tiểu luận phần VI tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức hồ chí minh

Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
MỤC LỤC
Trang
LỜI NĨI ĐẦU.....................................................................................................2
NỘI DUNG ..........................................................................................................3
I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀ NỀN ĐẠO ĐỨC MỚI VIỆT NAM…………3

1. Nguồn gốc tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh……………………………..3
2, Vị trí đạo đức trong đời sống của con người và xã hội……………..4
II, NHỮNG PHẨM CHẤT ĐẠO ĐỨC CƠ BẢN CỦA CON NGƯỜI VIỆT NAM
TRONG THỜI ĐẠI MỚI……………………………………………………………………..7

1, Trung với nước, hiếu với dân…………………………………………8
2, Yêu thương con người…………………………………………………9
3, Cần kiệm liêm chính, chí cơng vơ tư………………………………….10
4, Tinh thần quốc tế trong sáng………………………………………...13
III, NHỮNG NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC MỚI……………………...15

1, Nói đi đơi với làm, phải nêu gương đạo đức……………………….15
2, Xây đi đôi với chống…………………………………………………15
3, Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời…………………………………….17
IV, VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH TRONG SỰ NGHIỆP
ĐỔI MỚI HIỆN NAY……………………………………………………………………….18

KẾT LUẬN……………………………………………………………………. 21

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

1

Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
LỜI NĨI ĐẦU
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh đặc biệt quan
tâm đến lĩnh vực đạo đức nhất là đạo đức cách mạng. Tư tưởng đạo đức của
Người bao quát mọi đối tượng, đề cập đến mọi lĩnh vực hoạt động của con
người, trên mọi quan hệ xã hội với phạm vi rộng, hẹp khác nhau.
Bên cạnh đó, thực tế xã hợi hiện nay đang tồn tại những hiện tượng tiêu cực
như: quan liêu, tham nhũng, hối lộ, lãng phí, tình trạng suy thoái đạo đức ở một bộ
phận cán bộ, đảng viên... làm tổn hại đến uy tín của Đảng, làm lu mờ vai trò nêu
gương của người cán bộ, đảng viên trước quần chúng nhân dân. Trước thực trạng
đó, việc làm rõ, quán triệt, vận dụng, học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về tư cách
người cách mệnh được đặt ra như một yêu cầu thường xuyên và cực kỳ quan trọng.
Và đây cũng là nội dung cơ bản được đưa vào cuộc vận động Học tập làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

2


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh

NỘI DUNG
Hồ Chí Minh là một trong những nhà tư tưởng, những lãnh tụ cách mạng bàn
nhiều nhất đến vấn đề đạo đức. Người không để lại những tác phẩm đạo đức lớn,
những tư tưởng lớn về đạo đức của Người đã nằm trong những bài nói, bài viết
ngắn gọn, được diễn đạt rất cô đọng, hàm súc theo phong cách phương Đông, rất
quen thuộc với con người Việt Nam. Bản thân Người lại thực hiện trước nhất và
nhiều nhất những tư tưởng ấy.
I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VÀ NỀN ĐẠO ĐỨC MỚI VIỆT NAM

1. Nguồn gốc tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh
Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh bắt nguồn từ truyền thống đạo đức
của dân tộc Việt Nam, đã được hình thành trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc ta,
đồng thời kế thừa đạo đức phương Đông, những tinh hoa đạo đức của nhân loại,
đặc biệt quan trọng là những tư tưởng đạo đức cũng như tấm gương đạo đức trong
sáng của Mác, Ăngghen, Lênin để lại. Điều này đã thể hiện trong những lời viết
của Người sau khi Lênin qua đời: Lênin là người “đã nêu cho chúng ta một tấm
gương sáng về sự giản dị vĩ đại và sự khiêm tốn cao độ”. “Không phải chỉ thiên tài
của Người, mà chính là tính coi khinh sự xa hoa, tinh thần yêu lao động, đời tư
trong sáng, nếp sống giản dị, tóm lại là đạo đức vĩ đại và cao đẹp của người thầy,
đã ảnh hưởng lớn lao tới các dân tộc châu Á và đã khiến cho trái tim của họ hướng
về Người, khơng gì ngăn cản nổi”
Trong lĩnh vực đạo đức, Hồ Chí Minh đã sử dụng nhiều khái niệm, phạm trù
của các tư tưởng đạo đức đã có từ trước, nhất là đạo đức Nho giáo. ..Qua các thời
đại lịch sử, những khái niệm, phạm trù đã trở thành tài sản chung của nhân loại,
song nội dung đã có nhiều thay đổi. Những khái niệm như trung, hiếu, nhân,

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

3


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
nghĩa…có trong Nho giáo từ mấy trăm năm trước công nguyên, dân chủ, tự do,
công bằng, bác ái…đã xuất hiện từ thời cổ đại Hy lạp La mã..
Hồ Chí Minh đã sử dụng những khái niệm, những phạm trù đạo đức đã từng
quen thuộc với dân tộc Việt Nam từ lâu đời, và đưa vào nó những nội dung mới,
đồng thời bổ sung những khái niệm, những phạm trù đạo đức của thời đại mới.
Chính vậy mà những giá trị đạo đức mới đã hòa nhập với những giá trị đạo đức

truyền thống của dân tộc, làm cho mỗi con người Việt Nam đều cảm thấy gần gũi.
Hơn nữa những giá trị đạo đức truyền thống lại được nâng lên tầm cao mới, làm
cho Người thực hiện được việc kết hợp giữa truyền thống với hiện đại. Việc tiếp
thu những tinh hoa đạo đức của nhân loại đã làm cho tư tưởng Hồ Chí Minh trở nên
phong phú và được nhiều người chấp nhận. Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện
đại, giữa dân tộc và nhân loại cũng là một đặc trưng nổi bật trong tư tưởng đạo đức
Hồ Chí Minh.
Với tư duy độc lập và sáng tạo, Hồ Chí Minh đã xuất phát từ thực tiễn Việt
Nam, thực hiện một cơng việc kế thừa có chọn lọc, những giá trị đạo đức của quá
khứ, đề xuất những tư tưởng đạo đức mới, phù hợp với yêu cầu của cách mạng Việt
Nam trong thời đại mới. Đó là đạo đức mới, đạo đức cách mạng, mang bản chất
của giai cấp công nhân, kết hợp với những truyền thống tốt đẹp của dân tộc và
những tinh hoa đạo đức của nhân loại.
2, Vị trí đạo đức trong đời sống của con người và xã hội
Xuyên suốt trong cuộc đời hoạt động của mình Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc
biệt quan tâm đến vấn đề đạo đức. Ngay cả khi cách mạng gặp phải những khó
khăn cũng như trong những lúc thuận lợi, Người luôn yêu cầu phải luôn rèn luyện
và nêu cao đạo đức cách mạng. Trong tư tưởng của Hồ Chí Minh để thực hiện
thành cơng sự nghiệp cách mạng thì đạo đức chiếm một vị trí vơ cùng to lớn. Điều
đó được thể hiện ở những nội dung sau:
Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

4


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
Thứ nhất, theo Hồ Chí Minh đạo đức là cái gốc của Người cách mạng
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Chủ tịch Hồ Chí Minh khơng ngừng
chăm lo giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân
ta. Người nói: "cũng như sơng thì có nguồn mới có nước, khơng có nước thì sơng

cạn. Cây phải có gốc, khơng có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức,
khơng có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng khơng lãnh đạo được nhân dân". Như
vậy, với Hồ Chí Minh đạo đức chính là nền tảng, là gốc để hình thành những phẩm
chất của người cách mạng. Với Người đạo đức là một sức mạnh tinh thần to lớn, là
hành trang không thể thiếu được của những người cách mạng trên bước trường
chinh vô cùng gian khổ nhưng rất vinh quang. Người nói: "Làm cách mạng để cải
tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất vẻ vang, nhưng nó cũng là
nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộ đấu tranh rất phức tạp, lâu dài và gian khổ. Sức có
mạnh mới gánh được nặng, đi được xa. Người cách mạng phải có đạo đức cách
mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang". Đó cũng
là "Đem tinh thần mà chiến thắng vật chất". Coi đạo đức là gốc là nền tảng của
người cách mạng, Hồ Chí Minh thể hiện cái nhìn biện chứng trong mỗi quan hệ
giữa vật chất và tinh thần, thấy được sự tác động trở lại của yếu tố đạo đức, tinh
thần đối với tồn tại xã hội. Điều đó tạo nên tinh thần lạc quan cách mạng giúp mỗi
người biết vượt qua khó khăn hướng niềm tin vào một tương lai tốt đẹp.
Thứ hai, theo Hồ Chí Minh đạo đức cịn được xem như tiêu chuẩn hàng đầu
của người lãnh đạo trong điều kiện Đảng cầm quyền.
Vấn đề đạo đức của Người cầm quyền được người phương Đơng nói chung
và Việt Nam nói riêng từ xưa đã bàn đến rất nhiều, nhất là dưới chế độ phong kiến.
Lý tưởng vua sáng, tôi hiền, phẩm chất đạo đức của những bậc vua chúa rất được
coi trọng, có khi như là thước đo cho sự hưng ung của xã tắc. Đối với nhân dân
niềm tin chính trị gắn với niềm tin vào đạo đức của người cầm quyền, lãnh đạo, do
đó sự nêu gương đạo đức đối với cán bộ, đảng viên, đặc biệt là người lãnh đạo giữ
Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

5


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
một vai trị cực kỳ quan trọng bởi "thượng bất chính" thì "hạ tất loạn". Trong lịch

sử dân tộc ta mấy ngàn năm qua, những lãnh tụ dân tộc tập hợp được lực lượng
trong các cuộc đấu tranh vì chính nghĩa cũng đều là những người có uy tín đạo đức
rất cao. Ngược lại những tham quan, vua chúa vô đạo sớm muộn cũng đều bị nhân
dân lật đổ. Chính vì vậy ta hiểu vì sao Hồ Chí Minh khẳng định: đối với các dân tộc
phương Đơng "một tấm gương sáng cịn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tun
truyền" .
Hồ Chí Minh ln nhắc nhở phải đấu tranh chống nguy cơ xa rời cuộc sống,
xa rời quần chúng nhân dân để rồi rơi vào thối hố bản chất của một Đảng cầm
quyền. Với trí tuệ sáng suốt, với tầm nhìn vượt thời đại, ngay từ sớm Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã tiên lượng về những nguy cơ suy thoái đạo đức của những người cầm
quyền và chỉ ra những biện pháp để đề phòng và khắc phục. Trong đó Người đặt
lên hàng đầu việc thường xuyên giáo dục, rèn luyện đạod dức cho cán bộ, đảng
viên. Nhận thức được vai trò sức mạnh đạo đức của Người cầm quyền, Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã suốt đời nhắc nhở, giáo dục cán bộ, đảng viên, đồng thời cũng suốt
đời không ngừng tu dưỡng, rèn luyện mình về đạo đức để trở thành tấm gương
tuyệt với vì đạo đức cách mạng, tấm gương sáng ngời và một "người lãnh đạo
người đầy tớ thật trung thành của nhân dân", là niềm tự hào vô hạn của các thế hệ
người Việt Nam.
Thứ ba, trong quan niệm của Hồ Chí Minh đạo đức cịn góp phần tạo nên
sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
Chủ nghĩa xã hội không chỉ là đem lại tự do, ấm no, hạnh phúc cho nhân
dân, mà trong quan niệm của Hồ Chí Minh nó cịn tạo ra những giá trị đạo đức cao
đẹp. Đó là giá trị đạo đức của con người Cộng sản. Người đã phát biểu quan điểm
này khi khẳng định: "Phong trào cộng sản quốc tế trở thành lực lượng quyết định
vận mệnh loài người chẳng những là do những chiến lược thiên tài của cách mạng
vơ sản, mà cịn do những phẩm chất đạo đức cao quý làm cho chủ nghĩa cộng sản
Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

6

Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
trở thành sức mạnh vơ địch", "Lênin đã nêu cho chúng ta một tấm gương về sự giản
dị, vĩ đại và sự khiêm tốn cao độ, những đặc tính làm đẹp thêm những chiến sĩ chân
chính của cách mạng vì những người đầy tớ trung thành của nhân dân". Như vậy
sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội không phải chỉ ở lý tưởng cao đẹp mà trước hết,
cụ thể và trực tiếp là ở những người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương và hành động
của mình để biến những ý tưởng đó trở thành hiện thực. Trong thực tế việc củng cố
hay làm giảm niềm tin ở quần chúng và tương lai của chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa
cộng sản không phải ở những thất bại sai lầm tạm thời mà do chính ở sự sa sút về
đạo đức của những người được mệnh danh là những chiến sỹ mang trọng trách tiên
phong trên con đường thực hiện nó.
Chính vì điều đó mà cùng với việc giáo dục nâng cao trình độ hiểu biết của
cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, Hồ Chí Minh đã thường xuyên quan
tâm đến việc giáo dục đạo đức cho mọi người. Tùy theo từng thời kỳ cách mạng mà
Người đề ra những yêu cầu đào đức sao cho sát hợp để mọi người phấn đấu rèn
luyện, nhằm hồn thành nhiệm vụ của mình để từ đó thể giành thắng lợi to lớn cho
sự nghiệp cách mạng.
II, NHỮNG PHẨM CHẤT ĐẠO ĐỨC CƠ BẢN CỦA CON NGƯỜI VIỆT NAM
TRONG THỜI ĐẠI MỚI.

Trong tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, những phẩm chất đạo đức được
Người nêu ra đều phù hợp với từng đối tượng, hơn nữa Người luôn nhấn mạnh
phẩm chất này, hay phẩm chất kia là nhằm mục đích đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ
cách mạng trong từng thời kỳ nhất định. Qua đó Người khái quát lại thành những
phẩm chất chung nhất, cơ bản nhất của con người Việt Nam trong thời đại mới – đó
là những phẩm chất đạo đức, những chuẩn mực chung nhất của nền đạo đức mới,
đạo đức cách mạng Việt Nam

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

7


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
Và theo Hồ Chí Minh, đạo đức bao giờ cũng được xây dựng bằng những quy
tắc, hành vi của con người, những chuẩn mực được dư luận xã hội thừa nhận nhằm
điều hòa các mối quan hệ giữa con người với con người trong quá trình phát triển
xã hội. Những vấn đề đạo đức được Hồ Chí Minh xem xét một cách tồn diện đó
là:
Đối với mọi đối tượng trong nhân dân: từ công nhân, nông dân, trí thức, văn
nghệ sỹ, tư sản dân tộc đến những người yêu nước mà trước đây gọi là thân sỹ dân
chủ và nhân sỹ yêu nước, từ thanh niên, phụ nữ, phụ lão đến các cháu thiếu niên,
nhi đồng; từ đồng bào các dân tộc đến đồng bào các tôn giáo, các nhà tu hành; đồng
bào sóng ở trong nước hay sinh sống ở nước ngoài... cùng với việc đề cập đến vấn
đề đạo đức cơng dân, Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến vấn đề đạo đức của cán
bộ, đảng viên, công nhân viên chức. Đây là nội dung chiếm phần chủ yếu nhất và
thường xuyên nhất trong tư tưởng đạo đức của Người.
Trên mọi lĩnh vực hoạt động của con người trong xã hội Hồ Chí Minh đã đề
cập đến vấn đề đạo đức trên mọi lĩnh vực từ việc riêng đến việc chung, từ cái nhỏ
đến cái lớn, từ đời tư đến đời công trên các mặt sinh hoạt, học tập ld, chiến đấu, rèn
luyện hàng ngày.
Trên mọi phạm vi: từ cá nhân đến tập thể, từ gia đình đến xã hội, từ giai cấp
đến dân tộc, từ dân tộc đến quốc tế. Trong bốn mối quan hệ này, Hồ Chí Minh coi
việc rèn luyện đạo đức của từng con người đóng vai trị chủ yếu; muốn có tập thể
tiến bộ thì từng cá nhân phải tiến bộ, muốn có chi bộ vững mạnh thì từng đảng viên
phải vững mạnh...
1, Trung với nước, hiếu với dân
Đây là phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm nhất và chi phối các phẩm chất
khác.

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

8


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
Từ khái niệm cũ "trung với vua, hiếu với cha mẹ" trong đạo đức truyền thống
của xã hội phong kiến phương Đơng, Hồ Chí Minh đưa vào đó một nội dung mới,
phản ánh đạo đức ngày nay cao rộng hơn là “Trung với nước hiếu với dân”. Trước
kia chỉ là Trung quân, là trung thành với nước, vì vua với nước là một, vua là nước,
nước là vua. Còn hiếu chỉ thu hẹp trong phạm vi gia đình, là con cái phải hiếu thảo
với cha mẹ. Tư tưởng trung với nước, hiếu với dân của Hồ Chí Minh không những
đã kế thừa những giá trị chủ nghĩa yêu nước truyền thống của dân tộc, mà còn vượt
qua những hạn chế của truyền thống đó. Trung với nước là trung thành với sự
nghiệp dựng nước và giữ nước. Đó là một cuộc cách mạng trong quan niệm đạo
đức của Hồ Chí Minh. Trung với nước hiếu với dân, suốt đời phấn đấu hy sinh vì
độc lập tự do của Tổ quốc vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hồn thành, khó
khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. Câu nói đó của Người vừa
là lời kêu gọi hành động, vừa là định hướng chính trị-đạo đức cho mỗi người Việt
Nam khơng phải chỉ trong cuộc đấu tranh cách mạng trước mắt, mà còn lâu dài về
sau.
Đối với cán bộ, đảng viên Hồ Chí Minh nói: điều chủ chốt nhất của đạo đức
cách mạng là “quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng” là “tuyệt
đối trung thành với đảng, với nhân dân”, là “trung với nước, hiếu với dân”, và hơn
thế nữa là “tận trung, tận hiếu” thì mới xứng đáng vừa là người lãnh đạo, vừa là
đày tớ thật trung thành của nhân dân.
2, Yêu thương con người
Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người rất tồn diện và độc đáo. Hồ Chí
Minh đã xác định tình u thương con người là một trong những phẩm chất đạo

đức cao đẹp nhất.
Người dành tình u thương rộng lớn đó trước hết cho những người cùng
khổ, những người lao động bị áp bức bóc lột, Người viết: "Tơi chỉ có một sự ham
Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

9


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta
được hồn tồn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành".
Tình yêu thương con người của Hồ Chí Minh cịn được thể hiện trong mối
quan hệ bạn bè, với mọi người bình thường. u thương đồng bào, đồng chí, đồng
nghiệp…, khơng phân biệt họ ở miền xuôi hay miền ngược, là trẻ hay già, trai hay
gái... không phân biệt một ai, không trừ một ai trong các mối quan hệ hàng ngày,
hễ là người Việt Nam u nước thì đều có chỗ trong tấm lịng nhân ái của Người.
Điều đó nó địi hỏi mỗi con người chúng ta phải luôn luôn chặt chez, nghiêm khắc
với bản thân mình, rộng rãi, độ lượng với người khác, bên cạnh đó cũng địi hỏi
phải có thái độ tôn trọng con người, phải biết nâng con người lên chứ không phải
hạ thấp, càng không phải vùi dập con người.
Theo Hồ Chí Minh tình u thương con người, cịn được thể hiện đối với
những người có sai lầm khuyết điểm. và đã biết nhận ra những sai lầm đó và sửa
chữa, kể cả đối với những người lầm đường lạc lối, những kẻ thù đã bị thương, bị
bắt và đã chịu quy hàng. Với tấm lòng bao dung của một người cha, Người căn
dặn, chúng ta: "Mỗi con người đều có thiện và ác ở trong lịng ta, phải biết làm cho
phần tốt ở trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất dần
đi, đó là thái độ của người cách mạng. Đối với những người có thói hư tật xấu, từ
hạng người phản lại Tổ quốc và nhân dân, ta cũng phải giúp họ tiến bộ bằng cách
làm cho cái phần thiện trong con người nảy nở để đẩy lùi phần ác, chứ không phải
đập cho tơi bời".

Trong Di chúc, Người căn dặn Đảng: Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn
nhau, nhắc nhở mỗi cán bộ, đảng viên luôn ln chú ý đến phẩm chất u thương
con người. Chính những tình u thương đó đã đánh thức những gì tốt đẹp nhất mà
Hồ Chí Minh tin rằng trong mỗi con người đều có, tuy ít hay nhiều mà thơi.

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

10


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
3, Cần kiệm liêm chính, chí cơng vô tư
Đây là phẩm chất dạo đức gắn liền với hoạt động hàng ngày của mọi người.
Do đó mà Hồ Chí Minh đã đề cập đến phẩm chất này nhiều nhất, thường xuyên
nhất, từ Đường cách mệnh cho đến bản Di chúc cuối cùng của đời minh.
Đây là những khái niệm cũ của đạo đức phương Đông và dạo đức truyền
thống Việt Nam được Hồ Chí Minh lcoj bỏ những gì khơng cịn phù hợp, giữ lại
những gì tốt đẹp của quá khứ và đưa những nội dung mới, do sự nghiệp giải phóng
dân tộc, thống nhất đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội đặt ra.
Theo Hồ Chí Minh mỗi người cách mạng phải cần, kiệm, liêm, chính, chí
cơng vơ tư. Bởi vì cách mạng là một sự nghiệp gian khổ, đất nước còn nghèo, lại
trải qua bao nhiêu năm chiến tranh. Nay dù cuộc sống đã ít khó khăn hơn trước
những vẫn phải tiếp tục cần kiệm vì nước ta vẫn cịn là một trong những nước có
thu nhập thấp nhất thế giới.
Theo Hồ Chí Minh thì: Cần tức là lao động cần cù, siêng năng; lao động có
kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không
lười biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm. Phải thấy rõ "lao động là nghĩa vụ thiêng
liêng, là nguồn sống, nguồn hạnh phúc của chúng ta".
Kiệm tức là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của
dân, của nước, của bản thân mình; phải tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ, nhiều cái

nhỏ cộng lại thành cái to; "khơng xa xỉ, khơng hoang phí, khơng bừa bãi", khơng
phơ trương hình thức, khơng liên hoan, chè chén lu bù.
Bác hồ dạy: “Nếu đua về sự xa hoa với người thì bao giờ ta cũng thua, nhưng
nếu đua về sự cần kiệm thì ta nhất định thắng”
Liêm tức là "ln ln tơn trọng giữ gìn của cơng và của dân"; "khơng xâm
phạm một đồng xu, hạt thóc của Nhà nước, của nhân dân". Phải "trong sạch, không
tham lam". "Không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung sướng.

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

11


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
Khơng ham người tâng bốc mình. Vì vậy mà quang minh chính đại, khơng bao giờ
hủ hố".
Người đã chỉ những hành vi trái với chữ liêm như “…cậy quyền thế mà dục
khoét dân, ăn của đút hoặc trộm của cơng làm của tư…”
Chính, "nghĩa là khơng tà, thẳng thắn, đứng đắn". Đối với mình: khơng tự
cao, tự đại, ln chịu khó học tập cầu tiến bộ, ln tự kiểm điểm để phát triển điều
hay, sửa đổi điều dở của bản thân mình.
Đối với người: khơng nịnh hót người trên, không xem khinh người dưới,
luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đồn kết thật thà, khơng dối trá, lừa lọc.
Đối với việc: để việc công lên trên, lên trước việc tư, việc nhà. Đã phụ trách
việc gì thì quyết làm cho kỳ được, cho đến nơi, đến chốn, khơng sợ khó khăn, nguy
hiểm, việc thiện dù nhỏ mấy cũng làm, việc ác thì dù nhỏ mấy cũng tránh. Mỗi
ngày làm một việc có lợi cho nước, cho dân.
Chí cơng vơ tư, Người nói: "Đem lịng chí cơng vô tư mà đối với người, với
việc". “Khi làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước, khi hưởng thụ thì
mình nên đi sau”; phải "lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ".

Chuẩn mực này nhắc nhở người lãnh đạo, cầm cân nẩy mức, phải hết sức
công bằng, khơng được có lịng riêng mà thiên tư, thiên vị.
Cần kiệm liêm chính, chí cơng vơ tư có quan hệ mật thiết với nhau, Hồ Chí
Minh coi cần kiệm như hai chân của con người, phải đi đôi với nhau. Cần mà
khơng kiệm thì chẳng khác nào “gió vào nhà trống”, “nước đổ vào chiếc thùng
khơng đáy”…cịn kiệm mà khơng cần thì sản xuất được ít, khơng đủ dùng, khơng
có tăng thêm, khơng có phát triển.
Cần, kiệm, liêm, chính, theo Hồ Chí Minh là bốn đức cơ bản của con người.
Bác nói:

Trời có 4 mùa: Xn, Hạ, Thu, Đơng

Đất có 4 phương: Đơng, Tây, Nam, Bắc
Người có 4 đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính
Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

12


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
Thiếu một mùa, khơng thành trời
Thiếu một phương, không thành đất
Thiếu một đức, không thành người.
4, Tinh thần quốc tế trong sáng
Đó là, tinh thần đồn kết quốc tế vơ sản, mà Hồ Chí Minh đã nêu lên bằng
mệnh đề "Bốn phương vô sản đều là anh em"
Chủ tịch Hồ Chí Minh là giương sáng của dân tộc và nhân loại về tinh thần
đoàn kết quốc tế. Người là của mọi người, là con người của thời đại, của chủ nghĩa
yêu nước chân chính, của Chủ nghĩa quốc tế cao cả. Hiếm có một nhân vật lịch sử
nào có sức cuốn hút được mọi người khắp các nước, khác màu da, khác chính kiến

san sẻ sự kính trọng, niềm tin u như Hồ Chí Minh. Điều đó có được là nhờ những
phẩm chất vơ cùng cao đẹp của Người, ở đó thể hiện một tinh thần đồn kết quốc tế
trong sáng thủy chung. Chẳng thế mà cả thế giới đã nói về Người: "tên tuổi của
đồng chí Hồ Chí Minh sẽ mãi mãi gắn bó với những hành động cao cả nhất và
những ước mơ đẹp đẽ nhất của nhân loại. Nhằm thực hiện một khối cộng đồng anh
em thật sự của nhân loại các nước. Được hưởng quyền bình đẳng và được thoả mãn
đầy đủ những nhu cầu vật chất và tinh thần của mình, một thế giới khơng có chiến
tranh, khơng có sự tàn bạo, sự nghèo khổ và sự phân biệt đối xử" (Ủy ban toàn
quốc Đảng Cộng sản Mỹ (5/9/1969).
Người muốn cả thế giới đồn kết, hồ bình. Cả cuộc đời Người ln hướng
mục tiêu hành động của mình vì lợi ích của dân tộc và nhân loại, ln tìm hướng đi
để thực hiện giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Hồ
Chí Minh cịn đặc biệt chú ý đến xây dựng tình hữu nghị, hợp tác với các nước láng
giềng trong khu vực, với phương châm "giúp nhân dân nước bạn tức là tự giúp
mình". Chính tinh thần đó đã đem lại những thuận lợi trong cuộc đấu tranh chống

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

13


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
Mỹ thống nhất nước nhà của nhân dân ta từ sự giúp đỡ thiết thực của bạn bè quốc
tế.
Hồ Chí Minh khơng chỉ là hiện thân của dân tộc Việt Nam mà còn là biểu
tượng của tất cả các dân tộc trên đường tự giải phóng mình. Lý tưởng "khơng có gì
q hơn độc lập tự do" trở thành khẩu hiệu đấu tranh của hàng triệu con người nên
trái đất này. Người đã trở thành anh hùng của dân tộc và thời đại với tinh thần quốc
tế thủy chung, trong sáng, suốt đời người đã trăn trở tìm con đường để xây dựng
cho đân tộc Việt Nam cũng như cho thế giới sau này một xã hội đảm bảo cho sự tự

do, công bằng và no đủ cho mọi người. Một xã hội mà ở đó, mình vì mọi người,
mọi người vì mình, một thế giới đại đồng mà Người đã tìm thấy trong mong muốn
của các bậc hiền triết Cổ, Kim, Đông, Tây và trong hiện thực của con đường cách
mạng vô sản theo chủ nghĩa Mác - Lênin.
Với tinh thần quốc tế cao cả đó, trước lúc vĩnh biệt chúng ta Người còn thể
hiện trong Di Chúc: "là một người suốt đời phục vụ cách mạng tôi càng tự hào với
sự lớn mạnh của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế bao nhiêu thì tơi càng
đau lịng bấy nhiêu, vì sự bất hồ hiện nay giữa các Đảng anh em.
Tôi mong rằng Đảng ta sẽ ra sức hoạt động, góp phần đắc lực vào sự khơi
phục lại khối đại địn kết giữa các Đảng anh em trên nền tảng chủ nghĩa Mác Lênin và chủ nghĩa quốc tế vơ sản, có lý, có tình.
Tơi tin chắc rằng các Đảng anh em và các nước anh em nhất định sẽ phải
đoàn kết lại".
Học tập và noi theo phẩm chất cao quý đó của Người, Đảng ta đã xây dựng
một đường lối quan hệ quốc tế đúng đắn. Làm bạn với tất cả các nước, với sự hợp
tác đa phương với tình đồn kết quốc tế trong sáng, nhằm thực hiện được những
điều mà Người đã mong muốn: "Xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống
nhất, độc lập dân chủ và giàu mạnh, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng
thế giới"
Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

14


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
Tinh thần quốc tế địi hỏi chống lại thói vị kỷ dân tộc, sơ vanh, ẹp hịi, biệt
lập…, nó hướng vào mục tiêu hịa bình, hữu nghị dân chủ, tiến bộ xã hội. tinh thần
quốc tế trong sáng làm cho con người trở nên cao thượng đẹp đẽ, nó là một phẩm
chất đạo đức khơng thể thiếu của con người ở thời đại văn minh.

III, NHỮNG NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC MỚI

Để xây dựng một nền đạo đức mới, Hồ Chí Minh đã nêu ra những nguyên
tắc cơ bản, để định hướng cho sự lãnh đạo của Đảng, cũng như cho việc rèn luyện
của mỗi người
1, Nói đi đơi với làm, phải nêu gương đạo đức
Trong suốt cuộc đời của mình. Người đã giáo dục mọi người và chính bản
thân mình cũng đã thực hiện điều đó một cách nghiêm túc và đầy đủ nhất. Hơn nữa
Người chính là hiện thân của việc nói ít làm nhiều, có những vấn đề về đạo đức
Người làm mà khơng nói. Phải đi sâu vào hành vi đạo đức của Người, chúng ta mới
có thể khám phá ra được những tầng bản chất sâu xa của tư tưởng đạo đức Hồ Chí
Minh.
Đối với cán bộ, đảng viên phải đầu tầu gương mẫu “miệng nói tay làm”,
Người đã nêu ra một luận điểm quan trọng là phải nêu tấm gương đạo đức cách
mạng trước quần chúng; cán bộ, đảng viên đi trước, làng nước theo sau. Sống theo
phương châm “Mình vì mọi người, mọi người vì mình”. Cổ vũ “người tốt, việc
tốt”, các điển hình tiêu biểu. ..
Những tấm gương đạo đức phải được hiểu theo một nghĩa rộng. Có những
tấm gương chung và riêng, lớn và bé, xa và gần. Một nền đạo đức mới chỉ được
xây dựng trên một cái nền rộng lớn, vững chắc, khi những phẩm chất đạo đức,
những chuẩn mức đạo đức đã trở thành hành vi đạo đức ngày càng phổ biến trong
toàn xã hội, mà những tấm gương đạo đức của những người tiêu biểu, những người
tốt, việc tốt có ý nghĩa thúc đẩy cho q trình đó.
Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

15


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh

2, Xây đi đơi với chống

Trong đời sống hàng ngày, những hiện tượng tốt xấu, đúng sai, cái đạo đức
và cái vô đạo đức vẫn thường đan xen nhau, đối chọi nhau, thông qua hành vi của
mỗi con người khác nhau. Chính vậy mà việc xây và chống trong lĩnh vực đạo đức
hồn tồn khơng đơn giản, Xây phải luôn đi đôi với chống, muốn xây phải chống,
chống nhằm mục đích xây.
Việc xây dựng đạo đức mới trước hết phải được tiến hành bằng việc giáo
dục những phẩm chất đạo đức, những chuẩn mực đạo đức mới từ trong gia đình
đến nhà trường và ra ngồi xã hội, nhất là trong những tập thể - nơi mà phần lớn
thời gian cuộc đời mỗi người đều gắn bó bằng những hoạt động thực tiễn của mình.
Trong việc xây dựng nền đạo đức mới thì vấn đề quan trọng nhất là giáo dục
chuẩn mực đạo đức mới, khơi dậy ý thức tự giác, đạo đức lành mạnh ở mọi người,
hướng mọi người vào cuộc đấu tranh cho sự trong sạch, lành mạnh về đạo đức và
từ đó mọi người tự giác nhận thức được trách nhiệm đạo đức của mình, như Hồ Chí
Minh đã nói, cảm nhận thấy sâu sắc việc trau dồi đạo đức cách mạng là việc làm
“sung sướng vẻ vang nhất đời này”.
Khi xây dựng, bồi dưỡng những phẩm chất đạo đức mới, phải đồng thời
chống lại cái xấu, cái sai, cái vô đạo đức vẫn thường diễn ra. Song điều quan trọng
nhất là phải phát hiện ra sớm, hướng mọi người vào cuộc đấu tranh cho sự trong
sạch, lành mạnh về đạo đức. Hơn thế nữa là phải thấy được trước những gì có thể
sảy ra để đề phòng, ngăn chặn.
Tuy nhiên, để xây và chống có kết quả, cần phải tạo thành phong trào quần
chúng rộng rãi. Hồ Chí Minh đã phát động rất nhiều phong trào như vậy, có phong
trào, có cuộc vận động chung cho tồn Đảng, tồn dân, có phong trào, có cuộc vận
động cho riêng từng ngành, từng giới. Qua đó lơi cuốn mọi người vào cuộc đấu
tranh xây gì, chống gì một cách cụ thể, rõ ràng, thơi thúc trách nhiệm đạo đức cá
Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

16

Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
nhân, để mọi người tự phấn đấu, bồi dưỡng, rèn luyện và nâng cao phẩm chất đạo
đức cách mạng.

3, Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
Hồ Chí Minh chỉ rõ: mỗi người phải thường xuyên, chăm lo tu dưỡng đạo
đức như việc rửa mặt hàng ngày, đấy cũng là cơng việc phải làm kiên trì, bền bỉ
suốt đời, khơng người nào có thể chủ quan tự mãn. Và Người cũng khẳng định đạo
đức không phải là thứ có sẵn trong mỗi người mà đạo đức là do con người tiếp thu
được qua giáo dục và tạo thành nhờ bản thân tích cực tu dưỡng bền bỉ rèn luyện
trong môi trường sống và trong cuộc đấu tranh cách mạng. Người đưa ra lời
khuyên rất dễ hiểu: "Đạo đức cách mạng khơng phải trên trời sa xuống. Nó do đấu
tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển, củng cố. Cũng như ngọc càng mài
càng sáng, vàng càng luyện càng trong".
Theo Hồ Chí Minh, đã là người thì ai cũng có chỗ hay, chỗ dở, chỗ xấu, chỗ
tốt, ai cũng có thiện có ác ở trong bản thân mình. Vấn đề là dám nhìn thẳng vào con
người mình, không tự lừa dối, thấy cái tốt, cái thiện để phát huy và cái dở, cái xấu,
cái ác để khắc phục..
Đối với mỗi người, việc tu dưỡng đạo đức phải được thực hiện trong mọi
hoạt động thực tiễn, trong đời riêng cũng như đời công – sinh hoạt, học tập, lao
động, chiến đấu…trong mọi mối quan xã hội từ hẹp đến rộng, từ nhỏ tới lớn – gia
đình, nhà trường, xã hội, từ quan hệ bạn bè, đồng chí, anh em đến quan hệ tập thể,
với cấp trên, cấp dưới, với Đảng, với nước, với dân và cả các mối quan hệ quốc tế.
Những nguyên tắc cơ bản nêu trên là một thể thống nhất, gắn bó với nhau
một cách chặt chẽ. Đó là các nguyên nhân rèn luyện của cá nhân để trở thành người

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

17

Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
có đạo đức cách mạng. Đó cũng là những nguyên tắc để Đảng ta xây dựng nền đạo
đức mới Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

IV, VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH TRONG SỰ NGHIỆP
ĐỔI MỚI HIỆN NAY

Mỗi giai đoạn, mỗi thời kỳ cách mạng bao giờ cũng đặt ra những nhiệm vụ
mới, những khó khăn, thử thách mới…Chính vậy mà việc nâng cao đạo đức cách
mạng trong tình hình mới hiện nay là một vấn đề hết sức cần thiết đối với cán bộ
Đảng viên nói riêng và mỗi cá nhân con người trong xã hội nói chung.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương mẫu mực về thực hành đạo đức
cách mạng để toàn Đảng, toàn dân noi theo. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng,
lãnh tụ Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm tới giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng
cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh đạo đức là cái gốc
của người cách mạng, do vậy người cán bộ, đảng viên trước hết phải tự mình nêu
một tấm gương đạo đức, phải giác ngộ sâu sắc về vai trò nêu gương của mình.
Nâng cao đạo đức trong tình hình mới đòi hỏi Đảng và nhân dân ta quán triệt
tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, ra sức bồi dưỡng các phẩm chất đạo đức, vận dụng
các nguyên tắc xây dựng đạo đức mà Người đã nêu ra
Theo Hồ Chí Minh, đạo đức luôn luôn gắn liền với kinh tế. Trung với nước,
hiếu với dân, suốt đời hy sinh cho cách mạng để giành lấy độc lập và tự do là nhằm
xố bỏ áp bức, bóc lột, phát triển kinh tế đem lại đời sống ấm no, hạnh phúc cho
nhân dân, cho mỗi con người. Hồ Chí Minh ln ln chủ trương tăng trưởng kinh
tế phải đi đôi với phát triển mọi mặt của xã hội; phát triển kinh tế phải đi đơi với
Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

18

Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
phát triển văn hố, đạo đức, con người. Tinh thần này đã được thể hiện trong câu
nói bất hủ của Hồ Chí Minh "Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội trước hết cần có
những con người xã hội chủ nghĩa".
Học tập tư tưởng trong đạo đức Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước tiếp tục cổ
động phong trào thi đua yêu nước trong thời kỳ đổi mới, biểu dương các tập thể, cá
nhân có thành tích xuất sắc, dấy lên phong trào “người tốt việc tốt”, nêu gương
sáng đạo đức cách mạng để mọi người tôn vinh và noi theo.
Học tập tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi
mới đất nước do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng, bên cạnh việc xây dựng
những phẩm chất đạo đức. Trung với nước, hiếu với dân, thương người, cần kiệm
liêm chính, chí cơng vô tư, tinh thần quốc tế trong sáng nêu trong di sản của Người,
chúng ta còn phải đấu tranh quyết liệt chống các tệ nạn xã hội nảy sinh trong nền
kinh tế thị trường đang làm phương hại đến nền đạo đức cách mạng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đã sớm nhận ra sự nguy hiểm của bệnh "cá
nhân", đó là nguyên nhân đẻ ra các tệ nạn tiêu cực ảnh hưởng nghiêm trọng đến chế
độ.
Ngay từ năm 1952, Người đã nêu rõ những tệ nạn cần phải chống gồm ba
loại hình là tham ơ, lãng phí quan liêu. Người coi những tệ nạn đó là tội ác, là kẻ
thù khá nguy hiểm của nhân dân, là bạn đồng minh của thực dân, phong kiến, là thứ
“giặc nội xâm”, “giặc ở trong lòng” phá từ trong phá ra. Người đã chỉ rõ tội lỗi của
những kẻ tham ô, lãng phí quan liêu cũng nặng như tội lỗi "Việt gian, mật thám".
Người cho rằng: "Việc tranh đấu với kẻ địch ở tiền tuyến bằng súng, bằng gươm
còn dễ, nhưng việc tranh đấu với kẻ địch trong người, trong nội bộ, trong tinh thần,
là một khó khăn, đau xót".

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

19

Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh
Cuộc sống đang địi hỏi phải làm trong sạch Đảng và làm lành mạnh đời
sống đạo đức của xã hội. Hai mặt đó phải tiến hành song song. Phải khắc phục các
nguyên nhân đẻ ra các tệ nạn tiêu cực; càng phải khắc phục nguyên nhân đã để cho
các tệ nạn tiêu cực phát triển. Trong cuộc đấu tranh này, phải lấy việc xây dựng
Đảng làm nhiệm vụ then chốt, như đã được nêu ra trong nhiều nghị quyết của
Đảng.
Chúng ta càng thấm thía lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Di chúc
Người để lại cho toàn Đảng, toàn dân: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền, mỗi đảng
viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm
chính, chí cơng vơ tư. Phải giữ gìn “Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là
người lãnh đạo, là người đày tớ thật trung thành của nhân dân” .
Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vẫn cịn giữ ngun tính thời sự, soi sáng
cho Đảng và nhân dân ta hoàn thành sự nghiệp vẻ vang, xây dựng nền đạo đức Việt
Nam ngang tầm với những yêu cầu của giai đoạn cách mạng mới.
Bất kỳ ở đâu và bao giờ Người cũng đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên phải trở
thành tấm gương mẫu mực về nhân cách đạo đức. Người nói, sự nghiệp cách mạng
là sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng lồi người, đó là một cơng việc to tát,
nếu tự mình đã khơng có đạo đức, khơng có căn bản, tự mình đã hủ hố, xấu xa thì
cịn làm nổi việc gì. Theo Người trời có bốn mùa: Xn, Hạ, Thu, Đơng; đất có bốn
phương: Đơng, Tây, Nam, Bắc; người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính, thiếu
một mùa thì khơng thành trời; thiếu một phương thì khơng thành đất; thiếu một đức
thì khơng thành người. Đối với người cán bộ cách mạng, nếu khơng có bốn đức ấy
thì dễ trở nên hủ bại, biến thành sâu mọt của dân.
Do vậy, Người luôn nhắc nhở cán bộ, đảng viên, mỗi người cách mạng phải
giữ gìn cho bản thân mình trong sạch sao cho “giàu sang khơng thể quyến rũ,
nghèo khó khơng thể chuyển lay, uy vũ khơng thể khuất phục”.
Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

20


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh

KẾT LUẬN
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cống hiến trọn đời, không một chút riêng tư để lo
cùng nỗi lo của dân tộc, đau cùng nỗi đau của từng đồng chí, đồng bào để đem lại
điều tốt đẹp khơng phải cho riêng mình mà cho hàng triệu con người. Trước lúc đi
xa, Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta Di chúc lịch sử vô giá. Trong đó Người căn
dặn: "Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự
cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sáng, phải
xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ trung thành của nhân dân".
Nghiên cứu tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, chúng ta thấy cả cuộc đời người
là một tấm gương sáng ngời về sự tận tụy, đức hy sinh, gác tình riêng để một lòng
lo cho dân cho nước. Thật cảm động biết bao khi chúng ta đọc đến những dòng mà
Người đã viết riêng cho mình trong bản Di chúc. Trước lúc đi xa, Bác vẫn luyến
tiếc rằng không được phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân được
lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa. Thế hệ của chúng ta hôm nay tiếp tục học tập cũng
như noi theo tấm gương đạo đức và phong cách của Người không chỉ đơn thuần là
vấn đề nhận thức mà cịn là trách nhiệm chính trị của cả dân tộc, nhằm xây dựng
Việt Nam thành một quốc gia văn minh trong thời kỳ hội nhập quốc tế.

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

21


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1, Giáos sư Song Thành: Hồ Chí Minh nhà tư tưởng lỗi lạc, Nxb,LLCT, H,2005 .
2, Các chuyên đề về tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb,CTQG,H,2004
3, Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh (Dành cho sinh viên đại hoc, cao đẳng
khối không chuyên nghành Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh), Nxb Chính trị
Quốc gia, Hà nội 2009
4, Tài liệu nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh(Dùng cho cán bộ chủ chốt và
báo cáo viên), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà nội 2003
5, Tài liệu hỏi đáp về Tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà
nội 2003

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

22


Tiểu luận: Phần VI-Tư tưởng triết học, nhân văn, đạo đức Hồ Chí Minh

Lê Phương Thảo – Lớp Hồ Chí Minh học K17

23