skkn rèn kỹ năng vẽ tranh cho học sinh lớp 3

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: Rèn kỹ năng vẽ tranh cho học sinh lớp 3.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Môn mĩ thuật lớp 3.
3. Tác giả: Mạc Thị Ngọc Minh

Nam( nữ): Nữ

Ngày tháng/năm sinh: 28/07/1985
Trình độ chuyên môn: Đại học.
Chức vụ: Giáo viên trường Tiểu học Văn Đức.
Điện thoại: 091 979 63 22
4. Đồng tác giả: Không có.
5. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Trường Tiểu học Văn Đức.
Địa chỉ: Xã Văn Đức – Thị xã Chí Linh – Tỉnh Hải Dương.
Điện thoại: 0323 930 485.
6. Đơn vị áp dụng sáng kiến lần đầu.
Trường Tiểu học Văn Đức. Xã Văn Đức – Chí Linh – Hải Dương.
Điện thoại: 0323 930 485
7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
- Con người: Giáo viên có trình độ chuyên môn mĩ thuật. Học sinh có đầy
đủ đồ dùng học tập như sách giáo khoa, vở tập vẽ, giấy vẽ, màu vẽ, bút chì, tẩy...
- Cơ sở vật chất, thiết bị: Phòng học có đầy đủ bàn ghế, ánh sáng.
8. Thời gian áp dụng sáng kiến lần đầu: Năm học 2013 - 2014.
TÁC GIẢ

XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ ÁP DỤNG
SÁNG KIẾN

Mạc Thị Ngọc Minh
1

TÓM TẮT SÁNG KIẾN
1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến
Mĩ thuật, âm nhạc, thể dục là những môn nghệ thuật ngày càng được xã
hội quan tâm, không chỉ riêng giới chuyên môn mà còn cả các bậc phụ huynh
học sinh, các em học sinh chú trọng, phát huy. Trong đó môn mĩ thuật nói riêng
đã và đang được phát triển mạnh mẽ, sâu rộng. Các trung tâm triển lãm không
chỉ dành cho các họa sĩ nổi tiếng mà còn có cả tranh vẽ của thiếu nhi. Bởi mĩ
thuật là một môn nghệ thuật hội tụ đầy đủ các yếu tố: Sáng tạo, tưởng tượng,
logic, quan sát, vận động, liên kết, thể hiện nội tâm... . Nên tôi đã không ngừng
phấn đấu, học hỏi trau dồi kiến thức để giúp học sinh của mình thêm yêu mến
môn mĩ thuật và thể hiện tốt nhất khả năng tư duy, trí tưởng tượng của mình tốt
nhất thông qua tranh vẽ và sáng kiến “Rèn kỹ năng vẽ tranh cho học sinh lớp 3”
đã ra đời để tìm hiểu và giúp các em học sinh làm việc hiệu quả, có được những
ý tưởng hay độc đáo qua qua cách vẽ tranh, vẽ cùng nhau để xây dựng những cốt
truyện hay, tạo nên những sản phẩm 3D độc đáo.
2. Điều kiện, thời gian, đối tượng áp dụng sáng kiến:
- Điều kiện áp dụng: Giáo viên có trình độ chuyên môn mĩ thuật. Học sinh
có đầy đủ đồ dùng học tập như sách giáo khoa, vở tập vẽ, giấy vẽ, màu vẽ, bút
chì, tẩy... Thiết bị, giá vẽ, bảng vẽ, tranh dạy học mĩ thuật đầy đủ, phòng học có
đầy đủ bàn ghế, ánh sáng…
- Thời gian áp dụng: Năm học 2013-2014 và 2014-2015.
- Đối tượng áp dụng: Học sinh lớp 3.
3. Nội dung sáng kiến:
+ Tính mới, tính sáng tạo của sáng kiến: Nếu như trước kia học sinh chỉ vẽ
tranh ở trong phòng học theo các bước vẽ tranh đơn thuần đơn thuần, thì ở sáng
kiến này học sinh được ra ngoài trời, được tận mắt chứng kiến cảnh vật cũng như
con người..... sau đó đưa vào tranh vẽ theo cảm nhận riêng tạo ra một ngân hàng
2

hình ảnh đầy cảm xúc. Học sinh lại lựa chọn ở ngân hàng hình ảnh ấy tạo ra
những câu chuyện lý thú thông qua trí tưởng tượng của mình. Từ thực tế quan sát
cuộc sống và sự sáng tạo của mình học sinh sẽ cho ra các tác phẩm như ý.
+ Khả năng áp dụng của SK: Cách thức áp dụng là học sinh được đi trải
nghiệm thực tế cuộc sống, ghi nhớ, vẽ tranh theo trí tưởng tượng, không gò bó
trong sách vở. Khả năng đạt được là có nhiều học sinh yêu thích môn vẽ tranh và
vẽ được đúng nội dung tranh với hình ảnh chính phụ rõ ràng, màu sắc tươi sáng.
+ Lợi ích thiết thực của SK: HS được thỏa trí tưởng tượng và tham gia vẽ
tranh bằng trải nghiệm thực tế cuộc sống để mở rộng tầm hiểu biết, nâng cao
niềm yêu mến môn mĩ thuật.
4. Khẳng định giá trị, kết quả đạt được của sáng kiến
Qua quá trình nghiên cứu và qua các biện pháp nghiên cứu cũng như tham
khảo ý kiến đồng nghiệp và khảo sát thực nghiệm, tôi càng thấy được vai trò của
“Rèn kỹ năng vẽ tranh cho học sinh lớp 3” thông qua tranh vẽ. Bản thân tôi đã
đưa ra những giải pháp cụ thể để giải quyết những vướng mắc mà học sinh hay
mắc phải trong quá trình học, sáng tạo. Nếu các biện pháp trên được thường
xuyên áp dụng sẽ đạt được kết quả vô cùng tốt.
5. Đề xuất kiến nghị để thực hiện áp dụng hoặc mở rộng sáng kiến.
- Phòng giáo dục thường xuyên mở các lớp tập huấn, luyện tập về chuyên
môn nghiệp vụ để giáo viên có điều kiện học hỏi kiến thức mới, đồng thời trao
đổi những kinh nghiệm giảng dạy cho nhau.
- Nhà trường cung cấp đầy đủ phương tiện dạy học, đồ dùng dạy học, và
những cơ sở vật chất tốt nhất cho việc học và dạy.
- Đối với giáo viên phải có lòng say mê nhiệt tình với nghề,
- Đối với học sinh thì thường xuyên trải nghiệm thực tế cuộc sống và
chuẩn bị đầy đủ đồ dùng học tập.

3

MÔ TẢ SÁNG KIẾN
1. Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến
Mĩ thuật, âm nhạc, thể dục là những môn nghệ thuật ngày càng được xã
hội quan tâm, không chỉ riêng giới chuyên môn mà còn cả các bậc phụ huynh
học sinh, các em học sinh và đông đảo các đơn vị ngoài ngành giáo dục chú
trong, phát huy. Trong đó môn mĩ thuật nói riêng đã và đang được phát triển
mạnh mẽ, sâu rộng. Cụ thể là các nhà văn hóa đã quan tâm mở nhiều lớp học về
hội họa. Các lớp học nghệ thuật mĩ thuật dành cho thiếu nhi phát triển không chỉ
trên thế giới mà còn phát triển rộng khắp các tỉnh thành của đất nước Việt Nam
đang trong đà hội nhập. Các trung tâm triển lãm không chỉ dành cho các họa sĩ
nổi tiếng mà còn có cả tranh vẽ của thiếu nhi. Bởi mĩ thuật là một môn nghệ
thuật hội tụ đầy đủ các yếu tố: Sáng tạo, tưởng tượng, logic, quan sát (thị giác),
vận động (thực hành), liên kết (làm việc nhóm), thể hiện nội tâm...
Các nhà quản lý giáo dục thì luôn luôn phát triển môn mĩ thuật không ngừng
nghỉ, từ việc học tập kinh nghiệm học mĩ thuật theo phương pháp mĩ thuật Đan
Mạch, đến việc tổ chức các cuộc thi lớn dành cho học sinh lứa tuổi tiểu học như:
“Chiếc ô tô mơ ước” - tập chung và sức tưởng tượng của các em thể hiện bằng
hình ảnh và màu sắc qua tranh vẽ. Chính vì thế là giáo viên trực tiếp giảng dạy
môn Mĩ thuật và giảng dạy mĩ thuật chủ yếu ở khối lớp 3 đã nhiều năm tôi nhận
thấy học sinh có những ước mơ, sự sáng tạo phong phú, tuy nhiên các em còn rụt
rè trong cách thể hiện mình, thể hiện nét vẽ và còn nhiều khiếm khuyết trong
kiến thức và kĩ năng vẽ tranh. Nhất là hiện nay môn mĩ thuật được áp dụng
phương pháp học mĩ thuật mới – phương pháp mĩ thuật Đan Mạch. Nên tôi đã
không ngừng phấn đấu, học hỏi trau dồi kiến thức để giúp học sinh của mình
thêm yêu mến môn mĩ thuật và thể hiện tốt nhất khả năng tư duy, trí tưởng tượng
của mình tốt nhất thông qua tranh vẽ và sáng kiến “Rèn kỹ năng vẽ tranh cho
học sinh lớp 3” đã ra đời để tìm hiểu và giúp các em học sinh làm việc hiệu quả,
có được những ý tưởng hay độc đáo qua qua cách vẽ tranh, vẽ cùng nhau để xây
4

dựng những cốt truyện hay, tạo nên những sản phẩm 3D độc đáo.
2. Cơ sở lý luận của vấn đề.
1.2 Cơ sở lý luận:
Cuộc sống, xã hội ngày càng vận động đổi mới từng ngày, phát triển theo
xu thế đi lên, hướng đến cái đẹp, cái toàn diện, nhu cầu thẩm mĩ sáng tạo đòi hỏi
ngày càng cao. Cho dù đi bất cứ nơi đâu, đến bất kỳ một địa danh nào thì tầm
mắt của ta bao giờ cũng hướng đến cái đẹp – nghệ thuật của hình ảnh và màu
sắc, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, trong lĩnh vực nào, từ khoa học đến đời sống
nói chung. Và nghệ thuật mĩ thuật nói riêng được ứng dụng vô cùng rộng rãi ở
khắp mọi nơi: Trên tường, trên khăn vải, trên gốm sứ, cốc chén... Tranh vẽ là vô
cùng cần thiết trong mĩ thuật. Học vẽ tranh và sáng tạo ý tưởng thành tranh vẽ
đối với con người là vô cùng thiết yếu đối với cuộc sống, nó cũng giống như
cơm để ăn, nước để uống trong đời con người ta vậy.
Ý tưởng xây một ngôi nhà cần sự sáng tạo của một anh kiến trúc sư tài
năng thể hiện hình vẽ trên giấy trước tiên. Ý tưởng tạo ra một chiếc ô tô đời mới
thay thế cho chiếc xe máy không thể che nắng tránh mưa, cũng cần một trí tưởng
tượng phong phú phác thảo ra giấy trước tiên. Sản phẩm thời trang chúng ta sử
dụng hàng ngày, hay thời trang trình diễn trên sân khấu cũng được bắt nguồn từ
sự tưởng tượng sáng tạo không ngừng nghỉ của nhà thiết kế thời trang, và sản
phẩm đầu tiên có được trước tiên cũng dựa vào tranh vẽ trên giấy..... “Rèn kỹ
năng vẽ tranh cho học sinh lớp 3” nhằm khơi gợi niềm đam mê sáng tạo, phát
huy khả năng quan sát, nhìn nhận dành cho các em học sinh tiểu học dựa trên
những ý tưởng độc đáo không có giới hạn của các em vẽ ra tranh. Là một giáo
viên mĩ thuật, tôi không chỉ hướng cho học sinh của mình đến với cái đẹp, tôi
còn có nhiệm vụ giúp các em thỏa sức thể hiện trí tưởng tượng và ước mơ đẹp đẽ
của các em bay cao, tiến xa hơn nữa. Nhất là mĩ thuật đang chuyển sang phương
pháp mới – phương pháp mĩ thuật Đan Mạch, thì việc vẽ tranh lấy ngân hàng
hình ảnh là vô cùng cần thiết. Phải nói là vẽ tranh là vô cùng cần thiết đối với

5


học mĩ thuật.
2.2. Cơ sở thực tiễn
Năm học 2013 - 2014 một số trường đã áp dụng đưa phương pháp mĩ
thuật Đan Mạch vào giảng dạy, và năm học 2014 – 2015 là năm học học theo
phương pháp mĩ thuật mới – phương pháp mĩ thuật Đan Mạch đại trà, và thực
hiện thông tư 30 về đánh giá học sinh. Chính vì thế tôi đã nhận thấy việc rèn kĩ
năng vẽ tranh cho học sinh là rất cần thiết, bởi năm học này giáo viên cần giảng
dạy theo chuẩn kiến thức kĩ năng. Đồng thời qua quá trình giáo dục tôi nhận thấy
được những khiếm khuyết mà các em hay mắc phải như: Một số em vẽ màu ẩu,
vẽ hình chưa đúng mẫu, vẽ hình còn sao chép, chưa tự tin.... Do đó tôi muốn đưa
ra sáng kiến này để giúp học sinh học phân môn vẽ tranh được tốt hơn, có khả
năng tạo ra một ngân hàng hình ảnh tốt nhât. Đồng thời giáo viên cũng khẳng
định được những giải pháp bản thân đưa ra có giải quyết được những khiếm
khuyết, tồn tại của học sinh không để tìm cách khắc phục khác. Qua khảo sát học
sinh và hỏi ý kiến đồng nghiệp tôi nhận thấy những nguyên nhân dẫn đến tình
trạng trên là do:
- Học sinh chưa hiểu rõ về vẽ tranh, bài vẽ tranh cơ bản đẹp là bài như thế
nào?
- Các em học thuộc các bước vẽ tranh, nhưng lại không áp dụng và chưa
hiểu rõ các bước vẽ ấy.
- Còn học sinh còn nhầm lẫn, khi nhìn mẫu vẽ nhưng lại sợ bài của mình
chưa đẹp, nên chép bài của bạn ngồi bên cạnh.
- Học sinh chưa biết kết hợp giữa mảng to và mảng nhỏ, bài vẽ tranh cách
sắp xếp hình ảnh trên giấy chưa hợp lý.
- Một số em còn vẽ màu ẩu.
- Bản thân giáo viên chưa nắm chắc và hiểu hết về phương pháp mĩ thuật
mới.

- Một số em còn nhút nhát, sợ vẽ sai, vẽ không đúng, không giống sách
6


giáo khoa, vở tập vẽ thường ngày các em vẫn thấy. Một số em vẽ màu còn mờ
nhạt, chưa đậm, chưa rõ.
Nhờ sự giúp đỡ nhiệt tình từ BGH nhà trường cùng với sự quan tâm của
các bậc phụ huynh, các em học sinh thì vô cùng hứng thú khi tham gia thể hiện ý
tưởng của mình trên tranh mà tôi đã thành công khi áp dụng “Rèn kỹ năng vẽ
tranh cho học sinh lớp 3” cho sáng kiến của mình.
3. Thực trạng của vấn đề
3.1. Học sinh:
Học sinh tiểu học là lứa tuổi hồn nhiên trong sáng, mọi tâm tư tình cảm
đều được thể hiện qua nét vẽ và màu sắc. Các em có một sự đam mê, trí tưởng
tượng vô cùng phong phú và đặc biệt là không có giới hạn. Đó là lý do mà người
ta ví trẻ con và thiên tài đều có chung một tư duy, có chung những bức tranh khó
ai hiểu được nếu nhìn qua. Và đó cũng là một việc khó để người giáo viên mĩ
thuật khai thác được hết những trí tưởng tượng trong các thiên tài ấy. Đối tượng
nghiên cứu của tôi là học sinh lớp 3 bởi học sinh lớp 3 là tiền đề cho lớp 4 và lớp
5, các em đã có ý thức hơn học sinh lớp 1 và lớp 2, tuy nhiên kiến thức về vẽ
tranh không nhiều. Bởi những lí do chủ quan và khách quan trên nên qua sáng
kiến này tôi mong các em hiểu rõ hơn về vẽ tranh và cách thức có được những
bức tranh để đạt được hiệu quả cao nhất.
3.2. Giáo viên:
Người giáo viên mĩ thuật trước hết phải có niềm đam mê với nghề, yêu
mến gần gũi học sinh của mình thì mới có thể hiểu tâm tư, tình cảm của các em
mà giúp các em học sinh phát huy hết năng lực vốn có. Muốn học sinh của mình
vẽ được tranh và vẽ tranh đẹp thì người giáo viên phải giúp cho mỗi học sinh
hiểu được:
Vẽ tranh để làm gì?

Thế nào là vẽ tranh?
Cách thức tiến hành một bài vẽ tranh như thế nào?
7


Một bài vẽ tranh như thế nào được coi là bài vẽ tranh đẹp?
Và vẽ tranh được để làm gì? (Ngân hàng hình ảnh)
4. Các giải pháp, biện pháp thực hiện.
Ngay từ đầu năm học sau khi nhận chương trình giảng dạy và lớp dạy
đồng thời qua khảo sát học sinh tôi đã xây dựng nội dung sáng kiến “Rèn kĩ năng
vẽ tranh cho học sinh lớp 3”. Qua thực nghiệm giảng dạy và khảo sát khối lớp 3
về phân môn vẽ tranh của học sinh hai lớp 3A và 3B. Bằng việc quan sát thực tế
và việc kiểm tra cá nhân qua các giờ học tôi nhận thấy việc tiếp thu các kiến thức
vẽ tranh và sự yêu thích môn mĩ thuật chỉ rơi vào một số em gọi là có năng
khiếu. Còn lại đa số các em khác chỉ học theo bản năng phải học nên ít có sự
sáng tạo trong vận dụng kiến thức.
Trên cơ sở điều tra trắc nghiệm hs yêu thích môn mĩ thuật và chất
lượng học vẽ ban đầu
Lớp Sĩ
số
3A
3B

26
25

Yêu thích phân môn

Không thích môn mĩ

vẽ tranh
Số lượng
%
10
39%
12
48%

thuật
Số lượng
%
16
61%
13
52%

Vẽ sáng tạo
Số lượng
2
2

%
7,7%
8%

Được sự giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường và sự giúp đỡ của tổ
chuyên môn cũng như các đồng nghiệp, thông qua tìm hiểu sách vở về phân môn
này và qua đó tôi đã đưa ra những biện pháp cụ thể như sau:
4.1. Biện pháp tiếp cận tâm lý lứa tuổi học sinh.
Ở mỗi khối lớp, mỗi bậc học, học sinh lại có những suy nghĩ, cách nhìn

nhận vấn đề khác nhau. Học sinh lớp 1 chủ yếu vẽ đơn giản, suy nghĩ cũng đơn
giản nên các em chủ yếu tập chung vào vẽ các nét thẳng, nét cong. Học sinh lớp
3 các em đã đi sâu hơn trong những bài vẽ tranh của mình, được rèn dũa, tiếp
cận nhiều hơn trong môn mĩ thuật. Chính vì thế sức tưởng tưởng của các em là
vô tận, cách diễn tả trên giấy cũng vững hơn và có chiều sâu hơn. Học sinh lớp 4
8


và lớp 5 thì dạy dặn kinh nghiệm, hoạt bát, tinh nhanh, ý tưởng không chỉ sáng
tạo mà còn biết vận dụng linh hoạt.
VD: Cùng là vẽ tranh về đề tài trường em, thì học sinh lớp 3 đã biết vận
dụng linh hoạt các hình ảnh con người, các hoạt động diễn ra trong nhà trường,
biết sắp xếp hình ảnh chính phụ rõ ràng hợp lý trên giấy, còn học sinh lớp 1, 2
chủ yếu là vẽ nhà và vẽ cây.
4.2. Khám phá nội dung đề tài vẽ tranh thông qua hình thức khơi, gợi
mở trí tưởng tượng của học sinh.
Đối với các bài vẽ tranh thông thường trong vở tập vẽ, các em thường có
sẵn các chủ đề, chỉ cần tập chung vào chủ đề ấy. Nhất là các nội dung vẽ đều
được thuật lại thông qua trí nhớ.
VD: “Vẽ con vật quen thuộc”; “Vẽ tranh đề tài ngày nhà giáo Việt Nam”.
Nhưng để để vẽ được một tranh đề tài đẹp thì các em cần hiểu được:
- Vẽ tranh là gì?
- Đề tài khai thác nội dung gì?
- Có gần gũi với cuộc sống của em không?
Ở lớp 1 và lớp 2 các em đã được học một số bài vẽ tranh đơn giản nhất
như bài “vẽ nét cong”, hay “vẽ nhà”...ở lớp 3 các em mới đi sâu hơn trong các
bài vẽ tranh. Vì còn nhỏ nên các em hay quên, do đó khi nên lớp 3 giáo viên cần
nhắc lại và khắc sâu cho học sinh hiểu vẽ tranh là gì? Vẽ tranh được hiểu theo
cách thông thường là “Vẽ tranh là một môn nghệ thuật và người vẽ tranh là
người nghệ sĩ trình bày những quan điểm của mình về xã hội, về cuộc sống

thông qua chất liệu của nghệ thuật tạo hình”, còn vẽ tranh đề tài có nghĩa là:
“thể hiện một chủ đề cho trước bằng đường nét, bố cục, mầu sắc… Trong đó, sẽ
có rất nhiều đề tài để vẽ tranh. Ta chọn một đề tài nào đó, lấy nó làm chủ đề sáng
tác (Còn gọi là chủ đề của bức tranh ). Tóm lại một đề tài có thể có nhiều nội
dung khác nhau và thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau qua hình vẽ và màu
sắc” nó giúp cho cuộc sống cong người, xã hội thêm phong phú và hoàn thiện
9


hơn. Bài vẽ tranh đẹp là bài trang trí có bố cục hợp lí, hình ảnh chính phụ hợp lý
rõ ràng, màu sắc phù hợp.
VD: Vẽ tranh đề tài trường em thì học sinh được ra ngoài trời quan sát các
hoạt động của nhà trường: Từ lúc học sinh sinh bắt đầu đi đến trường học, các
hoạt động ngoài trời như học thể dục, thể dục giữa giờ, chào cờ, hay vui chơi,
hoặc lao động dọn vệ sinh bảo vệ cảnh quan của nhà trường.
4.3. Biện pháp trực quan, vấn đáp bằng ví dụ minh họa sinh động, liên
hệ thực tiễn bằng những trải nghiệm.
Để khơi gợi sự sáng tạo trong học sinh, người giáo viên phải giúp học sinh
phát huy hết khả năng của mình. Giáo viên phải là người tìm hiểu kỹ thực tế
cuộc sống, những hiện tượng tự nhiên, cũng như nhu cầu thiết yếu của con người
trong xã hội mới... thông qua đó lấy ví dụ và cho học sinh trải nghiệm. Khi học
vẽ ở lớp 1và 2 các em được làm quen với hình vẽ ví dụ: Bài “vẽ tranh đề tài
trường em”, đến bài “vẽ tranh đề tài ngày nhà giáo Việt Nam” Bất kì một bài vẽ
tranh đề tài nào cũng phải dựa vào nguyên tắc chung, đó chính là vẽ theo các
bước:
- Vẽ phác mảng chính, phụ.
- Vẽ hình vào mảng.
- Chỉnh sửa hình cho đẹp.
- Vẽ màu.
Tuy nhiên trong quá trình học tôi còn có thể cho cho học đơn giản hóa

cách vẽ, đó là các em vẽ hình ảnh chính trước, vẽ hình ảnh phụ sau, tiếp đó là
hoàn thành bài bằng màu. Không chỉ dừng lại ở đó, hiện tôi đang kết hợp với
phương pháp mĩ thuật Đan Mạch để ứng dụng cho các bài vẽ, lấy ngân hàng
hình ảnh cho các đề tài khác nhau, để học sinh đẽ hiểu và nhớ lâu.
VD: Thời tiết mùa hè thì như thế nào? Thời tiết về mùa đông thì như thế
nào? Vậy màu của mùa hè chủ yếu là màu nóng như đỏ, vàng, cam.

10


Ngoài gợi ý bằng lời cho học sinh suy nghĩ, quan sát trải nghiệm thì tôi
còn dùng các hình ảnh trực quan sinh động, những hình ảnh chụp lại các hiện
tượng tự nhiên, hình ảnh hoạt động của con người, loài vật trong cuộc sống hàng
ngày. Thậm chí học sinh của tôi còn được ra ngoài trời, những chuyến trải
nghiệm thực tế để thấy cận cảnh những gì đang diễn ra, đang tồn tại xung quanh
cuộc sông hàng ngày của các em.
VD: Vẽ tranh đề tài con vật thì quan sát cụ thể các con vật, hoạt động diễn
ra của con vật đó, để các em có bằng chứng đưa vào tranh vẽ hình ảnh con vật
một cách sinh động nhất.
4.4. Luyện tập, thực hành thể hiện ý tưởng trên giấy.
Một trong những yếu tố quan trọng tạo nên bài vẽ đẹp đó là: Hình vẽ phải
rõ ràng, vẽ cân đối trên giấy, màu sắc phải rõ đậm nhạt. Học sinh lớp 2 và 3 thì
hay bỏ qua các bước vẽ tranh, hình ảnh chính phụ đôi khi chưa rõ ràng, nhất là
việc kết hợp mảng nét, mảng màu chưa hài hòa. Nhiều em còn sử dụng com pa,
thước kẻ, nên bài thường đơn điệu, nét vẽ cứng. Học sinh lớp 4 và 5 thì hay xem
bài bạn, có sao chép, chính vì thế trong suốt quá trình giúp học sinh thể hiện ý
tưởng ra giấy tôi đã giúp học sinh của mình cần kết hợp giữa nét và màu sao cho
hợp lý. Vẽ kết hợp với quan sát thực tế, liên tưởng với ý tưởng để diễn đạt thành
tranh, và khi vẽ tranh phải xác định rõ hình ảnh chính là gì vẽ ở trung tâm tờ
giấy, vẽ to rõ ràng. Sau đó mới vẽ chi tiết, hình ảnh phụ cho bức tranh thêm phần

sinh động, cuốn hút. Nhất là phần vẽ màu, thường thì các em vẽ được hình,
nhưng vẽ màu lại mờ nhạt, thiếu tập chung vào hình ảnh chính hoặc vẽ xong rồi
tẩy đi. Giáo viên còn giới thiệu thêm về các gam màu nóng, lạnh để trong quá
trình vẽ màu học sinh vẽ màu có hòa sắc dễ dàng hơn. Ở lứa tuổi của học sinh
tiểu học nhất là các em học sinh lớp 3 các em rất yêu thích màu sắc và có thói
quen dùng nhiều màu nên bài vẽ không rõ trọng tâm. Nên khi hướng dẫn giáo
viên nên chú trọng cho học sinh nắm rõ hình ảnh chính vẽ màu trước, vẽ đậm,
màu sáng rõ, hình ảnh phụ vẽ màu sau. Khi vẽ màu học sinh nên vẽ kết hợp sáp
11


màu, với bút dạ.....
Một phần nữa cũng do giáo viên nhận thức còn hạn chế nên bản thân giáo
viên cần tích cực học hỏi về kiến thức về kĩ năng sư phạm, kĩ năng giao
tiếp...đặc biệt là khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học vào trong
quá trình giảng dạy. Ngoài ra bản thân giáo viên phải luôn tích cực học tập trên
sách báo, đài, đồng nghiệp..... Đối với những học sinh khả năng ghi nhớ chưa
thật tốt, giáo viên có thể tổ chức cho các em chơi một số trò chơi: “Đố tên”
VD: Tên của vật mẫu hôm nay là gì? – cây (người)..., Cây có gì? – Lá, Lá
ở đâu? – Lá trên cành cây? Cành cây có gì?..... Như vậy sẽ giúp học sinh quan
sát kỹ hơn vật cần vẽ và ghi nhớ được đặc điểm của sự vật, hiện tượng
5. Kết quả đạt được
Sau khi áp dụng sáng kiến trên vào thực nghiệm tại lớp 3B một thời gian
tôi tiến hành điều tra, khảo sát thực tế tại lớp tôi giảng dạy và thu được kết quả
như sau:
Lớp
3A
Đối chứng
3B
Thực nghiệm

Yêu thích môn

Không thích

mĩ thuật
SL
%

môn mĩ thuật
SL
%

26

12

46

14

25

22

88

3

Sĩ số

Vẽ sáng tạo
SL

%

54

2

7,7

12

7

28

Dựa vào bảng thống kê trên có thể đưa ra kết luận rằng những biện pháp
tôi đưa ra mang tính khả thi, chất lượng các bài vẽ tranh của các em có tiến bộ
vượt bậc so với đầu năm và so với các em trong cùng khối. Nhất là việc ra ngoài
trời không chỉ giúp các em thấy cận cảnh hơn, mà các em còn thân thiện hơn với
môi trường thiên nhiên, ngoài vẽ tranh thì các em còn biết dọn sạch sân trường
trong giờ học, ý thức tự giác nâng cao.
Kết quả hội thi các cấp sau khi áp dụng sáng kiến:
12


- Kết quả tham gia Ý tưởng trẻ thơ: HS đạt giải cấp quốc gia 2 em
Với sáng kiến này tôi mong muốn học sinh yêu thích môn mĩ thuật, tạo

cho các em khả năng quan sát cao cũng như khả năng nhận thức rõ ràng giá trị
thẩm mĩ trong cuộc sống. Chính vì vậy tôi đã áp dụng sáng kiến “Rèn kỹ năng vẽ
tranh cho học sinh lớp 3” để học sinh được trải nghiệm cuộc sống hoàn toàn mới.
Không còn ngồi trong 4 bức tường của lớp học để vẽ tranh theo trí nhớ, mà thực
chất các em toàn chép tranh. Tôi đã mạnh dạn cho các em vẽ ngoài trời quan sát
gần gũi hơn với thiên nhiên để cảm nhận về cuộc sống thiên nhiên đang diễn ra
từng ngày, vẽ bạn ngồi cạnh bên mình, vẽ thầy cô đang trên bục giảng... để các
em gần con người hơn,vẽ theo quan sát thật mà các em nhìn thấy, cảm nhận
được, không hề máy móc xa dời thực tế cuộc sống. Chính vì thế mà trong các bài
vẽ tranh của các em luôn được đánh giá cao.
Sau khi thực hiện sáng kiến này cô trò chúng tôi được học và trải nghiệm
ngoài thực tế và được quan sát ngoài thực tế cũng chính vì vậy đã tạo cho học
sinh có một không gian sáng tác trí tưởng tượng hết sức phong phú .
6. Điều kiện để sáng kiến được nhân rộng:
- Về nhân lực: Tất cả giáo viên giảng dạy môn mĩ thuật trong các trường
Tiểu học. Cần sự quan tâm ủng hộ của phụ huynh học sinh: mua sắm đầy đủ đồ
dùng học tập cho con em mình để đủ điều kiện vẽ tốt nhất. Học sinh: tích cực
tham gia bài học. Giáo viên: nhiệt tình giảng dậy.
- Về trang thiết bị, kĩ thuật: Cần phải có phòng nghệ thuật, giá vẽ bảng
vẽ, tranh ảnh, máy chiếu, …

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
13


1. Kết luận
Qua quá trình nghiên cứu và qua các biện pháp nghiên cứu như tham
khảo ý kiến đồng nghiệp, khảo sát thực nghiệm, tôi càng thấy được vai trò của
các bài dự thi thể hiện mình qua tranh vẽ, thấy được vai trò thiết thực của tranh
vẽ trong cuộc sống và việc rèn kĩ năng tưởng tượng, sáng tạo cho học sinh. Bản

thân tôi đã đưa ra những giải pháp cụ thể để giải quyết những vướng mắc mà học
sinh hay mắc phải trong quá trình học, nếu các biện pháp trên được thường
xuyên áp dụng sẽ đạt được kết quả tốt.
2. Khuyến nghị:
Như chúng ta đã biết vẽ tranh hay tranh vẽ góp phần không nhỏ trong
cuộc sống, nghệ thuật vẽ tranh hay các tranh vẽ làm cho cuộc sống trở nên đẹp
hơn. Để hướng cho các em học sinh tiếp cận gần hơn đến với vẻ đẹp chân
phương, vẻ đẹp của sự hài hoà là điều vô cùng cần thiết vì thế mà tôi đưa ra kiến
nghị với các cấp chỉ đạo như sau:
* Đối với phòng giáo dục:
- Thường xuyên mở các lớp tập huấn, luyện tập về chuyên môn nghiệp vụ
để giáo viên có điều kiện học hỏi kiến thức mới, đồng thời trao đổi những kinh
nghiệm giảng dạy cho nhau.
- Tổ chức thường xuyên các cuộc thi vẽ tranh cho học sinh tiểu học.
* Đối với nhà trường:
- Nhà trường cung cấp đầy đủ phương tiện dạy học, đồ dùng dạy học, và
những cơ sở vật chất tốt nhất cho việc học và dạy. Cụ thể là cần có giá để sản
phẩm sau khi đã hoàn thành cũng như dụng cụ các em đem đến.....
- Thường xuyên tổ chức các buổi thảo luận, giao lưu tìm hiểu về nghệ
thuật vẽ tranh để học sinh mở rộng vốn hiểu biết.
- Tổ chức cho học sinh được đi thực tế: thăm quan các đền chùa để biết
được các pho tượng như thế nào, thăm quan các công trình kiến trúc đẹp... Để
các em có cơ sở thực tế làm ngân hàng hình ảnh thêm phong phú.
14


- Tiếp tục bổ sung đồ dùng học tập, đồ dùng giảng dạy của bộ môn đáp ứng
nhu cầu học tập và phát triển của xã hội.
* Đối với giáo viên:
- Giáo viên phải có lòng say mê nhiệt tình với nghề, luôn có ý thức tự học

nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
- Thường xuyên thăm lớp dự giờ đồng nghiệp để học hỏi kinh nghiệm lên
lớp.
Tất cả những điều trên sẽ góp phần giúp việc giảng dạy học tập môn mĩ
thuật nhất là phân môn vẽ tranh ở bậc tiểu học nói chung và trong mỗi nhà
trường được tốt hơn.

PHỤ LỤC
Giáo án minh họa tiết học vẽ tranh lớp 3
15


MĨ THUẬT
Bài 4: VẼ TRANH: ĐỀ TÀI TRƯỜNG EM
I, MỤC TIÊU:
- HS biết được cảnh đẹp của trường mình
- Vẽ được hình ảnh của ngôi trường, các hoạt động diễn ra trong trường
học.
- Thêm yêu quý, biết bảo vệ giữ gìn ngôi trường của mình.
- GD cho hs có ý thức bảo vệ môi trường, cảnh quan của ngôi trường.
II, CHUẨN BỊ:
1, GV: - Tranh, ảnh về các hoạt động diễn ra trong trường họckhác nhau. SGK.
Bài vẽ của hs khoá trước về đề tài trường em.
2, HS: - SGK. Vở tập vẽ, màu vẽ, bút chì, tẩy.
3, Phương pháp: - Trực quan, vấn đáp, thực hành, gợi mở, làm việc tập thể...
III, CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ YẾU
Tiến trình
- Học sinh ra sân trường quan sát cảnh đẹp của sân trường.
- Quan sát các hoạt động diễn ra trong trường vào giờ ra chơi.
- Quan sát các hoạt động học tập. Vào lớp học bài mới.

HĐ của GV và HS
1, Kiểm tra bài cũ

TG
2p

- Kiểm tra sĩ số lớp.
- Kiểm tra đồ dùng học tập.
2, Giới thiệu bài mới:
+ GV giới thiệu về cảnh đẹp của trường.

16

Nội dung kiến thức


MĨ THUẬT

- Trong tranh là cảnh ở đâu?

Bài 4: VẼ TRANH: ĐỀ TÀI
TRƯỜNG EM
( Tích hợp bộ phận)
I, Tìm chọn nội dung đề tài.
4p

HĐ1: Tìm chọn nội dung đề tài.

- Thầy cô giáo, các bạn học

- Trường em có những gì?

sinh, cây cối, phòng học.....

- Có những hoạt động nào diễn ra ở

Học trong lớp, học ngoài trời,

trường em?

vui chơi, lao động...

+ Treo ĐDTQ
GV chia học sinh trong lớp thành
nhóm4, mỗi nhóm tìm hiểu 1 tranh và
trả lời câu hỏi theo phiếu như sau:
- Tranh vẽ những gì ?
- Trong tranh có những màu nào ?
- Hình ảnh chính trong tranh ?
- Hình ảnh phụ là gì ?
> Hs đại diện nhóm trả lời
Tích hợp BVMT:
- Khi vui chơi trong trường các em có
xả rác ra sân trường hay lớp học k?
- Các em đã làm gì để trường mình luôn
xanh – sạch – đẹp?
4p

HĐ 2: Cách vẽ
17

- Em thích hoạt động hay cảnh đẹp nào
của nhà trường?

II, Cách vẽ

- Em sẽ vẽ cảnh (hoạt động nào) của
trường mình?
> HS nêu ý tưởng của mình
- Vẽ hình ảnh chính hay phụ trước?
- Vẽ màu ntn cho đẹp ?
+ GV vẽ minh hoạ bảng
HĐ3: Thực hành

22p

_ Hs được ra sân trường vẽ lại cảnh đẹp
của trường mình hoặc nhớ lại các hoạt

III, Thực hành

động được chứng kiến để diễn tả thành

- Vẽ lại một cảnh đẹp hoặt

tranh theo cảm nhận riêng.

một hoạt động nào của trường

- GV cho Hs vẽ tranh.

em mà em thích nhất.

- Quan sát và giúp các em vẽ theo cảm
nhận của mình về ngôi trường thân yêu.
HĐ4: Nhận xét đánh giá

4p

- Trưng bày kết quả:
+ Treo bài lên giá vẽ, học sinh nhận xét

IV, Nhận xét đánh giá

theo các tiêu chí được giáo viên hướng

Nhận xét đánh giá bài vẽ theo

dẫn.

các tiêu chí sau:

+ GV nhận xét chung giờ học, khen

- Bài vẽ đúng nội dung bài

ngợi tinh thần chăm chỉ, tích cực làm

học chưa?

việc của cả lớp. Động viên, nhắc nhở

- Vẽ được hình đã cân đối trên

những em thực hành còn chậm.

giấy chưa?

- Các em vừa vẽ xong về trường mình,

- Bài vẽ màu ntn?

em nào có biện pháp gì để cho trường
mình luôn xanh đẹp và trong lành?
18


HĐ5: Dặn dò

1p

- Nhắc hs chuẩn bị giấy, bút chì cho bài
vẽ sau.

Mĩ thuật
Bài 8: VẼ TRANH VẼ CHÂN DUNG
I. MỤC TIÊU
19

Kiến thức: - HS nhận biết được đặc điểm riêng của mọi người
Kĩ năng: - Có kỹ năng vẽ được chân dung theo ý thích.
Thái độ: - Biết quan tâm đến mọi người.
II-CHUẨN BỊ
1-Giáo viên: - Một số tranh, ảnh chân dung
2-Học sinh: - Bút chí, tẩy,vở tập vẽ, giấy vẽ, bút dạ, sáp màu.
2, Phương pháp: - Trực quan, vấn đáp, thực hành, làm việc nhóm...
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC
1-Kiểm tra bài cũ: kiểm tra đồ dùng học tập.
2-Bài mới:
HĐ của GV và HĐ của HS

TG
3p

Trò chơi:

Nội dung kiến thức

- GV tổ chức cho học sinh chơi trò chơi: “ bịt
mắt vẽ tranh” theo tổ.
- HS tham gia chơi trò chơi
> Nhận xét
HĐ1. Quan sát nhận xét

4p

+ GV cho nhiều học sinh lên làm mẫu theo
các dáng tự tạo khác nhau, học sinh quan sát.

- Hình dáng của các bạn trong lớp?
- Hình dáng của thầy cô giáo?
- Hình dáng người giống nhau hay khác nhau?
> Nhắm mắt lại và nhớ về từng người thân
trong gia đình mình:
- Nhà em có những ai?
- Hình dáng của từng người?
+ Nhận xét từng tranh trên bảng theo nhóm4
theo phiếu bài tập (mỗi nhóm 1 tranh).
20

I, Quan sát nhận


HS đại diện trả lời.
- Người gồm có mấy phần? Là những phần
nào?
> Người gồm 3p: Đầu; thân; chân
- Phần đầu có gì?

- 3P: Đầu, Thân, Chân.

- Phần thân có dạng hình gì?

- Đầu, tai, mắt mũi,

- Phần chân có dạng hình gì?

miệng.

- Người đứng và ngồi dáng giống hay khác

- Hình chữ nhật

nhau?
- So sánh hình dáng của người lớn, trẻ em và
người già?
HĐ2. Cách vẽ

4p

- Tranh chân dung nào là chân dung đầu

II, Cách vẽ

người? Nửa người? Hay toàn thân?
- Khi vẽ có thể lựa chọn vẽ chân dung đầu
người, chân dung nửa người hoặc chân dung
toàn thân.
- Em sẽ vẽ ai?
- Vẽ ntn?
+ Gợi ý: quần, áo ngắn hay dài, mùa đông hay

- Chân dung đầu người là:

mùa hè...

Phần đỉnh đầu tới vai.
- Chân dung nửa người
người là: Từ đỉnh đầu đến

hết tay.

HĐ3. Thực hành

20p

- Học sinh trực tiếp quan sát bạn ngồi bên
cạnh (đối diện) mình và vẽ lại bạn theo đặc
21

- Chân dung toàn thân là:
Từ đỉnh đầu đến hết chân
III, Thực hành


điểm quan sát được.
- Vẽ bạn trong lớp bằng
quan sát thực tế.

HĐ4. Nhận xét đánh giá

3p

- Chọn một số bài điển hình cho hs nhận xét
theo các tiêu chí được giáo viên hướng dẫn.

IV, Nhận xét đánh giá

+ GV nhận xét chung giờ học, khen ngợi tinh

Nhận xét đánh giá bài vẽ

thần chăm chỉ, tích cực làm việc của cả lớp.

theo các tiêu chí sau:

Động viên, nhắc nhở những em thực hành còn

- Bài vẽ đúng đặc điểm

chậm nên vẽ theo cảm nhận và quan sát tự tin

của bạn mình chưa?

hơn.

- Vẽ được hình đã cân đối

HĐ5. Dặn dò

1p

- Về nhà quan sát người thân trong gia đình và

trên giấy chưa?
- Bài vẽ màu ntn?

vẽ lại họ.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

22


1. Phương pháp dạy học Mĩ thuật ở trường Tiểu học và Trung học cơ sở.
2. Thiết kế bài giảng mĩ thuật 3.
3. Mĩ thuật cho trẻ em – Nhà xuất bản dân trí – Nhiều tác giả.
4. Cơ sở tạo hình – Nhà xuất bản mĩ thuật – Tác giả Lê Huy Văn; Trần Tử
Thành
5. Từ điển Mĩ thuật thế giới – Nhà xuất bản Mĩ thuật – Chủ biên: Tiệp Nhân
và Vệ Hải

MỤC LỤC
Phần

Nội dung
23

Trang


1
2
3
4
4.1
4.2

Trang bìa
Thông tin chung về Sáng kiến

Tóm tắt Sáng kiến
Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến
Điều kiện, thời gian, đối tượng áp dụng sáng kiến
Nội dung sáng kiến
Khẳng định giá trị, kết quả đạt được của sáng kiến
Đề xuất kiến nghị để thực hiện áp dụng sáng kiến
Mô tả Sáng kiến
Hoàn cảnh này sinh sáng kiến
Cơ sở lý luận
Thực trạng của vấn đề
Các giải pháp, biện pháp thực hiện
Biện pháp tiếp cận lứa tuổi học sinh
Khám phá nội dung đề tài vẽ tranh thông qua hình thức

9

4.3

khơi, gợi mở trí tưởng tượng cho học sinh
Biện pháp trực quan, vấn đáp bằng minh họa sinh động,
liên hệ thực tiễn bằng những trải nghiệm.
Luyện tập, thực hành thể hiện ý tưởng trên giấy
Kết quả đạt được
Điều kiện để sáng kiến được nhân rộng
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận
Khuyến nghị
Phụ lục
Giáo án minh họa bài 4: Vẽ tranh đề tài trường em
Giáo án minh họa bài 8: Vẽ chân dung

Danh mục tài liệu tham khảo

10
11
12
13
14
14
14

1
2
3
4
5

4.4
5
6
1
2

24

1
2
2
2
2
3

3
4
4
5
7
8
8

17
20
23