Luận văn Nâng cao chất lượng tự học các môn KHXHNV đối với học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân

Mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Tự học là hình thức học tập không thể thiếu được của sinh viên đang học
tập tại các trường đại học. Tổ chức hoạt động tự học một cách hợp lý, khoa học,
có chất lượng, hiệu quả không chỉ là trách nhiệm của sự nghiệp giáo dục và đào
tạo của các trường đại học mà đây còn là trách nhiệm to lớn của cá nhân từng
người học. Trong quá trình học tập, việc xác định mục đích, xây dựng động cơ,
ĐỀ TÀI: NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TỰ HỌC CÁC MÔN KHXH&NV

lựa chọn phương pháp, hình thức tự học hợp lý là cần thiết. Song điều quan

ĐỐI VỚI HỌC VIÊN ĐÀO TẠO CÁN BỘ CHÍNH TRỊ Ở HỌC VIỆN

trọng là sinh viên phải có hệ thống kỹ năng tự học, điều này có ý nghĩa vô cùng

HẢI QUÂN

quan trọng đối với sinh viên, bởi lẽ muốn có kỹ năng nghề nghiệp trước hết phải
có kỹ năng làm việc độc lập, trên cơ sở phát huy tính tích cực nhận thức để
chiếm lĩnh hệ thống tri thức. Vì tri thức là sản phẩm của hoạt động, muốn nắm
vững tri thức và có tay nghề thì việc rèn luyện hệ thống kỹ năng tự học một cách
thường xuyên và nghiêm túc phải được chú trọng ngay từ khi còn ngồi trên ghế
nhà trường. Như vậy, để hoạt động học tập của sinh viên đạt chất lượng và hiệu
quả, sinh viên phải có tri thức và kỹ năng tự học. Chính kỹ năng tự học là điều
kiện vật chất bên trong để sinh viên biến động cơ tự học thành kết quả cụ thể và
làm cho sinh viên tự tin vào bản thân mình, bồi dưỡng và phát triển hứng thú,
duy trì tính tích cực nhận thức trong hoạt động tự học của họ.
Với đặc thù là học viên đào tạo cán bộ chính trị tại Học viện Hải Quân,
với nhiều nội dung môn học khác nhau, trong quá trình học tập các môn
KHXH&NV chiếm thời lượng rất lớn trong nội dung chương trình đào tạo. Việc
học tốt các môn KHXH&NV giúp cho học viên hình thành thế giới quan

phương pháp luận duy vật biện chứng, rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức cách
mạng, cùng với việc rèn luyện tay nghề CTĐ, CTCT, đây là điều không thể
thiếu đối với một người cán bộ chính trị. Để học tốt các môn KHXH&NV thì
việc tự học đóng vai trò hết sức quan trọng. Tuy nhiên hiện nay việc tự học của
học viên còn nhiều bất cập, hầu hết khi tiếp xúc với các môn KHXH&NV học
viên còn khá lúng túng trong việc tìm ra phương pháp học tập hợp lý. Vì vậy tác

3

4


giả chọn vấn đề : Nâng cao chất lượng tự học các môn KHXH&NV đối với học
viên đào tạo cán bộ chính trị ở học viện Hải Quân làm đề tài nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài.
Để góp phần nâng cao chất lượng GD – ĐT trong các Học viện, nhà
trường, trong thời gian qua đã có những bài viết, những nội dung nghiên cứu về
nâng cao chất lượng tự học của học viên, sinh viên nhưng chưa có đề tài nào
nghiên cứu về “Nâng cao chất lượng tự học các môn KHXH&NV đối với học

Đề tài dựa trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin, đường lối quan điểm
của Đảng cộng sản Việt nam về giáo dục đào tạo, lý luận phương pháp tự học
hiện đại
- Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp phân tích,
tổng hợp, so sánh, lôgic, khảo sát thực tiễn để nghiên cứu
6. Ý nghĩa của đề tài

viên đào tạo cán bộ chính trị ở học viện Hải Quân”. Vì vậy tác giả chọn đề tài đi

Đề tài có thể làm tài liệu nghiên cứu góp phần nâng cao chất lượng tự học

nghiên cứu, luận giải về nâng cao chất lượng tự học các môn KHXH&NV đối

của học viên trong quá trình học tập các môn khoa học xã hội – nhân văn và tài

với học viên đào tạo cán bộ chính trị ở học viện Hải Quân.

liệu tham khảo cho giáo viên cũng như tất cả bạn đọc quan tâm

3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu.

7. Kết cấu của đề tài

Mục tiêu nghiên cứu:

Đề tài gồm : Phần mở đầu, kết luận, 2 chương, danh mục tài liệu tham

Trên cơ sở làm rõ lý luận, thực tiễn định hướng phương pháp tự học cho

khảo và phụ lục

đội ngũ học viên đào tạo cán bộ chính trị tai học viện Hải Quân hiện nay, đề
xuất các giải pháp tự học cho đội ngũ này, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo
đội ngũ cán bộ chính trị của quân đội trong thời kỳ mới.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Làm rõ lý luận nâng cao chất lượng tự học của đối tượng học viên đào
tạo cán bộ chính trị
- Đánh giá thực trạng của việc tự học các môn KHXH&NV của học viên
đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân hiện nay.

- Đề xuất một số giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng tự học các môn
KHXH & NV cho đội ngũ học viên đào tạo cán bộ chính trị trong thời kỳ mới.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu việc nâng cao chất lượng tự học các
môn KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải
Quân
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận

5

6


Chương 1

Học là quá trình tự biến đổi mình và làm phong phú mình bằng cách chọn

Cơ sở lý luận và thực tiễn việc nâng cao chất lượng tự học các môn

nhập và xử lý thông tin lấy từ môi trường xung quanh. Dạy là việc giúp cho

khoa học xã hội và nhân văn của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở học

người học tự mình chiếm lĩnh những kiến thức, kỹ năng và hình thành hoặc biến

viện Hải Quân.

đổi những tình cảm, thái độ. Đó là quan niệm tổng quát về dạy và học theo cách

1.1. Cơ sở lý luận việc nâng cao chất lượng tự học và đặc điểm tự học

tiếp cận thông tin, từ đó người dạy có vai trò giúp cho người học chọn, nhập và

các môn khoa học xã hội và nhân văn của học viên đào tạo cán bộ chính trị

xử lý thông tin để biến thành tri thức chứ không phải là nguồn truyền thông tin

ở Học viện Hải Quân.

cho người học. Việc học phụ thuộc vào mối quan hệ giảng viên – học viên, vai

1.1.1. Cơ sở lý luận.

trò của giảng viên và học viên biến động qua mối quan hệ này. Một mặt, giảng

Trong GD – ĐT dạy và học có mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại

viên có thể đơn thuần là người truyền đạt kiến thức; sinh viên hoàn toàn phụ

với nhau, trong đó người dạy giữ vai trò hết sức quan trọng trong việc truyền thụ

thuộc vào điều mà người giảng bài nói hoặc làm, họ là “người tiếp nhận” hơn là

nội dung kiến thức và phương pháp học tập cho người học; đề xuất yêu cầu

“người học”. Mặt khác, giảng viên có thể đóng vai trò hướng dẫn, hoặc người

nhiệm vụ học tập; chỉ đạo, tổ chức, điều khiển người học thực hiện tốt các yêu

tạo điều kiện thuận lợi, sinh viên được giúp đỡ để chủ động lập kế họach học tập

cầu, nhiệm vụ học tập; nắm thông tin ngược một cách thường xuyên thông qua

của mình.

các hình thức, phương pháp dạy học và các sản phẩm của người học; tiếp tục đề

Trong giai đoạn hiện nay với việc đổi mới nội dung, phương pháp GD –

xuất những yêu cầu, nhiệm vụ học tập mới trên cơ sở xử lý các thông tin ngược;

ĐT, lấy người học làm trung tâm, người dạy chỉ đóng vai trò là người hướng dẫn

phân tích đánh giá kết quả học tập và giảng dạy. Dưới tác động sư phạm của

và tổ chức cho học viên tự mình chủ động tiếp cận với giáo trình tài liệu, vì vậy

người dạy, người học là khách thể, tiếp thu một cách có ý thức những tác động

việc tự học, tự tìm kiếm tri thức của người học lại càng có vai trò quyết định

đó, để tiến hành hoạt động nhận thức của mình. Song quá trình nhận thức là một

trong nâng cao chất lượng GD – ĐT.

quá trình phản ánh thế giới khách quan vào trong đầu óc mỗi người một cách

Xuất phát từ lý luận về nhận thức của chủ nghĩa Mác – Lênin, dưới ánh

chủ động, sáng tạo, người học là chủ thể nhận thức, tự giác, tích cực, độc lập,

sáng lý luận đó, việc lĩnh hội các kiến thức, kỹ xảo được xem là một quá trình

tiến hành các hoạt động nhận thức của mình, nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ học

phản ánh thế giới khách quan vào trong ý thức của người học. Đó là quá trình

tập. Người học phải: tự ý thức các yêu cầu, nhiệm vụ học tập một cách đầy đủ

vận động của tư duy, là sự giải quyết mâu thuẫn nội tại, từ chỗ chưa hiểu biết

chính xác; phát hiện các mâu thuẫn nhận thức và tự lực giải quyết nó, dưới sự

đến chỗ hiểu biết, từ chỗ hiểu biết chưa đầy đủ chưa chính xác đến đầy đủ và

chỉ đạo của người dạy; tự phát hiện những điểm mạnh, điểm yếu trong quá trình

chính xác hơn, từ chỗ chưa có kỹ năng đến có kỹ năng giải quyết những vấn đề

học tập của bản thân thông qua các sản phẩm học tập của mình; tự đề xuất

thực tiễn đặt ra. Sự phản ánh hiện thực khách quan vào trong ý thức của con

những yêu cầu học tập mới đối với bản thân trên cơ sở xử lý các thông tin ngược

người không phải là một hành động tức thời, giản đơn, thụ động, máy móc mà là

bên trong; tự phân tích, tự đánh giá kết quả học tập. Từ sự phân tích vai trò và

một quá trình phức tạp của sự hoạt động tích cực sáng tạo. Về cơ bản, hoạt động

những hành động cơ bản của người dạy và người học như trên, chúng ta càng

học tập diễn ra theo quy luật nhận thức chung, mà tự học nằm trong quá trình

thấy sự gắn bó tương hỗ giữa hai mặt hoạt động này, trong đó người học có vai

học tập. Quá trình nhận thức của người học về cơ bản được quy định bởi quy

trò hết sức quan trọng trong việc tự học, tự nghiên cứu của mình.

luật nhận thức chung, quy luật đó được Lênin khái quát “Từ trực quan sinh động

7

8


đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn …”1 Điều đó có nghĩa

thức và kỹ năng do chính người học tự tiến hành ở trên lớp hoặc ở ngoài lớp,

là quá trình đi từ nhận thức cảm tính đến lý tính và quay trở về thực tiễn. Người

theo hoặc không theo chương trình và sách giáo khoa đã được qui định.

học thu thập các tài liệu cảm tính từ những tác động của người dạy và phương

- Theo tác giả Nguyễn Văn Đạo: “Tự học phải là công việc tự giác của

tiện trực quan dạy học. Trên cơ sở các tài liệu cảm tính đó, người học sử dụng

mỗi người do nhận thức được đúng vai trò quyết định của nó đến sự tích luỹ

các thao tác tư duy để xử lý chế biến, nghiền ngẫm thông tin học tập, gạt bỏ

kiến thức cho bản thân, cho chất lượng công việc mình đảm nhiệm, cho sự tiến

những cái vụn vặt, ngẫu nhiên bên ngoài, nắm lấy cái bản chất, quy luật của sự

bộ của xã hội”

vật, hiện tượng, nghĩa là nắm được cái khái niệm, định nghĩa, quy luật. Và cuối

- Theo Giáo sư – Tiến sỹ Nguyễn Cảnh Toàn: “Tự học – là tự mình động

cùng học tập là sự vận dụng các kiến thức, kỹ xảo, kỹ năng đã tiếp thu được vào

não, suy nghĩ, sử dụng các năng lực trí tuệ (quan sát, so sánh, phân tích, tổng

giải quyết các nhiệm vụ lý luận và thực tiễn đặt ra. Trong quá trình học tập,

hợp...) và có khi cả cơ bắp (khi phải sử dụng công cụ) cùng các phẩm chất của

người học không những chỉ lĩnh hội các kiến thức đã được khoa học khám phá

mình, rồi cả động cơ, tình cảm, cả nhân sinh quan, thế giới quan (như tính trung

mà còn tìm ra những tri thức mới. Vì vậy hoạt động nhận thức của người học

thực, khách quan, có chí tiến thủ, không ngại khó, ngại khổ, kiên trì, nhẫn nại,

được diễn ra trong điều kiện: có người dạy chỉ đạo, có tài liệu, các phương tiện

lòng say mê khoa học, ý muốn thi đỗ, biến khó khăn thành thuận lợi..vv...) để

kỹ thuật dạy học, khả năng tự học của cá nhân người học, trong đó khả năng tự

chiếm lĩnh một lĩnh vực hiểu biết nào đó của nhân loại, biến lĩnh vực đó thành

học của người học là một trong những yếu tố quan trọng trong quá trình nhận

sở hữu của mình”2.

thức.

Từ những quan điểm về tự học nêu trên, có thể đi đến định nghĩa về tự
Trong các giáo trình, tài liệu, có nhiều tác giả đã đưa ra các định nghĩa

khác nhau về tự học, sau đây là một số định nghĩa cơ bản:
- Nhà tâm lý học N.ARubakin coi: Tự tìm lấy kiến thức – có nghĩa là tự

học như sau: Tự học là quá trình cá nhân người học tự giác, tích cực, độc lập tự
chiếm lĩnh tri thức ở một lĩnh vực nào đó trong cuộc sống bằng hành động của
chính mình nhằm đạt được mục đích nhất định.

học. Tự học là quá trình lĩnh hội tri thức, kinh nghiệm xã hội, lịch sử trong thực

Như vậy tự học là hình thức học tập độc lập của người học nhằm lĩnh hội,

tiễn hoạt động cá nhân bằng cách thiết lập các mối quan hệ cải tiến kinh nghiệm

củng cố và vận dụng các kiến thức, kỹ xảo, kỹ năng. Tự học có những đặc điểm

ban đầu, đối chiếu với các mô hình phản ánh hoàn cảnh thực tại, biến tri thức

nổi bật sau đây: Là một hình thức tổ chức dạy học mang tính chất cá nhân;

của loài người thành vốn tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng , kỹ xảo của chủ thể.

người học tự tổ chức quá trình nhận thức của mình, thể hiện tính tự giác, tích

- Trong cuốn “Học tập hợp lí” R.Retke chủ biên, coi “Tự học là việc hoàn

cực độc lập, sáng tạo của bản thân; người dạy giữ vai trò chỉ đạo, định hướng,

thành các nhiệm vụ khác không nằm trong các lần tổ chức giảng dạy” - Theo tác

song không trực tiếp can thiệp vào quá trình tự lĩnh hội của người học; tự học

giả Lê Khánh Bằng: thì tự học (self learning) là tự mình suy nghĩ, sử dụng các

giúp cho người học củng cố, mở rộng, đào sâu, hệ thống hóa, khái quát hóa kiến

năng lực trí tuệ, các phẩm chất tâm lý để chiếm lĩnh một lĩnh vực khoa học nhất

thức, rèn luyện kỹ xảo, tư duy độc lập, sáng tạo, vận dụng vào giải quyết các

định

nhiệm vụ thực tiễn.
- Theo Giáo sư Đặng Vũ Hoạt và Phó giáo sư Hà Thị Đức trong cuốn “Lý

luận dạy học đại học” thì “Tự học là một hình thức tổ chức dạy học cơ bản ở đại

Các hình thức tự học:
Hoạt động tự học diễn ra dưới nhiều hình thức và mức độ khác nhau:

học. Đó là một hình thức nhận thức của cá nhân, nhằm nắm vững hệ thống tri
9

10


* Hình thức 1: Cá nhân tự mày mò theo sở thích và hứng thú độc lập
không có sách và sự hướng dẫn của giáo viên.

bản thân để hoàn những yêu cầu do giáo viên đề ra. Tự học của người học theo
hình thức này liên quan trực tiếp với yêu cầu của giáo viên, được giáo viên định

Hình thức này gọi là tự nghiên cứu của các nhà khoa học. Kết quả của quá

hướng về nội dung, phương pháp tự học để người học thực hiện. Như vậy ở hình

trình nghiên cứu đi đến sự sáng tạo và phát minh ra các tri thức khoa học mới,

thức tự học thứ ba này quá trình tự học của sinh viên có liên quan chặt chẽ với

đây thể hiện đỉnh cao của hoạt động tự học. Dạng tự học này phải được dựa trên

quá trình dạy học, chịu sự tác động của nhiều yếu tố, trong đó có yếu tố tổ chức

nền tảng một niềm khao khát, say mê khám phá tri thức mới và đồng thời phải

và quản lý quá trình dạy học của giảng viên và quá trình tự học của học viên.

có một vốn tri thức vừa rộng, vừa sâu. Tới trình độ tự học này người học không

Trong GD – ĐT cán bộ chính trị nói chung và cán bộ chính trị ở Học viện

thầy, không sách mà chỉ cọ sát với thực tiễn vẫn có thể tổ chức có hiệu quả hoạt

Hải Quân nói riêng phần lớn thời gian và khối lượng kiến thức học tập, nâng cao

động của mình.

tay nghề của người cán bộ chính trị tập trung vào các môn KHXH&NV. Việc

* Hình thức 2: Tự học có sách nhưng không có giáo viên bên cạnh.

học tập, lĩnh hội kiến thức các môn KHXH&NV có vai trò ý nghĩa hết sức quan

Ở hình thức tự học này có thể diễn ra ở hai mức:

trọng, là tiền đề để cho người cán bộ chính trị có thế giới quan, phương pháp

Thứ nhất, tự học theo sách mà không có sự hướng dẫn của thầy:

luận khoa học trong việc nhận thức, đánh giá thực tiễn. Các môn KHXH&NV

Trường hợp này người học tự học để hiểu, để thấm các kiến thức trong

rất đa dạng như: triết học, kinh tế - chính trị học, chủ nghĩa xã hội khoa học, lịch

sách qua đó sẽ phát triển về tư duy, tự học hoàn toàn với sách là cái đích mà mọi

sử, pháp luật, đạo đức, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, tâm lý giáo dục học, lôgic

người phải đạt đến để xây dựng một xã hội học tập suốt đời.

học … có thể nói rằng các môn KHXH&NV là hệ thống những tri thức về xã

Thứ hai, tự học có thầy ở xa hướng dẫn:

hội và về con người. Nếu tách bạch ra thì khoa học xã hội nghiên cứu về xã hội,

Mặc dù thầy ở xa nhưng vẫn có các mối quan hệ trao đổi thông tin giữa

còn khoa học nhân văn nghiên cứu về con người. Có những khoa học nghiên

thầy và trò bằng các phương tiện trao đổi thông tin thô sơ hay hiện đại dưới

cứu xã hội như một chính thể phát triển qua thời gian: đó là sử học (cổ, trung,

dạng phản ánh và giải đáp các thắc mắc, làm bài, kiểm tra, đánh giá,...

cận, hiện đại) và những khoa liên quan như khảo cổ học, dân tộc học. Có những

* Hình thức 3: Tự học có sách, có thầy giáp mặt một số tiết trong ngày,

sau đó sinh viên về nhà tự học dưới sự hướng dẫn gián tiếp của giáo viên

khoa học nghiên cứu xã hội như một cấu trúc gồm nhiều yếu tố hợp thành (cơ sở
hạ tầng và kiến trúc thượng tầng, tồn tại xã hội và ý thức xã hội) cũng như

Trong quá trình học tập trên lớp, người thầy có vai trò là nhân tố hỗ trợ,

những mặt khác nhau của đời sống xã hội: kinh tế, chính trị, luật pháp, đạo đức,

chất xúc tác thúc đẩy và tạo điều kiện để trò tự chiếm lĩnh tri thức. Trò với vai

tôn giáo, văn học, nghệ thuật tâm lí... đó là khoa học xã hội hiểu theo nghĩa hẹp.

trò là chủ thể của quá trình nhận thức: tự giác, tích cực, say mê, sáng tạo tham

Nếu lấy con người làm đối tượng nghiên cứu, coi con người, tính người là trung

gia vào quá trình học tập. Mối quan hệ giữa thầy và trò chính là mối quan hệ

tâm như hàm nghĩa của khái niệm khoa học nhân văn thì chưa đủ, bởi con người

giữa Nội lực và Ngoại lực, Ngoại lực dù quan trọng đến mấy cũng chỉ là chất

là chủ thể của ý thức, của tư duy. Vì vậy khoa học nhân văn còn gồm cả những

xúc tác thúc đẩy Nội lực phát triển.

khoa học triết học, trong đó có triết học (nghiên cứu về thế giới quan, về lí luận

Trong quá trình tự học ở nhà, tuy người học không giáp mặt với thầy,

nhận thức), lôgic học (nghiên cứu về tư duy trừu tượng) …

nhưng dưới sự hướng dẫn gián tiếp của thầy, người học phải phát huy tính tích

Từ vấn đề trên ta thấy việc tự học các môn KHXH&NV là hoạt động nhận

cực, tự giác, chủ động tự sắp xếp kế hoạch huy động mọi trí tuệ và kỹ năng của

thức, có mục đích của cá nhân, là tự mình động não, suy nghĩ, sử dụng các năng

11

12


lực trí tuệ để chiếm lĩnh các tri thức về xã hội và con người, biến các lĩnh vực đó

Tiêu chí là điều được quy định dùng làm chuẩn để phân loại đánh giá.

trở thành sở hữu của mình. Tự học các môn KHXH&NV là việc tiếp thu một

Theo đó, tiêu chí được thể hiện ở các chỉ số, thông số, chỉ tiêu dùng làm thước

cách có tổ chức các tri thức về xã hội và con người, dựa vào công tác tự học một

đo để dựa vào đó so sánh, đánh giá kết quả tự học các môn KHXH&NV của học

cách có hệ thống.

viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân. Các chỉ số, thông số, chỉ tiêu

Trong quá trình tự học các môn KHXH&NV thì chất lượng giữ vai trò

càng chính xác, cụ thể bao nhiêu thì việc đánh giá chất lượng tự học các môn

quyết định. Chất lượng là một khái niệm rất trừu tượng, đa chiều, đa nghĩa, được

KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân càng

xem từ nhiều bình diện khác nhau, đây là một thuật ngữ được sử dụng rộng rãi

chính xác bấy nhiêu. Với cách tiếp cận đó, khi đánh giá chất lượng tự học các

trong đời sống xã hội. Triết học Mác-Lênin chỉ rõ: mọi sự vật, hiện tượng của

môn KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân

hoạt động xã hội bao giờ cũng là sự thống nhất giữa chất và lượng. Mọi quan hệ

cần dựa vào trên các nhóm tiêu chí sau:

qua lại giữa chất và lượng của sự vật, hiện tượng quy định sự tồn tại, phát triển

Một là, kết quả nhận thức về nội dung các môn KHXH&NV, đây là tiêu

của chính bản thân sự vật. Quan niệm chung nhất theo từ điển Tiếng việt “Chất

chí rất quan trọng bởi vì trong quá trình tự học các môn KHXH&NV biểu hiện

lượng là cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một con người, một sự vật, sự việc” 3.

của kết quả nhận thức nội dung các môn KHXH&NV thông qua việc người học

Nghĩa là khi phân tích đánh giá bất kỳ một sự vật, hiện tượng nào hay hoạt động

đã xác định được tầm quan trọng của các môn KHXH&NV hay chưa, đã nắm

của cá nhân hoặc tập thể đều phải gắn với yếu tố, thuộc tính quy định sự tồn tại,

vững bản chất, nội dung vấn đề, nội dung bài học đến đâu, biết liên hệ, vận

phát triển tạo nên giá trị đích thực của hiện tượng, hoạt động đó, không được

dụng, lý luận vào thực tiễn như thế nào… thông qua những kết quả đó mà đánh

tuyệt đối hoá hoặc tách rời các yếu tố, thuộc tính. Mỗi sự vật, hiện tượng hoạt

giá được chất lượng tự học các môn KHXH&NV của người học

động cụ thể, đòi hỏi phải có phương pháp xem xét, đánh giá cụ thể, không thể áp

Hai là, chất lượng tự học các môn KHXH&NV được đánh giá bằng kết

dụng một phương pháp chung cho mọi sự vật, hiện tượng; đặc biệt là đối với

quả học tập thông qua kiểm tra, thi kết thúc môn. Trong quá trình tự học các

con người và hoạt động thực tiễn của con người trong lĩnh vực hoạt động xã hội.

môn KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân, để

Vì vậy Đánh giá chất lượng người ta căn cứ vào giá trị, giá trị xã hội và do xã

biết được khả năng tiếp thu kiến thức của bản thân đến đâu, thì kết quả kiểm tra

hội quy định.

đánh giá của giảng viên phản ánh thực chất chất lượng học tập của người học.

Biểu hiện tập trung chất lượng tự học là ở nhân cách của người học viên;

Ba là, thể hiện qua chất lượng tham gia phát biểu ý kiến xây dựng bài,

tức là mức độ chuyển biến nhận thức, sự tích luỹ thêm kinh nghiệm thực tiễn

chất lượng thảo luận xêmina. Trong các giờ thảo luận hay xêmina việc học viên

của mỗi học viên trong học tập, rèn luyện phù hợp với chức trách, nhiệm vụ

tham gia đóng góp ý kiến xây dựng bài như thế nào, có sôi nổi hay không, có

được giao. Trên bình diện chung nhất có thể hiểu chất lượng tự học các môn

giải quyết được lý luận và thực tiễn hay không … điều đó đánh giá được việc

KHXH&NV là hiệu quả chuyển biến nhận thức của cá nhân người học trong quá

chuẩn bị bài của học viên tốt hay không tốt, đánh giá được chất lượng tự học của

trình tự giác, tự động não, suy nghĩ, sử dụng các năng lực trí tuệ để chiếm lĩnh

học viên ở mức nào.

các tri thức về xã hội và con người.

Bốn là, thông qua hoạt động thực tiễn CTĐ, CTCT ở đơn vị. Chúng ta

Tiêu chí đánh giá chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên
đào tạo cán bộ ở Học viện Hải Quân.

biết rằng chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ
chính trị ở Học viện Hải Quân có tốt hay không được đánh giá bằng rất nhiều

13

14


tiêu chí trong đó có hoạt động thực tiễn ở đơn vị, đặc biệt là hoạt động CTĐ,

dục… sẽ để lại hậu quả vô cùng nghiêm trọng và lâu dài, có khi mất đến hàng

CTCT là một tiêu chí quan trọng, thông qua hoạt động này có thể đánh giá được

chục, hàng trăm năm mới khắc phục được. Vì vậy người học viên đào tạo cán bộ

việc vận dụng những kiến thức KHXH&NV vào trong thực tiễn hoạt động CTĐ,

chính trị ở Học Viện Hải Quân phải nhận thức được đặc điểm, tầm quan trọng

CTCT của người học đến đâu, từ đó đánh giá được chất lượng tự học các môn

của KHXH&NV, từ đó có phương pháp học tập, nghiên cứu, củng cố vững chắc

KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân.

kiến thức về KHXH&NV làm điều kiện cho công tác sau này đạt hiệu quả cao.

1.1.2. Đặc điểm về việc tự học các môn khoa học xã hội và nhân văn
của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân.

Trong thực tiễn, bất cứ công việc nào, bất cứ ngành nghề nào cũng như
bất cứ môn học nào cũng đều có độ khó, dễ riêng của nó, tuỳ theo cách cảm

Các môn KHXH&NV bao gồm: triết học, kinh tế chính trị học, chủ nghĩa

nhận, cách tiếp thu và lòng đam mê của mỗi người mà những cái đó trở nên dễ

xã hội khoa học, tâm lý học, giáo dục học, pháp luật, văn học, nghệ thuật…

đối với người này cũng như sẽ trở nên khó đối với người khác. Khi học các môn

nghiên cứu sự vận động, biến đổi và phát triển của tự nhiên, xã hội và con

KHXH&NV cũng vậy, đều là những môn học đòi hỏi người học phải chịu khó

người, vì vậy việc tự học các môn khoa học này có những đặc điểm riêng, Hơn

đọc nhiều tài liệu, nghiên cứu, tìm hiểu và nắm vững bản chất vấn đề, bởi vì học

thế nữa khi học các môn khoa học này là nền tảng cho các môn khoa học khác

các môn này khá trừu tượng, nhiều thuật ngữ khó, có tính lý luận, tính khái quát

và tạo một thế giới quan, cách nhìn nhận vấn đề của bản thân một cách khách

cao; luôn quan hệ mật thiết với thực tiễn xã hội; luôn có sự thống nhất cao giữa

quan hơn.

tính khoa học và tính tư tưởng; luôn mang tính chiến đấu… khi nghiên cứu nếu

Về đặc điểm các môn KHXH&NV xét một cách tổng thể nó mang tính

người học không có phương pháp tự học tốt và không biết cách tiếp cận thì sẽ

phổ biến, bởi lẽ KHXH&NV là khoa học nghiên cứu về xã hội, con người và

khiến cho người học bị ngập vào trong các khái niệm, phạm trù, quy luật… vì

cộng đồng người. Xưa nay, phàm làm bất kỳ việc gì thì cũng phải động chạm

vậy người học phải tự tìm cho mình phương pháp nghiên cứu các môn này một

đến những hiểu biết về xã hội, con người và cộng đồng người, cho nên kiến thức

cách hiệu quả nhất.

KHXH&NV hiện hữu ở khắp mọi nơi và cần đến ở khắp mọi nơi. Trong phạm

Với những đặc điểm riêng như trên vì thế để học tốt các môn KHXH&NV

vi một quốc gia, một công trình nghiên cứu khoa học tự nhiên và công nghệ thì

nói riêng và các môn học khác nói chung thì trước hết tinh thần tự học, tự

giỏi lắm cũng chỉ có vài trăm người đọc (in được vài trăm bản) còn một công

nghiên cứu, miệt mài, chăm chỉ là rất quan trọng. Trước khi lên lớp người học tự

trình nghiên cứu KHXH&NV thường có tới vài nghìn, thậm chí vài vạn người

nghiên cứu, tham khảo tài liệu trước, ghi và đánh dấu những nội dung khó hiểu

đọc. Vì vậy việc tiếp cận những môn này không phải là chuyện khó khăn, việc

hoặc vướng mắc để trên lớp cùng trao đổi với bạn bè hoặc giảng viên. Trên lớp

tự học và tự nghiên cứu các môn này có sự khó, dễ khác nhau tùy thuộc vào sự

tập trung chú ý nghe giảng tranh thủ ghi tốc ký những nội dung, các ví dụ, dẫn

tiếp cận và khả năng của từng người.

chứng của giảng viên để làm cơ sở cho việc nghiên cứu, trao đổi, thảo luận. Sau

Nghiên cứu các môn KHXH&NV liên quan mật thiết đến lĩnh vực chính

mỗi buổi học, luôn chủ động trao đổi những nội dung còn vướng mắc với giảng

trị xã hội, đạo đức nhân cách, tư tưởng, văn hóa của dân tộc cho nên đây là một

viên, hoặc bạn bè, tranh thủ tìm hiểu, tham khảo những kiến thức trên thư viện,

lĩnh vực rất quan trọng. Chúng ta đều biết, những sai lầm về kinh tế, kỹ thuật để

lên mạng Internet tìm thêm tài liệu để đào sâu nghiên cứu, mở rộng các vấn đề

lại hậu quả lớn, nhưng vẫn có thể khắc phục được trong một thời gian nhất định.

mà bài giảng đề cập kết hợp với tài liệu, sách giáo khoa trong giờ tự học... Đối

Thế nhưng những sai lầm thuộc về lĩnh vực chính trị, tư tưởng, văn hóa, giáo
15

16


với các môn KHXH&NV, nếu biết tự học tập, tự nghiên cứu thì ai cũng có thể
học giỏi.

Như vậy, đối tượng đầu vào cho đào tạo chính trị viên ở Học Viện Hải
Quân hiện nay gồm nhiều nguồn, mỗi nguồn lại có những đặc điểm riêng chi

1.1.3. Đặc điểm đối tượng đào tạo cán bộ chính trị.

phối đến quá trình đào tạo nói chung, chất lượng tự học các môn KHXH&NV

Thứ nhất: Với đối tượng là quân nhân chuyên nghiệp (đã có bằng trung

nói riêng. Qua các đối tượng trên ta thấy: Việc nâng cao chất lượng tự học các

cấp về chuyên môn kỹ thuật), thi tuyển theo qui chế của nhà trường. Ưu điểm

môn KHXH&NV có những thuận lợi và khó khăn nhất định, cần phải có những

của đối tượng này có kiến thức về chuyên môn kỹ thuật bậc trung cấp, các tố

giải pháp tích cực và mang tính đồng bộ.

chất cần thiết để phát triển thành cán bộ chính trị viên đã được bộc lộ qua thời
kỳ đào tạo trung cấp và quá trình hoạt động thực tiễn quân sự ở các đơn vị, đối

1.2. Thực trạng chất lượng tự học các môn khoa học xã hội và nhân
văn của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở học viện Hải Quân hiện nay.

tượng này 100% là Đảng viên có nhận thức và động cơ tốt khi thi vào trường,

1.2.1. Những kết quả đã đạt được trong quá trình tự học các môn

trong học tập có ý thức tự giác cao, có những kinh nghiệm nhất định trong thực

KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân trong

tiễn ở trong môi trường quân đội cho nên việc vận dụng các kiến thức

thời gian qua.

KHXH&NV vào thực tiễn có sự thuận lợi. Tuy nhiên với đối tượng này còn bộc

lộ nhiều điểm yếu trong quá trình tự học, tự nghiên cứu các môn KHXH&NV.

Đối với học viên
Xuất phát từ đặc điểm đối tượng đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải

Thứ hai: đối tượng là cán bộ trung đội trưởng, có bằng cử nhân quân sự

Quân đa phần là những quân nhân có kinh nghiệm trong thực tiễn hoạt động

cấp phân đội, được tuyển chọn về đào tạo cán bộ chính trị, đặc điểm của đối

quân sự, được tuyển chọn hoặc qua tuyển sinh có chất lượng đầu vào khá tốt, có

tượng này là, đã được trang bị khối lượng kiến thức về cử nhân quân sự cơ bản,

nhận thức chính trị cao vì vậy đa phần học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học

có động cơ phấn đấu, những phẩm chất cần thiết để phát triển và hoàn thành

viện Hải Quân đã nhận thức tốt nhiệm vụ học tập và rèn luyện tại trường, có

nhiệm vụ của người cán bộ chính trị viên đã được bộc lộ qua rèn luyện trong

động cơ phấn đấu học tập, rèn luyện để trở thành người cán bộ chính trị.

thời kỳ đào tạo cử nhân quân sự và thực tiễn quản lý chỉ huy đơn vị. Đối tượng

Trong quá trình học tập học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải

này, đã hoàn thành mục tiêu về học vấn và mục tiêu về chức vụ chỉ huy cấp

Quân đã cơ bản có nhận thức tốt về vị trí, vai trò của việc tự học, tự nghiên cứu;

phân đội theo qui định của bộ quốc phòng, có những kinh nghiệm quản lý chỉ

thấy được việc tự học, tự nghiên cứu là hình thức đòi hỏi tính độc lập cao, đặc

huy, nên thuận lợi cho việc đào tạo chức vụ chính trị viên, có kinh nghiệm trong

biệt là đối với các môn KHXH&NV, qua đó giúp bản thân củng cố, mở rộng,

học đại học, có kinh nghiệm nhất định trong tự học, tự nghiên cứu. Có thể nói

đào sâu, hệ thống hóa kiến thức, đồng thời người học bước đầu cũng đã rèn

đây là đối tượng phù hợp để tạo ra chất lượng và hiệu quả đáp ứng yêu cầu đào

luyện được kỹ năng, kỹ xảo, phát triển tư duy độc lập, sáng tạo, vận dụng và giải

tạo chính trị viên hiện nay. Tuy nhiên đối tượng này chất lượng tự học các môn

quyết được những vấn đề thực tiễn đặt ra một cách khoa học. Đã chủ động tìm

KHXH&NV cũng có những hạn chế nhất định đó là: những đối tượng này trước

hiểu những đặc điểm, yêu cầu của môn học nắm được những thuận lợi, khó khăn

kia hầu hết đều học về kiến thức quân sự hoặc kiến thức về khoa học tự nhiên là

trong quá trình học tập, qua đó rút ra những biện pháp khắc phục khó khăn, lập

chính, cho nên khi vào trường tiếp xúc với các môn KHXH&NV đa phần còn

kế hoạch học tập và chuẩn bị đầy đủ về vật chất, tâm lí, thể lực cho quá trình học

nhiều lúng túng, chưa có cách tiếp cận khoa học, chưa có phương pháp học tập

tập. Việc xây dựng kế hoạch nghiên cứu của cá nhân cơ bản đã có tính khoa học

hiệu quả.
17

18


và đã được triển khai thực hiện khá nghiêm túc, phát huy vai trò chủ thể trong

đánh giá tinh thần, thái độ, trách nhiệm học tập của người học một cách khách

hoạt động nhận thức, biến quá trình đào tạo thành tự đào tạo.

quan, do đó đa số học viên có thái độ học tập đúng đắn, xây dựng ý trí quyết tâm

Học viên bước đầu đã biết độc lập tiếp xúc tài liệu trước khi nghe giảng

cao, tích cực học tập, rèn luyện, tổ chức mạn đàm, thảo luận tìm ra những

và xử lý thông tin sau khi nghe giảng viên giảng bài. Đã tự giác, nỗ lực tự học,

phương pháp học tập thích hợp hiệu quả với từng môn học. Học viên đã nắm

tự rèn, xây dựng động cơ học tập, rèn luyện đúng đắn, nắm vững mục tiêu, yêu

được kiến thức và khả năng vận dụng các kiến thức vào trong quá trình học tập,

cầu và nhiệm vụ GD–ĐT, tích cực, chủ động, tìm tòi, lựa chọn cho mình một

công tác nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ theo mục tiêu yêu cầu đào tạo đề ra.

phương pháp học tập hợp lý, thường xuyên rút kinh nghiệm, cải tiến phương
pháp tự học của mình cho phù hợp với từng môn học.

Bước đầu đã phát huy được tính độc lập, tự chủ của học viên, chú ý đến
việc hướng dẫn học viên tự học, tự nghiên cứu, phát huy tính dân chủ công khai

Đa số học viên đã tận dụng được thời gian trong việc tự học, chịu khó tìm

trong quá trình dạy học, tạo điều kiện để học viên tự điều chỉnh để nâng cao chất

tòi, nghiên cứu giáo trình, tài liệu, trên thư viện cũng như trên mạng internet.

lượng học tập, rèn luyện thái độ và phương pháp học tập, tự nghiên cứu một

Theo kết quả điều tra đối với học viên đào tạo cán bộ chính trị: Trong giờ tự

cách sáng tạo. Đã kết hợp sử dụng các phương pháp giảng dạy phù hợp theo

học, đồng chí có nghiên cứu giáo trình, tài liệu trên thư viện hay trên các

từng môn học. Giảng viên chỉ giảng tập trung vào những nội dung cơ bản, gắn

website không? có 80% trả lời thường xuyên, 18% thỉnh thoảng, 2% ít khi, 0%

với thực tiễn xã hội của từng môn học, từng ngành học …định hướng cho học

chưa khi nào. Với kết quả này cho thấy việc tự nghiên cứu giáo trình, tài liệu của

viên tự nghiên cứu giáo trình, các tài liệu tham khảo và tự cập nhật, bổ sung các

học viên rất tích cực, tự giác.

thông tin liên quan.

Phần đông học viên đã nắm được những kiến thức cơ bản về chủ nghĩa

Ngoài ra trong những năm qua, đội ngũ giảng viên Khoa KHXH&NV đã

Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, pháp luật của Nhà nước và các kiến thức

không ngừng trau dồi trình độ kiến thức, rèn luyện phẩm chất đạo đức, tích cực

KHXH&NV; biết liên hệ, vận dụng có hiệu quả những kiến thức đã được học

nghiên cứu học tập để nâng cao trình độ mọi mặt đủ sức hoàn thành mọi nhiệm

vào thực tiễn và công tác của mình. Tỷ lệ học viên đạt kết quả học tập khá cao.

vụ huấn luyện được giao. Nhiều giảng viên đã đạt học vị tiến sỹ, thạc sỹ, có

Qua khảo sát thực tế kết quả kiểm tra, thi kết thúc các môn KHXH&NV thì có

năng lực thực sự trong công tác nghiên cứu khoa học và giảng dạy, đủ khả năng

100% đạt yêu cầu, trong đó có 50% - 60% khá giỏi.

đảm nhiệm tốt nhiệm vụ giảng dạy ở bậc đại học và sau đại học, đây là cơ sở, là

Về đội ngũ giảng viên

tiềm lực đảm bảo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ giảng dạy các môn KHXH&NV

Trong GD – ĐT luôn được Đảng ủy, Ban Giám đốc Học viện, các cơ

cho các đối tượng học viên đáp ứng yêu cầu đào tạo chính trị viên của nhà

quan chức năng, các khoa giảng viên đặc biệt quan tâm đến việc đổi mới toàn

trường

diện về nội dung chương trình, phương pháp giáo dục, trong đó chú trọng bồi

Về tổ chức quản lý học viên

dưỡng quá trình tự học, tự rèn luyện của học viên. Thường xuyên quán triệt mục

Việc quản lý, duy trì kỷ luật kết hợp với quản lý chất lượng tự học của

tiêu, yêu cầu đào tạo cho học viên. Xây dựng động cơ, thái độ, trách nhiệm, ý

học viên ở Học Viện Hải Quân đã làm cho quá trình đào tạo trở lên khép kín từ

thức tự giác học tập, rèn luyện, khắc phục khó khăn, đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau

khâu trang bị kiến thức đến khâu tổ chức cuộc sống. Hệ thống nơi ăn, ở tập

hoàn thành tốt nhiệm vụ. Tích cực bồi dưỡng phương pháp, kinh nghiệm học

trung tuân theo chế độ, điều lệnh, điều lệ của Quân Đội, có hệ thống chỉ huy, hệ

tập, tập bài, luyện tập và thường xuyên rút kinh nghiệm về phương pháp tự học,

thống Đảng, các tổ chức quần chúng đã giúp cho việc quản lý chặt chẽ không

19

20


chỉ chất lượng tự học mà cả chất lượng hoạt động thưc tiễn, không chỉ năng lực

giáo khoa ít tham khảo tài liệu có liên quan, chọn nội dung học để đối phó với

mà cả phẩm chất chính trị tư tưởng. Cũng thông qua đó mà làm cho mọi học

thi cử, học thuộc lòng ít suy nghĩ, đặt lại vấn đề. Tất cả cách tự học không khoa

viên trong một tập thể có cùng chung nhiều ý tưởng, có sự gắn bó, đoàn kết với

học trên dẫn tới hậu quả là kiến thức không vững bền và điều quan trọng là

nhau trên tình yêu thương đồng chí, đồng đội, luôn có tinh thần giúp đỡ nhau

không rèn cho người học sự suy luận, tính lôgic về nội dung kiến thức.

cùng tiến bộ trong học tập, qua đây tạo ra được môi trường giáo dục tốt, tạo ra

Độ tuổi của học viên đào tạo cán bộ chính trị viên tàu cũng ảnh hưởng

không khí thi đua sôi nổi giữa các cá nhân với nhau trong việc tự học nắm bắt

phần nào đến quá trình học tập, phần lớn các học viên đều là những quân nhân

kiến thức.

chuyên nghiệp đã học qua các trường trung cấp kỹ thuật, độ tuổi trung bình

Hệ thống chỉ huy các cấp trong Học Viện Hải Quân được tổ chức một

khoảng 29 tuổi, có những khó khăn trong việc tiếp thu kiến thức bậc đại học và

cách khá chặt chẽ, đã nắm bắt, định hướng một cách kịp thời tư tưởng, hành

kiến thức về các môn KHXH&NV, điều này ảnh hưởng nhiều đến chất lượng tự

động của học viên, duy trì nghiêm túc các chế độ trong ngày, đảm bảo cho học

học, tự nghiên cứu của học viên. Theo kết quả điều tra: Theo đồng chí chất

viên có thể phát huy khả năng của cá nhân trong việc tự học, tự nghiên cứu của

lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên hiện nay như thế nào? có 18%

mình, đã quản lý tốt thời gian, chất lượng học tập của học viên trong các giờ tự

đạt hiệu quả, 72% bình thường, 10% chưa hiệu quả

ôn, tạo điều kiện thuận lợi nhất môi trường học tập cho học viên. Vì vậy chất
lượng tự học, tự nghiên cứu của học viên được nâng cao.

Việc nắm kiến thức các môn KHXH&NV, nhất là hiểu bản chất, khả năng
phân tích khái quát, tổng hợp vấn đề… ở học viên còn chưa cao; khả năng liên

Cán bộ quản lý đã tổ chức bồi dưỡng, giúp đỡ cho học viên về phương

hệ, vận dụng, gắn nội dung lý luận với thực tiễn và nghề nghiệp của một số học

pháp tự học, hàng tháng đã có những buổi sinh hoạt chuyên đề nâng cao chất

viên còn hạn chế. Đặc biệt, vẫn còn tồn tại một số học viên lười học, lười rèn

lượng tự học cho học viên, việc tổ chức rút kinh nghiệm học tập tháng cho từng

luyện.

lớp đã dần đi vào nề nếp. Kết quả cho thấy qua việc bồi dưỡng, giúp đỡ của cán

Thực trạng chất lượng tự học các môn KHXH&NV cuả học viên chưa cao

bộ quản lý phần đông học viên đã dần hình thành được kỹ năng tiếp cận kiến

đó là học viên chưa tận dụng hết thời gian trong giờ tự học cũng như trong thời

thức, có những phương pháp học tập phù hợp với khả năng của mình.

gian nhàn rỗi, chưa lập được kế hoạch tự học một cách khoa học. Mặt khác đặc

1.2.2 Những hạn chế trong việc tự học các môn khoa học xã hội và

điểm của các môn KHXH&NV là phải đọc nhiều, nghiên cứu nhiều tài liệu,

nhân văn của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân hiện

giành nhiều thời gian tự học nhưng người học còn chủ quan, ít đào sâu suy nghĩ.

nay

Kết quả điều tra cho thấy: Trong những ngày nghỉ giờ nghỉ đồng chí có thường
Đối với học viên

hay tự nghiên cứu các môn KHXH&NV không? có 50% trả lời ít khi, 25% thỉnh

Hiện nay, thiếu sót trong phương pháp tự học của học viên thể hiện ở

thoảng, 20% thường xuyên, 5% chưa khi nào. Kết quả này cho thấy, tuy học

nhiều mặt, học thiếu hệ thống về kiến thức xã hội do đặc điểm đối tượng đào tạo

viên đã có ý thức tự giác trong việc đầu tư thời gian cho tự học, nhưng việc tận

trước đây là những nhân viên chuyên môn kỹ thuật, họ được đào tạo qua trường

dụng thời gian cho việc tự học chưa nhiều.

trung cấp kỹ thuật, học tập các môn chuyên ngành kỹ thuật là chính, họ ít quan

Học viên chưa có phương pháp học phù hợp, chịu ảnh hưởng của phương

tâm đến các môn KHXH&NV, vì vậy mà cách học và cách tiếp cận một vấn đề

pháp học truyền thống là “học thuộc lòng”; chưa có thái độ và tâm lí học tập

đôi khi chưa khoa học, trong khi học có khi chỉ căn cứ vào nguồn tài liệu là sách

đúng đắn nên không tích cực tham gia vào bài giảng của giáo viên, chưa đào sâu

21

22


nghiên cứu tài liệu theo yêu cầu của giảng viên đưa ra; chưa có thói quen hoặc

phát huy được tính chủ động sáng tạo, đôi khi gây ức chế về mặt tâm lý, học

lười làm việc, đóng góp vào bài giảng của giảng viên. Qua điều tra: học viên có

viên cảm thấy mệt mỏi và không tập trung vào nội dung của bài giảng. Theo một

thường xuyên phát biểu đóng góp ý kiến, xây dựng bài trong giờ học các môn

kết quả điều tra, việc sử dụng phương pháp thuyết trình có 35% chú ý ghi, 18%

KHXH&NV không? Kết quả 20% thường xuyên, 32% thỉnh thoảng, 40% ít khi,

chú ý nghe, 2% lơ đãng, 45% chú ý lắng nghe và ghi chép cẩn thận. Như vậy,

8% chưa khi nào. Trong quá trình học, phần lớn học viên còn lệ thuộc vào bài

chất lượng hiệu quả bài giảng chưa thực sự cao, học viên còn thụ động, giảng

giảng của giảng viên, chưa tích cực nghiên cứu giáo trình, tài liệu. Do đó trong

viên dạy cái gì học cái đó.

giờ thảo luận và thực hành học viên ít tranh luận làm sáng tỏ những vấn đề thực

Trong những năm qua việc đổi mới phương pháp giảng dạy đặt ra nhiều

tiễn đặt ra, hoặc ý kiến tranh luận chưa sâu, cách lập luận giải quyết vấn đề chưa

vấn đề, trong đó có việc bồi dưỡng, định hướng, giúp đỡ học viên về phương

chặt chẽ, thiếu tính lôgic khoa học.

pháp tự học, tuy giảng viên đã có những định hướng cho học viên về cách tiếp

Trong quá trình đào tạo, phần lớn học viên thường ở vị trí khách thể, thụ
động tiếp thu kiến thức và tìm cách tái hiện những điều giảng viên đã giảng trên

cận vấn đề phù hợp với từng nội dung môn học, nhưng việc bồi dưỡng, định

hướng đó vẫn chưa được thường xuyên, liên tục.

lớp. Cách thức học tập này đã trở thành một thói quen của không ít học viên.

Trong kiểm tra, thi đánh giá kết quả vẫn còn có bất cập cần phải cải tiến

Thực trạng trên dẫn đến học viên nắm thực chất vấn đề còn hạn chế, chưa chịu

như: ra đề thi có học phần còn đơn giản, chưa đòi hỏi tính suy luận và sáng tạo

khó đào sâu suy nghĩ, tiếp thu kiến thức thụ động, thường rập khuôn một chiều

của người học; đội ngũ cán, bộ giảng viên có lúc chưa thống nhất quan điểm

theo thầy và chấp nhận những giải pháp quen thuộc.

đánh giá, còn chịu tác động yếu tố khác; kết quả thi có bài còn chưa phản ánh

Đối với giảng viên

đúng, chính xác chất lượng của người học. Mặt khác, ở một số học viên chưa có

Trong những năm qua, Học viện Hải Quân đã coi trọng công tác đào tạo,

nhận thức đúng đắn về mục đích, động cơ, trách nhiệm trong học tập, còn có

bồi dưỡng đội ngũ giảng viên nên chất lượng dạy học ngày càng một tăng lên.

biểu hiện dựa dẫm, ỉ lại, ngại học, ngại rèn (học đối phó qui chế, chưa có ý thức

Tuy nhiên, phương pháp, quy trình giới thiệu của giảng viên có lúc chưa kích

học để làm việc và để học tiếp trong suốt đời quân ngũ của mình).

thích được tính say mê, hứng thú, sáng tạo của người học. Việc sử dụng phương

Đối với các tổ chức, đội ngũ cán bộ quản lý

pháp giảng dạy để phù hợp với từng môn học, từng đối tượng là một vấn đề đặt

Hệ thống chỉ huy các cấp tuy đã có sự kiểm tra sát sao trong việc duy trì

ra, đối với phương pháp thuyết trình thì giảng viên trình bày nội dung cần truyền

học viên trong các giờ tự ôn, tuy nhiên việc quản lý hiệu quả còn chưa cao; hệ

đạt cho học viên bằng cách nêu vấn đề theo nội dung yêu cầu, sau đó phân tích,

thống tổ chức cán bộ quản lý ở các Hệ, tiểu đoàn học viên ở Học Viện Hải Quân

giải thích, lấy ví dụ dẫn chứng, chứng minh những nội dung cần truyền đạt cho

còn nổi nên những bất cập, cán bộ quản lý trực tiếp (lớp trưởng) là những học

học viên lĩnh hội. Quá trình này diễn ra theo một chiều thầy giảng, trò nghe và

viên kiêm nhiệm, kinh nghiệm về quản lý chưa nhiều, việc duy trì các chế độ

ghi chép, sau đó về học bài. Trong quá trình giảng rất ít có sự phản hồi thông tin

còn nhiều lỏng lẻo, cán bộ lớp còn ngại nhắc nhở học viên trong các giờ tự ôn,

ngược chiều của học viên. Sử dụng phương pháp thuyết trình trong giảng dạy có

việc duy trì thời gian tự ôn có lúc còn chưa nghiêm túc, chưa có phương pháp tổ

nhiều ưu điểm: trong một thời gian ngắn giảng viên có thể chuyển tải được khối

chức trong việc tự học của học viên, cán bộ cấp trên có lúc chưa kiểm tra kịp

lượng thông tin nhiều cho học viên. Nhưng nếu chỉ sử dụng một phương pháp

thời việc tự học của học viên, việc bồi dưỡng phương pháp tự học cho học viên

này trong giảng bài sẽ làm cho học viên trở thành đối tượng thụ động, không
23

24


còn chưa thường xuyên… tất cả những nguyên nhân trên đều ảnh hưởng rất
nhiều đến chất lượng tự học của học viên.

Ba là: Tác động mặt trái của kinh tế thị trường và các tệ nạn xã hội đã dẫn
đến một số học viên có nhận thức chưa đúng về vị trí, vai trò của việc học tập

Nguyên nhân

các môn KHXH&NV, tư tưởng ngại học và vi phạm kỷ luật trong học tập, thi cử

Ưu điểm

là điều khó tránh khỏi.

Một là, học viên cơ bản đã nhận thức đầy đủ và sâu sắc vị trí, vai trò của

Bốn là: Trong những năm gần đây, số lượng môn học tăng, trong khi đó

việc tự học, tự nghiên cứu các môn KHXH&NV, đã có tính tự giác trong tự học,

đội ngũ giảng viên lại thiếu, cường độ giảng dạy lớn. Thời gian qua mặc dù nhà

tự rèn, xây dựng động cơ học tập, rèn luyện đúng đắn, trau dồi kiến thức về mọi

trường cũng đã có sự đổi mới về phương pháp học tập theo phương pháp mới,

mặt đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của nhiệm vụ, chức trách của người cán bộ chính trị.

đã có nhiều hội thảo về đổi mới phương pháp dạy học như dạy học nhóm,

Hai là, trong quá trình GD–ĐT được sự quan tâm thường xuyên của Đảng

xêmina… tuy nhiên trong quá trình thực tế còn tồn tại nhiều bất cập. Một bộ

ủy, ban giám đốc Học viện, sự chỉ đạo, hướng dẫn của các phòng, khoa giáo

phận giảng viên có phần e ngại khi đổi mới, tìm kiếm phương pháp giảng dạy

viên đã quan tâm đến việc đổi mới toàn diện về nội dung chương trình, phương

theo hướng hiện đại.

pháp giáo dục, trong đó chú trọng bồi dưỡng để nâng cao chất lượng tự học, tự
rèn luyện của học viên.

1.2.3. Sự cần thiết của việc nâng cao chất lượng tự học.
Trong tiến trình phát triển chung của nhân loại, tri thức có vai trò thúc đẩy

Ba là, đội ngũ cán bộ quản lý có kinh nghiệm trong quản lý học viên, có

sự tiến bộ của xã hội, sự phát triển kinh tế, xã hội của một quốc gia đều dựa trên

trình độ, năng lực công tác tốt, duy trì nghiêm các chế độ, có sự kiểm tra, đôn

nền tảng tri thức, muốn có tri thức thì phải phát triển giáo dục. Như Bác Hồ

đốc, nhắc nhở và bồi dưỡng học viên nâng cao chất lượng tự học, xây dựng

thường nói “Non sông Việt Nam có vẻ vang, có sánh vai cùng các cường quốc

được môi trường học tập, rèn luyện tốt đảm bảo được tính định hướng trong quá

năm châu hay không? Chính là nhờ phần lớn công học tập ở các cháu”, dù cho

trình học tập, rèn luyện của học viên.

giáo dục không phải là phương thuốc thần kì có thể thực hiện được mọi mơ ước

Nhược điểm

song dù sao nó cũng là một con đường hơn mọi con đường khác huớng vào phục

Có thể nhận định, việc chất lượng tự học các môn KHXH&NV vẫn còn

vụ phát triển toàn diện con người. Ý thức được tầm quan trọng đó của tri thức

những bất cập nêu trên là do:

giáo dục, nước ta coi giáo dục và đào tạo là quốc sách, Đảng và nhà nước ta

Thứ nhất: Phương pháp học tập của học viên tuy có nhiều tiến bộ, song

đang nỗ lực xây dựng một xã hội học tập với phương hướng, con đường thực

nhìn chung chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra. Học viên các lớp chuyên môn kỹ

hiện là kết hợp đến trường, giáo dục từ xa và tự học. Trong đó tự học để trưởng

thuật đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân đã qua đào tạo ở các trường

thành là vô cùng quan trọng.

trung cấp kỹ thuật trong toàn quân và qua ít nhất 3 năm công tác thực tiễn tại đơn

Một trong những đặc trưng cơ bản, quan trọng nhất trong xã hội tự học là

vị, họ đã có trình độ nhận thức nhất định đó là điều kiện thuận lợi trong quá trình

tư tưởng tự học tập suốt đời. Vì “việc học không bao giờ là muộn”. Quan niệm

học tập, tuy nhiên việc nắm bắt về phương pháp học ở bậc đại học còn hạn chế.

tự học suốt đời nổi lên trong thời đại ngày nay như một chìa khoá mở cửa đi vào

Thứ hai: Công tác quản lý học viên trong giờ tự học cũng còn những bất
cập, sự kiểm tra của cán bộ quản lý có lúc chưa được thường xuyên.

thế kỉ 21 - thế giới của nền kinh tế tri thức. Nó đáp ứng những thách thức của
một thế giới đang thay đổi nhanh chóng trên mọi lĩnh vực. Xuất phát từ sự phát
triến của tri thức không bao giờ dừng lại mà luôn phát triển Trong xã hội tự học

25

26


người ta học vì: học để biết, học để làm người, học để làm việc, học để chung

Nghị quyết 14/2005 của Chính phủ về việc đổi mới giáo dục đại học –

sống – những động cơ này luôn thôi thúc con người ta phải luôn học tập để đạt

Cao đẳng đã đặt ra vấn đề nâng cao chất lượng giáo dục đại học, trong đó việc

đến chân- thiện-mỹ.

đổi mới nội dung, chương trình, giáo trình đào tạo và phương pháp dạy học là

V.I Lênin nói : "Người ta chỉ có thể trở thành người cộng sản khi biết làm

một trong những yêu cầu cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Một trong những

giầu trí óc của mình bằng sự hiểu biết tất cả kho tàng tri thức mà nhân loại đã

đòi hỏi nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo trong nhà trường đại học

tạo ra "4 muốn hiểu biết được tất cả kho tàng tri thức mà nhân loại đã tạo ra thì

– cao đẳng là giúp cho sinh viên có khả năng tự học tự nghiên cứu. Nghị quyết

trước tiên con người phải biết tự mình động não, suy nghĩ, sử dụng các năng lực

Trung ương 2 khoá VIII khẳng định: “Đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo,

trí tuệ của mình để tìm tòi học hỏi, tức là phải có khả năng tự học. Tự học là nói

khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của

đến nội lực của người học, chất lượng của học tuỳ thuộc chủ yếu vào nội lực, dù

người học. Từng bước áp dụng các phương pháp dạy học tiên tiến và phương

điều kiện tác động từ bên ngòai đối với họat động học tốt đến mấy, nhưng nếu

tiện dạy dạy học hiện đại vào quá trình dạy học, bảo đảm điều kiện và thời gian

con người không có đủ nỗ lực bản thân để tự học, tự biến đổi mình đến mức cần

tự học, tự nghiên cứu cho sinh viên; nhất là sinh viên đại học”. Trong khoản b

thiết thì không thể nào đạt được mục tiêu mong muốn.

điều 36, luật Giáo dục cũng ghi rõ “Phương pháp giáo dục đại học phải coi trọng

Theo chủ tịch Hồ Chí Minh, mỗi cán bộ, đảng viên có vị trí nhất định

việc bồi dưỡng năng lực tự học, tự nghiên cứu, tạo điều kiện cho người học phát

trong bộ máy nhà nước, do đó phải không ngừng học tập để nâng cao trình độ

triển tư duy sáng tạo, rèn luyện kỹ năng thực hành, tham gia nghiên cứu, thực

hiểu biết mọi mặt, có tư duy độc lập và sáng tạo, cải tiến phương pháp làm việc,

nghiệm ứng dụng”.

nâng cao chất lượng công tác. Theo Người, vấn đề học tập là “suốt đời” chứ

Có thể nói, chất lượng tự học là nhân tố trực tiếp trong việc nâng cao chất

không phải chỉ là lớp học, khoá học hoặc mang tính “thời vụ”, rồi sau đó lại

lượng đào tạo ở các trường đại học. Khi một học sinh trở thành một sinh viên

“đâu vào đấy”. Người chống thói qua loa đại khái, lười học, lười suy nghĩ dẫn

đại học, họ bắt đầu phải làm quen với phương thức học tập hoàn toàn mới mẻ. Ở

đến tình trạng khi giải quyết công việc thì “được chăng hay chớ”, “gặp đâu làm

trung học, học sinh chỉ cần nắm vững những kiến thức được cô giáo truyền

đấy”, chất lượng công việc thấp, không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Do đó,

giảng ở trên lớp là đủ và giáo viên kiểm tra, đánh giá học sinh qua việc thuộc bài

Người yêu cầu cán bộ, đảng viên phải “Ham học tập để nâng cao trình độ của

là được. Song ở đại học thì khác hẳn, tự học đóng vai trò hết sức quan trọng,

mình” và coi đây là một tiêu chuẩn, một giá trị đạo đức của người cán bộ, đảng

quyết định đến chất lượng GD–ĐT ở đại học, tự học là phương pháp, cách thức

viên, từ đó, Người vạch rõ phương hướng, nhiệm vụ đối với cán bộ, đảng viên là

cơ bản của mỗi sinh viên phải quán triệt. Bởi vì, phương hướng chủ yếu của

không được sao nhãng việc học tập, phải tu dưỡng không ngừng, đối với người

trường đại học là biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo mà thực chất

cán bộ “chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ”. Người đặt lên

là làm cho sinh viên tự hoàn thiện và làm phong phú thêm vốn tri thức bằng sự

hàng đầu “lấy tự học làm cốt”7, cán bộ, đảng viên phải biết “tự động học tập”,

nỗ lực tự học, tự nghiên cứu. Sinh viên đại học, học phương pháp là chủ yếu.

phải xác định tư tưởng cho đúng, học tập phải trở thành nhu cầu, thói quen, hành

Giờ đây, thầy cô giáo đóng vai trò là những người hướng dẫn học tập, và các giờ

vi hàng ngày của cán bộ, đảng viên. Cán bộ nào lười học, lười suy nghĩ, không

lên lớp chỉ cung cấp được những kiến thức cơ bản nhất, những tài liệu cơ bản,

thường xuyên tiếp nhận, cập nhật thông tin mới, những hiểu biết mới cũng là

còn việc học tập của sinh viên là sắp xếp trình tự, thời gian để nghiên cứu nắm

một biểu hiện suy thoái về đạo đức.

tài liệu cơ sở và cả tài liệu tham khảo mở rộng. Thêm vào đó, không còn sự

5

6

27

28


kiểm tra sát sao của giáo viên, kết quả học tập được đánh giá bằng việc tiếp thu

lựa chọn cuộc sống cho mình. Hơn thế, tự học thúc đẩy sinh viên lòng ham học,

tài liệu, kiến thức, tìm ra tri thức mới... Kết quả này phụ thuộc vào bản thân sinh

ham hiểu biết, khát khao vươn tới những đỉnh cao của khoa học, sống có hoài

viên là chủ yếu. Công tác tự học của sinh viên ngày càng tăng lên, ngày càng đòi

bão, ước mơ. Do vậy, mỗi sinh viên hãy xây dựng cho mình một thói quen, một

hỏi nhiều cố gắng nỗ lực vì chỉ có việc tự học mới trang bị cho mình kiến thức

phương thức để nâng cao chất lượng tự học một cách tốt nhất.

mới nhất, khoa học nhất và thu được nhiều kinh nghiệm cho thực tiễn hoạt động
và đạt kết quả như mong muốn.

Như vậy có thể khái quát rằng tự học là một hình thức học nhằm giúp cho
người học lĩnh hội, củng cố kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, trong quá trình tự học,

Bên cạnh đó, nâng cao chất lượng tự học còn giữ vai trò lớn lao trong việc

người học tự xử lý thông tin đã lĩnh hội, tìm tòi khám phá tri thức mới, vận dụng

nâng cao thành tích, hoạt động trí tuệ của sinh viên trong việc hiểu và tiếp thu tri

tri thức vào giải quyết các nhiệm vụ học tập, từng bước biến tri thức do người

thức mới, nhiều nhà giáo dục nổi tiếng đã nêu lên sự cấp thiết phải khéo léo tổ

dạy truyền đạt kiến thức trong tài liệu thành kiến thức của bản thân, từ đó giúp

chức việc tự học cho sinh viên. Tự học với sự nỗ lực và tư duy sáng tạo đã tạo

cho người học phát triển tư duy độc lập, sáng tạo, hình thành niềm tin khoa học,

điều kiện cho việc tìm hiểu tri thức một cách sâu sắc, hiểu rõ bản chất của chân

sự hứng thú, say mê học tập. Trong các nhà trường quân đội, hoạt động tự học

lý. Trong quá trình tự học, sinh viên sẽ gặp nhiều vấn đề mới và việc đi tìm giải

còn tạo điều kiện cho học viên nắm được cách thức tổ chức quản lý hoạt động tự

đáp cho những vấn đề ấy là cách tốt nhất để kích thích hoạt động trí tụê cho sinh

học, đảm nhiệm được chức trách người cán bộ lãnh đạo, chỉ huy, quản lý hoạt

viên. Nếu thiếu đi sự nỗ lực tự học của bản thân sinh viên thì kết quả không thể

động tự học của bộ đội ở đơn vị được đảm nhiệm một cách có hiệu quả.

cao cho dù có điều kiện ngoại cảnh thuận lợi đến mấy (thầy giỏi, tài liệu hay).

Năng lực hoạt động thực tiễn của người cán bộ chính trị có được thông

Theo Aditxterrec: "Chỉ có truyền thụ tài liệu của giáo viên mà thôi thì dù có

qua kết quả tác động tổng hợp của các hoạt động: GD – ĐT ở các nhà trường, tự

nghệ thuật đến đâu chăng nữa cũng không đảm bảo được việc lĩnh hội tri thức

học tập, tự tu dưỡng bản thân của người cán bộ…trong các hoạt động đó, hình

của học sinh. Nắm vững kiến thức thực sự lĩnh hội chân lý, cái đó học sinh phải

thức tự học tập, tự tu dưỡng, đặc biệt là chất lượng tự học các môn KHXH&NV

tự mình làm lấy bằng trí tụê của bản thân", điều đó lại khẳng định thêm vai trò

có vai trò vị trí rất quan trọng, nó luôn thâm nhập, đan quện và là một nhân tố

của việc nâng cao chất lượng tự học. Tự học được tổ chức tốt không những cung

trực tiếp góp phần tạo nên kết quả, chất lượng, uy tín của người cán bộ chính trị.

cấp cho sinh viên những kiến thức mới, bổ ích mà còn giúp họ rất nhiều trong

Suy đến cùng, nguồn gốc sâu xa của mọi sự vận động, phát triển của sự vật, hiện

công việc sau này khi họ trở thành những người chủ thực sự góp phần xây dựng

tượng đều thông qua quá trình tự thân vận động, là một trong những yếu tố trực

đất nước. Họ có năng lực hoạt động thực tiễn hay không? Chất lượng công tác

tiếp quyết định đến chất lượng và hiệu quả trong học tập, tu dưỡng, rèn luyện

như thế nào? phụ thuộc phần lớn vào chất lượng tự học. Xã hội ngày càng phát

của mình. Người cán bộ chính trị muốn có năng lực hoạt động thực tiễn tốt trước

triển và ngày càng có nhiều phát kiến vĩ đại thì cần phải có những con người

hết phải tận dụng được tối đa thời gian học tập, rèn luyện mà bản thân được đào

toàn diện. Bí quyết để chiến thắng là trang bị cho mình những tri thức toàn diện,

tạo trong trường, phát huy hết khả năng trong việc tự học để không ngừng nâng

đây cũng là nhiệm vụ đặt ra cho công tác tự học, không chỉ có vậy, tự học còn

cao trình độ về mọi mặt, trong đó trình độ nhận thức về các môn KHXH&NV là

có vai trò to lớn trong việc giáo dục, hình thành nhân cách cho sinh viên. Việc tự

một trong những điều kiện cần thiết để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động

học rèn luyện cho sinh viên thói quen độc lập suy nghĩ, độc lập giải quyết vấn đề

công tác Đảng, công tác chính trị của người cán bộ chính trị.

khó khăn trong nghề nghiệp, trong cuộc sống, giúp cho họ tự tin hơn trong việc
29

30


Kết luận chương 1

Chương 2

Nâng cao chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên đào tạo

Những giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng tự học các môn

cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân hiện nay là một nội dung quan trọng, trực

khoa học xã hội và nhân văn của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở học

tiếp góp phần bồi dưỡng, rèn luyện trình độ kiến thức lý luận, khả năng tư duy

viện Hải Quân hiện nay.

sáng tạo, trình độ tổ chức hoạt động thực tiễn, phương pháp tác phong công tác

Để nâng cao chất lượng tự học nói chung và tự học các môn KHXH&NV

của người chính trị viên được hình thành phát triển trong quá trình học tập rèn

của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân hiện nay cần có

luyện tại Học viện Hải Quân.

những giải pháp mang tính đồng bộ, sự kết hợp của nhiều yếu tố chủ quan và

Xuất phát từ cơ sở lý luận việc nâng cao chất lượng tự học, sự cần thiết

khách quan đó là những yếu tố trực tiếp chi phối đến hoạt động và chất lượng tự

phải nâng cao chất lượng tự học và đặc điểm tự học các môn KHXH&NV; xuất

học của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân hiện nay, vì vậy

phát từ thực trạng chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên đào tạo

cần tập trung vào một số giải pháp cơ bản sau.

cán bộ chính trị ở Học viện Hải Quân hiện nay, vì vậy yêu cầu phải nâng cao
chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở
Học viện Hải Quân là vấn đề cấp thiết hiện nay.

2.1. Nâng cao nhận thức về việc tự học các môn khoa học xã hội và
nhân văn cho học viên đào tạo cán bộ chính trị ở học viện Hải Quân.
Đây là giải pháp quan trọng cả trong lý luận và thực tiễn người học. Chủ
tịch Hồ Chí Minh thường nói: Muốn học tập, rèn luyện có kết quả tốt thì phải có
động cơ đúng, trách nhiệm cao, tự học, tự rèn luyện cũng giống như “mài ngọc
luyện vàng”, ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong. Người chỉ
ra rằng “Năng lực của con người không phải hoàn toàn do tự nhiên mà có, mà
một phần lớn do công tác luyện tập mà có”. Với Hồ Chí Minh, tự học được xem
như một quy luật tồn tại, sự tự khẳng định và phát triển cá nhân; là điều kiện tiên
quyết để hình thành và phát triển phẩm chất và năng lực toàn diện của mỗi
người. Điều quan trọng hàng đầu, người học xác định rõ mục đích học tập và
xây dựng động cơ học tập đúng đắn. Theo Người, mục đích của việc học tập là:
“Học để làm việc, làm người, làm cán bộ, học để phụng sự đoàn thể, phụng sự
giai cấp và nhân dân, phụng sự Tổ quốc và nhân loại”8
Trước hết mỗi học viên cần nhận thức đầy đủ và sâu sắc vị trí, vai trò của
việc tự học, tự nghiên cứu; cần thấy tự học, tự nghiên cứu là hình thức đòi hỏi
tính độc lập cao, qua đó giúp cho bản thân củng cố, mở rộng, đào sâu, hệ thống
hóa kiến thức, đồng thời rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, phát triển tư duy độc lập,
sáng tạo, vận dụng và giải quyết được những vấn đề thực tiễn đặt ra một cách
khoa học.

31

32


Yêu cầu từng học viên xây dựng kế hoạch nghiên cứu của cá nhân đảm

Một là: Tiếp tục đổi mới nội dung chương trình, phương pháp dạy học.

bảo tính khoa học, triển khai thực hiện nghiêm túc, chống thái độ đơn giản, xem

Chương trình nội dung dạy học phải được đổi mới theo hướng đảm bảo

nhẹ hoặc biểu hiện đối phó. Bên cạnh đó, với mỗi nội dung, môn học thì mỗi

thực hiện mục đích giáo dục toàn diện của Đảng, đảm bảo được tính hiện đại,

người cần biết lựa chọn phương pháp phù hợp. Thái độ và trách nhiệm học tập

tính tư tưởng, tính giáo dục, không ngừng tăng cường tính thực tiễn, đồng thời

của học viên với các môn KHXH&NV được thể hiện rõ ở việc nhận thức đúng

phải làm cho các kiến thức ngày càng mang tính tổng hợp, khái quát, đáp ứng

đắn về mục đích, yêu cầu, nội dung cần đạt được của từng môn học cũng như

với sự phát triển tư duy của người học. Phương pháp dạy học phải tiếp tục đổi

tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo trong quá trình học tập. Đó là quá trình

mới theo hướng “dạy cách học”, nhằm trang bị cho người học phương pháp tự

mỗi học viên phát huy vai trò chủ thể trong hoạt động nhận thức, biến quá trình

học, tự nghiên cứu để họ có thể sử dụng suốt đời. Tăng cường các phương pháp

đào tạo thành tự đào tạo. Để có được động cơ thái độ trách nhiệm học tập đúng

dạy học thực hành, đẩy mạnh việc nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin

đắn, nhất thiết phải thông qua công tác giáo dục của nhà trường, giảng viên, cán

trong dạy học nhằm nâng cao trình độ hiện đại của các phương pháp dạy học. Vì

bộ quản lý, các tổ chức trong đơn vị và đặc biệt là quá trình tự giáo dục, sự nỗ

vậy phương pháp dạy học của giảng viên cũng ảnh hưởng không nhỏ đến khả

lực, tự giác vươn lên của người học. Ngay từ đầu mỗi học viên cần phải tự giác

năng tư duy, tích cực của học viên. Trong một bài học, giảng viên nên kết hợp

quán triệt một cách nghiêm túc về mục tiêu yêu cầu đào tạo của Nhà trường

nhiều phương pháp giảng dạy để học viên có thể nắm bài một cách tốt nhất.

cũng như yêu cầu về phẩm chất năng lực của người cán bộ chính trị. Phải nhận

Để phát huy được tính tự giác, tích cực trong tự học, tự nghiên cứu của

thức đúng đắn việc học tập đó là ''Học để biết, học để làm người, học để làm cán

học viên đào tạo cán bộ chính trị, giảng viên cần định hướng đúng chủ đề, lĩnh

bộ, để phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân''.

vực nghiên cứu; xác định rõ giá trị thực tiễn của vấn đề, tức là hướng tới coi

Muốn vậy, mỗi học viên phải chủ động tìm hiểu những đặc điểm, yêu cầu

trọng việc bồi dưỡng năng lực tự học, tự nghiên cứu, tạo điều kiện cho học viên

của môn học nắm được những thuận lợi, khó khăn trong quá trình học tập. Qua

phát triển tư duy sáng tạo, rèn luyện kỹ năng tự nghiên cứu trong hoạt động thực

đó, rút ra những biện pháp khắc phục khó khăn, lập kế hoạch học tập và chuẩn

tiễn sau này. Bên cạnh đó giảng viên cần kịp thời phát hiện, uốn nắn những sai

bị đầy đủ về vật chất, tâm lí, thể lực cho quá trình học tập. Ngoài ra từng học

lệch trong nhận thức của học viên để họ ngày càng hoàn thiện.

viên phải luôn có ý thức tự rèn luyện bản thân, xây dựng ý chí và nghị lực để sẵn

Trước mỗi bài giảng, giảng viên chỉ rõ những tài liệu mà người học cần

sàng vượt qua mọi khó khăn trở ngại trong học tập, luôn đặt ra những yêu cầu

tìm đọc là những tài liệu nào? ở đâu? trong tài liệu đó thì cần phải đọc chỗ nào

cao trong học tập để tự mình phấn đấu vươn lên đạt cho được yêu cầu đó. Đồng

và ghi chép ra sao? Đồng thời, giảng viên nêu ra vấn đề mà học viên cần chuẩn

thời, tích cực đấu tranh với những biểu hiện tiêu cực, tư tưởng ngại khó, ngại

bị trước thông qua những câu hỏi gợi mở, hay những bài tập… để yêu cầu người

khổ; tư tưởng ỉ lại, trông chờ vào các mối quan hệ để được điểm cao. Trên thực

học phải chuẩn bị trước khi buổi học diễn ra. Chính nhờ có quá trình chuẩn bị tài

tế, những hạn chế này vẫn còn tồn tại không ít ở người học, cần phải được khắc

liệu trước cho nên người học hoàn toàn chủ động thực hiện nhiệm vụ của mình

phục triệt để trong thời gian tới.

trong suốt buổi học.

2.2. Phát huy vai trò của các tổ chức, cán bộ quản lý, giảng viên khoa

Sau mỗi bài giảng: giảng viên yêu cầu học viên về nhà tiếp tục đọc phần

xã hội trong việc bồi dưỡng, nâng cao chất lượng tự học cho học viên đào

nào mà trên lớp chưa thực hiện xong, giảng viên giới thiệu thêm tài liệu tham

tạo cán bộ chính trị ở học viện Hải Quân.

khảo yêu cầu học viên nghiên cứu đọc thêm để mở rộng kiến thức đồng thời đưa

33

34


ra những câu hỏi để kiểm tra khả năng tự đọc, tự nghiên cứu của sinh viên ở nhà

đặt ra yêu cầu cao hơn cả về nội dung, phương pháp trình bày, kỹ năng lập luận,

như thế nào.

từ đó khắc phục thái độ tự thỏa mãn, dừng lại của học viên. Sau những lần viết

Để nâng cao ý thức tự học, tự rèn luyện, người học không những phải có

thu hoạch, tiểu luận, tham luận khoa học của học viên nên tổ chức tiến hành rút

động cơ thái độ tự học đúng đắn mà còn phải có phương pháp tự học khoa học.

kinh nghiệm để họ tự đánh giá đúng khả năng, trình độ, tự học, tự nghiên cứu

Vì vậy cần bồi dưỡng cho học viên kỹ năng nghe, đọc sách ghi nhớ bài, làm bài

của bản thân, qua đó điều chỉnh phương pháp, khắc phục những hạn chế nhằm

tập, chuẩn bị thảo luận, thu thập thông tin, tự nghiên cứu, biết tập trung tư

nâng cao hơn nữa chất lượng tự học, tự nghiên cứu.

tưởng, tiết kiệm thời gian, xây dựng kế hoạch tự học… đáp ứng yêu cầu của
Nghị quyết 86/NQ – ĐUQSTW của Đảng ủy quân sự Trung ương về công tác

Hai là: Phát huy vai trò các tổ chức, cán bộ quản lý, trong nâng cao chất
lượng tự học, tự nghiên cứu của học viên.

giáo dục – đào tạo trong tình hình mới “Đẩy mạnh việc vận dụng phương pháp

Trong sự nghiệp giáo dục đào tạo tại nhà trường đội ngũ cán bộ quản lý

dạy học hiện đại, sát thực tế, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và bồi

không chỉ là người lãnh đạo, chỉ huy ở các đơn vị mà còn là người thầy trực tiếp,

dưỡng năng lực tư duy, rèn luyện năng lực hoạt động thực tiễn cho người học ”.

người tổ chức huấn luyện, giáo dục, rèn luyện cho mỗi học viên hình thành ở họ

Để thực hiện thắng lợi mục tiêu, yêu cầu đào tạo cán bộ chính trị ở Học viện Hải

những phẩm chất cần thiết về chính trị, tư tưởng, đạo đức và tác phong công

Quân đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới cần có nhiều giải pháp

tác... chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho học viên.

đồng bộ và sự kết hợp của nhiều yếu tố, nhưng trong đó vấn đề đẩy mạnh, nâng

Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chỉ huy đơn vị của Học viện Hải Quân là những

cao quá trình tự học tập và tự nghiên cứu của người học lên ngang tầm với yêu

người cán bộ ưu tú được rèn luyện học tập tại các học viện, nhà trường trong

cầu nhiệm vụ là vấn đề cấp bách và quan trọng. Khi hướng dẫn học viên tự

quân đội, có kinh nghiệm lãnh đạo chỉ huy đơn vị. Họ là những người có lập

nghiên cứu, giảng viên căn cứ vào những vấn đề đã lựa chọn khêu gợi cho học

trường tư tưởng vững vàng, có niềm tin tuyệt đối vào Đảng, vào con đường đi

viên cách tiếp cận vấn đề nội dung nghiên cứu, yêu cầu đạt được, phương pháp

lên chủ nghĩa xã hội vào công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Họ

nghiên cứu, hướng vận dụng liên hệ thực tiễn, các tài liệu nghiên cứu, tham

là những người có bản lĩnh vững vàng, được đào tạo cơ bản nên có trình độ

khảo. Trong quá trình người học tự học tập, tự nghiên cứu, giảng viên cần giúp

chuyên môn nghiệp vụ cao, có kinh nghiệm trong quản lý, mặt khác họ cũng là

đỡ những vấn đề người học chưa giải quyết được, chưa thống nhất về nhận thức

những giảng viên dày dặn kinh nghiệm được đưa về các tiểu đoàn, hệ để trải qua

hoặc những vấn đề mới nảy sinh để đưa ra giải quyết tiếp trong quá trình thảo

thực tiễn, vì vậy đây là yếu tố quan trọng giúp người chỉ huy đơn vị trở thành

luận. Những nội dung hướng dẫn tự nghiên cứu là những nội dung trong chương

một tấm gương sáng, là người thầy trực tiếp để học viên noi theo. Mọi lời nói,

trình huấn luyện, gắn với hoạt động thực tiễn, những tài liệu nghiên cứu và tổ

cử chỉ, hành động, thái độ, phong cách ứng xử của họ đều là những bài học có

chức kiểm tra, thi đánh giá kết quả nhằm khắc phục tình trạng học lệch, học tủ

tác động trực tiếp đến việc hình thành bản lĩnh phong cách cho người học.

và thụ động trong quá trình học tập của người học

Người cán bộ đơn vị là những người có kinh nghiệm chỉ huy, quản lý học viên,

Để tạo nhu cầu tự thân cho mỗi học viên trong quá trình tự học tập,

là người thường xuyên sống gần gũi với học viên. Do đó, là người nắm bắt và

nghiên cứu thì các khoa chuyên ngành KHXH&NV cần thường xuyên tổ chức

hiểu sâu sắc nhất về tâm tư nguyện vọng, trình độ kiến thức năng lực của học

sinh hoạt chuyên đề, sinh hoạt học thuật, hội thảo khoa học có sự tham gia của

viên, đây là điều kiện thuận lợi để đội ngũ cán bộ quản lý xây dựng cho người

học viên. Trong đánh giá kết quả thu hoạch, tiểu luận… các khoa cũng cần phải

học có thái độ, động cơ học tập đúng đắn. Đội ngũ cán bộ quản lý phải thường

35

36


xuyên tổ chức phương pháp tự học tập, rèn luyện cho học viên, hàng tháng tổ

đơn vị. Tinh thần, thái độ, trách nhiệm và kết quả tự học tập, tự rèn luyện của

chức những buổi rút kinh nghiệm học tập, lấy ý kiến đóng góp của học viên từ

học viên phải là một tiêu chí để đánh giá khen thưởng cuối năm.

đó đề ra những phương pháp học tập hiệu quả Ngoài ra, cán bộ đơn vị còn có
trách nhiệm chăm lo đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần cho người học tạo điều
kiện để họ yên tâm học tập, rèn luyện.

Ba là: bảo đảm tốt cơ sở vật chất, tài liệu phục vụ tự học, tự nghiên cứu
của học viên
Đảm bảo đầy đủ cơ sở vật chất cho quá trình tự học, tự nghiên cứu của

Để nâng cao ý thức tự học, tự nghiên cứu của học viên trước hết cán bộ

học viên là một yêu cầu cần thiết. Trên cơ sở chương trình đào tạo của nhà

quản lý cần quán triệt kỹ nhiệm vụ huấn luyện, nhất là quán triệt sâu sắc mục

trường, cơ quan chức năng cần xây dựng và thiết kế chương trình phù hợp và

đích, yêu cầu, nội dung học tập của từng đề mục để từ đó xây dựng cho người

cân đối giữa thời gian tự nghiên cứu với các chương trình dạy học khác; phối

học động cơ, thái độ và ý thức trách nhiệm học tập đúng đắn; quán triệt cho đơn

hợp với khoa chuyên ngành bổ sung đưa vào chương trình nghiên cứu những nội

vị tự giác chấp hành nghiêm các quy định trên giảng đường, chấp hành nghiêm

dung có giá trị lý luận và đáp ứng được sự đòi hỏi của thực tiễn.

kỷ luật, duy trì hiệu quả giờ tự học của học viên, đồng thời động viên bộ đội

Công tác bảo đảm cơ sở, vật chất, tài liệu có ảnh hưởng quan trọng đến

khắc phục khó khăn quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ huấn luyện trong mọi

chất lượng học tập, nghiên cứu của học viên, nhất là trong thời đại tri thức mạng

điều kiện. Nắm chắc nội dung, tiến trình huấn luyện, hiệp đồng chặt chẽ với

như hiện nay. Mặc dù Học viện Hải Quân đã có hệ thống thư viện điện tử, với

giảng viên, cơ quan và đơn vị bảo đảm vật chất huấn luyện đủ về số lượng, có

các mạng nội bộ và mạng internet khai thác trong thư viện cũng như ở trung tâm

chất lượng tốt, bảo đảm đúng thời gian địa điểm huấn luyện.

tin học… Tuy nhiên, để công tác bảo đảm tài liệu đạt chất lượng tốt hơn, các cơ

Cán bộ quản lý luôn bám sát đơn vị, theo dõi nắm chắc chất lượng học tập

quan chức năng cần rà soát, tính toán số đầu sách, tài liệu tương ứng với số

đến từng học viên, qua từng ngày, từng đề mục, trao đổi cùng giảng viên lập kế

lượng học viên hàng năm để đảm bảo đầy đủ; bổ sung kịp thời tài liệu tham

hoạch học tập, kế hoạch hoạt động phương pháp, kế hoạch bồi dưỡng cho từng

khảo có liên quan, tăng về số lượng và chủng loại các tài liệu như sách tham

đối tượng (giỏi, khá, trung bình, yếu), đặc biệt là kế hoạch tổ chức ôn luyện

khảo, sách chuyên khảo, chuyên đề khoa học đã được nghiệm thu, công bố; báo,

ngoài giờ. Quá trình ôn luyện, cán bộ quản lý có thể tham gia cùng giảng viên để

tạp chí chuyên ngành. Bên cạnh đó mở rộng giao lưu liên kết mạng với các học

uốn nắn, sửa sai cho người học. Tránh tư tưởng khoán trắng cho giảng viên, coi

viện, nhà trường ngoài quân đội, các trung tâm nghiên cứu và ứng dụng khoa

chất lượng học tập là trách nhiệm của giảng viên, còn cán bộ quản lý chỉ có

học trong và ngoài quân đội. Hàng năm tăng cường hội thảo khoa học ở cấp

trách nhiệm bảo đảm thời gian, vật chất và duy trì kỷ luật...

khoa và học viện, tạo điều kiện để học viên các chuyên ngành vừa tích cực

Lãnh đạo, chỉ huy cần tích cực truyền đạt kinh nghiệm hoạt động thực tiễn

nghiên cứu tham gia thông qua đó nắm các thông tin tri thức khoa học.

cho học viên, định hướng rõ những nội dung đã học, có chế độ kiểm tra thường

Sử dụng tốt các hình thức, biện pháp, phương tiện dạy học vào trong quá

xuyên việc tự học, tự rèn của học viên, có chính sách biểu dương, khen thưởng,

trình đào tạo đội ngũ chính trị viên. Phương tiện giảng dạy là những công cụ hỗ

nhân rộng điển hình người tốt, việc tốt, đơn vị tốt, kiên quyết xử lý nghiêm

trợ trong tiết học trên lớp nhằm làm sáng tỏ những điều cần trình bày của giảng

những học viên vi phạm kỷ luật. Đồng thời đưa vấn đề tự học, tự rèn luyện của

viên và trực quan hóa các nội dung giảng dạy, giúp học viên tiếp thu dễ dàng

học viên vào nghị quyết lãnh đạo của tổ chức đảng, vào kế hoạch công tác của

tham gia học tập một cách chủ động tích cực. Các phương tiện giảng dạy được
đề cập ở đây có thể sử dụng cho giảng dạy nhiều nội dung, nhiều đối tượng khác

37

38


nhau, khác với giáo cụ chỉ thích hợp cho một môn học, một đối tượng nhất định.

tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục phát huy tính tích cực , sáng tạo

Việc sử dụng phương tiện trong giảng dạy không những đòi hỏi phải thay đổi

của người học, khắc phục lối truyền thụ một chiều”9. Bàn về chủ trương đổi mới

cách giảng dạy và học tập truyền thống, thụ động mà còn đáp ứng yêu cầu của

trong GD – ĐT Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng cũng

phương pháp giảng dạy hiện đại, lôi cuốn học viên tham gia chủ động tích cực

xác định: “Đổi mới cơ cấu tổ chức, nội dung, phương pháp dạy và học theo

vào học tập, biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo. Hiện nay, trong

hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa. Phát huy trí sáng tạo, khả năng vận dụng, thực

các nhà trường quân đội có điều kiện thuận lợi đảm bảo cho công tác giảng dạy

hành của người học”10.

như: sự trưởng thành nhanh chóng của đội ngũ giáo viên; bề dày kinh nghiệm

Tự học tập trên cơ sở những kiến thức, kinh nghiệm được trang bị là

truyền thống trong giảng dạy của các nhà trường; cơ sở vật chất phục vụ cho

phương pháp ưu việt để trau dồi, phát triển những phấm chất, nhân cách người

công tác đào tạo đang từng bước được cũng cố, tăng cường. Nếu sử dụng tốt các

cán bộ chính trị tương lai. Để được vậy người học phải có kế hoạch tự học tập,

phương tiện dạy học hiện đại vào dạy học thì chất lượng dạy học sẽ nâng lên.

tự tu dưỡng thật tốt, người học phải biết tranh thủ thời gian và điều kiện thuận

2.3. Phát huy vai trò tích cực của cá nhân học viên đào tạo cán bộ
chính trị trong việc nâng cao chất lượng tự học các môn khoa học xã hội và

lợi, ra sức học tập và nghiên cứu khoa học để từng bước nâng cao trình độ của
mình về mọi mặt.
Nâng cao chất lượng tự học, tự nghiên cứu của học viên là yếu tố trực tiếp

nhân văn ở học viện Hải Quân.
+ Nhận thức về vai trò tích cực của cá nhân học viên đào tạo cán bộ

chính trị trong việc nâng cao chất lượng tự học các môn KHXH&NV.

quyết định đến chất lượng đào tạo. Để đạt được kết quả tốt, người học phải phát
huy phương pháp học tập chủ động của cá nhân, độc lập tiếp xúc tài liệu trước

Nhận thức là quá trình phản ánh thế giới khách quan vào đầu óc con

khi nghe giảng và xử lý thông tin sau khi nghe giảng viên giảng bài, đây là việc

người, trong hoạt động nhận thức người học có vai trò là chủ thể lĩnh hội kiến

làm cần được tiến hành thường xuyên, liên tục của người học. Sau khi nghe

thức. Kết quả nhận thức phụ thuộc rất lớn vào tính tích cực chủ động của mỗi

giảng ở lớp, người học phải tái hiện lại nội dung bài giảng trên lớp; trên cơ sở

người. Bởi vậy, trong quá trình huấn luyện muốn có kết quả cao, cùng với việc

hiểu bài để suy luận phát triển một số nội dung trong tài liệu, giáo trình; biết

phát huy vai trò của người dạy, người học phải phát huy vai trò chủ thể, tích cực,

thực hiện các thao tác của tư duy một cách khoa học, có hiệu quả; biết trình bày,

tự giác, sáng tạo trong học tập.

diễn đạt những kết quả nghiên cứu, tìm tòi một cách chặt chẽ, lôgic và có sức

Thực tế cho thấy, quá trình tự học chỉ mang lại kết quả, khi học viên có

thuyết phục. Ngoài ra người học phải đọc thêm các tài liệu liên quan để hiểu sâu,

nhận thức đúng, tích cực chủ động, biết biến quá trình đào tạo thành quá trình tự

mở rộng và đưa ra cách giải quyết vấn đề mà bản thân chưa hiểu sâu. Phương

đào tạo. Với các môn KHXH&NV việc phát huy tính tích cực chủ động trong

pháp tự học tốt phải dựa trên nền tảng gắn kết nội dung chặt chẽ giữa nội dung

quá trình học tập của người học càng có ý nghĩa quan trọng.

kiến thức lý luận với thực tiễn, không thể có phương pháp tự học đạt kết quả cao

Để nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ cán bộ chính trị cấp phân đội,

nếu không nắm chắc nội dung xa rời thực tiễn. Có thể nói, việc xây dựng

trong quá trình đào tạo tại Học viện Hải Quân, vấn đề phát huy tính tích cực, chủ

phương pháp tự học một cách khoa học, kết hợp với nắm chắc nội dung kiến

động tự học tập, rèn luyện của học viên là biện pháp rất quan trọng. Bởi vì kết

thức lý luận và thực tiễn là một trong những biện pháp quan trọng để nâng cao

quả GD – ĐT phụ thuộc rất lớn vào sự nỗ lực chủ quan của chính đội ngũ học

chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên đào tạo cán bộ chính trị ở

viên. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng chỉ rõ: “ Tiếp

Học viện Hải Quân hiện nay.

39

40


Mỗi học viên cần phải tự giác, nỗ lực tự học, tự rèn, xây dựng động cơ
học tập, rèn luyện đúng đắn nhằm trau dồi về mọi mặt đáp ứng yêu cầu đòi hỏi

thái độ nghiêm túc, không dấu dốt, không được tự cho mình là đã biết đủ rồi,
biết hết rồi.

của nhiệm vụ, chức trách của người cán bộ chính trị. Để hoạt động tự học, tự rèn

Xuất phát từ bản chất của phương pháp dạy học tích cực là người học tự

đi vào nề nếp và tiến hành có chất lượng, hiệu quả, yêu cầu trước hết phải giáo

tìm ra kiến thức, tự tìm tòi nghiên cứu, phát huy tính năng động, độc lập tư duy

dục cho học viên thấy rõ đây là yêu cầu khách quan và biện pháp mang tính bắt

sáng tạo, biến quá trình đào tạo trở thành quá trình tự đào tạo. Mặt khác hai quá

buộc, phải nhận thức và thực hiện tốt khẩu hiệu: Học, học nữa và học mãi, coi

trình dạy và học có liên quan biện chứng với nhau, nếu chỉ đổi mới phương pháp

học tập là trách nhiệm đối với người học viên và phải được quy định thành chế

giảng dạy mà không đổi mới phương pháp tự học của học viên thì không mang

độ, lười học tập, rèn luyện cũng là biểu hiện của sự thoái hoá… từ đó đặt ra yêu

lại hiệu quả đào tạo. Do vậy người học phải tích cực, chủ động, tìm tòi, lựa chọn

cầu cao về tinh thần trách nhiệm cho mỗi học viên trong tự học, tự rèn và phải

cho mình một phương pháp học tập hợp lý. Theo lý luận giáo dục hiện đại thì

được từng người gương mẫu thực hiện đầy đủ. Trong từng thời gian, người học

dưới dạng này hay dạng khác, phương pháp học tập tích cực, chủ động là

viên phải có kế hoạch thường xuyên tự học tập nâng cao trình độ lý luận chính

phương pháp tối ưu nhất đem lại hiệu quả thực sự cho người học.

trị, tích luỹ kinh nghiệm, rèn luyện phương pháp công tác khoa học.
+ Nâng cao ý thức trách nhiệm của người học trong giáo dục – đào tạo.

+ Một số phương pháp và kinh nghiệm học tập hiệu quả
Để góp phần nâng cao chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học

Trong quá trình học tập, người học phải nắm vững mục tiêu, yêu cầu và

viên đào tạo cán bộ chính trị đạt hiệu quả cao hơn, bên cạnh những kinh nghiệm

nhiệm vụ GD – ĐT, có động cơ học tập đúng đắn; trên cơ sở đó xây dựng cho

của mỗi cá nhân thì cần phải trao đổi, xây dựng một số phương pháp tự học

mình ý thức trách nhiệm và thái độ học tập nhằm không ngừng nâng cao chất

khoa học từ đó mỗi cá nhân học viên vận dụng nâng cao chất lượng tự học nhằm

lượng, thực hiện tốt mục đích của GD – ĐT, điều đó chỉ trở thành hiện thực khi

đạt kết quả và chất lượng cao.

bản thân học viên tham gia một cách chủ động, tích cực vào mọi khâu của quá

Trước khi lên lớp nghe giảng, học viên cần ôn luyện củng cố kiến thức bài

trình GD – ĐT. Tự học không phải là biện pháp đối phó của mỗi lần thi, kiểm

học cũ, đọc nội dung bài học mới. Điều này giúp học viên khái quát được nội

tra, thảo luận hoặc tập bài ở lớp mà người học xác định tự học là nhu cầu cấp

dung bài học để định hướng cho quá trình lĩnh hội kiến thức trên lớp. Đọc xong

thiết, là một biện pháp tích cực trong học tập nhằm tiếp thu kiến thức, hiểu sâu,

nếu có những vấn đề khó, không hiểu cần đánh dấu, ghi chép lại để chú ý nghe

nắm vững bản chất vấn đề, liên hệ và giải quyết tốt những vấn đề thực tiễn đặt ra

giảng. Đọc tài liệu trước giúp cho học viên hình dung được trình tự, nội dung bài

để có kỹ năng, kỹ xảo của bản thân người học. Ý thức trách nhiệm, động cơ học

giảng, tạo tâm thế chủ động, thoải mái khi nghe và tiếp thu nội dung bài mới có

tập đúng đắn còn thể hiện việc giải quyết đúng đắn mối quan hệ trách nhiệm của

hiệu quả. Cần tập trung nghe giảng, đây là khâu quan trọng. Qua tiết giảng, học

cá nhân với tập thể lớp; giữa học tập tại trường và công tác sau này, từ đó có sự

viên sẽ nắm chắc nội dung và tranh thủ được những kiến thức sâu rộng của

nỗ lực vươn lên vượt mọi khó khăn tìm ra con đường, biện pháp tự học, tự

giảng viên, tạo sự tin tưởng, hứng thú trong học tập. Bài giảng trên lớp là nơi

nghiên cứu để nắm vững và làm chủ tri thức khoa học.

cung cấp kiến thức mới một cách hệ thống, chọn lọc và lôgic cho học viên. Do

Muốn tự học thành công phải có kế hoạch cụ thể, khoa học; đặc biệt là

vậy, muốn học tốt, học viên cần phải nghe đủ các bài giảng để vừa tiếp thu nội

phải tự giác, tích cực, chủ động và kiên trì bền bỉ quyết tâm thực hiện kế hoạch

dung môn học, vừa lĩnh hội phương pháp lập luận của giảng viên. Khi nghe

đến cùng; không lùi bước trước khó khăn, trở ngại trong học tập. Phải tự học với

giảng, học viên phải tập trung tư tưởng cao độ để theo dõi cách giải quyết từng

41

42


vấn đề của giảng viên, không quá lạm dụng ghi chép. Nên ghi những vấn đề đòi

từng thời ký, phải xem lại những điều đã ghi để biết điều nào đã được xác minh,

hỏi sự chính xác cao như các khái niệm, trích dẫn các tác phẩm kinh điển, hoặc

điều nào cần thẩm tra tiếp.

những nội dung không có trong giáo trình. Những vấn đề khác giảng viên phân
tích mở rộng nên ghi theo ý hiểu của mình.

Chỉ bằng cách đó, ta mới có thể nhận kiến thức của mình một cách vững
chắc. Người ta kể lại, Mác khi đọc sách, thường trích ghi vào sổ tay, đánh dấu

Nghe là một quá trình thu lượng thông tin chiếm tới 45% thời gian thức

những đoạn hay trong sách và thường đọc lại sổ ghi và đoạn đánh dấu tới khi

của con người, phải biết cách nghe mới thu được nhiều kiến thức trong thời gian

thuộc lòng. Lênin cũng vậy. Ông đọc thật nhiều tài liệu. Đọc xong, đều ghi

quy định. Yêu cầu ngừời nghe là phải nắm được tính lôgic, trình tự nội dung,vấn

những điều cần thiết vào sổ tay, sau đó luôn luôn bổ sung các điều mới vào sổ,

đề giảng viên đưa ra, nắm được nội dung chính của bài giảng, biết suy nghĩ về

rồi đọc đi đọc lại những điều ghi chép nhiều lần.

lập luận của người giảng và phát hiện những vấn đề mới trong khi nghe giảng.

Hiện nay, học viên chưa thấy tầm quan trọng của ghi chép, quá tin vào trí

Muốn như vậy, phải biết tập trung chú ý vào bài giảng, có tập trung chú ý thì ta

nhớ của mình. Họ không rõ là các nhà bác học lớn tới đâu cũng phải ghi chép.

sẽ hiểu được mối quan hệ, bản chất nội dung vấn đề, nếu không tập trung một

Trái lại, cũng có học viên việc ghi chép nhiều nhưng không đúng cách. Họ ghi

nội dung sẽ gián đoạn, không thấy được tính lôgic của vấn đề, tập chung chú ý

lịa đặc cả trang giấy, thậm chí tới mức sau này chính bản thân cũng không đọc

sẽ làm bài học dễ hiểu, dễ nhớ hơn, tập trung chú ý còn giúp trí tưởng tượng

nổi những điều đã ghi. Cách ghi như vậy chỉ làm nhọc cơ thể và trí não một cách

phát triển và điều quan trọng đối với người học là giúp việc loại bỏ ấn tượng mệt

vô ích. Ngày xưa, một văn hào nào đó đã có câu nổi tiếng: khoa học mà không

mỏi, không hứng thú của một tư duy vô trật tự, và vì thế sẽ kích thích tinh thần

có ý thức chỉ là sự huỷ hoại tâm hồn. Ngày nay, ta cũng có thể nói: Ý thức mà

ham học hỏi, ưa sưu tầm kiến thức của mỗi người. Tập trung chú ý, ta sẽ thấy

không có khoa học chỉ là sự huỷ hoại thể xác. Người ghi chép không thông minh

bài giảng nào cũng đầy lý thú.

như trên, sẽ lạc vào cái rừng số liệu do chính mình trồng lên và không thể thoát

Ghi chép

ra. Vì vậy việc ghi chép của người học là hết sức cần thiết và quan trọng, ghi

Không ai có thể tự tin vào trí nhớ của mình mà không cần ghi chép. Khi

chếp một cách thông minh và khoa học sẽ giúp người học nâng cao được chất

một ý niệm được tay ta trực tiếp ghi trên giấy là hình ảnh của ý niệm này được
đậm nét thêm ở trong óc. Có ghi chép bài, học bài càng chóng thuộc

lượng tự học của mình
Tăng cường trao đổi, thảo luận về nội dung bài học và những vấn đề lý

Hết sức ghi đầy đủ những kiến thức mới liên quan tới vấn đề mình đang

luận hoặc thực tiễn liên quan. Thông qua trao đổi, thảo luận học viên củng cố

quan tâm. Lưu ý đánh dấu ngoài lề những kiến thức trái với nhận thức của mình

được kiến thức, tập trung cao độ tư duy đào sâu suy nghĩ, tìm hướng giải quyết

để sau có thể kiểm tra. Sau khi dự buổi thuyết trình, nên dành thì giờ để xem

đúng vấn đề. Có nhiều hình thức trao đổi, thảo luận nhưng thông thường các

lại và nếu cần, thẩm tra lai các điều đã ghi chép. Phải tập ghi nhanh để

hình thức diễn ra sôi nổi và tự nhiên hơn, đó là trao đổi tổ hai người, đôi bạn học

không lọt quá nhiều tin.

tập, trao đổi trong nhóm theo phòng ở tập thể. Trong xêmina, học viên nên tự

Khi đọc tài liệu ta có thì giờ hơn khi đi dự thuyết trình, vì vậy có thể ghi

giác trình bày nhận thức của mình về một vấn đề sâu sắc theo chủ đề thảo luận

chép chu đáo hơn. Phải suy nghĩ, cân nhắc, sắp xếp có hệ thống những số liệu,

mà mình lựa chọn, lập luận khoa học. Qua xêmina giúp học viên hiểu đúng, đầy

đánh dấu những số liệu quan trọng để khi cần tới thì tìm hiểu dễ dàng. Sau này,

đủ kiến thức đã học, kịp thời bổ sung hoàn thiện nội dung bài học và kỹ năng
trình bày quan điểm của mình.

43

44


Hình thành thói quen chủ động nghiên cứu, tạo lập kỹ năng sưu tầm, tra

Làm thế nào để học viên có thể đọc sách, tra cứu hiệu quả trong một khối

cứu tài liệu, sử dụng các phương tiện học tập, tìm kiếm, phát hiện và giải quyết

lượng kiến thức khổng lồ trong các tài liệu trên mạng, cần nắm sự hướng dẫn của

vấn đề để lĩnh hội tri thức. Khi học trên lớp, không cần phải ghi chép nhiều, chỉ

giảng viên về tài liệu nghiên cứu, tham khảo. Đối với các tài liệu KHXH&NV lại

cần ghi tóm lược những ý chính và phải cố gắng lắng nghe để hiểu đúng tinh

càng phải biết cách đọc. Nếu không, ta sẽ bị ngập vào trong một cái rừng ý niệm,

thần, thực chất của vấn đề. Khi về nhà cần đọc nhiều tài liệu, sách báo, tạp chí...;

quan niệm ngày càng nhiều và ngày càng đổi mới, không một bộ óc bách khoa

trước hết là đọc lại giáo trình để hiểu rõ các thuật ngữ, khái niệm, phạm trù,

nào có thể chứa nổi, ngoài ra khi đọc các tài liệu trên mạng cũng cần phải chú ý

nguyên lý, quy luật; tiếp đến là đọc các tài liệu tham khảo có liên quan; đối

đến tài liệu chính thống và tài liệu không chính thống, khi nghiên cứu tài liệu trên

chiếu, liên hệ với thực tiễn để bổ sung kiến thức. Để có kiến thức sâu rộng và

mạng cần chú ý lựa chọn những trang wed có độ tin cậy cao

nhớ lâu, không những cần phải lắng nghe bài giảng của thầy, sử dụng các

Thường xuyên liên hệ lý luận với thực tiễn. Đây vừa là yêu cầu vừa là

phương tiện học tập để tự học mà còn cần phải tích cực tham gia trao đổi, thảo

phương châm đào tạo của nhà trường. Học các môn KHXH&NV ở Học viện

luận, tranh luận cùng với bạn bè trong nhóm, trong lớp.

Hải Quân hiện nay không chỉ mang tính lý luận mà còn mang tính thực tiễn sâu

Chú trọng đọc thêm sách và tài liệu tham khảo. Theo hướng dẫn của

sắc, nhất là trong lĩnh vực quân sự. Vì vậy học viên phải nắm chắc lý luận, liên

giảng viên, học viên đọc thêm sách nhằm bổ sung những nội dung mới cho bài

hệ sát thực tiễn, vận dụng giải quyết những vấn đề thực tiễn đặt ra để có thái độ

học. Thời điểm đọc sách, tài liệu tham khảo phải được tiến hành sớm, tốt nhất là

tích cực, chủ động, tự lực làm các bài tập thực hành trong chương trình theo yêu

ngay sau mỗi bài giảng. Đọc sách, tài liệu phải có phương pháp, tư thế nghiêm

cầu của giảng viên, tránh tự hạ thấp yêu cầu, xem nhẹ các bài tập thực hành. Với

túc; bao gồm việc đọc nhanh để nắm cấu trúc, đại ý của sách, tài liệu; đọc kỹ để

những bài tập giúp học viên nâng cao tay nghề chuyên môn, phải biết kết hợp lý

rút ra những ý quan trọng, ý mới; ghi chép những kết luận hoặc những tình

thuyết với kinh nghiệm thực tế công tác giải quyết. Với bài tập tình huống, trên

huống thực tiễn làm ví dụ minh họa cho bài học thêm sâu sắc.

cơ sở phương pháp luận đã được trang bị, quy chúng về bản chất của sự việc,

Ngoài việc kết hợp với phương pháp dạy của giáo viên, người học còn phải

đối chiếu với nguyên tắc và quy trình tiến hành đã được trang bị ở các bài học để

biết chủ động bằng cách: đọc sách trước khi đến lớp, khi đọc nên gạch dưới

giải quyết cho thấu đáo. Với những tình huống trong đời sống sinh hoạt hàng

những ý chính, những vấn đề không hiểu, phải mạnh dạn hỏi giáo viên những vấn

ngày, phải biết cách giải quyết thấu tình đạt lý, thể hiện sự trưởng thành qua quá

đề chưa rõ đó, cần đọc thêm tài liệu liên quan để hiểu rõ vấn đề hơn, sau khi học

trình đào tạo.

xong về nên xem lại bài vở, không nên để tới ngày thi rồi mới bắt đầu học. Bên

Thường xuyên ôn tập bài học. Học viên thường có thói quen khi nào đến

canh đó cũng cần phải sắp xếp thời gian hợp lí trong việc học và chơi, phải có

kỳ thi mới bắt đầu học nên việc học không hiệu quả. Cách học này là do học

thời gian nghỉ ngơi thư giãn (chẳng hạn như chơi thể thao, nghe nhạc...) thêm vào

viên chưa có thói quen ôn tập thường xuyên, nhầm lẫn giữa ôn và học. Ôn bài

đó là ăn uống hợp lí. Tất cả sẽ giúp bạn học tốt hơn và đạt hiệu quả cao trong học

ngay sau mỗi buổi nghe giảng, giúp cho học viên tổng hợp, nắm chắc, hiểu sâu

tập. Có lẽ đây không phải là phương pháp học điển hình nhất, hay tối ưu nhất

kiến thức thức bài học, môn học. Trong các kỳ thi học kỳ, năm học hoặc thi tốt

nhưng mà đây lại là cách học mà ai cũng biết và đã từng nghĩ tới, cái khó là ít ai

nghiệp, học viên phải ôn tập với tinh thần chủ động, không nên đợi giảng viên

thực hiện tốt phương pháp này được và cũng cần có thời gian để thực hiện.

định hướng mới ôn tập. Để ôn tập có hiệu quả, cần khái quát, hệ thống toàn bộ
kiến thức đã học trong một học phần hoặc giữa các học phần, tìm hiểu chúng

45

46


trong mối liên hệ biện chứng với nhau. Phải ôn tập toàn diện, sau đó ôn tập các

Học tập theo nhóm

kiến thức trọng tâm, trọng điểm. Không nên ngay từ đầu đã chọn nội dung trọng

Trong xu thế dạy học hiện đại, hầu hết các trường đại học, cao đẳng trong

tâm, trọng điểm để ôn, như vậy sẽ không hệ thống, kiến thức rời rạc, nhanh quên.

và ngoài nước đặc biệt chú trọng hình thức thảo luận nhóm. Hoạt động thảo luận

Trong mỗi môn học có rất nhiều nội dung cơ bản được coi là trọng tâm, trọng

nhóm có tác dụng phát huy cao độ tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người

điểm nằm gon trong một bài hoặc rải rác ở nhiều bài học. Vì thế, khi ôn tập học

học trong quá trình lĩnh hội tri thức; tạo nên môi trường hợp tác, tương trợ giúp

viên phải biết khái quát, tổng hợp thành những vấn đề hoặc cụm vấn đề, sau đó

đỡ giữa các thành viên với nhau, hình thành tinh thần trách nhiệm của cá nhân

xây dựng đề cương chi tiết hoặc các sơ đồ biểu diễn nội dung. Không nên mượn

đối với tập thể, tạo lập thói quen chủ động, tự giác học tập, làm việc; hình thành

đề của người khác để ôn tập, kết quả thi không cao, kiến thức không bền vững.

thói quen, kỹ năng tổ chức, giao tiếp, tự đánh giá kết quả hoạt động của cá nhân

Thi và kiểm tra là thước đo đánh giá trình độ của học viên, giúp người

và của tập thể. Thông qua hoạt động thảo luận, tranh luận trong tập thể, vốn hiểu

học rèn luyện phương pháp, bản lĩnh trước mỗi vấn đề phải giải quyết. Vì vậy,

biết, kinh nghiệm, năng lực, trình độ của mỗi cá nhân sẽ bộc lộ, đồng thời quá

đòi hỏi học viên phải có tư duy lôgic, biện chứng, phản ứng nhanh nhạy, linh

trình nhận thức cá nhân sẽ được điều chỉnh, phát triển nâng lên trình độ cao hơn;

hoạt với các tình huống nội dung phức tạp, bất ngờ. Trong thi vấn đáp, thi viết

nguồn tri thức của các cá nhân sẽ được tối đa hóa do nhờ kết hợp được trí tuệ,

học viên cần phân tích kỹ nội dung, yêu cầu đề thi, hình thành phương pháp trả

sức sáng tạo cá nhân với tập thể nhóm và lớp. Hình thức thảo luận nhóm đòi hỏi

lời tối ưu nhất, chuẩn bị đề cương trả lời. Chú ý điều chỉnh nội dung, thời gian

phải có sự phân công và hợp tác chặt chẽ giữa các thành viên, các nhóm tổ; nhờ

trả lời phù hợp; bình tĩnh tự tin trả lời không bị chi phối bởi quan điểm của

đó sẽ làm cho học viên thích ứng dần với sự phân công và hợp tác trong đời

người xung quanh nhất là khi thi viết. Khi giảng viên nhận xét hoặc trả bài thi,

sống lao động xã hội. Để việc thảo luận, học nhóm có kết quả, các học viên cần

cần chú ý lắng nghe, xem lai những lỗi sai và có biện pháp điều chỉnh nhận thức

phải chủ động bàn bạc thành lập nhóm, xây dựng kế hoạch học tập, phân công

hoặc bổ sung kiến thức, rút kinh nghiệm các lần thi sau.

giao nhận nhiệm vụ thảo luận, tổ chức phối hợp hoạt động trong nhóm; tự giác

Tích cực tham gia nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu khoa học của học

chuẩn bị tốt nội dung những vấn đề thảo luận, sưu tầm, nghiên cứu tài liệu, suy

viên là dạng hoạt động tập sự với mục đích góp phần nâng cao chất lượng học

nghĩ chuẩn bị trước các ý kiến cá nhân; chủ động, tích cực trao đổi thông tin, nỗ

tập và vận dụng giải quyết một số vấn đề khoa học thực tiễn ngay trong quá

lực cao độ trong quá trình phối hợp hoạt động thảo luận nhóm và tranh luận

trình đào tạo tại trường. Nghiên cứu khoa học giúp học viên rèn luyện kỹ năng

trước tập thể lớp, nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm.

phát hiện vấn đề, giải quyết vấn đề, kỹ năng viết, khái quát, tổng hợp… là những

Trên đây là những kinh nghiệm về phương pháp tự học các môn

kỹ năng cần thiết trong học tập, công tác sau này. Quá trình nghiên cứu khoa

KHXH&NV ở Học viện Hải Quân hiện nay, cách học tập trên đã và đang có kết

học là quá trình tự học, vận dụng tổng hợp những kiến thức đã học và phương

quả tốt. Những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo học được từ trong Học viện giúp cho

pháp bộ môn vào giải quyết một vấn đề cụ thể. Học viên cần có thái độ nghiêm

học viên hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập tại Học viện, phải tích cực để nâng cao

túc, tinh thần say mê trong nghiên cứu, thể hiện thực lực, thực chất của mình.

chất lượng tự học bằng chính ý thức tự giác và năng lực trí tuệ của bản thân, sẽ

Phát huy ý chí dũng cảm, xông xáo vào những vấn đề thiết thực, phê phán

không thể có chất lượng tự học tốt cho những học viên không cố gắng trong học

những mặt trái ngay trong thực tế học tập, rèn luyện, phát triển kỹ năng, rèn

tập, lười trong rèn luyện.

luyện tay nghề nâng cao chất lượng học tập.
47

48


Kết luận

lực lượng vật chất tinh thần, của lý luận và thực tiễn; phối hợp chặt chẽ giữa
khoa học và công nghệ với KHXH&NV, kết hợp sức mạnh giáo dục của nhà

Nâng cao chất lượng tự học môn KHXH&NV là giải pháp chủ yếu để góp

trường với môi trường xã hội học tập, tự tu dưỡng, rèn luyện của từng học viên

phần đáp ứng yêu cầu đào tạo đội ngũ cán bộ chính trị và chính trị viên hiện nay

để từng bước nâng cao chất lượng học tập, rèn luyện đáp ứng mục tiêu, yêu cầu

ở Học viện Hải Quân. Từ thực tế của Nhà trường và đơn vị, muốn nâng cao chất

đào tạo cán bộ chính trị trong t×nh h×nh mới.

lượng tự học các môn KHXH&NV cho học viên đào tạo cán bộ chính trị phải

Để nâng cao chất lượng tự học các môn KHXH&NV của học viên đào tạo

đổi mới và từng bước hoàn thiện chương trình, nội dung, phải tập trung đổi mới

cán bộ chính trị phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố; mỗi yếu tố có vị trí, vai trò khác

mạnh mẽ phương pháp huấn luyện theo hướng lấy người học làm trung tâm.

nhau song có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Việc thực hiện đồng bộ các giải

Quá trình huấn luyện phải gắn lý thuyết với thực hành, tăng cường rèn luyện kỹ

pháp nói trên, đặc biệt là nhóm giải pháp đối với người học sẽ góp phần to lớn

năng, kỹ xảo nghề nghiệp cho người học theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo. Đồng

vào phát huy vai trò tích cực, tự giác, sáng tạo trong tự học, nêu cao tính độc lập

thời, phải biết phát huy mọi nỗ lực chủ quan của đội ngũ cán bộ, giảng viên và

trong nghiên cứu của họ nhằm góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo

học viên. Đặc biệt là nâng cao nhận thức của học viên về việc tự học các môn

đội ngũ cán bộ chính trị ở các học viện, nhà trường trong quân đội nói chung, và

KHXH&NV, phát huy tính tích cực chủ động trong học tập của từng cá nhân

trong Học viện Hải Quân nói riêng.

người học. Mặt khác, cần có sự đầu tư thích đáng bảo đảm đầy đủ tài liệu, vật
chất và các trang, thiết bị dạy học hiện đại đảm bảo cho công tác huấn luyện
được thực hiện một cách chính quy, sát thực tế
Những giải pháp đó có tính đồng bộ, đặt trong tổng thể nhiệm vụ nâng
cao chất lượng giáo dục và đào tạo hiện nay. Để những giải pháp nêu trên được
thực hiện đòi hỏi phải có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng uỷ, Ban Giám
Đốc Học Viện, sự cố gắng rất lớn của tất cả các đơn vị, các cơ quan, ban ngành
các cấp trong quá trình thực hiện và từng bước cụ thể hoá phù hợp với tình hình
đặc điểm, nhiệm vụ GD – ĐT
Việc nâng cao chất lượng tự học của học viên là vấn đề cấp thiết hiện nay.
Giải quyết vấn đề ®· đề cập này cần có sự “ chuyển động” đồng bộ của nhiều
nhân tố. Trước hết, các nhà l·nh đạo, chỉ đạo, cán bộ quản lý, giảng viên và
học viên cần có nhận thức đầy đủ, sâu sắc yêu cầu nâng cao chất lượng học tập,
rèn luyện của học viên. Theo đó phải từng bước đổi mới nội dung, phương pháp,
h×nh thức trong dạy và học. Triển khai nhiều đề tài nghiên cứu viết sách giáo
khoa, giáo tr×nh, phương pháp dạy và học có sự chuyển biến căn bản. Cuối
cùng cần phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi cá nhân, tập thể, mọi tổ chức của
49

50