Văn bản 9 Tôi và chúng ta

Tiết 165 – 166:

Tôi và chúng ta
Lưu Quang Vũ


I.Đọc và tìm hiểu chung văn bản:

1.Tác giả:
- Lưu Quang Vũ : Sinh năm
1948 tại Phú Thọ, quê gốc ở
Quảng Nam, sống ở Hà Nội
- Năm 1965 tham gia kháng
chiến chống Mĩ -> Thuộc thế hệ
những nhà thơ trẻ trưởng thành
trong KCCM
=> Là người đa tài và giàu tình
cảm
- Mất ngày 29/8/1988
Lưu Quang Vũ ( 1948 – 1988 )


Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh


- Là nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch lớn của đất
nước từ những năm 65 của thế kỉ trước.
Tác phẩm chọn lọc
- Hương cây - Bếp lửa (thơ, in chung, 1968),
- Diễn viên và sân khấu (tiểu luận, in chung, 1979);
- Mùa hè đang đến (truyện, 1983);

- Người kép đóng hổ (truyện, 1984),
- Mây trắng của đời tôi (thơ, 1989 );
- Bầy ong trong đêm sâu (thơ, 1993)
- Tuyển tập kịch Lưu Quang Vũ (1994);
- Thơ tình Xuân Quỳnh - Lưu Quang Vũ (1994);
- Lưu Quang Vũ - thơ và đời ( 1997);
- Lưu Quang Vũ - Thơ và truyện ngắn (1998).




* Lưu Quang Vũ có hơn 50
vở kịch đã công diễn:



- Sống mãi tuổi 17 ( 1979),
- Người tốt nhà số 5 (198l);
- Tôi và chúng ta (1985);
- Cô gái đội mũ nồi xám (1984);
- Khoảnh hhắc và vô tận (1986);
- Quyền được hạnh phúc (1986);
- Hồn Trương Ba da hàng thịt
(1984);
- Nàng Si ta (198l);
- Nguồn sáng trong đời (1985);
- Bệnh sĩ (1988);
- Hoa cúc xanh trên đầm lầy
(1986),
- Đôi dòng sữa mẹ (1985);

- Trái tim trong trắng (1988);
- Lời thề thứ 9 (1988);
- Điều không thể mất (1988)
v.v. . .

* Các giải thưởng:
- Bảy Huy chương vàng
trong các kỳ hội diễn sân
khấu chuyên nghiệp toàn
quốc
- Hai lần được Giải thưởng
của Hội Văn nghệ Hà Nội
- Hai lần được Giải thưởng
của Tổng Liên đoàn Lao
động
- Tặng thưởng Văn học của
Bộ Quóc phòng 1992.
- Giải thưởng Hồ Chí Minh
năm 2000


2. Tác phẩm:
-Xuất xứ: Viết năm 1985
=> Hoàn cảnh : Sau đại thắng mùa xuân
năm 1975, đất nước hoà bình thống nhất
=> chuyển sang một thời kì lịch sử mới.
Nhiệm vụ chính trị hàng đầu của nước ta từ
đây là: Khôi phục, cải tạo và không ngừng
phát triển nền kinh tế để xây dựng đất
nước giàu mạnh, xã hội phồn vinh.




Tóm tắt

Lấy bối cảnh là xí nghiệp Thắng Lợi trong
những năm 80, Tôi và chúng ta phản ánh cuộc
đấu tranh gay gắt để thay đổi phương thức tổ
chức, lề lối hoạt động ở xí nghiệp Thắng Lợi:
Giữa một bên là tư tưởng bảo thủ khư khư giữ
lấy những nguyên tắc, quy chế đã thành cứng
đờ, lạc hậu đại diện là Phó giám đốc Nguyễn
Chính, quản đốc Trương,thanh tra Trần Khắc
với một bên là tư tưởng đổi mới, dám nghĩ,
dám làm, khát khao đổi mới vì lợi ích của mọi
người, đại diện là Giám đốc Hoàng Việt, kíp
trưởng phân xưởng Thanh, kĩ sư Lê Sơn và đa
số anh chị em công nhân...


- Thuộc cảnh 3 của vở kịch có 9 cảnh:

* Đọc:
Phân biệt giọng của từng nhân vật:
+ Hoàng Việt: Bình tĩnh, tự tin, cương quyết
+ Lê Sơn: giọng rụt rè, lúng túng, sau bắt
đầu chắc chắn, tự tin hơn
+ Nguyễn Chính: ngọt nhạt, thủ đoạn vừa tỏ

ra thông cảm, vừa có vẻ đe doạ

* Thể loại: Kịch


Kịch : Chính kịch
Chia theo phương thức
tổ chức và diễn xuất

Kịch hát
(Ca kịch)

Kịch nói

Kịch múa
(Vũ kịch)

Chia theo nội dung
và tính chất

Hài kịch

Chính kịch

Bi kịch





Tóm tắt cảnh 3:

Tại một cuộc họp, giám đốc mới của xí
nghiệp là Hoàng Việt cho công bố "Kế
hoạch mở rộng sản xuất và phương án
làm ăn mới của xí nghiệp. Kế hoạch này
lập tức bị một số người trong đó có Phó
giám đốc Nguyễn Chính phản đối, nhưng
lại được các công nhân và kỹ sư ủng hộ"


Một cảnh trong vở Tôi
và chúng ta do nhà
hát Tuổi trẻ dàn dựng
(Diễn viên Thu Hà vai Thanh; Thanh
Tùng vai Hoàng Việt)
Nghệ thuật cốt
lõi của kịch là: Mâu
thuẫn xung đột thể
hiện trong những tình
huống kịch trong đối
thoại, độc thoại và
hành động của nhân
vật kịch


II.Tìm hiểu đoạn trích:
1. Tình huống truyện và những mâu thuẫn cơ
bản:

* Mâu thuẫn xung đột kịch
CÁI MỚI

CÁI CŨ

Tình huống: Tình trạng lạc hậu của xí nghiệp dẫn đến
kết quả sản xuất rất thấp -> đời sống cán bộ công nhân
viên khó khăn. Yêu cầu đổi mới toàn diện và cơ bản
đồng bộ là bức thiết, là tất yếu. Một số người tha thiết
đổi mới . Nhưng một số người khư khư bảo thủ => Giám
đốc mới công bố kế hoạch sản xuất mới đã vấp phải sự
phản kháng của những người bảo thủ.


BẮC SƠN

Ta

Địch

Trong cuộc
đấu tranh
giành độc lập
tự do của dân
tộc đầu những
năm 40

TÔI VÀ CHÚNG TA

Mới

Cũ

Trong nội bộ
nhân dân , trong
đời sống sản
xuất khi đất nước
hoà bình thống
nhất những năm
80

=> Đều là những mâu thuẫn gay gắt
một mất một còn


CU HI HOT NG NHểM

gii quyt mõu thun trờn, tỏc
Đừng chạy theo chủ nghĩa
Không thể khư
khư
giữ
mãi
gi ó nờu lờn vnhình
thức
gỡ?mà cần coi trọng
những nguyên tắc cơ chế lề
lối làm ăn lạc hậu

thực tiễn, coi trọng hiệu quả

thiết thực của công việc.

Phải mạnh dạn, dũng cảm thay đổi tư
duy,cách nghĩ, phương thức tổ chức
quản lí để đưa sản xuất đi lên mang
lại hiệu quả thiết thực và cụ thể


- Mối quan hệ giữa cá nhân với tập thể
- Cái chung và riêng cần được nhìn nhận mới: Không
có thứ chủ nghĩa tập thể chung chung. Cái chúng ta
được tạo thành từ những cái tôi cá nhân cụ thể. Khi
quyền lợi và nghĩa vụ của cá nhân được đảm bảo và
thống nhất với quyền lợi và nghĩa vụ của tập thể -> Sẽ
tạo ra sức mạnh tổng hợp và chắc chắn.
- Trong chúng ta có cái tôi. Tôi thống nhất với chúng ta,
nhưng mỗi cái tôi phải được tôn trọng và đảm bảo về
đời sống vật chất và tinh thần.
Cần quan tâm thiết thực đến cuộc sống, quyền lợi của
mỗi cá nhân con người.


T«i vµ chóng ta

VÌ NHAU

C¸i ta - TËp thÓ
Mäi ng­êi

T«i vµ chóng ta

Đặt vào những năm 80 của thế
kỉ XX, vấn đề có ý nghĩa thực
tiễn lớn lao: Đó là vấn đề cấp
thiết từ thực tế đời sống xã hội
và có ý nghĩa trực tiếp đối với
sự phát triển của đất nước


Cơ chế mới
Hoàng Việt
(giám đốc) Sơn
(kĩ sư)
Tư tưởng tiên
tiến dám nghĩ,
dám làm

Cơ chế cũ:
 Phòng tổ chức
lao động, tài vụ
(biên chế, tiền
lương) quản đốc
phân xưởng
(hiệu quả tổ
chức)
 Bảo thủ, máy
móc


Mở rộng quy mô sản xuất phải có nhiều đổi thay mạnh mẽ, đồng bộ.







2. Những nhân vật tiêu biểu
a/ Giám đốc Hoàng Việt
- Người lãnh đạo có tinh thần trách
nhiệm cao, năng động, dám nghĩ dám
làm.
- Thẳng thắn, trung thực kiên quyết đấu
tranh với niềm tin vào chân lý
b/ Kỹ sư Lê Sơn
- Có năng lực, trình độ chuyên môn
giỏi, gắn bó nhiều năm cùng xí nghiệp
- Sẵn sàng cùng Hoàng Việt cải tiến
toàn diện hoạt động xí nghiệp


c/ Phó giám đốc Chính - Quản
đốc phân xưởng Trương
 - Máy móc, bảo thủ, gian
ngoan, nhiều mánh khoé
 - Vin vào cơ chế nguyên tắc
chống lại sự đổi mới, khéo luồn
lọt, xu nịnh


3. ý nghĩa của mâu thuẫn kịch và
cách kết thúc tình huống:






- Cuộc đấu tranh giữa 2 phái: đổi mới
và bảo thủ
=> Phản ánh tính tất yếu và gay gắt
những tình huống xung đột kịch nêu
lên là vấn đề nóng bỏng của thực tế
đời sống sinh động.
- Cuộc đấu tranh gay go nhưng cái
mới sẽ thắng.


III. Tổng kết
 - Nghệ thuật: Kịch với nhân vật
tính cách rõ nét
 - Nội dung: vấn đề đổi mới
trong sản xuất
