tiểu luận cao học Dư luận xã hôi về vấn đề tình dục

MỞ ĐẦU
Vấn đề tình dục vốn được em là chủ đề “HOT” không chỉ trong cuộc
sống, trong các tác phẩm văn học mà cả trên báo chí. Các chủ đề liên quan
đến tình dục được đề cập khá đa dạng như: nghệ thuật tình dục, kinh nghiệm
tình dục, kiến thức tình dục, sức khỏe tình dục, giáo dục tình dục…Điều này
cho thấy, so với khoảng mười năm về trước, đang có sự thay đổi khá nhanh
quan niệm về tình dục trong đời sống xã hội nói chung và trên các phương
tiện truyền thông đại chúng của nước ta nói riêng. Đến mức, báo chí nước
ngoài đã đề cập đến “đang có cuộc cách mạng tình dục diễn ra âm thầm” ở
Việt Nam.
Bài luận này, bằng phương pháp phân tích tài liệu, không đề cập đến
các chủ đề tình dục đa dạng trên các phương tiện truyền thông đại chúng hiện
nay ở nước ta, mà chỉ bàn về một vấn đề liên quan đến tình dục, đó là giới và
tình dục, qua khảo sát những bài viết, quảng cáo trên một số báo in và báo
điện tử trong vài năm gần đây.

1


NỘI DUNG
1. Vài nét về báo chí và chủ đề tình dục
1.1. Truyền thông nước ngoài: Phụ nữ là đối tượng tình dục
Trên thế giới, các phương tiện truyền thông đại chúng không chỉ đề cập
đến phụ nữ với vai trò giới truyền thống (làm vợ, làm mẹ, làm người nội trợ),
mà phụ nữ còn được xem như đối tượng tình dục, phụ nữ quan tâm tới vẻ
ngoài và cuộc sống gia đình hơn là việc phải ra các quyết định phức tạp trong
đời sống gia đình và xã hội.
Một trong số những nghiên cứu đầu tiên về khuôn mẫu giới trên các
quảng cáo được thực hiện dựa trên việc phân tích các tạp chí về mặt số lượng
và giới tính, nghề nghiệp và các hoạt động của người lớn tham gia quảng cáo
và loại sản phẩm (Courtney và Lockeretz, 1971). Số liệu cho thấy, phụ nữ chỉ

lưu tâm với việc mua đồ, mỹ phẩm, nơi dành cho phụ nữ là mái nhà, họ
không có những quyết định quan trọng và họ phụ thuộc vào nam giới, những
người coi phụ nữ là đối tượng tình dục.
Chủ đề nói về tình dục và thể hiện liên quan đến các khía cạnh tình dục
ngày càng tăng và công khai trong thế giới truyền thông. Một phân tích cho
thấy nội dung tình dục từ tán tỉnh đến quan hệ tình dục đã tăng từ gần một
nửa chương trình truyền hình trong những năm 1997 – 1998 đến hơn hai phần
ba của các chương trình trong những năm 1999 – 2000. Cứ 10 chương trình
thì có 1 chương trình có quan hệ tình dục. (Kunkel, Cope – Farrar, Biely,
Farinola, & Donnerstein, 2001).
Nghiên cứu cho thấy, các quảng cáo của những năm 1980 và 1990
không chỉ duy trì những hình ảnh rập khuôn này mà còn mô tả khuôn mẫu
chân dung người phụ nữ là các đối tượng tình dục (Lazier – Smith, 1989).
Những hình ảnh khỏa thân và gần như khỏa thân xuất hiện trên các tạp chí
thành lập từ rất sớm, người ta dễ dàng bắt gặp hình ảnh những phụ nữ trẻ
không mảnh vải che thân, hoặc ăn mặc hở hang trong vai trò người bán các
sản phẩm khác nhau. Điển hình là các quảng cáo ô tô, thuyền buồm – các sản
2


phẩm chủ yếu bán cho nam giới – xuất hiện hình ảnh người phụ nữ trong
những bộ đồ tắm rất khêu gợi. Trong chiến dịch quảng cáo cho nhãn hiệu
quần jean, dễ dàng bắt gặp hình ảnh một phụ nữ khỏa thân không hề mặc
quần jean! Một ví dụ khác, đó là chiến dịch quảng cáo bia với một nhóm phụ
nữ trẻ tóc vàng ngực nở đùa giỡn vui nhộn trên bãi biển trong khi đàn ông
uống bia. Mặc dù chiến dịch này bị công chúng phản đối kịch liệt nhưng nhà
sản xuất bia vẫn chạy các quảng cáo này trên các trang tạp chí và trên tivi kéo
dài tới 5 – 7 tháng trước khi chúng bị tẩy chay. Các công ty quảng cáo phớt lờ
nghiên cứu có đầy đủ tài liệu chứng minh một thực tế rằng người dùng phản
ứng tiêu cực về các quảng cáo gợi tình và họ mong muốn có các chiến dịch

quảng cáo miêu tả cả nam giới và nữ giới bằng rất nhiều hình thức khác nhau.
(Whipple và Courtney, 1985)
Các quảng cáo trên truyền hình nhấn mạnh rằng phụ nữ trước hết phải
hấp dẫn để có thể chấp nhận được. Trong một nghiên cứu 4294 quảng cáo,
Downs và Harrison (1985) thấy rằng cứ 3,8 quảng cáo thì có 1 quảng cáo xuất
hiện một lời phát biểu về sự hấp dẫn, sự quyến rũ đặc biệt nhằm vào phụ nữ.
Với sự nhấn mạnh về sắc đẹp, kiểu tóc, chế độ ăn uống và thời trang,
các bài viết về những câu chuyện có thật dạy phụ nữ cách thay đổi chính họ từ
những cô lọ lem trở thành công chúa (Kidd, 1975). Vè ngoài hình thể được
xem là rất cần thiết để hấp dẫn và mục đích là để giăng bẫy đàn ông. Các tạp
chí dành cho phụ nữ rất kiên trì với những thông điệp như vậy.
Những nhận định trên đây cũng phù hợp với các quảng cáo in (quảng
cáo trên báo chí), trẻ em gái học cách giúp đỡ mẹ, giúp đỡ công việc gia đình,
phụ vụ con trai và đàn ông, đặc biệt là học cách để trở nên xinh đẹp và duyên
dáng hơn. Các quảng cáo tập trung vào cách thể hiện sự mềm mại, hấp dẫn và
quyến rũ của phái đẹp. Vì lý do này, các nhà nữ quyền lên tiếng phản đối các
phương tiện truyền thông đã quá lạm dụng thân xác của phụ nữ, coi phụ nữ là
đối tượng tình dục của nam giới.

3


1.2. Vài nét về giới và tình dục trên báo chí ở Việt Nam hiện nay
Giới là một khái niệm trong khoa học xã hội, không chỉ đề cập đến nam
và nữ mà cả mối quan hệ giữa nam và nữ. Trong mối quan hệ ấy có sự phân
biệt về vai trò, trách nhiệm, hành vi hoặc sự mong đợi mà xã hội đã quy định
chon am giới và phụ nữ. Những mong đợi, quy định này phù hợp với các đặc
điểm văn hóa, chính trị, kinh tế, tôn giáo…Vì thế, nó luôn biến đổi theo các
giai đoạn lịch sử và có sự khác biệt giữa cộng đồng, xã hội. (Hoàng Bá Thịnh,
2008)

Tìm hiểu vấn đề giới và tình dục trên báo chí là xem xét các chiều cạnh
liên quan đến mối quan hệ, sự khác biệt giữa giới trong lĩnh vực tình dục
được thể hiện như thế nào trên báo chí ở nước ta, với mức độ xuất hiện, hình
ảnh, ngôn ngữ, cử chỉ…thể hiện rõ hay hàm ý, hoặc khiến cho độc giả có sự
liên tưởng đến tình dục.
1.2.1. Về chủ đề và nhân vật
Mấy năm gần đây, những tít tựa và bài báo mang đậm mùi “nhục dục”,
“thân xác”, giật gân, câu khách giống như những “cơn lốc” xoay tít mù trên
các trang báo đặc biệt là trên các trang báo điện tử ở nước ta. Các chủ đề được
đề cập liên quan đến khía cạnh giới và tình dục khá đa dạng. Từ những vấn đề
trang phục được khai hác triệt để dưới góc độ sexy, những lời nói của các
nhân vật, người của công chúng, các “sao” và sắp trở thành…sao, cho đến
những câu chuyện đau long về bạo lực gia đình, cũng được nhấn mạnh từ
chiều cạnh của tình dục nam, nữ.
Nhân vật chính của các bài báo này đề cập không phân biệt già trẻ, trai
gái, kể cả em bé ở độ tuổi mẫu giáo, Các báo thường săn tìm những câu
chuyện đời tư của những người của công chúng, nhất là giới ca sĩ, nghệ sĩ,
diễn viên, người mẫu. So với nam giới thì số lượng nhân vật nữ chiếm một tỷ
lệ áp đảo, về cả chủ đề, đặc biệt là hình ảnh gợi cảm, quyến rũ.

4


1.2.2. Mật độ xuất hiện
Tìm kiếm trên Google, với từ “lộ hàng” chỉ trong vòng hai giây đã có
khoảng 8.310.000 kết quả, từ “Hở mông, hở ngực” có 2.760.000 kết quả. Còn
từ “sexy” thì có khoảng 2.020.000.000 kết quả, với từ “tình dục” có khoảng
26.800.000 kết quả; từ “ngực khủng” cho khoảng 2.750.000 kết quả…
Đó chỉ là một vài ví dụ. Mặc dù, công nghệ thông tin có xu hướng
“nhân bản” vô tính nhưng mấy số liệu trên đây cũng là một chỉ báo tham khảo

cho thấy các chủ đề liên quan đến tình dục, xem ra khá phổ biến trên báo chí
nước nhà. Mức độ xuất hiện của chủ đề liên quan đến tình dục nhiều đến mức
một thành viên trên cộng đồng mạng viết rằng: “Đọc báo mạng bây giờ, ngày
nào mà không có “lộ hàng” thì ngày đó chắc là…mạng internet ở Việt Nam
gặp sự cố, các báo không đẩy tin bài lên đuợc” (www.webtretho.com).
Hay như một bạn đọc phản ánh trên báo Tuổi trẻ “báo b….com.vn, là
trang báo tôi xem hàng ngày cứ khoảng 1 tiếng đồng hộ lại có tin, ảnh, clip về
xe ô tô, xế hộp này xế hộp nọ và thường xuyên nhất là mấy cô người mẫu,
diễn viên, Wags của đội bong này nọ hay của quốc gia này nọ lên mà toàn là
vòng 1 khủng, vòng 1 hửng hờ…Tôi thấy nó chẳng liên quan gì đến bong đá
cả” (Tuoitre.vn).
Với tần suất của các chủ đề liên quan đến tình dục như nấm mọc sau
mưa, đáng lưu ý rằng các chủ đề này không chỉ xuất hiện trên các trang điện
tử lá cải, thuộc loại “vô danh tiểu tốt” mà còn thường xuyên hiện diện trên
một số trang báo điện tử vốn được xem là có uy tín, thuộc cỡ “Vua biết mặt,
chúa biết tên” có lượng độc giả truy cập vào hàng TOP của nước ta.
1.3. Ngôn ngữ và hình ảnh
1.3.1. Hình ảnh phụ nữ như là biểu tượng tình dục
Qua khảo sát trên tuần san Thế giới phụ nữ bằng cách lựa chọn ngẫu
nhiên 2 năm báo (2010, 2011), với 2 số đầu năm, 2 số giữa năm, 2 số cuối
năm, với tổng số 12 số báo. Mỗi một quảng cáo được xem là một đơn vị phân

5


tích, tổng số quảng cáo phân tích, tổng số quảng cáo phân tích trong 12 số báo
là 301 (không lựa chọn các quảng cáo về thuốc, thẫm mỹ viện).
Kết quả cho thấy, bên cạnh việc đề cập đến phụ nữ với những khuông
mẫu vai trò giới, các quảng cáo trên Thế giới Phụ nữ còn thể hiện phụ nữ như
là biểu tượng tình dục.

Để thu hút được công chúng, quảng cáo thường sử dụng người thật hơn
là hình ảnh sản phẩm và đồ họa vi tính, Với sự xuất hiện của các nhân vật là
phụ nữ chiếm tỷ lệ đa số (65%), đặc biệt là hình ảnh phụ nữ trẻ, đẹp. Thậm
chí có quảng cáo hình ảnh sản phẩm rất mờ nhạt so với nhân vật nữ trong
qunagr cáo, như ở quảng cáo xe máy Attila. Trang báo dành một diện tích lớn
cho hình ảnh cô gái vuốt tóc, trong khi hình ảnh chiến xe Attila chỉ rất nhỏ ở
phía cuối trang.
Biểu tượng tình dục của nữ giới trong quảng cáo thể hiện ở những hình
ảnh quyến rũ, mà biểu hiện trước hết ở cách ăn mặc của nhân vật nữ trong
quảng cáo. Tần suất xuất hiện của phụ nữ với những hình ảnh khêu gợi (vai
trần, chân trần, cổ áo rộng và sâu) chiếm tới 64,2% trong số những quảng cáo
có xuất hiện hình ảnh, nhiều nhất là hình ảnh phụ nữ vai trần (chiếm 65% các
hình ảnh phụ nữ khêu gợi và 20,6% tổng số quảng cáo), hình ảnh hở ngực
chiếm tới 37% các hình ảnh khêu gợi.
Thống kê cho thấy, tần suất các nhân vật nữ khêu gợi trong quảng cáo
mỹ phẩm là nhiều nhất. Điều này có thể được giải thích là hãng sản xuất
muốn tác động đến tâm lý của phụ nữ thông qua thông điệp nếu dùng sản
phẩm đó, trông mình sẽ đẹp và quyến rũ như những nhân vật nữ trong quảng
cáo. Ngay cả ở nhóm đồ điện tử, thực phẩm, các nhà quảng cáo vẫn sử dụng
hình ảnh phụ nữ khêu gợi mặc dù điều này là không cần thiết, ví như trong
quảng cáo sữa chua Vinamilk.
Sự lạm dụng hình ảnh phụ nữ như là đối tượng tình dục còn thể hiện ở
việc để lộ một vài bộ phận “nhạy cảm” trên cơ thể nữ giới. Phần lớn quảng
cáo mỹ phẩm sử dụng hình ảnh đồ họa là một guơng mặt xinh đẹp của người
6


phụ nữ nhưng kèm theo đó thường là đôi vai trần hoặc không có sự xuất hiện
của trang phục (cổ tay, dây áo…) phía dưới. Những hình ảnh quảng cáo đã sử
dụng hình ảnh người phụ nữ ở những điểm rất “nhạy cảm” khiến người đọc,

nhất là nam giới dễ liên tưởng đến sự hấp dẫn về mặt tình dục của cơ thể
người phụ nữ. Một số quảng cáo còn đi xa hơn khi không ngần ngại đề cập
đến bộ phận “kín đáo” của người phụ nữ, như quảng cáo dung dịch vệ sinh
phụ nữ với thông điệp gắn liền với đời sống tình dục và sinh con “chỗ khó
nói nhất là chỗ cần được chăm sóc nhiều nhất, đơn giản vì chỗ “ấy” rất quan
trọng, là nơi cho bạn cuộc sống lứa đôi hạnh phúc, cũng là nơi đứa con
tương lai của bạn ra đời” (số 22/2010).
Khi so sánh hình ảnh phụ nữ và nam giới trong quảng cáo, có thể nhận
thấy trang phục của nam giới thường kín đáo, trong tổng số 301 quảng cáo chỉ
có 1 quảng cáo chon am giới để ngực trần, trong khi phần lớn những hình ảnh
phụ nữ đều hở hang, khêu gợi. Ví dụ cùng trong quảng cáo đồ lót, trong khi nhân
vật nam chỉ đề lộ một phần nhỏ đồ lót ở cạp quần đủ để thấy thương hiệu của
sản phẩm thì nhân vật nữ lại mặc đồ lót hai mảnh. Một điều đáng lưu ý là trong
quảng cáo trang phục lót Triumph, bên cạnh nhân vật nữ có nhân vật nam. Sự
xuất hiện của nhân vật nam bên cạnh nhân vật nữ “gợi tình” dễ khiến người xem
liên tưởng đến quan hệ tình dục khác giới. Một số quảng cáo khác cũng có sự
xuất hiện của nhân vật nam bên cạnh nhân vật nữ, dường như phụ nữ dùng mỹ
phẩm hoặc ăn mặc đẹp là để thu hút nam giới? Hay nói cách khác các nhà nữ
quyền, phụ nữ được xem là đối tương tình dục dành cho nam giới.
Một khía cạnh khác của việc đề cập đến phụ nữ như là biểu tượng tình
dục còn thể hiện ở tư thế của người phụ nữ trong quảng cáo. Ở một số quảng
cáo nhân vật nữ thường ở tư thế ngồi hoặc nằm trên giường nhưng với các
quảng cáo nhân vật nam thì không có tư thế này. Các tư thế của phụ nữ được
thể hiện trong quảng cáo rất gợi tình, thêm vào đó là trang phục khêu gợi của
nhân vật nữ hoặc thâm chí còn không có trang phục. Quảng cáo sữa tắm ucar

7


3 hãng Rossery, Eversof, Hazeline đều sử dụng đồ họa là hình ảnh phụ nữ

đang tắm.
Những từ trong thông điệp quảng cáo như “quyến rũ”, “gợi cảm” được
lặp lại nhiều lần, dường như nhấn mạnh đó là giá trị mà người phụ nữ cần
hướng tới. Những cụm từ này xuất hiện lặp lại nhiều nhất trong các quảng cáo
mỹ phẩm. Ví dụ: “Không một trang sức nào quyến rũ như làn da ngây ngất
thơm” (Quảng cáo sữa tắm Lux, số 06, 2010), “Bóng hơn, căng mịn, đầy
quyến rũ” (Quảng cáo son môi Liponlop, số 50/2010). Hay thông điệp quảng
cáo dầu gội Double Rich “cho bạn vẻ đẹp thật quyến rũ”, với hình ảnh một cô
gái bước đi và một chàng trai đang ngoái nhìn “Mình biết có ánh mắt đang
theo dõi” (Số 23/2010). Khi tiếp xúc với những thông điệp quảng cáo như
vậy, người phụ nữ - nhất là các em gái sẽ nhận thức rằng mình cần phải biết
làm đẹp để cuốn hút người khác giới.
Mặt khác nhà sản xuất sử dụng hình ảnh phái đẹp như là cầu nối đến
với khách hàng nam giới. Điểm nổi bật là những sản phẩm này lại vẫn khai
thác sự quyến rũ, mềm mại và vẻ đẹp hình thể của người phụ nữ. Ví dụ như
quảng cáo điện thoại Motorola với “Dáng chuẩn” và được minh họa bằng
hình ảnh của một người phụ nữ có dáng người thon thả (Số 05/2011). Những
thông điệp này tuy không trực tiếp đề cập đến người phụ nữ nhưng đi cùng
với hình ảnh người phụ nữ, nó có sức gợi mở và liên tưởng về sự quyến rũ, vẻ
đẹp của nữ giới. Đối với nhưungx quảng cáo có sự tham gia của cả nam và nữ
thì hình ảnh của nam giới vẫn nổi bật về sự thành đạt, sự thông minh; còn nữ
giới được thể hiện với sự mềm mại, quyến rũ, dịu dàng.
Những phân tích trên đây cũng tương đồng với các nghiên cứu khác ở
nước ngoài rằng: hình ảnh phụ nữ xuất hiện nhiều trong quảng cáo với hình
ảnh “vai trần”, “ngực nở”, “chân trần” và tư thế khêu gợi như nằm hoặc ngồi
trên giường. Đáng chú ý là những hình ảnh như vậy xuất hiện trong hầu hết
các loại sản phẩm quảng cáo.

8

Không chỉ quảng cáo trên các tạp chí thấm đẫm sự liên tưởng tình dục
mà quảng cáo trên truyền hình hoặc radio cũng không chịu “thua chị kém em”
trong lĩnh vực này. Khi xem quảng cáo trên truyền hình với thông điệp “Bổ
thận tráng dương, tăng cường sinh lực” với hình ảnh một người phụ nữ đang
vuốt ve người đàn ông cởi trần, thì hình ảnh và thông điệp của quảng cáo
khiến người xem không thể không liên tưởng đến “chuyện ấy”. Một quảng
cóa với những lời thoại “Anh ơi, mạnh nữa vào”, giọng người phụ nữ lanh
lảnh. Người đàn ông vừa thở dốc vừa thì thào: “Anh đang cố đây”. Câu
chuyện đang đến coa trào thì có tiếng lạch cạch, một giọng khác lên tiếng:
“Bố mẹ đang làm gì thế?”. Đây là đoạn đối thoại được phát ra từ kênh thời sự
tổng hợp Đài tiếng nói Việt Nam. Mới nghe đến đây, ai cũng nghĩ cặp vợ
chồng nọ đang “yêu nhau” thì bị cậu con trai bắt gặp. Thế nhưng, nút thắt
nhanh chóng được mở, khi cặp vợ chồng nọ đáp lại lời cậu con trai: “Bố mẹ
đang cạo cái tem chống hàng giả”. Tương tự, các quảng cáo với thông điệp
“Một người khỏe, hai người vui”; “Cho vào đi ạ!”; “Nhanh lên anh, em không
chờ được nữa”…là những kiểu quảng cáo gợi sự liên tưởng đến tình dục.
Như vậy, quảng cáo trên các phương tiện truyền thông đại chúng không
chỉ xã hội hóa và củng cố những khuôn mẫu về hành vi, ứng xử, suy nghĩ,
thái độ và tình cảm của độc giả mà còn “tích cực” khai thác khía cạnh tình
dục trong các bài viết, quảng cáo và hình ảnh. Trong trường hợp này độc giả
nữ chiếm số đông, khiến cho không chỉ nam giới mà cả phụ nữ cũng tự xem
mình như odois tượng tình dục của nam giới. Cũng xin lưu ý rằng, tuần san
Thế giới Phụ nữ không chỉ có độc giả là nữ giới. Hơn nữa, ở các báo khác,
chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy những hình ảnh nam giới thể hiện theo
hướng gợi dục, quyến rũ. Trên thế giới, các tạp chí chuyên về nam giới mà
không ít phụ nữ là độc giả trung thành của các tạp chí này, một trong những
lý do hấp dẫn người khác giới là bởi có những hình ảnh nam giới đẹp trai, ga
lăng và hấp dẫn phái đẹp.

9


Ở nước ta, vài năm gần đây thấp thoáng xu hướng này, cũng đã có một
vài tạp chí dành riêng cho đàn ông. Nhưng trên một số báo in và điện tử, chủ
đề tình dục của nam giới được thể hiện ở các cấp độ khác nhau. Và cũng
chẳng riêng gì nữ giới, thời gian gần đây các “sao” nam cũng chẳng chịu
đứng ngoài khi thay phiên nhau xuất hiện trên những bộ ảnh chẳng hề thua
kém chị em về độ sexy. Hiện tượng một bộ phận nam giới phô diễn cơ thể
trên các phương tiện truyền thông đại chúng thấm đẫm chất gợi tình với người
khác giới, có thể khiến cho các nhà nữ quyền cấp tiến và cực đoan nghĩ lại?
Bởi lẽ, không chỉ phụ nữ mới là đối tượng tình dục của nam giới mà nam giới
đã và đang là đối tượng tình dục của nức giới và nam giới (nếu xét cả góc độ
tình dục đồng giới).
1.3.2. Tít giật gần, câu khách và phản cảm
Giật gân, câu khách và rẻ tiền. Đó là bản chất của báo chí lá cải. Một
thời, chúng ta phê phán loại báo chí này ở các nước phương Tây, nhưng giớ
đây trong làng báo chí nước ta, không hiếm những tờ báo gần trở thành lá cải,
hoặc có một phần nội dung lá cải. Sự nhân bản “vô tính” các tít bài liên quan
đến mông, ngực, đồ lót, vòng 1, vòng ba…như đại dịch virut tấn công vào thị
trường thông tin, có “công lao to lớn” ở một số tờ báo điện tử. Oái oăm thay
lại có sự đóng góp tích cực của những tờ báo điện tử uy tín, có thứ hạng cao
trong làng báo điện tử nước nhà. Chỉ cần vào web, chúng ta dễ dàng tìm thấy
những tên bài, giật tít đầy tính gợi dục và phản cảm. Ví dụ: Siêu mẫu lộ hàng,
rừng người đẹp khoe ngực (Vietnamnet); “Sophia Loren: 78 tuổi vẫn tự tin
khoe vòng một”, “Lý Gia Hân ngượng nghịu khi bị “soi” vòng hai” (Dân trí);
“Chấn động: Lộ băng ghi âm chat sex của sư thầy hoàn tục”, “Ảnh hậu trường
mặc nội y của Ngọc Trinh vẫn khiến nhiều người "phát sốt"” (Ngôi Sao);
“Chồng nữ diễn viên nổi tiếng Hồng Kông bị tung ảnh thác loạn”, “Mẫu 9X
Cbiz cố tình khoe nội y và ngực khủng” (Kênh 14)…

Không chỉ phái đẹp mà cả nam giới cũng được đề cập đến với góc độ
tình dục như: Ưng Hoàng Phúc xé áo khoe cơ bụng 6 múi (VnExpress); Nam
10


vương khoe thân nóng bỏng cùng …bikini (VTC news). Không hiếm những
tên bài đầy phản cảm , kiểu như: Chị em rộn ràng đi xông hơi vùng kín (nói
về dịch vụ “xông ghế” chữa bệnh phụ khoa bằng thuốc Bắc ở Tp. Hồ Chí
Minh, với lời quảng cáo là “phần kín của người phụ nữ giống như cánh cửa
của cơ thể, nên việc chăm sóc vùng này là cần thiết” (Bee.net.vn); “Sau cuộc
tình đẹp, chồng nã đạn vào mặt vợ” (Thoisu.com.vn)…
Những hình ảnh sexy tràn ngập trên các trang điện tử, kèm theo lời
bình đầy sự kích thích dục tính, ví dụ: “Nóng bỏng, sexy và vô cùng gợi tình,
Hoa hậu Anh – Danielle quả là “sát thủ đồ lót” thượng hảo hạng” và “Hãy
cùng chiêm ngưỡng nhan sắc và những đường cong uốn lượn mê hồn của Hoa
hậu Anh trong các mẫu đồ lót gợi cảm” (www.xaluan.com). Hay “Trang Trần
cũng “nảy lửa” với bikini chẳng kém gì đàn em khi cô mới chập chững vào
nghề, cũng ngực cũng mông…Trang Trần ưỡn ẹo, hoang dại với các ảnh
bikini không thua kém chị em. Trang Trần làm trò với dư luận: cô thả rông
ngực đi dự event” (PhunuToday).
Hình như, gần đây yếu tố tình dục được các phương tiện truyền thông
nước ta khai thác tối đa? Bằng chứng là trên các báo điện tử tràn ngập các
hình ảnh sexy, nhẹ thì lộ vòng một với các size ngoại cỡ có tác động của dao
kéo; khoe các bộ phận nhạy cảm, nặng thì nude bán thân đến toàn phần. Sự
khai thác này còn đẩy đến tận cùng của sự phi nhân tính khi một bé gái 3 tuổi
cũng không thoát khỏi ống kính của những tay săn ảnh Việt Nam. Theo chúng
tôi, không chỉ có các tay săn ảnh, mà đã và đang có một bộ phận “phóng
viên”, “nhà báo” cũng làm nhiệm vụ săn mồi như các tay săn ảnh.
Đã đến lúc báo động thực trạng trong đội ngũ làm báo nước ta những
nhà báo vô cảm, thiếu văn hóa, không có trách nhiệm với xã hội.

11


2. Tác động của các thông điệp tình dục trên báo chí đối với xã hội
2.1. Tác động tích cực
Các phương tiện truyền thông đại chúng nói chung và báo chí nói riêng,
với ưu thế và quyền lực của mình đã góp phần tuyên truyền, giáo dục, nâng
cao kiến thức cho đông đảo công chúng.
Với chủ đề tình dục, con người ngày càng có cơ hội tiếp cận để xem và
học hỏi các hành vi tình dục trên ác phương tiện truyền thông đại chúng.
Những thông tin khoa học và đúng mực, hợp đạo lý và có văn hóa đã cung
cấp cho công chúng kiến thức về tình dục lành mạnh và an toàn.
Các phương tiện truyền thông đại chúng hiện nay đã góp phần nâng cao
nhận thức và thay đổi hành vi của công chúng theo chiều hướng tích cực,
nâng cao tính nhân văn và tinh thần trách nhiệm của cá nhân trong quan hệ
tình dục. Giảm thiểu những rủi ro liên quan đến tình dục do thiếu hiểu biết
gây nên như: mang thai ngoài ý muốn, các bệnh lây truyền qua đường tình
dục, HIV/AIDS…)
2.2. Tác động tiêu cực
Không thể chỉ dựa vào số lượng đông đảo người truy cập vào báo mạng
mà coi đó là thước đo sự thành công của một tờ báo. Nếu xét về tác động xã
hội, thì điều đó lại càng khó kết luận về sự thành công của tờ báo. Chẳng ai có
thể biết được, trong hàng ngàn, hàng vạn người đọc những tin bài lá cải đó
bao nhiêu phần trăm có bản lĩnh, có hiểu biết để phân biệt đúng, sai. Còn bao
nhiêu phần trăm sẽ “nghiện” xem thông tin, bài có hình ảnh dung tục, để rồi
bắt trước và trượt dài trong cuộc sống, gây nên hậu quả dư luận xấu. Nói cách
khác, với những tác động tiêu cực do thông điệp từ báo chí gây nên, sẽ khiến
cho cá nhân, gia đình, xã hội chịu nhưng mất mát, tổn thất khôn lường.
Nghiên cứu cho thấy, với các em gái ở độ tuổi thanh thiếu niên là dễ bị

cuốn theo cách thức bắt chiến và hầu như thường được mô tả như nỗi ám ảnh
về sắc đẹp, trang phục, mua sắm và mốt. Với các em trai thì thường có xu

12


hướng bắt chước những hành vi tình dục, bạo lực khi bị kích thích bởi các nội
dung phô diễn trên các trang điện tử.
Điều đáng quan ngại, có cả những tờ báo mà đối tượng là lứa tuổi học
trò cũng đăng những bài viết và hình ảnh sexy. Điều gì sẽ xảy ra với lứa tuổi
học trò đang có những biến đổi về tâm sinh lý, các em có nhu cầu tình bạn
khác giới, lại được quảng bá tin, bài đậm chất tình dục như thế?
Xem các tranh ảnh khêu gợi, đọc các bài viết, lời bình luận mang màu
sắc tình dục, độc giả bị đầu độc bởi nhưungx quan niệm dễ dãi, sai lần về tình
dục. Những hình ảnh đầy gợi cảm với các thân hình lý tưởng của các diễn
viên điện ảnh, ca sĩ, người mẫu hay sự mô tả hấp dẫn của người viết về những
pha yêu đương mùi mẫn lại gieo rắc tâm trạng tuyệt vọng cho người xem do
những mặc cảm tự ti về thân hình của mình hay của ban tình, về hoạt động
sinh lý thực tế của bản thân. Đối chiếu với thực tế đời sống, chúng vô tình
chôn vùi mọi ham muốn chính đáng, làm tê liệt mọi đam mê tình dục. Thêm
nữa, khai thác yếu tố tình dục câu khách cũng có thể dẫn đến nghiện tình dục
trực tuyến, bao gồm việc xem, tải, mua bán dâm trực tuyến hay tán gẫu khiêu
dâm. Dù đang còn là một vấn đề mới trong xã hội hiện đại, nhưng tiềm ẩn
những nguy cơ đe dọa một bộ phận trong giới trẻ.

13


KẾT LUẬN
Thiên niên kỷ 21 đã bước sang năm thứ 12. Tình dục không còn là điều

cấm kỵ như trong xã hội truyền thống, cho dù với nhiều người đó vẫn đang
là “chuyện dễ đùa, khó nói”. Chúng ta không khắt khe với các chủ đề tình dục
trên báo chí, song điều quan tọng là đề cập đến tình dục như thế nào? Mức độ
thể hiện hình ảnh và ngôn ngữ đến đâu? Khả năng giáo dục và định hướng giá
trị cho độc giả như thế nào? Tác hại ngoài mong đợi ra sao?...là những câu
hỏi mà người làm báo khi đề cập đến lĩnh vực tình dục cần phải cân nhắc và
thận trọng.
Có thể nói, ở một chừng mực nào đó truyền thông đã, đang biến mình
thành phương tiện và nạn nhân của hội chứng đám đông. Vì chạy theo số
lượng độc giả, không ít nhà báo đã góp phần đưa báo in và báo điện tử trở
thành báo lá cải.
Với chủ đề giới và tình dục trên một số báo in và báo điện tử, nhìn từ
góc độ văn hóa báo chí – chỉ là một cậu chuyện nhỏ nhưng cũng gợi lên suy
nghĩ về đạo đức, trách nhiệm xã hội của một bộ phận phóng viên, biên tập
viên, trách nhiệm của một số người đứng đầu cơ quan báo chí. Nếu nhà báo
có đạo đức nghề nghiệp và có trách nhiệm với những tin, ảnh và bài viết của
mình. Nếu biên tập viên và lãnh đạo cơ quan báo chí không chạy theo thị hiếu
“tình, tiền”, “tình dục và bạo lực” thì chắc chắn môi trường báo chí nước nhà
sẽ trong sạch hơn, ít bị ô nhiễm như hiện nay. Truyền thông trong quá trình
hội nhập và phát triển vẫn rất cần giữ gìn bản sắc văn hóa, thuần phong mỹ
tục của người Việt Nam.

14


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đào Hữu Dũng, Quảng cáo truyền hình trong kinh tế thị trường,
Viện Đại học Quốc tế Josai, Tokyo
2. Hoàng Bá Thịnh, Giáo trình Xã hội học về giới, NXB Đại học Quốc
gia, Hà Nội, 2008.

3. Ngữ Yên, “Playboy hóa” báo chí: Những hậu quả khó lường,
, 19/06/2011.
4. Courtney, Alice E., and Sarah Wernick Lockeretz. 1971. “A
woman’s place: An analysis of the role portrayed by women in
advertisements”, Journnal of Makering Reseach, 8:92.
5. Downs, A.C., and S.K. Harrison.1985. “Emberrassing age spots or
just plain ugly? Physical attractiveness stereotyping as an instrument of
sexiam on American television commercials”, Sex Roles 13 (1/2): 9-19.
6. Lazier Smith, L.1989. “A new genderation of images of women”. In
P.J Creedon (ed), Women in Mass Communication, Newbury Park, CA: Sage.

15


MỤC LỤC

16