GIÁO TRÌNH LUẬT MÔI TRƯỜNG

TR

NG

I H C C N TH

KHOA LU T
---v ( w---

Giáo trình

LU T MÔI TR

NG

B(A

Biên so n:
Ths. Kim Oanh Na
Võ Hoàng Y n

C n Th 2006


L I NÓI
B o v môi tr

ng là m t trong nh ng nhi m v tr ng y u và c p bách c a m i

qu c gia, nh t là

các qu c gia đang phát tri n. Chính vì t m quan tr ng đó,

nên môn h c Lu t môi tr
h c c a các n

U

ng đã đ

c đ a vào gi ng d y t i m t s tr

ng đ i

c và Vi t Nam.

ph c v cho công tác gi ng d y, h c t p và nghiên c u khoa h c pháp lý, tác
gi đã biên so n quy n sách “Lu t môi tr

ng”, v i n i dung ch y u xoay

quanh nh ng v n đ pháp lý qu c t và Vi t Nam liên quan đ n nh ng khái
ni m, s phát tri n c a pháp lu t môi tr
môi tr

ng, h th ng c quan qu n lý đ i v i

ng, c ng nh các quy đ nh v b o v thành ph n môi tr

ng (đ t, n

c,

không khí) và s đa d ng sinh thái.
Ngoài nh ng v n đ đ

c nghiên c u

ph n n i dung c b n, lu t pháp qu c t

và pháp lu t qu c gia c ng có quy đ nh khác liên quan đ n vi c b o v môi
tr

ng, c th nh : pháp lu t v tài nguyên khoáng s n; pháp lu t b o v môi

tr

ng bi n; pháp lu t v an toàn môi tr

ng trong ho t đ ng kinh t ,…tuy nhiên, chúng s không

luât b o v môi tr
đ

ng trong xxung đ t v trang; và pháp

c nghiên c u có h th ng trong ph m vi c a quy n sách này.

Quy n sách này không th tránh kh i nh ng h n ch , thi u sót nh t đ nh. Tác
gi mong nh n đ

c s góp ý c a nh ng ng

i nghiên c u, gi ng d y, c ng nh

các sinh viên đ tác gi ti p t c ch nh lý làm cho quy n sách Lu t môi tr
đ

ng

c hoàn thi n h n.
Xin trân tr ng gi i thi u cùng b n đ c.
Tác gi


M CL C
L i nói đ u
Ch

ng I: L

CS

PHÁT TRI N
VÀ NGU N C A LU T MÔI TR

I. Khái ni m v môi tr

ng và Lu t môi tr

1.1. Khái ni m v môi tr

ng ............................................. 01

ng.......................................................................... 01

1.2. Khái ni m v Lu t môi tr
II. L

ng ................................................................. 02

c s phát tri n c a Lu t môi tr

ng ..................................................... 02

2.1. L

c s phát tri n c a lu t pháp qu c t v b o v môi tr

2.2. L

c s phát tri n c a pháp lu t Vi t Nam v b o v môi tr

III. Ngu n c a Lu t môi tr
Ch

NG 01

ng .......... 03

ng ...................................................................... 04

ng II: QU N LÝ MÔI TR

I. Khái ni m qu n lý Nhà n

ng .............. 02

NG ...................................................... 06

c v môi tr

ng................................................ 06

II. T ng quan các t ch c qu c t và các c quan c a các qu c gia............... 07
2.1. T ng quan mô hình qu n lý c a các t ch c qu c t .............................. 07
2.2. T ng quan mô hình qu n lý c a các qu c gia .......................................... 08
III. Vi t Nam và qu n lý Nhà n

c v môi tr

3.1. H th ng c quan qu n lý Nhà n
3.2.N i dung qu n lý Nhà n
Ch

ng ......................................... 09

c v môi tr

c v môi tr

ng ................................ 09

ng............................................... 13
T.................................. 22

ng III: PHÁP LU T V TÀI NGUYÊN

I. Lu t pháp qu c t v tài nguyên đ t............................................................. 22
1.1. Tho

c khu v c v tài nguyên đ t ........................................................ 22

1.2. Tho

c toàn c u v tài nguyên đ t........................................................ 23

II. Pháp lu t Vi t Nam v tài nguyên đ t ........................................................ 23
2.1. C s pháp lý............................................................................................ 23
2.2. Trách nhi m pháp lý ................................................................................. 24
Ch

ng IV: PHÁP LU T V TÀI NGUYÊN N

I. Th c tr ng tài nguyên n

C............................... 27

c ........................................................................ 27

1.1. Th c tr ng tài nguyên n

c trên th gi i ................................................. 27

1.2. Th c tr ng tài nguyên n

c c a Vi t Nam .............................................. 28

II. Lu t pháp qu c t v b o v tài nguyên n
III. Pháp lu t Vi t Nam v b o v tài nguyên n

c ............................................ 29
c ........................................ 30


3.1. C s pháp lý............................................................................................ 30
3.2. N i dung qu n lý ...................................................................................... 31
3.2. Trách nhi m pháp lý ................................................................................. 31
Ch

ng V: PHÁP LU T V B O V KHÔNG KHÍ .............................. 34

I. Lu t pháp qu c t v b o v không khí........................................................ 34
1.1. Công

c Geneva 1979 v ô nhi m không khí xuyên biên gi i .............. 34

1.2. Hi p

c Vienna 1985 v b o v l p Ozone........................................... 34

1.3. Hi n ch
1.4. Công

ng 1991 v n ng l

ng Châu Âu............................................. 35

c khung New York 1992 v thay đ i khí h u

c a Liên Hi p Qu c......................................................................................... 35
II. Pháp lu t Vi t Nam v b o v không khí ................................................... 36
2.1. C s pháp lý............................................................................................ 36
2.2. Trách nhi m pháp lý ................................................................................. 38
Ch

ng VI: PHÁP LU T V

A D NG SINH THÁI............................. 40

I. Lu t pháp qu c t v b o v đa d ng sinh thái ............................................ 40
1.1. Th a

c toàn c u v b o v đa d ng sinh thái........................................ 40

1.2. Tho

c khu v c v b o v đa d ng sinh thái ........................................ 41

II. Vi t Nam và pháp lu t v b o v đa d ng sinh thái.................................... 43
2.1. B o v và phát tri n r ng ......................................................................... 43

2.2. B o v đ ng v t, th c v t nguy c p ......................................................... 48
2.3. B o v môi tr
CH

ng trong nuôi tr ng, khai thác thu s n.......................... 50

NG VII: BI N PHÁP THI HÀNH LU T MÔI TR

I. Cách thu hút s tham gia c a các đ i t
II. Ph

ng thu c ph m vi đi u ch nh ...... 52

ng ti n th c thi các quy đ nh môi tr

III. Các bi n pháp b o v môi tr
IV. Th m quy n c

NG........... 52

ng ........................................... 55

ng.............................................................. 56

ng ch thi hành Lu t môi tr

ng.................................... 58

Ph l c I........................................................................................................... 59
Ph l c II ......................................................................................................... 70

Ph l c III ........................................................................................................ 71
Danh m c tham kh o....................................................................................... 72


CH
NG I
L
C S PHÁT TRI N VÀ NGU N C A LU T MÔI TR
NG
I. KHÁI NI M V MÔI TR
NG VÀ LU T MÔI TR
NG
1.1. Khái ni m v môi tr ng
Thu t ng “môi tr ng” có ngu n g c t ti ng Pháp “environner” có ngh a là “bao quanh
ho c chu trình khép kín”. Thu t ng này c ng đ c các qu c gia s d ng khá ph bi n
trong nh ng n m đ u th p niên 60 th k XX, c th nh : “Umwelt” (German- c);
“Mileu” (Dutch-Hà Lan); “Medio ambiente” (Spanish-Tây Ban Nha); “Meio ambiente”
(Portuguese-Th Nh K ); “Al’biah” (Arabic- R p); “Okruzhayuchaia sreda” (RussianNga); và “kankyo” (Japanese-Nh t)1.
“Môi tr ng” là m t ph m trù r t r ng, có th đ c hi u theo nhi u cách khác nhau, c
th nh sau:
- “Môi tr ng” là toàn b nói chung nh ng đi u ki n t nhiên và xã h i, trong đó con
ng i hay m t sinh v t t n t i, phát tri n trong m i quan h con ng i hay sinh v t y2;
- “Môi tr ng” là toàn b hoàn c nh, v t th ho c đi u ki n bên ngoài vây quanh tác
đ ng qua l i l n nhau3;
- “Môi tr ng” là s k t h p toàn b hoàn c nh ho c đi u ki n bên ngoài có nh h ng
t i s t n t i, phát tri n c a m t th c th h u c 4;
- “Môi tr ng” là m t n i ch n trong s các n i ch n, nh ng có th là m t n i ch n đáng
chú ý, th hi n các màu s c xã h i c a m t th i k hay m t xã h i5;
- “Môi tr ng” đ c hi u là toàn b các h th ng t nhiên và các h th ng do con ng i
t o ra xung quanh mình, trong đó con ng i sinh s ng và b ng lao đ ng c a mình đã khai

thác các tài nguyên thiên nhiên ho c nhân t o nh m th a mãn các nhu c u c a con ng i6.
Ngoài ra, chúng ta có th tìm th y m t s đ nh ngh a khác v môi tr ng ph m vi r ng
nh : môi tr ng h c sinh; môi tr ng sinh viên; môi tr ng gia đình; môi tr ng xã h i;
môi tr ng s ng; môi tr ng lao đ ng;. . .
V y, ph i hi u nh th nào, nh t là v m t pháp lý? Nói chung, đa s các qu c gia có xây
d ng khái ni m pháp lý v môi tr ng trên c s nh ng y u t , hoàn c nh và đi u ki n t
nhiên bao quanh con ng i.
Vi t Nam, khái ni m pháp lý v môi tr ng đ c n đ nh trong đ o lu t v b o v môi
tr ng, và tính đ n th i đi m hi n nay có th th y r ng có hai khái ni m đ c quy đ nh
trong Lu t B o v môi tr ng 1993 và 2005, c th nh sau:

1

Xem Patrica W.Bririne và Alan E. Boyle, International Environmental Law, Clarendon Press, Oxford, 1993; 2002
Xem T đi n ti ng Vi t, Nxb à N ng, Tr 618
3
Xem Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary , 1983
4
Xem American Heritage Dictionary, Boston, 1992
5
Trong quy n Môi tr ng và Tài nguyên Vi t Nam, Nxb KH & KT Hà N i , 1994
6
Tuyên ngôn 1981 c a UNESCO
2

1


“Môi tr ng bao g m các y u t t nhiên và y u t v t ch t nhân t o quan h m t thi t
v i nhau, bao quanh con ng i, có nh h ng t i đ i s ng, s n xu t, s t n t i, phát tri n

c a con ng i và thiên nhiên” (đo n 1 i u 1 Lu t B o v môi tr ng 1993)
“Môi tr ng bao g m các y u t t nhiên và y u t v t ch t nhân t o bao quanh con
ng i, có nh h ng t i đ i s ng, s n xu t, s t n t i, phát tri n c a con ng i và sinh
v t” (Kho n 1 i u 3 Lu t B o v môi tr ng 2005)
1.2. Khái ni m v Lu t môi tr

ng

Lu t môi tr ng là l nh v c m i, ch a th kh ng đ nh nó thu c ngành lu t nào c a pháp
lu t qu c gia, c ng nh lu t pháp qu c t , nên th c t đã có khá nhi u quan đi m nh n
đ nh khác nhau v chúng.
Khi nghiên c u Lu t môi tr ng trong t ng th pháp lu t c a qu c gia, có m t s tác gi
cho r ng Lu t môi tr ng là l nh v c khoa h c pháp lý chuyên ngành đ c l p7, và m t s
khác l i cho nó là m t b ph n c a Lu t hành chính8. Th c ra, vi c coi Lu t môi tr ng là
m t b ph n c a Lu t hành chính nó có lý do đúng riêng c a nó, b i m i ho t đ ng (trong
đó có l nh v c môi tr ng) đ u ph i ch u s qu n lý c a Nhà n c; còn các quan đi m coi
Lu t môi tr ng là m t ngành lu t đ c l p c ng hoàn toàn không có gì nói là sai, b i
chúng có đ i t ng và ph ng pháp đi u ch nh riêng, đ c bi t có c h th ng v n b n lu t
và chính sách liên quan đ n môi tr ng.
Khi xem xét Lu t môi tr ng khiá c nh lu t pháp qu c t thì ph n đông các nhà nghiên
c u đ u cho r ng Lu t môi tr ng là m t trong l nh v c c a Công pháp qu c t 9, đi u này
không có lý do gì đ ph nh n chúng, b i tính chính tr nh h ng r t l n thông qua các
v n đ môi tr ng ph m vi khu v c và toàn c u, đ c bi t l nh v c này c n có s h p tác
đ phát tri n lâu b n và b o v môi tr ng.
V i nhi u quan đi m nêu lên liên quan đ n khái ni m Lu t môi tr ng, v y nên hi u nh
th nào? M t cách khái quát nh t có th đ c ch p nh n: Lu t môi tr ng là t ng h p
các quy ph m pháp lu t, các nguyên t c pháp lý đi u ch nh các quan h liên quan đ n
l nh v c môi tr ng.
II. L
C S PHÁT TRI N C A LU T MÔI TR

NG
2.1. L c s phát tri n c a lu t pháp qu c t v b o v môi tr ng
L ch s cho hay r ng, nh ng m m m ng có tính ch t pháp lý v b o v môi tr ng đã
đ c hình thành khá s m, ngay th i k s khai, nhân lo i đã bi t b o v thiên nhiên m t
m c đ nh t đ nh, ch ng h n nh các quy đ nh b o v môi tr ng g n li n v i t t ng
7

Xem Giáo trình Lu t môi tr ng, Tr ng i h c Lu t Hà N i, Nxb Công an nhân dân n m 1999/2004
Sđd
9
Xem thêm Peter Malanzcuk, Modern Introduction to International Law, tái b n l n th VII, 2001

8

2


tôn giáo ho c g n li n v i nh ng tín ng ng nh t đ nh nh tôn th m t s lo i v t, quy
đ nh khu r ng c m, r ng thiêng,…đi u đó có tác đ ng đ n chính sách c a ng i c m
quy n, ch ng h n ngay th i k trung c lu t pháp c a các qu c gia Anh10, Pháp, B , và Hà
Lan11 đã có nh ng quy đ nh liên quan t i vi c b o v môi tr ng. Tuy nhiên, nh ng tho
thu n có tính ch t qu c t th c s v b o v môi tr ng ch m i hình thành và tr thành
h th ng ch t ch trong th i gian g n đây, đ c bi t là sau H i ngh th ng đ nh
Stockholm 1972, các qu c gia ngày càng nh n th c đ c t m quan tr ng c a môi tr ng,
c liên quan đ b o v chúng.
c ng nh vi c c n thi t ph i xây d ng đ c nh ng tho
2.2. L

c s phát tri n c a pháp lu t Vi t Nam v b o v môi tr

ng

Vi t Nam, pháp lu t v b o v môi tr ng là m t l nh v c m i, Chính ph đã có nh ng
c g ng nh t đ nh cho vi c so n th o và ban hành, nh ng th c t các v n b n ch a nhi u
và còn r t t n m n, chính vì v y quá trình phát tri n c a chúng không ch a đ ng nh ng
phân k ph c t p.
Th c t cho th y r ng, S c l nh 142/SL ngày 21/12/1949 quy đ nh v ki m soát l p biên
b n các hành vi vi ph m pháp lu t b o v r ng có th đ c coi là v n b n pháp lu t s m
nh t đ c p v n đ môi tr ng12. Ti p đ n, ngay sau ngày gi i phóng mi n B c 1954, Nhà
n c đã ban hành m t s v n b n liên quan đ n vi c b o v môi tr ng, đi n hình nh
Ngh quy t 36/CP ngày 11/3/1961 c a H i đ ng Chính ph v vi c qu n lý, b o v tài
nguyên d i lòng đ t, Ch th s 127/CP ngày 24/5/1971 c a H i đ ng Chính ph v công
tác đi u tra c b n tài nguyên thiên nhiên; Ch th s 07/TTg ngày 16/01/1964 v thu ti n
bán khoán lâm s n và thu ti n nuôi r ng, Ngh quy t s 183/CP ngày 25/9/1966 v công
tác tr ng cây gây r ng và đ c bi t là Pháp l nh v b o v r ng ban hành ngày 11/9/1972.
Nhìn chung, các quy ch và quy đ nh đ c cung c p ngày càng phong phú d n, và n i b t
nh t là vi c coi b o v môi tr ng là đòi h i c a hi n đ nh nh
i u 36 Hi n pháp 1980
đã quy đ nh: ”Các c quan Nhà n c, xí nghi p, h p tác xã, đ n v v trang nhân dân và
công dân đ u có ngh a v th c hi n chính sách b o v và c i t o và tái sinh các ngu n tài
nguyên thiên nhiên, b o v c i t o môi tr ng s ng”
T sau n m 1980, Chính ph đã có nh ng c g ng nh t đ nh, t đó hàng lo t v n b n
pháp lu t đ c so n th o, ban hành, và có hi u l c thi hành đã có tác đ ng tr c ti p ho c
có t ng ph n liên quan đ n b o v môi tr ng, c th nh Lu t t đai 1987, Lu t b o v
s c kh e nhân dân 1989, Pháp l nh v thu tài nguyên 1990,…Tuy nhiên, các v n b n
còn b c l nh ng nh c đi m c b n, quy đ nh ch a ch t, có ch không đúng, có đi m

10

Xem Patrica W.Bririne và Alan E. Boyle, International environmental Law, Clarendon Press, Oxford, 1993; 2002,

trang 3. Theo đó, vào n m 1306, Hoàng đ Edward I đã ban hành S c l nh v Nghiêm c m s d ng than đá không
h n ch cho vi c luyên kim t i London.
11
Xem C.A. Colliard, La Pollution Atmospherique en droit Francais et en Droit compare’ 1976
12
Xem Giáo trình Lu t Môi tr ng, i h c Lu t Hà N i, Nxb Công an nhân dân 1999/2004

3


l c h u, không nh t quán, có s khi m khuy t, và đ c bi t là s t n t i c a hàng lo t các
quan h không có lu t nào đi u ch nh.
T th c t pháp lu t nh v y, và đ th c thi i u 17, 29 c a Hi n pháp 1992, c ng nh
nh m phù h p v i xu th phát tri n c a pháp lu t v môi tr ng c a các n c, đ n lúc đòi
h i ph i so n th o và ban hành Lu t B o v môi tr ng n c ta. Công vi c đó đ c b t
đ u vào cu i nh ng n m tám m i c a th k XX do các nhà khoa h c thu c ch ng
trình nghiên c u c p Nhà n c v tài nguyên và môi tr ng kh i th o, và t i k h p th 4
Khoá IX, Qu c h i đã thông qua Lu t B o v môi tr ng ngày 27/12/1993, ti p đ n ch
trong th i gian ng n Ch t ch n c công b Lu t đánh d u m t s ki n quan tr ng trong
ho t đ ng b o v môi tr ng c a n c ta, và đó c ng là m t trong nh ng c s cho vi c
ban hành các v n b n liên quan t i vi c b o v môi tr ng.
Cùng v i vi c ban hành các quy đ nh trên, Nhà n c ta đã và s tham gia thi hành nhi u
lu t b o v môi tr ng có tính ch t khu v c và toàn c u, đi n hình nh : Công c CITES
v buôn bán các loài đ ng v t, th c v t hoang dã nguy c p - Washington, tháng 3/1973;
Lu t Bi n Qu c t 1982; Công c 1985 b o v t ng Ozon; Công c 1992 v đa d ng
sinh h c; Công c RAMSAR 1971 v vùng đ t ng p n c có t m quan tr ng qu c t
đ c bi t nh là n i c trú c a loài chim n c; Công c Basel 1989 v ki m soát và v n
chuy n các ch t th i nguy h i và vi c lo i b chúng; Hi p đ nh 1995 v h p tác phát tri n
b n v ng l u v c sông Mêkong,…
III. NGU N C A LU T MÔI TR

NG
“Lu t Môi tr ng là t ng h p các quy ph m pháp lu t, các nguyên t c pháp lý đi u ch nh
các quan h liên quan đ n l nh v c môi tr ng”, đó là khái ni m đ c xây d ng nh m
xác đ nh ph m vi nghiên c u v n đ pháp lý liên quan đ n môi tr ng. Khái ni m trên
đây c ng đã ch ra đâu là ngu n c a Lu t, t t nhiên c n ph i xem xét ngu n đó nó t n t i
đâu và trong khung c nh nào, nh đã bi t môi tr ng c a các qu c gia có tác đ ng qua
l i l n nhau, vi c b o v môi tr ng c a m t qu c gia không th tách r i khu v c và toàn
c u. Chính vì v y, vi c nghiên c u Lu t Môi tr ng ph i tính đ n khía c nh c a pháp lý
qu c t và th c ti n c a qu c gia.
i v i khía c nh pháp lý qu c t , ngu n c a Lu t Môi tr ng t n t i d i hai hình th c:
th nh t, ngu n c b n, đó là các đi u c qu c t 13 liên quan đ n vi c b o v môi tr ng
đ c ký k t gi a hai hay nhi u ch th c a lu t qu c t , đ i v i ngu n này đ c s d ng
khá ph bi n trong nghiên c u và th c ti n áp d ng c a các qu c gia; th hai, ngu n b
i u 2 Công c Vienna 1969 quy đ nh: “ i u c qu c t là t t c các th a thu n qu c t đ c ký k t b ng v n
b n gi a các qu c gia, và đ c đi u ch nh b ng lu t pháp qu c t , nó có th bi u hi n trong v n ki n duy nh t, ho c
hai hay nhi u v n ki n có m i quan h v i nhau, và chúng không ph thu c vào m t tên g i riêng nào c ”. Hi n nay,
quan đi m đ c nhi u ng i ng h có n i dung nh sau: i u c qu c t là th a thu n pháp lý gi a các qu c gia
và m t s ch th khác c a Lu t qu c t , trên c s t nguy n và bình đ ng, nh m n đ nh, thay đ i và ch m d t các
quy n và ngh a v đ i v i nhau trong bang giao qu c t phù h p v i các nguyên t c c b n c a Lu t qu c t hi n
đ i.
13

4


tr , vi c th a nh n ngu n th hai này trong Lu t Môi tr ng đã ít nhi u t o ra nh ng s
ng c nhiên, tuy nhiên th c ti n nó đã t n t i và đ c ch p nh n, nó bao g m nh ng t p
quán qu c t , các nguyên t c chung c a pháp lu t, các phán quy t c a toà án th m quy n,
c ng nh nh ng h c thuy t c a các lu t gia n i ti ng v l nh v c liên quan đ n môi
tr ng.

i v i th c ti n c a các qu c gia, t ng t ngu n c a Lu t Môi tr ng c ng t n t i d i
hai hình th c, đó là ngu n c b n và ngu n b tr . Tuy nhiên, n i dung chính y u ch t p
trung nghiên c u lu t và chính sách th c đ nh v môi tr ng c a Vi t Nam, và ch y u
c ng ch là v n b n pháp lu t do c quan Nhà n c có th m quy n trung ng ban hành
d i d ng lu t và v n b n d i lu t, đi n hình nh : i u 17, 29 Hi n pháp 1992; Lu t
B o v môi tr ng ngày 27/12/1993 và Lu t B o v môi tr ng ngày 29/11/2005; B lu t
Hình s 1999; các lu t liên quan đ n b o v môi tr ng và thành ph n môi tr ng (Lu t
tài nguyên n c ngày 20/5/1998; Lu t B o v s c kh e nhân dân ngày 30/6/1989; Lu t
B o v và Phát tri n r ng 1991 và Lu t B o v và Phát tri n r ng 2004; Lu t Khoáng s n
ngày 20/3/1996; Lu t D u khí ngày 06/7/1993,…); và các v n b n d i lu t nh : Ngh
đ nh s 80/2006/N -CP ngày 09/8/2006 c a Chính ph h ng thi hành m t s đi u c a
Lu t B o v môi tr ng 2005; Ngh đ nh s 81/2006/N -CP ngày 09/8/2006 c a Chính
Ph v x ph t hành chính trong l nh v c môi tr ng (thay th Ngh đ nh s 121/N CP/2004 ngày 12/5/2004); Pháp l nh B o v và Ki m d ch th c v t ngày 04/02/1993;
Pháp l nh an toàn và ki m soát b c x ngày 25/6/1995; Pháp l nh B o v ; Pháp l nh thu
tài nguyên (s a đ i) ngày 16/4/1998; Pháp l nh khai thác và b o v công trình th y l i
ngày 31/8/1994; Quy t đ nh s 299-Q /T C ngày 25/3/1995 c a B tr ng B Khoa
h c, Công ngh và Môi tr ng v vi c ban hành Tiêu chu n Vi t Nam; Thông t s 1420
- MTg ngày 26/11/1994 c a B Khoa h c, Công ngh và Môi tr ng h ng d n đánh giá
tác đ ng môi tr ng đ i v i các c s đang ho t đ ng; Thông t s 2781 - TT/KCM ngày
3/12/1996 c a B Khoa h c, Công ngh và Môi tr ng h ng d n v th t c c p, gia h n,
thu h i gi y ch ng nh n đ t tiêu chu n môi tr ng cho các c s công nghi p; Pháp l nh
thú y ngày 04/02/1994; ….
Suy cho cùng, tìm hi u v ngu n c a Lu t Môi tr ng, c ng chính là vi c tìm ra nh ng
v n b n quy ph m pháp lu t t n t i d a trên n n t ng c a chính sách trong nh ng th i
đi m nh t đ nh (đôi lúc c ng có th là ngu n b tr khác) có n i dung đi u ch nh tr t t
môi tr ng mà nó đã đ c c quan có th m quy n ban hành đ áp d ng ho c ch p nh n
theo đúng th t c c a vi c ký k t, th c hi n và gia nh p đi u c qu c t .
-H T CH
NG-

5


CH
NG II
QU N LÝ NHÀ N
C V MÔI TR
NG
I. KHÁI NI M QU N LÝ NHÀ N
C V MÔI TR
NG
Các ho t đ ng c a con ng i ngày càng tác đ ng nhi u h n t i thiên nhiên và môi tr ng
xung quanh. Tác đ ng môi tr ng t o ra nh ng thay đ i v ch t l ng, bi n đ i s phân
b các tài nguyên thiên nhiên ho c gây nh h ng đ n ch t l ng môi tr ng s ng,…
Môi tr ng khi đã b bi n đ i m nh b i quá trình phát tri n th ng khó có th t l y l i
cân b ng.
môi tr ng có th tr l i tr ng thái cân b ng đòi h i ph i có s can thi p
m t cách có ý th c b i con ng i. M c đ quan tr ng và s ph c t p c a v n đ m i
tr ng c n đ n ho t đ ng qu n lý c a nhà n c. òi h i này đ c đ t ra đ i v i t t c các
nhà n c b t k s khác nhau v hình th c chính th , trình đ phát tri n kinh t - xã h i,
…c a m i qu c gia. Th c ti n ch ng minh, qu n lý nhà n c v môi tr ng là môt trong
nh ng nhân t quan tr ng đ m b o cho vi c s d ng các ngu n tài nguyên m t cách h p
lý và luôn gi đ c môi tr ng tr ng thái cân b ng.
Vi t Nam, nhà n c có đ y đ các đi u ki n pháp lý và đi u ki n th c t đ ti n hành
công vi c này b i l qu n lý nhà n c v môi tr ng c ng là m t trong nh ng l nh v c
c a qu n lý nhà n c. Nhà n c C ng hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam là ch s h u đ i
v i h u h t các ngu n tài nguyên thiên nhiên mà nh ng ngu n tài nguyên này đ ng th i
c ng là nh ng thành ph n quan tr ng c a môi tr ng s ng.
Qu n lý nhà n c v môi tr ng là quá trình mà các c quan, t ch c có th m quy n b ng
các cách th c công c , ph ng ti n khác nhau tác đ ng đ n ho t đ ng c a con ng i

nh m làm hài hòa m i quan h gi a môi tr ng và phát tri n v i m c đích th a mãn nhu
c u v m i m t c a con ng i, đ ng th i đ m b o đ c ch t l ng c a môi tr ng s ng.
Các công c và ph ng ti n mà nhà n c th ng dùng trong quá trính tác đ ng này là
công c k thu t, công c kinh t , k h ach, chính sách và pháp lu t…trong đó pháp lu t
có v trí quan tr ng. V trí này b t ngu n t các đ c tính riêng c a pháp lu t. Thông qua
pháp lu t môi tr ng, nhà n c xác đ nh rõ m c đích, nguyên t c và n i dung qu n lý
môi tr ng, h ng hành vi x s c a con ng i trong vi c gi gìn và làm trong s ch môi
tr ng s ng, làm cân b ng hi n tr ng môi tr ng. M t khác, b ng pháp lu t nhà n c
thi t l p m t h th ng các c quan qu n lý môi tr ng t trung ng đ n đ a ph ng, quy
đ nh c c u, ch c n ng, nhi m v và quy n h n c ng nh xác đ nh hình th c và ph ng
pháp ho t đ ng c a các c quan này đ có th giúp nhà n c ti n hành đ c ho t đ ng
qu n lý môi tr ng trên th c t .
So v i các l nh v c qu n lý khác nh : qu n lý đ t đai, tài chính, lao đ ng,… thì ho t đ ng
qu n lý v môi tr ng có ph m vi r t r ng (bao g m vi c qu n lý t ng thành ph n môi
tr ng, qu n lý ho t đ ng b o v môi tr ng,…) đ ng th i vi c qu n lý này liên quan t i
nhi u c p đ qu n lý khác nhau (c p đ đ a ph ng, qu c gia, khu v c và qu c t ). Chính
vì v y, ho t đ ng qu n lý v môi tr ng đòi h i ph i đ c ti n hành v a theo di n r ng,

6


v a theo chi u sâu, v a ph i đ m b o s k t h p ch t ch gi a các c p, các ngành, v a
ph i t ng c ng ho t đ ng t phía các c quan qu n lý môi tr ng chuyên trách.
II. T NG QUAN MÔ HÌNH CÁC T CH C QU C T VÀ C QUAN QU N LÝ
MÔI TR
NG C A CÁC QU C GIA
2.1. T ng quan mô hình các t ch c qu c t và khu v c th c hi n b o v môi tr ng
Thi t l p và phát tri n quan h qu c t trong l nh v c môi tr ng là t o ra n l c chung đ
gi i quy t các v n đ v môi tr ng. H u h t các qu c gia đ u có nh ng cam k t và hành
đ ng thi t th c đ góp ph n b o v môi tr ng thông qua vai trò c a các t ch c liên

chính ph . Các t ch c liên chính ph là m t liên hi p c a các qu c gia có ch quy n trên
c s m t đi u c qu c t chung xác đ nh các m c đích, nguyên t c phù h p v i các
nguyên t c đ c công nh n chung c a lu t qu c t .
Sau đây là m t s t ch c qu c t liên chính ph có vai trò quan tr ng trong l nh v c môi
tr ng
Liên Hi p Qu c là m t t ch c có vai trò quan tr ng trong vi c thúc đ y h p tác gi a các
qu c gia trong l nh v c môi tr ng. T ch c này đã có nhi u sáng ki n trong vi c ph i
h p s h p tác đ b o v môi tr ng trên ph m vi toàn c u. Liên Hi p Qu c gi vai trò
lãnh đ o th c s trong l nh v c b o v môi tr ng thông qua Ch ng trình môi tr ng
c a Liên Hi p Qu c (UNEP) đ c thành l p theo Ngh quy t 997 n m 1972 và Ngh
quy t 31/112 n m 1976 c a i H i đ ng Liên Hi p Qu c. Nhi m v ch y u c a UNEP
là khuy n khích các ho t đ ng b o v môi tr ng và nâng cao nh n th c v v n đ môi
tr ng trên ph m vi toàn th gi i.
T ch c Nông lu ng Th gi i c a Liên Hi p Qu c (FAO) là m t t ch c chuyên môn c a
Liên Hi p Qu c đã có nhi u đóng góp cho l nh v c b o v môi tr ng và cho vi c hình
thành m t s đi u c qu c t trong l nh v c này nh : Hi p đ nh Rome v vi c thành l p
H i đ ng đánh cá cho khu v c a Trung H i, Công c qu c t Rome v b o v cây
tr ng c a khu v c Châu Á – Thái Bình D ng, Ch ng trình hành đ ng v r ng nhi t đ i
n m 1985, các v n b n h ng d n liên quan đ n vi c s d ng thu c tr sâu, …
T ch c Liên Hi p Qu c v Khoa h c, K thu t và V n hóa (UNESCO) đóng góp quan
tr ng c a t ch c này là vi c so n th o Công c v b o v các di s n v n hóa và t nhiên
c a th gi i, trong đó có vi c thành l p y ban liên chính ph v b o v di s n v n hóa và
t nhiên có giá tr chung to l n cho nhân lo i.
Ngân hàng Th gi i (WB) tham gia so n th o m t Tuyên b v các chính sách môi
tr ng và các th t c môi tr ng liên quan đ n phát tri n kinh t 1980 và n m 1989 thông
qua Ch th v đánh giá tác đ ng môi tr ng, n m 1991 Ngân hàng Th gi i đã góp ph n
quan tr ng trong vi c thành l p Qu môi tr ng toàn c u. Ngoài ra, Ngân hàng Th gi i
còn tài tr cho nhi u d án môi tr ng.
T ch c Y t th gi i (WHO) ch y u ph i h p v i các t ch c khác c a Liên Hi p Qu c
trong vi c ti n hành các c g ng nh m b o v môi tr ng. N m 1981 WHO cùng v i

7


UNEP so n th o b n ghi nh v vi c ph i h p ki m soát nh ng b nh t t do n c gây ra
trong các ho t đ ng phát tri n ngu n n c cho công nghi p. óng góp c a WHO trong
l nh v c b o v môi tr ng ch y u d ng l i ch khuy n ngh các tiêu chu n môi
tr ng đ m b o cho s c kh e con ng i.
T ch c Khí t ng Th gi i (WMO) đã có nh ng đóng góp quan tr ng trong vi c t ch c
các h i ngh v khí h u th gi i và l p Ch ng trình Khí h u th gi i (WCP), góp ph n
vào vi c ban hành Công c Khung v khí h u thay đ i.
C quan N ng t l ng qu c t (IAEA) là m t t ch c tr ng y u có ch c n ng gi i quy t
các v n đ an toàn h t nhân - m t v n đ có liên quan nhi u đ n khía c nh môi tr ng.
Ngoài ra, còn có r t nhi u các t ch c khu v c và liên khu v c nh : y ban h n h p M Canada, Liên minh Châu Âu (EU), T ch c th ng nh t Châu Phi (OAU), T ch c các
qu c gia thu c Châu M , Hi p h i các n c ông Nam Á (ASEAN),…
2.2 T ng quan mô hình các c quan b o v môi tr ng c a các qu c gia
Quan sát c quan b o v môi tr ng c a các qu c gia trên th gi i có th nh n th y có ba
mô hình c b n đi n hình đ c các qu c gia thi t l p nh m b o v môi tr ng, đó là: mô
hình c quan b o v môi tr ng là m t B đ c l p, c quan b o v môi tr ng là tr c
thu c B kiêm nhi m và c quan b o v môi tr ng là m t C quan ngang b tr c thu c
Chính ph .
i v i các qu c gia có mô hình t ch c c quan b o v môi tr ng là m t B đ c l p
nh : Singapore, Hàn Qu c, Pháp, Philipine,… v i quan đi m coi môi tr ng là m t l nh
v c kinh t - xã h i quan tr ng, bình đ ng v i các l nh v c khác nh : công nghi p, nông
nghi p, khoa h c – công ngh , y t , qu c phòng,… Mô hình này có u đi m c b n là t o
ra ph n ng nhanh trong khâu xác đ nh nhi m v , ra quy t đ nh và th c thi nó t Chính
ph đ n B môi tr ng và các đ a ph ng; đ ng th i mô hình này c ng t o ra m i quan
h qua l i ngang c p gi a các b , ngành, làm t ng thêm hi u qu c a công tác b o v môi
tr ng đa ngành.
i v i các qu c gia có mô hình t ch c c quan b o v môi tr ng là tr c thu c m t B
kiêm nhi m thu c Chính ph , c quan b o v môi tr ng c a các n c này th ng là các

T ng c c ho c các C c tr c thu c m t B g n g i v i b o v môi tr ng nh : B Tài
nguyên và Môi tr ng, B Khoa h c Công ngh và Môi tr ng, B Lâm nghi p và Môi
tr ng,… Mô hình này có u đi m là nhìn nh n môi tr ng là m t l nh v c có liên quan
đ n nhi u l nh v c, đánh giá đúng đ n t m quan tr ng c a môi tr ng là m t l nh v c có
liên quan đ n nhi u l nh v c khác nh ng mô hình này c ng có đi m h n ch là khó t o ra
kh n ng ph n ng nhanh trong khâu xác đ nh nhi m v c ng nh trong m i liên h
ngang c p.
i v i các qu c gia có mô hình t ch c c quan b o v môi tr ng là m t c quan
ngang B tr c thu c Chính ph : trên th gi i có không ít qu c gia áp d ng mô hình này,
trong đó có các n c có dân s đông nh : Trung Qu c, M , Anh,… mô hình này gi ng
8


v i mô hình th nh t, ch khác b i tên g i nh ng chính đi m khác nhau này l i gây khó
kh n trong vi c th c hi n trao đ i ngang c p v i các b , ngành khác.
III. VI T NAM VÀ QU N LÝ NHÀ N
C V MÔI TR
NG
3.1 H th ng c quan qu n lý nhà n c v môi tr ng
H th ng c quan qu n lý nhà n c v môi tr ng nói chung đ c thi t l p t trung ng
đ n đ a ph ng g m nhi u lo i c quan khác nhau, và các c quan này đ u th c hi n
ch c n ng qu n lý nhà n c. Tuy nhiên, trong ph m vi n i dung d i đây ch t p trung
vào các c quan qu n lý môi tr ng có m c đ tham gia mang tính ch t th ng xuyên và
có chuyên môn trong công tác qu n lý môi tr ng.
th c hi n m t cách đ y đ và có hi u qu các n i dung qu n lý, h th ng c quan
qu n lý nhà n c v môi tr ng đ c t ch c g m hai lo i: các c quan qu n lý nhà n c
v môi tr ng có th m quy n chung và các c quan qu n lý nhà n c v môi tr ng có
th m quy n chuyên môn
3.1.1 Nhi m v , quy n h n c a các c quan qu n lý nhà n c có th m quy n chung
i u 121 – Lu t B o v môi tr ng 2005 quy đ nh, Chính ph th ng nh t qu n lý nhà

n c v b o v môi tr ng trong ph m vi c n c. Chính ph có nhi m v , quy n h n t
ch c th c hi n các bi n pháp b o v môi tr ng, thi hành các chính sách b o v , c i t o,
tái sinh và s d ng h p lý các ngu n tài nguyên thiên nhiên.
i u 122 – Lu t B o v môi tr ng quy đ nh:
y ban nhân dân c p t nh có trách nhi m th c hi n qu n lý nhà n c v b o v môi
tr ng t i đ a ph ng theo quy đ nh sau đây:
a. Ban hành theo th m quy n quy đ nh, c ch , chính sách, ch ng trình, k
ho ch v b o v môi tr ng;
b. Ch đ o, t ch c th c hi n chi n l c, ch ng trình, k ho ch và nhi m v
v b o v môi tr ng;
c. Ch đ o xây d ng, qu n lý h th ng quan tr c môi tr ng c a đ a ph ng;
d. Ch đ o đ nh k t ch c đánh giá hi n tr ng môi tr ng;
e. T ch c th m đ nh, phê duy t báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng thu c
th m quy n;
f. Tuyên truy n, giáo d c pháp lu t v b o v môi tr ng;
g. Ch đ o công tác ki m tra, thanh tra, x lý vi ph m pháp lu t v b o v môi
tr ng; gi i quy t tranh ch p, khi u n i, t cáo, ki n ngh v môi tr ng
theo quy đ nh c a pháp lu t v khi u n i, t cáo và các quy đ nh khác c a
pháp lu t có liên quan; ph i h p v i y ban nhân dân c p t nh liên quan
gi i quy t các v n đ môi tr ng liên t nh.

9


y ban nhân dân c p huy n có trách nhi m th c hi n qu n lý nhà n c v b o v môi
tr ng t i đ a ph ng theo quy đ nh sau đây:
a. Ban hành theo th m quy n quy đ nh, c ch , chính sách, ch ng trình, k
ho ch v b o v môi tr ng;
b. Ch đ o, t ch c th c hi n chi n l c, ch ng trình, k ho ch và nhi m v
v b o v môi tr ng;

c. T ch c đ ng ký và ki m tra vi c th c hi n cam k t b o v môi tr ng;
d. Tuyên truy n, giáo d c pháp lu t v b o v môi tr ng;
e. Ch đ o công tác ki m tra, thanh tra, x lý vi ph m pháp lu t v b o v môi
tr ng; gi i quy t tranh ch p, khi u n i, t cáo, ki n ngh v môi tr ng
theo quy đ nh c a pháp lu t v khi u n i, t cáo và các quy đ nh khác c a
pháp lu t có liên quan;
f. Ph i h p v i y ban nhân dân c p huy n liên quan gi i quy t các v n đ
môi tr ng liên huy n;
g. Th c hi n các nhi m v qu n lý nhà n c v b o v môi tr ng theo y
quy n c a c quan qu n lý nhà n c v b o v môi tr ng c p t nh;
h. Ch đ o công tác qu n lý nhà n c v b o v môi tr ng c a y ban nhân
dân c p xã.
y ban nhân dân c p xã có trách nhi m th c hi n qu n lý nhà n c v b o v môi
tr ng t i đ a ph ng theo quy đ nh sau đây:
a. Ch đ o, xây d ng k ho ch và t ch c th c hi n nhi m v b o v môi
tr ng, gi gìn v sinh môi tr ng trên đ a bàn, khu dân c thu c ph m vi
qu n lý c a mình; t ch c v n đ ng nhân dân xây d ng n i dung b o v
môi tr ng trong h ng c c a c ng đ ng dân c ; h ng d n vi c đ a
tiêu chí v b o v môi tr ng trong vi c đánh giá thôn, làng, p, b n, buôn,
phum, sóc và gia đình v n hóa;
b. Ki m tra vi c ch p hành pháp lu t v b o v môi tr ng c a h gia đình, cá
nhân;
c. Phát hi n và x lý theo th m quy n các vi ph m pháp lu t v b o v môi
tr ng ho c báo cáo c quan qu n lý nhà n c v b o v môi tr ng c p
trên tr c ti p;
d. Hòa gi i các tranh ch p v môi tr ng phát sinh trên đ a bàn theo quy đ nh
c a pháp lu t v hòa gi i;
e. Qu n lý ho t đ ng c a thôn, làng, p, b n, buôn, phum, sóc, t dân ph và
t ch c t qu n v gi gìn v sinh môi tr ng, b o v môi tr ng trên đ a
bàn.

10


3.1.2 Nhi m v , quy n h n c a các c quan qu n lý nhà n c có th m quy n chuyên
môn
i u 121 kho n 2 – Lu t B o v môi tr ng 2005 quy đ nh, B Tài nguyên và Môi
tr ng ch u trách nhi m tr c Chính ph trong vi c th c hi n qu n lý nhà n c v b o v
môi tr ng và có trách nhi m sau đây:
a. Trình Chính ph ho c ban hành theo th m quy n các v n b n quy ph m
pháp lu t v b o v môi tr ng;
b. Trình Chính ph quy t đ nh chính sách, chi n l c, k ho ch qu c gia v
b o v môi tr ng;
c. Ch trì gi i quy t ho c đ xu t Chính ph , Th t ng Chính ph gi i quy t
các v n đ môi tr ng liên ngành, liên t nh;
d. Xây d ng, ban hành h th ng tiêu chu n môi tr ng theo quy đ nh c a
Chính ph ;
e. Ch đ o xây d ng, qu n lý h th ng quan tr c môi tr ng qu c gia và qu n
lý th ng nh t s li u quan tr c môi tr ng;
f. Ch đ o, t ch c đánh giá hi n tr ng môi tr ng c n c ph c v cho vi c
đ ra các ch tr ng, gi i pháp v b o v môi tr ng;
g. Qu n lý th ng nh t ho t đ ng th m đ nh, phê duy t báo cáo đánh giá môi
tr ng chi n l c, báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng, đ ng ký b n cam
k t b o v môi tr ng trong ph m vi c n c; t ch c th m đ nh, phê duy t
báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng thu c th m quy n; h ng d n vi c
đ ng ký c s , s n ph m thân thi n v i môi tr ng và c p gi y ch ng nh n
đ t tiêu chu n môi tr ng;
h. H ng d n, ki m tra, thanh tra và x lý vi ph m pháp lu t v b o v môi
tr ng; gi i quy t tranh ch p, khi u n i, t cáo, ki n ngh liên quan đ n b o
v môi tr ng theo quy đ nh c a pháp lu t v khi u n i, t cáo và các quy

đ nh khác c a pháp lu t có liên quan;
i. Trình Chính ph tham gia t ch c qu c t , ký k t ho c gia nh p đi u c
qu c t v môi tr ng; ch trì các ho t đ ng h p tác qu c t v b o v môi
tr ng v i các n c, các t ch c qu c t ;
j. Ch đ o, ki m tra vi c th c hi n pháp lu t v b o v môi tr ng c a y ban
nhân dân các c p;
k. B o đ m yêu c u b o v môi tr ng trong quy ho ch, k ho ch s d ng đ t
c a c n c, chi n l c qu c gia v tài nguyên n c và quy ho ch t ng h p
l u v c sông liên t nh; chi n l c t ng th qu c gia v đi u tra c b n, th m
dò, khai thác, ch bi n tài nguyên khoáng s n.
B K ho ch và
u t có trách nhi m ch trì ph i h p v i b , c quan ngang b , c
quan thu c Chính ph và y ban nhân dân c p t nh b o đ m yêu c u b o v môi tr ng
trong chi n l c, quy ho ch t ng th và k ho ch phát tri n kinh t - xã h i c a c n c,
11


vùng và d án, công trình quan tr ng thu c th m quy n quy t đ nh c a Qu c h i, Chính
ph , Th t ng Chính ph .
B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn có trách nhi m ch trì ph i h p v i B Tài
nguyên và Môi tr ng, b , c quan ngang b , c quan thu c Chính ph có liên quan và
U ban nhân dân c p t nh đ ch đ o, h ng d n, ki m tra vi c th c hi n pháp lu t v b o
v môi tr ng và các quy đ nh khác c a pháp lu t có liên quan đ i v i s n xu t, nh p
kh u, s d ng hóa ch t, thu c b o v th c v t, phân bón, ch t th i trong nông nghi p; đ i
v i qu n lý gi ng cây tr ng, gi ng v t nuôi bi n đ i gen và s n ph m c a chúng; đ i v i
các h th ng đê đi u, th y l i, khu b o t n r ng và n c s ch ph c v cho sinh ho t
nông thôn.
B Công nghi p có trách nhi m ch trì ph i h p v i B Tài nguyên và Môi tr ng, b , c
quan ngang b , c quan thu c Chính ph có liên quan và U ban nhân dân c p t nh đ ch
đ o, h ng d n, ki m tra vi c th c hi n pháp lu t v b o v môi tr ng và các quy đ nh

khác c a pháp lu t có liên quan đ i v i l nh v c công nghi p; x lý các c s công nghi p
gây ô nhi m môi tr ng nghiêm tr ng thu c th m quy n qu n lý; ch đ o phát tri n ngành
công nghi p môi tr ng.
B Th y s n có trách nhi m ch trì ph i h p v i B Tài nguyên và Môi tr ng, b , c
quan ngang b , c quan thu c Chính ph có liên quan và U ban nhân dân c p t nh đ ch
đ o, h ng d n, ki m tra vi c th c hi n pháp lu t v b o v môi tr ng và các quy đ nh
khác c a pháp lu t có liên quan đ i v i l nh v c ho t đ ng nuôi tr ng, khai thác, ch bi n
th y s n; sinh v t th y s n bi n đ i gen và s n ph m c a chúng; các khu b o t n bi n.
B Xây d ng có trách nhi m ch trì ph i h p v i B Tài nguyên và Môi tr ng, b , c
quan ngang b , c quan thu c Chính ph có liên quan và U ban nhân dân c p t nh đ ch
đ o, h ng d n, ki m tra vi c th c hi n pháp lu t v b o v môi tr ng và các quy đ nh
khác c a pháp lu t có liên quan đ i v i các ho t đ ng xây d ng k t c u h t ng c p n c,
thoát n c, x lý ch t th i r n và n c th i t i đô th , khu s n xu t d ch v t p trung, c
s s n xu t v t li u xây d ng, làng ngh và khu dân c nông thôn t p trung.
B Giao thông v n t i có trách nhi m ch trì ph i h p v i B Tài nguyên và Môi tr ng,
b , c quan ngang b , c quan thu c Chính ph có liên quan và U ban nhân dân c p t nh
đ ch đ o, h ng d n, ki m tra vi c th c hi n pháp lu t v b o v môi tr ng và các quy
đ nh khác c a pháp lu t có liên quan đ i v i ho t đ ng xây d ng k t c u h t ng giao
thông và ho t đ ng giao thông v n t i.
B Y t ch đ o, h ng d n, ki m tra vi c qu n lý ch t th i y t ; công tác b o v môi
tr ng trong các c s y t , v sinh an toàn th c ph m và ho t đ ng mai táng.
B Qu c phòng, B Công an có trách nhi m huy đ ng l c l ng ng phó, kh c ph c s
c môi tr ng; ch đ o, h ng d n, ki m tra, thanh tra công tác b o v môi tr ng trong
l c l ng v trang thu c th m quy n qu n lý.
Các b khác, c quan ngang b , c quan thu c Chính ph có trách nhi m th c hi n các
nhi m v đ c quy đ nh c th t i Lu t B o v môi tr ng và ph i h p v i B Tài
12


nguyên và Môi tr ng ch đ o, h ng d n, ki m tra vi c th c hi n pháp lu t v b o v

môi tr ng thu c ph m vi qu n lý c a mình.
3.1.3 Các ch th có liên quan khác
i u 123– Lu t B o v môi tr ng 2005 quy đ nh:
1. B , c quan ngang b , c quan thu c Chính ph ph i có t ch c ho c b ph n
chuyên môn v b o v môi tr ng phù h p v i nhi m v b o v môi tr ng thu c ngành,
l nh v c đ c giao qu n lý.
2. T nh, thành ph tr c thu c trung ng, huy n, qu n, th xã, thành ph thu c t nh
ph i có t ch c ho c b ph n chuyên môn v b o v môi tr ng giúp U ban nhân dân
cùng c p v qu n lý môi tr ng trên đ a bàn.
3. U ban nhân dân c p xã b trí cán b ph trách v b o v môi tr ng.
4. Các t ng công ty nhà n c, t p đoàn kinh t , ban qu n lý khu công nghi p, khu ch
xu t, khu công ngh cao, khu kinh t và c s s n xu t, kinh doanh, d ch v có ch t th i
nguy h i ho c ti m n nguy c x y ra s c môi tr ng ph i có b ph n chuyên môn ho c
cán b ph trách v b o v môi tr ng.
5. Chính ph quy đ nh v t ch c và ho t đ ng c a c quan chuyên môn v b o v
môi tr ng.
i u 124– Lu t B o v môi tr ng 2005 quy đ nh:
1. M t tr n T qu c Vi t Nam và các t ch c thành viên trong ph m vi nhi m v ,
quy n h n c a mình có trách nhi m tuyên truy n, v n đ ng các thành viên c a t
ch c và nhân dân tham gia b o v môi tr ng; giám sát vi c th c hi n pháp lu t v
b o v môi tr ng.
2. C quan qu n lý nhà n c các c p có trách nhi m t o đi u ki n đ M t tr n T
qu c Vi t Nam và các t ch c thành viên tham gia b o v môi tr ng.
3.2 N i dung qu n lý nhà n c v môi tr ng
3.2.1 Xây d ng, t ch c th c hi n chi n l c, chính sách và pháp lu t môi tr ng
Trong qu n lý môi tr ng, chi n l c, chính sách và pháp lu t môi tr ng đóng m t vai
trò quan tr ng. Chúng v a là nh ng đ nh h ng, v a là nh ng công c , ph ng ti n giúp
nhà n c qu n lý môi tr ng có hi u qu . Chi n l c môi tr ng đ c xây d ng trong
m i quan h ch t ch v i chi n l c phát tri n kinh t , xã h i c a đ t n c, th hi n
nh ng m c tiêu v môi tr ng mà xã h i đ t ra trong m i giai đo n l ch s nh t đ nh. N i

dung c a chi n l c ngoài vi c đ c p đ n l i ích v môi tr ng c n ph i đ t đ c trong
hi n t i, còn ph i th hi n rõ các yêu c u và đòi h i c a v n đ môi tr ng trong t ng
lai. Chi n l c môi tr ng s là nh ng đ nh h ng c b n, là kim ch nam cho ho t đ ng
qu n lý môi tr ng c th c a nhà n c.
Chính sách c a nhà n c v b o v môi tr ng đ c ghi nh n t i i u 5- Lu t B o v
môi tr ng nh sau:
13


1. Khuy n khích, t o đi u ki n thu n l i đ m i t ch c, c ng đ ng dân c , h gia
đình, cá nhân tham gia ho t đ ng b o v môi tr ng.
2. y m nh tuyên truy n, giáo d c, v n đ ng, k t h p áp d ng các bi n pháp hành
chính, kinh t và các bi n pháp khác đ xây d ng ý th c t giác, k c ng trong
ho t đ ng b o v môi tr ng.
3. S d ng h p lý, ti t ki m tài nguyên thiên nhiên, phát tri n n ng l ng s ch, n ng
l ng tái t o; đ y m nh tái ch , tái s d ng và gi m thi u ch t th i.
4. u tiên gi i quy t các v n đ môi tr ng b c xúc; t p trung x lý các c s gây ô
nhi m môi tr ng nghiêm tr ng; ph c h i môi tr ng các khu v c b ô nhi m,
suy thoái; chú tr ng b o v môi tr ng đô th , khu dân c .
5. u t b o v môi tr ng là đ u t phát tri n; đa d ng hóa các ngu n v n đ u t
cho b o v môi tr ng và b trí kho n chi riêng cho s nghi p môi tr ng trong
ngân sách nhà n c h ng n m.
6. u đãi v đ t đai, thu , h tr tài chính cho các ho t đ ng b o v môi tr ng và các
s n ph m thân thi n v i môi tr ng; k t h p hài hoà gi a b o v và s d ng có
hi u qu các thành ph n môi tr ng cho phát tri n.
7. T ng c ng đào t o ngu n nhân l c, khuy n khích nghiên c u, áp d ng và chuy n
giao các thành t u khoa h c và công ngh v b o v môi tr ng; hình thành và
phát tri n ngành công nghi p môi tr ng.
8. M r ng và nâng cao hi u qu h p tác qu c t ; th c hi n đ y đ các cam k t qu c
t v b o v môi tr ng; khuy n khích t ch c, cá nhân tham gia th c hi n h p tác

qu c t v b o v môi tr ng.
9. Phát tri n k t c u h t ng b o v môi tr ng; t ng c ng, nâng cao n ng l c qu c
gia v b o v môi tr ng theo h ng chính quy, hi n đ i.
3.2.2 nh k đánh giá hi n tr ng môi tr ng, d báo tình hình môi tr ng
ánh giá đ c đ y đ hi n tr ng môi tr ng có ý ngh a đ c bi t quan tr ng đ i v i ho t
đ ng qu n lý môi tr ng. Lu t B o v môi tr ng 2005 quy đ nh trách nhi m báo cáo
hi n tr ng môi tr ng nh sau:
+ nh k n m n m m t l n, y ban nhân dân c p t nh có trách nhi m l p báo cáo
hi n tr ng môi tr ng theo k k ho ch phát tri n kinh t - xã h i c a đ a ph ng
trình H i đ ng nhân dân cùng c p và báo cáo B tài nguyên và Môi tr ng.
+ nh k n m n m m t l n, c quan ngang b , c quan thu c Chính ph l p báo cáo
tác đ ng môi tr ng c a ngành, l nh v c do mình qu n lý theo k ho ch n m n m
g i B tài nguyên và Môi tr ng.
+ nh k n m n m m t l n, B tài nguyên và Môi tr ng có trách nhi m l p báo cáo
môi tr ng qu c gia theo k k ho ch phát tri n kinh t - xã h i qu c gia đ Chính
ph trình Qu c h i, hàng n m l p báo cáo chuyên đ v môi tr ng.
Báo cáo môi tr ng qu c gia g m có các n i dung sau đây:
14


a. Các tác đ ng môi tr ng t ho t đ ng c a ngành, l nh v c;
b. Di n bi n môi tr ng qu c gia và các v n đ môi tr ng búc xúc;
c. ánh giá vi c th c hi n chính sách, pháp lu t, t ch c qu n lý và bi n pháp b o
v môi tr ng;
d. D báo các thách th c đ i v i môi tr ng;
đ. K ho ch, ch ng trình, bi n pháp đáp ng yêu c u b o v môi tr ng.
3.2.3 Xây d ng và qu n lý các công trình liên quan t i môi tr ng
Các công trình liên quan t i môi tr ng đ c chia thành các lo i sau đây: công trình b o
v môi tr ng, công trình liên quan t i b o v môi tr ng và h th ng quan tr c môi
tr ng,…

+ Công trình b o v môi tr ng g m: H th ng đê đi u, h th ng các công trình th y
l i, h th ng r ng phòng h , v n qu c gia, khu b o t n thiên nhiên,… Các công
trình này có t m quan tr ng đ c bi t đ i v i vi c b o v môi tr ng. H th ng đê
đi u, đ p tràn, các công trình th y l i v a có giá tr v m t kinh t , v a có tác d ng
to l n đ i v i cu c s ng c a con ng i, đ c bi t là khi có nh ng tai bi n do thiên
nhiên gây ra nh l l t, h n hán,… H th ng v n qu c gia, khu b o t n thiên
nhiên r t có giá tr v m t sinh thái, là n i cung c p và gi gìn các ngu n gen đ ng
v t, th c v t góp ph n vào quá trình đa d ng hóa sinh h c n c ta. Vì t m quan
tr ng nh trên, các công trình này luôn đ c nhà n c quan tâm đ u t xây d ng
và qu n lý.
+ Công trình liên quan t i b o v môi tr ng g m: h th ng x lý các lo i ch t th i.
Xây d ng và qu n lý các công trình này có ý ngh a đ c bi t quan tr ng trong b o
v môi tr ng. H th ng x lý các lo i ch t th i càng hi n đ i càng có tác d ng
gi m thi u kh n ng gây ô nhi m môi tr ng nh t là t các ngành công nghi p. V
nguyên t c, xây d ng và qu n lý các công trình này thu c trách nhi m c a các c
s s n xu t, kinh doanh, các b nh vi n,… Tuy nhiên nhà n c ch tr ng h tr
m t ngu n tài chính r t l n cho vi c l p đ t h th ng này, đ c bi t là t i các trung
tâm công nghi p l n. Riêng đ i v i các công trình x lý ch t th i sinh ho t, nhà
n c ch đ ng xây d ng và qu n lý toàn b nh m ng n ch n kh n ng gây ô
nhi m không khí c ng nh các ngu n n c t các lo i ch t th i có kh n ng phân
h y cao.
+ H th ng quan tr c là ph ng ti n k thu t đ c bi t cung c p các ch tiêu đo đ c c
th c a các thành ph n môi tr ng. H th ng này có tác d ng xác đ nh các thay đ i
sinh thái do ho t đ ng c a con ng i gây nên, xác đ nh các ngu n gây ô nhi m,
m c đ ô nhi m, s lan truy n ô nhi m, đ ng thái di n bi n c a ô nhi m, d báo ô
nhi m, theo dõi, đánh giá nh h ng c a ô nhi m đ i v i s c kh e c a con ng i
và các sinh v t. V i tính n ng quan tr ng, h th ng quan tr c giúp nhà n c n m
đ c tình hình môi tr ng, ch đ ng trong vi c qu n lý, trong vi c phòng, ch ng
15

và kh c ph c các hi n t ng ô nhi m, suy thoái, s c môi tr ng góp ph n ng n
ch n và lo i tr các h u qu x u đ i v i môi tr ng và con ng i.
3.2.4 Th m đ nh báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng
Các ho t đ ng phát tri n đ u ít nhi u tác đ ng đ n môi tr ng. Có nh ng tác đ ng tích
c c có l i nh ng c ng có nh ng tác đ ng gây nh h ng x u đ n m i tr ng. Vì th c n
ph i đánh giá đ phát huy nh ng tác đ ng tích c c c ng nh nh m h n ch nh ng tác
đ ng tiêu c c đ i v i môi tr ng.
Kho n 2 i u 3 – Lu t B o v môi tr ng ghi nh n: ánh giá tác đ ng môi tr ng là
vi c phân tích, d báo các tác đ ng đ n môi tr ng c a d án đ u t c th đ đ a ra
các bi n pháp b o v môi tr ng khi tri n khai d án đó.
có th đ a ra nh ng nh n xét s phù h p c a báo cáo v tính chính xác, tính khách
quan, tính khoa h c và tính h p pháp c n ph i ti n hành th m đ nh. Th m đ nh báo cáo
đánh giá tác đ ng môi tr ng là m t trong nh ng n i dung quan tr ng c a qu n lý nhà
n c v môi tr ng.
Vi c th m đ nh báo cáo đánh giá môi tr ng chi n l c thu c v m t h i đ ng t ch c
theo quy đ nh t i kho n 7 i u 17 – Lu t B o v môi tr ng nh sau:
a. B Tài nguyên và Môi tr ng t ch c h i đ ng th m đ nh báo cáo đánh giá môi
tr ng chi n l c đ i v i các d án do Qu c h i, Chính ph , Th t ng Chính ph
phê duy t;
b. B , c quan ngang b , c quan thu c Chính ph t ch c h i đ ng th m đ nh báo
cáo đánh giá môi tr ng chi n l c đ i v i d án thu c th m quy n phê duy t c a
mình;
c. U ban nhân dân c p t nh t ch c h i đ ng th m đ nh báo cáo đánh giá môi tr ng
chi n l c đ i v i d án thu c th m quy n quy t đ nh c a mình và c a H i đ ng
nhân dân cùng c p.
Vi c th m đ nh báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng thu c đ c th c hi n thông qua h i
đ ng th m đ nh ho c t ch c d ch v th m đ nh. Kho n 7 i u 21 – Lu t B o v môi
tr ng quy đ nh trách nhi m t ch c vi c th m đ nh báo cáo đánh giá tác đ ng môi
tr ng đ i v i d án đ c quy đ nh nh sau:

a. B Tài nguyên và Môi tr ng t ch c h i đ ng th m đ nh ho c tuy n ch n t ch c
d ch v th m đ nh báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng đ i v i các d án do
Qu c h i, Chính ph , Th t ng Chính ph quy t đ nh, phê duy t; d án liên
ngành, liên t nh;
b. B , c quan ngang b , c quan thu c Chính ph t ch c h i đ ng th m đ nh ho c
tuy n ch n t ch c d ch v th m đ nh báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng đ i
v i các d án thu c th m quy n quy t đ nh, phê duy t c a mình, tr d án liên
ngành, liên t nh;

16


c. U ban nhân dân c p t nh t ch c h i đ ng th m đ nh ho c tuy n ch n t ch c d ch
v th m đ nh báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng đ i v i d án trên đ a bàn
qu n lý thu c th m quy n quy t đ nh, phê duy t c a mình và c a H i đ ng nhân
dân cùng c p.
3.2.5 Xây d ng tiêu chu n môi tr ng; c p, thu h i gi y ch ng nh n đ t tiêu chu n
môi tr ng
Kho n 5 i u 3 – Lu t B o v môi tr ng quy đ nh: Tiêu chu n môi tr ng là gi i h n
cho phép c a các thông s v ch t l ng môi tr ng xung quanh, v hàm l ng c a ch t
gây ô nhi m trong ch t th i đ c c quan nhà n c có th m quy n quy đ nh làm c n c
đ qu n lý và b o v môi tr ng.
H th ng tiêu chu n môi tr ng qu c gia bao g m tiêu chu n v ch t l ng môi tr ng
xung quanh và tiêu chu n v ch t th i.
Tiêu chu n v ch t l ng môi tr ng xung quanh bao g m:
a. Nhóm tiêu chu n môi tr ng đ i v i đ t ph c v cho các m c đích v s n xu t nông
nghi p, lâm nghi p, th y s n và m c đích khác;
b. Nhóm tiêu chu n môi tr ng đ i v i n c m t và n c d i đ t ph c v các m c
đích v cung c p n c u ng, sinh ho t, công nghi p, nuôi tr ng thu s n, t i tiêu
nông nghi p và m c đích khác;

c. Nhóm tiêu chu n môi tr ng đ i v i n c bi n ven b ph c v các m c đích v
nuôi tr ng thu s n, vui ch i, gi i trí và m c đích khác;
d. Nhóm tiêu chu n môi tr ng đ i v i không khí vùng đô th , vùng dân c nông
thôn;
đ. Nhóm tiêu chu n v âm thanh, ánh sáng, b c x trong khu v c dân c , n i công
c ng.
Tiêu chu n v ch t th i bao g m:
a. Nhóm tiêu chu n v n c th i công nghi p, d ch v , n c th i t ch n nuôi, nuôi
tr ng th y s n, n c th i sinh ho t và ho t đ ng khác;
b. Nhóm tiêu chu n v khí th i công nghi p; khí th i t các thi t b dùng đ x lý, tiêu
hu ch t th i sinh ho t, công nghi p, y t và t hình th c x lý khác đ i v i ch t
th i;
c. Nhóm tiêu chu n v khí th i đ i v i ph ng ti n giao thông, máy móc, thi t b
chuyên d ng;
d. Nhóm tiêu chu n v ch t th i nguy h i;
đ. Nhóm tiêu chu n v ti ng n, đ rung đ i v i ph ng ti n giao thông, c s s n
xu t, kinh doanh, d ch v , ho t đ ng xây d ng.
Ki m soát ô nhi m là quá trình theo dõi, ki m tra v ph ng di n môi tr ng đ i v i các
c s s n xu t, kinh doanh k t th i đi m các c s này đ c c p quy t đ nh phê chu n
báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng. Gi y ch ng nh n ki m soát ô nhi m môi tr ng là
17


gi y ch ng nh n mà c quan có th m quy n c p cho các t ch c, các doanh nghi p xác
nh n các thông s v môi tr ng thu đ c qua quá trình ki m soát ô nhi m. Giá tr pháp
lý c a gi y ch ng nh n ki m soát ô nhi m môi tr ng th hi n ch nó là c n c c p
gi y ch ng nh n đ t tiêu chu n môi tr ng.
Gi y ch ng nh n đ t tiêu chu n môi tr ng (goi t t là gi y phép môi tr ng) là ch ng th
pháp lý do c quan nhà n c có th m quy n c p cho các c s công nghi p nh m xác
đ nh các ch tiêu môi tr ng mà các c s này ph i đ m b o đ t đ c trong su t quá trình

ho t đ ng. Gi y phép v môi tr ng có giá tr n m n m đ i v i các c s thông th ng,
ba n m đ i v i các c s có s d ng ch t đ c h i, ch t phóng x . Gi y phép v môi
tr ng có th đ c gia h n nhi u l n, m i l n không quá ba n m. Gi y phép v môi
tr ng đ c s a đ i trong tr ng h p tiêu chu n môi tr ng Vi t Nam thay đ i. Gi y
phép v môi tr ng b thu h i trong tr ng h p gi m o, c p sai th m quy n ho c ch
gi y phép vi ph m nghiêm tr ng các đi u kho n ghi trong gi y phép. C quan nhà n c
có th m quy n c p gi y phép v môi tr ng thì c quan đó có th m quy n thu h i gi y
phép v môi tr ng.
3.2.6 Giám sát, thanh tra, ki m tra vi c th c hi n pháp lu t môi tr ng; gi i quy t
tranh ch p, khi u n i, t cáo các hành vi gây h i môi tr ng
Giám sát vi c th c hi n pháp lu t và chính sách môi tr ng là hành vi mà m i t ch c, cá
nhân đ c th c hi n theo quy đ nh c a pháp lu t. T t c các cá nhân, t ch c có quy n
giám sát vi c th c hi n pháp lu t trong đó có pháp lu t môi tr ng.
Ki m tra vi c th c hi n pháp lu t và chính sách môi tr ng là hành vi c a các c quan
nhà n c có th m quy n. Ho t đ ng ki m tra là ho t đ ng mang tính ch t th ng xuyên
xu t phát t nhi m v c a c quan có th m quy n.
Thanh tra là ho t đ ng c a c quan có th m quy n đ c ti n hành theo m t th t c ch t
ch nh m xác đ nh các hành vi vi ph m pháp lu t và chính sách môi tr ng, nguyên nhân
và h u qu c a nh ng vi ph m đ x lý theo đúng các quy đ nh c a pháp lu t. i u 126 –
Lu t B o v môi tr ng quy đ nh trách nhi m th c hi n ki m tra, thanh tra b o v môi
tr ng đ c nh sau:
1. Trách nhi m th c hi n ki m tra, thanh tra b o v môi tr ng đ c quy đ nh nh
sau:
a. B tr ng B Tài nguyên và Môi tr ng, Ch t ch U ban nhân dân c p t nh có
trách nhi m ki m tra và ra quy t đ nh thanh tra ho t đ ng b o v môi tr ng
theo quy đ nh c a Lu t này và các quy đ nh khác c a pháp lu t v thanh tra;
b. Thanh tra b o v môi tr ng thu c B Tài nguyên và Môi tr ng ki m tra,
thanh tra vi c th c hi n b o v môi tr ng c a c s s n xu t, kinh doanh, d ch
v thu c th m quy n phê duy t báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng c a B
Tài nguyên và Môi tr ng, b , c quan ngang b , c quan thu c Chính ph ;

ph i h p v i thanh tra chuyên ngành b o v môi tr ng c a B Qu c phòng và
18


B Công an đ ki m tra, thanh tra vi c b o v môi tr ng c a các đ n v tr c
thu c;
c. Thanh tra b o v môi tr ng c p t nh ki m tra, thanh tra vi c th c hi n b o v
môi tr ng c a t ch c kinh t , đ n v s nghi p trên đ a bàn đ i v i các d án
thu c th m quy n phê duy t báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng c a U ban
nhân dân t nh, thành ph tr c thu c trung ng và các d án thu c th m quy n
ki m tra, thanh tra c a B Tài nguyên và Môi tr ng trong tr ng h p có d u
hi u vi ph m pháp lu t v b o v môi tr ng;
d. U ban nhân dân c p huy n ki m tra, thanh tra vi c th c hi n b o v môi tr ng
c a c quan hành chính, đ n v s nghi p, tr các đ n v s nghi p quy đ nh t i
đi m c kho n này và c a các c s s n xu t, kinh doanh, d ch v quy mô nh ;
đ. y ban nhân dân c p xã ki m tra vi c b o v môi tr ng c a h gia đình, cá
nhân.
Tr ng h p c n thi t, thanh tra b o v môi tr ng các c p, U ban nhân dân
c p huy n có trách nhi m giúp đ , ph i h p v i U ban nhân dân c p xã ki m
tra, thanh tra v b o v môi tr ng đ i v i t ch c, cá nhân có vi ph m nghiêm
tr ng pháp lu t v b o v môi tr ng.
2. C quan qu n lý nhà n c các c p, c quan chuyên môn h u quan có trách nhi m
giúp đ , ph i h p v i thanh tra b o v môi tr ng trong quá trình thanh tra, ki m
tra vi c th c hi n b o v môi tr ng trong tr ng h p có yêu c u.
3. S l n ki m tra, thanh tra v b o v môi tr ng nhi u nh t là hai l n trong n m đ i
v i m t c s s n xu t, kinh doanh, d ch v , tr tr ng h p c s s n xu t, kinh
doanh, d ch v đó b t cáo là đã vi ph m ho c có d u hi u vi ph m pháp lu t v
b o v môi tr ng.
X lý vi ph m pháp lu t v môi tr ng quy đ nh t i i u 127 – Lu t B o v môi tr ng:
1. Ng i vi ph m pháp lu t v b o v môi tr ng thì tu tính ch t, m c đ vi ph m

mà b x ph t vi ph m hành chính ho c b truy c u trách nhi m hình s ; n u gây ô
nhi m, suy thoái, s c môi tr ng, gây thi t h i cho t ch c, cá nhân khác thì còn
ph i kh c ph c ô nhi m, ph c h i môi tr ng, b i th ng thi t h i theo quy đ nh
c a Lu t này và các quy đ nh khác c a pháp lu t có liên quan.
2. Ng i đ ng đ u t ch c, cán b , công ch c l i d ng ch c v , quy n h n gây phi n
hà, nh ng nhi u cho t ch c, công dân, bao che cho ng i vi ph m pháp lu t v
b o v môi tr ng ho c thi u trách nhi m đ x y ra ô nhi m, s c môi tr ng
nghiêm tr ng thì tu tính ch t, m c đ vi ph m mà b x lý k lu t ho c b truy
c u trách nhi m hình s ; tr ng h p gây thi t h i thì còn ph i b i th ng theo quy
đ nh c a pháp lu t.
Gi i quy t tranh ch p trong l nh v c b o v môi tr ng v i ý ngh a là m t n i dung c a
qu n lý nhà n c v môi tr ng là ho t đ ng c a c quan có th m quy n nh m gi i quy t
các b t đ ng, mâu thu n gi a các t ch c và cá nhân đ tìm ra gi i pháp đúng đ n trên c
19


s pháp lu t nh m ph c h i quy n l i c a ch th b xâm ph m, ph c h i tình tr ng môi
tr ng b thi t h i đ ng th i truy c u trách nhi m pháp lý đ i v i các hành vi vi ph m
pháp lu t môi tr ng. N i dung tranh ch p v môi tr ng bao g m: tranh ch p v quy n,
trách nhi m b o v môi tr ng trong khai thác, s d ng thành ph n môi tr ng; tranh
ch p v vi c xác đ nh nguyên nhân gây ra ô nhi m, suy thoái, s c môi tr ng; v trách
nhi m x lý, kh c ph c h u qu , b i th ng thi t h i do ô nhi m, suy thoái, s c môi
tr ng gây ra. Các bên tranh ch p v môi tr ng bao g m: t ch c, cá nhân s d ng
thành ph n môi tr ng có tranh ch p v i nhau; gi a t ch c, cá nhân khai thác, s d ng
các thành ph n môi tr ng và t ch c, cá nhân có trách nhi m c i t o, ph c h i khu v c
môi tr ng b ô nhi m, suy thoái, b i th ng thi t h i v môi tr ng. Vi c gi i quy t
tranh ch p v môi tr ng đ c th c hi n theo quy đ nh c a pháp lu t v gi i quy t tranh
ch p dân s ngoài h p đ ng và các quy đ nh khác c a pháp lu t có liên quan.
Khi u n i, t cáo v b o v môi tr ng là m t trong nh ng quy n c b n c a công dân
đ c pháp lu t ghi nh n và b o h . i u 128 – Lu t B o v môi tr ng ghi nh n:

1. T ch c, cá nhân có quy n khi u n i v i c quan nhà n c có th m quy n ho c
kh i ki n t i Toà án v hành vi vi ph m pháp lu t v b o v môi tr ng, xâm ph m
quy n, l i ích h p pháp c a mình.
2. Công dân có quy n t cáo v i c quan, ng i có th m quy n đ i v i các hành vi vi
ph m pháp lu t v b o v môi tr ng sau đây:
a. Gây ô nhi m, suy thoái, s c môi tr ng;
b. Xâm ph m quy n, l i ích c a Nhà n c, c ng đ ng dân c , t ch c, gia đình và
cá nhân.
3. C quan nhà n c, ng i có th m quy n nh n đ c đ n khi u n i, t cáo có trách
nhi m xem xét, gi i quy t theo quy đ nh c a pháp lu t v khi u n i, t cáo và quy đ nh
c a Lu t này.
3.2.7 Nâng cao trình đ khoa h c – k thu t, trình đ qu n lý, trình đ pháp lý trong
l nh v c b o v môi tr ng
Nâng cao trình đ khoa h c – k thu t là đi u ki n c n b n đ có th nghiên c u, áp d ng
các ti n b khoa h c – k thu t trong l nh v c b o v môi tr ng. Các ti n b khoa h c –
k thu t, công ngh hi n đ i th ng ít gây ô nhi m, suy thoái môi tr ng vì thông th ng
chúng ch a đ ng các gi i pháp cho v n đ môi tr ng.
Trình đ qu n lý môi tr ng là y u t ch quan trong ho t đ ng qu n lý môi tr ng.
Trình đ qu n lý môi tr ng đ c nâng cao s đ m b o vi c xây d ng các chính sách môi
tr ng đúng đ n, khoa h c; xây d ng các ch đ , th l đ qu n lý môi tr ng h p lý.
Nâng cao trình đ qu n lý k t h p v i trang thi t b , các ki n th c khoa h c tiên ti n s
giúp cho các nhà qu n lý làm ch đ c các quá trình qu n lý môi tr ng trên th c t .
Hi u bi t pháp lu t là m t trong nh ng đi u ki n quan tr ng và không th thi u c a vi c
nâng cao trình đ qu n lý. Hi u bi t pháp lu t nói chung, pháp lu t môi tr ng nói riêng
20


s giúp nhà qu n lý tri n khai m t cách đ y đ , chính xác các đ ng l i, ch tr ng,
chính sách c a ng đã đ c th ch hóa b ng pháp lu t; c ng nh đ a ra các quy t đ nh
đúng đ n phù h p v i nguyên t c pháp ch xã h i ch ngh a, đ m b o cho chúng có giá

tr pháp lý và đ c các ch th th c thi m t cách tri t đ và mang l i hi u qu cao nh t.
3.2.8 Thi t l p các quan h qu c t trong l nh v c b o v môi tr ng
Thi t l p các quan h qu c t trong l nh v c b o v môi tr ng là m t trong nh ng n i
dung c b n c a qu n lý nhà n c v môi tr ng. Trong đi u ki n kinh t - xã h i c th
c a đ t n c ta, trong xu th toàn c u hóa v vi c b o v môi tr ng, h p tác qu c t là
đòi h i r t l n hi n nay. Thi u s h p tác qu c t thì đ t n c ta khó có th gi i quy t các
v n đ môi tr ng m t cách tri t đ , nh t là nh ng v n đ có t m quan tr ng trong khu
v c nh : v n đ sông Mekong, v n đ bi n ông,…
Thông qua các ho t đ ng nh trao đ i thông tin, chuy n giao công ngh , đào t o cán b
qu n lý, ký k t các th a thu n qu c t v b o v môi tr ng, h tr v tài chính,… quan
tr ng nh t là h p tác qu c t v pháp lu t. H p tác qu c t trong l nh v c b o v môi
tr ng s giúp cho ho t đ ng qu n lý nhà n c v môi tr ng mang l i hi u qu cao.
- H T CH
NG -

21