Đề xuất giải pháp thoát nước cho thành phố biên hòa tỉnh đồng nai trong điều kiện biến đổi khí hậu

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

B NÔNG NGHI P VÀ PTNT
NG

I H C THU L I

Lê V n T

XU T GI I PHÁP THOÁT N

C THÀNH PH

NG NAI TRONG I U KI N BI N

BIÊN HÒA T NH
I KHÍ H U

LU N V N TH C S

Hà N i – 2014
B GIÁO D C VÀ ÀO T O

B NÔNG NGHI P VÀ PTNT


TR

NG

I H C THU L I

Lê V n T

XU T GI I PHÁP THOÁT N

C THÀNH PH

NG NAI TRONG I U KI N BI N
Chuyên ngành: C p thoát n

BIÊN HÒA T NH
I KHÍ H U

c

Mã s : 118605870021

LU N V N TH C S
Ng

ih

ng d n khoa h c: TS. oàn Thu Hà

Hà N i – 2014


M u gáy bìa lu n v n:

LÊ V N T

LU N V N TH C S

HÀ N I – 2014


CÁC V N B N C N N P KHI N P LU N V N:
-

07 quy n lu n v n theo đúng m u quy đ nh chung;
02 đ a CD đã có n i dung c a lu n v n;
B n nh n xét c a giáo viên h ng d n;
Lý l ch khoa h c c a h c viên (có ký tên và đóng d u c a c quan ho c đ a ph
Phi u h t n ho c phi u đóng ti n h c phí c a Phòng tài v ;
Ch ng ch ti ng Anh theo quy đ nh c a Quy ch đào t o trình đ Th c s .

ng);


LÝ L CH KHOA H C
I. LÝ L CH S L
C:
H và tên: ..................................................... Gi i tính: ............................
Ngày, tháng, n m sinh: ................................. N i sinh: ............................
Quê quán: ....................................................... Dân t c: ............................
nh 4x6
Ch c v , đ n v công tác tr c khi đi h c t p, nghiên c u:.......................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................

Ch
hi n nay ho c đ a ch liên l c: ....................................................................................
...............................................................................................................................................
i n tho i c quan: ........................................ i n tho i nhà riêng: ...................................
Fax: ........................... Email: ............................................... Di đ ng: .................................
II. QUÁ TRÌNH ÀO T O:
1. Trung h c chuyên nghi p:
H đào t o: ............................ Th i gian t : .........../............... đ n ............../.......................
N i h c (tr ng, thành ph ):.................................................................................................
Ngành h c: ............................................................................................................................
2. i h c:
H đào t o: ............................ Th i gian t : .........../............... đ n ............../.......................
N i h c (tr ng, thành ph ):.................................................................................................
Ngành h c: ............................................................................................................................
Tên đ án, lu n án ho c môn thi t t nghi p: .........................................................................
...............................................................................................................................................
Ngày và n i b o v đ án, lu n án ho c thi t t nghi p:.........................................................
Ng i h ng d n: .................................................................................................................
3. Th c s :
H đào t o: ............................ Th i gian t : .........../............... đ n ............../.......................
N i h c (tr ng, thành ph ):.................................................................................................
Ngành h c: ............................................................................................................................
Tên lu n v n: ........................................................................................................................
...............................................................................................................................................
Ngày và n i b o v ......................................................:.........................................................
Ng i h ng d n: .................................................................................................................
4. Trình đ ngo i ng (bi t ngo i ng gì, m c đ ): .........................................................


5. H c v , h c hàm, ch c v k thu t đ c chính th c c p; s b ng, ngày c p và n i

c p:
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN T
Th i gian

N i công tác

KHI T T NGHI P

I H C:

Công vi c đ m nhi m

VI. KHEN TH
NG VÀ K LU T TRONG QUÁ TRÌNH H C CAO H C:
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
V. CÁC CÔNG TRÌNH KHOA H C Ã CÔNG B :
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
XÁC NH N C A C QUAN C

(Ký tên, đóng d u)

IH C

Ngày ......... tháng .......... N m 20.....
Ng i khai ký tên


L I CAM OAN

Tôi xin cam đoan r ng s li u và k t qu nghiên c u trong lu n v n này là c a
riêng tôi, trung th c và ch a h đ

c s d ng đ b o v m t h c v nào.

Tôi xin cam đoan r ng, m i s giúp đ trong vi c th c hi n lu n v n này đã
đ

c c m n và trích d n trong lu n v n đ u đã đ

c ch rõ ngu n g c.
Tác gi lu n v n

Lê V n T


L IC M

N

Trong su t quá trình h c t p, nghiên c u và th c hi n lu n v n này tôi đã nh n
đ c s giúp đ t n tình c a r t nhi u th y cô giáo, cá nhân, các c quan và các t
ch c. Tôi xin đ c b y t lòng c m n chân thành và sâu s c nh t t i t t c các th y
cô giáo, cá nhân, các c quan và t ch c đã quan tâm giúp đ , t o m i đi u ki n cho
tôi hoàn thành lu n v n này
Tr c h t tôi xin chân thành c m n cô giáo TS. oàn Thu Hà, cô đã tr c ti p
h ng d n và t n tình giúp đ và đ ng viên tôi trong su t quá trình nghiên c u và
hoàn thành lu n v n này. Tôi xin chân thành c m n Ban giám hi u tr ng i h c
Th y l i, Ban Ch nhi m Khoa Sau đ i h c, Ban Ch nhi m Khoa K thu t tài
nguyên n c, B môn C p thoát n c, các th y cô giáo Khoa Sau đ i h c, Khoa K
thu t tài nguyên n c đã t o đi u ki n thu n l i, giúp đ tôi v nhi u m t trong quá
trình h c t p, nghiên c u và hoàn thành lu n v n này.
Tôi xin chân thành c m n Thành y, UBND thành ph Biên Hòa, các s ban
ngành c a đ a ph ng đã nhi t tình giúp đ tôi trong quá trình đi u tra thu th p s
li u th c t đ nghiên c u đ tài và hoàn thành lu n v n này.
Tôi xin chân thành c m n nh ng ng i thân và b n bè đã chia s cùng tôi
nh ng khó kh n, đ ng viên và t o m i đi u ki n t t nh t cho tôi h c t p, nghiên c u
và hoàn thành lu n v n.
Xin chân thành c m n!
Hà N i, ngày

tháng

n m 2015.

Tác gi lu n v n

Lê V n T

M CL C
CH

NG M

U ................................................................................................ 1

I. S C n thi t c a đ tài: ........................................................................................ 1
II. M c tiêu nghiên c u. .......................................................................................... 3
III. Ph m vi nghiên c u. ........................................................................................... 3
IV. N i dung nghiên c u. ......................................................................................... 3
V. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u. ...................................................... 3

V.1. Cách ti p c n ...................................................................................................... 3
V.2. Ph

ng pháp nghiên c u .................................................................................... 4

VI. K t qu d ki n đ t đ
CH

c. ................................................................................ 5

NG I: T NG QUAN.....................................................................................6

1.1. T ng quan v bi n đ i khí h u..........................................................................6
1.2. Các nghiên c u v nh h ng c a B KH đ n h th ng thoát n c trên th
gi i. ............................................................................................................................ 7

2.3. Các nghiên c u v nh h ng c a B KH đ n h th ng thoát n c đã th c
hi n t i Vi t Nam. ..................................................................................................... 8
Ch ng II. C S KHOA H C
XU T GI I PHÁP C I T O H
TH NG THOÁT N
C THÀNH PH BIÊN HÒA –
NG NAI TRONG
I U KI N BI N
I KHÍ H U. ..................................................................... 11
2.1. C s lý thuy t v h th ng thoát n

c đô th . ............................................. 11

2.1.1. H th ng thoát n

c chung. ........................................................................... 11

2.1.2. H th ng thoát n

c n a riêng. ...................................................................... 11

2.1.3. H th ng thoát n

c riêng. ............................................................................. 12

2.1.4. H th ng thoát n

c h n h p. ........................................................................ 13

2.1.5. C u t o gi ng thu n

c. ................................................................................. 13

2.1.6. M t s đi u ki n liên quan đ n l a ch n HTTN. ........................................... 14
2.1.7. Tính toán l u l

ng và đi u hòa dòng ch y n

c m a. ................................ 16

2.1.8. C s pháp lý. ................................................................................................ 20
2.2.

nh h

ng phát tri n thoát n

c đô th đ n n m 2030. ............................ 20

2.2.1. Phân vùng phát tri n ....................................................................................... 20
2.2.2.

nh h

ng phát tri n các khu đô th ............................................................. 21


2.2.3. nh h ng phát tri n h th ng các trung tâm đô th và trung tâm chuyên
ngành ........................................................................................................................ 21
2.2.4.

nh h

ng phát tri n không gian

.............................................................. 23

2.2.5. nh h ng không gian công nghi p và các khu đ u m i h t ng, d ch v
logistic ...................................................................................................................... 24
2.2.6. nh h ng phát tri n không gian cây xanh, công viên chuyên đ và không
gian m ..................................................................................................................... 25
2.2.7. Các khu đ t an ninh Qu c phòng ................................................................... 26
2.2.8. Giao thông ...................................................................................................... 26
2.2.9. Chu n b k thu t đ t xây d ng ..................................................................... 29
2.2.10. C p n

c ...................................................................................................... 29

2.2.11. C p đi n ....................................................................................................... 30
2.2.12. Thoát n

c th i, qu n lý ch t th i r n và ngh a trang .................................. 31

2.2.13. ánh giá môi tr

ng chi n l

c .................................................................. 32

2.3. K ch b n c a bi n đ i khí h u, n

2.3.1

c bi n dâng. .......................................... 33

nh ngh a v bi n đ i khí h u. ...................................................................... 33

2.3.2. Các nguyên nhân gây ra B KH ..................................................................... 34
2.3.3.Các k ch b n bi n đ i khí h u. ........................................................................ 36
2.4. M t s mô hình tính toán th y l c thoát n

c. ............................................ 45

2.4.1. Mô hình MIKE 11 .......................................................................................... 45
2.4.2. Mô hình EFDC. .............................................................................................. 45
2.4.3 Mô hình SWMM. ............................................................................................ 45
2.5. Tính toán d báo yêu c u thoát n c m a c a thành ph đ phù h p v i
đi u ki n B KH ..................................................................................................... 51
2.5.1 Tính toán m a tiêu thi t k ........................................................ .................52
2.5.2 Tính toán d báo nhu c u thoát n
2.6. Ph

c m a c a thành ph .............................. 53

ng pháp đánh giá. ................................................................................... 56

Ch ng III: ÁNH GIÁ HI N TR NG C A H TH NG THOÁT N
C
M A THÀNH PH BIÊN HÒA –
NG NAI. ................................................ 58
3.1.

c đi m vùng nghiên c u ............................................................................. 58

3.1.1. i u ki n t nhiên .......................................................................................... 58


3.1.2

i u ki n kinh t - xã h i ............................................................................... 62

3.1.3 Hi n tr ng h th ng h t ng k thu t .............................................................. 63
3.1.4 Các v n đ v môi tr

ng ............................................................................... 63

3.2. Hi n tr ng và đ nh h

ng quy ho ch HTTN thành ph Biên Hòa ............ 64

3.2.1 Hi n tr ng h th ng thoát n
3.2.2

nh h

c ....................................................................... 64

ng quy ho ch HTTN thành ph Biên Hòa ....................................... 67

3.3. ánh giá hi n tr ng làm vi c h th ng thoát n

c thành ph Biên Hòa ... 68

3.4. D báo kh n ng làm vi c c a HTTN thành ph Biên Hòa t ng ng v i
k ch b n B KH (s d ng mô hình toán SWMM đ d báo) ............................ 69
Ch ng IV:
XU T GI I PHÁP THOÁT N
C TRONG I U KI N
BI N
I KHÍ H U ............................................................................................. 77
4.1.Gi i pháp quy ho ch c i t o h th ng thoát n
4.1.1. Quy ho ch tiêu thoát n
4.1.2. Quy ho ch thoát n

c trong đi u ki n B KH 77

c vùng. ................................................................... 77

c m a. ........................................................................... 77

4.2. Tính toán thi t k h th ng thoát n c (s d ng ph n m m mô ph ng
SWMM). .................................................................................................................. 79
4.3.
xu t các gi i pháp t ch c qu n lý và v n hành HTTN trong đi u ki n
B KH. ..................................................................................................................... 87
K T LU N VÀ KI N NGH . .............................................................................. 91
1. K t Lu n: .............................................................................................................. 91
2. Ki n Ngh : ............................................................................................................ 91
TÀI LI U THAM KH O. .................................................................................... 93
PH L C 1: K T QU TÍNH TOÁN YÊU C U THOÁT N
CM AC A

THÀNH PH BIÊN HÒA N M 2030 ................................................................. 93
PH L C 2: K T QU TÍNH TOÁN M NG N
C THOÁT N
CM A
THÀNH PH BIÊN HÒA N M 2030 ............................................................... 102


DANH M C CÁC CH
Vi t t t

VI T T T

C m t vi t t t

B KH

Bi n đ i khí h u

HTTN

H th ng thoát n

UBND

y ban nhân dân

c

SWMM

Storm Water Management Model

CX

C ax

IPCC

y ban liên chính ph v bi n đ i khí h u

KH

Khoa h c khí t

ng th y v n môi tr

QHTLMN

Quy ho ch Th y l i Mi n nam

ng


DANH M C B NG, BI U
S hi u

Tên b ng

B ng 1.1

Mô t k ch b n phát th i

B ng 1.2

S thay đ i nhi t đ , m a và m c n

Trang
9
c bi n

Vi t Nam theo

10

các k ch b n phát th i
B ng 2.1
B ng 2.2
B ng 2.3
B ng 2.4
B ng 2.5
B ng 2.6
B ng 2.7

Chu k l p – th i gian xu t hi n l i tr n l có m c n

cl

l n nh t
M c t ng nhi t đ trung bình n m c a Biên Hòa so v i th i
k 1980 – 1999 theo k ch b n phát th i trung bình (B2)

M c t ng l

ng m a trung bình tháng c a Biên Hòa so v i

th i k 1987 – 1999 theo k ch b n phát th i trung bình (B2)
M cn

c bi n dâng c a Biên Hòa so v i th i k 1980 –

1999 theo k ch b n phát th i trung bình (B2)
L

ng m a 3 ngày max

L

ng m a tiêu thi t k c a tr m Biên Hòa ng v i t n su t

38

39

39
52

P = 10%
L

15

ng m a tiêu thi t k c a tr m Biên Hòa ng v i t n su t

P = 10% xét đ n đi u ki n bi n đ i khí h u

54

54

B ng 2.8

Dòng ch y ti u l u v c

54

B ng 3.1

Phân b l

55

B ng 3.2
B ng 4.1
B ng 4.2

M cn

ng m a theo tháng

c sông t i các c a x trong đi u ki n bi n đ i khí

h u
M cn

c sông t i các c a x trong đi u ki n bi n đ i khí

h u
B ng thay đ i kích th

cđ

ng n i

70

80
81


DANH M C HÌNH MINH H A
S hi u hình
Hình 2.1
Hình 2.2
Hình 2.3
Hình 2.4
Hình 2.5
Hình 2.6
Hình 2.7
Hình 2.8
Hình 2.9
Hình 2.10

Hình 2.11
Hình 2.12
Hình 2.13
Hình 2.14
Hình 2.15
Hình 2.16
Hình 2.17
Hình 2.18
Hình 3.1
Hình 3.2
Hình 3.3
Hình 3.4
Hình 3.5
Hình 3.6
Hình 3.7

Hình 3.8

Hình 3.9

Tên hình
S đ HTTN chung
S đ HTTN n a riêng
S đ HTTN riêng
C u t o gi ng thu n c m a
S l ng đi m đen m t tr i xu t hi n trung bình theo tháng t
n m 1750 – 2010
Núi l a phun trào
Nhà máy nhi t đi n đang x khí th i vào môi tr ng
Khí nhà kính Vi t Nam n m 2000

B n đ ng p t n su t P = 0.5%
B n đ ng p t n su t P = 1%
B n đ ng p t n su t P = 2%
B n đ ng p t n su t P = 5%
B n đ ng p t n su t P = 10%
ng t n su t m a 3 ngày max – tr m Biên Hòa
B n đ bi u di n dòng ch y t i các l u v c
th đ ng quá trình dòng ch y c a l u v c
C ng đ m a thi t k ng v i t n su t P = 10%
C ng đ m a thi t k ng v i t n su t P = 10% xét đ n đi u
ki n B KH
B n đ thành ph Biên Hòa
Giao di n mô ph ng h th ng thoát n c
Giao di n ch n th i gian mô ph ng
Giao di n ch n th i gian theo dõi mô ph ng
th di n bi n đ sâu n c t i nút
Mô ph ng di n bi n c a dòng ch y trên tuy n t nút A1 – c a
x CX1
Mô ph ng di n bi n c a dòng ch y trên tuy n t nút E1 – c a
x CX5
Mô ph ng di n bi n c a dòng ch y trên tuy n t nút F1 – c a
x CX6
Mô ph ng di n bi n c a dòng ch y trên tuy n t nút I1 – c a
x CX9

Trang
11
12
12
12

34
35
35
37
40
41
42
43
44
53
55
56
57
57
61
71
71
72
73
74
74

75

75


Hình 4.1

S đ c u trúc h tr ng cây th m l c trên hè ph

78

Hình 4.2

H cây xanh trên v a hè thay th thành h cây xanh th m l c

78

Hình 4.3

S đ c u trúc b m t th m

79

Hình 4.4

V a hè bê tông hóa đ

79

Hình 4.5

c thay th b ng b m t th m

S đ thay đ i dòng ch y m t và t nhiên khi s d ng v t li u
th m

Hình 4.6

Giao di n mô ph ng h th ng thoát n

Hình 4.7

Giao di n ch n th i gian mô ph ng

82

Hình 4.8

Giao di n ch n th i gian theo dõi mô ph ng

82

Hình 4.9

B n đ di n bi n dòng ch y t i các l u v c

83

Hình 4.10

Hình 4.11

Hình 4.12

Hình 4.13

Hình 4.14

c

79

Mô ph ng di n bi n c a dòng ch y trên tuy n t nút A1 – c a
x CX1
Mô ph ng di n bi n c a dòng ch y trên tuy n t nút E1 – c a
x CX5
Mô ph ng di n bi n c a dòng ch y trên tuy n t nút F1 – c a
x CX6
Mô ph ng di n bi n c a dòng ch y trên tuy n t nút I1 – c a
x CX9
th di n bi n c a l u l

ng t ng t i c a x CX1, CX5,

CX6, CX9

Hình 4.15

th di n bi n đ sâu n

Hình 4.16

th di n bi n v n t c t i các đ

Hình 4.17

Nguyên t c thoát n

Hình 4.18

Thu gom và tái s d ng n

c t i nút A6, E5, F5, I4
ng n i C5, C38, C51, C75

c b m t b n v ng
c m a trong đô th

81

84

85

85

86

86
86
87
89
90


1

CH

NG M

U

I. S C n thi t c a đ tài:
"Bi n đ i khí h u (B KH) là s thay đ i c a h th ng khí h u g m khí quy n,
thu quy n, sinh quy n, th ch quy n hi n t i và trong t ng lai b i các nguyên
nhân t nhiên và nhân t o".
y ban liên chính ph v B KH (IPCC) đã thu th p các s li u v B KH và
h u qu c a nó cho h n 20 n m. S phát tri n công nghi p toàn th gi i đã t o ra
khí th i nhà kính th i vào khí quy n v i s l ng l n. B KH hi n nay là do nguyên
nhân t khí nhà kính, m t s ngu n phát sinh là t vi c đ t nhiên li u nh than và
d u khi n cho hi u ng nhà kính t nhiên trên hành tinh t ng lên. Nh ng thay đ i
v s d ng đ t và m t s bi n đ ng v khí h u t nhiên c ng góp ph n vào B KH
g n đây.
M t s hi n t ng c a B KH, bao g m: Hi u ng nhà kính, m a axit, th ng
t ng ô zôn, cháy r ng, l l t, h n hán, sa m c hóa, hi n t ng s ng khói, bão;
nh ng đ t n ng nóng gay g t; tan b ng; m c n c bi n dâng; vv.vv…
B KH tác đ ng đ n ngu n n c x y ra tr c h t làm thay đ i l ng m a và
phân b m a các vùng. L ng m a có th t ng lên ho c gi m đi. Mùa m a c ng
s có nh ng thay đ i v th i gian b t đ u và k t thúc. Tuy nhiên, l ng m a t ng
x y ra không đ ng đ u. M t s n i m a có th t ng lên nh ng m t s n i khác
m a có th gi m đi.
Nh ng thay đ i v m a s d n t i nh ng thay đ i v dòng ch y c a các con
sông, t n su t và c ng đ các tr n l , t n su t và đ c đi m c a h n hán, l ng
n c trong đ t, vi c c p n c cho s n xu t và sinh ho t. Theo d đoán, B KH x y
ra s làm cho l ng n c do sông ngòi cung c p s gi m đi đáng k nhi u n i trên
th gi i nh Úc, n
, Nam Châu Phi, ph n l n Nam M , Châu Âu, Trung Phi và

ông Phi.
B KH s làm t ng các thiên tai liên quan đ n n c, trong đó quan tr ng nh t
có l là l l t. Nh ng n m g n đây các thiên tai liên quan đ n n c d ng nh x y
ra nhi u h n. L l t x y ra t i Châu Âu trong kho ng 10 n m tr l i đây đã làm
nhi u ng i thi t m ng và thi t h i nhi u v c a c i. L l t c ng x y ra sông
D ng T , nh h ng đ n đ i s ng c a hàng tri u ng i, gây thi t h i hàng ch c t
đôla M .
Tp Biên Hòa
c xem là đô th lo i 2, nh ng k t c u h t ng Biên Hòa l i
không t ng x ng so v i t c đ phát tri n. Trong đó, đáng chú ý là h th ng thoát
n c trên đ a bàn không đ ng b gây ra c nh l t l i m i khi mùa m a đ n, gây ách
t c giao thông và ô nhi m tr m tr ng môi tr ng.
Trong 5 ph ng n i ô c a thành ph là Thanh Bình, Hòa Bình, Quy t Th ng,
Quang Vinh và Trung D ng thì c 5 khu v c này ch có m t h th ng c ng thoát


2

n c chung cho c n c th i sinh ho t và n c m a. nhi u khu v c, c ng thoát
n c đã có t r t lâu nên xu ng c p, không đáp ng đ c l ng n c th i hàng
ngày t trong các khu dân c đ ra, nh t là mùa m a khi t t c l ng n c đ u quy
v m t m i: c ng x . i u này r t d làm t c ngh n dòng ch y b i rác và cát
đ ng, đ ng th i l ng n c m a nhi u c ng không th nhanh chóng thoát h t. T i
các ph ng, xã vùng ngo i ô, h th ng c ng thoát n c chung n u có c ng không
đáp ng đ c yêu c u, b i s l ng đ ng c ng hi n nay nh h n r t nhi u so v i
quy đ nh và l i phân b không đ u. Bên c nh đó, h th ng các m ng, su i trong
thành ph g n đây b thu h p do ng i dân l n chi m, d n đ n gi m kh n ng tiêu
thoát n c. ây là nh ng t n t i đã làm nhi u đi m dân c trong thành ph b ng p
úng m i l n có m a l n.Ng i dân Biên Hòa đã g i m t s đo n đ ng trong thành
ph là sông khi có m a l n kéo dài. Ch c n m a t 20-30 phút, nhi u con đ ng

c a TP. Biên Hòa ng p sâu trong n c.
Tình tr ng trên đã x y ra 4-5 n m nay nh ng v n ch a đ c c i thi n. Nguyên
nhân chính d n đ n tình tr ng ng p l t nhi u tuy n đ ng trong TP. Biên Hòa là
do h th ng thoát n c đã xu ng c p và quá t i, ch a k h th ng thoát n c t
nhiên (nh : ao, h , kênh, m ng...) d n b san l p.
“ i m đen” ng p l t TP. Biên Hòa là m t s đo n trên các con đ ng: Ph m
V n Thu n, ng Kh i, Nguy n Ái Qu c, 30-4, H ng o V ng... và m t s khu
dân c . Ng p l t khi n giao thông b ùn t c trong nhi u gi và làm đ o l n cu c
s ng c a hàng ngàn h dân xung quanh c ng nh nh ng ng i l u thông trên
đ ng. Ngoài nh ng con đ ng c có h th ng thoát n c đã xây d ng cách đây
hàng ch c n m, nh ng con đ ng m i xây d ng nh
ng Kh i và m t s đo n
trên đ ng Nguy n Ái Qu c dù m i đ c đ u t xây d ng h th ng thoát n c m i
v n ng p, khi n không ít ng i dân b c xúc. Lý gi i v n đ này, ông Tr nh Tu n
Liêm nói: “ M t s tuy n đ ng dù đ u t xây d ng m i nh ng v n ng p là do
trong quá trình thi t k , các đ n v ch tính toán h th ng thoát n c cho m t đ ng
mà không tính đ n l ng n c cho c khu v c. Vì th m a l n n c c khu v c
d n ra thoát không k p, dâng lên gây ng p.
H th ng thoát n c c a TP.Biên Hòa hi n đã xu ng c p và quá t i so v i nhu
c u th c t . Trong đó, nhi u đ ng thoát n c trên các tuy n đ ng c a thành ph
đã xây d ng cách đây n a th k . Bên c nh hàng lo t đ ng thoát n c già nua, quá
t i nhi u n m ch a đ c xây d ng l i thì vi c nhà c a m c lên san sát khi n m i
khi m a, n c đ u đ ra đ ng d n đ n quá t i gây ng p sâu t 0,5-1m nhi u
đo n đ ng. Gi i pháp ch ng ng p t m th i c a TP. Biên Hòa là vào đ u m i mùa
m a t ch c n o vét các c ng m ng thoát n c. Nh ng khi x y ra m a l n gây
ng p, UBND TP. Biên Hòa c l c l ng xu ng các “đi m đen” thu l m rác, kh i
thông các h thoát n c đ n c thoát nhanh b t ng p sâu. Ngoài ra, thành ph d
ki n t i đây s trang b thêm m t s máy b m đ b m n c t đ ng ra h Biên

3

Hùng, gi m b t ng p cho khu v c đ ng H ng o V ng, 30-4... Tuy nhiên, các
gi i pháp trên ch là t m th i, mu n h t ng p đòi h i đ u t h th ng thoát n c
m i t ng x ng v i t c đ phát tri n c a thành ph .
T c s nêu trên h c viên th c hi n lu n v n v i đ tài : "
xu t gi i
pháp thoát n c Thành ph Biên Hòa – T nh
ng Nai trong đi u ki n bi n
đ i khí h u".
II. M c tiêu nghiên c u.
- ánh giá hi n tr ng kh n ng tiêu thoát n
xu t các gi i pháp th c ti n thoát n
Biên Hòa trong đi u ki n B KH.

c thành ph Biên Hòa.
c cho h th ng thoát n

c thành ph

III. Ph m vi nghiên c u.
- H th ng thoát n

c c a thành ph Biên Hòa – t nh

ng Nai.

IV. N i dung nghiên c u.
- ánh giá t ng quan khu v c nghiên c u và l nh v c nghiên c u.
- ánh giá hi n tr ng tiêu thoát n c c a h th ng thoát n c thành ph Biên Hòa –

t nh ng Nai.
- C s nghiên c u khoa h c cho vi c tiêu thoát n c đ i v i h th ng thoát n c
thành ph Biên Hòa.
- xu t các gi i pháp th c ti n thoát n c cho h th ng thoát n c thành ph Biên
Hòa có k đ n đi u ki n bi n đ i khí h u.
V. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u.

V.1. Cách ti p c n
-Ti p c n t ng h p liên ngành :
D a trên hi n tr ng và đ nh h ng phát tri n kinh t - xã h i, hi n tr ng quy
ho ch xây d ng và phát tri n đô th ... T đó có cái nhìn t ng h p v tính hình thoát
n c đ i v i h th ng thoát n c thành ph Biên Hòa.
-Ti p c n k th a có ch n l c, c p nh t b sung:
Hi n nay vi c nghiên c u thoát n c trong đi u ki n bi n đ i khí h u c ng đã
đ c các chuyên gia nghiên c u Vi t Nam và th gi i quan tâm nghiên c u kh
n ng ng phó khi B KH s y ra. Vi c k th a có ch n l c các k t qu nghiên c u
đ ng th i có c p nh t các s li u th c t có liên quan s giúp đ tài có đ nh h ng
gi i quy t v n đ m t cách khoa h c h n.
-Ti p c n th c ti n :
Thu th p các s li u đ a ph ng, Công ty thoát n c Biên Hòa, kh o sát th c
đ a nh m xác đ nh rõ hi n tr ng th c t thoát n c.
Các s li u th c ti n s giúp đánh giá m t cách th c t t ng quan v hi n tr ng
kh n ng thoát n c c a h th ng thoát n c.


4

-Ti p c n các ph ng pháp, công c hi n đ i trong nghiên c u :

tài này ng d ng khai thác ph n m m SWMM là các ph n m m giúp th c
hi n đ tài.
V.2. Ph

ng pháp nghiên c u

th c hi n m c tiêu và n i dung nghiên c u đ ra, trong lu n v n s d ng các
ng pháp nghiên c u sau:

ph

• Ph

ng pháp k th a.

• Ph

ng pháp đi u tra thu th p và x lý đánh giá s li u, tài li u.

• Ph

ng pháp phân tích t ng h p th ng kê các s li u đã có.

• Ph ng pháp ng d ng mô ph ng SWMM.
+ Ph ng pháp k th a:
Nghiên c u ti p thu và s d ng có ch n l c k t qu nghiên c u và thành t u
khoa h c công ngh c a các tác gi trong và ngoài n c đã nghiên c u v nh ng
v n đ có liên quan đ n thoát n c trong đi u ki n B KH th i gian v a qua và hi n
nay.
+ Ph ng pháp đi u tra thu th p và đánh giá:

- Thu th p s li u v tình hình thoát n c c a thành ph Biên Hòa – t nh
bao g m quy mô công su t, b n đ , c u trúc m ng l i.
- Thu th p các bi n pháp và kinh nghi m đã đ c nghiên c u thoát n
ki n B KH c a m t s thành ph trong n c và ngoài n c.

ng Nai

c trong đi u

- Thu th p các s li u v tình hình phát tri n quy ho ch, tình hình đô th hoá c a
thành ph Biên Hòa – ng Nai qua các giai đo n.
- Thu th p các s li u ph n ánh tình hình qu n lý v n hành h th ng thoát n c hi n
nay c a thành ph Biên Hòa – ng Nai.
- Thu th p các s li u thu c v c s thi t k m ng l

i thoát n

c đô th .

+ Ph

ng pháp phân tích t ng h p th ng kê các s li u đã có.
Vi c nghiên c u thoát n c trong đi u ki n B KH có liên quan đ n nhi u y u
t nh k thu t, kinh t , xã h i..., có tác đ ng r ng rãi đ n cu c s ng c a c ng đ ng
trên đ a bàn r ng l n vì v y vi c phân tích t ng h p là c n thi t đ i v i nghiên c u
này.
+ Ph

ng pháp ng d ng mô hình toán SWMM :
tài này ng d ng khai thác mô hình toán SWMM đ mô ph ng tính toán

th y v n, th y l c, tính toán kh n ng thoát n

c trong đi u ki n B KH.


5

VI. K t qu d ki n đ t đ

c.

- Phân tích, đánh giá t ng quan chung v l nh v c nghiên c u và khu v c nghiên
c u.
- ánh giá hi n tr ng và kh n ng thoát n c trong h th ng thoát n c thành ph
Biên Hòa – t nh ng Nai.
xu t gi i pháp thoát n c Thành ph Biên Hòa – t nh
ng Nai trong đi u
ki n bi n đ i khí h u.


6

CH

NG I: T NG QUAN

1.1. T ng quan v bi n đ i khí h u
"B KH trái đ t là s thay đ i c a h th ng khí h u g m khí quy n, thu
quy n, sinh quy n, th ch quy n hi n t i và trong t ng lai b i các nguyên nhân t

nhiên và nhân t o".
y ban liên chính ph v B KH (IPCC) đã thu th p các s li u v B KH và
h u qu c a nó cho h n 20 n m. S phát tri n công nghi p toàn th gi i đã t o ra
khí th i nhà kính th i vào khí quy n v i s l ng l n. B KH hi n nay là do nguyên
nhân t khí nhà kính, m t s ngu n phát sinh là t vi c đ t nhiên li u nh than và
d u khi n cho hi u ng nhà kính t nhiên trên hành tinh t ng lên. Nh ng thay đ i
v s d ng đ t và m t s bi n đ ng v khí h u t nhiên c ng góp ph n vào B KH
g n đây.
M t s hi n t ng c a B KH, bao g m: Hi u ng nhà kính, m a axit, th ng
t ng ô zôn, cháy r ng, l l t, h n hán, sa m c hóa, hi n t ng s ng khói, bão;
nh ng đ t n ng nóng gay g t; tan b ng; m c n c bi n dâng; vv.vv…
Bi n đ i khí h u tác đ ng đ n ngu n n c x y ra tr c h t làm thay đ i l ng
m a và phân b m a các vùng. Nhi t đ t ng s làm b c h i nhi u h n và do đó
m a s nhi u h n. c đi m c a m a đ i v i t ng khu v c c ng s thay đ i. L ng
m a có th t ng lên ho c gi m đi. Mùa m a c ng s có nh ng thay đ i v th i gian
b t đ u và k t thúc. Tuy nhiên, l ng m a t ng x y ra không đ ng đ u. M t s n i
m a có th t ng lên nh ng m t s n i khác m a có th gi m đi.
Nh ng thay đ i v m a s d n t i nh ng thay đ i v dòng ch y c a các con
sông, t n su t và c ng đ các tr n l , t n su t và đ c đi m c a h n hán, l ng
n c trong đ t, vi c c p n c cho s n xu t và sinh ho t. Theo d đoán, bi n đ i khí
h u x y ra s làm cho l ng n c do sông ngòi cung c p s gi m đi đáng k
nhi u n i trên th gi i nh Úc, n
, Nam Châu Phi, ph n l n Nam M , Châu
Âu, Trung Phi và ông Phi.
Bi n đ i khí h u s làm thay đ i s phân b ngu n n c, dòng ch y, ch t
l ng n c các sông và vi c cung c p n c đó. N u xác đ nh đ c nh ng thay
đ i c a n c có th có nh ng gi i pháp ng phó cho nhi u v n đ liên quan đ n các
l nh v c s d ng n c nh : sinh ho t, công nghi p, n ng l ng, nông nghi p, giao
thông, quy ho ch, khai thác s d ng và qu n lý ngu n n c, b o v môi tr ng
thiên nhiên.

Các h ch a c ng s b nh h ng do bi n đ i khí h u. L ng m a l n gây
tr t l đ t và nh t là hi n t ng b i l ng s làm cho các h gi m s c ch a và
nghiêm tr ng h n là thành h ch t. Ch t l ng n c các h c ng s thay đ i.
Bi n đ i khí h u s làm t ng các thiên tai liên quan đ n n c, trong đó quan
tr ng nh t có l là l l t. Nh ng n m g n đây các thiên tai liên quan đ n n c


7

d ng nh x y ra nhi u h n. L l t x y ra t i Châu Âu trong kho ng 10 n m tr l i
đây đã làm nhi u ng i thi t m ng và thi t h i nhi u v c a c i. L l t c ng x y ra
sông D ng T , nh h ng đ n đ i s ng c a hàng tri u ng i, gây thi t h i hàng
ch c t đôla M .
Gió mùa, đ c bi t là gió mùa Tây Nam có nh h ng r t l n đ n l ng m a và
do đó nh h ng đ n ngu n n c c a nhi u qu c gia châu Á. M i khi gió mùa Tây
Nam đ n mu n ho c k t thúc s m đ u gây ra h n hán cho nông nghi p và d n đ n
nh ng h u qu r t t i t cho hàng tri u ng i v n ch s ng b ng ngh nông nhi u
n c Nam Á và ông Nam Á. Nh ng ng c l i, mùa m a kéo dài c ng có th gây ra
ng p l t nhi u h n, trên di n tích r ng h n các l u v c sông l n.
M t h u qu nghiêm tr ng khác c a bi n đ i khí h u là h n hán. Nh ng đ t
h n hán tr m tr ng kéo dài có th nh h ng đ n xã h i v i quy mô r ng h n nhi u
so v i l l t. H n hán và kèm theo là hoang m c hoá x y ra nhi u vùng trên th
gi i, làm t ng nguy c cháy r ng, gây ra nh ng thi t h i to l n v kinh t - xã h i
và môi sinh. Th ng kèm theo h n hán là n n cháy r ng. Nhi u cánh r ng nhi t đ i
châu Á và Úc đã b m t do n n cháy r ng. Nh ng v cháy r ng r ng l n
Inđônêxia còn lan truy n khói b i nh h ng đ n các n c lân c n. Khói b i do
cháy r ng gây ra làm gi m ánh sáng m t tr i, gi m nhi t đ , do đó b c h i và m a
th ng gi m đi và làm cho đám cháy càng to lên.
Nh ng thay đ i v ch đ dòng ch y, h n hán và l l t c ng s nh h ng r t
l n đ n vi c cung c p và s d ng n c. N c m t và n c ng m có vai trò s ng

còn đ i v i nhi u n i trên th gi i. N c c ng là l nh v c nh y c m đ i v i bi n
đ i khí h u. N c ng t có kh n ng b tác đ ng m nh c a bi n đ i khí h u.
Bi n đ i khí h u cùng v i n c bi n dâng s làm cho vi c tiêu thoát n c tr
nên r t khó kh n.
1.2. Các nghiên c u v nh h ng c a B KH đ n h th ng thoát n c trên th
gi i.
- Báo cáo đánh giá l n th hai (1995), l n th ba (2001) và l n th t (2007) c a
IPCC.
- S n ph m c a mô hình khí h u toàn c u (MRI-AGCM) v i đ phân gi i 20 km
c a Vi n Nghiên c u Khí t ng thu c C c Khí t ng Nh t B n.
- Báo cáo v k ch b n B KH cho Vi t Nam c a nhóm nghiên c u thu c tr ng i
h c Oxford, V ng qu c Anh.
- S li u c a v tinh TOPEX/POSEIDON và JASON 1 t n m 1993;
- Các nghiên c u g n đây v n c bi n dâng c a th gi i: Trung tâm Th y tri u
Qu c gia Australia (www.cmar.csiro.au); y ban M c n c bi n thu c H i đ ng
Nghiên c u Môi tr ng t nhiên, V ng qu c Anh; H th ng quan tr c m c n c
bi n toàn c u; Trung tâm m c n c bi n c a tr ng đ i h c.


8

- T ng h p c a IPCC v các k ch b n n c bi n dâng trong th k 21 các báo cáo
đánh giá n m 2001 và n m 2007.
- Các báo cáo v n c bi n dâng c a T ch c Tiempo thu c i h c ông Anh.
2.3. Các nghiên c u v nh h
hi n t i Vi t Nam.

ng c a B KH đ n h th ng thoát n

c đã th c

- K ch b n B KH đ c xây d ng n m 1994 trong Báo cáo v bi n đ i khí h u
châu Á do Ngân hàng phát tri n châu Á tài tr .
- K ch b n B KH trong thông báo đ u tiên c a Vi t Nam cho Công c khung c a
Liên H p Qu c v bi n đ i khí h u, (Vi n KH KTTVMT, 2003).
- K ch b n B KH đ c xây d ng b ng ph ng pháp t h p (ph n m m
MAGICC/SCEN GEN 4.1) và ph ng pháp chi ti t hóa (Downscaling) th ng kê
cho Vi t Nam và các khu v c nh h n (Vi n KH KTTVMT, 2006).
- K ch b n B KH đ c xây d ng cho d th o thông báo l n hai c a Vi t Nam cho
Công c khung c a Liên H p Qu c v B KH (Vi n KH KTTVMT, 2007).
- K ch b n B KH xây d ng b ng ph ng pháp t h p (ph n m m MAGICC/SCEN
GEN 5.3) và ph ng pháp chi ti t hóa th ng kê (Vi n KH KTTVMT, 2008).
- K ch b n bi n đ i khí h u cho khu v c Vi t Nam đ c xây d ng b ng ph ng
pháp đ ng l c (Vi n KH KTTVMT, SEA START, Trung tâm Hadley, 2008).
- S li u quan tr c m c n c bi n t i các tr m c a Vi t Nam.
- Các nghiên c u c a Vi t Nam v n c bi n dâng nh công trình Th y tri u bi n
ông và s dâng lên c a m c n c ven b Vi t Nam; ánh giá s hu ho i do m c
n c bi n dâng;... c a Trung tâm H i v n (T ng c c Bi n và H i đ o Vi t Nam B TNMT).
Di n bi n c a B KH, n c bi n dâng Vi t Nam:
Theo Thông báo qu c gia l n th 2 c a B Tài nguyên và Môi tr ng: K t
n m 1958 đ n n m 2007, nhi t đ trung bình n m Vi t Nam t ng lên kho ng 0,50,7 đ C. Nhi t đ mùa đông t ng nhanh h n nhi t đ mùa hè và nhi t đ
các
vùng phía B c t ng nhanh h n các vùng phía Nam. C th nh n m 2007, nhi t đ
trung bình c n m t i Hà N i, TP.H Chí Minh và à N ng đ u cao h n trung bình
c a th p k 1931-1940 là 0,8-1,3 đ C; cao h n th p k 1990-2000 là 0,4-0,5 đ C.
Trên t ng đ a đi m, xu th bi n đ i c a l ng m a trung bình n m trên lãnh th
n c ta không rõ r t theo các th i k và các vùng khác nhau. L ng m a n m gi m
các vùng khí h u phía B c và t ng các vùng khí h u phía Nam. Tính trung bình
trong c n c, l ng m a trong 50 n m qua đã gi m kho ng 2%. Tuy v y, bi n đ i
l ng m a có xu h ng c c đoan, đó là t ng trong mùa m a và gi m m nh trong

mùa khô. Bên c nh đó, s đ t không khí l nh nh h ng t i Vi t Nam c ng gi m
rõ r t trong 2 th p k qua. Các bi u hi n th i ti t d th ng xu t hi n ngày càng
nhi u, tiêu bi u nh đ t l nh gây rét đ m, rét h i kéo dài 30 ngày trong tháng 1 và


9

tháng 2 n m 2008 B c B , đã gây thi t h i l n v cây tr ng, v t nuôi cho các đ a
ph ng đây.
c bi t, do tác đ ng c a B KH, trong kho ng 5-6 th p k g n đây, t n s
xoáy thu n nhi t đ i ho t đ ng trên Bi n ông t ng lên v i t c đ 0,4 c n m i th p
k ; t n s xoáy thu n nhi t đ i nh h ng đ n Vi t Nam t ng v i t c đ 0,2 c n
m i th p k và có c ng đ m nh xu t hi n nhi u h n. Qu đ o c a bão có d u
hi u d ch chuy n d n v phía Nam và mùa m a bão k t thúc mu n h n. Nhi u c n
bão có đ ng đi b t th ng và không theo quy lu t. i n hình nh “siêu” bão s 8
đã hoàng hành su t d c các t nh ven bi n t Ngh An đ n t n Qu ng Ninh trong
th i gian v a qua.
V m c n c bi n dâng, S li u quan tr c t i các tr m h i v n ven bi n Vi t
Nam cho th y, t c đ dâng lên c a m c n c bi n trung bình hi n nay là kho ng
3mm/n m, t ng đ ng v i t c đ t ng trung bình trên th gi i. Trong 50 n m qua,
m c n c bi n t i Tr m H i v n Hòn Dáu t ng lên kho ng 20cm. M c n c bi n
dâng đã và đang gây ng p l t trên di n r ng, nhi m m n ngu n n c, nh h ng
l n đ n tài nguyên n c, các ho t đ ng s n xu t và dân sinh.
Các k ch b n bi n đ i khí h u:
B ng 1.1: Mô t k ch b n phát th i
K ch b n
A1F1
A1T
A1B
A2

B1
B2

Mô t k ch b n
T ng tr ng kinh t nhanh, dân s toàn Ph thu c nhi u vào các ngu n
c u đ t cao nh t vào gi a th k 21 và n ng l ng hóa th ch
vi c đ a vào các công ngh m i
Ph thu c nhi u vào ngu n n ng
l ng phát th i
Cân b ng gi a các ngu n n ng
l ng
Th gi i r t h n t p v i t ng dân s cao, phát tri n kinh t ch m và thay đ i
công ngh ch m
Th gi i h i t , dân s toàn c u v n gi
T ng tr ng kinh t và dân s trung bình, nh n m nh vào phát tri n gi i pháp
cho s b n v ng môi tr ng, xã h i và kinh t .


10
B ng 1.2: S thay đ i nhi t đ , m a và m c n
th i
K ch
Nhi t đ (oC)
phát
Tháng
th i
trong n m 2020 2030 2050
XII-II
0,5
0,8

1,3
III-V
0,6
0,9
1,5
VI-VIII
0,3
0,5
0,8
Th p
IX-X
0,4
0,6
1,1
(B1)
XII-II
0,5
0,8
1,3
III-V
0,6
0,9
1,7
Trung
VI-VIII
0,3
0,5
0,8
bình
IX-X

0,4
0,6
1,1
(B2)
XII-II
0,6
0,8
1,4
III-V
0,7
0,9
1,8
VI-VIII
0,3
0,5
0,8
Cao
IX-X
0,5
0,6
1,1
(A2)

c bi n
M a (%)

Vi t Nam theo các k ch b n phát
M c dâng n

c bi n

2020 2030 2050 2020 2030 2050
0,9
1,2
2,1
-1,3
-2
-2,4
2,9
4,4
7,5
0,9
1,4
2,4
11
17
28
0,6
0,9
1,6
-1,3
-2
-3,6
2,9
4,4
7,9
0,9
1,4
2,5
12

17
30
0,9
1,3
2
-1,4
-2
-3,4
3,1
4,5
7,5
1
1,4
2,4
12
17
33
Ngu n B Tài nguyên & môi tr

ng

K ch b n B KH đ c xây d ng theo các k ch b n phát th i. Các k ch b n phát
th i là vi c đánh giá tính toán kh i l ng khí nhà kính toàn th gi i trong t ng lai theo
các k ch b n phát tri n khác nhau. IPCC đã xây d ng các k ch b n phát th i vào n m
1990, 1992 và 2000 (Báo cáo đ c bi t v K ch b n phát th i, SRES), đ c s d ng là
s li u đ u vào c a các mô hình khí h u. Các k ch b n phát th i và mô t k ch b n đ c
th hi n trong B ng 1.1.
Theo công b Chi n l c qu c gia v B KH và k ch b n B KH, n c bi n
dâng do B Tài nguyên và Môi tr ng t ch c ngày 7 tháng 3 n m 2012. Các k ch
b n B KH, n c bi n dâng cho Vi t Nam đ c xây d ng và công b n m 2009

theo các k ch b n phát th i khí nhà kính m c th p (B1), trung bình (B2) và cao
(A2, A1FI), trong đó k ch b n trung bình B2 đ c khuy n ngh cho các B , ngành
và đ a ph ng làm đ nh h ng ban đ u đ đánh giá tác đ ng c a B KH, n c bi n
dâng và xây d ng k ho ch hành đ ng ng phó v i B KH. S thay đ i v nhi t đ ,
m a và m c dâng n c bi n theo các k ch b n phát th i đ c t ng h p trong B ng
1.2.