng s n ph m m t vàu tháng, vài ngày ho c
vài gi (nh bánh mì, th t,…) là v n đư quay h t m t vịng. Song có nh ng s n ph m
khác nh b t đ ng s n, TSC có giá tr l n thì th i gian c n thi t đ luân chuy n v n
lâu h n, có th m t vài tháng, vài n m th m chí là lâu h n.
Nh n xét:

i m khác bi t l n nh t gi a VL

và v n c đ nh trong doanh nghi p

đó là v n c đ nh chuy n d n giá tr c a nó vào s n ph m thơng qua m c kh u hao,
cịn VL chuy n tồn b giá tr c a nó vào giá tr s n ph m theo chu k s n xu t kinh
doanh c a doanh nghi p.
1.1.3. Vai trò c a v n l u đ ng
Làm cho quá trình s n xu t kinh doanh đ c di n ra m t cách liên t c không b
gián đo n: Trong quá trình s n xu t kinh doanh, VL c a doanh nghi p trong cùng m t
2


lúc đ
đó, VL

c phân b trên kh p các giai đo n và t n t i d

i nh ng hình th c khác nhau. Do

là đi u ki n c n và đ cho ho t đ ng SXKD c a doanh nghi p, do vai trị vơ

cùng to l n này nên vi c s d ng VL trong doanh nghi p là m t công vi c địi h i s
tính tốn chính xác và h p lý gi a các khâu, các giai đo n trong q trình SXKD thì m i
có th phát huy h t tác d ng và mang l i hi u qu thi t th c cho doanh nghi p.
Là công c ph n ánh và ki m tra quá trình v n đ ng c a v t t : Trong doanh
nghi p, s v n đ ng c a v n mà ch y u là VL ph n ánh s v n đ ng c a v t t .
Ngh a là trong doanh nghi p VL nhi u hay ít th hi n s l ng v t t hay hàng
hoá d tr
các khâu nhi u hay ít, ho c là VL luân chuy n nhanh hay ch m thì
ph n ánh v t t đ c s d ng có ti t ki m hay khơng, th i gian n m các khâu trong
s n xu t và l u đ ng s n ph m có h p lý hay khơng. Vì v y, qua tình hình luân
chuy n v n lao đ ng, chúng ta có th ki m tra m t cách tịan di n đ i v i vi c cung
ng, s n xu t và tiêu th c a doanh nghi p.
Nh v y, VL có vai trị vơ cùng quan tr ng quy t đ nh đ n s s ng còn c a
doanh nghi p, vi c khai thác s d ng ngu n v n này nh h ng tr c ti p đ n hi u
qu kinh doanh c a doanh nghi p, n u khai thác xu h ng và h p lý thì hi u qu kinh
doanh c a doanh nghi p s đ c nâng cao và ng c l i. i u này địi h i các doanh
nghi p trong q trình kinh doanh c a mình c n ph i đ nh h ng đúng đ ng qui mô c
c u c a l ng v n này, đ ng th i phân b h p lý thi u h t v n hay d th a d n đ n
lưng phí. Có nh v y, s phát huy h t các tác d ng c a v n l u đ ng trong c c u
ngu n v n kinh doanh.
1.1.4. Phân lo i v n l u đ ng
qu n lý và s d ng VL

có hi u qu , c n ph i ti n hành phân lo i VL .

VL c a doanh nghi p có th phân theo các tiêu th c khác nhau nh :
C n c vào q trình tu n hồn và ln chuy n c a VL : Cách phân lo i này
cho th y vai trò và s phân b c a VL trong giai đo n s n xu t, giúp cho doanh
nghi p có bi n pháp k p th i đ đi u ch nh c c u v n sao cho hi u qu nh t (nh vi c
h n ch v t li u và hàng t n kho…). Theo cách phân lo i này VL chia thành ba lo i:

VL trong khâu ế tr s n xu t: g m giá tr các kho n nguyên li u chính,
nguyên li u ph , nhiên li u, ph tùng thay th , v t li u đóng gói, cơng c , d ng c lao
đ ng nh .
VL trong khâu s n xu t: bao g m giá tr các kho n s n ph m d dang, bán
thành ph m, các kho n chi phí ch k t chuy n.
VL trong khâu l u thông: bao g m các kho n thành ph m; v n b ng ti n; các
kho n đ u t ng n h n; các kho n ph i thu; các kho n th ch p, ký c c, ký qu ng n
h n; các kho n v n trong thanh toán.

3

Thang Long University Library


C n c vào ngu n hình thành VL

(ngu n tài tr VL ): bao g m ngu n tài

tr dài h n và ngu n tài tr ng n h n. Cách phân lo i này cho th y k t c u v n l u
đ ng đ c hình thành b ng v n c a doanh nghi p hay t các kho n n . T đó có các
quy đ nh trong huy đ ng và qu n lý, s d ng v n l u đ ng h p lý h n.
Ngu n tài tr dài h n: là ngu n v n mà doanh nghi p huy đ ng v i th i h n trên
m t n m đ s d ng làm VL . Trong ngu n tài tr dài h n phân thành hai lo i là
ngu n v n ch s h u và ngu n v n n dài h n.
- Ngu n v n ch s h u bao g m: các kho n do ch s h u c a doanh nghi p
góp vào, có th đ c hình thành t ngân sách ho c có ngu n g c t ngân sách; ngu n
v n c ph n do phát hành c phi u; ngu n v n do liên doanh, liên k t; ngu n v n t
b sung t l i nhu n gi l i.
- Ngu n v n n dài h n: là nh ng kho n n dài h n c a doanh nghi p, th
sau m t n m ho c ph i tr sau m t k kinh doanh, không phân bi t đ i t

ng là

ng và m c

đích cho vay. N dài h n có th là vay ngân hàng ho c phát hành trái phi u dài h n.
Ngu n tài tr ng n h n: là nh ng kho n ti n mà doanh nghi p có trách nhi m
ph i tr trong vịng m t chu k kinh doanh, thông th
ng n h n bao g m nh ng kho n sau:
- N dài h n đ n h n tr .

ng là m t n m. Ngu n tài tr

- Tín d ng th ng m i.
- Tín d ng ngân hàng (trong m t kho ng th i gian ng n nh t, đây là ngu n tài tr
quan tr ng đ i v i doanh nghi p), các ngân hàng có th đáp ng nhu c u v n cho
doanh nghi p trong th i gian ng n nh t theo ph
vay luân chuy n.

ng th c cho vay theo món và cho

- Các kho n n ng n h n khác: bao g m các kho n nh l ng ph c p ph i tr
cho nhân viên, thu ph i n p cho Nhà n c, ti n ng tr c c a khách hàng, các kho n
chi phí ch a chi,…
Có th t ng h p các ngu n hình thành VL b ng s đ sau:
S ăđ 1.2:ăS ăđ các ngu n hình thành v năl uăđ ng
Vay ng n

h n

V N

Vay dài
h n
VCSH

L U
NG

(Ngu n: PGS TS L u Th H

ng, Giáo trình Tài chính doanh nghi p –

ih c

Kinh t qu c dân – NXB Th ng kê, 2005)
4


C n c vào hình thái bi u hi n c a VL , có th chia VL thành:
V n b ng ti n: Bao g m ti n m t hi n có, ti n g i ngân hàng, và các kho n ti n
đang chuy n. Nó đ c s d ng đ đáp ng nhu c u thanh toán ngay l p t c c a doanh
nghi p.
Các kho n đ u t tài chính ng n h n: Các kho n đ u t này có tính “l ng” cao
và đem l i m t kho n thu nh p cho doanh nghi p (ví d nh tín phi u kho b c, tín
phi u chính ph , k phi u ngân hàng,…).
Các kho n ph i thu: ây là m t trong nh ng b ph n quan tr ng c a VL . Khi
doanh nghi p bán hàng hóa c a mình cho doanh nghi p khác ho c khách hàng bán
buôn, thông th ng ng i mua s không tr ti n ngay khi giao hàng. Các hóa đ n
ch a đ c tr ti n ngay này th hi n quan h tín d ng th ng m i và chúng t o nên

các kho n ph i thu khách hàng. Ngoài ra cịn có các kho n ph i thu khác nh : thu n i
b , ti n ng tr

c cho ng

i bán, ti n th ch p,…

Hàng d tr (hay hàng t n kho): Bao g m v t t , hàng hóa, thành ph m, giá tr
s n ph m d dang. ây là lo i tài s n có tính “l ng” th p nh ng r t quan tr ng trong
quá trình s n xu t c a doanh nghi p.
Tài s n l u đ ng khác: Bao g m ti n t m ng, chi phí ch k t chuy n, chi phí tr
tr c, tài s n thi u ch x lý, các kho n ký qu , ký c c ng n h n,…
D a vào các phân lo i này, doanh nghi p có c s đ thanh tốn, ki m tra k t c u
t i u c a VL , t đó t n d ng s VL đư b ra.
C n c vào th i gian huy đ ng v n: Theo các phân lo i này, VL đ c chia
thành ngu n v n l u đ ng t m th i và ngu n v n l u đ ng th ng xuyên.
Ngu n VL t m th i là ngu n v n có tính ch t ng n h n ch y u dùng đ đáp
ng nhu c u có tính ch t t m th i v VL phát sinh trong quá trình SXKD c a các
doanh nghi p. Ngu n v n này bao g m các kho n vay ng n h n ngân hàng, các t
ch c tín d ng và các kho n n ng n h n khác.
Ngu n VL th ng xuyên là ngu n v n có tính ch t n đ nh nh m hình thành lên
TSL th ng xuyên c n thi t. Ngu n v n này bao g m giá tr TSNH sau khi đư tr đi
ph n n ng n h n, khơng phát sinh chi phí huy đ ng và không ch u áp l c tr lãi.
1.2. Hi uăqu ăs ăd ngăv năl uăđ ng c aădoanhănghi p
1.2.1. Khái ni m
đánh giá trình đ qu n lý, v n hành ho t đ ng SXKD hay là s t n t i và phát
tri n c a doanh nghi p, th c đo hi u qu s d ng các y u t trong quá trình SXKD
th ng đ c s d ng. i u này ch u nh h ng r t l n t công tác qu n lý và s d ng
v n nói chung và VL nói riêng.
Có r t nhi u quan ni m v hi u qu s d ng VL đ c đ a ra d a trên các

h

ng nghiên c u khác nhau c a các nhà khoa h c, kinh t h c.
5

Thang Long University Library


Theo PGS TS L u Th H

ng, Giáo trình Tài chính doanh nghi p –

i h c Kinh

t qu c dân, NXB Th ng kê, 2005: “Hi u qu s d ng v n l u đ ng c a doanh
nghi p là ch tiêu ph n ánh ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, đ c
th hi n b ng m i quan h so sánh gi a k t qu kinh doanh v i s v n l u đ ng và
doanh nghi p đã đ u t cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh. K t qu thu đ c càng
cao so v i chi phí b ra thì hi u qu s d ng v n càng cao.”
Nh ng hi u theo b t k khái ni m nào thì b n ch t c a hi u qu s d ng VL là
s so sánh gi a k t qu đ u ra v i các y u t đ u vào c a m t doanh nghi p, đ c xét
trong m t chu k k toán nh t đ nh, tùy theo yêu c u c a cá nhân các nhà qu n tr kinh
doanh và các quan ni m v hi u qu s d ng VL đ u đ c đ a ra d a trên hai khía
c nh:
- M t là, v i s v n hi n có có th cung c p thêm m t s l
ch t l

ng s n ph m v i

ng t t, chi phí h nh m t ng thêm l i nhu n cho doanh nghi p.

- Hai là, đ u t thêm v n m t cách h p lý nh m m r ng quy mô SXKD nh m
t ng doanh s tiêu th v i yêu c u b o đ m t c đ t ng l i nhu n ph i l n h n t c đ
t ng v n.
Hai khía c nh đó c ng chính là m c tiêu c n đ t t i trong công tác qu n lý và s
d ng v n nói chung và s d ng VL nói riêng trong doanh nghi p.
1.2.2. S c n thi t ph i nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng trong doanh nghi p.
Là bi n pháp quan tr ng đ nâng cao hi u qu SXKD c a doanh nghi p:
ng t góc đ kinh t nhìn nh n thì hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p đ c hi u
b ng l i nhu n t i đa. Trong quá trình SXKD m t trong các y u t c a quá trình này
đ c th hi n d i hình th c c a hai lo i v n là v n c đ nh và v n l u đ ng. Vì VL
có m t đ c đi m là tham gia vào quá trình SXKD và chuy n toàn b m t l n giá tr
vào thành ph m, thu h i toàn b khi bán đ c s n ph m nên vi c thu h i VL càng
nhanh, doanh nghi p càng có kh n ng t ng t c đ luân chuy n v n, nâng cao hi u qu
s d ng VL thì hi u qu SXKD c a doanh nghi p càng t t.
Giúp m r ng đ c quy mô v v n, t o đ c uy tín trên th tr ng: Trong
doanh nghi p th ng m i và d ch v , VL th ng chi m t tr ng r t cao trong t ng
ngu n v n, đó là m t đi u ki n thu n l i đ nâng cao hi u qu s d ng VL . Vì v y
cùng v i vi c xác đ nh v n, kh n ng s d ng VL có t m quan tr ng đ c bi t đ i v i
doanh nghi p. Khi ho t đ ng kinh doanh đang r t t t, doanh nghi p c n thêm v n đ
ph c v SXKD, đáp ng nhu c u c a th tr ng thì vi c t ng t c đ luân chuy n VL
s làm cho quy mô v n c a doanh nghi p t ng lên mà không c n nh đ n các bi n
pháp huy đ ng thêm v n vay t bên ngồi. T đó t o l p uy tín trên th tr ng.
Là c s đ m r ng SXKD: Nâng cao hi u qu s d ng VL có ngh a là v i
vi c t o ra nh ng s n ph m, d ch v v i ch t l
6

ng cao, giá thành h p lý, hi u qu s

d ng VL

đ

c nâng cao s mang l i l i nhu n cho doanh nghi p và t đó doanh

nghi p có v n cho vi c m r ng SXKD trong các k kinh doanh ti p theo.
m b o cho ho t đ ng SXKD đ c di n ra th ng xuyên và liên t c: Doanh
nghi p ph i ln có k ho ch qu n lý v n h p lý, đ ng th i đ a ra nh ng cách th c
h p lý cung c p đ l ng VL cho ho t đ ng SXKD, tránh lãng phí ho c thi u h t.
V i m c đích chính mà b t k doanh nghi p nào đi vào s n xu t kinh doanh đ u
đ t ra đó là “t i đa hóa l i nhu n, t i thi u hóa chi phí”. Mà m c l i nhu n doanh
nghi p đ t đ

c tính tốn d a trên t ng chi phí và t ng doanh thu theo công th c:

L i nhu n = T ng doanh thu ậ T ng chi phí
đ m b o m c đích trên, doanh nghi p c n ph i s d ng h p lý, hi u qu t ng
đ ng VL , làm sao m i đ ng VL hàng n m b ra đ mua s m nguyên, nhiên, v t
li u đ c nhi u h n, đ ng th i t ng m c s n xu t và tiêu th s n ph m hàng hóa, d ch
v . Vì v y, c n thi t ph i nâng cao hi u qu s d ng VL trong doanh nghi p.
1.2.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n l u đ ng
1.2.3.1. Nhóm ch tiêu đánh giá kh n ng sinh l i
Ch s l i nhu n trên doanh thu (ROS)
ROS là ch s cho bi t kh n ng t o ra l i nhu n t doanh thu. Nó ph n ánh m t
đ ng doanh thu thu n có th t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n cho doanh nghi p. ROS
càng cao ch ng t doanh nghi p kinh doanh càng có hi u qu , đ ng ngh a v i vi c
ch ng t doanh nghi p có các bi n pháp qu n lý t t. ROS đ c tính theo cơng th c:
L i nhu n sau thu

ROS =
Ch s ROS mang giá tr d

Doanh thu thu n
ng t c là doanh nghi p kinh doanh có lãi, ch s

càng l n ngh a là lưi càng l n. Ch s mang giá tr âm ngh a là công ty kinh doanh thua
l . Do ROS đ c hình thành t l i nhu n sau thu và doanh thu thu n c a doanh
nghi p nên h s này t ng t ng đ ng v i l i nhu n sau thu càng l n ch ng t chi
phí s d ng v n c a công ty càng nh , hi u qu s d ng v n nói chung và hi u qu s
d ng VL nói riêng c a doanh nghi p càng cao.
Ch s l i nhu n trên t ng tài s n (ROA)
ROA là ch s đo kh n ng t o ra l i nhu n t đ u t tài s n. Ch s này ph n ánh
m t đ ng doanh nghi p đ u t vào tài s n có th t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n rịng.
ROA đ

c tính theo cơng th c:
ROA =

Ho c ROA có th đ
ROA

=

L i nhu n sau thu

T ng tài s n
c tính theo cơng th c:
L i nhu n sau thu
*

Doanh thu

Doanh thu
T ng tài s n

7

Thang Long University Library


Nh v y, ROA ch u s tác đ ng t hai nhân t là ROS (L i nhu n sau thu /
Doanh thu) và hi u su t s d ng t ng tài s n (Doanh thu / T ng tài s n).

t ng ROA

doanh nghi p nên thúc đ y t ng ROS ho c t ng vòng quay tài s n. Ch s ROA t ng
hay gi m ph n ánh s t ng ho c gi m c a hai nhân t là ROS và hi u su t s d ng
t ng tài s n, gián ti p ph n ánh s t ng ho c gi m c a hi u su t s d ng VL . ROA
càng cao thì hi u qu s d ng VL càng t t và ng
Ch s l i nhu n trên v n ch s h u (ROE):

c l i.

ROE là ch s dùng đ đo kh n ng sinh l i trên m i đ ng v n ph thơng. Nó
cho bi t m t đ ng v n ch s h u có th t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu .
ROE càng cao thì kh n ng c nh tranh c a doanh nghi p càng l n.
ROE đ

c tính theo cơng th c:
ROE

=

L i nhu n sau thu
V n ch s h u

Ho c tính theo công th c:
L i nhu n sau thu
Doanh thu
T ng tài s n
ROE =
*
*
Doanh thu
T ng tài s n
V n ch s h u
Trong đó: (T ng tài s n / V n ch s h u) đ c g i là H s địn b y tài chính.
ROE = ROS * Hi u su t s d ng t ng tài s n * H s đòn b y tài chính
ROE = ROA * H s địn b y tài chính
V y ch s ROE t ng lên có th do doanh nghi p t ng đ c ROS ho c t ng vòng
quay tài s n ho c gia t ng vay n và ng c l i, nên s t ng gi m c a ROE c ng nh
h

ng đ n t ng gi m trong hi u qu s d ng VL c a doanh nghi p.
H s sinh l i c a v n l u đ ng:
H s sinh l i
VL
H s sinh l i c a VL

L i nhu n tr

=

c thu

VL bình qn trong k
hay cịn g i là m c sinh l i VL , ph n ánh m t đ ng

VL có th t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n tr c thu . H s này t ng gi m theo th i
gian làm nh h ng tr c ti p đ n hi u qu s d ng VL . H s sinh l i trên VL
càng t ng cao theo th i gian thì VL đ c s d ng càng có hi u qu . Do chi phí huy
đ ng v n trong k là không đ i, l i nhu n càng cao ch ng t giá tr VL
d ng tri t đ , h p lý đem l i hi u qu s d ng cao và ng c l i.

đ

cs

1.2.3.2. Nhóm ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n
Các kho n ph i thu:
H s thu n : cho bi t trong m t đ ng các kho n ph i thu khách hàng trong k
thì t o ra đ c bao nhiêu đ ng doanh thu thu n cho doanh nghi p. Nó ph n ánh t c đ
chuy n đ i các kho n thành ti n m t. H s này càng cao thì t c đ thu h i các kho n

8


n c a doanh nghi p càng t t, doanh nghi p ít b chi m d ng v n. T đó doanh nghi p
có nhi u VL h n cho ho t đ ng SXKD và có th nâng cao hi u qu s d ng VL .
H s thu n

=

Doanh thu thu n
Giá tr các kho n ph i thu khách hàng bình qn

Trong đó:
Giá tr các kho n ph i
thu bình quân (CKPT)

CKPTđ

=

uk

+ CKPTcu

ik

2
Th i gian thu n trung bình: cho bi t 1 đ ng doanh nghi p bán ch u cho khách
hàng bao lâu s đ c thu h i v . Ch tiêu này ph n ánh hi u qu và ch t l ng qu n lý
các kho n ph i thu c a doanh nghi p.
Th i gian thu n

365

=

trung bình

H s thu n
Th i gian thu n trung bình càng th p càng t t, chúng t doanh nghi p có th d
dàng thu h i các kho n n trong th i gian ng n, ít có các kho n n khó địi, n x u,
ch t l ng qu n lý các kho n ph i thu c a doanh nghi p t ng. Ch tiêu này ph thu c
vào h s thu n c a doanh nghi p. Th i gian thu n trung bình gi m ho c t ng t l
ngh ch v i chi u t ng gi m c a h s thu n . Vì v y ch s này t ng lên s có tác đ ng
là hi u qu s d ng VL h th p và ng

c l i.

Hàng t n kho:
H s l u kho (hay còn g i là vòng quay hàng t n kho): cho bi t trung bình trong
m t n m (m t k ) hàng t n kho c a doanh nghi p quay vịng bao nhiêu l n. Nó th
hi n kh n ng qu n lý hàng t n kho c a doanh nghi p.
H s l u kho

=

Giá v n hàng bán
Giá tr hàng t n kho bình qn

Trong đó:
Giá tr hàng t n kho bình
quân

=

Giá tr l u kho đ

uk

+ Giá tr l u khocu

ik

2
H s l u kho càng cao vi c kinh doanh c a doanh nghi p đ c đánh giá là càng
t t, nó ch ng t doanh nghi p bán hàng nhanh, hàng t n kho không b đ ng nhi u,
t c đ quay vịng c a hàng hóa trong kho nhanh, doanh nghi p s d ng ít VL đ u t
kho h n và ng

c l i, h s l u kho càng nh thì t c đ quay vịng hàng t n kho th p.

Tuy nhiên, h s này quá cao c ng khơng t t, vì nh v y có ngh a là l ng hàng d tr
trong kho không nhi u, n u nhu c u th tr ng t ng đ t ng t thì r t có kh n ng doanh
nghi p b m t khách hàng và b đ i th c nh tranh giành th ph n. H n n a, d tr
nguyên li u v t li u đ u vào cho các khâu s n xu t khơng đ có th khi n dây chuy n
s n xu t b ng ng tr . Vì v y, h s này tác đ ng hai m t t i hi u qu s d ng VL .
H s vòng quay hàng t n kho làm hi u qu s d ng VL

đ

c nâng cao khi doanh

9

Thang Long University Library

nghi p n m b t đ

c th tr

ng và ng

c l i. Do đó, doanh nghi p c n ph i có l

VL đ l n đ đ m b o m c đ s n xu t và đáp ng đ

ng

c nhu c u khách hàng.

Th i gian luân chuy n kho trung bình: cho bi t s ngày trung bình c a m t vịng
quay hàng l u kho hay s ngày trung bình mà hàng hóa đ c l u l i trong kho.
365
Th i gian luân chuy n kho
=
trung bình
H s l u kho
Th i gian luân chuy n kho trung bình càng nh thì càng t t, nó t ng đ ng v i
h s l u kho càng cao. Th i gian luân chuy n càng nhanh cho th y ho t đ ng SXKD
c a doanh nghi p có hi u qu vì t c đ tiêu th hàng hóa nhanh, tránh đ c tình tr ng
khơng theo k p th tr ng, tránh đ c hao h t t nhiên. Do ch tiêu này đ c xác đ nh
gián ti p qua h s l u kho nên nó c ng có tác đ ng đ i v i hi u qu s d ng VL
t ng t nh h s l u kho nh ng theo chi u h ng ng c l i.
Các kho n ph i tr :
H s tr n : đ c tính d a trên t ng chi phí b ra đ bán đ

c s n ph m và n

(v n chi m d ng). H s tr n cho bi t c bao nhiêu đ ng trong t ng chi phí b ra đ
bán đ c s n ph m thì có m t đ ng là n (v n chi m d ng). H s này t ng hay gi m
c ng có tác đ ng đ n hi u qu s d ng VL . H s tr n t ng cao ch ng t doanh
nghi p b ra nhi u chi phí h n đ bán đ c hàng ho c v n chi m d ng đ c gi m đi
ho c có th x y ra c hai tr ng h p trên. Nh v y, doanh nghi p s có ít v n h n cho
ho t đ ng SXKD, làm gi m hi u qu s n xu t t đó làm gi m hi u qu s d ng VL
và ng c l i. Vì v y, h s tr n c a doanh nghi p càng th p thì càng t t.
H s tr

=

Giá v n hàng bán + Chi phí qu n lý chung, bán hàng, qu n lý

Ph i tr ng i bán, l ng, th ng, thu ph i tr
Th i gian tr n trung bình: cho bi t th i gian đi chi m d ng v n trung bình c a
doanh nghi p là bao nhiêu ngày. Th i gian tr n trung bình càng cao thì càng t t, nó
ch ng t doanh nghi p chi m d ng đ c càng nhi u v n mà v n này khơng phát sinh
n

chi phí lãi vay cho doanh nghi p. Gi ng nh ch tiêu th i gian thu n trung bình, th i
gian tr n trung bình c ng đ c xác đ nh gián ti p qua h s tr n nên nó c ng ph n
ánh hi u qu s d ng VL t ng t nh h s tr n nh ng theo chi u h ng ng c l i.
Th i gian tr n trung bình

=

365

H s tr n

Th i gian quay vịng ti n trung bình:
ây là ch tiêu k t h p c a 3 ch tiêu đánh giá doanh nghi p qu n lý hàng l u
kho, qu n lý các kho n ph i thu và các kho n ph i tr . Th i gian quay vòng ti n trung
bình hay cịn g i là th i gian ln chuy n v n b ng ti n trung bình cho bi t t lúc
doanh nghi p chi ti n ra ph c v SXKD đ n khi doanh nghi p thu đ c ti n v là bao
nhiêu ngày. Th i gian quay vòng càng ng n ch ng t doanh nghi p càng s m thu h i
10


đ

c ti n m t trong ho t đ ng SXKD, qu n lý hi u qu hàng t n kho và các kho n

ph i thu

m c th p, chi m d ng đ

Th i gian quay
vòng ti n

=

c v n trong th i gian dài.

Th i gian thu
n trung bình

+

Th i gian luân chuy n
kho trung bình

-

Th i gian tr
n trung bình

Th i gian quay vịng ti n càng nh th hi n v n c a doanh nghi p đ

c s d ng

và thu h i v trong th i gian ng n, s l n tái s d ng v n càng cao t đó làm t ng hi u
qu s d ng v n nói chung, t ng hi u qu s d ng VL nói riêng và ng c l i.
Hi u su t s d ng v n l u đ ng:
Hi u su t s d ng v n l u đ ng hay còn g i là vòng quay v n l u đ ng là ch
tiêu này ph n ánh kh n ng sinh l i c a VL . Nó cho bi t m i đ n v VL s d ng
t o ra đ c bao nhiêu đ ng doanh thu trong k . Ch tiêu này càng l n ch ng t VL
đ c quay vòng càng nhanh thì hi u su t s d ng v n càng cao, ch ng t doanh
nghi p s d ng v n l u đ ng hi u qu .
Hi u su t s d ng VL
(Vòng quay VL )

Doanh thu thu n

=

VL bình qn trong k

Trong đó:
VL bình quân trong k

=

VL

đ uk

+ VL

cu i k

2

K luân chuy n l u đ ng:
K luân chuy n chuy n VL

=

365
Vòng quay VL

Ch tiêu này cho bi t th i gian m t vòng quay VL trong k là bao nhiêu ngày.
Th i gian c a m t vòng quay VL càng nh càng t t. Theo th i gian ch s này t ng
hay gi m s ph n ánh t c đ luân chuy n VL c a doanh nghi p ch m hay nhanh,
doanh nghi p s d ng VL v i hi u qu th p hay cao.
H s đ m nhi m v n l u đ ng:
H s đ m nhi m VL

=

VL bình quân

T ng doanh thu tiêu th
H s này ph n ánh đ t o ra m t đ ng doanh thu thì doanh nghi p c n đ u t
bao nhiêu đ ng VL . H s đ m nhi m c a v n l u đ ng càng th p càng t t, ch ng t
doanh nghi p s d ng v n l u đ ng hi u qu và ng c l i.
1.2.3.3. Nhóm ch tiêu đánh giá tài s n – ngu n v n
Qua B ng cân đ i k tốn có th đ a ra c c u v tài s n và ngu n v n c a doanh
nghi p, bi t đ c ngu n v n ng n h n, tài s n ng n h n đ c hình thành t nh ng y u
t nào, các y u t đó chi m t tr ng bao nhiêu, t đó bi t đ c doanh nghi p s d ng
chính sách qu n lý v n l u đ ng nào trong quá trình SXKD c a mình.
M c ti t ki m v n l u đ ng:
11

Thang Long University Library


M c ti t ki m VL
doanh và đ

là s VL

mà doanh nghi p ti t ki m đ

c trong k kinh

c xác đ nh theo công th c:
VTK

=

VTK

=

K 0 – K1

* Obq1

K1

Ho c:

Trong đó:
VTK

V 0 – V1
V1

: S VL ti t ki m đ

* DTbq1

c

K0
K1

: S vòng quay c a VL k tr c
: S vòng quay c a VL k này

Obq1
V0
V1

: S d VL k này
: Th i gian m t vòng quay c a VL k tr c
: Th i gian m t vòng quay c a VL k này

DTbq1 : Doanh thu bán hàng k này
N u th i gian luân chuy n VL k này ng n h n k tr

c thì doanh nghi p s

ti t ki m đ c VL . S VL ti t ki m đ c có th s d ng và m c đích khác nh m
nâng cao hi u qu s d ng v n. N u th i gian luân chuy n VL k này dài h n k
tr c ch ng t doanh nghi p đang lưng phí VL , hi u qu s d ng VL th p.
1.2.3.4. Nhóm ch tiêu đánh giá qu n lý n
“N ” là y u t mà b t c doanh nghi p nào c ng c n ph i quan tâm t i khi đánh
giá tình hình tài chính c a doanh nghi p và bao gi c ng đ c p đ n hai m t đ i l p
c a “n ”. M t m t, n làm t ng l i nhu n cho doanh nghi p, m t khác đó là m t trong
nh ng nguyên nhân d n đ n tình tr ng phá s n n u doanh nghi p qu n lý khơng t t. Vì
v y, qu n lý n là m t trong nh ng công vi c quan tr ng c a các nhà qu n tr .
T s n :
T s n cho bi t bình quân trong m t đ ng v n hi n nay doanh nghi p đang s
d ng có m y đ ng là t vay n . Nó ph n ánh m c đ s d ng v n vay c a doanh
nghi p trong kinh doanh. T s n đ c tính theo cơng th c:
T s n

=

N ph i tr
T ng ngu n v n

T s n cao ch ng t doanh nghi p đang m nh tay s d ng nhi u v n vay trong
c c u v n. Ch s này càng cao ch ng t doanh nghi p càng có uy tín đ i v i ch n .
Và đây c ng là c s đ có l i nhu n cao. M t khác, khi t l n trong k t ng cao,
doanh nghi p c ng ph i đ i m t v i r t nhi u r i ro. Ví d nh : th hi u c a ng i tiêu
dùng đ t nhiên thay đ i, m c tiêu th và doanh thu trong k c a doanh nghi p không
đ t ch tiêu đ ra; hàng t n kho quá nhi u, tiêu th ch m gây đ ng v n; bưo l , thiên
12


tai t t nhiên không l

ng tr

cđ

c d n đ n doanh nghi p không thu h i k p v n

ho c thua l có th làm ch m vi c tr n . Do doanh nghi p s d ng v n n nhi u nên
kh n ng t ch v v n là không cao, n u khơng gi đ c uy tín v i ch n doanh
nghi p có th đ ng tr c nguy c thi u h t v n kinh doanh vì v y làm gi m hi u qu
s d ng v n VL .
H s kh n ng thanh toán lãi vay:
H s kh n ng thanh tốn
lãi vay

=

EBIT

Chi phí lãi vay
Trong đó: EBIT là l i nhu n tr c thu và lãi vay.
H s kh n ng thanh toán lãi vay là ch s tài chính đo l ng kh n ng s d ng
l i nhu n thu đ c t quá trình kinh doanh đ tr lãi cho các kho n cơng ty đư vay. Nó
đ i di n cho vi c thu c a doanh nghi p có đ đ chi tr cho kho n chi phí lãi vay hay
khơng. H s kh n ng thanh toán lưi vay đ c đem ra so sánh v i 1. N u ch s trên
l n h n 1 thì cơng ty hồn tồn có kh n ng chi tr lưi vay. Ng c l i, n u ch s trên
nh h n 1 thì ch ng t ho c công ty đư vay quá nhi u so v i kh n ng c a mình, ho c
cơng ty kinh doanh kém đ n m c l i nhu n thu đ c tr c thu và lưi vay không đ
chi tr lãi vay. H s kh n ng thanh toán lưi vay nh h n 1 và n u doanh nghi p
khơng có các kho n thu ngồi nào khác thì c ng đ ng ngh a v i vi c thu nh p sau thu
(EAT) c a doanh nghi p s nh h n 0, doanh nghi p làm n thua l .
Ch s trên ch cho bi t kh n ng tr ph n lãi c a kho n đi vay và không cho bi t
kh n ng tr ph n g c l n lưi đi vay c a doanh nghi p ra sao. H s thanh tốn lãi vay
càng l n thì hi u qu s d ng VL càng cao và ng

c l i.

1.2.3.5. Nhóm ch tiêu đánh giá kh n ng thanh toán
Kh n ng thanh toán c a doanh nghi p cho bi t m i quan h gi a kh n ng tài
chính và các kho n ph i thanh toán c a doanh nghi p. Bao g m:
H s kh n ng thanh toán ng n h n:
Kh n ng thanh toán
ng n h n

=

T ng TSNH

T ng n ng n h n
H s kh n ng thanh toán ng n h n cho bi t 1 đ ng n ng n h n c a công ty
đ c đ m b o b ng bao nhiêu đ ng TSNH. Nó ph n ánh kh n ng chuy n đ i tài s n
thành ti n đ trang tr i các kho n n ng n h n c a công ty. H s kh n ng thanh toán
ng n h n đ

c so sánh v i 1. N u h s này càng th p cho th y doanh nghi p đang

g p ph i khó kh n v tài chính. Ng c l i h s này cao cho th y doanh nghi p có kh
n ng s n sàng thanh toán cho các kho n n đ n h n, t đó gián ti p làm t ng hi u qu
s d ng VL trong khâu thanh tốn. Tuy nhiên, h s này khơng ph i càng cao càng
t t. N u nó quá cao s d n đ n tình tr ng v n c a doanh nghi p b đ ng và t o ra chi
phí c h i và làm gi m hi u qu s d ng VL .
13

Thang Long University Library


H s kh n ng thanh toán nhanh:
Kh n ng thanh
toán nhanh

T ng TSNH - Kho

=

T ng n ng n h n
H s kh n ng thanh toán nhanh cho bi t 1 đ ng n ng n h n c a công ty đ c
đ m b o b ng bao nhiêu đ ng TSNH mà khơng tính t i hàng t n kho ho c không ph i
bán b t kho đi. H s này là ch tiêu đánh giá ch t ch h n kh n ng thanh toán c a
doanh nghi p và th ng đ c so sánh v i 0,5. H s này càng cao ph n ánh n ng l c
thanh toán nhanh c a doanh nghi p càng t t đ ng ngh a v i v n c a doanh nghi p
đ

c s d ng h p lý, hi u qu làm t ng hi u qu s d ng VL .
H s kh n ng thanh toán t c th i:
Kh n ng thanh
toán t c th i

đ

=

Ti n + Các kho n t

ng đ

ng ti n

T ng n ng n h n

H s kh n ng thanh toán t c th i cho bi t 1 đ ng n ng n h n c a công ty
c đ m b o chi tr b ng bao nhiêu đ ng ti n và các kho n t ng đ ng ti n. Do

ti n và các kho n t ng đ ng ti n có t m quan tr ng đ c bi t, quy t đ nh tính thanh
kho n nên h s này đ c s d ng nh m đánh giá kh t khe kh n ng thanh toán ng n

h n c a doanh nghi p.
Nh v y, vi c phân tích và đánh giá hi u qu s d ng VL là m t trong nh ng
nhi m v quan tr ng trong công tác tài chính c a doanh nghi p. Vì nó khơng ch nh
h ng đ n l i nhu n mà còn liên quan t i vi c thu hút các ngu n l c cho doanh
nghi p.
1.2.4. Các y u t

nh h

ng đ n vi c nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng c a

doanh nghi p
Trong quá trình ho t đ ng SXKD, doanh nghi p ch u tác đ ng r t nhi u t các
nhân t tác đ ng làm t ng ho c gi m hi u qu s d ng VL . Nh ng quy l i có hai
nhân t nh h ng nhi u nh t là nhân t ch quan và nhân t khách quan.
1.2.4.1. Các nhân t khách quan
ây là nhóm các nhân t do mơi tr ng bên ngồi doanh nghi p gây ra. Nó
khơng ph thu c vào ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.
i v i các nhân t
này, doanh nghi p ch có th t n d ng hay t đi u ch nh nh m phù h p v i quy lu t
c a chúng.
Hi u qu s d ng v n l u đ ng c a doanh nghi p ch u nh h
khách quan nh :
C ch qu n lý và chính sách kinh t v mô c a Nhà n

ng t các nhân t

c: Khi Nhà n

c có s

thay đ i chính sách v h th ng pháp lu t, thu ,… gây nh h ng không nh t i đi u
ki n ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p và v n c a doanh nghi p c ng s b nh
h ng nói chung và VL nói riêng. Tùy theo t ng giai đo n, th i k , m c tiêu phát
14