Đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp quản lý rác thải từ hoạt động du lịch trên đảo quan lạn, huyện vân đồn, tỉnh quảng ninh

L IC M

Qua th i gian h c t p

tr

ng

N

i h c Thu l i, tác gi mu n g i l i c m

n sâu s c đ n t t c các th y/ cô trong Tr

ng đã truy n đ t cho tôi nh ng ki n

th c b ích v khoa h c công ngh , k thu t và xã h i.
Tác gi xin chân thành c m n các th y cô trong khoa Kinh t và Qu n lý đã
truy n đ t cho tôi nh ng ki n th c chuyên sâu v chuyên ngành và giúp đ tác gi
t n tình trong su t th i gian theo h c c ng nh th i gian làm lu n v n.
c bi t, tác gi xin g i l i c m n chân thành đ n PGS.TS
gi ng viên khoa Kinh t và Qu n lý và TS Nguy n Th Lan H
Qu c t , Tr

ng

i h c Thu l i đã t n tình giúp đ và h

ng Tùng Hoa -

ng - Phòng h p tác

ng d n tác gi trong su t

quá trình th c hi n lu n v n này.
Cu i cùng, tôi xin đ
và ng

c g i l i c m n trân tr ng t i UBND huy n Vân

n

i dân đ o Quan L n đã cung c p nh ng t li u và h tr tác gi hoàn thành

lu n v n này.
M t l n n a tôi xin chân thành c m n!

Qu ng Ninh, ngày tháng

n m 2015

Tác gi lu n v n

V H ng Tâm


L I CAM OAN

Tôi xin cam đoan lu n v n là k t qu nghiên c u c a riêng tôi,
không sao chép c a ai. N i dung lu n v n có tham kh o và s d ng
các tài li u, thông tin đ

c đ ng t i trên các tác ph m, t p chí theo

danh m c tài li u c a lu n v n.

Tác gi lu n v n

V H ng Tâm


DANH M C HÌNH V
Hình 1.1. Mô hình th tr
Hình 1.2. S đ các b

ng cho d ch v rác th i du l ch .......................................10
c th c hi n trong chi phí – l i ích ......................................11

Hình 1.3 Mô hình thu gom và x lý rác th i du l ch

Vi t Nam .............................27

Hình 2.1 B n đ t nh Qu ng Ninh ............................................................................32
Hình 2.2 B n đ đ o Quan L n .................................................................................33
Hình 2.3 B n đ quy ho ch s d ng đ t khu v c đ o Quan l n ...............................35
Hình 2.4 C c u t ch c qu n lý rác th i du l ch Quan L n .....................................57
Hinh 2.5 H ch a tro rác th i có nguy c gây ô nhi m t i vùng bãi tri u................66
Hinh 3.1 Mô hình tr m quan tr c môi tr

ng không khí t đ ng ............................95

DANH M C B NG BI U
B ng 1.1. Thành ph n đi n hình c a ch t th i r n t kinh doanh khách s n và các
d ch v

khu du l ch Bãi Cháy, H Long, Qu ng Ninh .............................................2

B ng 1.2 Thành ph n rác th i du l ch

m t s thành ph (%) ................................26

Bi u đ 2.1 Các ho t đ ng kinh t du l ch mà các h dân tham gia .........................40
B ng 2.1 T l và ch s đánh giá m c đ hài lòng v h t ng và ch t l

ng d ch v

du l ch ........................................................................................................................41
Bi u đ 2.2 Ngu n thông tin v Quan L n ...............................................................44
B ng 2.2 T l đóng góp giá tr t ng thêm (VA) t ho t đ ng du l ch vào GDP c a
đ a ph

ng .................................................................................................................48

Bi u đ 2.3 L

ng n

c rác th i và n

c th i t ho t đ ng du l ch ........................51

Bi u đ 2.4 Thành ph n rác th i du l ch phát th i ....................................................52
B ng 2.3: K t qu quan tr c ch t l
B ng 2.4: K t qu quan tr c ch t l
B ng 2.5: K t qu quan tr c môi tr

ng n
ng n

c bi n Quan L n ..................................54
c đi m du l ch trên đ o Quan L n...........55

ng không khí khu v c đ o Quan L n ............56

Bi u đ 2.5 Cách x lý rác th i du l ch c a h dân ..................................................61


DANH M C CÁC KÝ HI U, CH

VI T T T

BCL

Bãi chôn l p

BQL

Ban qu n lý

BXD

B Xây d ng

CEETIA

Trung tâm môi tr

DVMT

D ch v môi tr

GDP

T ng s n ph m n i đ a

JICA

C quan h p tác qu c t Nh t B n

MSW

Ch t th i r n đô th

N -CP

Ngh đ nh Chính Ph

OECD

T ch c h p tác phát tri n kinh t

ODA

H tr phát tri n chính th c

TP

Thành ph

QCXDVN

Quy chu n xây d ng Vi t Nam

Q -BXD

Quy t đ nh B Xây d ng

Q -TTg

Quy t đ nh Th t

TNCS HCM

Thanh niên c ng s n H Chí Minh

UBND

ng công nghi p và khu đô th
ng

ng

y ban nhân dân

URENCO

Công ty môi tr

ng đô th

3R

Gi m thi u, tái ch , tái s d ng


M CL C
PH N M
CH

U

NG 1 ................................................................................................................ 1

C S LÝ LU N V QU N LÝ RÁC TH I T

HO T

NG DU L CH ......... 1

1.1. C s lý lu n v qu n lý rác th i du l ch .............................................................. 1

1.1.1 Khái ni m du l ch ............................................................................................... 1
1.1.2.

c đi m, thành ph n tính ch t c a rác th i du l ch ......................................... 1

1.1.3. N i dung qu n lý rác th i du l ch ...................................................................... 2
1.1.4. Nguyên t c qu n lý rác th i du l ch ................................................................... 3
1.1.5. L i ích qu n lý rác th i du l ch ......................................................................... 4
1.2. M t s v n đ kinh t trong qu n lý rác th i du l ch ............................................ 5
1.2.1.Tác đ ng đ n s phát tri n kinh t du l ch ......................................................... 5
1.2.2. Tài chính cho qu n lý rác th i du l ch ............................................................... 6
1.2.3. Phí rác th i du l ch............................................................................................. 9
1.2.4. Phân tích chi phí – l i ích cho qu n lý rác th i du l ch ................................... 10
1.3. Nh ng nhân t

nh h

ng đ n công tác qu n lý rác th i du l ch....................... 13

1.3.1. Ngu n phát sinh rác th i du l ch ..................................................................... 13
1.3.2. Vai trò các bên liên quan tham gia qu n lý rác th i du l ch ............................ 14
1.3.3. Chính sách qu n lý rác th i du l ch ................................................................. 16
1.4. Nh ng bài h c kinh nghi m v qu n lý hi u qu rác th i du l ch ..................... 19
1.4.1. Các công c xây d ng và phát tri n c ng đ ng qu n lý rác th i du l ch.................. 19
1.4.2. L i ích kinh t t thay đ i chôn l p rác th i thông qua tái ch và s d ng phân
h u c ........................................................................................................................ 21
1.4.3. Tình hình qu n lý rác th i du l ch trên th gi i ............................................... 22
1.4.4. Bài h c qu n lý rác th i khách s n

Bali, Indonesia ..................................... 23

1.4.5. Tình hình qu n lý rác th i du l ch

Vi t Nam .............................................. 26

1.4.6. Bài h c qu n lý rác th i du l ch

Bãi Cháy, thành ph H Long .................. 27

1.5. Nh ng công trình nghiên c u có liên quan đ n đ tài ....................................... 30
K T LU N CH

NG 1.......................................................................................... 31


CH

NG 2 .............................................................................................................. 32

ÁNH GIÁ HI N TR NG QU N LÝ RÁC TH I T
DU L CH TRÊN

O QUAN L N – VÂN

HO T

NG ................ 32

N – QU NG NINH .................... 32

2.1. Gi i thi u chung v đ o Quan L n, huy n Vân

n, t nh Qu ng Ninh ................ 32

2.1.1. Khái quát v đi u ki n t nhiên, kinh t - xã h i c a đ o Quan L n ........ 32
2.1.2. Quá trình xây d ng và phát tri n du l ch c a đ o Quan L n .......................... 38
2.2. Hi n tr ng ho t đ ng và nh ng l i ích t phát tri n kinh t du l ch trên đ o
Quan L n ................................................................................................................... 45
2.2.1. Hi n tr ng ho t đ ng du l ch ........................................................................... 45
2.2.2. Nh ng l i ích t phát tri n kinh t du l ch ...................................................... 47
2.3 Hi n tr ng rác th i t ho t đ ng du l ch trên đ o Quan L n ............................... 52
2.3.1. Ngu n phát th i ch y u ................................................................................. 52
2.3.2. nh h

ng đ n ch t l

ng môi tr

ng ........................................................... 54

2.4. Tình hình qu n lý rác th i du l ch trên đ o Quan L n ....................................... 57
2.4.1. Mô hình t ch c qu n lý rác th i du l ch trên đ o .......................................... 57
2.4.2. Chính sách qu n lý rác th i du l ch trên đ o đã ban hành............................... 58
2.4.3. Công tác t ch c qu n lý rác th i du l ch trên đ o .......................................... 59
2.5. ánh giá chung v công tác qu n lý rác th i du l ch trên đ o Quan L n ............... 60
2.5.1. Nh ng k t qu đ t đ

c trong công tác qu n lý rác th i du l ch .................... 60

2.5.2. Nh ng t n t i trong công tác qu n lý rác th i du l ch và nguyên nhân... 65

K T LU N CH
CH

NG 2.......................................................................................... 73

NG 3 .............................................................................................................. 75
XU T M T S

GI I PHÁP T NG C

TH I CHO NGÀNH DU L CH TRÊN

NG CÔNG TÁC QU N LÝ RÁC

O QUAN L N - VÂN

N - QU NG

NINH ......................................................................................................................... 75
3.1. C s đ xu t gi i pháp........................................................................................ 75
3.2.

nh h

ng ngành du l ch c a huy n Vân

n.................................................... 76

3.2.1. Tr ng tâm phát tri n du l ch sinh thái bi n – đ o ch t l

ng cao................... 76


3.2.2. Hình thành c ng bi n hi n đ i ph c v du l ch, trung tâm d ch v du l ch cao
c p ............................................................................................................................. 77
3.2.3. Phát tri n d ch v ngh cá đ m b o không phá v không gian du l ch ....... 79
3.2.4.

ng d ng khoa h c, công ngh s ch vào ch bi n h i s n, v n t i, d ch v

ph c v du l ch .......................................................................................................... 80
3.3.

ánh giá nh ng thu n l i và khó kh n, c h i và thách th c trong qu n lý và

x lý rác th i du l ch trên đ o Quan L n ................................................................... 82
3.3.1. Nh ng m t thu n l i và c h i ........................................................................ 82
3.3.2 Nh ng khó kh n và thách th c ........................................................................ 84
3.4.

xu t m t s gi i pháp t ng c

ng công tác qu n lý rác th i t ho t đ ng du

l ch trên đ o Quan L n .............................................................................................. 87
3.4.1. Gi i pháp v iuo qu n lý, chính sách .............................................................. 87
3.4.2. Gi i pháp v tuyên truy n, giáo d c ............................................................... 91
3.4.3. Gi i pháp v khoa h c, công ngh .................................................................. 92
3.4.4. Gi i pháp v ki m tra, giám sát....................................................................... 95
K T LU N CH

NG 3.......................................................................................... 97

K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................................... 99
DANH M C TÀI LI U THAM KH O
PH L C


PH N M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
Du l ch đã là m t xu h
t ng tr

ng ph bi n trên toàn c u, du l ch qu c t liên t c

ng, và là ngành có kh n ng ph c h i nhanh nh t sau kh ng ho ng; du l ch

n i đ a chi m t tr ng l n; du l ch kho ng cách xa có có xu h

ng t ng nhanh. Du

l ch tr thành m t trong nh ng ngành kinh t d ch v phát tri n nhanh nh t và l n
nh t trên bình di n th gi i, góp ph n vào s phát tri n và th nh v
gia.

c bi t các n

ng c a các qu c

c đang phát tri n, vùng sâu, vùng xa coi phát tri n du l ch là

công c xoá đói, gi m nghèo và t ng tr

ng kinh t .

Vi t Nam có đ các y u t đ phát tri n ngành du l ch tr thành ngành kinh t
m i nh n, v i ti m n ng du l ch đa d ng và phong phú.
Theo s li u c a T ng c c du l ch Vi t Nam n m 2012, s khách qu c t đ n
t, khách n i đ a đ t 32,5 tri u l

Vi t Nam là 6,8 tri u l

t. Doanh thu ngành du

l ch Vi t Nam n m 2009 đ t t 68.000 đ n 70.000 t đ ng, 160.000 t đ ng n m
2012. Du l ch đóng góp 5% vào GDP c a Vi t Nam. N m 2013, s khách qu c t
đ n Vi t Nam là 7,57 tri u l

t, khách n i đ a đ t 35 tri u l

t. Doanh thu ngành du

l ch Vi t Nam n m 2013 đ t kho ng 200.000 t đ ng. N m 2014 ngành du l ch Vi t
Nam thu hút g n 8 tri u l

t khách qu c t , 32-35 tri u khách n i đ a D ki n n m

2015 ngành du l ch Vi t Nam s thu hút 7-8 tri u l
khách n i đ a, con s t

t khách qu c t , 32-35 tri u

ng ng n m 2020 là 11-12 tri u khách qu c t ; 45-48 tri u

khách n i đ a. Doanh thu t du l ch d ki n s đ t 18-19 t USD n m 2020.
c đi m phân b l

ng du khách không đ ng đ u theo lãnh th đã gây áp

l c l n đ i v i tài nguyên thiên nhiên và môi tr
Nhu c u du l ch hi n nay có nhi u thay đ i, h

ng các khu t p trung du khách.

ng t i nh ng giá tr m i đ

c thi t

l p trên c s giá tr v n hoá truy n th ng (tính đ c đáo, nguyên b n), giá tr t
nhiên (tính nguyên s , hoang dã), giá tr sáng t o và công ngh cao (tính hi n đ i,
ti n nghi). Du l ch b n v ng, du l ch xanh, du l ch có trách nhi m, du l ch c ng
đ ng g n v i xoá đói gi m nghèo, du l ch h

ng v c i ngu n, h

ng v thiên

nhiên là nh ng xu h

ng n i tr i. Ch t l

tr ng c u thành giá tr th h

ng môi tr

ng tr thành y u t quan

ng du l ch.

Tình hình qu n lý rác th i t ho t đ ng du l ch t i khu v c nghiên c u
o Quan L n g m 2 xã Minh Châu và Quan L n thu c huy n Vân
t nh Qu ng Ninh.
huy n đ o Vân
v môi tr

n,

ây là hai xã có t c đ phát tri n kinh t du l ch nhanh nh t c a
n. i cùng v i s phát tri n đó là áp l c sinh ra cho công tác b o

ng, đ c bi t là vi c x lý l

ng rác th i du l ch ngày m t l n do m c đ

phát th i gia t ng r t nhanh và vùng nh n ch t th i ch y u là các khu v c nh y c m
v sinh thái. Hi n nay huy n Vân

môi tr

n còn ch m tri n khai l p quy ho ch b o v

ng cho khu v c này, trong khi vi c thu gom rác th i du l ch ch a đ

c

quan tâm đúng m c, nhà máy x lý rác th i xây d ng trên đ o đang b d ng l i và
bu c ph i chuy n đi n i khác.
S gia t ng rác th i du l ch s gây suy gi m đa d ng sinh h c do các tuy n du
l ch hi n nay đ u ho t đ ng

các khu nh y c m, các nhà hàng ph c v

n u ng, l u

ni m... ây c ng là nh ng tác nhân chính s khi n Quan L n d n m t đi v đ p môi
tr

ng trong xanh, h u tình, gây nh h

ng x u t i ch t l

ng môi tr

ng s ng c a

các loài th y s n quý hi m, có giá trí kinh t cao nh : sá sùng, bào ng , tu hài, trai
ng c, h i sâm... Vì v y, vi c nâng cao hi u qu x lý, đ ra ph

ng pháp qu n lý

khoa h c x lý rác th i du l ch là m t v n đ b c thi t đ i v i s phát tri n c a đ o
Quan L n nói riêng và huy n Vân

n nói chung.

góp ph n gi i quy t v n đ nêu trên, tác gi ch n: “ ánh giá hi n tr ng
và đ xu t gi i pháp qu n lý rác th i t ho t đ ng du l ch trên đ o Quan L n,
huy n Vân

n, t nh Qu ng Ninh” làm đ tài lu n v n th c s .

2. M c đích nghiên c u c a đ tài
M c đích nghiên c u là đ xu t các gi i pháp h p lý đ qu n lý hi u qu rác
th i t ho t đ ng du l ch góp ph n b o v môi tr
- Qu ng Ninh.

ng trên đ o Quan L n - Vân

n


3. Ph

ng pháp nghiên c u

th c hi n n i dung nghiên c u đã đ ra, lu n v n s d ng các ph

ng

pháp nghiên c u sau:
- Ph

ng pháp thu th p thông tin:

Tác gi ti n hành tìm ki m, rà soát v n b n, tài li u, báo cáo và các nghiên
c u t li u hi n có đ

c thu th p t i Vi t Nam thông qua nhi u ngu n khác nhau

(Chính ph , các b ban ngành, UBND t nh Qu ng Ninh, UBND huy n Vân

n,

UBND xã Quan L n, Ban qu n lý v nh H Long, các báo cáo/t p chí nghiên c u
khoa h c, Internet, các doanh nghi p du l ch...) nh m thu đ

c hi u bi t chung v

các v n đ quan tâm và nhi m v nghiên c u.
- Ph

ng pháp chuyên gia:

Tác gi ti n hành ph ng v n và trao đ i v i các chuyên gia v l nh v c qu n
lý rác th i ho t đ ng trong các c p ngành chính quy n và các chuyên gia qu n lý
ho t đ ng lâu n m trong ngành du l ch trên đ a bàn đ o Quan l n nh m thu đ

c

nh ng kinh nghi m, tham kh o nh ng nh n xét và ý ki n c a h v v n đ qu n lý
rác th i du l ch nói chung và các n i dung nh thu gom, quan tr c, các công ngh x
lý rác th i... trong t ng tình hu ng c th t i các d án đã và đang th c hi n.
- Ph

ng pháp đi u tra xã h i h c:

+ L a ch n đ a bàn đi u tra: Trên đ a bàn đ o Quan L n, huy n Vân

n,

t nh Qu ng Ninh. đ ti n hành nghiên c u tác đ ng c a du l ch và rác th i du l ch
đ n cu c s ng c a ng
+ Xác đ nh đ i t

i dân, các c quan ch c n ng đ đ xu t gi i pháp qu n lý.
ng đi u tra: Các h dân có ho t đ ng cung c p d ch v du

l ch (khách s n, nhà hàng, tàu ch khách,…); Tác gi ti n hành đi u tra ng u nhiên
30 h ho t đ ng kinh doanh du l ch t i xã Quan L n và xã Minh Châu.
- Ph

ng pháp phân tích t ng h p và x lý s li u:

S li u sau khi thu th p đ
toán Microsoft Excel đ

c t ng h p và x lý thông qua ph n m m tính

c th hi n k t qu qua các b ng, hình.


4.

it

ng và ph m vi nghiên c u

-

it

ng nghiên c u: t p trung vào các v n đ liên quan đ n công tác

qu n lý rác th i du l ch trên đ o Quan L n.
- Ph m vi nghiên c u:
+ V n i dung: Nghiên c u đ xu t các gi i pháp qu n lý rác th i du l ch
+ V không gian: Trên đ a bàn đ o Quan L n, huy n Vân
+ V th i gian:

n, t nh Qu ng Ninh.

tài s d ng các s li u c a các n m 2007-2013 đ phân

tích đánh giá, và đ xu t gi i pháp cho các n m t 2015-2020.
5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n
- Ý ngh a khoa h c: H th ng hóa v m t lý lu n, đ xu t các gi i pháp có c
s khoa h c c a đ tài mang ý ngh a quan tr ng trong vi c b sung, c p nh p nh ng

ki n th c v ngu n phát sinh, cách nh n bi t và gi i pháp qu n lý rác th i t du l ch
trong tình hình phát tri n m nh m c a n n kinh t xã h i.
- Ý ngh a th c ti n: Nh ng k t qu phân tích đánh giá và đ xu t gi i pháp
nghiên c u c a đ tài s đóng góp thi t th c trong công tác qu n lý rác th i du l ch
đ a bàn nghiên c u, góp ph n phát tri n b n v ng kinh t - xã h i c a t nh Qu ng Ninh.
6. K t qu d ki n đ t đ

c

- H th ng hóa c s lý lu n v qu n lý rác th i du l ch, ngu n phát sinh và
tác đ ng b t l i c a nó đ i v i đ o Quan L n.
- Th c tr ng nh ng y u t

nh h

ng đ n vi c qu n lý rác th i du l ch trên

đ o Quan L n.
-

xu t đ

c m t s gi i pháp qu n lý rác th i t ho t đ ng du l ch phù

h p và hi u qu cho h th ng qu n lý du l ch trên Quan L n.
7. N i dung c a lu n v n
Ngoài ph n m đ u, k t lu n ki n ngh , lu n v n đ
ch

ng chính:

c c u trúc g m 3


Ch

ng 1: C s lý lu n v qu n lý rác th i t ho t đ ng du l ch

Ch

ng 2: ánh giá hi n tr ng qu n lý rác th i t ho t đ ng du l ch trên đ o

Quan L n - Vân
Ch

ng 3:

n - Qu ng Ninh
xu t m t s gi i pháp t ng c

ng công tác qu n lý rác th i cho

ngành du l ch trên đ o Quan L n - Vân

n - Qu ng Ninh


1

CH

C

S

NG 1

LÝ LU N V QU N LÝ RÁC TH I T

HO T

NG DU L CH

1.1. C s lý lu n v qu n lý rác th i du l ch
1.1.1 Khái ni m du l ch
i u 4, Ch

Theo

ng I, Lu t du l ch Vi t Nam n m 2005 (ban hành ngày

14/6/2005) thì du l ch là các ho t đ ng có liên quan đ n chuy n đi c a con ng

i

ngoài n i c trú th

ng xuyên c a mình nh m đáp ng nhu c u tham quan, tìm

hi u, gi i trí, ngh d

ng trong m t kho ng th i gian nh t đ nh.

1.1.2.

c đi m, thành ph n tính ch t c a rác th i du l ch
Ho t đ ng kinh doanh l u trú du l ch, c ng nh b t k ho t đ ng kinh t du

l ch khác đ u có ch t th i. Qua t ng h p nghiên c u cho th y ch t th i c a kinh
doanh khách s n và du l ch r t đa d ng và r t nhi u, g m ch t th i: r n, l ng, khí,
nh ng ph n l n là ch t th i r n.
Ch t th i r n t kinh doanh khách s n g m: gi y v n phòng, sách báo, v t t
nguyên li u, các thi t b , máy móc, th c ph m, th c n th a, bao bì, lon đ h p,
chai l , thùng, lá cây… Ngu n ch t th i r n chính trong các khách s n phát xu t t
các b ph n: b p (rác t quá trình ch bi n món n, th c n th a, bao bì, lon, h p,
chai, l …), v n phòng (gi y t , bút bi h t m c…), t khách (sách báo, lon, h p…),
cành, lá cây

sân v

n… Nhìn chung, ch t th i r n t du l ch có các thành ph n

đ c tr ng c b n g n gi ng v i ch t th i sinh ho t c a khu dân c .
Các nghiên c u c a nhi u tác gi khác nhau
c u

H Long c a D án th nghi m H Long (thu c WASTE-ECON) cho th y

hi n nay l
kg/ng

Vi t Nam và k t qu nghiên

ng ch t th i r n sinh ho t t khách du l ch bình quân kho ng 0,67-0,8

i/ngày; ch t th i l ng kho ng 100-150 lít/ngày/ng

nhi m môi tr

i.

ng quan tr ng t ho t đ ng du l ch, đ c bi t là

n ng l c qu n lý và x lý ch t th i.

ây là ngu n gây ô
nh ng n i ch a đ


2

B ng 1.1. Thành ph n đi n hình c a ch t th i r n t kinh doanh khách
s n và các d ch v

khu du l ch Bãi Cháy, H Long, Qu ng Ninh
Thành ph n

STT

T l

1

Th c ph m và các ch t không tái sinh

50 - 70%

2

Gi y

10 - 25%

3

Carton (bìa, gi y d y, c ng...)

6 – 12%

4

Nh a

4 – 7%

5

Th y tinh

2 – 5%

6

Kim lo i

2 – 5%
(Ngu n: WASTE-ECON, 2004)

Kh i l

ng và thành ph n ch t th i r n c a khách s n ho c các c s l u trú

du l ch ph thu c vào qui mô phòng ngh , s l
l u trú. Th c t , trong t ng l

ng và ch t l

ng d ch v c a c s

ng ch t th i r n s n sinh t kinh doanh khách s n,

kho ng 50% - 70% là ch t th i h u c , thu n ti n cho vi c x lý ( ho c tái s d ng).
Vi c v t rác th i b a bãi, thu gom và t p k t ch t th i r n không phù h p t i
các c s l u trú du l ch có th gây ra nh ng v n đ nghiêm tr ng v c nh quan, v
sinh môi tr

ng, s c kho c ng đ ng và xung đ t xã h i.

1.1.3. N i dung qu n lý rác th i du l ch
Qu n lý rác th i du l ch là t ch c làm sao đ các rác th i t ho t đ ng du
l ch có th gây ô nhi m môi tr

ng không lan ra ngoài khí quy n, th y quy n, th ch

quy n. Qu n lý rác th i du l ch th
du l ch c a con ng

ng liên quan đ n nh ng v t ch t do ho t đ ng

i s n xu t ra, đ ng th i đóng vai trò gi m b t nh h

chúng đ n s c kh e con ng

i, môi tr

đ ng liên t c, có t ch c, có ph
c quan qu n lý Nhà n

ng h

ng c a

ng m quan du l ch. i u này đòi h i s tác
ng và m c đích xác đ nh c a các t ch c,

c, c dân b n đ a, khách du l ch,... nh m khôi ph c, duy trì

và c i thi n t t h n môi tr

ng ho t đ ng du l ch.

3

N i dung t ch c tri n khai qu n lý rác th i du l ch là các ho t đ ng liên quan
đ n vi c phòng ng a, gi m thi u, phân đ nh, phân lo i, tái s d ng tr c ti p, l u gi
t m th i, v n chuy n và x lý rác th i du l ch. B n ch t c a vi c qu n lý rác th i du l ch
là h n ch hành vi vô ý ho c có ý th c c a con ng

i trong quá trình kinh doanh ho c

s d ng d ch v du l ch gây tác đ ng x u đ n môi tr

ng; đ t o ra đ

c môi tr

ng

n đ nh, luôn tr ng thái cân b ng.
Quy đ nh các ho t đ ng qu n lý rác th i du l ch bao g m các ho t đ ng quy
ho ch qu n lý, đ u t xây d ng c s qu n lý rác th i du l ch, các ho t đ ng phân
lo i, thu gom, l u gi , v n chuy n, tái s d ng, tái ch và x lý rác th i du l ch
nh m ng n ng a, gi m thi u nh ng tác đ ng có h i đ i v i môi tr
con ng

ng và s c kho

i.
Qu n lý rác th i du l ch c ng góp ph n ph c h i các ngu n tài nguyên tái ch

l n trong ch t th i. Qu n lý rác th i du l ch có th bao g m ch t r n, ch t l ng, ch t khí,
m i lo i đ

c qu n lý b ng nh ng ph

ng pháp và l nh v c chuyên môn khác nhau.

1.1.4. Nguyên t c qu n lý rác th i du l ch
Có m t s quan đi m v qu n lý rác th i du l ch khác nhau gi a các qu c gia
ho c khu v c. M t cách chung nh t, tác gi t ng h p nh ng nguyên t c s d ng
r ng rãi đó là:
- Nguyên t c phân c p x lý ch t th i: Các h th ng phân c p ch t th i dùng
đ ch gi m ch t th i, tái s d ng và tái ch , chi n l

c qu n lý ch t th i theo mong

mu n là gi m thi u ch t th i. H th ng phân c p ch t th i v n là n n t ng c a h u
h t các chi n l

c gi m thi u ch t th i. M c đích c a h th ng phân c p ch t th i là

đ trích xu t các l i ích thi t th c nh t t các s n ph m và đ t o ra s t i thi u ch t
th i, ph c h i tài nguyên. Các h th ng phân c p ch t th i đ

c bi u di n nh là

m t kim t tháp. Ti n đ c b n là chính sách ph i hành đ ng đ u tiên là ng n ch n
t o ra ch t th i. B

c ti p theo là đ gi m phát sinh ch t th i t c là b ng cách tái s

d ng. Ti p theo là tái ch s bao g m . Sau b
ch t th i thành n ng l

ng. N ng l

ng có th đ

c này là ph c h i nguyên li u và
c ph c h i t quá trình đ t bãi


4

rác. Hành đ ng cu i cùng là x lý, trong các bãi chôn l p ho c đ t mà không c n
ph c h i n ng l

ng. Các h th ng phân c p ch t th i đ i di n cho s ti n tri n c a

m t s n ph m ho c các tài li u thông qua các giai đo n tu n t c a kim t tháp c a
qu n lý ch t th i. T trên đ nh xu ng d

i chân kim t tháp theo th t là nh ng

gi i pháp t i u nh t đ n ít t i u.
- Nguyên t c vòng đ i c a m t s n ph m: Các chu k s n ph m b t đ u v i
thi t k , sau đó ti n hành quá trình s n xu t, phân ph i, s d ng và sau đó qua các
giai đo n sau h th ng phân c p ch t th i c a tái s d ng, thu h i, tái ch và x lý.
M i giai đo n trên c a chu k s n ph m t o c h i cho chính sách can thi p, ph i
suy ngh s c n thi t cho các s n ph m, thi t k đ gi m thi u kh n ng lãng phí, đ

m r ng vi c s d ng nó. i u quan tr ng sau vòng đ i c a m t s n ph m là t i u
hóa vi c s d ng l i nó và h n ch ch t th i không c n thi t.
- Nguyên t c s d ng hi u qu tài nguyên: t ng tr
toàn c u hi n t i không th đ

ng, phát tri n kinh t

c duy trì v i các mô hình s n xu t và tiêu th hi n

nay. Trên toàn c u, chúng tôi đ
Hi u qu là gi m tác đ ng môi tr

c chi t xu t thêm ngu n l c đ s n xu t hàng hóa.
ng t s n xu t và tiêu th c a các m t hàng, t

khai thác nguyên li u cu i cùng đ s d ng và x lý.
- Nguyên t c gây ô nhi m ph i tr ti n: nh ng ng
ti n cho các ho t đ ng ph c h i môi tr

i gây ô nhi m ph i tr

ng, qu n lý ch t th i.

Th c t t i VI t Nam đã áp d ng nh ng nguyên t c này thông qua các chính
sách c a Nhà n

c v qu n lý ch t th i và Ngh đ nh s 38/2015/N -CP v qu n lý

ch t th i và ph li u có hiêu l c t tháng 6/2015.
1.1.5. L i ích qu n lý rác th i du l ch

Rác th i du l ch không ph i là cái gì đó nên đ
không liên quan đ n vi c s d ng nó trong t
nguyên có giá tr n u đ

c lo i b ho c x lý mà

ng lai. Nó có th là m t ngu n tài

c gi i quy t m t cách chính xác, thông qua chính sách và

th c hành. V i ho t đ ng qu n lý ch t th i h p lý và nh t quán s cho nh ng l i ích
nh t đ nh. Nh ng l i ích này bao g m:


5

- Kinh t : Nâng cao hi u qu kinh t thông qua s d ng tài nguyên, x lý,
tiêu h y và t o ra th tr

ng cho tái ch có th d n đ n các hành hi u qu trong s n

xu t và tiêu th s n ph m ph c v du l ch. Các v t li u s n ph m có giá tr đ

c thu

h i đ tái s d ng t o m i kh n ng vi c làm và c h i kinh doanh.
- Xã h i: B ng cách gi m tác đ ng x u đ n s c kh e c a ho t đ ng qu n lý
ch t th i, d n đ n các khu du l ch h p d n h n. L i th xã h i t t h n có th d n đ n
các ngu n vi c làm m i và có kh n ng nâng c ng đ ng thoát kh i đói nghèo.
bi t là

m ts n

c đang phát tri n.
ng: Gi m ho c lo i b tác đ ng x u đ n môi tr

- Môi tr

c

ng thông qua

vi c gi m, vi c tái s d ng và tái ch , gi m thi u và khai thác tài nguyên. Có th
cung c p đ

c c i thi n không khí, ch t l

ng n

c, giúp đ trong vi c gi m l

ng

khí th i nhà kính.
- Th h t

ng lai: th c hành qu n lý rác th i du l ch hi u qu có th cung

c p các th h ti p theo m t n n kinh t du l ch m nh m h n, m t xã h i công b ng
h n, toàn di n h n và m t môi tr

ng s ch h n.

1.2. M t s v n đ kinh t trong qu n lý rác th i du l ch
1.2.1.Tác đ ng đ n s phát tri n kinh t du l ch
Môi tr

ng là y u t

nh h

ng quan tr ng và tr c ti p đ n ch t l

h p d n c a các s n ph m du l ch, qua đó nh h

ng, tính

ng đ n kh n ng thu hút khách và

s t n t i c a các ho t đ ng du l ch. Theo Nguy n Qu c Công (2005), tình tr ng
môi tr

ng có nh h

ng x u đ n s phát tri n c a du l ch Vi t Nam ch y u là:

- S quá t i và y u kém c a h th ng k thu t h t ng đô th và du l ch (h
th ng giao thông, c p thoát n

c, x lý ch t th i…); tình tr ng ô nhi m không khí

(ch y u là b i), ti ng n, ch t th i x b a bãi ch a đ
- Ô nhi m vùng n
nghi p

c bi n ven b do n

c qu n lý t t.

c th i sinh ho t, n

c th i công

ph n l n các tr ng đi m du l ch nh H i Phòng - Qu ng Ninh, V ng Tàu –

C n Gi … ch a đ

c h n ch và ki m soát t t.


6

- S suy gi m đa d ng sinh h c, đ c bi t là các h sinh thái ven bi n do phát
tri n nuôi tr ng thu s n thi u quy ho ch và ki m soát.
- Tình tr ng ô nhi m d u vùng n
ph

c bi n ven b do ho t đ ng c a các

ng ti n v n t i thu , s c tràn d u có n i còn cao h n m c cho phép đ i v i

ho t đ ng du l ch.
- C nh quan môi tr

ng thiên nhiên b bi n đ i do phá r ng, phá núi l y v t

li u xây d ng, tài nguyên và không gian đ xây d ng công trình đô th , h t ng và
phát tri n khu du l ch.
Trong khi l

ng du khách t ng nhanh thì t c đ phát tri n c s h t ng du

l ch, đ c bi t là h t ng k thu t cho b o v môi tr

ng nh h th ng c p thoát n

c,

x lý ch t th i r n và l ng… l i r t kém. Bên c nh đó, các lu t, chính sách qu n lý
môi tr

ng du l ch còn nhi u b t c p, các ch tài và th c thi ch tài ch a hi u qu ,

nh n th c chung c a c ng đ ng, c a du khách v tài nguyên và môi tr

ng r t h n

ch , công tác giáo d c, tuyên truy n nh m nâng cao nh n th c v môi tr

ng và b o

v môi tr

ng ch a đi vào chi u sâu, m i n ng tính hình th c nên ch a h n ch đ

các tác đ ng tiêu c c c a phát tri n du l ch đ n tài nguyên và môi tr
Nh v y chúng ta th y r ng các tác đ ng môi tr

ng.

ng do ch t th i du l ch làm

suy gi m th m chí hu ho i các giá tr tài nguyên thiên nhiên và môi tr
tr ng đó l i có tác đ ng ng

c

ng. Tình

c l i đ n s phát tri n không ch đ i v i du l ch mà

còn đ i v i các ngành khác. ây là thách th c l n đ i v i phát tri n kinh t và phát
tri n b n v ng.
1.2.2. Tài chính cho qu n lý rác th i du l ch
Trong qu n lý rác th i, v n đ tài chính là m t trong nh ng v n đ c b n
nâng cao hi u qu qu n lý ho c gi m sút n ng l c qu n lý. Vì đ ng c tài chính làm
cho các đ i t

ng liên quan đ n ch t th i s t đi u ch nh hành vi c a mình, đ c

bi t là trong b i c nh v n hành c a c ch kinh t th tr

ng. Xem xét t c s lý

lu n và th c ti n ho t đ ng c a qu n lý ch t th i cho th y nh ng v n đ tài chính


7

liên quan đ n qu n lý ch t th i mà theo PGS. TS Nguy n Th chinh (2003) bao g m
nh ng n i dung c b n sau đây:
- Tr c p cho qu n lý ch t th i: là ngu n tài chính đ
đ a ph

ng, hay m t t ch c nào đó cho đ i t

c c p b i chính quy n

ng th c hi n qu n lý ch t th i t thu

gom đ n v n chuy n và x lý ch t th i. Hình th c tr c p có th là toàn ph n hay
m t ph n. Tr
tr c p th
th tr

c đây

các n

c có n n kinh t k ho ch hóa t p trung, hình th c

ng là toàn ph n. Trong b i c nh c a n n kinh t chuy n đ i hay kinh t

ng hình th c này t ra không hi u qu b i l không có tác d ng thay đ i

hành vi c a ng

i t o ra ch t th i, m t khác đ i v i đ i t

ng th c hi n qu n lý

không có tác d ng kích thích phát huy tính ch đ ng sáng t o và h
qu t t h n trong vi c th c hi n qu n lý ch t th i.
ph n đ

ng t i đ t hi u

i v i hình th c tr c p m t

c th c hi n trên c s l y thu bù chi. V nguyên t c các đ i t

ng th c

hi n qu n lý ch t th i bù đ p đ nh ng chi phí ho t đ ng c a mình bao g m c chi
phí c đ nh và chi phí bi n đ i. Ngu n tài chính bù đ p đó th
qua phí hay thu đ i v i đ i t
Thông th

ng đ

c thu thông

ng t o ra ch t th i.

ng đ i v i các n

c đang phát tri n, m c s ng ng

i dân còn

th p, trình đ nh n th c ch a cao ngu n thu này không đ so v i chi phí b ra đ
th c hi n qu n lý ch t th i, ph n thi u h t này chính là tr c p c a chính quy n đ a
ph

ng. Ví d ,

ph n l n các thành ph c a Vi t Nam hi n nay cân đ i tài chính

gi a ngu n thu và chi b ra cho qu n lý ch t th i r n đô th (Municipal Solid
Waste), chính quy n thành ph th
MSW ch đáp ng đ

ng ph i tr c p thêm 70%. Ngu n thu phí t

c 30% so v i chi phí b ra. Trong nhi u tr

m t ph n c ng có th di n ra d

i hình th c vi n tr không hoàn l i nh m t ng

n ng l c cho qu n lý ch t th i. Hình th c này th
mô nh . Ví d , t ch c M - Á d
làng ngh đ g và phun s n

ng h p, tr c p

ng không ph bi n và ch

quy

i hình th c này đã trang b cho m t s thôn

Vân Hà,

ông Anh, Hà N i các xe đ y đ ng rác.

V i s trang b này đã t ng n ng l c cho thu gom và v n chuy n rác v khu v c t p
k t trong làng.


8

Cho vay v i lãi su t u đãi: là hình th c giúp đ tài chính trong hoàn c nh
qu n lý ch t th i thi u ngu n v n đ đ u t trang thi t b và công ngh cho qu n lý
ch t th i. Hình th c này th

ng di n ra v i các n

c đang phát tri n trong quá trình

đô th hóa nhanh, áp l c ch t th i quá l n không đ ngu n l c đ t ch c thu gom,
v n chuy n và x lý ch t th i. Hình th c cho vay có th là dài h n hay ng n h n,
thông th

ng là cho vay dài h n v i lãi su t u đãi ho c b ng không nh ng ph i

b o đ m hoàn v n. Nh ng t ch c cho vay này th

ng là các t ch c tài chính l n

nh Ngân hàng th gi i (WB), Ngân hàng phát tri n Châu Á (ADB). T ch c h p
tác qu c t c a các n

c phát tri n nh JIC - Nh t B n, SIDA - Th y i n, CIDA -

Canada, DANIDA -

an M nh, EU - C ng đ ng Châu Âu... Thông th

ngu n này đ
Ng

c t ng lên trong tr

ng các

ng h p qu n lý ch t th i đ m b o hi u qu .

c l i n u qu n lý không hi u qu s b c t gi m ho c h y b .
- Cho thuê tài chính đ i v i qu n lý ch t th i: là hình th c m t t ch c tài

chính cho thuê tài chính thông qua cung c p trang thi t b ph c v cho qu n lý ch t
th i trên c s th a thu n c a hai bên, bên vay và bên cho vay. Hình th c này hi n
nay m c dù ch a th t ph bi n trong qu n lý ch t th i nh ng xét v nguyên t c tài
chính hoàn toàn có th th c hi n đ

c và đ m b o tính hi u qu c ng nh tính ràng

bu c c a các đ i tác liên quan.
-

u t tài chính cho qu n lý ch t th i: là vi c t p trung ngu n v n cho qu n

lý ch t th i đ t hi u qu kinh t cao nh t trên c s tính toán và phân tích tài chính
c a d án đ u t qu n lý ch t th i. Nh ng đ i t
qu n lý ch t th i th
tính toán đ

ng tham gia đ u t tài chính cho

ng là các t ch c hay cá nhân có ngu n l c v tài chính và h

c l i ích thu v c a vi c đ u t đó. Ví d ,

Vi t Nam, các ch doanh

nghi p thu gom các ch t th i này, vì mang l i l i ích kinh t cho h . Hay công ty
trách nhi m h u h n Huy Hoàng

L ng S n s n sàng đ u t tài chính khá l n cho

thu gom, v n chuy n và chôn l p ch t th i
trong t nh, vì ch doanh nghi p tính đ

thành ph L ng S n và m t s th tr n

c l i ích mang l i cho doanh nghi p này trên

c s ch trao quy n cho doanh nghi p c a UBND t nh. Trong qu n lý ch t th i, đ u
t tài chính cho qu n lý ch t th i trong m t s tr

ng h p mang tính ch t đ u t công


9

c ng, ch ng h n nh đ u t cho chôn l p hay x lý ch t th i. V i nh ng lo i đ u t
đó th

ng đ i di n là chính quy n đ a ph

ng hay Nhà n

c th c hi n thông qua đ u

t tr c ti p hay liên doanh, liên k t. Nh v y, chính quy n đ a ph
c ng ph i tính toán đ
đây th

ng đ

ng hay Nhà n

c

c th i gian hoàn v n và hi u qu c a vi c đ u t . Hi u qu

c tính t i c hi u qu kinh t , xã h i và môi tr

ng.

- C ch tài chính cho qu n lý ch t th i: là vi c s d ng các bi n pháp và
công c tài chính, nh m khuy n khích các đ i t

ng liên quan đ n qu n lý ch t th i

t nguy n và tích c c tham gia vào qu n lý ch t th i đ t hi u qu cao nh t. Liên
quan đ n bi n pháp tài chính nh giao quy n t ch cho t ch c hay cá nhân trong
vi c h c toán tài chính c a vi c qu n lý ch t th i, gi m b t các khâu trung gian.
Bi n pháp tài chính nh m phát huy và khuy n khích t nhân tham gia vào qu n lý
ch t th i, t o ra th tr

ng c nh tranh trong qu n lý ch t th i. H n ch đ c quy n và

ti n t i lo i b tr c p Nhà n

c cho qu n lý ch t th i. S d ng các công c tài

chính trong qu n lý ch t th i nh phí, thu đ đi u ch nh các hành vi và đ nh h
các ho t đ ng trong qu n lý ch t th i. Có ch tài th

ng

ng ph t phù h p v i th c ti n

khách quan c a v n hành trong n n kinh t và nh n th c c a xã h i v qu n lý ch t
th i. Phát huy t i đa nguyên t c ng
ch t l

ng môi tr

i gây ô nhi m ph i tr ti n và ng

ih

ng l i

ng t t c ng ph i tr ti n.

1.2.3. Phí rác th i du l ch
V nguyên t c, trong b i c nh c a c ch kinh t th tr

ng, m t m c phí đ t

hi u qu là m c phí t i đó cung d ch v rác th i b ng v i c u d ch v rác th i. Nh
mô hình lý thuy t đã xem xét

hình 1.1 đ i v i d ch v MSW có hai tr

x y ra cho xác l p m c phí hi u qu d a trên c s c a ho t đ ng th tr

nh t là m c phí cho m t đ n v d ch v MSW b ng v i Pc trong tr

ng h p
ng. Th

ng h p di n

tích đ t chôn l p rác đô th không h n ch . Th hai là m c phí P'c cho m t đ n v
d ch v MSW trong tr
di chuy n rác đi xa.

ng h p di n tích đ t chôn l p rác đô th b h n ch do ph i


10

Hình 1.1. Mô hình th tr

ng cho d ch v rác th i du l ch

(Ngu n: Nguy n Th Chinh, 2003)
Trong th c t , phí thu gom MSW th

ng đ

c quy đ nh b i chính quy n

thành ph . Tuy nhiên, vi c quy đ nh này c ng ph i d a trên c s th c ti n c a d ch
v thu gom, v n chuy n và x lý MSW và kh n ng đáp ng tài chính gi a cung và
c u. Th c t c ng cho th y m i qu c gia hay thành ph có nh ng quy đ nh riêng

cho m c phí thu gom rác th i. Ch ng h n
th

Vi t Nam chính quy n thành ph

ng quy đ nh m c đ ng nh t cho m t cá nhân hay m t h gia đình đóng góp

hàng tháng. Ví d ,
đ ng/ng

i/tháng;

Hà N i m i ng

i dân n i thành đóng góp 1.000

ngo i thành m c đóng góp là 500 đ ng/ng

i/tháng, m c phí

này th c s ch a khuy n khích cá nhân có ý th c trong qu n lý ch t th i và d ch v
rác th i t phía cung c ng ch a t t. Trong khi đó
đ

Tokyo, Nh t B n phí rác th i

c thu thông qua vi c mua túi đ ng rác th i, d ch v thu gom rác th i đ i v i h

gia đình ch th c hi n khi rác th i đ ng trong nh ng túi đó, ngh a là ng
vào l

i ta c n c

ng th i t o ra, nh v y đ m b o tính công b ng và hi u qu h n.

1.2.4. Phân tích chi phí – l i ích cho qu n lý rác th i du l ch
Phân tích chi phí - l i ích (CBA Cost - Benefit Analysis) là m t k thu t
trong vi c ra quy t đ nh nh ng chính sách h p lý trong vi c qu n lý ch t th i đ t
hi u qu t thu gom đ n v n chuy n, tái ch , tái s d ng và x lý ch t th i.


11

Các b c chính đ c th c hi n trong chi phí - l i ích đ c tóm t t thông qua s đ :

Hình 1.2. S đ các b

c th c hi n trong chi phí – l i ích

Ngu n: Nguy n Th Chinh, 2003
- Xác đ nh các gi i pháp có th : Xác đ nh các gi i pháp khác nhau cho m t
quy t đ nh chính sách trong qu n lý ch t th i giúp chúng ta có c h i nhìn nh n m t
cách toàn di n h n các gi i pháp có th thay th cho nhau, h n n a đây c ng là c
h i đ chúng ta có th so sánh l a ch n gi i pháp nào là hi u qu nh t.
- Phân đ nh chi phí và l i ích: Vi c phân đ ch r ch ròi toàn b các chi phí và
l i ích tác đ ng đ n m i thành viên liên quan trong m t n i dung qu n lý ch t th i.
Trong b

c này chúng ta c n ph i l p m t danh m c đ y đ v các kho n chi phí và

l i ích và xác đ nh các gi i pháp l a ch n xem xét cho t ng gi i pháp đã đ
ch n

b

c m t.

cl a


12

Danh m c li t kê đ i v i các kho n chi phí bao g m: V n đ u t ; Ti n l
và chi phí b tr khác cho các đ i t
Nh ng chi phí môi tr

ng

ng tham gia vào quy trình qu n lý ch t th i;

ng nh chi phí đ n bù đ t đai, chi phí x lý ô nhi m do n

c

th i bãi rác, chi phí tr ng cây sau khi đóng c a bãi rác...
Danh m c li t kê các kho n l i ích bao g m: L i ích thu v t phí rác thu t
các h gia đình hay doanh nghi p; L i ích t các kho n tr c p chính quy n hay các
t ch c tài tr cho qu n lý ch t th i; L i ích t bán ph li u trong ch t th i, bán khí
ga sau chôn l p, thu ho ch ph li u không phân h y sau chôn l p...
- ánh giá chi phí và l i ích: Trong b

các gi i pháp đã đ

c xác đ nh

nh ng s n ph m hay d ch v đ

b

c tr

c này, m i kho n chi phí và l i ích c a

c c n ph i đ

c trao đ i trên th tr

quy v giá tr ti n t đ n gi n b ng cách nhân s l
v i giá th tr
th tr

c đính giá b ng ti n.
ng, có giá tr th tr

ng th

ng, vi c

ng c a s n ph m hay d ch v đó

ng c a nó. Tuy nhiên, do tính "quy lu t s l

ng không đúng do th tr

iv i

ng l n giá" đ

c tính giá

ng xuyên không hoàn h o. Ch khi th tr

đ i v i m t m t hàng có tính c nh tranh thì giá tr tr

ng

ng c a m t hàng đó m i đ

c

xem là m t ch s t t đ i v i giá tr xã h i. Chính vì v y, theo kh n ng có th , chúng
ta nên s d ng giá tr tr

ng th gi i là phù h p h n. B i vì th tr

c nh tranh m nh h n nhi u so v i th tr

ng trong n

ng th gi i có tính

c, cho nên giá th gi i là nh ng

ch s t t h n v m t giá tr . H n n a, do tính l m phát hi n th i cho nên vi c đánh giá
th

ng đ

ph i đ
giá.
th

c d tính trên c s giá th c ho c giá c đ nh.

c th hi n trên c s nguyên t c chung và đ
i v i nh ng y u t

ng ng

nh h

i u đó có ngh a là giá c

c đi u ch nh b ng m t ch s

ng không có giá th tr

ng, đ đánh giá chúng

i ta ph i s d ng giá tham kh o (Shadow Price).

- Tính toán giá tr các ch tiêu liên quan: Trên c s đánh giá các giá tr liên
quan

b

c ba, c n c vào các ch tiêu chúng ta s tính toán các giá tr đ ph c v

cho xem xét so sánh gi a các gi i pháp đã nêu ra
tiêu thông d ng nh t đ

b

c m t. Th

ng nh ng ch

c s d ng trong vi c phân tích chi phí - l i ích là giá tr

hi n t i ròng (NPV: Net Presen Values); t su t l i ích - chi phí (BCR: Benefit Cost Rate) và h s hoàn v n n i b (IRR: Inturanl Rate of Return).