Ứng dụng mô hình DNDC tính toán phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa nước trên đất phù sa, nhiễm mặn vùng đồng bằng ven biển tỉnh nam định

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NG

B NÔNG NGHI P VÀ PTNT
I H C THU L I

L C TH THANH THÊM

NG D NG MÔ HÌNH DNDC TÍNH TOÁN PHÁT TH I KHÍ NHÀ KÍNH
TRONG CANH TÁC LÚA N
VÙNG

C TRÊN

T PHÙ SA, NHI M M N

NG B NG VEN BI N T NH NAM

LU N V N TH C S

Hà N i - 2015

NH


B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NG

B NÔNG NGHI P VÀ PTNT
I H C THU L I

L C TH THANH THÊM

NG D NG MÔ HÌNH DNDC TÍNH TOÁN PHÁT TH I KHÍ NHÀ KÍNH
TRONG CANH TÁC LÚA N
VÙNG

C TRÊN

T PHÙ SA, NHI M M N

NG B NG VEN BI N T NH NAM

Chuyên ngành: Khoa h c Môi tr
Mã s : 60 - 85 - 02

LU N V N TH C S

Ng

ih

ng d n khoa h c:

1. PGS. TS. Mai V n Tr nh
2. PGS. TS. Bùi Qu c L p

Hà N i - 2015

ng

NH


L IC M

N

hoàn thành t t bài lu n v n này, tôi đã nh n đ c r t nhi u s
đ ng viên, giúp đ c a các cá nhân và t p th .
Tr c tiên tôi xin đ c g i l i bi t n chân thành nh t t i PGS. TS. Mai V n Tr nh
- Vi n Môi tr ng Nông nghi p đã h ng d n và t o đi u ki n t t nh t cho tôi
đ c nghiên c u và th c hi n lu n v n t i B môn Mô hình hóa và C s d
li u v môi tr ng - Vi n Môi tr ng Nông nghi p. Qua đây, tôi c ng xin g i
l i c m n t i các anh các ch đang công tác t i Mô hình hóa và C s d
li u v môi tr ng luôn nhi t tình giúp đ , t o cho tôi môi tr ng nghiên c u
và làm vi c nghiêm túc. Tôi xin chân thành c m n Ban ch nhi m d án
“Bi n đ i khí hâ và nh ng tác đ ng đ n s n xu t lúa t i Vi t Nam: Th
nghi m các gi i pháp ti m n ng v thích ng và gi m thi u” c a B Nông
nghi p và Phát tri n Nông thôn đã cung c p, chia s s li u tham kh o c a
d án giúp tôi hoàn thành t t lu n v n c a mình.
Tôi xin g i l i bi t n t i ban lãnh đ o tr ng
i h c Th y l i đã
luôn t o đi u ki n t t cho tôi h c t p và phát tri n. ng th i tôi c ng xin bày
t lòng bi t n t i PGS. TS. Bùi Qu c L p - Khoa Môi tr ng đã giúp đ tôi
trong su t quá trình tôi h c t p t i tr ng.
Và cu i cùng, tôi c ng xin g i l i c m n đ n b n bè, ng i thân,

nh ng ng i đã luôn sát cánh cùng tôi, chia s và đ ng viên tôi không ng ng
n l c v n lên trong h c t p c ng nh trong cu c s ng.
M t l n n a tôi xin chân thành c m n!
Hà N i, ngày 20 tháng 8 n m 2015
H c viên

L c Th Thanh Thêm


L I CAM OAN
Tên tôi là

: L c Th Thanh Thêm

Mã s h c viên

: 138.440.301.026

L p

: 21KHMT21

Chuyên ngành

: Khoa h c Môi tr

Mã s

: 60 - 85 - 02

Khóa h c

: K21 (2013 - 2015)

ng

Tôi xin cam đoan quy n lu n v n đ
h

c chính tôi th c hi n d

i s

ng d n c a PGS.TS. Mai V n Tr nh và PGS. TS. Bùi Qu c L p v i đ tài

nghiên c u trong lu n v n “ ng d ng mô hình DNDC tính toán phát th i
khí nhà kính trong canh tác lúa n
đ ng b ng ven bi n t nh Nam

c trên đ t phù sa, nhi m m n vùng

nh”.

ây là đ tài nghiên c u m i, không trùng l p v i các đ tài lu n v n
nào tr

c đây, do đó không có s sao chép c a b t kì lu n v n nào. N i dung

c a lu n v n đ

c th hi n theo đúng quy đ nh, các ngu n tài li u, t li u

nghiên c u và s d ng trong lu n v n đ u đ

c trích d n ngu n.

N u x y ra v n đ gì v i n i dung lu n v n này, tôi xin ch u hoàn toàn
trách nhi m theo quy đ nh./.
NG

I VI T CAM OAN

L c Th Thanh Thêm


Formatted
Formatted

6

Formatted
Formatted
Formatted

M CL C
DANH M C B NG BI U ............................................................................ 9
DANH M C CÁC T VI T T T .............................................................. 17
M
U ....................................................................................................... 1
1. Tính c p thi t c a đ tài.............................................................................. 1

2. M c tiêu c a đ tài ..................................................................................... 3
2.1. M c tiêu t ng quát ................................................................................... 3
2.2. M c tiêu c th ........................................................................................ 3
3. i t ng và ph m vi nghiên c u............................................................... 3
3.1. i t ng nghiên c u .............................................................................. 3
3.2. Ph m vi nghiên c u ................................................................................. 4
CH NG 1: T NG QUAN V V N
NGHIÊN C U ........................... 5
1.1. Bi n đ i khí h u Vi t Nam ................................................................... 5
1.2. Phát th i KNK trong canh tác lúa n c Vi t Nam .............................. 12
1.3. Các bi n pháp gi m thi u phát th i KNK trong canh tác lúa n c ......... 18
1.3.1. H th ng canh tác lúa c i ti n (System of Rice Intensification - SRI) . 20
1.3.2. y m khí ........................................................................................... 21
1.3.3. Ba gi m, ba t ng (3G3T) .................................................................... 21
1.3.4. S d ng các gi ng ng n ngày ............................................................. 22
1.3.5. T ng c ng s d ng phân ammonia sulphate (SA) thay th urea........ 23
1.3.6. S d ng than sinh h c......................................................................... 23
1.4. i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i khu v c nghiên c u ........................ 25
1.4.1. c đi m t nhiên .............................................................................. 25
1.4.2. Kinh t xã h i ..................................................................................... 29
1.4.3. Hi n tr ng canh tác lúa n c trên đ t phù sa, nhi m m n vùng đ ng
b ng ven bi n t nh Nam nh ....................................................................... 30
1.4.4. Di n bi n khí h u Nam nh ........................................................... 31
1.5. T ng quan v m t s mô hình tính toán phát th i khí nhà kính .............. 40
1.5.1. Mô hình IPCC (1996) ......................................................................... 40
1.5.2. Mô hình ALU (Agriculture and Land Use National Green House Gas
Inventory Software)...................................................................................... 43
1.5.3. Mô hình Ex-Act (The Ex-Ante Carbon-balance Tool) ........................ 45
1.5.4. Mô hình DNDC .................................................................................. 48

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted


Formatted
Formatted

6

Formatted
Formatted
Formatted

CH NG 2: N I DUNG VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C U ................ 53
2.1. N i dung nghiên c u ............................................................................. 53
2.2. Ph ng pháp nghiên c u ....................................................................... 53
CH NG 3: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ....................... 70
3.1. Hi n tr ng phát th i khí nhà kính trong canh tác lúa n c trên đ t phù sa,
nhi m m n vùng đ ng b ng ven bi n t nh Nam nh ................................... 70
3.1.1. C ng đ phát th i khí mê tan CH 4 và N 2 O trên trên ru ng lúa v i các
ch đ phân bón khác nhau v mùa Th nh Long........................................ 71
3.1.2. C ng đ phát th i khí CH 4 và N 2 O trên các ph ng th c bón phân
khác nhau v mùa R ng ông ................................................................... 73
3.1.3. T ng l ng phát th i KNK trong v mùa t i Th nh Long và R ng ông...... 77
3.2. ng d ng mô hình DNDC tính toán phát th i KNK trên đ t phù sa,
nhi m m n vùng đ ng b ng ven bi n t nh Nam nh ................................... 79
3.2.1. Thu th p các d li u - thông s đ u vào c a mô hình ......................... 79
3.2.2. K t qu mô ph ng s phát th i c a KNK b ng mô hình DNDC t i
Th nh Long và R ng ông ........................................................................... 87
3.2.3. Ki m đ nh mô hình ............................................................................. 89
3.3.
xu t các bi n pháp canh tác lúa n c gi m phát th i khí nhà kính.... 96
3.3.1. So sánh ti m n ng phát th i KNK và n ng su t lúa Th nh Long và
R ng ông ................................................................................................... 96
3.3.2. L a ch n bi n pháp canh tác gi m phát th i KNK .............................. 98
3.4. Tính toán phát th i khí nhà kính t s n xu t lúa n c Nam nh theo
các k ch b n b ng mô hình DNDC ............................................................... 99
3.4.1. K ch b n 1 - k ch b n phát th i hi n t i............................................... 99
3.4.2. K ch b n 2 ........................................................................................ 100
3.4.3. K ch b n 3 ........................................................................................ 101
3.4.4. K ch b n 4 ........................................................................................ 102
3.4.5. K ch b n 5 ........................................................................................ 103
3.4.6. K ch b n 6 ........................................................................................ 104

K T LU N................................................................................................ 106
KI N NGH ............................................................................................... 107
TÀI LI U THAM KH O .......................................................................... 108
DANH M C B NG BI U ............................................................................ 3

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted


6

DANH M C CÁC T VI T T T ................................................................ 6
M

U ....................................................................................................... 1
1. Tính c p thi t c a đ tài.............................................................................. 1
2. M c tiêu c a đ tài ..................................................................................... 3
2.1. M c tiêu t ng quát ................................................................................... 3
2.2. M c tiêu c th ........................................................................................ 3
3. i t ng và ph m vi nghiên c u............................................................... 3
3.1. i t ng nghiên c u .............................................................................. 3
3.2. Ph m vi nghiên c u ................................................................................. 3
CH NG 1: T NG QUAN V V N
NGHIÊN C U ........................... 4
1.1. Bi n đ i khí h u Vi t Nam ................................................................... 4
1.2. Phát th i KNK trong canh tác lúa n c Vi t Nam .............................. 10
1.3. Các bi n pháp gi m thi u phát th i KNK trong canh tác lúa n c ......... 17
1.3.1. H th ng canh tác lúa c i ti n (System of Rice Intensification - SRI) . 18
1.3.2. y m khí ........................................................................................... 19
1.3.3. Ba gi m, ba t ng (3G3T) .................................................................... 20
1.3.4. S d ng các gi ng ng n ngày ............................................................. 20
1.3.5. T ng c ng s d ng phân ammonia sulphate (SA) thay th urea........ 21
1.3.6. S d ng than sinh h c......................................................................... 21
1.4. i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i khu v c nghiên c u ........................ 23
1.4.1. c đi m t nhiên .............................................................................. 23
1.4.2. Kinh t xã h i ..................................................................................... 27
1.4.3. Hi n tr ng canh tác lúa n c trên đ t phù sa, nhi m m n vùng đ ng
b ng ven bi n t nh Nam nh ....................................................................... 28
1.4.4. Di n bi n khí h u Nam nh ........................................................... 28
1.5. T ng quan v m t s mô hình tính toán phát th i khí nhà kính .............. 35
1.5.1. Mô hình IPCC (1996) ......................................................................... 35
1.5.2. Mô hình ALU (Agriculture and Land Use National Green House Gas
Inventory Software)...................................................................................... 36
1.5.3. Mô hình Ex-Act (The Ex-Ante Carbon-balance Tool) ........................ 37

CH NG 2: N I DUNG VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C U ................ 43
2.1. N i dung nghiên c u ............................................................................. 43

Formatted
Formatted
Formatted

Formatted: Space After: 0 pt, Li
spacing: Multiple 1,25 li
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted: Line spacing: Multip
1,25 li
Formatted

Formatted: Space After: 0 pt, Li
spacing: Multiple 1,25 li
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted


6

2.2. Ph ng pháp nghiên c u ....................................................................... 43
CH NG 3: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ....................... 54
3.1. Hi n tr ng phát th i khí nhà kính trong canh tác lúa n c trên đ t phù sa,
nhi m m n vùng đ ng b ng ven bi n t nh Nam nh ................................... 54
3.1.1. C ng đ phát th i khí mê tan CH 4 và N 2 O trên trên ru ng lúa v i các
ch đ phân bón khác nhau v mùa Th nh Long........................................ 54
3.1.2. C ng đ phát th i khí CH 4 và N 2 O trên các ph ng th c bón phân
khác nhau v mùa R ng ông ................................................................... 56
3.1.3. T ng l ng phát th i KNK trong v mùa t i Th nh Long và R ng ông...... 60
3.2. ng d ng mô hình DNDC tính toán phát th i KNK trên đ t phù sa,
nhi m m n vùng đ ng b ng ven bi n t nh Nam nh ................................... 61
3.2.1. Thu th p các d li u - thông s đ u vào c a mô hình ......................... 61
3.2.2. K t qu mô ph ng s phát th i c a KNK b ng mô hình DNDC t i

Th nh Long và R ng ông ........................................................................... 63
3.2.3. Ki m đ nh mô hình ............................................................................. 65
3.3.
xu t các bi n pháp canh tác lúa n c gi m phát th i khí nhà kính.... 71
3.3.1. So sánh ti m n ng phát th i KNK và n ng su t lúa Th nh Long và
R ng ông ................................................................................................... 71
3.3.2. L a ch n bi n pháp canh tác gi m phát th i KNK .............................. 72
3.4. Tính toán phát th i khí nhà kính t s n xu t lúa n c Nam nh theo
các k ch b n b ng mô hình DNDC ............................................................... 74
3.4.1. K ch b n 1 - k ch b n phát th i hi n t i............................................... 74
3.4.2. K ch b n 2 .......................................................................................... 75
3.4.3. K ch b n 3 .......................................................................................... 75
3.4.4. K ch b n 4 .......................................................................................... 76
3.4.5. K ch b n 5 .......................................................................................... 77
3.4.6. K ch b n 6 .......................................................................................... 78
K T LU N .................................................................................................. 80
KI N NGH ................................................................................................. 81
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 82
DANH M C B NG BI U ..............................................................................
DANH M C CÁC T VI T T T ..................................................................

Formatted

Formatted: Line spacing: Multip
1,25 li
Formatted

Formatted: Space After: 0 pt, Li
spacing: Multiple 1,25 li
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted: Line spacing: Multip
1,25 li
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted: Justified, Line spacin
Multiple 1,25 li
Formatted

Formatted


6
Formatted

M
U ....................................................................................................... 1
1. Tính c p thi t c a đ tài.............................................................................. 1
2. M c tiêu c a đ tài ..................................................................................... 3
2.1. M c tiêu t ng quát ................................................................................... 3
2.2. M c tiêu c th ........................................................................................ 3
3. i t ng và ph m vi nghiên c u............................................................... 3
3.1. i t ng nghiên c u .............................................................................. 3
3.2. Ph m vi nghiên c u ................................................................................. 3
CH NG 1: T NG QUAN V V N
NGHIÊN C U ........................... 4
1.1. Bi n đ i khí h u Vi t Nam ................................................................... 4
1.3. Các bi n pháp gi m thi u phát th i KNK trong canh tác lúa n c ......... 17
1.3.1. H th ng canh tác lúa c i ti n (System of Rice Intensification - SRI) . 18
1.3.2. y m khí ........................................................................................... 19
1.3.3. Ba gi m, ba t ng (3G3T) .................................................................... 20
1.3.4. S d ng các gi ng ng n ngày ............................................................. 20
1.3.5. T ng c ng s d ng phân ammonia sulphate (SA) thay th urea........ 21
1.3.6. S d ng than sinh h c......................................................................... 21
1.4. i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i khu v c nghiên c u ........................ 23
1.4.1. c đi m t nhiên .............................................................................. 23
1.4.2. Kinh t xã h i ..................................................................................... 27
1.4.3. Di n bi n khí h u Nam nh ........................................................... 28
CH NG 2: N I DUNG VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C U ................ 37

2.1. N i dung nghiên c u ............................................................................. 37
2.2. Ph ng pháp nghiên c u ....................................................................... 37
CH NG 3: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ....................... 52
3.1. Hi n tr ng phát th i khí nhà kính trong canh tác lúa n c trên đ t phù sa,
nhi m m n vùng đ ng b ng ven bi n t nh Nam nh ................................... 52
3.1.1. Hi n tr ng canh tác lúa n c trên đ t phù sa, nhi m m n vùng đ ng
b ng ven bi n t nh Nam nh ....................................................................... 52
3.1.2. Hi n tr ng phát th i KNK trên đ t phù sa, nhi m m n vùng đ ng b ng
ven bi n t nh Nam nh ............................................................................... 53

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted


6

3.1.2.2. C ng đ phát th i khí CH 4 và N 2 O trên các ph ng th c bón phân
khác nhau v mùa R ng ông ................................................................... 55
3.1.2.3. T ng l ng phát th i KNK trong v mùa t i Th nh Long và R ng ông.... 59
3.2. ng d ng mô hình DNDC tính toán phát th i KNK trên đ t phù sa,
nhi m m n vùng đ ng b ng ven bi n t nh Nam nh ................................... 60
3.2.1. Thu th p các d li u - thông s đ u vào c a mô hình ......................... 60
3.2.2. K t qu mô ph ng s phát th i c a KNK b ng mô hình DNDC t i
Th nh Long và R ng ông ........................................................................... 68

3.2.3. Ki m đ nh mô hình ............................................................................. 70
3.3.
xu t các bi n pháp canh tác lúa n c gi m phát th i khí nhà kính.... 77
3.3.1. So sánh ti m n ng phát th i KNK và n ng su t lúa Th nh Long và
R ng ông ................................................................................................... 77
3.3.2. L a ch n bi n pháp canh tác gi m phát th i KNK .............................. 78
3.4. Tính toán phát th i khí nhà kính t s n xu t lúa n c Nam nh theo
các k ch b n b ng mô hình DNDC ............................................................... 80
3.4.1. K ch b n 1 - k ch b n phát th i hi n t i............................................... 80
3.4.2. K ch b n 2 .......................................................................................... 81
3.4.3. K ch b n 3 .......................................................................................... 81
3.4.4. K ch b n 4 .......................................................................................... 82
3.4.5. K ch b n 5 .......................................................................................... 83
3.4.5. K ch b n 6 .......................................................................................... 84
K T LU N .................................................................................................. 86
KI N NGH ................................................................................................. 87
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 88
DANH M C B NG BI U ............................................................................ 3
DANH M C CÁC T VI T T T ................................................................ 6
M
U ....................................................................................................... 8
1. Tính c p thi t c a đ tài.............................................................................. 8
2. M c tiêu c a đ tài ................................................................................... 10
2.1. M c tiêu t ng quát ................................................................................. 10
2.2. M c tiêu c th ...................................................................................... 10
3. a đi m và đ i t ng nghiên c u ............................................................ 10

Formatted

Formatted: Space After: 0 pt, Li

spacing: Multiple 1,25 li
Formatted

Formatted: Justified, Space Afte
0 pt, Line spacing: Multiple 1,25
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto


6

3.1. a đi m nghiên c u ............................................................................. 10
3.2. i t ng nghiên c u ............................................................................ 10
CH NG 1: T NG QUAN V V N
NGHIÊN C U ......................... 11
1.1. Bi n đ i khí h u Vi t Nam ................................................................. 11
1.2. Phát th i KNK trong canh tác lúa n c Vi t Nam .............................. 17
1.3. Các bi n pháp gi m thi u phát th i KNK trong canh tác lúa n c ......... 24
1.3.1. H th ng canh tác lúa c i ti n (System of Rice Intensification - SRI) . 25
1.3.2. y m khí ........................................................................................... 26
1.3.3. Ba gi m, ba t ng (3G3T) .................................................................... 27
1.3.4. S d ng các gi ng ng n ngày ............................................................. 27
1.3.5. T ng c ng s d ng phân ammonia sulphate (SA) thay th urea........ 28
1.3.6. S d ng than sinh h c......................................................................... 28
1.4. i u ki n t nhiên, kinh t - xã h i khu v c nghiên c u ........................ 30
1.4.1. c đi m t nhiên .............................................................................. 30
1.4.2. Kinh t xã h i ..................................................................................... 34
1.4.3. Di n bi n khí h u Nam nh ........................................................... 35
2.1. N i dung nghiên c u ............................................................................. 44
2.2. Ph ng pháp nghiên c u ....................................................................... 44

CH NG 3: K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ....................... 58
3.1. Hi n tr ng phát th i khí nhà kính trong canh tác lúa n c trên đ t phù sa,
nhi m m n vùng đ ng b ng ven bi n t nh Nam nh ................................... 58
3.1.1. Hi n tr ng canh tác lúa n c trên đ t phù sa, nhi m m n vùng đ ng
b ng ven bi n t nh Nam nh ....................................................................... 58
3.1.2. Hi n tr ng phát th i KNK trên đ t phù sa, nhi m m n vùng đ ng b ng
ven bi n t nh Nam nh ............................................................................... 59
3.1.2.2. C ng đ phát th i khí CH 4 và N 2 O trên các ph ng th c bón phân
khác nhau v mùa R ng ông ................................................................... 61
3.1.2.3. T ng l ng phát th i KNK trong v mùa t i Th nh Long và R ng ông.... 65
3.2. ng d ng mô hình DNDC tính toán phát th i KNK trên đ t phù sa,
nhi m m n vùng đ ng b ng ven bi n t nh Nam nh ................................... 66
3.2.1. Thu th p các d li u - thông s đ u vào c a mô hình ......................... 66

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto


6

3.2.2. K t qu mô ph ng s phát th i c a KNK b ng mô hình DNDC t i
Th nh Long và R ng ông ........................................................................... 68
3.2.3. Ki m đ nh mô hình ............................................................................. 70
3.3.
xu t các bi n pháp canh tác lúa n c gi m phát th i khí nhà kính.... 75
3.3.1. So sánh ti m n ng phát th i KNK và n ng su t lúa Th nh Long và
R ng ông ................................................................................................... 75
3.3.2. L a ch n bi n pháp canh tác gi m phát th i KNK .............................. 77
3.4. Tính toán phát th i khí nhà kính t s n xu t lúa n c Nam nh theo

các k ch b n b ng mô hình DNDC ............................................................... 78
3.4.1. K ch b n 1 - k ch b n phát th i hi n t i............................................... 78
3.4.2. K ch b n 2 .......................................................................................... 79
3.4.3. K ch b n 3 .......................................................................................... 80
3.4.4. K ch b n 4 .......................................................................................... 81
3.4.5. K ch b n 5 .......................................................................................... 81
3.4.5. K ch b n 6 .......................................................................................... 82
K T LU N .................................................................................................. 84
KI N NGH ................................................................................................. 85
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 86

Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto

Formatted: Space After: 0 pt, Li
spacing: Multiple 1,25 li

Formatted: Line spacing: Multip
1,25 li


Formatted
Formatted

6

Field Code Changed
Formatted
Formatted

DDANH M C B NG BI U
B ng 1.1. M c t ng nhi t đ và thay đ i l ng m a trong 50 n m qua các
vùng khí h u c a Vi t Nam ............................................................................ 5
B ng 1.3: Phát th i CH 4 t canh tác lúa n m 2005 và 2010 .......................... 15
B ng 1.4: T ng h p k t qu ki m kê qu c gia khí nhà kính n m 2010 ......... 16
B ng 1.5: T ng phát th i khí nhà kính ngành nông nghi p các n m và d báo
đ n n m 2030 ............................................................................................... 17
B ng 1.6: Hi n tr ng di n tích áp d ng SRI t i các t nh (ha) ........................ 20
B ng 1.7: Di n tích canh tác lúa 3 gi m, 3 t ng n m 2011 ........................... 22
B ng 1.8: Ti m n ng gi m phát th i KNK t các k thu t canh tác v i ........ 24
quy mô xác đ nh (nghìn t n CO 2 t ng đ ng gi m) ................................... 24
B ng 1.9: Di n tích, n ng su t, s n l ng cây lúa t i Nam nh ....................... 30
B ng 1.10: M c t ng nhi t đ trung bình n m (0C) so v i th i k 1980 - 1999
theo k ch b n phát th i trung bình (B2) c a t nh Nam nh .......................... 33

B ng 1.11: M c thay đ i l ng m a so v i th i k 1980 - 1999 theo k ch b n
phát th i trung bình (B2) đ a bàn t nh Nam nh.......................................... 35
B ng 1.12: H s đi u ch nh phát th i CH4 c a IPCC cho các h sinh thái và
ch đ qu n lý n c t ng ng v i các h th ng lúa ng p n c................... 41
(không bón phân h u c ).............................................................................. 42
B ng 1.13: nh h ng c a bón phân h u c t i đ n phát th i ................... 42
B ng 2.1: Mô t các công th c áp d ng ........................................................ 54
B ng 2.2: T l phân bón hóa h c, phân và than sinh h c trong m i công th c ............ 55
B ng 2.3: Th i gian bón phân và tháo rút n c ............................................ 55
B ng 2.4: Các giai đo n l y m u khí Th nh Long và R ng ông .............. 58
B ng 2.5: Th ng kê l ng m u l y t i các đi m thí nghi m Nam nh ..... 59
B ng 3.1: C ng đ phát th i khí mê tan (CH 4 ) trên 10 công th c bón phân
v mùa Th nh Long ................................................................................... 71
B ng 3.2: C ng đ phát th i khí N 2 O trên 10 công th c bón phân ............. 72
v mùa Th nh Long ...................................................................................... 72
B ng 3.3: C ng đ phát th i khí mê tan (CH 4 ) trên 10 công th c bón phân
v mùa R ng ông.................................................................................... 73

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted


Formatted

6

Formatted
Formatted
Formatted

B ng 3.4: C ng đ phát th i khí N 2 O trên 10 công th c bón phân ............. 75
v mùa R ng ông.................................................................................... 75
B ng 3.5: T ng l ng phát th i CH 4 , N 2 O và CO 2 -e ................................... 77
B ng 3.6: Các d li u v khí t ng c a mô hình DNDC .............................. 79
B ng 3.7: Các d li u v đi u ki n th nh ng c a mô hình DNDC ........... 79
B ng 3.8: Các d li u v canh tác................................................................. 80
B ng 3.9: Phát th i CH 4 và N 2 O t k t qu ch y mô hình DNDC ................ 87
B ng 3.10: T ng l ng phát th i CO 2 -e t i Th nh Long và R ng ông ....... 89
B ng 3.11: K t qu phát th i CH 4 t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i Th nh Long........................................................................... 90
B ng 3.12: K t qu phát th i N 2 O t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i Th nh Long........................................................................... 91
B ng 3.13: K t qu phát th i CH 4 t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i R ng ông ........................................................................... 93
B ng 3.14: K t qu phát th i N 2 O t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i R ng ông ........................................................................... 94
B ng 3.15: N ng su t lúa và t ng phát th i Th nh Long và R ng ông..... 96
B ng 3.16: Hi u qu gi m phát th i KNK khi áp d ng các công th c .......... 98
canh tác m i ................................................................................................. 98

B ng 3.17: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 1 ................................................. 100
B ng 3.18: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh vào n m 2020 ................................................... 101
B ng 3.19: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh vào n m 2030 ................................................... 101
B ng 3.20: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 4 ................................................. 103
B ng 3.21: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 5 ................................................. 104
B ng 3.22: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 6 ................................................. 104

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted


6

B ng 1.1. M c t ng nhi t đ và thay đ i l ng m a trong 50 n m qua các
vùng khí h u c a Vi t Nam ............................................................................ 4
B ng 1.3: Phát th i CH 4 t canh tác lúa n m 2005 và 2010 .......................... 14
B ng 1.4: T ng h p k t qu ki m kê qu c gia khí nhà kính n m 2010 ......... 14
B ng 1.5: T ng phát th i khí nhà kính ngành nông nghi p các n m và d báo

đ n n m 2030 ............................................................................................... 15
B ng 1.6: Hi n tr ng di n tích áp d ng SRI t i các t nh (ha) ........................ 19
B ng 1.7: Di n tích canh tác lúa 3 gi m, 3 t ng n m 2011 ........................... 20
B ng 1.8: Ti m n ng gi m phát th i KNK t các k thu t canh tác v i ........ 22
quy mô xác đ nh (nghìn t n CO 2 t ng đ ng gi m) ................................... 22
B ng 1.9: Di n tích, n ng su t, s n l ng cây lúa t i Nam nh ....................... 28
B ng 1.10: M c t ng nhi t đ trung bình n m (0C) so v i th i k 1980 - 1999
theo k ch b n phát th i trung bình (B2) c a t nh Nam nh.......................... 31
B ng 1.11: M c thay đ i l ng m a so v i th i k 1980 - 1999 theo k ch b n
phát th i trung bình (B2) đ a bàn t nh Nam nh.......................................... 33
B ng 2.1: Mô t các công th c áp d ng ........................................................ 44
B ng 2.2: T l phân bón hóa h c, phân và than sinh h c trong m i công th c ............ 45
B ng 2.3: Th i gian bón phân và tháo rút n c ............................................ 45
B ng 2.4: Các giai đo n l y m u khí Th nh Long và R ng ông .............. 48
B ng 2.5: Th ng kê l ng m u l y t i các đi m thí nghi m Nam nh ..... 49
B ng 3.1: C ng đ phát th i khí mê tan (CH 4 ) trên 10 công th c bón phân
v mùa Th nh Long ................................................................................... 54
B ng 3.2: C ng đ phát th i khí N 2 O trên 10 công th c bón phân ............. 55
v mùa Th nh Long ...................................................................................... 55
B ng 3.3: C ng đ phát th i khí mê tan (CH 4 ) trên 10 công th c bón phân
v mùa R ng ông.................................................................................... 57
B ng 3.4: C ng đ phát th i khí N 2 O trên 10 công th c bón phân ............. 58
v mùa R ng ông.................................................................................... 58
B ng 3.5: T ng l ng phát th i CH 4 , N 2 O và CO 2 -e ................................... 60
B ng 3.6: Các d li u v khí t ng c a mô hình DNDC .............................. 61
B ng 3.7: Các d li u v đi u ki n th nh ng c a mô hình DNDC ........... 61

Formatted

Formatted

Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

6

B ng 3.8: Các d li u v canh tác................................................................. 62
B ng 3.9: Phát th i CH 4 và N 2 O t k t qu ch y mô hình DNDC ................ 63
B ng 3.10: T ng l ng phát th i CO 2 -e t i Th nh Long và R ng ông ....... 64
B ng 3.11: K t qu phát th i CH 4 t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i Th nh Long........................................................................... 66
B ng 3.12: K t qu phát th i N 2 O t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i Th nh Long........................................................................... 66
B ng 3.13: K t qu phát th i CH 4 t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i R ng ông ........................................................................... 68
B ng 3.14: K t qu phát th i N 2 O t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i R ng ông ........................................................................... 69
B ng 3.15: N ng su t lúa và t ng phát th i Th nh Long và R ng ông..... 71
B ng 3.16: Hi u qu gi m phát th i KNK khi áp d ng các công th c .......... 73
canh tác m i ................................................................................................. 73
B ng 3.17: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 1 ................................................... 74
B ng 3.18: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh vào n m 2020 ..................................................... 75
B ng 3.19: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh vào n m 2030 ..................................................... 76
B ng 3.20: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 4 ................................................... 77
B ng 3.21: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 5 ................................................... 77
B ng 3.22: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 6 ................................................... 78
B ng 1.1. M c t ng nhi t đ và thay đ i l ng m a trong 50 n m qua các
vùng khí h u c a Vi t Nam ........................................................................ 411

B ng 1.3: Phát th i CH 4 t canh tác lúa n m 2005 và 2010 ...................... 1421
B ng 1.4: T ng h p k t qu ki m kê qu c gia khí nhà kính n m 2010 ..... 1421

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted

Formatted

Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted

Formatted

Formatted

Formatted

Formatted

Formatted: Line spacing: Multip

1,3 li
Formatted: Font color: Auto
Formatted
Formatted: Font color: Auto


6

B ng 1.5: T ng phát th i khí nhà kính ngành nông nghi p các n m và d báo
đ n n m 2030 ........................................................................................... 1522
B ng 1.6: Hi n tr ng di n tích áp d ng SRI t i các t nh (ha) .................... 1926
B ng 1.7: Di n tích canh tác lúa 3 gi m, 3 t ng n m 2011 ....................... 2027
B ng 1.8: Ti m n ng gi m phát th i KNK t các k thu t canh tác v i .... 2229
quy mô xác đ nh (nghìn t n CO 2 t ng đ ng gi m) ............................... 2229
B ng 1.9: M c t ng nhi t đ trung bình n m (0C) so v i th i k 1980 - 1999
theo k ch b n phát th i trung bình (B2) c a t nh Nam nh...................... 3037
B ng 1.10: M c thay đ i l ng m a so v i th i k 1980 - 1999 theo k ch b n
phát th i trung bình (B2) đ a bàn t nh Nam nh...................................... 3239
B ng 2.1: Mô t các công th c áp d ng .................................................... 3845
B ng 2.2: T l phân bón hóa h c, phân và than sinh h c trong m i công th c ........ 3946
B ng 2.3: Th i gian bón phân và tháo rút n c ........................................ 3946
B ng 2.4: Các giai đo n l y m u khí Th nh Long và R ng ông .......... 4249
B ng 2.5: Th ng kê l ng m u l y t i các đi m thí nghi m Nam nh . 4350
B ng 3.1: Di n tích, n ng su t, s n l ng cây lúa t i Nam nh ................... 5258
B ng 3.2: C ng đ phát th i khí mê tan (CH 4 ) trên 10 ph ng th c bón phân
v mùa Th nh Long ............................................................................... 5359
B ng 3.3: C ng đ phát th i khí N 2 O trên 10 hình th c bón phân v mùa
Th nh Long .............................................................................................. 5460
B ng 3.4: C ng đ phát th i khí mê tan (CH 4 ) trên 10 ph ng th c bón phân
v mùa R ng ông................................................................................ 5561

B ng 3.5: C ng đ phát th i khí N 2 O trên 10 ph ng th c bón phân v mùa
R ng ông ............................................................................................ 5763
B ng 3.6: T ng l ng phát th i CH 4 , N 2 O và CO 2 -e ............................... 5965
B ng 3.7: Các d li u v khí t ng c a mô hình DNDC .......................... 6066
B ng 3.8: Các d li u v đi u ki n th nh ng c a mô hình DNDC ....... 6066
B ng 3.9: Các d li u v canh tác............................................................. 6167
B ng 3.10: Phát th i CH 4 và N 2 O t k t qu ch y mô hình DNDC .......... 6868
B ng 3.11: T ng l ng phát th i CO 2 -e t i Th nh Long và R ng ông ... 7069

Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted
Formatted

Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted

Formatted

Formatted

Formatted

Formatted
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted
Formatted


6

B ng 3.12: K t qu phát th i CH 4 t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i Th nh Long....................................................................... 7170
B ng 3.13: K t qu phát th i N 2 O t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i Th nh Long....................................................................... 7271
B ng 3.14: K t qu phát th i CH 4 t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i R ng ông ....................................................................... 7473
B ng 3.15: K t qu phát th i N 2 O t ch y mô hình DNDC và đo phát th i
hi n tr ng t i R ng ông ....................................................................... 7473
B ng 3.16: N ng su t lúa và t ng phát th i Th nh Long và R ng ông. 7775
B ng 3.17: Hi u qu gi m phát th i KNK khi áp d ng các công th c ...... 7977
canh tác m i ............................................................................................. 7977
B ng 3.18: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 1 ............................................... 8078
B ng 3.19: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 2 ............................................... 8179
B ng 3.20: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 3 ............................................... 8280

B ng 3.21: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 4 ............................................... 8381
B ng 3.22: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 5 ............................................... 8382
B ng 3.23: T ng l ng phát th i trong v mùa trên đ t m n và phù sa canh
tác lúa n c t i Nam nh theo k ch b n 6 ............................................... 8482

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font: Not Bold


Formatted
Formatted
Field Code Changed

6

Formatted
Formatted

DANH M C HÌNH
Hình 1.1: M c t ng nhi t đ trung bình n m (oC) vào cu i th k 21 so v i th i
k 1980 - 1999 theo k ch b n phát th i trung bình (B2) ...................................... 9
Hình 1.2: M c thay đ i l

ng m a n m (%) vào cu i th k 21 so v i th i k

1980 - 1999 theo k ch b n phát th i trung bình (B2) .......................................... 9
Hình 1.3: L ng phát th i CH4 và N2O t ru ng lúa theo các k ch b n khác nhau...... 24
Hình 1.4: B n đ hành chính t nh Nam

nh ................................................ 26

Hình 1.5: Bi u đ Nhi t đ trung bình n m khu v c Nam

nh giai đo n 1990

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

- 2009 ........................................................................................................... 32

Formatted

Hình 1.6: Bi u đ t ng l

nh giai

Formatted

đo n 1990 - 2009.......................................................................................... 35

Formatted

Hình 1.7: C u trúc c a mô hình DNDC (DNDC Guideline, 2011) ............... 51

Formatted

Hình 1.8: Trình t các b

ng m a trung bình n m khu v c Nam

c nghiên c u, chu n b , hi u ch nh và ng d ng mô

hình DNDC đ tính toán phát th i KNK trên ru ng lúa ................................ 51
Hình 2.1: S đ h p l y m u khí dùng trong thí nghi m .............................. 58
Hình 2.2: H p thu khí kín đã đ
Hình 3.1: T

ng quan gi a l

c l p đ t trên ru ng thí nghi m ................. 60
ng phát th i CH 4 đo ngoài hi n tr

và tính toán b ng mô hình DNDC
Hình 3.2: T

ng quan gi a l

Hình 3.3: T

ng quan gi a l

Hình 3.4: T

ng quan gi a l

toán b ng mô hình DNDC

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Th nh Long .......................................... 92

Formatted

ng ........ 93

Th nh Long ......................................... 93

ng phát th i CH 4 đo ngoài hi n tr

và tính toán b ng mô hình DNDC

Formatted

ng ........ 92

ng phát th i N2 O đo ngoài hi n tr

và tính toán b ng mô hình DNDC

Formatted

ng ........ 95

R ng ông .......................................... 95

ng phát th i N 2 O đo ngoài hi n tr

ng và tính

R ng ông ...................................................... 96

Hình 3.5: M i quan h gi a n ng su t và ti m n ng phát th i

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Th nh Long và

Formatted

R ng ông ................................................................................................... 98

Formatted

Hình 3.6: So sánh phát th i KNK qua các n m c a 2 công th c bón phân trên
đ t m n và đ t phù sa ................................................................................. 105

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted


6

Hình 1.1: M c t ng nhi t đ trung bình n m (oC) vào cu i th k 21 so v i th i

Formatted: Font color: Auto

k 1980-1999 theo k ch b n phát th i trung bình (B2) .................................... 714
Hình 1.2: M c thay đ i l

ng m a n m (%) vào cu i th k 21 so v i th i k

Formatted: Font color: Auto

1980-1999 theo k ch b n phát th i trung bình (B2) ........................................ 815
Hình 1.3: L ng phát th i CH4 và N2O t ru ng lúa theo các k ch b n khác nhau.. 2229

Formatted: Font color: Auto

Hình 1.5: Bi u đ Nhi t đ trung bình n m khu v c Nam

Formatted: Font color: Auto

nh giai đo n 2936

1990 - 2009 .............................................................................................. 2936
Hình 1.6. Bi u đ t ng l

ng m a trung bình n m khu v c Nam

nh giai

đo n 1990 - 2009...................................................................................... 3139
Hình 1.7. Vùng ng p c a t nh Nam

nh v i k ch b n n

c bi n dâng (B2) 3441

Hình 2.1: S đ h p l y m u khí dùng trong thí nghi m .......................... 4249
Hình 2.2: H p thu khí kín đã đ

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto

c l p đ t trên ru ng thí nghi m ............. 4451

Formatted: Font color: Auto

Hình 2.3: C u trúc c a mô hình DNDC (DNDC Guideline, 2011) ........... 4754

Formatted: Font color: Auto

Hình 2.4: Th t c nghiên c u, chu n b , hi u ch nh và ng d ng mô hình

Formatted: Font color: Auto

DNDC đ tính toán phát th i KNK trên ru ng lúa .................................... 4956
Hình 3.1: L

ng phát th i CH 4 đo ngoài hi n tr

b ng mô hình DNDC
Hình 3.2: L
Hình 3.3: L

Formatted: Font color: Auto

Th nh Long ......................................................... 7372

Formatted: Font color: Auto

ng và tính toán............ 7674

R ng ông .......................................................... 7674

ng phát th i N 2 O đo ngoài hi n tr

b ng mô hình DNDC

ng và tính toán ..... 7372

Th nh Long ......................................................... 7472

ng phát th i CH 4 đo ngoài hi n tr

b ng mô hình DNDC
Hình 3.4: L

ng và tính toán............ 7372

ng phát th i khí N2 O đo ngoài hi n tr

b ng mô hình DNDC

Formatted: Font color: Auto

ng và tính toán ........... 7675

R ng ông .......................................................... 7675

Hình 3.5: M i quan h gi a n ng su t và ti m n ng phát th i

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto

Th nh Long và

Formatted: Font color: Auto

R ng ông ............................................................................................... 7876

Formatted: Font color: Auto

Hình 3.6: So sánh phát th i KNK qua các n m c a 2 công th c bón phân trên
đ t m n và đ t phù sa ............................................................................... 8583

Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto
Formatted: Font color: Auto


Comment [T1]: T
Formatted
Formatted

6

Formatted
Formatted

DANH M C CÁC T

VI T T T

Formatted
Formatted

3G3T

: Denitrification - Decomposition; phân h y
cacbon - đ nitrat hóa.
: 3 gi m 3 t ng

B KH

: Bi n đ i khí h u

Formatted

BIOC

: Than sinh h c

Formatted

COMP

: Phân chu ng

CONT C

: Công th c đ i ch ng

Formatted

DAT

: Ngày sau c y

Formatted

DOC

: H u c hòa tan

DNDC

Formatted
Formatted

Formatted
Formatted

Formatted
Formatted

n v tính

Formatted

ECD

: i n t ch p dò

Formatted

FID

: Máy dò ion hóa ng n l a

GDP

: T ng s n ph m trong n

GWP

: Ti m n ng nóng lên toàn c u

IPCC

: y ban liên chính ph v bi n đ i khí h u

KD18

: Khang Dân 18

KNK

: Khí nhà kính

LULUCF

: S d ng đ t, thay đ i s d ng đ t và nông nghi p

N. u 69

: Nam u 69

Formatted

N87

: Nam u 87

Formatted

N97

: Nam u 97

NBD

:N

NPK

: Phân bón đ m - lân - kali

Q

: Quy t đ nh

SA

: Amoni sulphate

Formatted

SOC

: Cacbon trong đ t

Formatted

SRI

: H th ng canh tác lúa c i ti n

VT

:

Formatted

Formatted
Formatted

c

c bi n dâng

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

Formatted
Formatted
Formatted
Formatted
Formatted

ng ch s p x


6

TCD

: Máy dò nhi t đ

Formatted: Font color: Auto

Tm

: Nhi t đ th p nh t

Formatted: Line spacing: single

TT

: Th tr n

Tx

: Nhi t đ cao nh t

TX111

: Thái Xuyên 111

Formatted: Line spacing: single

: y ban nhân dân

Formatted: Font color: Auto

UBND

Formatted: Font color: Auto

Formatted: Line spacing: single
Formatted: Font color: Auto

Formatted: Line spacing: single
Formatted: Font color: Auto

Formatted: Line spacing: single
Formatted: Font color: Auto

Formatted: Line spacing: single
Formatted: Left


6

1

M

1. Tính c p thi t c a đ tài

U

Theo báo cáo đánh giá l n th t c a U ban Liên chính ph v
Bi n đ i khí h u (IPCC) n m 2007, nhi t đ trung bình toàn c u đã t ng

Formatted: Indent: First line: 1,2
cm, Line spacing: Multiple 1,45
No bullets or numbering

kho ng 0,74oC trong th i k 1906 - 2005 và t c đ t ng c a nhi t đ trong 50
n n g n đây g n g p đôi so v i 50 n m tr

c đó.

Vi t Nam, k t qu phân

tích các s li u khí h u cho th y bi n đ i c a các y u t khí h u và m c n

c

bi n có nh ng đi m đáng l u ý: trong 50 n m qua (1958 - 2007) nhi t đ
trung bình n m

Vi t Nam t ng lên kho ng t 0,5 - 0,7oC. Nhi t đ mùa

đông t ng nhanh h n nhi t đ mùa hè và nhi t đ
B c t ng nhanh h n

các vùng khí h u phía

các vùng khí h u phía Nam, Nhi t đ trung bình n m

c a 4 th p k g n đây (1961 - 2000) cao h n trung bình n m c a 3 th p k
tr

c đó (1931 - 1960); t c đ dâng lên c a m c n

c bi n trung bình

Nam là kho ng 3mm/n m (giai đo n 1993 - 2008), t

ng đ

ng v i t c đ

t ng trung bình trên th gi i. Trong kho ng 50 n m qua, m c n
n

Vi t

c bi n c a

c ta đã t ng kho ng 20 cm (B TNMT, 2014). Phát th i khí nhà kính đ c

bi t là CO 2 , CH 4 , và N 2 O đ

c coi là nguyên nhân ch y u làm t ng nhi t đ

toàn c u, góp ph n gây ra bi n đ i khí h u.
i v i các n
công nghi p và n ng l

c phát tri n, phát th i khí nhà kính ch y u t ngành
ng; đ i v i các n

c đang phát tri n thì l i ch y u t

ngành nông nghi p trong đó có Vi t Nam.
Trong n m 2010, t ng l
246,8 tri u t n CO 2 t

ng đ

ng phát th i khí nhà kính t i Vi t Nam là
ng bao g m l nh v c: s d ng đ t và lâm

nghi p (LULUCF) và 266 tri u t n CO 2 t

ng đ

LULUCF. Phát th i khí nhà kính trong l nh v c n ng l
l n nh t là 53,05% c a t ng l

ng không bao g m
ng chi m t tr ng

ng phát th i khí nhà kính không tính

LULUCF, ti p theo là l nh v c nông nghi p chi m 33,20%. Trong l nh v c
nông nghi p, canh tác lúa là ngu n phát th i khí nhà kính l n nh t (50,49%);

Formatted: Line spacing: Multip
1,45 li


2

trong đó t ng phát th i CH 4 t canh tác lúa là 44,61 tri u t n; Phát th i t Lúa
t

i tiêu ng p n

n

c tr i là 3,30 tri u t n (B TNMT, 2014).
Nam

c th

ng xuyên là 41,31 tri u t n và phát th i t lúa nh

nh là t nh thu c vùng châu th sông H ng, là v a lúa l n c a

đ ng b ng B c B . Cùng v i s n xu t nông nghi p thâm canh cao Nam
c ng là đ a ph

ng phát th i l

nh

ng l n khí nhà kính vào khí quy n trên toàn

qu c.
Vi t Nam ki m kê phát th i KNK đ

c tính theo ph

ng pháp c a

IPCC, 1996 v i các h s chung c a toàn qu c, không th hi n đ

c s khác

nhau v đ a hình, th i ti t, đ t, cây tr ng, m c đ thâm canh c a cây tr ng.
Trong khi đó, mô hình DNDC (Denitrification -– Decomposition:; Phân hu
carbon l

nitrate hoá) là mô hình sinh đ a hóa trong đ t, cho phép d báo

ng cacbon đ

c gi l i trong đ t, hàm l

ng đ m b m t, s phát th i m t

s khí nhà kính nh CO 2 , CH 4 t các h sinh thái nông nghi p theo ngày,
theo giai đo n hàng n m (Mai V n Tr nh, 2012). Mô hình DNDC đã đ

c

ki m nghi m và áp d ng đ tính toán phát th i khí nhà kính trong các h canh
các n

tác nông nghi p
là

c M , Trung Qu c, Italy,

c, Anh, ph bi n nh t

Trung Qu c. Tuy nhiên, vi c áp d ng mô hình DNDC tính toán, mô

ph ng phát th i KNK
Nam

n

c ta ch a đ

c áp d ng nhi u.

nh là t nh thu c vùng châu th sông H ng, là v a lúa l n c a

đ ng b ng B c B . Cùng v i s n xu t nông nghi p thâm canh cao Nam
c ng là đ a ph

ng phát th i l

nh

ng l n khí nhà kính vào khí quy n trên toàn

qu c. Tuy nhiên, cho đ n nay có r t ít nghiên c u v tính toán phát th i khí
nhà kính nh m đánh giá s phát th i các khí nhà kính t ho t đ ng canh tác
lúa t i Nam

nh.

Cho đ n nay, vi c áp d ng mô hình DNDC tính toán, mô ph ng phát
th i KNK

n

c ta ch a đ

c áp d ng nhi u. N m 2013, William m i ch