Công nhận và cho thi hành tại việt nam bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT
------------------

BÀI NIÊN LUẬN
ĐỀ TÀI:
CÔNG NHẬN VÀ CHO THI HÀNH TẠI VIỆT NAM BẢN ÁN
QUYẾT ĐỊNH DÂN SỰ CỦA TÒA ÁN NƯỚC NGOÀI

Giảng viên giảng dạy:

Sinh viên thực hiện:

Th.S Nguyễn Thị Thúy Hằng

Đặng Thị Vân
MSSV: 13A5021266

Huế, 6/2016
1


MỤC LỤC

CÁC TỪ VIẾT TẮT:
1.
2.
3.
4.
5.
6.

7.
8.
9.
10.
11.

BLTTDS: Bộ luật tố tụng dân sự
BLDS: Bộ luật dân sự
CHXHCN: Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
ĐƯQT: Điều ước quốc tế
HĐTTTP: Hiệp đinh tương trợ tư pháp
TA: Tòa án
TAND: Tòa án nhân dân
TANDTC:Tòa án nhân dân tối cao
TANN: Tòa án nước ngoài.
TTDS: Tố tụng dân sự
VKSNDTC: Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

2


A. MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bắt đầu từ Đại hội Đảng lần thứ VI (năm 1986) đến nay, Nhà nước ta
đã thi hành chính sách mở cửa, từng bước thực hiện đường lối đối ngoại độc
lập, tự chủ, đa phương hóa các quan hệ quốc tế, Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối
tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế.Do đó, quan hệ hợp tác quốc tế
đã trở thành nhu cầu nội tại của mỗi quốc gia.Ở Việt Nam, quá trình hội nhập đã
đưa lại sự phát triển về kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội, cũng như rất nhiều
thách thức mới, nhiều quan hệ mới phát triển.Đứng trước quá trình hội nhập đó,

Nhà Nước ta không ngừng mở rộng các quan hệ quốc tế trên cơ sở hợp tác cùng
có lợi, tạo điều kiện cho việc thiết lập các giao lưu dân sự quốc tế ngày càng
phát triển, đưa nền kinh tế Việt Nam hòa nhập, phát triển cùng sánh vai với
các nước trong khu vực cũng như khẳng định vị thế của mình trên thế giới. Việt
Nam đã là thành viên thuộc khối ASEAN, một tổ chức có vị thế của khu vực
Đông Nam Á và năm 2007 Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên chính
thức của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), thể hiện sự rộng mở hơn của
Việt Nam trong quan hệ quốc tế.
Trong bối cảnh đó, các quan hệ dân sự theo nghĩa rộng có yếu tố
nước ngoài phát triển. Sự phát triển các quan hệ ấy cũng kéo theo sự gia tăng
các tranh chấp dân sự, các yêu cầu dân sự theo nghĩa rộng có yếu tố nước
ngoài. Nhiều vụ án đã được tòa án nước ngoài giải quyết và gửi bản án quyết
định đến Việt Nam kèm theo đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành tại tại nước
ta bản án, quyết định dân sự đó.
Hiện nay, việc công nhận và cho thi hành bản án quyết định dân sự của
TAND là một trong những nội dung quan trọng của hoạt động tương trợ tư
pháp, một thủ tục đặc biệt trong hoạt động TTDS quốc tế.Thực tiễn hiện nay cho
thấy. số lượng các bản án,quyết định của TA nước ngoài cần được công nhận và
cho thi hành tại Việt Nam ngày càng gia tăng, điều đó dẫn đến nhu cầu hợp tác
giữa các quốc gia để thõa thuận công nhận và cho thi hành tại lãnh thỗ của nhau
3


các bản án, quyết định của TA nước ngoài là đòi hỏi tất yếu khách quan.Tuy
nhiên, đây vẫn là vấn đề còn khá mới mẻ, nên việc thi hành các quy định còn
vướng mắc về các quy định của pháp luật cũng như thực tiễn áp dụng. Chính vì
vậy, tôi đã chọn đề tài này làm đề tài nghiên cứu của mình “Công nhận và cho
thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài”
2. Mục tiêu, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu đề tài.
+Mục tiêu:

- Làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về công nhận và thi hành tại Việt Nam
bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài;
- Xây dựng các kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật Việt Nam về vấn đề
trên.
+Nhiệm vụ:
- Luận văn phân tích cơ sở lý luận của việc công nhận và thi hành tại Việt
Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài;
- Đánh giá thực trạng pháp luật Việt Nam về công nhận và thi hành tại Việt
Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài;
- Phân tích các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về vấn đề công nhận và
thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài.
+Phạm vi nghiên cứu đề tài:
Các quan hệ về công nhận và thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân
sự của Tòa án nước ngoài. Đây là vấn đề rất rộng bao gồm các khía cạnh ngoại
giao, lịch sử, xã hội học, pháp lý.Do thời gian và trình độ nghiên cứu có hạn nên
tôi chỉ nghiên cứu xoay quanh những vấn đề “ công nhận và cho thi hành tại
Việt Nam bản án ,quyết định của tòa án nước ngoài “ ở các khía cạnh pháp lý từ
góc độ hoạt động tố tụng dân sự quốc tê.
3. Phương pháp nghiên cứu đề tài
Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi đã sử dụng những phương pháp
nghiên cứu sau: lịch sử, thống kê, phân tích, tổng hợp, so sánh. Trên cơ sở thực

4


tiễn của việc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định của tòa
an nước ngoài.
Cơ sở và phương pháp luận của việc nghiên cứu đề tài là chủ nghĩa
duy vật biện chứng, duy vật lịch sử. .
4. Kết cấu đề tài.

Ngoài phần mở đầu,nội dung, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội
dung của luận văn gồm 2 chương:
Chương I: một số vấn đề lý luận và các quy định của pháp luật về công
nhận và cho thi hành tại việt nam bản an, quyết định dân sự của tòa án
nước ngoài.
Chương II: thực tiễn áp dụng pháp luật về công nhận và cho thi hành
tại việt nam bản án,quyết định dân sự của tòa án nước ngoài.
.

5


B.NỘI DUNG
CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ CÁC QUY ĐỊNH CỦA
PHÁP LUẬT VỀ CÔNG NHẬN VÀ CHO THI HÀNH TẠI VIỆT NAM
BẢN AN, QUYẾT ĐỊNH DÂN SỰ CỦA TÒA ÁN NƯỚC NGOÀI.
1.1: Một số vấn đề lý luận về công nhân và cho thi hành tại Việt Nam
bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài.
1.1.1: Khái niêm công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án,quyết
định dân sự của tòa án nước ngoài.
+ Bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài
Bản án dân sự của tòa án nước ngoài là kết quả giải quyết tranh chấp bằng
phương thức tư pháp do cơ quan tư pháp nước ngoài thực hiện. Trong TTDS
quốc tế, bản án, quyết định dân sự của TANN được hiểu là phán quyết của cơ
quan tư pháp nước ngoài đối với tranh chấp dân sự có yếu tố nước ngoài.Hoặc
“là phần phán quyết của TANN nếu như nó được xem xét bởi một quốc gia khác
không ban hành quyết định đo”
Pháp luật việt nam hiện hành quy định tại khoản 1 ĐIỀU 342 BLTTDS
2004 sửa đổi bổ sung 2011. BẢN ÁN, QUYẾT ĐỊNH DÂN SỰ CỦA TÒA ÁN
NƯỚC NGOÀI, QUYẾT ĐỊNH CỦA TRỌNG TÀI NƯỚC NGOÀI“Bản án,

quyết định dân sự của Toà án nước ngoài là bản án, quyết định về dân sự, hôn
nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, quyết định về tài sản trong
bản án, quyết định hình sự, hành chính của Toà án nước ngoài và bản án, quyết
định khác của Toà án nước ngoài mà theo pháp luật của Việt Nam được coi là
bản án, quyết định dân sự”.
+ Khái niệm về công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án,quyết định
dân sự của tòa án nước ngoài.
Là hành vi của cơ quan nhà nước có thẩm quyền của việt nam thừa nhận
giá trị ( hiệu lực) pháp lý của bản án, quyết định dân sự đã có hiệu lưc pháp luật

6


tại một quốc gia nào đó và làm cho nó có hiệu lực thi hành trên lành thỗ Việt
Nam theo những nguyên tắc và trình tự pháp lý nhất định.
Như vậy,từ khái niệm trên ta có thể thấy được đối tượng, phạm vi của việc
công nhận, và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của TANN
bao gồm các bản án, quyết định dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thuong
mại, lao động, quyết định về tài sản, trong bản án quyết định hình sự hành chính
và cuối cùng là bản án khác do pháp luật quy định.
1.1.2: Đặc điểm của pháp luật công nhận và cho thi hành tại Việt Nam
bản án, quyết đinh dân sự của TANN.
Pháp luật công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân
sự của TANN vừa là một chế định của pháp luật TTDS, vừa là một chế điịnh về
tương trợ tư pháp.Do đó, đề tài này vừa mang những đặc điểm trong TTDS vừa
mang những đặc điểm của TPQT .Tuy nhiên, nó còn có những đặc điểm đặc thù
riêng biệt sau:
+ việc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết đinh dân sự
của TANN chỉ được đặt ra sau khi bản án, quyết định đó đã có hiệu lực pháp
luật tại quốc gia tuyên bản án, quyết đinh dân sự đó.Trừ trường hợp đặc biệt đối

với bản án,quyết định dân sự cần được thi hành ngay mới được xem xét cho thi
hành khi bản án,quyết định dân sự chua có hiệu lực pháp luật đó là đối với
những vụ kiện về cấp dưỡng hoặc quyền thăm non người chưa thành niên. tại
khoản 3 điều 21 HĐTTTP Việt Nam và Pháp13. Bản án, quyết định đã có hiệu
lực pháp luật và được cho thi hành. Tuy nhiên, đối với các vấn đề về nghĩa vụ
cấp dưỡng, quyền nuôi dưỡng hoặc quyền thăm nom người chưa thành niên, thì
bản án, quyết định có thể chưa có hiệu lực pháp luật, nhưng được thi hành ngay
trên lãnh thổ của Nước ký kết đã ra bản án, quyết định đó;
+ Không chỉ đặt ra khi bên thi hành bản án,quyết định dân sự không tự
nguyện thi hành mà trong cả những trường hợp đương sự có yêu cầu không công
nhận và cho thi hành bản án,quyết định dân sự đó thì Tòa án vẫn can thiệp để
quyết định công nhận và cho thi hành hay không công nhận và không cho thi
7


hành. Công nhận và cho thi hành bản án, quyết định của tòa án thủ tục xem xét
phải tuân theo pháp luật quốc gia nơi bản án, quyết định dân sự đó được yêu cầu.
Bản án, quyết định dân sự chỉ được xem xét công nhận và cho thi hành nếu tuân
thủ đầy đủ các điều kiện trong Điều ước quốc tế cũng như pháp luật quốc gia.
+ Yêu cầu công nhận và cho thi hành bản án,quyết định dân sự của Tòa án
nước ngoài có nội dung khá rộng. Nội dung tranh chấp trong bản án,quyết định
dân sự của tòa án nước ngoài bao gồm các tranh chấp trong lĩnh vực dân sự theo
nghĩa rộng,trong lĩnh vực thương mại và tranh chấp về quyền nhân thân…Và
với tư cách là một văn bản viết, bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước
ngoài khi được công nhận hiệu lực thi hành tại một quốc gia nào đó được coi là
nguồn chứng cớ, chứng minh tại quốc gia đó.
1.1.3: Vai trò và sự cần thiết của việc công nhận và cho thi hành tại Việt
Nam bản án, quyết định dân sự của TANN.
Việc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định đân sự của
TANN là một việc làm cần thiết của mỗi quốc gia. Hay nói cách khác, việc làm

đó có ý nghĩa rất quan trọng đối với chính quốc gia nơi quyết định cần được
công nhận và cho thi hành.
+ Thứ nhất. việc công nhận và cho thi hành sẽ bảo vệ lợi chính đáng của
các cá nhân pháp nhân nước ngoài. Ví dụ như có một người nước ngoài được
hưởng di sản thừa kế tại Việt Nam theo quyết định của TANN .nếu cơ quan có
thẩm quyền tại việt nam không công nhận bản án đó thì sẽ gây bất lợi cho người
nước ngoài. Và nếu quyết đinh của TANN về đền bù thiệt hại trong hợp đồng
không được công nhận và thực thi tại Việt Nam trong các điều kiện phù hợp thì
các cá nhân, pháp nhân Việt Nam khó có thể tham gia vào các quan hệ hợp đồng
trong tương lai.
+Thứ hai việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết đinh nước ngoài sẽ
tránh được tình trạng cùng một vụ việc mà được xét xử hai lần
Ngoài ý nghĩa trên thì việc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản an,
quyết định dân sự của TANN còn có ý nghĩa quan trọng trong phương diện pháp luật
8


-Việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết đinh dân sư nước ngoài tại
nước ta đã góp phần khắc phục các lỗ hổng của pháp luật nước ta về vấn đề
này.pháp luật giữa các quốc gia có cơ hội so sánh được so sánh với nhau từ đó
những lỗ hổng của pháp luật quốc gia được củng cố và bảo đảm cho pháp luật
quốc gia có một tính hệ thống
-Việc công nhận và cho thi hành bản án quyết đinh dân sự nước ngoài là
một giai đoạn trong quá trình tố tụng, giả sử các bản án, quyết định của TANN
không được thực thì kết quả của giai đoạn trước đó không có ý nghĩa.
-Công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước
ngoài khẳng định vấn đề chủ quyền về tài phán của quốc gia.
Ngoài ra, đây còn là một căn cứ pháp luật quan trọng để xác định được
thẩm quyền giải quyết của TA đối với các yêu cầu giải quyết khi có vụ việc của
đương sự vì khi có TA có thẩm quyền giải quyết yêu cầu công nhận và cho thi

hành thì cũng đồng nghĩa với việc TA của quốc gia đó không có thẩm quyền thụ
lý giải quyết vụ việc đó theo thủ tục giải quyết vụ án theo quy định pháp luật tố
tụng nữa. ý nghiac này công nhận và cho thi hành bản an, quyết đinh dân sự của
TANN theo pháp luật Việt Nam cũng được pháp luật Việt Nam quy định tại
điều 413 BLTTDS 2004
“Trả lại đơn khởi kiện, đơn yêu cầu hoặc đình chỉ giải quyết vụ việc dân
sự trong trường hợp đã có Tòa án nước ngoài giải quyết
1. Tòa án Việt Nam trả lại đơn khởi kiện, đơn yêu cầu hoặc đình chỉ giải
quyết vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài trong trường hợp đã có bản án, quyết
định của Tòa án nước ngoài giải quyết vụ việc dân sự đó và nước có Tòa án ra
bản án, quyết định dân sự đó và Việt Nam đã ký kết hoặc gia nhập điều ước
quốc tế quy định việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự.
2. Tòa án Việt Nam trả lại đơn khởi kiện, đơn yêu cầu hoặc đình chỉ giải
quyết vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài nếu có Tòa án nước ngoài đã thụ lý
vụ việc dân sự đó và bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài về vụ việc dân
sự đó được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam.”
9


Bên cạnh đó việc hoàn thiện pháp luật về công nhận và cho thi hành bản
án, quyết đinh dân sự của TANN còn tạo môi trường pháp lý thuân lợi hiệu quả
cho cơ chế giải quyết tranh chấp thông qua tòa án.
1.2: Quy định của pháp luật về vấn đề công nhận và cho thi hành tại
việt nam bản án quyết định dân của TANN.
1.2.1: Cơ sở pháp lý của việc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam
bản án, quyết định dân sự của TANN.
Cơ sở pháp lý của việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân
sự của tòa án nước ngoài là các điều ước quốc tế song phương, đa phương và
pháp luật quốc gia quy định về vấn đề này
1.2.1: Pháp luật quốc tế

+ Các Hiệp định song phương về tương trợ tư pháp giữa Việt Nam và các
nước.
Cho đến nay, Việt Nam đã ký kết với 16 nước Hiệp định song phương về
tương trợ tư pháp, bao gồm: Liên bang Nga, Séc, Xlôvakia, Ba Lan, Hungari,
Bungari, CuBa, CHDCND Lào, Trung Quốc, CHDCND Triều Tiên, Ucraina,
Belarut, Pháp, Mông Cổ. Tất cả các Hiệp định song phương này đều có quy định
về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của toà án nước ngoài
- Hiệp đnh TTTP và pháp lý về dân sự , gia đình và hình sự giữa CHXHCN
Việt Nam và CHXHCN Xô Viết ký ngày 10/12/1981( nga kế thừa)
- Hiệp định TTTP và pháp lý về dân sự và hình sự giữa CHXHCN Việt
Nam và CHXHCN Tiệp khắc ký ngày 10/12/1982( SÉC và Slovakia kế thừa)
- Hiệp định TTTP và pháp lý về dân sự, gia đình, lao động và hình sự giữa
CHXHCN Việt Nam và CuBa ký ngày 30/11/1984
- Hiệp định TTTP và pháp lý về dân sự, gia đình và hình sự giũa CHXHCN
Việt Nam và CHND Hunggari ký ngày 1811/1985
- Hiệp định TTTP và pháp lý về dân sự, hôn nhân và hình sự giữa
CHXHCN Việt Nam và CHND Bunggari ký ngày 3/10/1986

10


- Hiệp định TTTP và pháp lý về dân sự, gia đình và hình sự giữa
CHXHCN Việt Nam và CH Balan ký ngày 22/3/1993
- Hiệp đinh TTTP và pháp lý về dân sự và hình sự giữa CHXHCN Việt
Nam và CHND Lào ký ngày 6/7/1998
-Hiệp định TTTP và pháp lý về dân sự và hình sự giữa CHXHCN Việt
Nam và Liên Bang Nga ký ngày 25/8/1998( nay thay thế cho hiệp định liên xô
cũ 1981)
- Hiệp định TTTP và pháp lý về dân sự giữa CHXHCN Việt Nam và
Cộng hòa pháp ký ngày 22/4/1999

-Hiệp đinh TTTP và pháp lý về các vấn đề dân sự và hình sự giữa
CHXHCN Việt Nam và nước cộng hòa Ucraina ký ngày 6/4/2000
- Hiệp định TTTP và pháp lý về các vấn đề dân sự và hình sự giữa
CHXHCN Việt Nam và Mông Cổ ký ngày 17/4/2000
- Hiệp định TTTP và pháp lý về các vấn đề dân sự và hình sự giữa
CHXHCN Việt Nam và CH Beelarut ký ngày 14/9/2000
- Hiệp định TTTP và pháp lý về các vấn đề dân sự và hình sự giữa
CHXHCN Việt Nam và CHDCND Triều Tiên ký ngày 3/5/2002
- Hiệp định tương trợ tư pháp trong lĩnh vực dân sự và thương mại giữa
CHXCN Việt Nam và An-gie-ri ký ngày 14/4/2010
Tất cả các hiệp định song phương này đều có quy định về vấn đề công nhận
và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của TANN. Chế định công nhận và
cho thi hành bản án, quyết định dân sự của TANN trong các hiệp đinh TTTP
thường bao gồm các nội dung, phạm vi công nhận và cho thi hành, điều kiện
công nhận và cho thi hành, nội dung đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành, thủ
tục công nhận và cho thi hành, việc chuyển tiền và tài sản để đảm bảo quyết
định. Đây là những văn bản pháp lý để nhà nước ta xây dựng và thông qua các
văn bản quy phạm pháp luật trong nước quy định về vấn đề công nhận và cho thi
hành tại Việt Nam bản án quyết định dân sự của TANN.

11


Như vậy,cho đến thời điểm hiện nay, các văn bản pháp luật quốc gia ban
hành từ trước đến nay còn có hiệu lực cùng với các hiệp định tương trợ tư pháp
mà Việt Nam tham gia về vấn đề công nhận và cho thi hành bản an, quyết định
dân sự của TANN thì chúng ta đã cõ tương đối đầy đủ cơ sở pháp lý để giải
quyết về vấn đề này.
Nhìn chung, các HĐTTTP giữa Việt Nam với nước ngoài có bản thống
nhất với nhau về nội dung, nguyên tắc và thể thức giải quyết các vấn đề tư pháp

quốc tế phát sinh giữa các nước ký kết tạo ra hệ thông các biện pháp tương trợ
tư pháp giữa Việt Nam và các nước hữu quan, làm tiền đề cho Việt Nam ký kết
hoặc tham gia các điều ước quốc tế nhiều bên trong lĩnh vự pháp luật 1 xem điều
44. HĐTTTP Việt Nam – Lào, điều 52 HĐTTTP Việt Nam- Nga, điều 19
HĐTTTP Việt Nam - Trung
Tuy nhiên, trong một số các Hiệp định tương trợ tư pháp ký với các nước
còn phân biệt các bản án, quyết định dân sự có tính chất tài sản và bản án, quyết
định không mang tính chất tài sản trong việc công nhận và cho thi hành. Điều 51
Hiệp định với Nga quy định đối với các bản án, quyết định dân sự không mang
tính tài sản của Bên ký kết này được công nhận trên lãnh thổ của Bên ký kết kia
mà không phải qua một thủ tục đặc biệt nào. Như vậy, ở đây có thể hiểu việc
Toà án xem xét công nhận và cho thi hành chủ yếu đặt ra đối với các bản án,
quyết định có tính chất tài sản và trong tương lai sẽ phải áp dụng các biện pháp
cưỡng chế thi hành nếu người phải thi hành án không tự nguyện thi hành
+Các điều ước quốc tế đa phương.
Các quốc tế đa phương về các lĩnh vực khác nhau của tố tụng dân sự quốc
tế cũng có vai trò quan trọng trong quan hệ hợp tác pháp luật giữa các nước,
chẳng hạn:
-Công ước Lahay năm 1954 về các vấn đề tố tụng dân sự quốc tế, công ước
1965 về tống đạt các hồ sơ tư pháp và các tài liệu liên quan không mang tính
chất tố tụng dân sự và thương mại cho TANN. Công ước Lahay 1958 về công
nhận và thi hành các bản án về cấp dưỡng trẻ em, công ước nam 1952 thống
nhất hóa một số nguyên tắc liên quan đến thẩm quyền xét xử các vụ kiện về tai
12


nan đâm va tàu biển; công ước Lahay 15/4/1958 về công nhận và thi hành các
quyết định về cấp dưỡng ; công ước Lahay 1/2/1954 về các vấn đề tố tụng dân
sự có quy định về thi hành án liên quan đến thu án phí…
Một số điều ước khu vực cũng đúng vai trò quan trọng nhất định trong hoạt

động dân sự quốc tế chẳng hạn:

khu vực Châu Mỹ La Tinh có bộ luật

;Bustamate nam 1928 về tư pháp quốc tế ; về công nhận và thi hành các bản án
dân sự thương mại của TANN , về giá trị bắt buộc của các tài lieu do cơ quan
công quyền cấp…1
1.2.1.1: Pháp luật quốc gia.
Vấn đề công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự
của Toà án nước ngoài tại Việt Nam hiện đã được điều chỉnh trong BLTTDS
năm 2004. Bộ luật đã luật hoá Pháp lệnh trước đây điều chỉnh về vấn đề này là
Pháp lệnh công nhận và thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của
Toà án nước ngoài được Uỷ ban thường vụ Quốc hội thông qua ngày 17/4/1993
Phần thứ sáu của Bộ luật tố tụng dân sự “Thủ tục công nhận và cho thi
hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Toà án nước ngoài, quyết định
của Trọng tài nước ngoài” với 31 điều (từ Điều 342 đến Điều 373) quy định một
cách chi tiết không chỉ về thủ tục, trình tự xét công nhận và cho thi hành mà cả
các quy định mang tính nguyên tắc cơ bản của việc công nhận và cho thi hành.
Giai đoạn sau khi BLTTDS có hiệu lực pháp luật đến nay trên cở sở kế
thừa và phát huy các quy định trước đây về công nhận và cho thi hành bản án,
quyết định dân sự của TANN .Ngày 15//6/2004 Quốc Hội khoa IX kỳ họp thứ 5
đã thông qua BLTTDS 2004 . Ngoài ra, pháp luật nước ta còn có một số văn
bản như:
Luật ký kết gia nhập điều ước quốc tế có hiệu lực ngày 1/1/2006
Luật tương trợ tư pháp có hiệu lực ngày 1/7/2008
Luật thi hành án dân sự 1/7/2009 thay thế cho pháp lệnh thi hành án dân
sự 2004.
1 xem giáo trình Tư pháp quốc tế. Trường đại học luật huế,năm 2014. Nxb Đại học huế trang145, 146

13

Như vậy, Các điều ước quốc tế và pháp luật quốc gia về vấn đề công nhận
và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của tòa án nước ngoài có vai trò quan
trọng trong hoạt động này. Mỗi loại văn bản trên có một vị trí nhất định, trong
đó các điều ước giữ vai trò chủ đạo, pháp luật quốc gia giữ vai trò cơ bản. Tuy
nhiên, giữa chúng có mối liên hệ chặt chẽ, bổ sung cho nhau, tất cả đều là cần
thiết và không thể thiếu, nếu thiếu các quy định cần thiết đó thì việc công nhận
và thi hành bản án, quyết định của tòa án nước ngoài sẽ không có cơ sở pháp lý.
1.2.2: Nguyên tắc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết
định dân sự của TANN
Theo quy định Điều 343 Bộ luật tố tụng dân sự, Tòa án Việt Nam chỉ xem
xét công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa
án nước ngoài theo các nguyên tắc sau:
+Thứ nhât: dựa trên cơ sở điều ước quốc tế “a) Bản án, quyết định dân sự
của Tòa án của nước mà Việt Nam và nước đó đã ký kết hoặc gia nhập điều ước
quốc tế về vấn đề này”2
Nguyên tắc này xuất phát từ nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia về tài
phán và nguyên tắc hợp tác cùng có lợi của pháp luật quốc tê. Theo nguyên tắc
này, các cơ quan có thẩm quyền Việt Nam khi thụ lý đơn yêu cầu công nhận và
cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của TANN phải xem xét
đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của TANN có
xuất phát từ nước mà Việt Nam ký kết điều ước quốc tế về vấn đề này hay
không. Đây là điều kiện đầu tiên để các cơ quan có thẩm quyền ở Việt Nam xem
xét công nhân hay từ chối công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự
của TANN.
Hiện nay. Việt Nam đã là thành viên của 16 hiệp định tương trợ tư pháp
trong đó có quy định về vấn đề công nhận và cho thi hành tại VN bản án, quyết
định dân sự của TANN.

2 Điểm a khoản 1 điều 343 BLTTDS

14


+ Thứ hai, dựa trên nguyên tắc “có đi có lại, không đòi hỏi Việt Nam và
nước ký kết hoặc gia nhập điều ước quốc tế về vấn đề đó”3
Có đi có lại là nguyên tắc quan trọng trong quan hệ quốc tê. Nguyên tắc
này thường áp dụng trong trường hợp Việt Nam và các quốc gia liên quan không
là thành viên của điều ước quốc tế liên quan đến vấn đề công nhận và cho thi
hành bản án, quyết định dân sự của TANN . theo nguyên tắc có đi có lại, một
nước sẽ áp dụng cho thể nhân hoặc pháp nhân nước khác một chế độ pháp lý
nhất định giống như chế độ pháp lý mà chế nhân hay pháp nhân nước này được
hưởng tại nước khác.
+ Thứ ba, bản án quyết định dân sự của TANN được pháp luật Việt Nam
công nhận và cho thi hành 4
Nội dung của nguyên tắc này được hiểu là các bản án, quyết định dân sự
của TANN chỉ được xem xét công nhận và cho thi hành tai VN khi đucợ pháp
luật VN quy định công nhận và cho thi hành. Trong nguyên tắc này, “ pháp luật
VN bao gồm các văn bản quy phạm pháp luật trong nước của VN và các quy
phạm pháp luật trong các điều ước quốc tế mà VN là thành viên.
+ Thứ tư, bản án, quyêt định của TANNkhông có yêu cầu thi hành tại Việt
Nam và không có đơn yêu cầu không công nhận thì đương nhiên được công
nhận tại Việt Nam theo các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia ký kết hoặc
gia nhâp (khoản 5 điều 343). Đây là nguyên tắc tôn trong các cam kết quốc tế
mà Việt Nam tham gia . nội dung các nguyên tắc là thể hiện sự thừa nhận của
Việt Nam đối với các bản án, quyết định dân sự của TANN không có yêu cầu thi
hành tại Việt Nam. Điều này vừa phù hợp với thông lệ quốc tế về việc công
nhận giá trị pháp lý của bản án, quyết định dân sự của cơ quan tư pháp của nhau
trong các điều ước quốc tế vừa vẫn đảm bảo được thẩm quyền tài phán của VN

trong vấn đề xem xét công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của
TANN tại VN
3 (xem khoản 3 diều 343)
4 (xem điểm b khoản 1 điều 343 BLTTDS 2004).

15


+Thứ năm TAVN chỉ xem xét việc không công nhận bản án, quyết đinh
dân sự của TANN không có yêu cầu thi hành tại VN khi có đơn yêu cầu không
công nhận5 . Nguyên tắc này nhằm đảm bảo tính khách quan, công bằng lợi ích
của các bên liên quan đến bản an, quyết định dân sự của TANN. Nôi dung của
nguyên tắc tạo cơ sở pháp lý cho bên có nghĩa vụ thi hành bản án, quyết định
dân sự của TANN có quyền yêu cầu TAVN tiến hành xem xét việc không công
nhận bản án và quyết định dân sự của TANN.
+Thứ sáu, Bản an, quyết định dân sự của TANN chỉ được thi hành tại VN
sau khi được tòa án VN công nhận và cho thi hành6
Điều này xuất phát từ nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia,tôn trọng
chủ quyền của pháp luật quốc tê, phán quyết của TANN không thể đương nhiên
có hiệu lực trên lãnh thỗ VN, do vậy bản án, quyết định dân sự của TANN chỉ
được thi hành tại VN sau khi TAVN xem xét công nhận và cho thi hành. Trong
quan hệ quốc tê, việc cho thi hành một bản án của TA không chỉ thể hiện quan
điểm của TA nước cho thi hành bản án đối với việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp
của bên bị hại mà còn thể hiện sự tôn trọng của cơ quan xét xử nước này đối với
phán quyết của cơ quan xét xử nước khác
+Thứ bảy. Nguyên tắc miễn trừ quốc gia
Việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của TA trong
nước không đặt ra vấn đề quyền miễn trừ quốc gia. Tuy nhiên, việc công nhận
và thi hành bản án, quyết đinh dân sự của tòa án nước ngoài luôn áp dụng
nguyên tắc quyền miễn trư quốc gia. Cơ sở của quyền miễn trừ này là chính là

nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia và nguyên tắc bình đẳng giữa các quốc
gia về chủ quyền 7. Nguyên tắc này xuất phát từ nguyên tắc quyền miễn trừ quốc
gia trong TTDS quốc tế mà nội dung là quyền miễn trừ tư pháp của quốc gia.

5

(xem khoản 6 điều 343 BLTTDS 2004

6

(xem khoản 4 điều 343 BLTTDS 2004).

7(

).

xem đại học quốc gia Hà Nội.Giao trình tư pháp quốc tế.NXB Đại Học Quốc Gia Hà Nội, năm 2001 sđd trang128)

16


+Thứ tám nguyên tắc bản án ,quyết định dân sựu của TANN sẽ không được
công nhận tại Việt Nam nếu việc công nhận và cho thi hành trái với nguyên tắc
cơ bản của pháp luật quốc gia và trật tự cộng đồng
Hầu hết pháp luật của các nước trên thế giới cũng như các quy định của
pháp luật quốc tế đều có quy định nguyên tắc cơ bản này .mặc dù pháp luật VN
k quy đinh nguyên tắc này tại điều 343 BLTTDS 2004 nhưng nguyên tắc này
cũng đã đươc thể hiện trong các quy định pháp luật liên quan đến công nhận và
cho thi hành.
Tuy nhiên, những bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài mặc dù đáp

ứng được các yêu cầu trên nhưng vẫn bị tòa án Việt Nam không công nhận và
cho thi hành tại Việt Nam trong các trường hợp sau:
- Bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của nước có tòa án đã ra
bản án, quyết định đó.
- Người phải thi hành án hoặc người đại diện hợp pháp của người đó đã
vắng mặt tại phiên tòa nước ngoài do không được triệu tập hợp lệ.
- Vụ án không thuộc thẩm quyền xét xử riêng biết của Tòa án Việt Nam.
- Về cùng vụ án này đã có bản án, quyết định dân sự đang có hiệu lực pháp
luật của Tòa án Việt Nam, hoặc của Tòa án nước ngoài đã được Tòa án Việt
Nam công nhận; hoặc trước khi cơ quan xét xử của nước ngoài thụ án, tòa án
Việt Nam đã thụ lý và đang xem xét vụ án đó.
- Đã hết thời hiệu thi hành án theo quy định của luật nước có tòa án đã ra
bản án, quyết định đó hoặc theo quy định của pháp luật Việt Nam;
- Việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa
án nước ngoài tại Việt Nam trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt
Nam.
1.2.3: Điều kiện để công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án,
quyết đinh dân sự của TANN.
Để bản án, quyết định dân sự của TANN được công nhận và thi hành tại
VN thì phải đáp ứng các điều kiện sau.
17


+ Chủ thể nộp đơn:
Theo Khoản 1 Điều 344 BLTTDS, thì “người được thi hành hoặc người đại
diện hợp pháp của họ có quyền gửi đơn yêu cầu Tòa án Việt Nam công nhận và
cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài,…
nếu cá nhân phải thi hành cư trú, làm việc tại Việt Nam hoặc cơ quan, tổ chức
phải thi hành có trụ sở chính tại Việt Nam hoặc tài sản liên quan đến việc thi
hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài,… có tại Việt Nam vào

thời điểm gửi đơn yêu cầu”.
+ Điều kiện nộp đơn
điều luật quy định việc nộp đơn chỉ được tiến hành nếu bên phải thi hành
cư trú, làm việc tại Việt Nam, có trụ sở chính tại Việt Nam hoặc tài sản liên
quan đến việc thi hành có tại Việt Nam vào thời điểm gửi đơn yêu cầu. Như vậy,
đối với người phải thi hành là cá nhân (bao gồm cả người Việt Nam và người
nước ngoài) thì phải đang cư trú, làm việc tại Việt Nam hoặc có tài sản liên quan
đến việc thi hành tại Việt Nam; đối với người phải thi hành là cơ quan, tổ chức
(Việt Nam hoặc nước ngoài) thì phải có trụ sở chính tại Việt Nam hoặc có tài
sản liên quan đến việc thi hành tại Việt Nam
+ Đối với các bản án, quyết định dân sự của TA các nước ký kết trong
HĐTTTP thi điều kiên để bản án, quyết định được công nhân đó là
-

Bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật theo pháp luât của nước ký kết đã

-

tuyên bản án, quyết định đó
Bản án, quyết đinh dân sự của nước ký kết yêu cầu có hiệu lực pháp luật mà
không trái với pháp luật của nước được ký kết yêu cầu hoặc trước đó nước ký
kết yêu cầu chưa bao giờ công nhận bản án, quyết định về một vụ án tương tự từ
một nước thứ 3 hoặc vào thời điểm công nhận bản án, quyết định đó tòa án của

-

nước ký kết được yêu cầu chưa thụ lý hoặc xem xét vụ án tương tự
Bản án, quyết định của TA xét xử vụ án mà các đương sự hoặc người đại diện

-

và quyền tố tụng của họ được đảm bảo
Việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết đinh dân sự đó sẽ không gây ảnh
hưởng đến chủ quyền và an ninh quốc gia hoặc không gây mâu thuẫn với các
nguyên tắc cơ bản của luật nước ký kết được yêu cầu.
18


1.2.4: Thẩm quyền của TA Việt Nam về vấn đề công nhận và cho thi
hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của TANN
Thông thường theo quy định của pháp luật Việt Nam thì khi xác định thẩm
quyền giải quyết các vụ việc dân sự theo nghĩa rộng có yếu tố nước ngoài của
Tòa Án, trước tiên căn cứ vào điều ước quốc tế mà Việt Nam thành viên, nếu
không có quy định trong điều ước quốc tế thì sẽ căn cứ vào pháp luật Việt Nam
để giải quyết. Tuy nhiên, thì vấn đề công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản
án, quyết định dân sự của TANN tại Việt Nam là sự thừa nhận giá trị pháp lý
phán quyết phán quyết của Tòa Án một quốc gia khác trên lãnh thổ Việt Nam
nên việc xác định Tòa Án có thẩm quyền thụ lý, giải quyết chỉ dựa vào quy định
của pháp luật Việt Nam mà cụ thể là ở BLTTDS 2004.
Theo quy đinh tài khoản 5 điều 26, khoản 6 điều 28, khoản 2 điều 30 và
khoản 1 điều 32 của BLTTDS 2004 thì Tòa Án nhân dân có thẩm quyền giải
quyết vấn đề công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự
về dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại,lao động, quyết định về tà
sản trong bẩn án, quyết đinh dân sự hình sự hành chính của TANN.
Theo quy định tài điều 34 BLTTDS 2004 thì Tòa Án nhân dân tỉnh, thành
phố trực thuộc trung ương có thẩm quyền giải quyết các yêu cần về công nhận
và cho thi hành tại Viêt Nam các bản án, quyết định dân sự của Tòa Án nước
ngoài.
Điều 34. Thẩm quyền của Toà án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương

1. Toà án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi
chung là Toà án nhân dân cấp tỉnh) có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ
thẩm những vụ việc sau đây:
a) Tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại,
lao động quy định tại các điều 25, 27, 29 và 31 của Bộ luật này, trừ những
tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án nhân dân cấp huyện quy
định tại khoản 1 Điều 33 của Bộ luật này;
19


b) yêu cầu về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao
động quy định tại các điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật này, trừ những yêu cầu
thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án nhân dân cấp huyện quy định tại khoản
2 Điều 33 của Bộ luật này;
c) Tranh chấp, yêu cầu quy định tại khoản 3 Điều 33 của Bộ luật này.
Thẩm quyền giải quyết việc dân sự liên quan đến công nhận và cho thi
hành của Tòa Án theo lãnh thỗ được xác định như sau:
+ Đối với yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết
định dân sự của TANN thì tòa án nơi người phải thi hành bản án, quyết đinh dân
sự, hôn nhân và gia đinh, kinh doanh, thương mại lao động của TANN cứ trứ,
làm việc, nếu người phải thi hành án là cá nhân hoặc nơi người phải thi hành án
có trụ sở, nếu người phải thi hành án là cơ quan, tổ chức hoặc nơi có tài sẩn liên
quan đến việc thi hành bản án, quyết định dân sự của TANN có thẩm quyền giải
quyết yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân
sự, hôn nhân và gia đinh, kinh doanh, thuong mại, lao động của TANN ( quy
định tại điểm d, khoản 2 điều 35 BLTTDS 2004)
“Điều 35. Thẩm quyền của Toà án theo lãnh thổ
2. Thẩm quyền giải quyết việc dân sự của Toà án theo lãnh thổ được xác
định như sau:
d) Toà án nơi người phải thi hành bản án, quyết định dân sự, hôn nhân và

gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của Toà án nước ngoài cư trú, làm
việc, nếu người phải thi hành án là cá nhân hoặc nơi người phải thi hành án có
trụ sở, nếu người phải thi hành án là cơ quan, tổ chức hoặc nơi có tài sản liên
quan đến việc thi hành bản án, quyết định của Toà án nước ngoài có thẩm
quyền giải quyết yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết
định dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của Toà
án nước ngoài”
+ Đối với yêu cầu không công nhận và cho thi hành tại VN bản án, quyết
định dân sự của TANN, thì TA nơi người gửi đơn cư trú, làm việc, nếu người
20


gửi đơn là cá nhân hoặc nơi người gửi đơn có trụ sở. nếu người gửi đơn là cơ
quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết yêu cầu không công nhận bản án, quyết
định dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của TANN
không có yêu cầu thi hành tại VN ( điểm đ khoản 2 điều 35 BLTTDS 2004)
“Điều 35. Thẩm quyền của Toà án theo lãnh thổ
2. Thẩm quyền giải quyết việc dân sự của Toà án theo lãnh thổ được xác
định như sau:
đ) Toà án nơi người gửi đơn cư trú, làm việc, nếu người gửi đơn là cá
nhân hoặc nơi người gửi đơn có trụ sở, nếu người gửi đơn là cơ quan, tổ chức
có thẩm quyền giải quyết yêu cầu không công nhận bản án, quyết định dân sự,
hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động của Toà án nước ngoài
không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam;”
Tuy nhiên BLTTD chưa quy định cụ thể, rõ rang về quyền yêu cầu trong
trường hợp có tài sản liên quan đến việc thi hành ở nhiều nơi hoặc người phải thi
hành cứ trú cở nhiều nơi khác nhau thì TA nơi nào trong số đó có thẩm quyền
giải quyết?
Theo quy định của pháp luật hiện hành thì khi nhận được đơnyêu cầu công
nhận và cho thi hành tại VN bản án, quyết định dân sự của TANN thì TA phải

giải thích cho người yêu cầu được biết là chỉ có một tòa án trong các Tòa án quy
đinh tại điểm d và đ khoản 2 điều 35 BLTTDS quy định mới có thẩm quyền giải
quyết vụ việc dân sự để họ lựa chọn. và Tòa án do họ lựa chọn phải yêu cầu họ
phải cam kết trong đơn yêu cầu không yêu cầu tại các Tòa án khác để giải quyết
Trong trường hợp người yêu cầu nộp đơn tại nhiều tòa án khác nhau thì tòa
án đã thụ lý đầu tiên theo thời gian có thẩm quyền giải quyết yêu cầu. Các tòa
án khác nếu đã thụ lý thi căn cứ vào điểm b khoản 1 điêu 354 BLTTDS để ra
quyết định đình chỉ việc giải quyết đơn yêu cầu xóa tên việc dân sự đo trong sổ
thụ lý và trả lại đơn yêu cầu cùng toàn bộ tại liệu kèm theo.
1.2.5: Quyền yêu cầu công nhận và cho thi ành tại Việt Nam bản an,
quyết định dân sự của tòa án nước ngoài.
21


Quyền yêu cầu công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của
TANN được quy định tại điêu 344 BLTTDS 2004. Theo đó, đương sự, người có
quyền và lợi ích hợp pháp liên quan hoặc người đại ddieenj hợp pháp của họ có
quyền:
+ yêu cầu tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành tại VN bản án, quyết
định dân sư của TANN.
+ yêu cầu tòa án VN không công nhận bản án, quyết đinh dân sư của
TANN
Tuy nhiên đặc điểm khác nhau giữa yêu cầu công nhận bản án, quyết định
và yêu cầu không công nhận và cho thi hành là ở đặc điểm chủ thể yêu cầu.
+ đối với yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết
định dân sự của TANN thi chủ thể có quyền yêu cầu là người được thi hành,
người phải thi hành, người có quyền và lợi ích hợp pháp liên quan hoặc người
đại diện hợp pháp của họ.
+ đối với quyền gửi đơn yêu cầu Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi
hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của TANN chỉ được chấp nhận nếu

-

Cá nhân phải thi hành cư trú,làm việc tại Việt Nam hoặc cơ quan, tổ chức phải
thi hành có trụ sở chính tại Việt Nam.

-

Tài sản liên quan đến việc thi hành bản án, quyết định dân sự của TANN có tại
Việt Nam vào thời điểm gửi đơn yêu cầu.
Ngoài ra, quyền yêu cầu công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân
sự của TANN cũng được đảm bảo bằng quyền kháng của chính đương sự hoặc
quyền kháng nghị của Viện Kiểm Sát theo quy định tại điều 345 của BLTTDS
“Điều 345. Bảo đảm quyền kháng cáo, kháng nghị
Đương sự có quyền kháng cáo, Viện kiểm sát có quyền kháng nghị quyết
định của Toà án Việt Nam công nhận hoặc không công nhận bản án, quyết định
dân sự của Toà án nước ngoài, quyết định của Trọng tài nước ngoài để yêu cầu
Toà án cấp trên trực tiếp xét lại theo quy định của Bộ luật này.”

22


1.2.6: Trình tự thủ tục công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án,
quyết định dân sự của tòa án nước ngoài
Tòa án Việt Nam không xem xét lại nội dung vụ an,tranh chấp đã được
TANN giải quyết mà chỉ kiểm tra, đối chiếu giữa bản án, quyết định cùng hồ sơ
tài liệu đi kèm với các quy định của pháp luật Việt Nam để quyết định có công
nhận và cho thi hành tại Việt Nam hay không?
Về trình tự và thủ tục xem xét đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành bản án,
quyết định dân sự của TANN được quy định cụ thể trong BLTTDS 2004 như sau:
+ Bước thứ nhất là : xét đơn yêu cầu và hồ sơ kèm theo đơn yêu cầu công

nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của TANN
Đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành tại việt nam bản án, quyết định
dân sự của TANN phải được gửi tới Bộ Tư Pháp Việt Nam và phải có các nội
dung chính quy định tại điều 350 BLTTDS.
“Điều 350. Đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành
1. Đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định
dân sự của Toà án nước ngoài phải được gửi đến Bộ Tư pháp Việt Nam và phải
có các nội dung chính sau đây:
a) Họ, tên, địa chỉ nơi cư trú hoặc nơi làm việc của người được thi hành,
người đại diện hợp pháp của người đó; nếu người được thi hành án là cơ quan,
tổ chức thì phải ghi đầy đủ tên và địa chỉ trụ sở chính của cơ quan, tổ chức đó;
b) Họ, tên, địa chỉ nơi cư trú hoặc nơi làm việc của người phải thi hành;
nếu người phải thi hành là cơ quan, tổ chức thì ghi đầy đủ tên và địa chỉ trụ sở
chính của cơ quan, tổ chức đó; trường hợp người phải thi hành là cá nhân
không có nơi cư trú hoặc nơi làm việc tại Việt Nam, người phải thi hành là cơ
quan, tổ chức không có trụ sở chính tại Việt Nam thì trong đơn yêu cầu còn phải
ghi rõ địa chỉ nơi có tài sản và các loại tài sản liên quan đến việc thi hành bản
án, quyết định dân sự của Toà án nước ngoài tại Việt Nam;
c) Yêu cầu của người được thi hành; trường hợp bản án, quyết định của
Toà án nước ngoài đã được thi hành một phần thì người được thi hành phải ghi
23


rõ phần đã được thi hành và phần còn lại có yêu cầu công nhận và cho thi hành
tiếp tại Việt Nam.
3. Đơn yêu cầu bằng tiếng nước ngoài phải được gửi kèm theo bản dịch ra
tiếng Việt, được công chứng, chứng thực hợp pháp”
Đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành là giấy tờ bắt buộc đối với người
yêu cầu công nhận và cho thi hành mà không phụ thuộc vào điều ước quốc tế mà
Việt Nam là thành viên có quy định hay không quy định.

Giấy tờ tài liệu kèm theo đơn yêu cầu là các giấy tờ, tài liệu được quy định
trong điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc gia nhập. trong trường hợp
điều ước quốc tế không quy định hoặc không có điều ước quốc tế liên quan thì
kèm theo đơn yêu cầu phải có các giấy tờ, tài liệu kèm theo quy định tại điều
351 BLTTDS
“ Điều 351. Giấy tờ, tài liệu gửi kèm theo đơn yêu cầu
1. Gửi kèm theo đơn yêu cầu là các giấy tờ, tài liệu được quy định trong
điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc gia nhập. Trong trường hợp điều ước
quốc tế không quy định hoặc không có điều ước quốc tế liên quan thì kèm theo
đơn yêu cầu phải có bản sao hợp pháp bản án, quyết định của Toà án nước
ngoài; văn bản xác nhận bản án, quyết định đó có hiệu lực pháp luật, chưa hết
thời hiệu thi hành và cần được thi hành tại Việt Nam, trừ trường hợp trong bản
án, quyết định đó đã thể hiện rõ những điểm này; văn bản xác nhận việc đã gửi
cho người phải thi hành bản sao bản án, quyết định đó. Trường hợp người phải
thi hành hoặc người đại diện hợp pháp của người đó vắng mặt tại phiên toà của
Toà án nước ngoài thì phải có văn bản xác nhận người đó đã được triệu tập hợp
lệ.
2. Các giấy tờ, tài liệu gửi kèm theo đơn yêu cầu bằng tiếng nước ngoài
phải được gửi kèm theo bản dịch ra tiếng Việt, được công chứng, chứng thực
hợp pháp.”
24


Tuy nhiên, tại các hiệp định tương trợ tư pháp giữa Việt Nam và một số
nước thì tùy từng trường hợp bản án, quyết định dân sự cần công nhận và cho thi
hành là của TANN nào mà các giấy tờ kèm theo đơn yêu cầu cần là những giấy
tờ, tài liệu cụ thể như sau :
+ Bản sao hợp pháp bản án, quyết định dân sự của TANN
Đa số các hiệp định tương trợ tư pháp giữa việt nam và các nước đều quy
định bản sao hợp pháp bản án, quyết định dân sự của TANN đã được chứng

thực hợp pháp theo quy định của hiệp đinh tuong trợ tu pháp giữa việt nam và
nước đó. Trong trường hợp hiệp định tương trợ tư pháp không quy định hoặc
không có hiệp định tương trợ tư pháp thì theo pháp luật nước đó hay theo pháp
luật Việt Nam. Cơ quan có thẩm quyền chứng thực các giấy tờ này có thể là Tòa
án8 đã ban hành bản án, quyết định dân sự đó hoặc cơ quan có thẩm quyền khác
theo quy định của hiệp định tương trợ tư pháp
+ Văn bản xác nhận bản án, quyết định dân sự có hiệu lực pháp luật, chưa
hết thời hiệu thi hành và cần được thi hành tại Việt Nam( trừ trường hợp trong
bản án, quyết định dân sự đó đã thể hiên rõ những điểm này)
Văn bản xác nhận bản án, quyết đinh dân sự đã có hiệu lực pháp luật có thể
là một văn bản được cơ quan nhà nước có thẩm quyền của nước đo ban hành
riêng dưới hình thức là giấy xác nhận9
Theo hiêp đinh tương trợ tư pháp giũa việt nam và pháp thì ngoài điều kiện
bản án, quyết định dân sự có hiệu lực thi hành thì phải có xác nhận bản án, quyết
đinh dân sự này không bị kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục chung.
+ văn bản xác nhận việc đã gửi cho người phải thi hành bản sao bản án,
quyết định dân sự đó.
Khoản điều 23 hiệp định tương trợ tư pháp giữa việt nam và pháp quy định
“ các giấy tờ bản án, quyết định dân sự đã được tống đạt hoặc thông báo”.
8

(xem khoản 1 điều 42 hiệp định tương trợ tư pháp giữa việt nam và ucrina)

9

xem khoản 2 điều 49 hiệp định tương trợ tư pháp giứa Ba Lan và việt nam và ddiemr a điều 45 hiệp đinh tương trợ tư pháp giữa mông cổ

và việt nam)

25