SKKN một số LIÊN hệ THỰC TIỄN TRONG bài dạy hóa học 10

Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
TRUNG TÂM GDTX TP BIÊN HÒA
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG
Mã số:NAI
................................
TRUNG TÂM GDTX TP BIÊN(Do
HÒA
HĐKH Sở GD&ĐT ghi)
Mã số: ................................
(Do HĐKH Sở GD&ĐT ghi)

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SÁNG
SỐ LIÊN
HỆ THỰC
TRONG BÀI
KIẾN
KINHTIỄN
NGHIỆM

DẠY
HỌC
10TRONG BÀI
MỘT SỐ LIÊN
HỆHÓA
THỰC
TIỄN

DẠY HÓA HỌC 10

Người thực hiện: TRẦN THỊ HOA SEN
Lĩnh vực
cứu: THỊ HOA SEN
Người
thựcnghiên
hiện: TRẦN
Quản
lý giáo
dục

Lĩnh -vực
nghiên
cứu:
- Phương
pháp
dạy học bộ
- Quản
lý giáo
dục
môn: Hóa học



(Ghi rõ tên bộ môn)

- Phương pháp dạy học bộ môn: Hóa học

- Lĩnh vực khác: .......................................................


(Ghi rõ tên bộ môn)
(Ghi rõ tên lĩnh vực)

- Lĩnh vực khác: ....................................................... 
rõ bản
tên lĩnh
vực)
Có đính kèm: Các sản phẩm không thề hiện(Ghi
trong
in SKKN
 Mô hình
 Phần mềm
 Phim ảnh
 Hiện vật khác
Có đính kèm: Các sản phẩm không thề hiện trong bản in SKKN
 Mô hình
 Phần mềm
 Phim ảnh
 Hiện vật khác

Năm học: 2012-2013
Năm học: 2012-2013
1


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

BM02-LLKHSKKN

SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
I. THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN
1. Họ và tên: Trần Thị Hoa Sen
2. Ngày tháng năm sinh: 12/12/1981
3. Nam, nữ: Nữ
4. Địa chỉ: Khu phố 1, Trảng Dài, Biên Hòa, Đồng Nai.
5. Điện thoại:0613822538 /ĐTDĐ: 01697032939
6. Fax:

E-mail:

7. Chức vụ: Giáo viên
8. Đơn vị công tác: Trung tâm GDTX TP Biên Hòa
II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
- Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Cử nhân
- Năm nhận bằng: 2005
- Chuyên ngành đào tạo: Hóa học
III. KINH NGHIỆM KHOA HỌC
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Giảng dạy Hóa học
Số năm có kinh nghiệm: 7
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây: 4

2


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

MỘT SỐ LIÊN HỆ THỰC TIỄN TRONG BÀI
DẠY HÓA HỌC 10
A.LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
“Môn Hóa khó quá, môn Hóa rất khô khan, khó học, môn Hóa mình không nhớ
gì hết….”. Đó là những lời than thở mà tôi vẫn thường nghe các học viên của mình
than thở sau mỗi khi ngồi trao đổi tại trung tâm. Là giáo viên dạy tại Trung tâm
giáo dục thường xuyên tôi luôn ý thức rằng các học viên của mình là những người
có hoàn cảnh khó khăn, vừa đi học, vừa đi làm, có những bạn đã gián đoạn việc
học khá lâu cho nên việc tiếp thu kiến thức mới là cực kì khó khăn. Vì thế trong tôi
luôn đặt ra câu hỏi “làm sao để học viên của mình học hóa dễ hơn, yêu hóa nhiều
hơn”. Và trong quá trình dạy học, nghiên cứu bộ môn hóa học tôi thấy nếu không
có những bài giảng, phương pháp hợp lí, phù hợp thì dễ làm cho học viên thụ động
trong việc tiếp thu, cảm nhận. Để môn học không còn mang tính đặc thù, khó hiểu
tôi chọn đề tài: MỘT SỐ LIÊN HỆ THỰC TIỄN TRONG BÀI DẠY HÓA HỌC
10, với mục đích làm cho môn Hóa học ngày càng gần gũi, thiết thực với đời sống
và tạo hứng thú cho học viên khi học.

B. TỔ CHỨC THỰC HIỆN
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Hóa học có vai trò to lớn trong sản xuất, đời sống, trong công cuộc xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc trong nhiều lĩnh vực như: Lương thực thực phẩm, may mặc, sức
khỏe, an ninh quốc phòng… Môn hoá học giữ một vai trò quan trọng trong việc
hình thành và phát triển trí dục của học viên. Mục đích của môn học là giúp cho
học viên hiểu đúng đắn và hoàn chỉnh, nâng cao cho học viên những tri thức, hiểu
biết về thế giới, con người thông qua các bài học, giờ thực hành... của hoá học.
Học hoá để hiểu, giải thích được các vấn đề thực tiễn thông qua cơ sở cấu tạo
nguyên tử, phân tử, sự chuyển hoá của các chất bằng các phương trình phản ứng
hoá học... Đồng thời khởi nguồn, là cơ sở phát huy tính sáng tạo những ứng dụng
phục vụ trong đời sống của con người. Hoá học góp phần giải tỏa, xoá bỏ hiểu biết

3


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

sai lệch làm hại đến đời sống, tinh thần của con người... Để đạt được mục đích của
học hoá học trong phổ thông thì giáo viên dạy hoá học là nhân tố tham gia quyết
định chất lượng. Do vậy, ngoài những hiểu biết về hoá học, người giáo viên dạy
hoá học còn phải có phương pháp truyền đạt thu hút gây hứng thú khi lĩnh hội kiến
thức hoá học. Đó là vấn đề cần quan tâm và nghiên cứu, trong sáng kiến kinh
nghiệm này, tôi có đề cập đến một khía cạnh “MỘT SỐ LIÊN HỆ THỰC TIỄN
TRONG BÀI DẠY HÓA HỌC 10” với mục đích góp phần sao cho học viên học
hóa học dễ hiểu, thiết thực, gần gũi với đời sống và lôi cuốn học viên khi học.
-Trước tình hình học hoá học phải đổi mới phương pháp dạy đã và đang thực sự
là yếu tố quyết định hiệu quả giờ dạy. Một trong những yếu tố để đạt giờ dạy có
hiệu quả và tiến bộ là phải phát huy tính thực tiễn, giáo dục về môi trờng. Tuy
nhiên mỗi tiết học có thể không nhất thiết phải hội tụ tất cả những quan điểm nêu
trên, cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng, đừng quá lạm dụng khi lượng kiến thức không
đồng nhất.
Thực tế giảng dạy cho thấy:Môn hoá học là một môn học khó, đặc biệt là môn
hóa học lớp 10, đây là năm học đầu tiên của cấp THPT, một số học viên vì hoàn
cảnh đã nghỉ học rất lâu vì vậy nếu không có những bài giảng và phương pháp hợp
lý phù hợp với thế hệ học trò dễ làm cho học viên chán. Đã có hiện tượng một số
bộ phận học viên không muốn học hoá học, ngày càng lạnh nhạt với giá trị thực
tiễn của hoá học. Nhiều giáo viên chưa quan tâm đúng mức đối tượng giáo dục
chưa đặt ra cho mình nhiệm vụ và trách nhiệm nghiên cứu, hiện tượng dùng đồng
loạt cùng một cách dạy, một bài giảng cho nhiều lớp, nhiều thế hệ học trò là không
ít. Do phương pháp ít có tiến bộ mà người giáo viên đã trở thành người cảm nhận,

truyền thụ tri thức một chiều, và ngày càng biến học viên xa rời thực tiễn.
II. NỘI DUNG

1.Một số hình thức áp dụng để liên hệ thực tiễn.
1.1.Đặt tình huống vào bài mới.
Bất kỳ một hoạt động nào đều có sự mở đầu. Trong mỗi tiết học, mở đầu bài
giảng là một khâu quan trọng góp phần quyết định đến hiệu quả của cả giờ học.
Đây chính là thời điểm để giáo viên tìm mọi cách tạo động cơ và hứng thú học tập
4


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

cho học viên. Thực tế cho thấy, nhiều giáo viên còn xem nhẹ vai trò của mở đầu
bài giảng, chưa chú ý nhiều đến việc phải bắt đầu tiết học như thế nào để học viên
cảm thấy hứng thú và tham gia vào bài học một cách tích cực nhất Vì thế nếu ta
biết đặt ra một tình huống thực tiễn hoặc một tình huống giả định, gần gũi xung
quanh đời sống của học viên sau đó yêu cầu các em cùng tìm hiểu, giải thích qua
bài học sẽ cuốn hút được sự chú ý của học viên trong tiết dạy.
1.2.Tích hợp môi trường trong bài học.
Môi trường ngày nay đang là một trong những vấn đề lớn của toàn nhân loại, là
mối quan tâm của tất cả các quốc gia. Môi trường và bảo vệ môi trường đang là
một vấn đề toàn cầu, giáo dục môi trường cho nhân loại ngày càng trở nên quan
trọng và cấp thiết. Trong đời sống hằng ngày, các học viên đã thấy, biết được
những ảnh hưởng của môi trường đối với con người nên giáo viên cần phải tích
hợp, lồng ghép các hiện tượng ô nhiễm môi trường vào các bài học sẽ tạo được sự
chú ý của học viên, ngoài ra còn giáo dục ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường
cho từng học viên. Đặc biệt là các học viên hiện đang làm công nhân trong một số

nhà máy khu công nghiệp, đây chính là lực lượng lớn có thể phát hiện và góp phần
bảo vệ môi trường.
1.3.Cho học viên làm các bài tập thực tiễn.
Bài tập hoá học thực tiễn là một trong số loại bài tập có tác dụng củng cố
lí thuyết, rèn luyện kĩ năng, có ý nghĩa lớn trong việc gắn liền lí thuyết và thực
tiễn. Bài tập hoá học thực tiễn giúp cho Hv hiểu sâu thêm kiến thức, có thể mở
rộng tri thức, rèn khả năng tư duy, tính kiên nhẫn trong việc giải bài tập và vận
dụng những kiến thức được học vào giải quyết những vấn đề do thực tiễn đặt ra.Vì
vậy sau mỗi tiết học tùy thuộc vào đặc trưng của bài, giáo viên có thể đưa ra một
số bài tập thực tiễn dưới dạng trắc nghiệm hoặc tự luận và qua đó tạo được sự
hứng thú, óc sáng tạo của học viên, giúp học viên yêu thích bộ môn hóa học
1.4.Giải thích các hiện tượng thực tiễn liên quan tới bài học.
Khi học xong vấn đề gì học viên thấy có ứng dụng thực tiễn cho cuộc sống
thì các em sẽ chú ý hơn, tìm tòi, chủ động tư duy để tìm hiểu, để nhớ hơn. Do đó
5


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

trong mỗi bài học giáo viên cần đưa ra được một số hiện tượng thực tiễn liên quan
cho học viên giải thích sẽ lôi cuốn được sự chú ý của học viên.

2. Hệ thống các liên hệ thực tiễn dùng cho các bài giảng trong
chương trình Hóa học 10.
S Phần kiến

Tình huống có vấn đề

Hình thức tổ chức

tt thức ứng

dạy học

dụng
1

Bài

22:

a.Giáo viên có thể đặt tình huống vào -Bài clo có rất nhiều

Clo

(sách bài mới:

giáo

khoa

10CB)

ứng

dụng

quan

Tình huống 1: “ Khi sử dụng nước máy trọng và gần gũi với
chúng ta thường ngửi thấy có mùi khác với các em vì vậy bắt
nước bình thường, đó là mùi của khí clo, đầu vào bài mới
vậy tại sao người ta lại cho clo vào nước?” Giáo viên có thể đặt
(chắc chắn lúc này học viên sẽ trả lời là để câu hỏi trực tiếp yêu
khử trùng nước), “Vậy clo có những tính cầu học viên trả lời
chất gì, và vì sao cho vào nước sẽ có tính hoặc có thể tổ chức
khử trùng thì chúng ta sẽ cùng nghiên cứu cho học viên hoạt
trong bài học hôm nay”.

động

nhóm bằng

Tình huống 2: “Như các em thấy, nước các phiếu học tập.
ta thường hay bị lũ lụt, khi lũ đi qua cuốn
theo tất cả các chất bẩn xống dòng nước
sinh hoạt, vậy người ta sẽ làm gì để xử lý
nguồn nước này?” “Lúc này để có nước
sạch người ta sẽ cho một lượng cloramin
vào nước, khi hòa tan chất này sẽ tạo ra clo
có tính khử trùng, vậy clo là gì, có tính chất
như thế nào thì chúng ta sẽ được biết trong
tiết học hôm nay”.
6


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

Ý nghĩa: Khi giáo viên đặt tình huống
như trên, học viên sẽ thấy rất gần gũi và
muốn biết, muốn trả lời được câu hỏi mà gv
nêu ra, từ đây các em sẽ chú ý hơn và hiệu
quả tiết học sẽ cao hơn.
b.Giải thích các hiện tượng thực tiễn: - Giáo viên có thể
Khi học đến phần tính chất clo tác dụng với đặt câu hỏi, cho học
nước, giáo viên có thể đặt câu hỏi giải thích viên thảo luận nhóm
hiện tượng như sau:

.

Câu hỏi 1: Cloramin là chất gì mà sát
trùng được nguồn nước ?
Giải thích: Là chất NH2Cl và NHCl2.
Khi hoà tan cloramin vào nước sẽ giải
phóng ra clo. Clo tác dụng với nước tạo ra
HOCl.
Cl2 + H2O

HOCl + HCl

HOCl là phần tử rất nhỏ, dễ hấp thụ trên
màng sinh học của vi sinh vật, phá huỷ
protein của màng, cản trở tính bán thấm của
màng, thay đổi áp suất thẩm thấu của tế bào
và làm chết vi khuẩn, nấm.
HOCl có tính oxi hoá rất mạnh nên phá

hoại hoạt tính một số enzim trong vi sinh
vật, gây chết cho vi sinh vật.
Cloramin không gây độc hại cho người
dùng nước đã được khử trùng bằng chất
này.
Câu hỏi 2: Tại sao nước máy thường
dùng ở các thành phố lại có mùi khí clo?
Giải thích:Trong hệ thống nước máy ở
7


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

thành phố, người ta cho vào một lượng nhỏ
khí clo vào để có tác dụng diệt khuẩn. Một
phần khí clo gây mùi và một phần tác dụng
với nước. Axit hipoclorơ HClO sinh ra có
tính oxi hóa rất mạnh nên có tác dụng khử
trùng, sát khuẩn nước.
Tuy nhiên, giáo viên cũng nên đưa ra
vấn đề cần chú ý khi sử dụng nước máy:
“Clo là một khí độc, vì vậy, buổi sáng trước
khi sử dụng nước máy chúng ta nên xả nước
khoảng 2 - 3 phút để cho lượng Clo bị giữ
lại trong ống dẫn nước máy sau một đêm có
thể thoát hết ra ngoài, như vậy sẽ không gây
độc cho người sử dụng.”
Ý nghĩa:Vấn đề này đang được sử dụng

làm sạch nước hiện nay ở các nhà máy nước
cung cấp nước cho các thành phố, thị xã, thị
trấn. Giải thích được hiện tượng này giúp
học viên hiểu được vai trò và ứng dụng của
clo trong cuộc sống mà học viên có thể
kiểm nghiệm thật dể dàng. Giáo viên cũng
có thể đặt câu hỏi cho học sinh suy nghĩ để
trả lời trong phần ứng dụng của clo .
c. Giáo viên có thể giáo dục môi trường

-Giáo viên kể

và tác hại của khí clo qua việc kể mẩu chuyện kết hợp đặt
chuyện quân Đức sử dụng clo trong chiến ra một số câu hỏi
tranh .

cho học viên thảo

Tháng 4 năm 1915, ở phòng tuyến phía luận
Tây, quân Anh - Pháp đang giao chiến với
8


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

quân Đức. Quân Anh - Pháp đang bày trận
chờ quân Đức, chuẩn bị tổng tiến công,
bỗng nhiên một đám khói màu lục bay đến

bao trùm quân Anh - Pháp. Cái gì vậy? có
người ưỡn ngực hướng về làn khí lạ. Khi làn
khí đã bao trùm, có người cố hít vài hơi xem
cái gì. Nhưng đột nhiên họ thấy mờ mắt, cổ
họng nóng rát và đau. Toàn bộ trận tuyến
dài mấy chục cây số bỗng náo động kinh
hoàng, nhiều người cứ tưởng trúng pháp
thuật của địch, ôm đầu bỏ chạy. Đến lúc này
họ mới thấy làn khí màu vàng lục này thật
đáng sợ. Lần đánh khí độc này, quân Đức
đứng ở trên cao, đầu chiều gió, bố trí mấy
ngàn thùng khí độc, phóng về phía liên
quân Anh - Pháp 160 tấn khí Clo trong thời
gian 5 phút. Kết quả, 1,5 vạn người trúng
độc; 5000 người chết, khiến trận tuyến quân
Anh - Pháp vỡ ra một khoảng trông dài
6km, quân Đức không tốn bao công mà đạt
được chiến thắng.

2

Bài 23:
Hidrocloru
a, Axit

a. Giáo viên có thể mở đầu bài giảng

- Giáo viên có
thể viết câu hỏi lên

bằng bài tập thực tiễn sau:

GV đặt câu hỏi: Trong dạ dày của chúng bảng và cho học

clohidric,

ta có một loại axit góp phần vào việc tiêu viên tự thảo luận trả

Muối

hóa thức ăn, đó là axit gì?

clorua

A. HCl

B. H2SO4

C. HBr

lời
D. HNO3

Đáp án: A.
9


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

GV đặt vấn đề: HCl với nồng độ thấp
trong dạ dày giúp cho quá trình tiêu hóa
thức ăn dễ dàng, để hiểu thêm về HCl cũng
như ứng dụng của nó trong thực tế chúng ta
cùng tìm hiểu qua bài học hôm nay.
b.Giải thích các hiện tượng thực tiễn:
Câu 1: Axit clohiđric có vai trò như thế - Giáo viên có thể
nào đối với cơ thể ?

đặt 2 câu hỏi này

Giải thích: Axit clohiđric có vai trò rất sau khi học xong
quan trọng trong quá trình trao đổi chất của tiết 1 của bài, chia
cơ thể. Trong dịch dạ dày của người có axit lớp thành 2 nhóm
clohiđric với nồng độ khoảng chừng 0,0001 cho các em về nhà
đến 0,001 mol/l (có độ pH tương ứng là 4 và chuẩn bị, tiết sau
3). Ngoài việc hòa tan các muối khó tan, nó cho hv trình bày.
còn là chất xúc tác cho các phản ứng phân
hủy các chất gluxit (chất đường, bột) và chất
protein (đạm) thành các chất đơn giản hơn
để cơ thể có thể hấp thụ được.
Lượng axit trong dịch dạ dày nhỏ hơn
hay lớn hơn mức bình thường đều gây bệnh
cho người. Khi trong dịch dạ dày có nồng
độ axit nhỏ hơn 0,0001 mol/l (pH>4,5)
người ta mắc bệnh khó tiêu, ngược lại nồng
độ axit lớn hơn 0,001 mol/l (pH<3,5) người
ta mắc bệnh ợ chua. Một số thuốc chữa đau
dạ dày chứa muối hiđrocacbonat NaHCO3

(còn gọi là thuốc muối) có tác dụng trung
hòa bớt lượng axit trong dạ dày.
NaHCO3 + HCl  NaCl + CO2 + H2O
10


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

Câu 2:Vì sao trước khi luộc rau muống
cần cho thêm một ít muối ăn NaCl ?
Giải thích: Dưới áp suất khí quyển 1atm
thì nước sôi ở 100oC. Nếu cho thêm một ít
muối ăn vào nước thì nhiệt độ sôi cao hơn
100oC. Khi đó luộc rau sẽ mau mềm, xanh
và chín nhanh hơn là luộc bằng nước không.
Thời gian rau chín nhanh nên ít bị mất
vitamin.
Ý nghĩa: Đây là những vấn đề rất quen
thuộc mà nếu không chú ý thì học viên sẽ
không biết. Học viên dễ dàng làm thí
nghiệm ngay khi nấu ăn. Từ đó góp phần
tạo nên kinh nghiệm nấu ăn cho học viên,
rất thiết thực trong cuộc sống.

3

Bài 24: SƠ

- Giáo viên có thể cho học viên làm bài GV dùng phiếu học

LƯỢC VỀ tập thực tiễn sau:
HỢP

tập, tổ chức cho học

Giải thích vì sao nước Gia-ven có khả viên trả lời các câu

CHẤT CÓ năng tẩy trắng vải sợi và cho biết vì sao trên hỏi.
OXI CỦA thực tế người ta dùng clorua vôi nhiều hơn
CLO

nước Gia-ven?
Giải thích: Trong nước Gia-ven, ClOcó tính oxi hóa mạnh do Clo có số oxi hóa
+1 dễ nhận e tạo thành Cl-, nó oxi hóa được
chất có màu thành chất không màu.
Trong không khí có CO2, clorua vôi tác
dụng với CO2 giải phóng HClO nên có ứng
dụng tương tự nước Gia-ven.
11


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

2CaOCl2 + CO2 + H2O → CaCO3 +
CaCl2 + 2HClO
Clorua vôi cũng được dùng để tẩy trắng

vải sợi, giấy, tẩy uế các hố rác, cống rãnh,
xử lí các chất độc hữu cơ. Một lượng lớn
clorua vôi được dùng để tinh chế dầu mỏ.
So với nước Gia-ven, clorua vôi rẻ tiền
hơn, hàm lượng hipoclorit cao hơn, dễ bảo
quản và chuyên chở hơn nên được sử dụng
nhiều hơn.

4

Bài

25:

a. Bài tập thực tiễn: Dùng Clo để khử Cho học viên thảo

FLO-

trùng nước sinh hoạt là một phương pháp rẻ luận,

nêu

hiện

BROM-

tiền và dễ sử dụng. Tuy nhiên, cần phải tượng và viết ptpu.

IOT

thường xuyên kiểm tra nồng độ clo dư ở
trong nước bởi vì lượng clo dư sẽ gây nguy
hiểm cho con người và môi trường. Cách
đơn giản để kiểm tra lượng clo dư là dùng
kali iotua và hồ tinh bột. Hãy nêu hiện
tượng của quá trình này và viết phương
trình hóa học (nếu có).
Giải thích: Cho nước máy đã xử lí bằng
clo vào ống nghiệm chứa dd KI không màu,
thêm 1ml hồ tinh bột. Nếu nước máy còn dư
clo, clo sẽ tác dụng với KI giải phóng ra I2,
khi I2 gặp tinh bột sẽ chuyển thành màu
xanh.
Cl2 + 2KI → 2KCl + I2
Ý nghĩa: Thông qua BT trên, học viên sẽ
12


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

củng cố được phản ứng điều chế I2 và nhớ
lại tính chất hóa học của halogen mạnh đẩy
halogen yếu ra khỏi dd muối của nó. Đồng
thời, học viên còn biết thêm cách để nhận
biết I2 sinh ra. Hiện nay, nguồn nước đang
bị ô nhiễm nên việc cung cấp nước sạch cho
sinh hoạt là cần thiết nhưng việc xử lí nước
nếu dùng dư clo thì sẽ gây nguy hiểm cho

con người. Vì vậy có thể sử dụng cách trên
để kiểm tra nồng độ clo dư trong nước sinh
hoạt hàng ngày của gia đình để đảm bảo sức
khỏe.
b.Giải thích các hiện tượng thực tiễn:
Câu hỏi 1: Tại sao không dùng bình Khi dạy xong phần
thủy tinh đựng dung dịch HF ?

flo, gv có thể đặt

Giải thích: Tuy dung dịch axit HF là câu hỏi 1 để cũng
một axit yếu nhưng nó có khả năng đặc biệt cố phần flo.
là ăn mòn thủy tinh. Do thành phần chủ yếu
của thủy tinh là silic đioxit SiO2 nên khi cho
dung dịch HF vào thì có phản ứng xảy ra:
SiO2 + 4HF → SiF4↑ + 2H2O
Ý nghĩa: Đây là phần kiến thức mà bất kì
học viên nào cũng phải biết được sau khi
học bài Flo và hợp chất của nó. Học viên
biết giải thích và vận dụng trong thực tiễn
tránh việc dùng bình thủy tinh đựng dung
dịch HF.
Câu hỏi 2: Tại sao phải ăn muối iot ?

- Gv có tể đưa ra

Giải thích: Trong cơ thể con người có câu hỏi 2 cho hv
13

Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

tồn tại một lượng iot tập trung ở tuyến giáp thảo luận sau đó trả
trạng. Ở người trưởng thành lượng iot này lời. Sau đó gv có
khoảng 20-50mg. Hàng ngày ta phải bổ thể bổ sung để các
sung lượng iot cần thiết cho cơ thể bằng em có thể hiểu rõ
cách ăn muối iot. Iôt có trong muối ăn dạng hơn về vấn đề này.
KI và KIO3. Nếu lượng iot không cung cấp
đủ thì sẽ dẫn đến tuyến giáp trạng sưng to
thành bướu cổ, nặng hơn là đần độn, vô sinh
và các chứng bệnh khác.
Ý nghĩa: Giáo viên có thể đặt câu hỏi
trên khi kết thúc bài giảng “Iot” nhằm giúp
cho học sinh hiểu được ích lợi của việc ăn
muối iot và tuyên truyền cho cộng đồng.

5

Bài
OXIOZON

29:

a. Giáo viên có thể mở đầu bài giảng -Giáo viên nêu tình
bằng câu hỏi sau:

huống có vấn đề

GV đặt câu hỏi: Giả sử trên trái đất đột bằng câu hỏi vào
nhiên không còn một cây xanh nào thì bài mới.
chuyện gì sẽ xảy ra đối với con người?
Hv trả lời: con người sẽ không thể sống
được vì không có khí oxi để thở
GV đặt vấn đề: Như vậy khí Oxi rất cần
thiết đối với chúng ta, chúng ta không thể
tồn tại nếu không có oxi. Ngoài ra oxi còn
có nhiều ứng dụng quan trọng khác trong
đời sống và sản xuất của con người, chúng
ta cùng tìm hiểu rõ hơn về oxi qua bài học
hôm nay.
b.Giải thích các hiện tượng thực tiễn:
14


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

Câu hỏi: Vì sao sau những cơn giông,
không khí trở nên trong lành, mát mẻ
hơn ?
Giải thích: Sau những cơn mưa, nếu
dạo bước trên đường phố, đồng ruộng,
người ta cảm thấy không khí trong lành,
sạch sẽ. Sở dĩ như vậy là có hai nguyên
nhân:
- Nước mưa đã gột sạch bụi bẩn làm bầu
không khí được trong sạch.

- Trong cơn giông đã xảy ra phản ứng
tạo thành ozon từ oxi:
Ozon sinh ra là chất khí màu xanh nhạt,
mùi nồng, có tính oxi hóa mạnh. Ozon có
tác dụng tẩy trắng và diệt khuẩn mạnh. Khi
nồng độ ozon nhỏ, người ta cảm giác trong
sạch, tươi mát. Do vậy sau cơn mưa giông
trong không khí có lẫn ít ozon làm cho
không khí trong sạch, tươi mát.
c. Giáo viên có thể giáo dục môi trường
qua câu hỏi sau: Vai trò của ozon trong - Câu hỏi này rất
đời sống và công nghiệp như thế nào?

rộng Gv có thể chia

Giải thích: Ozon có khả năng cải tạo hv thành các nhóm
nước thải, có thể khử được các chất độc như nhỏ cho các em thi
phenol, hợp chất xianua, nông dược, chất trả lời với nhau, sau
trừ cỏ, các hợp chất hữu cơ gây bệnh… có đó gv tổng hợp và
trong nước thải. Ozon có thể tác dụng với nhấn mạnh hơn nữa
các ion kim loại như: sắt, thiếc, chì, về tầm qua trọng
mangan… biến nước thải thành nước sạch của tầng ozon.
15


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

vô hại. Trên tầng cao khí quyển 10-30 km

quanh trái đất, ozon tồn tại thành một tầng
khí quyển riêng có khả năng hấp thụ tia tử
ngoại phát ra từ mặt trời. Vì các tia tử ngoại
làm cho người và động vật bị đột biến gen,
gây bệnh nan y… Gần đây, do công nghiệp
phát triển, các nhà máy xuất hiện khí thải,
động cơ phản lực… thải vào khí quyển một
lượng bụi và khí ô nhiễm, thì ozon lại góp
phần oxi hóa chất gây ô nhiễm, cũng chính
vì vậy tầng ozon bị mỏng dần. Trong vòng
50 năm gần đây, lượng ozon bị mỏng đi 1%,
có một số nơi tầng ozon bị thủng và gây ra
không it hiện tượng như bão, lũ lụt, cháy
rừng, bệnh nan y…
Ý nghĩa: Đây là vấn đề có liên quan đến
giáo dục môi trường. Qua bài học học sinh
hiểu được tầm quan trọng của ozon, vừa có
ý thức bảo vệ môi trường và kích thích sự
tìm hiểu vấn đề này.

6

Bài

32:

HIDROSU

GV có thể sử dụng BTTT sau:

-Gv có thể đặt câu

Khi hòa tan một lượng nhỏ hiđro sunfua hỏi sau khi học

NFUA,

trong nước được dung dịch trong suốt xong phần tính chất

LƯU

không màu. Để lọ thủy tinh trong suốt đựng hóa

HUỲNH

dung dịch đó trong không khí vài ngày thì hidrosunfua.

ĐIOXIT,

thấy hơi có vẩn đục. Hãy giải thích và viết

LƯU

phương trình hóa học.

HUỲNH

học

của

Giải thích:
16


Sáng kiến kinh nghiệm
TRIOXIT

GV: Trần Thị Hoa Sen

H2S khi hòa tan trong nước thu được
dung dịch axit sunfuhiđric trong suốt, khi để
dung dịch này ngoài không khí thì nó dần
dần trở nên vẩn đục màu vàng do oxi của
không khí đã oxi hóa H2S thành lưu huỳnh
làm cho dung dịch bị vẩn đục.
2H2S + O2 → 2S + 2H2O

7

Bài

33:

AXIT
SUFURIC,

Giáo viên có thể giải thích các hiện -Gv có thể đặt câu
tượng thực tiễn:

hỏi trong khi dạy

Câu hỏi 1: Vì sao không nên đổ nước phần tính chất vật lý

MUỐI

vào axit sunfuric đậm đặc mà chỉ có thể của axit sunfuric.

SUNFAT

đổ axit sunfuric đậm đặc vào nước ?

Cho học viên thảo

Giải thích: Trong bất kì quuyển sách hóa luận và trả lời.
học nào cũng ghi câu sau để cảnh tỉnh bạn
đọc: “ Trong bất kì tình huống nào cũng
không được đổ nước vào axit sunfuric đậm
đặc, mà chỉ được đổ từ từ axit sunfuric đặc
vào nước”. Vì sao vậy ?
Khi axit sunfuric gặp nước thì lập tức sẽ
có phản ứng hóa học xảy ra, đồng thời sẽ
tỏa ra một nhiệt lượng lớn. Axit sunfuric
đặc giống như dầu và nặng hơn trong nước.
Nếu bạn cho nước vào axit, nước sẽ nổi trên
bề mặt axit. Khi xảy ra phản ứng hóa học,
nước sôi mãnh liệt và bắn tung tóe gây nguy
hiểm.Trái lại khi bạn cho axit sunfuric vào
nước thì tình hình sẽ khác: axit sunfuric đặc
17

Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

nặng hơn nước, nếu cho từ từ axit vào nước,
nó sẽ chìm xuống đáy nước, sau đó phân bố
đều trong toàn bộ dung dịch. Như vậy khi
có phản ứng xảy ra, nhiệt lượng sinh ra
được phân bố đều trong dung dịch, nhiệt độ
sẽ tăng từ từ không làm cho nước sôi lên
một cách quá nhanh.
Một chú ý thêm là khi pha loãng axit
sunfuric bạn luôn luôn nhớ là phải đổ từ từ
axit vào nước và không nên pha trong các
bình thủy tinh. Bởi vì thủy tinh sẽ dễ vở khi
tăng nhiệt độ khi pha.
Ý nghĩa: Vấn đề an toàn khi làm thí
nghiệm được đặt lên hàng đầu trong những
tiết dạy có sử dụng hóa chất. Đặc biệt khi
tiếp xúc với axit H2SO4 đặc thì rất nguy
hiểm.
Câu hỏi 2: “Hiện tượng mưa axit” là
gì ? Tác hại như thế nào ?
Giải thích:
Khí thải công nghiệp và khí thải của các Gv có thể đưa câu
động cơ đốt trong ( ô tô, xe máy) có chứa hỏi vào phiếu học
các khí SO2, NO, NO2,…Các khí này tác tập trong phần củng
dụng với oxi O2 và hơi nước trong không cố, cho học viên
khí nhờ xúc tác oxit kim loại ( có trong thảo luận sau khi

khói, bụi nhà máy) hoặc ozon tạo ra axit học xong bài axit
sunfuric H2SO4 và axit nitric HNO3.

sunfuric

2SO2 + O2 + 2H2O → 2H2SO4

18


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen
2NO + O2 → 2NO2
4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3

Axit H2SO4 và HNO3 tan vào nước mưa
tạo ra mưa axit. Vai trò chính của mưa axit
là H2SO4 còn HNO3 đóng vai trò thứ
hai.Hiện nay mưa axit là nguồn ô nhiễm
chính ở một số nơi trên thế giới.Mưa axit
làm mùa màng thất thu và phá hủy các công
trình xây dựng, các tượng đài làm từ đá cẩm
thạch, đá vôi, đá phiến ( các loại đá này
thành phần chính là CaCO3):
CaCO3 + H2SO4 → CaSO4 + CO2↑ +
H2O
CaCO3 + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + CO2↑
+ H2O
Ý nghĩa: Ngày nay hiện tượng mưa axit

và những tác hại của nó đã gây nên những
hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là ở những
nước công nghiệp phát triển. Vấn đề ô
nhiễm môi trường luôn được cả thế giới
quan tâm. Việt Nam chúng ta đang rất chú
trọng đến vấn đề này. Do vậy mà giáo viên
phải cung cấp cho học viên những hiểu biết
về hiện tượng mưa axit cũng như tác hại của
nó nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi
trường. Cụ thể giáo viên có thể đặt câu hỏi
19


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

trên cho học viên trả lời sau khi dạy xong
phần Sản xuất axit sunfuric trong bài “Axit
sunfuric. Muối sunfat”.

*MỘT SỐ PHIẾU HỌC TẬP DÙNG TRONG HOẠT ĐỘNG NHÓM

PHIẾU HỌC TẬP: TÍNH CHẤT CỦA CLO
Em có từng nghe nói về khử trùng nước máy chưa? Người ta dùng chất nào để khủ
trùng? Em có biết vì sao không?
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

PHIẾU HỌC TẬP: HỢP CHẤT CỦA CLO
1) Đã bao giờ em nghe thấy quảng cáo: Viso Gia – ven chưa? Theo em công dụng
của nước Gia – ven là gì?
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
2) Trong dịch cúm H5N1, người ta đã sử dụng một chất bột màu trắng để khử
trùng vùng dịch. Chất bột đó là gì? Tại sao người ta lại sử dụng nó để khử trùng
vùng dịch?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

20


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

PHIẾU HỌC TẬP: CÁC HALOGEN KHÁC
1) Nhà em có dùng muối ăn Iod không? Công dụng của muối Iod? Theo em thành
phần đặc trưng của muối ăn Iod là gì?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

...................................................................................................................................
2) Hiện nay, một trong những vấn đề ô nhiễm môi trường là hiện tượng “lỗ thủng
tầng ozon”.Em có biết nguyên nhân gây ra hiện tượng này không? Ngày nay, con
người đã làm gì để hạn chế những nguyên nhân đó?
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................

C. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI.
Qua quá trình thực hiện giảng dạy ở khối lớp 10, khi áp dụng phương pháp này
vào các tiết học, tôi thấy có hiệu quả rõ rệt. Học viên hứng thú học tập, việc tiếp
thu bài của học viên có tiến bộ .Đầu năm có rất nhiều em còn sợ học môn hóa, vì
cho rằng nó rất khó, không hiểu, đến nay chất lượng học tập của học viên ngày
càng được cải thiện. Học viên trở nên thích học hoá hơn , thích những giờ dạy của
tôi nhiều hơn , thậm chí có cả những học viên đã về nhà tự quan sát và tái tạo lại
hiện tượng thực tiễn, rồi lại đến hỏi tôi. Trong giờ học, tôi đã kết hợp hài hoà
trong phong cách dạy của mình có thể làm cho giờ học mang không khí rất thoải
mái, nhưng khả năng tiếp thu bài cũng rất tốt. Đó là thành công bước đầu mà tôi có
được.
21


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

- Và khi vận dụng phương pháp này thì tùy vào đặc điểm, thời lượng mà chúng
ta sẽ chọn liên hệ thực tiễn cho phù hợp, cũng không nên ôm đồm quá sẽ làm mất
nhiều thời gian, không biến bài học thành bài giáo dục môi trường.....

Kết quả đối chứng .
- Thực tế giảng dạy cho thấy các lớp không hoặc ít áp dụng so với lớp áp dụng
thực tiễn thường xuyên có sự khác nhau rõ rệt.
- Ví dụ gần đây nhất qua năm học từ 2011 – 2012 qua giảng dạy tôi đã có số liệu
cụ thể theo bảng sau:
Lớp Mức độ áp
dụng đề tài

Không khí
học tập

Kết quả học tập
Giỏi Khá

TB

Yếu

3%

30%

50%

17%

0%

2%

20%

52%

26%

0%

10D3 Không áp dụng Ít sôi nổi, trầm 0%

15%

40%

45%

0%

10D1 Áp dụng thường Sôi nổi,hăng
xuyên

say phát biểu

10D2 Áp dụng thường Sôi nổi,
xuyên

Kém

hăng say
phát biểu

hoặc ít áp dụng

hơn

D. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
- Vấn đề đổi mới phương pháp trong giờ học đang là vấn đề bức xúc. Để dạy
hoá học có hiệu quả tôi đề nghị một số vấn đề sau:
+ Giáo viên phải kiên trì, đầu tư nhiều tâm, sức để tìm hiểu các vấn đề hoá học,
vận dụng sáng tạo phương pháp dạy hóa học, để có bài giảng thu hút được các học
viên.
+ Ngành giáo dục cần phải dầu tư trang thiết bị dạy và học, cơ sở vật chất tốt
hơn. Đây cũng là điều góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên phát huy tốt
hiệu quả giờ dạy.
Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ của bản thân tôi đúc kết trong quá trình
giảng dạy giúp các em có cách nhìn khác về bộ môn hóa học, từ đó sẽ dễ dàng nắm
22


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

bắt các kiến thức hóa học thực tiễn và bước đầu có thể tiếp nhận những kiến thức
hóa học cao hơn. Rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của thầy. cô để
phương pháp giảng dạy của chúng ta ngày càng hiệu quả, góp phần vào việc trồng
người của ngành giáo dục. Xin chân thành cảm ơn !

23

Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

E.TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. 385 CÂU HỎI VÀ ĐÁP VỀ HÓA HỌC VỚI ĐỜI SỐNG
Nguyễn Xuân Trường ( Nhà xuất bản Giáo dục, 2006)
2. TÀI LIỆU GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG THÔNG QUA DẠY HỌC HÓA
HỌC
TS. Trịnh Văn Biều (Đại học sư phạm TPHCM)
3. SÁCH GIÁO KHOA HÓA HỌC 10 CƠ BẢN – BỘ GD VÀ ĐÀO TẠO.
4. SÁCH GIÁO VIÊN HÓA HỌC 10 CƠ BẢN – BỘ GD VÀ ĐÀO TẠO.
NGƯỜI THỰC HIỆN

Trần Thị Hoa Sen

24


Sáng kiến kinh nghiệm

GV: Trần Thị Hoa Sen

BM04-NXĐGSKKN

SỞ GD&ĐT ĐỒNG NAI
Trung tâm GDTX TP Biên Hòa

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Biên Hòa, ngày 24 tháng 10 năm 2012

PHIẾU NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Năm học: 2012-2013
–––––––––––––––––
Tên sáng kiến kinh nghiệm: MỘT SỐ LIÊN HỆ THỰC TIỄN TRONG BÀI DẠY HÓA
HỌC 10
Họ và tên tác giả: Trần Thị Hoa Sen

Chức vụ: Giáo viên

Đơn vị: Trung tâm GDTX TP Biên Hòa.
Lĩnh vực: (Đánh dấu X vào các ô tương ứng, ghi rõ tên bộ môn hoặc lĩnh vực khác)
- Quản lý giáo dục



- Phương pháp dạy học bộ môn: Hóa học

- Phương pháp giáo dục



- Lĩnh vực khác: ........................................................ 

Sáng kiến kinh nghiệm đã được triển khai áp dụng: Tại đơn vị 



Trong Ngành 

1. Tính mới (Đánh dấu X vào 1 trong 2 ô dưới đây)
-

Có giải pháp hoàn toàn mới

-

Có giải pháp cải tiến, đổi mới từ giải pháp đã có




2. Hiệu quả (Đánh dấu X vào 1 trong 4 ô dưới đây)
-

Hoàn toàn mới và đã triển khai áp dụng trong toàn ngành có hiệu quả cao 

- Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng
trong toàn ngành có hiệu quả cao 
-

Hoàn toàn mới và đã triển khai áp dụng tại đơn vị có hiệu quả cao 

- Có tính cải tiến hoặc đổi mới từ những giải pháp đã có và đã triển khai áp dụng tại
đơn vị có hiệu quả 
3. Khả năng áp dụng (Đánh dấu X vào 1 trong 3 ô mỗi dòng dưới đây)
- Cung cấp được các luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chính sách:
Tốt 

Khá 
Đạt 
- Đưa ra các giải pháp khuyến nghị có khả năng ứng dụng thực tiễn, dễ thực hiện và
dễ đi vào cuộc sống:
Tốt 
Khá 
Đạt 
- Đã được áp dụng trong thực tế đạt hiệu quả hoặc có khả năng áp dụng đạt hiệu quả
trong phạm vi rộng:
Tốt 
Khá 
Đạt 

25