skkn đổi mới HÌNH THỨC tổ CHỨC TRÒ CHƠI dân GIAN NHẰM THU hút học SINH THAM GIA các HOẠT ĐỘNG đội tại TRƯỜNG TIỂU học lý tự TRỌNG TP NINH BÌNH

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến thành phố Ninh Bình
Chúng tôi:

TT

Họ và tên

Ngày
tháng
năm sinh

Nơi công tác

Chức danh

Trình độ
chuyên
môn

GV-TPT Đội

ĐHSP MT

Tỷ lệ %
đóng
góp vào
việc tạo ra

sáng kiến
30

1

Đinh Thị Dung

09/12/1984

2

Vũ Thị Thúy Hà

31/3/1972

Trường TH

Phó HT

ĐHSP

20

3

Nguyễn Thị Nhung

20/3/1965

Lý Tự Trọng

Hiệu trưởng

ĐHSP

20

4

Đinh Duy Hoàn

27/4/1988

TPNB

GV-BT Đoàn

ĐHSP MT

20

5

Phạm Thị Dinh

15/3/1985

GV-Phó TPT

CĐSP ÂN

10

Là nhóm tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến:
ĐỔI MỚI HÌNH THỨC TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN NHẰM THU HÚT
HỌC SINH THAM GIA CÁC HOẠT ĐỘNG ĐỘI TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC
LÝ TỰ TRỌNG - TP. NINH BÌNH
I. LĨNH VỰC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN: Áp dụng tại trường Tiểu học Lý Tự
Trọng – TP Ninh Bình.
II. CHỦ ĐẦU TƯ SÁNG KIẾN: Các tác giả sáng kiến
III. THỜI GIAN ÁP DỤNG: Năm học 2015 - 2016
IV. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
Trò chơi dân gian là một di sản văn hóa truyền thống của dân tộc, nó được sinh
ra và gắn liền với đời sống lao động, sinh hoạt của người dân Việt Nam. Đó không
chỉ đơn giản là giúp con người có được những phút giây thư giãn, giải trí sau những
giờ lao động vất vả mà còn góp phần thắt chặt tình đoàn kết, sự gắn bó giữa mỗi
người. Đối với trẻ em cũng vậy, trò chơi dân gian không chỉ mang lại những giây
phút vui chơi thoải mái sau những giờ học căng thẳng mà còn giúp trẻ phát triển khả
năng tư duy, sáng tạo, sự khéo léo, giúp các em hiểu về tình bạn, tình yêu gia đình,
1


quê hương, đất nước. Tổ chức các trò chơi dân gian là góp phần giữ gìn bản sắc văn
hóa dân tộc.
Chính vì vậy Bộ GD&ĐT đã khuyến khích đưa các trò chơi dân gian vào
trường học và trở thành một trong những nội dung của phong trào thi đua “Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
Tuy nhiên, việc đưa các trò chơi dân gian vào nhà trường còn gặp nhiều khó
khăn vì trong thời đại công nghệ thông tin bùng nổ như hiện nay, học sinh hầu hết bị
lôi cuốn với những trò chơi điện tử, nhất là các trò chơi bạo lực trên mạng. Một số em

học sinh chơi các trò chơi điện tử hàng giờ đồng hồ, thậm chí là nhiều giờ, có em bỏ
học để chơi game... Trò chơi dân gian đang ngày càng bị mai một và quên lãng, ở cả
thành phố và các vùng nông thôn. Vì thế để các em tìm về cội nguồn và yêu thích các
trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết.
Vậy làm thế nào để thu hút được đông đảo học sinh yêu thích và tham gia
các trò chơi dân gian?
Đây cũng chính là lí do thúc đẩy chúng tôi nghiên cứu và đưa ra sáng kiến:
“Đổi mới hình thức tổ chức trò chơi dân gian nhằm thu hút học sinh tiểu học tham
gia các hoạt động Đội tại các trường tiểu học Thành phố Ninh Bình” được áp dụng
trong công tác tổ chức các hoạt động Đội và đã thu được thành công ở trường tiểu
học Lý Tự Trọng. Góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường.
Sau đây chúng tôi xin được chia sẻ một số kinh nghiệm của mình:
1. Giải pháp cũ thường làm
Trong những năm học trước, vấn đề hướng dẫn cho các em chơi các trò chơi
dân gian chưa được giáo viên TPT đội đầu tư về nội dung, hình thức tổ chức. Giáo
viên TPT đội thường tổ chức một số trò chơi quen thuộc dễ chơi, dễ hướng dẫn như:
mèo đuổi chuột, rồng rắn lên mây, dung dăng dung dẻ, nhảy dây, bịt mắt bắt dê, lộn
cầu vồng…bằng các hình thức sau:
1.1. Lồng ghép vào buổi sinh hoạt tập thể giữa giờ, sinh hoạt cuối tuần
+ Dạy học sinh đọc thuộc các bài đồng dao hoặc cách chơi
+ Cho một nhóm học sinh lên chơi mẫu
+ Học sinh toàn trường (trong lớp) chia nhóm để chơi.
1.2. Phối hợp với giáo viên dạy thể dục hướng dẫn học sinh một số trò chơi
dân gian dễ thuộc có trong chương trình thể dục tiểu học để học sinh chơi trong giờ
Thể dục.
* Ưu điểm: Dễ làm, giáo viên TPT đội không mất nhiều thời gian đầu tư chuẩn bị.
2


* Nhược điểm:

- Một là hình thức tổ chức chưa phong phú, một số trò chơi đơn giản thường
lặp đi lặp lại nhiều lần làm học sinh cảm thấy nhàm chán.
- Hai là nội dung các bài hát đồng dao thường gắn với sinh hoạt, lao động của
người lao động Việt Nam từ xa xưa nên nhiều từ ngữ, hình ảnh không còn gần gũi
với cuộc sống thường ngày của học sinh nên các em khó hình dung, không hiểu được
ý nghĩa của các bài đồng dao.
- Ba là thời gian tổ chức các trò chơi dân gian còn ít: Một giờ ra chơi của học
sinh tiểu học là 20 phút, trong khi đó các em vừa tham gia các hoạt động múa hát tập
thể, vừa học cách chơi các trò chơi dân gian, vừa duy trì các hoạt động khác của Liên
đội…Như vậy các em không có đủ thời gian để nắm vững được cách chơi và ý nghĩa
của trò chơi nên các em không hứng thú.
- Bốn là số lượng trò chơi bị hạn chế: Các trò chơi có mức độ khó dễ khác
nhau. Có những trò chơi vô cùng đơn giản nhưng cũng có trò chơi phức tạp, đòi hỏi
người chơi phải tư duy trong quá trình chơi nên nhiều giáo viên ngại tìm hiểu và chưa
hướng dẫn cho các em. Đây cũng là một trong những nguyên nhân giáo viên làm tổng
phụ trách Đội ngại tư duy vì thế số lượng trò chơi bị hạn chế.
Sau khi tìm hiểu những nhược điểm của những phương pháp cũ gặp phải, kết
hợp với tiếp xúc tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của các em. Chúng tôi đã không
ngừng tìm tòi, học hỏi từ bạn bè, đồng nghiệp, trên mạng xã hội nhằm đưa ra những
giải pháp tổ chức phù hợp nhất để thu hút đông đảo các em tham gia chơi các trò chơi
dân gian. Cụ thể:
2. Giải pháp mới cải tiến
2.1. Giải pháp 1: Cải biên lời các bài hát đồng dao trong các trò chơi
- Hát thuộc lòng các bài đồng dao: Không gì dễ nhớ, dễ thuộc bằng hát nên vào
các buổi phát thanh Măng non, đầu các buổi học chúng tôi thường cố gắng sưu tầm
và giới thiệu tới các em những bài đồng dao được phổ nhạc thành bài hát mô tả các
trò chơi dân gian để các em nghe và học thuộc.
Ví dụ: Bài Nu na nu nống; Nhong nhong nhong; dung dăng dung dẻ; con mèo
mà trèo cây cau, khúc hát đồng dao…
- Từ những bài đồng dao quen thuộc được lưu truyền mà các em đã thuộc, giáo

viên TPT đội phát huy sự sáng tạo của các em bằng cách cải biên lời để các hình ảnh
gần gũi với học sinh để các em dễ nhớ hơn. Cũng có thể cải biên lời để phê bình
những thói quen không tốt và nhẹ nhàng nhắc nhở các em tiến bộ.
3


Ví dụ: Trò chơi Kéo cưa lừa xẻ
Lời cũ
Kéo cưa lừa xẻ

Lời mới
Kéo cưa lừa xẻ

Ông thợ nào khỏe

Ai mà chăm chỉ

Thì ăn cơm vua
Ông thợ nào thua

Thì học giỏi luôn
Bạn nào lươn khươn

Thì về bú mẹ.

Thì cho đội sổ.…

Hay trò chơi Nu na nu nống
Lời cũ
Nu na nu nống

Lời mới
Nu na nu nống

Đánh trống phất cờ

Trống đánh tùng tùng

Mở cuộc thi đua
Thi chân đẹp đẽ

Nào các bạn ơi
Cùng ra chơi nhé

Chân ai sạch sẽ

Nhóm thì bịt mắt

Gót đỏ hồng hào
Không bẩn tí nào
Được vào đánh trống

Nhóm lại nhảy dây
Nhóm tớ thì quây
Chơi mèo đuổi chuột

Tùng tùng tùng tùng.

Ai chạy không nhanh
Bắt mèo hóa chuột.

…………………………
(Phụ lục 1)

- Vè cũng là một trong những thể loại văn học dân gian Việt Nam được trẻ em
rất yêu thích và tụ tập thành nhóm để chơi. Nội dung các bài vè có thể là khen, chê
các câu chuyện mang tính lịch sử, thời đại nhằm để nhắc nhở mọi người dựa trên các
lời ca vần. Vì vậy khuyến khích các em đặt lời mới theo vần của các bài vè sẽ góp
phần giáo dục, nhắc nhở các em rèn thói quen tốt, tránh xa các trò chơi bạo lực.
(Phụ lục 2)
2.2. Giải pháp 2: Kết hợp tổ chức trò chơi dân gian trong các môn học và
hoạt động giáo dục
2.2.1. Các môn học: Giáo viên tổng phụ trách đội cần phải lập kế hoạch cụ thể
và lựa chọn những trò chơi dân gian phù hợp để lồng ghép đưa vào sao cho phù hợp
với nội dung bài học. (Đối với hình thức này chúng tôi cùng nhau trao đổi yêu cầu
giáo viên cùng hợp tác lồng ghép vào nội dung bài học).
4


+ Môn Thể dục: là môn học ngoài trời, diện tích sân chơi rộng, học sinh được
vận động rèn luyện sức khỏe. Vì vậy giáo viên dạy Thể dục có thể dễ dàng đưa một
số trò chơi mang tính chất vận động để lồng ghép vào các tiết dạy.
Ví dụ: Kéo co, đá cầu, nhảy bao bố, cướp cờ, lò cò, mèo đuổi chuột...
(Hình ảnh minh họa - Phụ lục 3)
+ Môn Thủ công: Là môn học rèn luyện sự khéo léo. Vì vậy ở những bài gấp hình
đơn giản, giáo viên có thể kết hợp lồng ghép tổ chức các trò chơi nâng cao hơn nhằm
phát huy sự sáng tạo, khéo tay của học sinh.
Ví dụ: Làm chong chóng
bằng giấy màu, làm trâu bằng lá
bàng, tập làm diều...

HS làm hình con trâu từ những chiếc lá
(Hình ảnh minh họa – Phụ lục 4)
+ Môn Mĩ thuật: Hiện nay môn Mĩ thuật đang được đổi mới hoàn toàn, các
em được tự do tưởng tượng sáng tạo trong cách tạo hình theo chủ đề. Vì vậy ở một số
bài có chủ đề về Lễ hội, sinh hoạt...giáo viên Mĩ thuật có thể lồng ghép hướng các em
về chủ đề trò chơi dân gian.
Ví dụ: Ở khối lớp 4, 5 có chủ đề Cuộc sống quanh em
Giáo viên phát huy sự sáng tạo của các em bằng cách sử dụng các phế liệu
như vỏ lon, giấy... để làm thành các con rối hay các hình người từ đất nặn để tạo ra
nhóm nhân vật đang chơi các trò chơi
dân gian, từ đó giáo viên yêu cầu các
nhóm mô tả lại cách chơi để các bạn
khác cùng nghe.
Ở khối lớp 1,2,3 đòi hỏi mức độ
đơn giản hơn, giáo viên yêu cầu học
sinh xé dán, sắp xếp các hình ảnh theo
đề tài các trò chơi dân gian...
Hình ảnh nhóm nhân vật chơi trò Mèo đuổi chuột

(Hình ảnh minh họa – Phụ lục 5)
5


+ Môn Âm nhạc: Ở các tiết ôn tập các bài hát, giáo viên Âm nhạc lồng ghép
tổ chức củng cố kiến thức cho các em kết hợp hướng dẫn học sinh tìm và đặt lời mới
cho các bài đồng dao.
+ Môn Toán: tưởng chừng như khô khan nhưng dưới sự sáng tạo của người
giáo viên, sẽ làm cho các em thấy trò chơi dân gian còn giúp các em học toán tốt hơn.
Các trò chơi dân gian sẽ góp phần giúp các em lớp 1 ôn lại bài tập đếm một cách dễ
hiểu, dễ thuộc thông qua phần củng cố, dặn dò.

Ví dụ: Ở tiết luyện tập đọc viết các số trong phạm vi 100 của lớp 1
Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh cách chơi trò chơi Trốn tìm
Cách chơi: Sau khi 1 nhóm học sinh tham gia chơi oẳn tù tì để xác định người
bị phạt. Người bị phạt sẽ phải nhắm mắt, quay mặt vào tường đếm 5, 10, 15, 20, 25,
30...cho đến 100. Trong khi đó các bạn còn lại sẽ đi tìm chỗ trốn.
Khi đếm đến 100, người bị phạt sẽ bắt đầu đi tìm. Nếu tìm thấy người nào phải
gọi tên người đó lên rồi chạy nhanh đến chỗ úp mặt lúc nãy và kêu “Tùng” trước thì
người bị tìm được sẽ phải thế chỗ cho người bị phạt. Nếu người đang trốn chạy đến
và đập tay vào chỗ đó và kêu “tùng” trước khi người bị phạt về đến nơi thì coi như
người bị thất bại và phải tiếp tục úp mặt bắt đầu vòng chơi khác.
Một số trò chơi dân gian chính là những bài dạy trẻ làm toán cộng hay toán trừ. Vì
vậy ở tiết luyện tập cộng trừ trong phạm vi 10 giáo viên đều có thể lồng ghép đưa trò chơi
dân gian vào phần củng cố hoặc kiểm tra.
Ví dụ: Trò chơi chuyền thẻ, các em nhóm các que thẻ theo trật tự cao dần lên và
cộng lại trong phạm vi 10, bắt đầu từ bài 1: “Cái mốt, cái mai, cái trai, cái hến…”. Sau đó
là nhóm đôi: “Đôi tôi, đôi chị,… đôi lên ba”; “Ba lá đa, ba lá đề…”; “Năm chăn tằm, năm
lên sáu”; “Sáu quả cau, bốn lên bảy ”; “Bảy quả cà, ba lên tám ”; “ Tám quả trám, hai lên
chín ”… Hay trò chơi gồng gềnh với “một xơi”, “ đôi gềnh”, “ba gềnh”... giúp các em lớp
1 có thể đếm thành thạo trong phạm vi 10.
+ Môn Tiếng Việt: Ở tiết luyện từ và câu, một số trò chơi dân gian không chỉ
luyện cách phát âm chuẩn vừa kích thích sự phát triển ngôn ngữ của các em thông
qua các trò chơi mà còn tạo được không khí vui vẻ, hài hước trong lớp học.
Ví dụ: Trò chơi Đối đáp
Cách chơi: Giáo viên chuẩn bị bảng, phấn hoặc bút và giấy khổ to. Ghi những
từ ngữ có cùng chữ cái đầu và phải có nghĩa như “Con cò con cãi con cò cái, con cò
cái cãi con cò con, cò cãi cò, cái cãi cái”.

6

Quản trò chia lớp thành 2 hoặc 3 đội, các đội phải tìm từ có cùng chữ cái đầu
để ghép như: cười, cào, cõng, cắn, cù,...
Đội 1 sẽ đọc: Con cò con cười con cò cái, con cò cái cười con cò con, cò cười
cò, cái cười cái”.
Đội 2 sẽ đọc: “Con cò con cào con cò cái, con cò cái cào con cò con, cò cào cò,
cái cào cái”........................
Hay trò chơi Đặt tên cho bạn
Quản trò cũng chia nhóm chơi, các thành viên đều biết tên các thành viên của
nhóm khác và phải nghĩ ra những từ có cùng chữ cái đầu với tên bạn để ghép với tên
sao cho có nghĩa.
Ví dụ: Quản trò nói: “Tôi thương, tôi thương”
Tập thể sẽ hỏi: “Thương ai, thương ai

“

Lúc này quản trò trả lời: “Long lém lỉnh”
Lúc này Long sẽ nói: “Tôi thương, tôi thương”
Tập thể hỏi: “Thương ai, thương ai”
Long nói: “Nhung nhanh nhảu”
Nhung nói:.........
Cứ như vậy những nhóm nào có bạn được đặt tên sẽ phải nhanh chóng nghĩ ra
những từ có cùng chữ cái tên của bạn ở nhóm khác để đọc nhanh. Nếu nhóm nào
ngập ngừng hoặc chậm nhịp, nói tên không có nghĩa hoặc trùng với tên đã đặt trước
sẽ bị thua và chịu phạt.
2.2.2. Lồng ghép qua các hoạt động chủ điểm của Liên đội:
- Sinh hoạt tập thể đầu tuần: Trong các buổi sinh hoạt tập thể đầu tuần của nhà
trường không chỉ nhận xét tình hình của tuần trước đề ra phương hướng của tuần tới
mà Tổng phụ trách cần phải lồng ghép chơi trò chơi dân gian cho không khí thêm vui
vẻ.
Ví dụ: Mỗi tuần lớp trực ban phải chuẩn bị các tiết mục văn nghệ và chơi một

trò chơi dân gian trên sân khấu, hoặc hát hay viết bài cải biên lời bài đồng dao mang
nội dung giáo dục.
Những bài cải biên hay sẽ được tuyên dương hoặc tặng quà trước toàn trường...
- Kỷ niệm những ngày lễ lớn: Đan xen vào các chương trình là tổ chức cho các
em hái hoa dân chủ hoặc bốc thăm câu hỏi về chủ đề nhân các này lễ lớn của đất
nước, nếu trả lời đúng thì tuyên dương tặng quà, nếu sai thì phạt học sinh đó bằng trò
chơi dân gian nhảy lò cò một vòng nhỏ, cả trường ở dưới hát bài: “Nhảy lò cò” hoặc
“1 con vịt”. Tạo cho toàn trường một bầu không khí sôi nổi, trẻ trung và bổ ích.
7


- Hoạt động ngoại khóa: Tổ chức chơi trò chơi dân gian cho thiếu niên nhi
đồng thông qua các buổi hoạt động ngoại khóa là vô cùng cần thiết đặc biệt là vào
các dịp như: cắm trại, trung thu, thăm quan dã ngoại...
* Lưu ý: Khi tổ chức chơi giáo viên Tổng phụ trách đội phải có cử chỉ, hành
động, nét mặt hài hước để thực hiện các động tác của trò chơi. Dùng tay, chân, nét
mặt, miệng ... để thể hiện. Đặc biệt có những cử chỉ thân thiện với người chơi, hòa
nhập cùng các em. Giáo viên Tổng phụ trách cũng có thể cùng tham gia chơi với các
em học sinh để tạo không khí hòa đồng vui vẻ, hào hứng, sôi nổi. Đặc biệt trong phần
phạt của trò chơi, Tổng phụ trách cùng chịu phạt như học sinh để tạo bầu không khí
vui vẻ. Việc tham gia chơi cùng thiếu nhi sẽ tạo nên mối quan hệ gần gũi, thân thiết
hòa đồng giữa Tổng phụ trách và thiếu nhi, giúp các em tự tin hơn khi tham gia chơi.
(Hình ảnh minh họa – Phụ lục 6)
- Các hoạt động khác:
+ Lồng ghép vào các buổi sinh hoạt Sao nhi đồng: Để đội ngũ Ban chỉ huy
Liên đội, Chi đội, phụ trách Sao tự tổ chức và điều hành các trò chơi cho Chi đội
mình hoặc lớp Nhi đồng mà không cần đến Tổng phụ trách thì cần trang bị cho các
em những kiến thức và kỹ năng tổ chức trò chơi dân gian. Từ đó các em áp dụng một
cách linh hoạt khi tổ chức trò chơi.
Khi trang bị kiến thức tổ chức trò chơi cho các em, thì phải tập trung tất cả các

em trong đội ngũ Ban chỉ huy Liên đội, Chi đội và phụ trách Sao. Sau đó tổ chức một
trò chơi thí điểm ở một Chi đội cụ thể, vừa triển khai trò chơi, vừa giải thích từng
bước tổ chức cho các em hiểu. Sau khi kết thúc một trò chơi, phải rút ra bài học kinh
nghiệm và tổ chức lại trò chơi từ hai đến ba lần. Việc các em được trực tiếp quan sát
cách làm của Tổng phụ trách và được truyền tải những bài học kinh nghiệm sẽ giúp
các em hiểu sâu hơn về cách tổ chức trò chơi như thế nào, trình tự ra sao và cái cần
đạt là gì?
Khi các em được trang bị các kỹ năng đó, thì tiến hành phân công nhiệm vụ
cho các em trong Ban chỉ huy Chi đội, phụ trách Sao. Đối với các em trong ban chỉ
huy Liên đội, cần phân công các em phụ trách tổ chức trò chơi cho các lớp nhi đồng
lớp 1, 2 và hoán đổi vị trí phụ trách cho nhau. Còn các em Chi đội trưởng lớp 3, 4, 5
thì yêu cầu các em triển khai và tự tổ chức tại Chi đội mình với hình thức tự quản là
chính.
Trong khi chơi, các em được phân công ở vị trí nào thì về vị trí đó tập hợp và
tổ chức trò chơi, Tổng phụ trách là người bao quát và hướng dẫn bổ sung cho các em
8


trong quá trình chơi. Điều đó không chỉ góp phần trang bị kỹ năng cho cán bộ Liên
đội, Chi đội mà còn giúp cho việc tổ chức trò chơi hiệu quả hơn.
Để các em trong Ban chỉ huy Liên đội, Chi đội, phụ trách Sao tổ chức một trò
chơi dân gian một cách hiệu quả thì Tổng phụ trách cần yêu cầu các em tiến hành các
bước sau:
Bước 1: Công tác chuẩn bị
Phân công đội ngũ cán bộ Ban chỉ huy Liên đội phụ trách, cán bộ lớp có năng
lực phụ trách các nội dung khác nhau sao cho phù hợp với sở trường và điều kiện của
Chi đội, lớp nhi đồng, từng đối tượng.
Chuẩn bị cơ sở vật chất cho các hoạt động, dự kiến thời gian, thời điểm thích hợp.
Ví dụ: Chuẩn bị bao bố, cờ, đồng hồ...cho trò chơi nhảy bao bố...
Bước 2: Tổ chức trò chơi:

Khi làm tốt công tác chuẩn bị thì các em trong Ban chỉ huy Liên đội, Chi đội
tiến hành tổ chức trò chơi. Trong quá trình chơi, Ban chỉ huy đội phải chủ động
trong mọi tình huống và chịu trách nhiệm quán xuyến toàn bộ công việc, thường
xuyên đôn đốc, kiểm tra, đánh giá để kịp thời động viên, tuyên dương các em chơi tốt
cũng như nhắc nhở những cá nhân và tập thể thực hiện chưa tốt.
Bước 3: Tổng kết, đánh giá kết quả:
Kết thúc mỗi trò chơi, Ban chỉ huy đội tổng kết và đánh giá phần chơi của các khối
lớp. Việc tổng kết đánh giá kết quả cũng là để kịp thời động viên, tuyên dương khen
thưởng những tập thể và cá nhân tham gia chơi xuất sắc. Tổng kết đánh giá kết quả cần
phải khách quan, công bằng để rút kinh nghiệm cho những trò chơi tiếp theo, tạo được
khí thế vui vẻ cho thiếu nhi.
(Hình ảnh minh họa – Phụ lục 7)
+ Kết hợp với thư viện Xanh của nhà trường: Lập riêng một tủ sách trò chơi dân
gian trong thư viện Xanh của nhà trường để đưa những cuốn sách, những tờ rơi
hướng dẫn về các trò chơi dân gian để các em thiếu nhi có điều kiện tìm hiểu nhiều
hơn với các trò chơi mới, lạ.
(Hình ảnh minh họa – Phụ lục 8)
2.3. Giải pháp 3: Tổ chức Hội thi Trò chơi dân gian
Tinh thần thi đua sẽ góp phần tích cực thu hút tất cả các em tham gia các trò
chơi dân gian. Chính vì thế trong năm học vừa qua, chúng tôi đã lên kế hoạch cụ thể
cho Hội thi trò chơi dân gian nhân kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt
Nam 22/12, cụ thể:
9


Sau khi lên kế hoạch để trình lãnh đạo phê duyệt. Tổ chức triển khai tới giáo
viên phụ trách các chi đội và nhi đồng trước toàn thể hội đồng. Tổng phụ trách, phó
tổng phụ trách Đội tham mưu với BGH nhà trường phối hợp với Đoàn thanh niên
phân công cụ thể công việc cho từng cá nhân để chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất cho
hội thi như: cờ, còi, dây kéo co, đồng hồ bấm giờ, rổ đựng bóng, bơm bóng, dây buộc

chân, dây về đích, biên bản ghi kết quả, thành lập BGK, phần thưởng... Và thời gian
hội thi diễn ra trong 3 buổi chiều, mỗi buổi dành riêng cho 1 đến 2 khối.
Khối 1,2: Vì lứa tuổi còn nhỏ nên chúng tôi lựa chọn trò chơi “Chuyền bóng
đôi”. Mỗi lớp chọn ra 1 đội gồm 10 em để kết thành 5 đôi. Lần lượt chuyền bóng
bằng lưng về đích trong thời gian nhanh nhất. Lấy kết quả cao nhất của 4 lớp để thi
vòng Bán kết và Chung kết.
Khối 3,4 thi Kéo co. Mỗi lớp chọn 1 đội gồm 15 em. Đây là trò chơi rèn luyện
sức khỏe, sự đoàn kết, sự kịch tính và vui khỏe của trò chơi này. Trước khi thi các lớp
tiến hành bốc thăm theo vòng bảng của từng khối, và thi đấu đến vòng Chung kết.
Khối lớp 5 chúng tôi lựa chọn trò chơi mang tính đoàn kết thống nhất cao đó là
trò chơi “Bước chân đoàn kết”. Mỗi lớp chọn ra 5 em nhanh nhẹn, khéo léo dàn thành
hàng ngang và buộc chân vào nhau cùng đi hoặc chạy về đích trong thời gian nhanh
nhất. Mỗi lượt thi gồm 2 đội và chạy 3 lượt, tính thời gian của lượt chạy nhanh nhất
làm kết quả chung cuộc để lựa chọn vào vòng bán kết, chung kết.
Riêng vòng thi Chung kết chúng tôi tập trung toàn trường vào một buổi chiều
để tham gia cổ vũ sau đó tham dự giao lưu văn nghệ, ôn lại truyền thống lịch sử với
Hội cựu chiến binh phường lồng ghép trao phần thưởng cho các lớp đạt giải. Tạo
không khí thi đua vui vẻ, tinh thần đoàn kết trong các em góp phần khẳng định vị trí
của trò chơi dân gian trong các hoạt động của Liên đội.
(Hình ảnh minh họa – Phụ lục 9)
2.4. Giải pháp 4: Sử dụng hệ thống tranh ảnh hướng dẫn, kẻ sẵn một số
trò chơi trên sân trường để thu hút học sinh tham gia chơi
Các em sẽ rất hứng thú khi nhìn
thấy hình ảnh minh họa các trò chơi dân
gian bằng màu rất đẹp, bên cạnh là bài
đồng dao hoặc cách chơi được dán trên
bảng tin của Liên đội hoặc ở hành lang
phòng học. Như vậy các em dễ dàng quan
sát và đọc thuộc.

HS đang say mê tìm hiểu về các trò chơi dân gian
10


Ngoài ra giáo viên chia khu vực trên sân trường làm nhiều vị trí khác nhau và
kẻ mẫu một số trò chơi dân gian trên sân như: ô ăn quan, ô keo, lò cò, chơi U, ... Như
vậy trên sân trường sẽ không còn cảnh nhiều học sinh rượt đuổi nhau, nghịch phá
hoặc trò chơi “bạo lực” vào giờ ra chơi. Thay vào đó, sân trường rộn rã những nhóm
nhảy lò cò, nhảy dây, kéo co, ô ăn quan, ô keo, đá cầu, bịt mắt bắt dê, rồng rắn lên
mây... Mỗi giờ ra chơi giống như một ngày hội văn hóa dân gian với rất nhiều trò
chơi khác nhau.
(Hình ảnh minh họa – Phụ lục 10)
III. HIỆU QUẢ KINH TẾ VÀ XÃ HỘI DỰ KIẾN ĐẠT ĐƯỢC
1. Hiệu quả kinh tế:
Lợi ích kinh tế lớn nhất mà sáng kiến mang lại không phải là số tiền làm lợi
hay sự tiết kiệm chi phí mà chính là ở chỗ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện ở các trường tiểu học. Đây chính là nguồn lợi kinh tế vô giá không thể dùng
vật chất để đong đếm được.
2. Hiệu quả xã hội:
Việc cải biên và đa dạng hóa hình thức tổ chức các trò chơi dân gian đã thu hút
đông đảo học sinh tích cực tham gia các hoạt động tại Liên đội. Giảm hẳn tình trạng
học sinh chơi các trò chơi điện tử.
Sau đây là bảng khảo sát trên 1000 học sinh trường Tiểu học Lý Tự Trọng
Nội dung khảo sát

Trước khi áp dụng
(Tháng 4 / 2015)

Sau khi áp dụng 1 năm
(Từ 9/2014 – đến 5/ 2015)

Số lượng

%

Số lượng

%

Em yêu thích các trò chơi dân gian

345

34.5

867

86.7

Em thường xuyên tham gia chơi trò chơi
điện tử

615

61.5

215

21.5

Em thích chơi game bạo lực trên mạng

430

43.0

115

11.5

Em hiểu được ý nghĩa của các trò chơi dân
gian

112

11.2

682

68.2

Em biết tự cải biên lời mới cho các bài đồng
dao

35

3.5

257

25.7

Trò chơi dân gian không chỉ đơn thuần là một trò chơi của trẻ em mà nó chứa đựng
cả nền văn hóa Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc dân tộc. Vì vậy việc thu hút đông đảo các
em học sinh tham gia chính là góp phần thiết thực vào công cuộc bảo tồn, gìn giữ cái hay
cái đẹp của văn hóa dân gian dân tộc Việt Nam.
11


Ngoài việc tạo sân chơi bổ ích, vui vẻ, trò chơi dân gian còn giúp các em rèn luyện
kỹ năng trong cuộc sống. Khi các em chơi biết nhường nhịn nhau, không quá ăn thua để
đánh mất đi tình bạn. Hơn nữa, việc vui chơi lành mạnh còn tạo ra nhiều đức tính tốt đẹp,
hạn chế những tật xấu, những trò chơi bạo lực, rèn luyện thể chất và tâm hồn, phát triển tư
duy sáng tạo, phát triển ngôn ngữ.
Khi đã bị thu hút bởi các trò chơi dân gian sẽ hạn chế đi những hình ảnh học sinh
ngồi chơi game, nghe nhạc, xem tivi suốt nhiều giờ đồng hồ, giảm thiểu các bệnh học
đường như cận thị, cong vẹo cột sống,.. các em thích đến trường để học tập vui chơi, góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và thành tích chung trong việc tổ chức các
hoạt động của nhà trường. Đồng thời còn được cha mẹ học sinh tin tưởng, gửi gắm con em
mình vào một môi trường giáo dục lành mạnh, hướng về cội nguồn.
V. ĐIỀU KIỆN VÀ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
Sáng kiến này của chúng tôi đã được áp dụng thành công ở trường tiểu học Lý Tự
Trọng và được Phòng GD&ĐT, lãnh đạo địa phương đánh giá cao về chất lượng và hiệu
quả hoạt động.
Những giải pháp mà chúng tôi đưa ra hoàn toàn có tính khả thi, phù hợp với nhiều
cấp học khác như Mầm non, Tiểu học, THCS kể cả THPT. Chúng tôi đã chia sẻ những kinh
nghiệm này với nhiều Liên đội bạn trong Thành phố, các Liên đội cũng đã áp dụng và bước
đầu đã thu được kết quả tốt trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho học sinh.
Mỗi nơi đều có những đặc điểm thuận lợi và khó khăn riêng, mỗi người lại có
những phương pháp khác nhau. Nhưng chúng tôi chắc chắn với những giải pháp trên

thực sự sẽ góp phần nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động ngoài giờ lên lớp tại các
Liên đội.
(Có danh sách giáo viên tham gia áp dụng sáng kiến – PL 11 kèm theo)
Chúng tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trên là đúng sự thật và hoàn toàn
chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung theo đơn đề nghị./.
TP Ninh Bình, ngày 2 tháng 3 năm 2016
ĐỒNG TÁC GIẢ

Nguyễn Thị Nhung

Phạm Thị Dinh

Đinh Thị Dung

Vũ Thị Thúy Hà

Đinh Duy Hoàn
12


TRƯỜNG TIỂU HỌC LÝ TỰ TRỌNG

PHÒNG GDĐT THÀNH PHỐ NINH BÌNH

XÁC NHẬN
…………………………………………..........

XÁC NHẬN

………………………………………………..

………………………………………………..
………………………………………………..

13


PHỤ LỤC 1
Nu na nu nống
Đánh trống phất cờ
Biển cả xa mờ
Có 2 quần đảo
Hoàng Sa, Trường Sa
Tên gọi thiết tha
Trong lòng dân Việt
Bao nhiêu đời qua
Tàu ai đi qua
Thuyền ai đi lại
Nước Việt mãi gọi
Hoàng Sa, Trường Sa
Nu na nu nống
Nu nống nu na
Nu na nu nống
Hoàng Sa, Trường Sa.
Kéo cưa lừa xẻ
Vui vẻ đến trường
Buổi sáng khẩn trương
Mau mau dậy sớm
Rửa mặt, đánh răng
Áo quần tươm tất
Ai mà lật đật

Tất bị muộn ngay
Đến lớp nửa ngày
Sao đỏ ghi ngay
Có tên trong sổ.

Dung dăng dung dẻ
Dắt trẻ đi chơi
Chúng tôi xin mời
Tới thăm trường Lý
Khuôn viên như ý
Ở phường Phúc Thành
Có nhiều cây xanh
Tỏa rợp bóng mát
Xôn xao khúc hát
Rộn vang tưng bừng
Những giờ ra chơi
Sân trường nhộn nhịp
Khi nào có dịp
Mời bạn ghé thăm
Nơi đây biết bao
Bạn bè trang lứa
Thầy cô dạy bảo
Cho em bước vào
Lời cô ngọt ngào
Ấm từng trang sách
Cô dạy bao cách
Giảng bài thật hay
Những ngày nghỉ học
Em thấy nhớ trường
Nào các bạn ơi

Gắng đi học đều
Có đêm trong mơ
Bỗng cười khúc khích
Thích ơi là thích
Ngỡ đang ở lớp
Cùng bạn đùa vui.

14


PHỤ LỤC 2
Nghe vẻ nghe ve
Nghe vè tình bạn

Ve vẻ vè ve
Cái vè quả lắc

Nước sông dẫu cạn
Ngọn núi có mòn

Tích ta tích tắc
Tiếng đồng hồ nhắc

Vẫn còn tình bạn
Tình bạn chúng ta

Một giây đã qua
Vậy nếu lân la

Như vạn lời ca

Ca vang ca mãi
Trên bầu trời xanh

Một ngày sẽ hết
Tích ta tích tắc
Tiếng đồng hồ nhắc

Tình bạn chúng ta

Thời gian đang trôi

Xiết chặt vòng tay

Tranh thủ bạn ơi

Gắn kết bè bạn
Để cùng tiến tới
Tình bạn chúng ta

Học hành chăm chỉ.
Tích ta tích tắc
Tiếng đồng hồ nhắc

Tinh tú sáng ngời
Ôi thật tuyệt vời
Tình bạn của ta.

Thời gian vẫn trôi
Được sống trên đời
Xin đừng ích kỷ

Hãy yêu hãy quý
Mọi người xung quanh

Ve vẻ vè ve
Cái vè việc tốt

Lá rách, lá lành
Cùng nhau đùm bọc

Chúng em lớp lớp

Tích ta tích tắc.

Tiếp bước cha anh
Từng bước trưởng thành

Ve vẻ vè ve

Từ nghìn việc tốt

Nghe vè lớp học

Thi nuôi lợn nhựa

Nhộn nhịp tấp nập

Tặng quà đầu xuân
Áo ấm còn lành
Mang đi tặng bạn

Học sinh khối 5
Học tập siêng năng
Hát hay học giỏi

Từ mẩu giấy vụn

Lớp học sôi nổi

Áo lụa tặng bà
Chăm sóc thương binh
Chúng em có mặt

Cùng bạn đùa vui
Yêu mến mọi người
Làm nghìn việc tốt.
15


PHỤ LỤC 3

Học sinh đang tham gia trò chơi “Mèo đuổi chuột”

Học sinh đang tham gia trò chơi “Bóng ngựa”

16


PHỤ LỤC 4

Các bạn học sinh sáng tạo sản phẩm trong giờ thủ công

17


PHỤ LỤC 5

Sản phẩm sáng tạo của các em từ các tiết Mĩ thuật

18


PHỤ LỤC 6

Trò chơi “Trồng nụ trồng hoa”

Các em học sinh lớp 5 tham gia các trò chơi dân gian trong hành trình “Về nguồn” tại
đền thờ vua Đinh – vua Lê
19


Giáo viên TPT đội cùng với BCH Liên đội hướng dẫn trò chơi dân gian trong buổi
hoạt động tập thể giữa giờ.

Học sinh chơi trò “Rồng rắn lên mây”

Học sinh chơi trò “Chơi chuyền”

20

PHỤ LỤC 7

Đội ngũ phụ trách Sao đang hướng dẫn các em nhi đồng chơi các trò chơi dân gian
PHỤ LỤC 8

Học sinh tìm hiểu các trò chơi dân gian qua thư viện xanh
PHỤ LỤC 9

Học sinh khối 3,4 tham gia thi “Kéo co”

Học sinh khối 5 tham gia thi “Bước chân đoàn kết”

21


Học sinh khối 1, 2 tham gia thi “Chuyền bóng đôi”

Tinh thần đoàn kết, cổ vũ hết mình và niềm vui khi nhận giải

PHỤ LỤC 10

Học sinh chơi trò “Ô keo” trong giờ Thể dục

Học sinh chơi trò “Gồng ghềnh”
22


Học sinh chơi “Ô ăn quan”

PHỤ LỤC 11 : DANH SÁCH GIÁO VIÊN

Áp dụng “Đổi mới hình thức tổ chức trò chơi dân gian nhằm thu hút học sinh tham gia
các hoạt động Đội tại trường tiểu học Lý Tự Trọng - Thành phố Ninh Bình”
T
T

Họ tên giáo viên

Năm

Trình độ

Chức

Giảng

sinh

đào tạo

danh

dạy lớp

1

Đinh Thị Thanh Hải

1987

Đại học

GV

TD 4,5

2

Phạm Lan Chinh

1983

Đại học

GV

ÂN 2,3

3

Vũ Minh Thùy

1986

Đại học

GV

MT 2,3

4

Đinh Thanh Huyền

1986

Đại học

GV

1

5

Lê Thị Việt Thu

1964

Đại học

GV

2

6

Tống Thị Huyền

1975

Đại học

GV

1

7

Nguyễn Thị Bích Hằng

1974

Đại học

GV

1

8

Phạm Thị Hương

1973

Đại học

GV

1

9

Nguyễn Thị Vân

1973

Đại học

GV

1

10

Trần Thị Vân

1976

Đại học

GV

1

11

Đặng Thị Tuyết Mai

1969

Đại học

GV

1

12

Mai Thị Thuyên

1974

Cao đẳng

GV

1

13

Vũ Thị Thúy Lan

1966

Cao đẳng

GV

1

14

Phạm Vân Anh

1988

Đại học

GV

2

15

Nguyễn Thị Chung

1976

Đại học

GV

2

16

Nguyễn Thu Hà

1973

Đại học

GV

2

17

Nguyễn T Hương Giang 1973

Đại học

GV

2

18

Hoàng Thị Hà

1975

Đại học

GV

2

19

Đinh Duy Hoàn

1988

Đại học

GV

MT 4,5

20

Đinh Thị Dung

1984

Đại học

TPT

21

Phạm Thị Dinh

1985

Cao đẳng

GV

Đơn vị

Ghi
chú

TH Lý Tự Trọng

ÂN 4,5

23