skkn phương pháp dạy học theo góc và kỹ thuật hợp tác nhóm trong dạy học hóa học

2016
S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm 2016

Tr-êng THPT

D-¬ng Qu¶ng Hµm -V¨n Giang-H-ng Yªn
Trang 1


2016
S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm 2016

Tr-êng THPT

D-¬ng Qu¶ng Hµm -V¨n Giang-H-ng Yªn
Trang 2


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
S GIO DC V O TO HNG YấN
TRNG THPT DNG QUNG HM

Sáng kiến kinh nghiệm:
PHNG PHP DY HC THEO GểC V K THUT
HP TC NHểM TRONG DY HC HO HC
Lnh vc/Mụn: 05/Mụn Hoỏ hc

Tờn tỏc gi: NGUYN VN HI
T trng t Lý-Hoỏ
Giỏo viờn mụn hoỏ hc

Tháng 4 năm 2016

Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 3


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
MC LC
PHN I. M U ........
I. Lý do chn ti ...
II. Mc ớch nghiờn cu
III. i tng phm vi nghiờn cu ...
IV. K hoch nghiờn cu ..
V. Phng phỏp nghiờn cu ..............
VI. Thi gian nghiờn cu ..................
VII. Nhng úng gúp mi ca ti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
PHN II. NI DUNG ..........................................................................
I. C s lý lun . . . . . . . . . . ....................................................................
I.1. Khỏi quỏt chung v dy hc tớch cc .................................................
I.2. Thỏp hiu qu hc tp Learning Pyramid..........................................
I.3. Phng phỏp dy hc theo gúc . . . . . . . . . . .....................................
I.4. Phng phỏp dy hc hp tỏc theo nhúm .......................................
II. Thc trng ca hot ng i mi phng phỏp dy hc hin nay. . .
II.1. Nhng hn ch ca hot ng i mi phng phỏp dy hc . . . . .
II.2. Mt s nguyờn nhõn n n han ch ca vic i mi phng
phỏp dy hc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

III. Thit k mt s giỏo ỏn s dng phng phỏp dy hc theo gúc v
k thut hp tỏc nhúm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bi Amoniac v mui amoni (tit 1). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bi Hiroclorua-axit clohiric . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bi cõn bng hoỏ hc (tit 2). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bi S bin i tun hon tớnh cht ca cỏc nguyờn t hoỏ hc. nh
lut tun hon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bi í ngha ca bng tun hon cỏc nguyờn t hoỏ hc . . . . . . . . . . . .
Phn III. NH GI KT QU P DNG SNG KIN ..............
III.1. c im tỡnh hỡnh chung trng THPT Dng Qung Hm
III.2. ỏnh giỏ kt qu ỏp dng ti trng Dng Qung Hm
PHN IV. KT LUN V KHUYN NGH ....................................
Ti liu tham kho ..................................................................................
Bn cam kt ............................................................................................
Xỏc nhn ca hi ng khoa hc trng THPT Dng Qung Hm
Tr-ờng THPT

Trang 3
3
6
6
6
7
7
7
9
10
10
11
13

17
21
21
21

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 4

22
22
30
39
48
55
60
60
61
66
68
69
70


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
Ph lc: Mt s hỡnh nh trong bi dy ti trng Dng Qung Hm

PHN I: M U
I. Lí DO CHN TI:
Ngh quyt Trung ng 2 khúa VIII v cỏc ch trng ca ng, Nh nc

v nh hng chin lc phỏt trin giỏo dc-o to trong thi k cụng nghip
húa, hin i húa, khng nh lnh vc giỏo dc v o to nc ta ó t c
nhng thnh tu quan trng, gúp phn to ln vo s nghip xõy dng v bo v T
quc.
Nhng thnh tu v kt qu ú trờn, trc ht bt ngun t truyn thng
hiu hc ca dõn tc; s quan tõm, chm lo ca ng, Nh nc, Mt trn T quc
v cỏc on th nhõn dõn, ca mi gia ỡnh v ton xó hi; s tn ty ca i ng
nh giỏo v cỏn b qun lý giỏo dc; s n nh v chớnh tr cựng vi nhng thnh
tu phỏt trin kinh t-xó hi ca t nc.
Tuy nhiờn, cht lng, hiu qu giỏo dc v o to cũn thp so vi yờu
cu, nht l giỏo dc i hc, giỏo dc ngh nghip. H thng giỏo dc v o to
thiu liờn thụng gia cỏc trỡnh v gia cỏc phng thc giỏo dc, o to; cũn
nng lý thuyt, nh thc hnh. o to thiu gn kt vi nghiờn cu khoa hc, sn
xut, kinh doanh v nhu cu ca th trng lao ng; cha chỳ trng ỳng mc
vic giỏo dc o c, li sng v k nng lm vic. Phng phỏp giỏo dc, vic
thi, kim tra v ỏnh giỏ kt qu cũn lc hu, thiu thc cht.
Ngy 04 thỏng 11 nm 2013 Ban Chp Hnh Trung ng ng ra ngh
quyt 29-NQ/TW v i mi cn bn, ton din giỏo dc v o to. L mt trong
nhng yờu cu i mi nhng vn ln, ct lừi, cp thit, t quan im, t tng
Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 5


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
ch o n mc tiờu, ni dung, phng phỏp, c ch, chớnh sỏch, iu kin bo
m thc hin; i mi t s lónh o ca ng, s qun lý ca Nh nc n
hot ng qun tr ca cỏc c s giỏo dc-o to v vic tham gia ca gia ỡnh,

cng ng, xó hi v bn thõn ngi hc; i mi tt c cỏc bc hc, ngnh hc.
Mc tiờu tng quỏt l to chuyn bin cn bn, mnh m v cht lng, hiu qu
giỏo dc, o to; ỏp ng ngy cng tt hn cụng cuc xõy dng, bo v T quc
v nhu cu hc tp ca nhõn dõn. Giỏo dc con ngi Vit Nam phỏt trin ton
din v phỏt huy tt nht tim nng, kh nng sỏng to ca mi cỏ nhõn; yờu gia
ỡnh, yờu T quc, yờu ng bo; sng tt v lm vic hiu qu. Xõy dng nn
giỏo dc m, thc hc, thc nghip, dy tt, hc tt, qun lý tt; cú c cu v
phng thc giỏo dc hp lý, gn vi xõy dng xó hi hc tp; bo m cỏc iu
kin nõng cao cht lng; chun húa, hin i húa, dõn ch húa, xó hi húa v hi
nhp quc t h thng giỏo dc v o to; gi vng nh hng xó hi ch ngha
v bn sc dõn tc. Phn u n nm 2030, nn giỏo dc Vit Nam t trỡnh
tiờn tin trong khu vc(1).
Tip tc i mi mnh m phng phỏp dy v hc theo hng hin i;
phỏt huy tớnh tớch cc, ch ng, sỏng to v vn dng kin thc, k nng ca
ngi hc; khc phc li truyn th ỏp t mt chiu, ghi nh mỏy múc. Tp trung
dy cỏch hc, cỏch ngh, khuyn khớch t hc, to c s ngi hc t cp nht
v i mi tri thc, k nng, phỏt trin nng lc. Chuyn t hc ch yu trờn lp
sang t chc hỡnh thc hc tp a dng, chỳ ý cỏc hot ng xó hi, ngoi khúa,
nghiờn cu khoa hc. y mnh ng dng cụng ngh thụng tin v truyn thụng
trong dy v hc (2).
i mi cn bn hỡnh thc v phng phỏp thi, kim tra v ỏnh giỏ kt
qu giỏo dc, o to, bo m trung thc, khỏch quan. Giỏo dc chuyn i t
tip cn ni dung sang tip cn phỏt trin nng lc ngi hc.(3)

Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 6

2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
Vi quan im ú ũi hi phi cú s i mi v c ni dung v phng
phỏp dy hc.
(1), (2), (3) Ngh quyt hi ngh Trung ng 8 khoỏ XI- ngy 4 thỏng 11 nm 2013
Mt trong s chuyn bin ú l thay i phng phỏp dy hc nhm giỳp
hc sinh ch ng trong lnh hi kin thc c bn. Húa hc l mt khoa hc thc
nghim khỏ c bit v cú tớnh tng hp cao. Thụng qua nghiờn cu thụng tin,
quan sỏt mụ hỡnh, quan sỏt cỏc thớ nghim, thc hnh, tho lun nhúm... hc sinh
nm vng kin thc, phỏt trin nng lc t duy, rốn luyn cỏc k nng v thúi quen
lm vic khoa hc, bit tng hp, vn dng cỏc kin thc ó hc gii quyt cỏc
vn liờn quan n húa hc.
i mi phng phỏp dy hc l mt nhim v cp bỏch m chỳng ta
nhng nh giỏo dc cn phi tin hnh. Bn cht ca vic i mi phng phỏp
dy hc l cho ngi hc c hc tp trong hot ng v bng hot ng t giỏc,
tớch cc, sỏng to, trong ú vic xõy dng phong cỏch hc tp sỏng to l ct lừi
ca i mi phng phỏp giỏo dc núi chung v phng phỏp dy hc núi riờng.
nh hng trờn õy v i mi phng phỏp dy hc l da trờn c s ca
nhng nghiờn cu tõm lớ v kh nng lu gi thụng tin ca hc sinh. Kh nng lu
gi thụng tin bng c ch t 5%, bng nghe ch t 15%, bng nhỡn t 20%, va
nghe va nhỡn t 25%, bng tho lun 55%, thu nhn kinh nghim bng hnh
ng t 75%.
Hn th na, mt s chng, bi trong chng trỡnh hoỏ hc nh
chng II Lp10 Ban C Bn: Bng tun hon v nh lut tun hon cỏc
nguyờn t húa hc mang nng mu sc lớ thuyt, nu chỳng ta khụng hc sinh
cựng tham gia vo quỏ trỡnh nghiờn cu, tỡm ra kin thc m ch dng li vic
thuyt trỡnh thỡ hiu qu t c s rt thp. Xut phỏt t lý do trờn qua tham kho
cỏc ti liu v cỏc thi i hc cao ng nhiu nm tụi ó tớch ly c mt s
kin thc, kinh nghim dy hc v giỳp cỏc hc sinh yờu thớch hc phn in phõn
núi riờng v mụn Húa hc núi chung. T thc tin khỏch quan, t nhu cu ging

Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 7


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
dy, hc tp ca giỏo viờn v hc sinh, t thc t ging dy ca bn thõn, tụi ó
mnh dn vit ti sỏng kin kinh nghim: PHNG PHP DY HC

THEO GểC V K THUT HP TC NHểM TRONG DY HC
HO HC. Cú th núi õy l phng phỏp dy hc tớch cc rốn luyn cho cỏc
em kh nng lm vic nhúm, nõng cao hng thỳ tỡm hiu mụn hc ny cho hc
sinh.
Qua ti ny, tụi mong mun giỳp giỏo viờn ch ng hn khi tin hnh
ging dy mt s bi. Từ đó giúp học sinh s t duy logic v Hoỏ hc t
ú phỏt huy tớnh tớch cc, sỏng to trong hc tp b mụn. Gõy hng thỳ hc tp cao
trong hc tp mụn Hoỏ hc, nhm t kt qu cao trong cỏc k thi i hc v Cao
ng hng nm.
iI. Mục đích nghiên cứu
Trờn c s nghiờn cu lý lun dy hc, lý thuyt v cỏc phng phỏp v k
thut dy hc tớch cc tụi ó tin hnh s dng phng phỏp dy hc theo gúc v
k thut hot ng nhúm giỳp cho hc sinh ch ng hn trong lnh hi kin thc.
To cho hc sinh lũng yờu thớch b mụn. Hc sinh khụng cũn cm thy Hoỏ hc l
mt mụn hc nng n v ỏng s na.
III. I TNG V PHM VI NGHIấN CU:
Hc sinh trung hc ph thụng trng Dng Qung Hm.
H thng lý thuyt v cỏc phng phỏp v k thut dy hc tớch cc theo
nh hng nng lc trng ph thụng

Dy nõng cao cho i tuyn hc sinh gii.
Phng phỏp dy hc theo gúc v k thut hp tỏc nhúm.
IV. K HOCH NGHIấN CU:
Trờn c s mc ớch nghiờn cu trờn, tụi ra cỏc nhim v v k hoch
nghiờn cu c th nh sau:
Nghiờn cu lớ lun v bn cht ca dy hc nờu v gii quyt vn , mt s
phng phỏp dy hc tớch cc.
Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 8


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
Nghiờn cu ni dung mt s chng bi trong chng trỡnh hoỏ hc.
Th nghim phng phỏp dy hc theo gúc cú s dng k thut hp tỏc
nhúm trong dy hc mt s bi thuc chng trỡnh hoỏ hc.
Kim tra i chng trỡnh ca hc sinh trc v sau khi ỏp dng phng
phỏp.
ỏnh giỏ hiu qu ca ti v kh nng lnh hi kin thc v kh nng gii
quyt vn ca hc sinh.
V. PHNG PHP NGHIấN CU:
Ngiờn cu lý thuyt v lý lun dy hc núi chung v lý lun dy Hc hoỏ
hc núi riờng.
Nghiờn cu lý lun, lý thuyt v xu hng nõng cao cng dy hc.
Nghiờn cu cỏc hỡnh thc t chc vic dy hc Hoỏ hc.
Trờn c s h thng kin thc sỏch giỏo khoa, sỏch giỏo viờn, sỏch tham
kho v thụng qua kinh nghim hc tp ging dy ca bn thõn, xõy dng
cỏc c s lớ thuyt, phng phỏp gii v mt s bi tp vn dng.

Phng phỏp thc nghim v thng kờ. Thc nghim s phm kim
nghim tớnh thc tin v hiu qu ca phng ỏn ó xut.
T chc dy v ỏnh giỏ ti trng THPT Dng Qung Hm
VI. THI GIAN NGHIấN CU V HON THNH TI:
ti c bt u tỡm hiu v tin hnh t nm 2013 sau khi c tp
hun v cỏc phng phỏp dy hc tớch cc c ỏp dng vo mt s lp ti trng
THPT Dng Qung Hm. B sung, rỳt kinh nghim qua quỏ trỡnh ging dy.
Bỏo cỏo kt qu thỏng 4 nm 2016.
VII. NHNG ểNG GểP MI CA TI:
1. Gi thuyt khoa hc ca ti.
S dng phng phỏp dy hc theo gúc v k thut hp tỏc nhúm trong
trong dy hc Húa hc s nõng cao hng thỳ hc tp ca hc sinh, t ú giỳp hc
sinh hiu sõu sc hn v ni dung kin thc ca cỏc bi hc.

Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 9


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
2. Nhng úng gúp mi ca ti:
- Tng quan v bn cht ca phng phỏp dy hc nờu v gii quyt vn ,
cỏch xõy dng v gii quyt tỡnh hung cú vn trong dy hc Húa hc trng
ph thụng.
- S dng phng phỏp dy hc theo gúc v k thut hp tỏc nhúm trong
trong dy hc húa hc.
- Thit k, su tm ỏp dng mt s giỏo ỏn mu cú s dng phng phỏp
dy hc theo gúc v k thut hp tỏc nhúm.

- p dng vo ging dy v rỳt kinh nghim trong t b mụn ca trng
THPT Dng Qung Hm mt s bi trong chng trỡnh hoỏ hc lp 10, 11.
C th:
Bi 8-Amoniac v mui amoni (Tit 1)-Lp 11-Ban c bn.
Bi 23-Hiro clorua-Axit clohiric-Mui clorua. Lp 10 ban c bn.
Bi 38-Cõn bng hoỏ hc (tit 2) Lp 10 ban c bn.
Bi 9: S bin i tun hon tớnh cht ca cỏc nguyờn t húa hc. nh lut tun
hon. Lp 10 ban c bn.
Bi 10: í ngha ca bng tun hon cỏc nguyờn t húa hc. Lp 10 ban c bn.

Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 10


2016
S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm 2016

PHẦN II: NỘI DUNG
Nội dung chính của đề tài gồm:
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
I. 1. Khái quát chung về dạy học tích cực.
I. 2

Tháp hiệu quả học tập Learning Pyramid

I. 3 Phương pháp dạy học theo góc
I. 4. Phương pháp dạy học hợp tác theo nhóm
II. THỰC TRẠNG CỦA HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY

HỌC HIỆN NAY.
1. Những hạn chế của hoạt động đổi mới phương pháp dạy học.
2. Một số nguyên nhân dẫn đến hạn chế của việc đổi mới phương pháp
dạy học.
III. THIẾT KẾ MỘT SỐ GIÁO ÁN SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
THEO GÓC VÀ KĨ THUẬT HỢP TÁC NHÓM

Tr-êng THPT

D-¬ng Qu¶ng Hµm -V¨n Giang-H-ng Yªn
Trang 11


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016

I. C S L LUN
I.1. Khỏi quỏt chung v dy hc tớch cc.
I.1.1.Th no l tớnh tớch cc hc tp?
Tớnh tớch cc (TTC) l mt phm cht vn cú ca con ngi, bi vỡ tn
ti v phỏt trin con ngi luụn phi ch ng, tớch cc ci bin mụi trng t
nhiờn, ci to xó hi. Vỡ vy, hỡnh thnh v phỏt trin TTC xó hi l mt trong
nhng nhim v ch yu ca giỏo dc.
Tớnh tớch cc hc tp - v thc cht l TTC nhn thc, c trng khỏt vng
hiu bit, c gng trớ lc v cú ngh lc cao trong qỳa trỡnh chim lnh tri thc.
TTC nhn thc trong hot ng hc tp liờn quan trc ht vi ng c hc tp.
ng c ỳng to ra hng thỳ. Hng thỳ l tin ca t giỏc. Hng thỳ v t giỏc
l hai yu t to nờn tớnh tớch cc. Tớnh tớch cc sn sinh np t duy c lp. Suy
ngh c lp l mm mng ca sỏng to. Ngc li, phong cỏch hc tp tớch cc
c lp sỏng to s phỏt trin t giỏc, hng thỳ, bi dng ng c hc tp. TTC

hc tp biu hin nhng du hiu nh: hng hỏi tr li cỏc cõu hi ca giỏo viờn,
b sung cỏc cõu tr li ca bn, thớch phỏt biu ý kin ca mỡnh trc vn nờu
ra; hay nờu thc mc, ũi hi gii thớch cn k nhng vn cha rừ; ch ng
vn dng kin thc, k nng ó hc nhn thc vn mi; tp trung chỳ ý vo
vn ang hc; kiờn trỡ hon thnh cỏc bi tp, khụng nn trc nhng tỡnh
hung khú khn

Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 12


2016
S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm 2016
TTC học tập thể hiện qua các cấp độ từ thấp lên cao như:
- Bắt chước: gắng sức làm theo mẫu hành động của thầy, của bạn…
- Tìm tòi: độc lập giải quyết vấn đề nêu ra, tìm kiếm cách giải quyết khác
nhau về một số vấn đề…
- Sáng tạo: tìm ra cách giải quyết mới, độc đáo, hữu hiệu.
I.1.2. Phương pháp dạy học tích cực:
Phương pháp dạy học tích cực (PPDH tích cực) là một thuật ngữ rút gọn,
được dùng ở nhiều nước để chỉ những phương pháp giáo dục, dạy học theo hướng
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học.
"Tích cực" trong PPDH - tích cực được dùng với nghĩa là hoạt động, chủ
động, trái nghĩa với không hoạt động, thụ động chứ không dùng theo nghĩa trái với
tiêu cực.
PPDH tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt động nhận
thức của người học, nghĩa là tập trung vào phát huy tính tích cực của người học
chứ không phải là tập trung vào phát huy tính tích cực của người dạy, tuy nhiên để

dạy học theo phương pháp tích cực thì giáo viên phải nỗ lực nhiều so với dạy theo
phương pháp thụ động.
Muốn đổi mới cách học phải đổi mới cách dạy. Cách dạy chỉ đạo cách học,
nhưng ngược lại thói quen học tập của trò cũng ảnh hưởng tới cách dạy của thầy.
Chẳng hạn, có trường hợp học sinh đòi hỏi cách dạy tích cực hoạt động nhưng giáo
viên chưa đáp ứng được, hoặc có trường hợp giáo viên hăng hái áp dụng PPDH
tích cực nhưng không thành công vì học sinh chưa thích ứng, vẫn quen với lối học
tập thụ động. Vì vậy, giáo viên phải kiên trì dùng cách dạy hoạt động để dần dần
xây dựng cho học sinh phương pháp học tập chủ động một cách vừa sức, từ thấp
lên cao. Trong đổi mới phương pháp dạy học phải có sự hợp tác cả của thầy và trò,
sự phối hợp nhịp nhàng hoạt động dạy với hoạt động học thì mới thành công. Như
vậy, việc dùng thuật ngữ "Dạy và học tích cực" để phân biệt với "Dạy và học thụ
động".

Tr-êng THPT

D-¬ng Qu¶ng Hµm -V¨n Giang-H-ng Yªn
Trang 13


2016
S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm 2016
I.1.3. Đặc trưng của các phương pháp dạy học tích cực.
- Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của học sinh.
- Dạy và học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học.
- Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác
- Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò.
I.2. Tháp hiệu quả học tập Learning Pyramid
Một nghiên cứu đã chỉ ra hiệu quả ghi nhớ kiến thức của học sinh trong dạy
học tích cực theo kết quat mô tả trong tháp hiệu quả học tập.

Một số mô hình tháp học tập: sự tập trung và nhớ của người học tăng lên
theo các hoạt động đa dạng.

Tr-êng THPT

D-¬ng Qu¶ng Hµm -V¨n Giang-H-ng Yªn
Trang 14


2016
S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm 2016

Tr-êng THPT

D-¬ng Qu¶ng Hµm -V¨n Giang-H-ng Yªn
Trang 15


2016
S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm 2016
Như vậy nếu quá trình tiếp thu kiến thức của HS thụ động thì kết quả ghi
nhớ rất nhỏ. Việc thảo luận nhóm, được làm thực hành và đặc biệt khi hướng dẫn
và truyền đạt cho bạn khác thì hiệu quả thu nhận và nhớ kiến thức rất lớn.
I.3. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO GÓC (1)
I.3.1. Học theo góc là gì?
Học theo góc còn được gọi là “ trạm học tập” hay “ trung tâm học tập” là một
phương pháp dạy học theo đó học sinh thực hiện các nhiệm vụ khác nhau tại các vị
trí cụ thể trong không gian lớp học nhưng cùng hướng tới chiếm lĩnh một nội dung
học tập theo các phong cách học khác nhau.
Mục đích là để học sinh được thực hành, khám phá và trải nghiệm qua mỗi

hoạt động. Dạy học theo góc đa dạng về nội dung và hình thức hoạt động. Dạy học
theo góc kích thích HS tích cực học thông qua hoạt động. Là một môi trường học
tập với cấu trúc được xác định cụ thể.
Ví dụ: 4 góc cùng thực hiện một nội dung và mục tiêu học tập nhưng theo các
phong cách học khác nhau và sử dụng các phương tiện/đồ dùng học tập khác nhau.
(1) Tài liệu tập huấn Dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định
hướng phát triển năng lực học sinh.

Làm thí nghiệm

Xem băng

(Trải nghiệm)

(Quan sát)

Áp dụng

Đọc tài liệu

(Áp dụng)

Tr-êng THPT

(Phân tích)

D-¬ng Qu¶ng Hµm -V¨n Giang-H-ng Yªn
Trang 16

2016
S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm 2016
I.3.2. Các giai đoạn của học tập theo góc:
I.3.2.1. Giai đoạn chuẩn bị:
Bước 1: Xem xét các yếu tố cần thiết để học theo góc đạt hiệu quả.
- Lựa chọn nội dung bài học phù hợp. (không phải bài nào cũng có thể tổ
chức cho HS học theo góc có hiệu quả)
- Thời gian học tập: Việc học tập theo góc không chỉ tính đến thời gian HS
thực hiện nhiệm vụ học tập mà còn cả thời gian GV hướng dẫn giới thiệu, thời gian
HS lựa chọn góc xuất phát, thời gian HS luân chuyển góc.
Bước 2 : Xác định nhiệm vụ và hoạt động cụ thể cho từng góc.
- Đặt tên các góc sao cho thể hiện rõ đặc thù của hoạt động học tập ở mỗi góc
và có tính hấp dẫn HS.
- Thiết kế nhiệm vụ ở mỗi góc, quy định thời gian tối đa cho hoạt động ở mỗi
góc và các cách hướng dẫn HS chọn góc, luân chuyển các góc cho hiệu quả.
- Biên soạn phiếu học tập, văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ, bản hướng
dẫn tự đánh giá, đáp án, phiếu hỗ trợ học tập . . .
- Xác định và chuẩn bị những thiết bị, đồ dùng, phương tiện cần thiết cho HS
hoạt động.
I.3.2.2. Giai đoạn tổ chức cho HS học theo nhóm:
Bước 1: Sắp xếp không gian lớp học:
- Bố trí góc/ khu vực học tập phù hợp với nhiệm vụ, hoạt động học tập và phù
hợp với không gian lớp học. Việc này cần phải tiến hành trước khi có tiết học.
- Đảm bảo có đủ tài liệu phương tiện, đồ dùng học tập cần thiết mỗi góc
- Chú ý đến lưu tuyến di chuyển giữa các góc.
Bước 2. Giới thiệu bài học/ nội dung học tập và các góc học tập.
- Giới thiệu tên bài học và nội dung học tập; Tên vị trí các góc.
- Nêu sơ lược nhiệm vụ mỗi góc, thời gian tối đa thực hiện nhiệm vụ tại các
góc.
- Dành thời gian cho HS chọn góc xuất phát, GV có thể điều chỉnh nếu có quá

nhiều HS cùng chọn một góc.

Tr-êng THPT

D-¬ng Qu¶ng Hµm -V¨n Giang-H-ng Yªn
Trang 17


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
GV cú th gii thiu s luõn chuyn cỏc gúc trỏnh ln xn. Khi HS ó
quen vi phng phỏp hc tp ny, GV cú th cho HS la chn th t cỏc gúc.
Thit k cỏc hot ng thc hin nhim v tng gúc bao gm phng
tin/ti liu (t liu ngun, vn bn hng dn lm vic theo gúc; bn hng dn
theo mc h tr, bn hng dn t ỏnh giỏ,)
Bc 3. T chc cho HS hc tp ti cỏc gúc
T chc thc hin hc theo gúc - HS c la chn gúc theo s thớch - HS
c hc luõn phiờn ti cỏc gúc theo thi gian quy nh (vớ d 10 - 15 ti mi
gúc) m bo hc sõu
- HS cú th lm vic cỏ nhõn, cp hay nhúm nh ti mi gúc theo yờu cu ca
hot ng.
- GV cn theo dừi phỏt hin khú khn ca HS hng dn, h tr kp thi.
- Nhc nh thi gian HS hon thnh nhim v v luõn chuyn gúc.
Bc 4. T chc cho HS trao i v ỏnh giỏ kt qu hc tp (nu cn).
T chc trao i/chia s (thc hin linh hot) - Tiờu chớ hc theo: Hc theo
gúc 1. Tớnh phự hp 2. S tham gia 3. Tng tỏc v s a dng
Mt s im cn lu ý
- T chc: cú nhiu hỡnh thc t chc cho HS hc theo gúc. Vớ d:
a. T chc gúc theo phong cỏch hc da v chu trỡnh hc tp ca Kobl
b. T chc hc theo gúc da vo hỡnh thnh cỏc k nng mụn hc(Vớ d cỏc k

nng nghe, núi, c, vittrong mụn ng vn, ngoi ng).
c. T chc hc theo gúc liờn h cht ch vi hc theo hp ng trong ú bao
gm cỏc gúc phi thc hin v cỏc gúc cú th thc hin.
i vi mụn hoỏ hc thng s dng 4 gúc.
I.3.3. Cỏc u im v hn ch
I.3.3.1. u im:

Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 18


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
- HS hc sõu v hiu qu bn vng: HS c tỡm hiu hc tp theo cỏc phong
cỏch khỏc nhau, theo cỏc dng hot ng khỏc nhau, do ú HS hiu sõu, nh lõu
kin thc.
- Tng cng s tham gia nõng cao hng thỳ v cm giỏc thoi mỏi ca HS:
HS c chn gúc theo s thớch v tng i ch ng, c lp trong vic thc
hin cỏc nhim v. Do ú cỏc em cm thy thy thoi mỏi v hng thỳ hn.
- To c nhiu khụng gian cho thi im hc tp mang tớnh tớch cc: cỏc
nhim v v cỏc hỡnh thc hc tp thay i ti cỏc gúc to cho HS nhiu c hi
khỏc nhau( khỏm phỏ, thc hnh, ỏp dng, sỏng to, chi) diu ny giỳp gõy
hng thỳ tớch cc cho HS.
- Tng cng s tng tỏc cỏ nhõn gia GV v HS, HS v HS, GV luụn theo
dừi v tr giỳp, hng dn khi HS yờu cu. iu ú to ra s tng tỏc cao gia
GV v HS, c bit l HS trung bỡnh, yu. Ngoi ra HS cũn c to iu kin
h tr, hp tỏc vi nhau trong quỏ trỡnh thc hin nhim v hc tp.
- ỏp ng c s khỏc bit ca HS v s thớch, phong cỏch, trỡnh v nhp

.
I.3.3.2. Hn ch:
- Hc theo gúc ũi hi khụng gian lp hc rng vi s lng HS va phi
Nu s lng hc sinh quỏ ụng GV s gp nhiu khú khn trong vic t chc v
qun lý cỏc hot ng ca HS mi gúc
- Cn nhiu thi gian cho hot ng hc tp.
- Khụng phi bi hc/ni dung no cng ỏp dng c phng phỏp hc tp
theo gúc.
- ũi hi giỏo viờn phi cú kinh nghim t chc, qun lớ, giỏm sỏt hot ng
hc tp cng nh ỏnh giỏ c kt qu hc tp ca HS.

Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 19


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
I.4. PHNG PHP DY HC HP TC THEO NHểM (1)
Dy hc hp tỏc theo nhúm l mt phng phỏp dy hc ( PPDH) tớch cc,
phỏt huy tớnh nng ng, sỏng to, nng lc giao tip v hp tỏc ca hc sinh. Khi
lm vic theo nhúm, hc sinh v giỏo viờn u gp nhng khú khn nht nh. Tuy
nhiờn, nu giỏo viờn bit cỏch chia nhúm, t chc v iu khin hot ng thỡ s
phỏt huy c cỏc mt mnh, khc phc mt yu ca hot ng nhúm, t ú nõng
cao hiu qu dy hc.
S phỏt trin ca xó hi v i mi t nc ang ũi hi cp bỏch phi nõng
cao cht lng giỏo dc v o to. Cựng vi nhng thay i v phn ni dung cn
cú nhng i mi cn bn v phng phỏp dy hc. Mt trong nhng trng tõm
ca vic i mi PPDH hin nay l hng vo ngi hc, phỏt huy tớnh tớch cc v

sỏng to ca h. Dy hc hp tỏc theo nhúm l mt phng phỏp dy hc tớch cc
ó c nghiờn cu v ỏp dng cú hiu qu cỏc nc phỏt trin. Phng phỏp
ny Vit Nam ang c ngnh giỏo dc quan tõm vỡ tỏc dng c bit ca nú
trong vic hỡnh thnh nhõn cỏch con ngi mi nng ng, sỏng to, cú kh nng
giao tip, nng lc hp tỏc v nng lc thớch ng
I.4.1. Khỏi nim
Dy hc hp tỏc theo nhúm l mt hỡnh thc t chc dy hc, trong ú di s
t chc v iu khin ca giỏo viờn, hc sinh c chia thnh nhiu nhúm nh liờn
kt li vi nhau thnh mt hot ng chung, vi phng thc tỏc ng qua li ca
cỏc thnh viờn, bng trớ tu tp th m hon thnh cỏc nhim v hc tp. Cỏch hc
hp tỏc theo nhúm ang c ỏp dng cú hiu qu tt c cỏc cp hc v nhiu
mụn hc.
I.4.2. Mt s cỏch thc t chc hot ng nhúm
Theo Bernd Meier - i Hc Postdam, chỳng ta cú th vn dng mt s cỏch
t chc hot ng nhúm theo cu trỳc sau:
(1) Ti liu tp hun Phng phỏp v k thut dy hc nh hng nng lc
trng ph thụng.
I.4.2.1. Cu trỳc Jigsaw ca Elliot Aronson
Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 20


2016
S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm 2016
Theo cấu trúc này thì ta tiến hành các hoạt động như sau:
- Chia lớp thành các nhóm có số thành viên như nhau (4-6 người). Các nhóm
này gọi là nhóm hợp tác.
- Mỗi thành viên được giao một phần nội dung bài học.

- Thành viên số 1 của tất cả các nhóm được giao tìm hiểu kĩ một phần nội
dung như nhau.
- Thành viên số 2, 3, 4… còn lại của tất cả các nhóm được giao các nội dung
khác, như nhau cho cùng số.
- Các thành viên của nhóm nghiên cứu cá nhân, chuẩn bị phần nội dung của
mình.
- Các thành viên các nhóm cùng chủ đề thảo luận với nhau trong khoảng
thời gian xác định và trở thành nhóm chuyên gia của nội dung đó.
- Các thành viên của nhóm chuyên gia trở về nhóm hợp tác của mình và
giảng lại cho cả nhóm nghe phần nội dung của mình. Các thành viên trình bày lần
lượt cho hết nội dung bài học.
- Giáo viên tổ chức kiểm tra đánh giá sự nắm vững nội dung kiến thức trong
cả bài học cho từng cá nhân (cả lớp làm bài kiểm tra).
I.4.2.2. Cấu trúc STAD (Student Teams Achievement Division) của RSlavin
Hoạt động nhóm theo cấu trúc STAD được thực hiện như sau:
- Cá nhân làm việc độc lập về nội dung học tập được giao.
- Thảo luận nhóm giúp nhau hiểu kĩ lưỡng về nội dung học tập.
- Giáo viên tổ chức cho học sinh làm bài kiểm tra lần 1.
- Học nhóm trao đổi về nội dung chưa hiểu kĩ (qua bài kiểm tra lần 1).
- Giáo viên tổ chức cho học sinh làm bài kiểm tra lần 2.
- Đánh giá kết quả cá nhân và nhóm bằng chỉ số cố gắng (sự tiến bộ giữa hai
lần kiểm tra) của từng cá nhân.
I.4.2.3. Cấu trúc TGT (Team Game Tournament) của R. Slavin

Tr-êng THPT

D-¬ng Qu¶ng Hµm -V¨n Giang-H-ng Yªn
Trang 21

2016
S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm 2016
Theo cấu trúc này, hoạt động nhóm cũng tương tự như cấu trúc STAD
nhưng cơ chế có sự đổi khác:
- Giáo viên chia nhóm theo khả năng học tập trong đó các thành viên cùng
số (1, 2, 3, 4…) ở các nhóm có sức học tương đương nhau.
- Các thành viên trong nhóm thảo luận, giúp nhau hiểu nội dung bài học.
- Quá trình kiểm tra đánh giá (2 lần) được biến thành cuộc so tài nhỏ giữa
các thành viên cùng số ở mỗi nhóm, các thành viên cùng số làm cùng một đề kiểm
tra.
- Đánh giá kết quả thảo luận nhóm bằng sự chênh lệch điểm giữa hai lần
kiểm tra (chỉ số cố gắng) của từng cá nhân.
I.4.3. Ưu, nhược điểm của dạy học hợp tác theo nhóm
I.4.3.1. Ưu điểm
Dạy học hợp tác theo nhóm được đánh giá là phương pháp dạy học tích
cực vì có những ưu điểm sau:
- Tạo điều kiện cho học sinh hoạt động , trao đổi, khám phá, thu nhận tri
thức.
- Phát huy tính tích cực, sáng tạo, độc lập, tự chủ và khả năng ghi nhớ của
học sinh.
- Thúc đẩy quá trình học tập và nâng cao hiệu quả học tập. Nếu tổ chức tốt
cho mỗi cá nhân có trách nhiệm đóng góp vào công việc chung của nhóm, không ai
được dựa dẫm vào ai thì các thành viên sẽ làm việc hiệu quả hơn.
- Phát triển kĩ năng hợp tác, giao tiếp, kĩ năng xã hội cho học sinh. Tạo môi
trường cho học sinh nhút nhát có điều kiện tham gia xây dựng bài, cải thiện quan
hệ giữa các học sinh với nhau.
- Tạo không khí học tập sôi nổi, bình đẳng và gắn bó, trạng thái tâm lí học
tập tốt. Khi trao đổi, mỗi học sinh nhận rõ trình độ hiểu biết của mình về vấn đề
nêu ra, xác định điều cần học hỏi thêm.

Tr-êng THPT

D-¬ng Qu¶ng Hµm -V¨n Giang-H-ng Yªn
Trang 22


2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
- To mụi trng hc tp thun li hc sinh giỳp , chia s, gii thớch
v ng viờn ln nhau, tng thờm tinh thn on kt, s hp tỏc, ý thc tp th.
I.4.3.2. Hn ch
Dy hc hp tỏc nhúm c nhiu nc ỏp dng v th hin nhiu yu t
ca PPDH tớch cc. Song dy hc hp tỏc theo nhúm cng cú nhng hn ch:
- Mt s thnh viờn trong nhúm cú th li, khụng lm vic.
- Cỏc nhúm cú th i lch hng tho lun
- Tn thi gian chun b v thc hin, gõy n o.
- Khi giỏo viờn ỏp dng cng nhc, quỏ thng xuyờn hoc thi gian hot
ng nhúm quỏ di, hot ng nhúm s khụng cú tỏc dng.
- Khú iu khin khi mi lm ln u v cha cú kinh nghim.

Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 23


2016
S¸ng KiÕn Kinh NghiÖm 2016

II. THỰC TRẠNG CỦA HOẠT ĐỘNG ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY

HỌC HIỆN NAY.
II.1. Những hạn chế của hoạt động đổi mới phương pháp dạy học.
Bên cạnh nhiều kết quả bước đầu đạt được việc đổi mới phương pháp dạy
học còn nhiều hạn chế cần phải khắc phục:
- Hoạt động đổi mới phương pháp dạy học ở trường THPT chưa mang lại
kết quả cao. Truyền thụ tri thức một chiều vẫn là chủ đạo.
- Số giáo viên thường xuyên chủ động phối hợp áp dụng các phương pháp
dạy học phát huy tính tích cực chưa nhiều.
- Dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức lý thuyết. Việc rèn kỹ năng
sống, kỹ năng giải quyết các tính huống thực tiễn cho học sinh chưa được quan
tâm.
- Việc ứng dụng công nghệ thông tin, các phương tiện dạy học chưa được
rộng rãi.
- Hoạt động kiểm tra đánh giá chưa được khách quan, chính xác.
- Giáo viên dạy còn mang nặng quan điểm thi gì, học đó.
II.2. Một số nguyên nhân dẫn đến hạn chế của việc đổi mới phương
pháp.
Thực trạng trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có một số
nguyên nhân cơ bản sau.
- Nhận thức về sự cần thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra
đánh giá và ý thức thực hiện đổi mới của một bộ phận giáo viên và cán bộ quản lý
chưa cao.
- Lý luận về các phương pháp dạy học tích cực chưa được nghiên cứu sâu,
nên áp dụng còn chưa đạt hiệu quả.

Tr-êng THPT

D-¬ng Qu¶ng Hµm -V¨n Giang-H-ng Yªn
Trang 24

2016
Sáng Kiến Kinh Nghiệm 2016
- Ch chỳ trng n ỏnh giỏ cui kỡ, cha chỳ trng dn ỏnh giỏ thng
xuyờn v k nng vn dng vo thc tin ca hc sinh.
- Ngun lc phc v cho quỏ trỡnh i mi phng phỏp dy hc trong nh
trng nh: C s vt cht, thiờt b, h tng cụng ngh thụng tin . . cũn thiu .
III. THIT K MT S GIO N S DNG PHNG PHP DY HC
THEO GểC V K THUT HP TC NHểM
Sau õy tụi xin gii thiu mt s mu giỏo ỏn son theo cỏc phng phỏp dy
hc theo gúc v k thut hp tỏc nhúm. Cỏc giỏo ỏn ny cú th c su tm v t
son ó thụng qua t b mụn ca Trng THPT Dng Qung Hm v ó c
cỏc giỏo viờn dy th nghim mt s lp v rỳt kinh nghim cỏc bui hp t
chuyờn mụn trong cỏc kỡ hot ng chuyờn mụn.
Giỏo ỏn 1-Dy hc theo gúc.
õy l giỏo ỏn do tụi v on Hng Yờn thit k trong t tp hun v i
mi phng phỏp dy hc ti H Ni nm 2014. Giỏo ỏn c T Lý Hoỏ trng
THPT Dng Qung Hm thm nh li v ỏp dng dy th nghim trong sinh
hot chuyờn mụn nm 2015.
Bi 8
AMONIAC V MUI AMONI (Tit 1)
A. CHUN KIN THC K NNG:
1. Kin thc
- Nờu c c im cu to phõn t, tớnh cht vt lớ (tớnh tan, t khi, mu, mựi),
ng dng chớnh, cỏch iu ch amoniac trong phũng thớ nghim v trong cụng
nghip.
- Tớnh cht hoỏ hc ca amoniac: Tớnh baz yu (tỏc dng vi nc, dung dch
mui, axit) v tớnh kh (tỏc dng vi oxi, clo)
2. K nng

Tr-ờng THPT

D-ơng Quảng Hàm -Văn Giang-H-ng Yên
Trang 25