Ebook kỹ năng thực hành điều dưỡng (tập 1) phần 2

CH

NG III

CÁC K

1. Gi i thi u toàn ch
1.1.

THU T THEO DÕI VÀ TH M KHÁM

ng

Danh sách các k n ng trong ch

ng

y d u hi u sinh t n.
o tr ng l

ng c th .

Ðo chiêu cao c th .
thu t s d ng máy monitor.
thu t ghi

n tâm

.

Khám th c th .

1.2.

M c tiêu toàn ch

ng

Nêu
c các yêu c u
phân bi t s
các ch c n ng s ng, chi u cao, cân n ng.

bình th

ng và b t th

ng các ch s

Trình bày khái ni m ch c n ng máy theo dõi ch c n ng s ng và máy ghi
tâm

n

.
Li t kê các yêu c u khi s d ng các công c s d ng trong t ng k thu t.
Th c hi n

y

và úng các quy trình k thu t cu các k n ng trong ch

ánh giá k t qu , phân tích giá tr các k t qu b t th

ng

ng.

xu t.

ng can thi p th a áng.
2. Yêu c u
2.1.

Gi i thi u t ng quan

Ng i kho m nh, các ch c n ng c a c th có th áp ng
c nhu c u c a
n thân h . Tuy v y, trong khi m au, ng i ta c n có s h tr ( các m c
khác
nhau tu theo tình tr ng b nh)
có th áp ng
c nh ng nhu c u c b n c a c
th . Vi c theo dõi, th m khám s cung c p các d li u c b n nh t liên quan n tình
tr ng hi n t i c a ng i b nh. Phân tích các d li u này s giúp
u d ng viên l p k
ho ch ch m sóc phù h p v i nhu c u c a ng i b nh.
Ch c n ng nhi m v c a
u d ng khi ch m sóc ng i b nh là theo dõi,
khám th ch t và ánh giá các ch c n ng sinh lý bao g m o thân nhi t, m m ch, o
huy t áp, cân o ng i b nh xác nh t ng tr ng ng i b nh; Theo dõi các ch c n ng
ng, phát hi n các d u ch ng b t th ng

k p th i báo cáo v i bác s
u tr
can
thi p k p th i và có k ho ch hành ng
u d ng tr c m t c ng nh lâu dài,tùy tình
tr ng ng i b nh, n u m c
tình tr ng quá n ng c n s
ánh giá và theo d i
c
ch t ch và liên t c ng i b nh s
c m c máy monitor
ng i
u d ng k p th i
phát hi n các d u hi u nguy c ang e d a ng i b nh
báo cáo bác s k p th i ho c
theo yêu c u c a ng i
u tr .

104


2.2. Ki m tra tr c h c
ánh d u (X) vào c t úng ho c sai 15 câu h i d

i ây :

Câu h i
1.
tr

o chi u cao là vi c r t c n thi t,
ng và phát tri n

úng

c bi t

l a tu i c n ánh giá s t ng

2.

i v i ng i l n, o cân n ng, chi u cao k t h p v i nh n
dinh d ng

3.

Tình tr ng quá n ng c n s

4.

Ng

5.

i b nh s

nh tình tr ng

ánh giá và theo dõi liên t c

c m c máy monitor

c theo dõi liên t c

ch tr s sinh trung bình 120 l n / phút

6.

Thông th

7.

Thân nhi t th

ng th p h n

8.

Thân nhi t th

ng cao nh t vào bu i sáng và th p nh t vào bu i chi u

9.

ng các ch t kích thích này làm t ng nh p m ch

gi i nh p th có xu h

10. Khi ho t

ng

i già

ng cao h n

nam gi i

ng th l c t ng nh p th t ng

11. Huy t áp k t: Khi hi u s gi a huy t áp t i a và huy t áp t i thi u nh h n
20
12. Huy t áp t ng khi s c do b t kì nguyên nhân nào
13. Huy t áp gi m khi ch y máu, gi m kh i l
th ng th n...

ng tu n hoàn, suy tim, suy tuy n

14. Huy t áp gi m khi c th quá y u do m c các b nh làm suy ki t nh : lao, x
gan...
15.

o chi u cao

ánh giá s t ng tr

ng và phát tri n cu tr

105

Sai


THU T L Y D U HI U SINH T N

1. Gi i thi u các k n ng
o d u hi u sinh t n (L y d u hi u sinh t n) là l ng giá các ch s nhi t
(N ),
ch (M), nh p th (NT), huy t áp (HA) c a ng i b nh. o d u hi u sinh t n (DHST) là
c
u tiên
xác nh các thông s c b n c a h tim m ch và hô h p. Khi các
DHST c a m t ng i có giá tr khác v i các tr s bình th ng thì ng i ó có th ang
ph i i m t v i nh ng v n
v s c kho nào ó. Tuy v y c ng nên bi t r ng các ch
bình th ng các ng i b nh khác nhau th ng r t khác nhau, do ó ng i
u
ng viên c n ph i so sánh các k t qu thu
c v i các ch s thông th ng c a t ng
ng i b nh c th .
i nh ng ng i kho m nh, các ch c n ng c a c th có th
áp ng
c nhu
u c a b n thân h . Tuy v y, trong khi m au, ng i ta c n có s h tr ( các m c
khác nhau tu theo tình tr ng b nh)
có th áp ng
c nh ng nhu c u c b n c a
th . Vi c o DHST s cung c p các d li u c b n nh t liên quan n tình tr ng hi n
i c a ng i b nh. Phân tích các d li u này s giúp
u d ng viên l p k ho ch

ch m sóc phù h p v i nhu c u c a ng i b nh.
n ph i o DHST cho t t c các ng i b nh vào khám l n u t i c s y t bao
m tr m y t , phòng khám, b nh vi n, vi n d ng lão, hay các c s y t khác. Công
vi c này là m t công vi c th ng qui c b n trong b nh vi n. M c
th ng xuyên c a
vi c l y DHST c a ng i b nh th ng có quan h ch t ch v i tình tr ng s c kho c a
ng i b nh. Thông th ng các qui nh c a c s y t ho c bác s (BS) s qui t nh
c th ng xuyên c a vi c o DHST cho m t ng i b nh, tuy v y b t c khi nào
u
ng viên nh n th y tình tr ng c a ng i b nh bi n i thì c n o DHST l i, không c n
tuân theo qui nh c a c s y t .
Tu theo qui nh mà th t l y các d u hi u sinh t n có th khác nhau, m t s n i
qui nh th t nh sau: Nhi t
- M ch - Nh p th - Huy t áp. K t qu th ng
c ghi
vào m t m u theo qui nh c a c s y t , m u này
c thi t k chuyên bi t giúp cho
vi c ghi chép
c d dàng và thu n l i cho vi c
c, so sánh k t qu theo th i gian.
Ch ng này s gi i thi u v các k thu t o d u hi u sinh t n, c th là các k thu t sau:
12-

m m ch
o nhi t

3-

m nh p th

4-

o huy t áp

2. M c tiêu k n ng
Sau khi h c xong ch
1- Trình bày
2- Mô t
o

c các DHST và các ch s bình th
c các y u t

3- L a ch n
4-

ng này sinh viên có kh n ng:
nh h

ng

n DHST th

c các trang thi t b c n thi t

c chính xác các DHST

5- Phân tích s b
6- Th hi n
c thái

nh khác nhau.

ng

c k t qu thu

ng c a các DHST.
ng g p.

o DHST.

i b nh.
c khi o DHST.

úng m c, phù h p khi ti n hành o DHST cho các ng

106

i


3. K thu t

m m ch

3.1. Lý thuy t liên quan
3.1.1. Các y u t

nh h

n
ng

m m ch
n nh p m ch

Trên th c t m ch c a m t ng i ch u r t nhi u s tác
là m t s y u t th ng g p nh t:

ng c a các y u t . Sau ây

Tu i: T n s m ch thay
i r t nhi u trong su t cu c
i m t ng i. T n s
ch trung bình gi m d n theo l a tu i. Bên c nh ó kho ng dao ng c a m ch c ng
gi m d n ch ng t m c
n nh c a vi c
u khi n m ch. T n s m ch bình th ng
c th th ng kê trong b ng sau:
Tu i

Kho ng dao

sinh

ng c a t n s m ch
n/phút

T n s m ch trung bình
n/phút

100 – 170

140

1 tu i

80 – 170

120

3 tu i

80 – 130

110

6 tu i

75 – 120

100

10 tu i

70 – 110

90

14 tu i

60 – 110

90

Tr

60 – 100

80

ng thành

Gi i: Thông th ng,
gi i kho ng 7-8 nh p/phút.

cùng l a tu i n

gi i th

ng có m ch nhanh h n nam

Di truy n và dân t c: R t nhi u nghiên c u v vi c di truy n có nh h ng n
vi c m c các b nh tim m ch c ng nh
nh h ng n t n s m ch c a m t ng i. Ho c
t s nhà nghiên c u nh n th y r ng ng i M g c Phi th ng có m ch và huy t áp
cao h n ng i M g c Âu. Tuy nhiên, s khác bi t này th ng không n nh gi a các
nghiên c u.
i s ng: Vi c s d ng các ch t kích thích nh r u, bia, thu c lá, cà phê, chè
ng gây ra s thay i v t n s m ch t c th i c ng nh v lâu dài i v i m t ng i.

Thông th ng các ch t kích thích này làm t ng nh p m ch.
Nh ng thay i c a c th : Thân nhi t: Thông th ng, n u thân nhi t t ng 10C0
thì nh p tim t ng lên 10 nh p. Trong c n au, nh p m ch c a m t ng i th ng t ng lên
so v i lúc bình th ng.
Thu c: khi s d ng m t s thu c, m ch c a ng i b nh có th b nh h ng khá
rõ ràng. Ch ng h n, các thu c kích thích giao c m làm t n s m ch t ng, các thu c an
th n, gi m au làm t n s m ch gi m.
Môi tr ng: nhi t
môi tr
n s m ch c a ng i b nh.

ng, ti ng n, s ô nhi m c ng có th tác

ng

n

Các tr ng thái c m xúc: xúc ng m nh, s hãi, t c gi n có th làm m ch gi m
i trong vài giây r i chuy n sang tr ng thái p r t nhanh và m nh.
Th i gian trong ngày: thông th ng m ch c a m t ng i th ng ch m h n vào
bu i êm (có th xu ng n 40 nh p/phút) và nhanh h n vào ban ngày.

107


3.1.2 V trí

m m ch

Thông th ng, m ch

c m t i các v trí mà ng m ch i sát da, bên d i là m t
n x ng nh : ng m ch thái d ng (t i thái d ng), ng m ch c nh ( c ), ng
ch cánh tay ( rãnh nh
u trong),
ng m ch quay ( c tay),
ng m ch b n (
n), ng m ch khoeo ( khoeo chân), ng m ch ch y sau (sau m t cá trong), ng
ch mu ( mu bàn chân). Vi c xác nh t n s m ch bình th ng c a m t ng i s v p
ph i m t chút khó kh n trong l n u tiên ng i b nh vào vi n, do ó c n r t c n th n khi
a ra các k t lu n.

108


3.2. Quy trình k thu t
Các b

c ti n hành

1. Ki m tra l i h s
TR

C

2. R a tay th

Ph

Xem l i th i
m ti n hành th

thu t g n nh t và nh ng yêu
uv m c
th ng xuyên
a th c hi n th thu t

ng qui Theo qui

3. Chu n b d ng c
y

ng pháp ti n hành

-

nh c a B Y t

- Bút

4. Chu n b môi
tr ng

5. Chu n b ng
nh

m b o v sinh, tránh
lây nhi m chéo

c ti n

Hình nh minh h a

n th n

úng quy trình

n th n nh t là v i
nh ng lo i ng h
ch a quen dùng

ghi

Bàn
ng i b nh
ho c gi ng cho ng
m

i

Nh ng i m c n
chú ý

Tránh l p l i m t cách
không c n thi t công
vi c ã
c th c hi n
i m t ng i khác

th thu t
hành thu n l i

ng h có kim giây

- B ng theo d i

Lý do

t tay,
i b nh

Gi i thích v th thu t, yêu c u
NB n m/ng i úng t th

- Thu n l i cho làm th
thu t
-

trí phù h p, ng
nh tho i mái

m b o k t qu thu
c áng tin c y
o s tin t
p tác

109

ng và

Cho ngh ít nh t 15
phút sau khi v n

ng m nh

i


6. Xác

nh v trí m ch

TRONG

SAU

t 3 u ngón tay trên
ng
i c a m ch, nh n xu ng t t
n khi th y m ch n y rõ

m nh n sóng m ch
t nh t

7.
m m ch trong
vòng m t phút

t nhìn ng h , tay c m nh n Có k t qu
sóng m ch m trong vòng 1
phút

8. Thông báo k t qu

và giúp ng i b nh
t th tho i mái

Nói cho NB bi t k t qu và
nh ng nh n xét s b v t n s
ch c a NB

úng

- Ng i b nh hi u h n
tình tr ng c a b n
thân h
có th h p
tác hi u qu .
- T o s tin t
ng i b nh

9. Ghi k t qu vào h
và báo BS (n u
n)

Ghi theo qui
t i

10. Thu d n d ng c

C t

nh c a c s y t

ng h , bút

ng c a

d ng các u
ngón tay thay vì lòng
ngón tay

Không m m chv i
th i gian ng n h n 1
phút tr nh ng
tr ng h p c bi t

Th n tr ng khi nh n
inh k t qu b i
ng ng bình th ng
a m i ng i khác
nhau

u tr và theo dõi di n Rõ ràng
bi n c a t n s m ch
- G n gàng
- B o qu n d dàng

110

n th n


4.

o nhi t

c

th

4.1. Lý thuy t liên quan n k n ng
4.1.1. Các y u t nh h ng n nhi t
Các th i
m trong ngày: Thân nhi t th ng cao nh t vào bu i chi u và th p
nh t vào bu i sáng s m (lúc ang ng : 3-6 gi sáng). Ta có th lý gi i cho
u này b ng
vi c so sánh m c
v n ng c a các c và m c
chuy n hoá c b n. Ngoài ra, vi c
nhi t
môi tr ng th p nh t vào lúc g n sáng và cao nh t vào bu i chi u c ng có nh
ng ph n nào.
Tu i: Thân nhi t n nh nh t ng i tr ng thành còn tr , lúc này c quan
u nhi t ã hoàn thi n và ho t ng chuy n hoá c b n t t, bên c nh m t l p m d i
da
d y và l ng v n ng l n. Thân nhi t th ng th p h n ng i già do l p m
i da tr nên m ng h n, các thành m ch x c ng, ho t ng ít, kh n ng chuy n hoá
b n không còn t t.
i v i tr em, s dao ng l n c a thân nhi t ch y u t o ra do
quan
u nhi t ch a hoàn thi n.
Tu i

Thang o Celsius

Thang o Fahrenheit

Nách

35.5 – 39.50C

96.0 – 99.50F

1 tu i

Mi ng

37.70C

99.70F

3 tu i

Mi ng

37.20C

99.00F

5 tu i

Mi ng

37.00C

98.60F

Mi ng

37.00C

98.60F

Nách

36.40C

97.60F

Tr c tràng

37.60C

99.60F

Mi ng

36.00C

96.80C

i sinh

Ng

Ng

th
tr

V trí o

il n

i già

Gi i: Thân nhi t thay i ít h n trên nam gi i. Tuy v y, n gi i thân nhi t
ng t ng lên trong th i
m tr ng r ng và khi mang thai, nhi t
gi m m t chút
c khi tr ng r ng.

Ho t ng th l c: Vi c t p luy n không làm thay i nhi t
v lâu dài nh ng
có th thay i thân nhi t c a m t ng i ngay t i th i
m ó. Lý do là trong th i
m
này, c th
t cháy m t l ng l n glucose và m
áp ng nhu c u n ng l ng cho
n ng c .
Nhi t
môi tr ng có th tác ng n thân nhi t c a m t ng i. Tu theo

a tu i mà s
nh h ng này là nhi u hay ít. V i ng i tr ng thành còn tr , thân nhi t
th ng không thay
i nhi u, v i ng i già hay tr em thì thân nhi t ch u nh h ng
nhi u h n.
4.1.2. T ng thân nhi t (S t )
t là m t tr ng thái mà nhi t
c th t ng lên cao
ngo i lai nh là vi khu n, v t th l .
111

áp ng v i m t s tác nhân


c dù t ng thân nhi t là m t ph n ng tích c c
ch ng l i s xâm nh p c a vi
khu n, tuy v y n u
thân nhi t t ng quá cao có th gây h i cho c th . Ng i ta nh n
th y r ng n u s t cao h n 410C thì trong m t th i gian ng n s có s t n th ng th n
kinh và n u s t trên 420C và không
u tr k p th i thì ng i b nh có th b t vong sau
vài gi . Do nh ng tác h i n ng n c a s t cao nên khi ng i b nh b s t ng i ta th ng
tìm cách ki m soát
nhi t
tr l i bình th ng s m. M t s nguyên nhân th ng g p
a t ng nhi t
là:
Nhi m khu n toàn thân ho c c c b
i lo n n i ti t: B nh c

ng tuy n giáp tr ng

i lo n th n kinh: T n th

ng trung tâm

u nhi t (ch n th

ng, tai bi n,

au…)
Protein l : S a, xác vi khu n
Protein n i sinh: Xu t huy t mô, ho i t t ch c…
Các ch t kích thích trung tâm
phenamin…
Do nhi t

môi tr

u nhi t ho c h n ch vi c th i nhi t: Cafein,

ng quá nóng: Say nóng, say n ng

112


4.1 Quy trình k thu t
Các b c ti n
hành
TR

C

Ph

ng pháp ti n hành

Lý do

Nh ng i m c n chú ý

1. Ki m tra l i Xem l i th i
m ti n hành - S c n thi t và m c th ng
s
th
thu t g n nh t và xuyên c a o nhi t
cho ng i
nh ng yêu c u v m c
nh c th
th ng xuyên c a th c - Tránh l p l i m t cách không
hi n th thu t
n thi t công vi c ã
c th c
hi n b i m t ng i khác

2.
th
3.

R a tay Theo qui

ng qui

nh c a B Y t

m b o v
nhi m chéo

sinh, tránh lây

Chu n b
y d ng c theo danh
th thu t
ng c
y
sách và ki m tra s ho t thu n l i
ng c a chúng

4. Chu n b môi Gh
ng
tr ng
ho c gi ng
5. Chu n
ng i b nh
6. V y nhi t k

c ti n hành

i b nh ng i - Thu n l i cho làm th thu t
n m
- Ng i b nh không m i

b Gi i thích v th thu t, lau
ch h nách

o s tin t

ng h p tác

n th n

úng quy trình

n th n

trí phù h p, kín áo
(n u c n), ng i b nh
tho i mái
Có th yêu c u NB v
sinh h nách n u có th

t th y ngân xu ng d i 350C
y
C m nhi t k g n trong
lòng bàn tay, v y d t khoát Nhi t k không b va p vào các thu t
ng c tay
t khác
b g yv .

113

m nh và úng k

Hình nh minh h a


TRONG

7.
t nhi t k
vào nách

8.
vòng
phút

SAU

i

t b u thu ngân sát da - Truy n nhi t t t t c th sang Có th yêu c u NB t
nách, nhi t k
t d c theo nhi t k
t theo h ng d n và
- Nhi t k
c gi t t, không b
ngoài c ng c l n
a l i n u sai. S d ng
i khi l y ra
ngôn ng phù h p.

trong Nh c ng i b nh khép Có k t qu
10-15 ch t cánh tay

Có th k t h p làm các
th thu t khác

úng

9. L y nhi t k - Yêu c u NB c m l y ph n - Không b b n
ra
kh i
h thu tinh c a nhi t k r i c
c k t qu
nách,
c k t y ra
chính xác
- C m ngang t m m t
qu
c

d

dàng,

i xoay nh nhi t k
nhìn v ch thu ngân
rõ ràng

10. Thông báo Nói cho NB bi t k t qu và - Ng i b nh hi u h n v tình Thân nhi t c a NB khi
t qu và giúp nh ng nh n xét s b v tr ng c a b n thân h

có th
o các v trí khác nhau
ng i b nh v
thân nhi t c a NB
p tác hi u qu .
là khác nhau
th tho i mái
- T o s tin t ng c a ng i
nh
11. Ghi k t qu
vào h s và
báo BS (n u
n)
12. Lau và thu
n d ng c

u tr và theo dõi di n bi n - Rõ ràng
thân nhi t c a NB t khi vào vi n - Chú ý nh ng thay
i
n th i
m c k t qu
n
x trí phù h p,
p th i
Lau s ch b u thu
thu d n d ng c

ngân, - G n gàng
- B o qu n d dàng

114

n th n


Thân nhi t còn có th
c o t i các v trí khác trên c th nh mi ng, tr c tràng, tai,
trán ho c th m chí o
c t xa. Tu theo các tr ng h p khác nhau mà quy trình có
thay i ôi chút, ch y u là trong các b c chu n b d ng c , ng i b nh và cách t
vào các v trí khác nhau:

Nhi t k

nt

mi ng

o nhi t

mi ng

mi ng

Nhi t k cho tr s

mi ng
5

m nh p th

5.1. Gi i thi u t m quan tr ng c a k n ng
Nh p th c a ng i b nh là m t trong nh ng d u hi u quan tr ng di n t tình tr ng
a h hô h p. V i bác s , t n s th c a ng i b nh giúp cho vi c ch n oán b nh, v i
u d ng ây là thông s giúp cho ng i
u d ng có th l p
c k ho ch ch m
sóc phù h p v i ng i b nh. Qua vi c th c hi n m nh p th cho ng i b nh nh kì,
nhân viên y t có th theo dõi
c tình tr ng b nh c a ng i b nh ng th i phát hi n
p th i các b t th ng có th x y ra i v i ng i b nh. Bên c nh ó, thông qua s giao
ti p m i quan h gi a nhân viên
u d ng và ng i b nh s tr nên thân thi t h n.
5.2. M c tiêu c a

m nh p th

1- Phân tích
2- Chu n b
3- Th c hi n

c t m quan tr ng c a
y

d ng c và
c

5.3. Lý thuy t liên quan

m nh p th

u ki n

m nh p th

m nh p th chính xác
n

m nh p th

Th tích khí l u thông

115


Các y u t

nh h

ng

n nh p th

Phân áp CO2: khi n ng
CO2 trong máu t ng, ph n x hô h p t ng. Khi phân
áp CO2 m c bình th ng, nó có tác d ng kích thích và duy trì hô h p. Khi n ng
CO2
trong máu xu ng quá th p, nó có th gây ng ng th .
Phân áp O2: khi làm gi m phân áp ôxy trong khí th , phân áp ôxy trong ph
nang c ng gi m theo.

Th n kinh c m giác: Kích thích các dây th n kinh c m giác nông (nh t là dây V)
làm thay i hô h p. Kích thích nh làm th sâu, kích thích m nh làm ng ng th .
Dây X có tác d ng nh
Hering - Breure).

là trung gian

u hoà

ng tác hít vào và th ra (ph n

Các trung tâm th n kinh c ng nh h ng nhi u n hô h p
n hình là trung
tâm nu t (khi nu t ta nín th ), vùng d i i ( u hoà hô h p
u hoà thân nhi t), và
não (khi c i, khóc, th dài hô h p u có thay i rõ r t).
Ngoài ra các y u t
kích thích c ng nh h ng r
ng i l n, n gi i có xu
th t ng, khi s d ng các ch

nh tu i, gi i, m c
ho t ng, m c
chuy n hoá, ch t
t nhi u n nh p th . Nh p th trung bình tr em cao h n
h ng cao h n nam gi i, khi ho t ng th l c t ng nh p
t kích thích nh bia r u, thu c lá nh p th th ng t ng…

Cu i cùng, nh ng không kém ph n quan tr ng ó là ý th c c a m t ng i có th nh
ng

n nh p th trong ng n h n. M t ng i có th
u khi n nh p th c a mình
nhanh lên hay ch m i b ng vi c ki m soát các c hô h p, ho c
u khi n tâm tr ng,
m xúc c a mình.
Nh p th bình th
Các ki u th th

ng và b t th
ng g p:

Ki u ng c trên: hay g p
Ki u s

ng

n: hay g p

Ki u hoành: th

n

thi u niên

ng g p

tr em và nam gi i tr

Các b t th ng c a th : bình th ng
y trong m t s tr ng h p ng tác th

chú ý n nh p th c a mình ó là hi n t
t ng t, có th di n ra vào ban êm ho
vào, th ra (hen, giãn ph qu n), thay
hành tu , hôn mê…).
t s ki u th

ng thành

ng i ta th ng không chú ý n nh p th tuy
tr nên n ng n , khó kh n bu c ng i ó ph i
ng khó th . Khó th có th di n ra t t ho c
c ban ngày (c ng ph v ), khi thay i t l hít
i nh p th (viêm ph i,…), t n s ch m (r i lo n

c bi t:

Cheyne-Stokes: khó th và t m ng ng th luân chuy n n i ti p nhau.

116


Kusmaull: 4 giai

n: hít vào sâu, ng ng th

ng n, th

ra nhanh, ng ng th

kéo dài

ng thông khí: t ng c v t n s và biên
u, t c m ch ph i, g ng s c, lo l ng, s t cao…

5.4.

: g p trong nh i máu ph i giai

n

m nh p th

m nh p th là m t th thu t quan tr ng giúp cho vi c theo dõi và phát hi n các b t
ng c a h hô h p. Vi c th c thi th thu t này c n
c ti n hành tu theo tình tr ng
a ng i b nh. Dù không quá khó
m nh p th , tuy nhiên
có k t qu chính xác
n ph i l u ý nh ng
c tr ng c a th nh vi c có th
u khi n nh p th khi
c
thông báo tr c là ang b
m, nh ng thay i v nh p th là khá l n d i tác ng bên
ngoài nên c n chu n b ng i b nh và môi tr ng m nh p th phù h p.
th

117

Quy trình k thu t
Các b c ti n
hành
1. Ki m tra l i h
TR

C

2. R a tay th
qui

Ph

ng pháp ti n hành

Xem l i th i
m ti n hành th
thu t g n nh t, và nh ng yêu
u v m c
th ng xuyên
a th c hi n th thu t

ng Theo qui

nh c a B Y t

Lý do
- S c n thi t và m c th ng
xuyên c a
m nh p th cho

ng i b nh c th
- Tránh l p l i m t cách không
n thi t công vi c ã
c th c
hi n b i m t ng i khác

m b o v
nhi m chéo

3. Chu n b d ng
y

y d ng c theo danh sách và
th thu t
ki m tra s ho t ng c a chúng thu n l i

4. Chu n b môi
tr ng

y gh
ho c gi

5. Chu n b ng
nh

ng

Nh ng i m c n
chú ý
n th n

sinh, tránh lây

úng quy trình

c ti n hành

ng i b nh ng i Thu n l i cho làm th thu t
n m
Ng i b nh không m i

n th n

gi

t nh t là b trí
ng
NB n m

i Gi i thích r ng s ki m tra cho
o s tin t ng h p tác trong
u ng i b nh m c
ng i b nh nh ng không
c khi ng i b nh v n không t áo d y c n yêu c u
NB bi t v vi c m nh p th
u ch nh nh p th c ng nh b
i b t ra
nh h ng b i ý th c c a b n
thân h

118

Hình nh minh h a


6. Chu n b

TRONG

SAU

m

t

ng h

v trí thu n l i

có th v a nhìn
ng h
a nhìn v trí m nh p th

và

t, ng h và vùng
m nh p th th ng
hàng

ng h

7.
m trong vòng
m
ng h ,
ng th i quan - M t s ph i v a nhìn
sát vùng m nh p th
a nhìn vùng m
1 phút
dài
xác nh nh p th
chính xác

Trong tr ng h p
th không
u ho c
không rõ c n
m
thêm 1 phút

8. Thông báo k t Nói cho NB bi t k t qu và - Ng i b nh hi u h n v tình
qu và giúp ng i nh ng nh n xét s b v tình tr ng c a b n thân h
có th
nh v t th
hình c a NB, không nên cho
p tác hi u qu .
tho i mái
ng i b nh bi t r ng h v a b - Không ánh m t ni m tin c a
a
ng i b nh
ng th i khi n h

có th c m th y b xúc ph m.

Thân nhi t c a NB
khi o
các v trí
khác nhau là khác
nhau

9. Ghi k t qu vào Ghi theo qui
s và báo BS
t i
(n u c n)

nh c a c

s

yt

u tr và theo dõi di n bi n - Rõ ràng
thân nhi t c a NB t khi vào vi n - Chú ý nh ng thay
n th i
m c k t qu
i l n
x trí phù
p, k p th i

10. Lau và thu d n Lau s ch d ng c , thu d n d ng - G n gàng
ng c
- B o qu n d dàng

119

n th n


6.

o huy t áp

6.1. Gi i thi u t m quan tr ng c a k n ng
Huy t áp là áp l c (áp su t) mà dòng máu ép lên thành m ch. ây chính là m t
thông s quan tr ng cho th y tình tr ng ho t ng c a h tu n hoàn. V i vi c l ng giá
ch s này ( o huy t áp) ng i
u d ng có th phát hi n nhi u b nh t t ho c bi n
ch ng nguy hi m i v i ng i b nh. Trên th c t , chúng ta th ng quan tâm n áp l c
gây nên b i s t ng máu t tâm th t trái vào ng m ch ch ang y máu (g i là huy t
áp ng m ch) c a ng i b nh nh t. Khi ch s này thay i so v i bình th ng nó có th
liên quan n nh ng bi n i nghiêm tr ng c a m t hay nhi u c u ph n c a h tu n hoàn
nh kh i l ng tu n hoàn, tình tr ng c a tim, m ch. Tính m ng c a ng i b nh s b e
do n ng n n u huy t áp c a h b t ng ho c gi m quá nhi u m t cách t ng t.
6.2. M c tiêu c a o huy t áp
1- Phân tích

c t m quan tr ng c a vi c o huy t áp

2- Phân tích

c các y u t

3- Mô t

nh h

c m t s b t th

4- Chu n b

c

y

ng

ng v huy t áp có th g p

d ng c

5- Th c hi n o huy t áp

n huy t áp

o huy t áp

c cho ng

i b nh theo úng quy trình

6.3. Lý thuy t liên quan n o huy t áp
Huy t áp ng m ch là ch s th ng

c o nh t. Nó bao g m huy t áp tâm thu
(huy t áp t i a) và huy t áp tâm tr ng (huy t áp t i thi u). Huy t áp t i a là áp l c cao
nh t mà dòng máu tác ng lên thành m ch trong thì tâm thu (tâm th t trái co) và huy t
áp t i thi u là áp l c mà dòng máu tác
ng lên thành m ch trong th i kì tâm tr ng.
Th c ch t huy t áp
c hình thành do 4 y u t chính sau:
c co bóp c a tim
àn h i c a

ng m ch

Tr l c ngo i vi: kh i l

ng tu n hoàn,

quánh c a máu, s c c n thành m ch

u t th n kinh
Phân lo i huy t áp theo m c
Nhóm
Huy t áp bình
th ng
Cao huy t áp
nh
Cao huy t áp
1
Cao huy t áp
2

Cao huy t áp
3
Các y u t nh h
Thay i sinh lý:

dành cho ng

HA
tâm thu
<120
và
mmHg
120-139
và
mmHg
140 – 159
ho c
mmHg
160 - 179
mmHg
ho c
Trên 180
mmHg
ng

Tu i: huy t áp
áp cao h n ng i tr .

ho c

il n

HA
tâm tr ng
< 80
mmHg
80-89
mmHg
90 – 99
mmHg
100 - 109
mmHg

Trên 110
mmHg

Khuy n cáo v vi c theo dõi
Nên

nh kì theo dõi 1-2 n m/l n

Hàng n m, kèm theo vi c
u
ch nh ch
sinh ho t
Theo dõi t i thi u hai tháng/l n,
thay i ch
sinh ho t
n thi t
c theo dõi hàng

tháng, th c hi n thu c y ,
luôn chu n b m t a ch ch m
sóc y t khi c n
Theo dõi hàng tu n ho c th ng
xuyên h n tu tình tr ng. S n
sàng cho can thi p y t khi c n

n huy t áp
tr em th p và t ng d n theo tu i, ng
120

i già th

ng có huy t


Tu i

HA t i a (mmHg)

i sinh

HA t i thi u (mmHg)

Tr s trung bình

65 – 95

30 – 60

80/60

1 tu i

65 – 115

42 – 80

90/61

3 tu i

76 – 122

46 – 84

99/65

6 tu i

85 – 115

48 – 64

100/56

10 tu i

93 – 125

46 – 68

109/58

14 tu i

99 – 137

51 – 71

118/61

Ng

il n

100 – 140

60 – 90

120/80

Ng

i già

100 – 160

60 – 90

130/80

Gi i: ph n th
bình th

ng có huy t áp th p h n nam gi i.

Khi ho t ng, lao ng n ng, g ng s c huy t áp th
ng sau khi ngh ng i.
Khi mang thai huy t áp th

a m t ng

ng t ng, sau khi

ng t ng, và nó s tr v

huy t áp s tr v bình th

u t th n kinh: trong các tr ng thái c m xúc m nh, au
i th ng t ng.

ng

n, lo l ng huy t áp

nh h ng c a các thu c làm co m ch: huy t áp t ng; Các thu c làm giãn
ch: huy t áp gi m.
th c a ng
ho c

i b nh: Huy t áp trong t

th n m th p h n trong t

th ng i

ng.

trí c th : có s khác bi t nh khi o huy t áp c a hai tay (kho ng 5mmHg),
gi a tay và chân, huy t áp chênh nhau kho ng 20-40mmHg (huy t áp chân cao h n).
Huy t áp b t th

ng

ng huy t áp: Khi huy t áp t i a l n h n 140mmHg ho c huy t áp t i thi u
n h n 90mmHg. G p trong các b nh c u th n, suy th n, b nh m ch th n (h p
ng
ch th n), b nh n i ti t (c ng aldosterol tiên phát) h i ch ng cushing, phì i tuy n
th ng th n, h p eo ng m ch ch , nhi m c thai nghén.
Gi m huy t áp: Khi huy t áp t i a nh h n 90 mmHg ho c huy t áp t i thi u
nh h n 60 mmHg. Có th g p trong các tr ng h p: s c do b t kì nguyên nhân nào,
ch y máu, gi m kh i l ng tu n hoàn, suy tim, suy tuy n th ng th n, c th quá y u do
c các b nh làm suy ki t nh : lao, x gan.
Huy t áp k t: khi hi u s gi a huy t áp t i a và huy t áp t i thi u (huy t áp
hi u s ) nh h n 20 mmHg khi ó tu n hoàn máu b
tr . Tình tr ng này có th g p
trong các b nh nh tràn d ch màng tim, shock.
Huy t áp chênh nhi u g p trong tr

ng h p h van ch , huy t áp hi u s quá

n.
6.4.

o huy t áp

Ch s huy t áp là m t ch s quan tr ng liên quan tr c ti p t i ho t ng c a h
tim m ch. Vì th , nó là m t thông s quan tr ng
cho các nhân viên y t có th nh n
nh
c tình hình s c kho c a ng i b nh. Quy trình k thu t o huy t áp không quá
ph c t p trong các tr ng h p thông th ng, tuy nhiên trong nh ng tr ng h p huy t áp
t th ng ng i o c n ph i có k thu t o t t
121


Quy trình k thu t
Các b

c ti n hành

Ph

ng pháp ti n hành

Lý do

1. Ki m tra tình tr ng Ti n hành xem b nh án và tình Chính xác, úng ng
hành trùng l p

b
c a ng i hình s b c a ng i b nh
nh và h s

TR

C

2. R a tay th
qui

ng

3. Chu n b d ng c
y

i, không ti n

m b o v sinh, tránh lây nhi m
a s ch tay b ng n c, xà
phòng ho c ch t r a tay nhanh chéo

Ch n
trình

y

d ng c

cho quy

th thu t

i b nh - Yêu c u ngh 15 phút sau khi
t
th ho t ng n ng.

c ti n hành thu n

i

4. Th và ki m tra l i Cu n ch t b ng áp l c trong Xác
ng c
tay, r i b m lên và quan sát k
ng h áp l c

5. Cho ng
m/ng i
thích h p

Nh ng
m
n chú ý

nh ch t l

ng c a d ng c

t qu chính xác

- Cho ng i b nh n m trên
gi ng ho c ng i trên gh
t
tay lên bàn.

122

Hình nh minh h a


6.

Gi i thích và Gi i thích tác d ng, lý do th c Ng
ng d n ng i hi n QT, cách ng i b nh h p
nh h p tác
tác

i b nh hi u và h p tác

TRONG
7. Qu n b ng áp l c - Qu n v a ch t
quanh cánh tay
t ng h ngang m c tim
8. Xác
ch

nh

m m t - M t tay b t m ch quay
tay

- B m bóng lên
còn th y m ch n y

9. Cho ng
ngh 15 giây

i b nh

10. o huy t áp l n 1

Có k t qu

n p

m m t m ch có tr s g n úng
i huy t áp t i a
xác nh
chính xác l ng khi/áp l c c n
n khi không
ph i b m vào khi o chính th c
Tim m ch tr
th ng
Xác

11. Cho ng i b nh
ngh 1-2 phút
12. o huy t áp l n 2
13. Thông báo k t
qu cho ng i b nh
SAU

úng

14. Tháo b ng áp l c
15. Cho ng i b nh
t th tho i mái
16. Ghi h s
17. Thu d n d ng c
123

v

nh huy t áp

tr ng thái bình


7. Hu n luy n và t

ánh giá

7.1. Hu n luy n có giáo viên t i phòng th c hành
Sinh viên c n ph i c tài li u h ng d n th c hành tr c khi n th c t p bài này.
i ng i c n chu n b
có th ghi chép v n t t nh ng
m m u ch t c a t ng k
thu t. Sinh viên c n l u ý r ng tài li u h ng d n th c hành này không th
c p n
ng chi ti t c a m i tình hu ng th c t do ó c n chú ý cách mà giáo viên h ng d n s
áp d ng quy trình này trong khi thao tác m u. Qua ó m i ng i s m r ng, ng d ng

linh ho t khi th c hành trong các tình hu ng c th .
Giáo viên th c hành s làm m u t ng quy trình trên m t ng i óng th (có th s
ng sinh viên ho c ng i óng th chuyên nghi p).
giúp cho sinh viên m ng t ng
ra
c chính xác nh t nh ng vi c h s ph i làm trên th c t , giáo viên c n th c hi n
theo m t k ch b n nh t nh. C n nh n m nh cho sinh viên nh ng
m c n l u ý, c n ghi
nh trong t ng k thu t.
ngh m t sinh viên th c hành l i sau khi giáo viên h ng d n làm m u
sinh
viên có tr i nghi m v toàn b quy trình. Trong lúc ó, các sinh viên còn l i trong nhóm s
quan sát và có nh ng nh n xét v nh ng thu n l i, khó kh n, nh ng l i th ng g p trong
khi th c hi n quy trình.
y s là c s
h h c h i l n nhau d i s giám sát c a
ng i h ng d n.
Nhóm sinh viên s
nhau.

c chia ra thành các nhóm nh

t

th c t p và nh n xét l n

n chú ý r ng vi c giao ti p v i ng i b nh tr c, trong và sau khi th c hi n m i
th thu t c n
c th c hành c n th n. B ng các tình hu ng gi
nh, sinh viên có th

ng t ng ra nh ng khó kh n, thu n l i và các gi i pháp gi i qui t tình hu ng mà
th c t h có th g p ph i.
Cu i m i bu i th c t p, các sinh viên s
c th c hành l n l t t ng k thu t
kh ng nh l i nh ng ki n th c ã h c, k n ng ã
c th c t p trong bu i th c hành.
Giáo viên h ng d n c n quan sát và cho nh ng nh n xét chi ti t cho t ng sinh viên.
Trong nh ng tr ng h p c n thi t, sinh viên có th yêu c u giáo viên gi ng l i, ho c
tr l i nh ng th c m c phát sinh trong quá trình th c t p.
7.2. T

l

ng giá (B ng ki m quy trình)

d ng b ng ki m phù h p v i t ng k thu t. B ng ki m t l ng giá s
c phát
cho sinh viên kèm theo tài li u h ng d n th c hành này, nó t ng t nh b ng ki m ã
c
c p trên nh ng ch gi l i c t tên b c. C t ti p sau s dành
ghi chép l i
ch t l ng th c hành c a t ng b c v i 3 m c: t t (2 m); có làm (1
m); không
làm/làm sai (0
m). Vi c t l ng giá này có th
c th c hi n b i chính ng i th c
hành, ho c có th t o l p nhóm
có th giám sát và góp ý l n nhau.
ng ki m t

ánh giá quy trình

m m ch
M c

Các b

c ti n hành

Làm t t

Ki m tra l i h s
a tay th ng qui
Tr c Chu n b d ng c
y
Chu n b môi tr ng
Chu n b ng i b nh
Xác nh v trí m ch
Trong
m m ch trong vòng m t phút

124

hoàn thành
Không làm/
Có làm
Làm sai


Thông báo k t qu và giúp ng i b nh

t th tho i mái
Ghi k t qu vào h s và báo BS (n u
n)
Thu d n d ng c

Sau

ng ki m t

ánh giá quy trình o nhi t
M c

Các b

c ti n hành
Làm t t

hoàn thành
Không làm/
Có làm
Làm sai

1. Ki m tra l i h s
2. R a tay th ng qui
3. Chu n b d ng c
y
Tr c
4. Chu n b môi tr ng
5. Chu n b ng i b nh
6. V y nhi t k

7.
t nhi t k vào nách
8.
i trong vòng 10-15 phút
Trong
9. L y nhi t k ra kh i h nách, c k t
qu
10. Thông báo k t qu và giúp ng i
nh v t th tho i mái
Sau 11. Ghi k t qu vào h
và báo BS
(n u c n)
12. Lau và thu d n d ng c
ng ki m t

ánh giá quy trình

m nh p th
M c

Các b

c ti n hành
Làm t t

1. Ki m tra l i h s
2. R a tay th
Tr

c

ng qui

3. Chu n b d ng c
4. Chu n b môi tr
5. Chu n b ng
6. Chu n b

Trong 7.

y
ng

i b nh

m

m trong vòng 1 phút

8. Thông báo k t qu và giúp ng
nh v t th tho i mái
Sau

i

9. Ghi k t qu vào h s và báo BS (n u
n)
10. Lau và thu d n d ng c

125

hoàn thành
Không làm/
Có làm
Làm sai


ng ki m quy trình o huy t áp

ng m ch cánh tay
M c

Các b

hoàn thành

c ti n hành
Làm t t

Có làm

Không làm/
Làm sai

1. Ki m tra l i h s
2. R a tay th

ng qui

c 3. Chu n b d ng c

Tr

y

4. Th và ki m tra l i d ng c
5. Cho ng
thích h p

i b nh n m/ng i

6. Gi i thích và h
p tác

t

ng d n ng

th

i b nh

7. Qu n b ng áp l c quanh cánh tay
8. Xác
Trong

nh

9. Cho ng

m m t m ch
i b nh ngh 15 giây

10. o huy t áp l n 1
11. Cho ng

i b nh ngh 1-2 phút

12. o huy t áp l n 2
13. Thông báo k t qu cho ng

i b nh

14. Tháo b ng áp l c
Sau

15. Cho ng

i b nh v t th tho i mái

16. Ghi h s
17. Thu d n d ng c
8. Th c hành
8.1. Th c hành t i labo (không có giáo viên)
Trong
u ki n c s v t ch t cho phép, m i tr ng s có th cho phép sinh viên
ng kí th c t p quy trình o d u hi u sinh t n này mà không có giáo viên h ng d n.
u
c, sinh viên c n ng kí v i phòng th c hành k n ng (skill lab)
cs px p

ch th c t p phù h p.
Khi th c t p nhóm quy trình này, sinh viên c n chu n b tài li u h ng d n th c
p, b ng ki m t ánh giá, và các tài li u liên quan khác
có th tham kh o khi c n.
ng

Thông th ng, sinh viên t hình thành (ho c
c phân) thành các nhóm t 2-3
i
th c t p và h tr l n nhau. Các thành viên trong nhóm có th
a ra các câu
i tình hu ng
t h c thông qua vi c gi i qui t tình hu ng.

u có th ti n hành thu hình l i quá trình t
nh n xét và rút kinh nghi m.

126

th c hành

có th xem l i và t


8.2. Th c hành v i nhóm ho c m t mình b t c khi nào có

u ki n

Th c t p càng nhi u thì m c
thu n th c s càng cao. Chúng tôi khuy n khích

t c các sinh viên c g ng t th c t p m t mình ho c t o l p thành các nhóm cùng t
th c tâp các quy trình này theo sách h ng d n và nh ng gì ã
c h c trên l p.
n nhiên vi c mua các trang thi t b có th không d dàng v i m t s b n, vi c
này có th
c gi i qui t b ng cách mu n d ng c ho c ng kí n tr giúp cho m t
phòng khám, khoa khám b nh nào ó
th c hành.
8.3. Th c hành t i b nh vi n theo k ho ch
Ngoài vi c
i b nh vi n theo
h i ti p xúc v
sinh viên s có c

th c hành t i phòng th c t p, các sinh viên s ph i tham gia th c t p
l ch c a tr ng. Trong quá trình th c t p t i b nh vi n sinh viên s có
i nh ng ng i b nh th c, gi i qui t nh ng tình hu ng th c. Qua ó
h i tr i nghi m nh ng k thu t này trong
u ki n th c nh t.

Lúc này, sinh viên lúc này s không ph i c g ng di n k ch, do v y vi c b t ra các
hành ng, l i nói phù h p s tr nên t nhiên và d dàng h n. V i s giám sát và giúp
c a các giáo viên th c hành, sinh viên s t tin h n khi i m t v i nh ng tình hu ng
khó kh n có th g p ph i khi giao ti p v i ng i b nh.
8.4. T

ánh giá quá trình rèn luy n

Sinh viên c n tr l i các câu h i test ngay sau bài h c, t
ánh giá thông qua

ng ki m quy trình. Bên c nh ó các kênh ánh giá t giáo viên, các h c viên khác,
ho c t ánh giá thông qua b ng hình s r t có ích cho t t c sinh viên.
Quay camera
u có
u ki n, nên ti n hành quay camera quá trình th y gi ng nh m t d ng
c li u d y h c. Ngoài ra, vi c quay phim quá trình sinh viên th c t p có s giám sát c a
giáo viên ho c không có s giám sát s có ý ngh a l n v i ng i h c. Trong nhi u tr ng
p sinh viên có th c m nh n th y r ng mình làm t t tuy th không ph i khi nào h c ng
có th nh n ra h t các u/nh c
m c a b n thân h . Vi c quan sát qua b ng khi n
sinh viên tr nên ch
ng h n trong vi c hoàn thi n các k thu t o DHST.
ng ki m
ng ki m ánh giá s t
ng t nh m u ph n tr

ng t
c.

nh

b ng ki m s

127

d ng cho sinh viên t

ánh giá

N NG O CHI U CAO

1. Gi i thi u k n ng
l chi u cao/ cân n ng th hi n tình tr ng s c kh e c a m t ng i. Cân n ng
và chi u cao là nh ng tiêu chu n o l ng th ng
c ti n hành trong các bu i ki m
tra s c kh e, t i các phòng khám ho c tr m y t . Cân n ng và chi u cao
c ki m tra
th ng qui khi ng i b nh nh p vi n. Cân n ng
c o b ng kilogram (kg), chi u cao
c o b ng
n v centimet (cm).
ng i kh e m nh, o chi u cao, cân n ng
c
ti n hành nh m ánh giá, theo dõi s t ng tr ng và phát tri n v th ch t, nh t là tr
em.
i v i ng i l n, o cân n ng, chi u cao k t h p v i nh n nh tình tr ng dinh
ng nh m xác nh nguyên nhân c a các b nh mãn tính và k t qu
u tr c ng nh
ánh giá các h at ng n u ng và các r i l an ch c n ng khác.
u d ng nên l u ý
nhìn t ng quát s thay i v chi u cao, cân n ng.
2. M c tiêu k n ng o chi u cao
Sau khi n m v ng bài h c này, sinh viên có th :
Trình bày khái ni m v chi u cao.
Th o lu n nh ng y u t làm nh h
Li t kê các lo i cân o th

ng

ng

n chi u cao.

c s d ng.

Th c hi n cách o chi u cao.
ánh giá k t qu chi u cao.
Th o lu n s thay

i v chi u cao, liên quan

n tình tr ng s c kh e.

3. Lý thuy t liên quan k n ng o chi u cao
Chi u cao là m t s o trung thành c a hi n t ng sinh tr ng. o chi u cao là
vi c r t c n thi t, c bi t l a tu i c n ánh giá s t ng tr ng và phát tri n; i v i tr
em
ng bi u di n chi u cao ph n ánh t t cu c s ng quá kh và là b ng ch ng c a s
dinh d ng. Tr thi u dinh d ng kéo dài 2 – 3 tháng s làm cho chi u cao ch m phát
tri n. Chi u cao ít thay i và n nh nh ng th ng khó o so v i cân.
o chi u cao
chính xác, s d ng th c o n m cho tr d i 3 tu i, th c o
ng cho tr trên 3 tu i
và ng i l n.
Khi ng i m c b nh, vi c o chi u cao và cân n ng không nh ng
theo dõi
nh ng nh h ng c a b nh t t v i s phát tri n th ch t mà còn
tính toán li u l ng
thu c tr c khi s d ng. Chính vì v y s o chi u cao và cân n ng

c coi là m t trong
nh ng s li u c b n khi ng i b nh nh p vi n và trong quá trình
u tr .
ánh giá s t ng tr ng th ch t c a m t ng i, dùng các ch s nhân tr c
nh cân n ng, chi u cao, vòng
u,
dày n p da vùng c tam
u, các chu vi gi a
cánh tay và c cánh tay, ch s kh i c th (BMI: body mass index) v i k thu t chu n
hóa trên m u i di n
ánh giá kh i l ng và s l ng t bào toàn c th và m t s
quan i di n nh : mô x ng, mô m d i da, não b cùng v i ph n nào ch c n ng
a h n t ti t c a m t cá th .
i v i tr em, vi c o chi u cao, cân n ng nên k t h p o vòng
ng c, vòng cánh tay
ánh giá tình tr ng t ng tr ng.
128

u, vòng