Phòng ngừa và xử lý sự cố trong phòng xét nghiệm

PHÒNG
Ò
NG A VÀ
À X LÝ
Ý
S C TRONG PHÒNG
XÉT NGHI M


Tai n n là m t tr ng h p c th ,
đ c xác đ nh, không d đoán đ c,
không th ng xuyên
xuyên, không có d
đ nh tr c, x y ra trong m t th i gian
và đ a đi m c th , không có m t
nguyên nhân rõ ràng nh ng đ l i h u
qu rõ ràng
ràng.
S c

Tai n n


CÁC TAI N N TRONG PHÒNG XÉT NGHI M
Vào n m 2003 m t nhà khoa h c
Si
Singapore
b nhi
hi m virus
i
SARS d

do vii c
thi u an toàn trong nuôi c y
N m 2004 m t nhà khoa h c ng
đã ch t do virus Ebola

i Nga

N m 2007 m t phòng
hò thí nghi
hi m đã là
làm
phát tán virus FMDV ra ngoài


M C TIÊU H C T P
Ü Trình bày đ c n i dung c a k ho ch phòng ng a
s c trong phòng xét nghi m.
Ü Trình bày đ c quy trình x lý 5 s c có th x y ra
trong phòng xét nghi m.
Ü Th c hành x lý đ
tình hu ng.

c s c trong PXN theo bài t p


N I DUNG
Ü Các s c có th x y ra trong PXN
Ü K ho ch phòng ng a s c
Ü Các b

c x lý s c trong PXN


CÁC S

C

CÓ TH X Y RA TRONG PXN
C A CÁC ANH CH ?


1. TRÀN

DUNG D CH CH A TÁC NHÂN GÂY B NH

Bên trong t an toàn
sinh h c

Bên ngoài t an toàn sinh h cc,
trên sàn ho c m t bàn


S C
TRÀN
DUNG D CH CH A TNGB

Trong t an toàn
sinh h c

S c đ tràn dungg

d ch ch a TNGB

Trên b m t di n tích
làm vi c, không ch y
xu ng khay phía
d i
Có trên b m t di n
tích làm vi c, ch y
xu ng khay phía
d i.
V i TNGB lây
truy n qua đ ng hô
h p.

Bên ngoài
Bê
ài t an
toàn sinh h c
V i TNGB không
truy n qua đ ng hô
h p.
p


2.S

C

V T S C NH N ÂM VÀO TAY

Khi x lý ch t th i

Khi thao tác l y m u b ng
b m-kim tiêm


3. S C
3
V
NG CH A TÁC NHÂN
GÂY B NH TRONG MÁY LY TÂM


4. S

C

TRÀN
À HÓA
Ó CH T


5. S C H A HO N CHÁY N
5
PHÒNG XÉT NGHI M

TRONG

N t i tr ng đ i h c
Maryland do hóa ch t

CÁC S

C

KHÁC

Ü M t đi n đ t ng t
Ü V ng, b n v t li u lây nhi m lên m t, m i,
mii ng
Ü

ng v t, côn trùng đ t, c n, cào

Ü Lây nhi m tác nhân gây b nh qua v t th

ng


Làm
à tth nào
ào đ phòng
p ò g
ng a các s c


PHÒNG NG A S
1

2

3

•

C

ánh giá nguy c

• Xây d ng k ho ch phòng ng a
a, x lý s c
• Xây d ng quy trình x lý s c
•

4

ào t o, t p hu n cho nhân viên v các bi n
pháp
há phòng
hò ng a và
à kh c ph
h cs c

5

• Ki m soát quá trình phòng ng a và kh c ph c
s c

PHÒNG NG A S

C

K HO CH PHÒNG NG A KH C PH C S
•
•

•
•
•

C

Xác đ nh khoanh vùng các đi m có nguy c x y
ra s c ATSH t i PXN
PXN.
m b o các trang thi t b làm vi c c ng nh
các trang thi t b , trang ph c b o h các nhân c n
thi t khi x lý s c .
Xác đ nh nh ng ng i ch u trách nhi m trong
vi c x lý s c , s đi n tho i đ liên l c
a ch liên h các c s cách ly, đi u tr cho
ng i b ph i nhi m và lây nhi m
Ph ng án ph i h p v i các c quan có liên quan
đ
ng phó v i s c ATSH


PHÒNG NG A S

C

KI M SOÁT QU N LÝ PHÒNG NG A VÀ X

LÝ S

C

L u h s s c và
à bi n pháp
há x lý s c ít nh
h t3
n m
Khi có s c x y ra ph i vi t báo cáo và có đánh
giá phân tích s c
• Thu th p thông tin,
• ánh giá s c và phân tích nguyên nhân g c r ,
•
a ra hành đ ng kh c ph c,
• Giám
Giá sát
át các
á bi n pháp
há kh c ph
h c


CÁC TRANG THI T B C N THI T
X LÝ S C

Ü Trangg b b o h cá
nhân
Ü B d ng c x lý đánh
đ dung d ch ch a tác
nhân gây b nh (spill
kit)
Ü Dung d ch kh nhi m
Ü Vòi r a m t ((ho c tuýp
ýp
n c r a m t)
Ü Vòi t m kh n c p
Ü Xe v n chuy n ng i b
lây nhi m


QUY TRÌNH X LÝ S C
Q
TRÀN
DUNG D CH CH A TNGB

Trong t an toàn
sinh h c

S c đ tràn dungg
d ch ch a TNGB

Trên b m t di n tích
làm vi c, không ch y
xu ng khay phía
d i

Có trên b m t di n
tích làm vi c, ch y
xu ng khay phía
d i.
V i TNGB lây
truy n qua đ ng hô
h p.

Bê ngoài
Bên
ài t an
toàn sinh h c
V i TNGB không
truy n qua đ ng hô
h p.
p


X

LÝ S

C

ÁNH

DUNG D CH CH A TNGB

1. H p đ ng d ng c có n p đ y kín
2. Trang b b o h cá nhân nh g ng

t kh u ttrang, b
tay,
bao giày,
ià kí
kính
h
3. Ch i và h t rác lo i nh ho c panh,
k p v i kích th

cp
phù h p

4. Túi đ ng ch t th i lây nhi m
5. H p đ ng v t s c nh n
6. Dung d ch kh nhi m phù h p
7. Gi y th m ho c kh n th m
8 Bi n c nh báo
8.
9. V t li u đ be b xung quanh đ i v i
s c đ tràn v i l ng l n
10. Quy trình x lý s c tràn đ dung
d ch ch a tác nhân gây b nh

B d ng c x lý đánh đ
dung d ch ch a TNGB (spill kit)


BÀI T P NHÓM
Chia c l p thành 5 nhóm :
• S c 1: X lý s c đ tràn dung d ch ch a TNGB

trong t ATSH không ch y xu ng phía d i khay làm
vi c
• S c 2: X lý s c đ tràn dung d ch ch a TNGB
trong t ATSH ch y xu ng phía d i khay làm vi c
• S c 3: X lý s c đ tràn dung d ch ch a TNGB.
không lây qua đ ng hô h p bên ngoài t ATSH
• S c 4: X lý s c đ tràn l ng l n dung d ch ch a
TNGB lây qua đ ng hô h p bên ngoài t ATSH
• S c 5: X lý s c V ng ly tâm dung d ch có TNGB
trong máy ly tâm


Q
QUY
TRÌNH X LÝ S C
TRÀN
DUNG D CH CH A TNGB TRONG T ATSH
Không ch y xu ng khay phía d
m t là
làm vii c

ib

Ch y xu ng khay phía d
vii c

i b m t làm

1

Báo cho đ ng nghi p làm vi c g n đó
((n u có))

1

Báo cho đ ng nghi p làm vi c g n đó
((n u có))

2

Tháo g ng tay và đ a tay ra kh i t
ATSH.

2

Tháo g ng tay và đ a tay ra kh i t
ATSH.

3

L y h p d ng c x lý s c đ m u
b nh ph m

3

L y h p d ng c x lý s c đ m u
b nh ph m

4

i g ng tay m i

5

Dùng kh n/gi y th m ph lên m u b
đ

6

cch t kh nhi m lên
ê vùng
ù gb đ
theo chi u t ngoài vào trong

7

Tháo b g ng tay, đ a tay ra kh i t
ATSH

4

i g ng tay m i

5

tràn dung d ch ch t kh nhi m
thích h p lên trên b m t làm vi c
c a t và ch y xu ng khay phía d i
thông qua l i thông khí

6

Tháo b g ng tay, đ a tay ra kh i t
ATSH


Không ch y xu ng khay phía d
b m t làm vi c
8

9
10

kho ng 30 phút cho ch t kh
nhi m phát huy tác d ng di t
khu n
i g ng tay m i
Dùng k p g p kh n/gi y th m
cho vào túi đ ng ch t th i lây
nhi m. N u có m nh v s c
nh n,
n dùng k p g p các m nh v
b vào h p đ ng v t s c nh n.

i

Ch y xu ng khay phía d
7

8

i b m t làm vi c

kho ng 30 phút cho ch t kh nhi m phát huy tác
d ng di t khu n
i g ng tay m i

9

Dùng k p g p v t s c nh n (n u có) b vào h p
đ ng v t s c nh n. Th m toàn b dung d ch kh
nhi m trên b m t làm vi c b ng kh n gi y.

10

i v i t ATSH c p II, lo i có van th i cho dung
d ch ch t kh nhi m ch y xu ng ch u h ng bên
d i. Nâng t m b m t làm vi c và l i thông khí,
lau khô b ng kh n th m và lau l i b ng dung d ch
kh nhi m toàn b khay phía d i và b m t d i
c a t m b m t làm vi c.
i v i các t ATSH không có van th i, nâng t m b
m t làm vi c và l i thông khí, s d ng kh n th m
đ th m toàn b dung d ch ch t kh nhi m có trong
khay phía d i. Lau khô và lau l i b ng kh n th m
dung d ch kh nhi m.
t t m b m t làm vi c và l i thông khí l i v trí
c .

Không ch y xu ng khay phía d
m t làm vi c

ib

Ch y xu ng khay phía d
vi c

i b m t làm

11

Lau b m t làm vi c, thành bên trong 11
c a t ATSH và các d ng c bên
t
trong
t b ng kh n/gi
/ i y th m th m
hóa ch t kh nhi m

12

Nh ng v t li u sau quá trình kh
nhi m nh g ng
g tay,
y, qu
q n áo,, kh n
th m đ c x lý theo h ng d n x
lý ch t th i lây nhi m.

12 Nh ng v t li u sau quá trình kh
nhi m nh g ng
g tay,
y, qu
q n áo,, kh n
th m đ c x lý theo h ng d n x
lý ch t th i lây nhi m.
dung d ch
sau khi kh nhi m vào h th ng
n c th i c a PXN

13

Tháo g ng tay

13 Tháo g ng tay

14

R a tay đúng cách

14 R a tay đúng cách

15

Ghi chép,
hé bá
báo cáo
á s vii c v i ng
ph trách qu n lý PXN

i

Lau b m t làm vi c, thành bên trong
c a t ATSH và các d ng c bên
t
trong
t b ng kh n/gi
/ i y th m th m
hóa ch t kh nhi m

15 Ghi chép,
hé bá
báo cáo
á s vii c v i ng
ph trách qu n lý PXN

i


L U Ý: khi kh nhi m t ATSH
• V n đ t ATSH ch y đ tránh phát tán TNGB.
• Dùng ch t kh nhi m thích h p đ kh nhi m,
m
ch t kh nhi m ph i đ c pha m i đ đ m b o.
N u ch t kh nhi m là NaClO thì lau l i b ng
n c s ch đ tránh tác đ ng n mòn c a NaClO.
• Khi đ tràn dung d ch ch a TNGB xu ng khay
phía
hí d i b m t làm

là vii c, n u t ATSH cóó van
th i phía d i ph i đ m b o van th i đã đ c
đóngg l i.

25