Bài giảng đất nước phần 1 thầy phạm hữu cường

Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

TN

ng)

tN

c – N.K i m

C (PH N 1)

Giáo viên: PH M H U C
NG
TÀI LI U BÀI GI NG
ây là tài li u đi kèm v i bài gi ng
(Th y Ph m H u C

tN

c (Ph n 1) thu c khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN-C: Môn Ng v n

ng) t i website Hocmai.vn.

I. TR NG TÂM KI N TH C VÀ PH M VI RA
:
1. T t ng " t N c c a Nhân dân, t N c c a ca dao th n tho i".
2. Hình t ng đ t n c, nh ng khám phá m i m v đ t n c và tình c m c a nhà th đ i v i đ t
n c. (Chú ý so sánh v i Nam qu c s n hà c a Lí Th ng Ki t, Bình Ngô đ i cáo c a Nguy n Trãi, Tuyên
ngôn c l p c a H Chí Minh, t n c c a Nguy n ình Thi, Bên kia sông u ng Hoàng C m...)

3. Nh ng khám phá m i m v nhân dân và tình c m nhà th đ i v i nhân dân. (Chú ý so sánh v i
Vi t B c c a T H u, Ti ng hát con tàu c a Ch Lan Viên…)
4. Ngh thu t s d ng và giá tr ý ngh a c a các ch t li u v n hoá dân gian trong đo n th .
5. Phân tích, c m nh n đ c các đo n tiêu bi u:
- 9 dòng đ u.
- "Trong anh và em hôm nay…Làm nên t N c muôn đ i"
- Nh ng ng i v nh ch ng…Nh ng cu c đ i đã hoá núi sông ta"
- "Em i em/Hãy nhìn r t xa……. t N c c a ca dao th n tho i"
II. KI N TH C C B N:
A. Vài nét v tác gi và tác ph m:
1. V i t ngo i ô (1972) và M t đ ng khát v ng (1974), Nguy n Khoa i m là m t trong nh ng g ng
m t tiêu bi u c a th h th tr th i ch ng M . Th ông h p d n b i s k t h p hài hòa gi a xúc c m n ng
nàn và suy t sâu l ng c a ng i trí th c v đ t n c, con ng i Vi t nam.
2.
t N c đ c trích t ph n đ u ch ng V c a b n tr ng ca M t đ ng khát v ng c a Nguy n Khoa
i m - b n tr ng ca đ c sáng tác t i chi n khu Tr - Thiên n m 1971 và g i ra B c in l n đ u n m 1974.
B. o n th sau:
“Khi ta l n lên
t N c đã có r i ...
t N c t ngày đó”
t n c hai thiêng liêng đ y c m m n t hoà đã kh i ngu n cho bi t bao h n th rung c m mãnh li t.
Theo d c đ ng th ta đã t ng b t g p nh ng bài th áng v n đ c s c khi vi t v đ t n c nh “ Nam qu c
S n hà” c a Lý th ng Ki t hay “ i cáo bình ngô” c a Nguy n Trãi. Ta đã t ng say s a tr c gi ng đ nh
đ c, hào hùng c a Nguy n ình Thi trong bài “ t n c” và th t là thi u sót n u nh c đ n đ tài đ t n c
trong n n VH hi n đ i l i không nh c đ n “đ t n c” trích ph n đ u, ch ng V c a “Tr ng ca m t đ ng
khát v ng” c a nhà th Nguy n Khoa i m đ c sáng tác n m 1971 t i chi n khu Tr – Thiên. V i l i trò
truy n tâm tình nhà th đã th hi n n i c m xúc, suy t v c i ngu n quá kh đ t n c đ t đó kh ng đ nh
đ t n c này là đ t n c c a nhân dân, đ t n c c a ca dao, th n tho i. o n th bình gi ng d i đây là
đo n th m đ u c a đ t n c nhà th đã đ a ng i đ c tr v v i l ch s c a dân t c đ tr l i cho câu h i
đ t n c có t bao gi :

“Khi ta l n lên t N c đã có r i
.............................
t N c có t ngày đó
M đ u khúc ca nhà th đã nói lên m t cách dung d mà th m thía v c i ngu n sâu xa c a đ t n c.
“Khi ta l n lên t N c đã có r i”
T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

ng)

tN

c – N.K i m

t n c có trong nh ng cái “ngày x a, ngày x a” m th ng hay k v i gi ng th th , tâm tình nhà th
g i lên m t không khí tr m l ng nh k chuy n c tích. Nh d n ng i đ c ng c dòng th i gian tr v v i
c i ngu n đ t n c. t n c b t đ u t “ngày x a, ngày x a” b n ch ngày x a, ngày x a đ c tác gi
dùng r t tinh t , đó là nh p đi u ngân đ i c a l i c tích, v a g i lên cái xa x m c a chi u dài l ch s , c a
th a khai thiên l p đ a l i v a g n g i thân quen trong kí c tu i th , b i ai c ng l n lên t 1 vành n i, t l i
k , l i k , l i ru, tr m b ng ngân nga c a m . Ch “đã có” trong dòng th đã làm cho câu th mang gi ng
đi u kh ng đ nh s hình thành và phát tri n v ng ch c c a đ t n c Vi t Nam, to sáng 1 ni m tin.
Nh ng phát hi n c a nhà th v đ t n c làm cho ng i đ c ng ngàng nh t v n là nh ng câu th d i
đây:
“ t N c b t đ u v i mi ng tr u bây gi bà n
t N c l n lên khi dân mình

Hình nh “mi ng tr u bà n” g i t p t c n tr u, tr thành truy n th ng c a Ng i Vi t, thành ng
có câu “mi ng tr u là đ u câu chuy n” (mi ng tr u nên dâu nhà ng i) trong ca dao hình nh này càng h t
s c quen thu c: “G p đây m i m t mi ng tr u, ch ng ai c m l y cho v a lòng nhau”.R i chuy n “tr u, cau”
xúc đ ng lòng ng i. T ch t li u v n hoá dân gian “mi ng tr u” Nguy n Khoa i m đã sáng t o ra câu th
“ t N c b t ... bà n” nhìn vào hình nh câu th d ng nh di n t có v phí lí b i đ t n c trong ti m
th c chung là m t k ni m l n lao sao l i b t đ u t mi ng tr u – m t s nh bé trong đ i th ng. H n n a
suy ngh v c i ngu n quá kh đ t n c sao l i “b t đ u v i mi ng tr u bây gi bà n?” nh ng n u th m th
k h n ta s nh n th y 1 t t ng sâu s c v đ t n c c a tác gi . t n c có to l n, thiêng liêng đ n đâu
thì c ng ph i b t đ u t nh ng s v t nh bé, đ i th ng. Không có nh ng cái nh nhoi nh mi ng tr u thì
không có s l n lao c a đ t n c. Nh ng là m i mi ng tr u bà n hôm nay đ u mang nh ng nét t p t c, v n
hoá truy n thóng c a đ t n c. Qua đây ta th y câu th c a Nguy n Khoa i m đã th hi n 1 s suy t ng
sâu s c th hi n đ c tình yêu quê h ng, đ t n c c a nhà th trong chi u sâu, quá kh , c i ngu n l ch s .
N u câu th “mi ng tr u…” th hi n c m nh n sâu s c c a nhà th v chi u sâu quá kh dân t c thì
câu th :
“ t N c l n lên khi …. đánh gi c”
L i đem đ n cho ng i đ c m t c m nh n m i v đ t n c. C m t “bi t tr ng tre mà đánh gi c”
g i cho ng i đ c nh t i truy n thuy t Thánh Gióng. C u bé v n vai tr thành tráng s , nh tre đu i gi c
ra kh i b cõi. T đây ta có th hi u ý th c a Nguy n Khoa i m ch “l n lên” nhà th mu n nói đ n s
v n mình c a dân t c. ánh d u s c m nh qu t kh i c a “đ t n c l n lên”
3.2 câu ti p: Kh ng đ nh đ t n c hi n di n ngang trong cu c s ng m i gia đình: trong thói quen, trong
t p quán, trong đ o lý. t n c theo cách c m nh n c a Nguy n Khoa i m còn th hi n di n ngay trong
cu c s ng m i con ng i, m i gia đình, trong đ o lý t t đ p ngàn đ i c a dân t c:
“Tóc m thì b i sau đ u
Cha m th ng nhau b ng g ng cay mu i m n”
Vói câu tho này nhà th kh ng đ nh có ngày trong thói quen, trong phong t c “b i tóc c a m , th ng
đ o lí tình ngh a thu chung đôi l a: T câu ca dao:
“Tay nâng chén mu i, đ a g ng
G ng cay mu i m n xin đ ng quên nhau.
Nguy n Khoa i m đã sáng t o ra câu th trên đ kh ng đ nh đ t n c quên nhau thu chung gi a
ng i v i ng i. Trong nh ng ngôi nhà r t đ c thân quen, bao th h ng i vi t nam g n bó yêu th ng,

sinh con, đ cái truy n t th h này sang th h khác nh ng thu n phong m t c, nh ng truy n th ng d ng
n c và gi n c.
t n c b t ngu n t đ y t nh ng gia đình có cha m th ng nhau b ng g ng cay,
T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

ng)

tN

c – N.K i m

mu i m n. Có th nói không còn cách di n đ t nào hay h n th v đ t n c c a nhân dân, c a ca dao th n
tho i.
Nguy n Khoa i m th hi n nh ng phát hi n m i v đ t n c:
“Cái kèo, cái c t thành tên
H t g o ph i m t n ng 2 s ng xay, giã, gi n, sàng
t n c có t ngày đó”
đây nhà th đã l y s hình thành và phát tri n ngôn ng c a dân t c đ nói v ngu n g c lâu đ i c a
đ t n c. M i v t d ng đ có 1 cái tên, ghi d u linh h n Vi t: c t, kèo. Nhân dân ta đã sáng t o ra n n v n
minh lúa n c, khi h t g o đ c làm nên t m t n ng hai s ng thì ngôn ng xay, giã, gi n, sàng, c ng xu t
hi n. Ti ng Vi t chính là tài s n vô giá c a đ t n c. Không ch v y nh ng câu th này Nguy n Khoa
i m còn kh ng đ nh đ t n c còn là h t g o ta n hàng ngày, là cái kèo, cái c t trong nhà, ngh a là đ t
n c là cái nuôi ta l n lên, cái che ch cho cu c đ i ta mà trong đó th m đ m m hôi nh c nh n c a m ,
c a cha, c a th h đi tr c.

Có th nói 9 câu th m đ u này Nguy n Khoa i m th hi n nh ng phát hi n m i m v đ t n c.
Tr c đây trong bài “Nam qu c S n hà” tác gi bài th này đã dùng đ n “đ c ” “ thiên th ” đ thiêng liêng
hoá đ t n c. Còn bài “V n t ngh a s c n giu c” c a Nguy n ình Chi u bài th Nam b này l i ta m n
“ m t m i xa th đ s ” hai v ng nh t nguy t chói loà” đ trang tr ng hoá đ t n c, đ thiêng liêng hoá đ t
n c, còn đi m th này Nguy n Khoa i m đã bi n đ t n c vô hình tr thành h u hình, đ t n c t ng
xa mà hoá g n, t ng mênh mông mà tr nên m áp, g n g i b i nhà th đã s d ng nhi u ch t li u v n hoá
dân gian, đó là câu chuy n c tích, truy n thuy t, t c ng ca dao, đ u đ c hoá thân vào trong nh ng câu
th c a tác gi . Nguy n Khoa i m nói v đ t n c có t “ngày x a, ngày x a” mà ta không h th y xa v i.
Nh v y Nguy n Khoa i m đã có công đ a đ t n c t tr i cao th ng đ , t ngai vàng vua chúa xuóng
mi ng tr u c a bà n, búi tóc c a m , h t g o m t n ng hai s ng gây xúc đ ng sâu s c cho b n đ c.
t n c là m t đ muôn th a, bao trùm m i th i đ i thi ca. Song caí th i lá gian kh , ác li t nh ng c ng
r t hào hùng c a nh ng n m tháng ch ng M . Nguy n Khoa i m đã th hi n r t thành công đ tài này,
b ng hình th c th tr tình – chính lu n. o n th ta bình gi ng dây là m t tr ng h p tiêu bi u. Trong
đo n th này đã th hi n nh ng phát hi n m i v đ t n c r i kh ng đ nh “ t Ng c này là đ t n c c a
dân, c a ca dao, th n tho i” kh i d y ng i đ c lòng yêu nu c, ni m t hào c a dân t c cùng trách nhi m
c a công dân đ i v i đ t n c. Th c hi n n i dung đó b ng hình th c tâm tình, l i th ng t ngào, tha thi t,
Nguy n Khoa i m không nh ng đóng góp đ i v i dòng th ca vi t v đ t n c mà còn góp ph n làm sâu
s c thêm nh n th c c a m i chúng ta v đ t n c c a nhân dân.
C. Tài li u tham kh o:
1. Th h các nhƠ th tr th i kì ch ng M c u n c:
V n h c cách m ng trong th i kì ch ng M c u n c có s phát tri n m nh m , sôi n i theo khuynh
h ng s thi, v i s góp m t c a nhi u th h c m bút. Hi n t ng n i b t trong th th i kì này là s xu t
hi n đông đ o và liên ti p m t đ i ng các nhà th tr , đem đ n nh ng ti ng th m i m , tr trung, v a giàu
ch t hi n th c v a đ m ch t suy t , làm phong phú cho nh ng giá tr c a th ch ng M c u n c.
Nh ng cây bút l p đ u c a th h này xu t hi n t sau n m 1960 và trong nh ng n m đ u cu c kháng
chi n ch ng M c u n c nh Lê Anh Xuân, Xuân Qu nh, B ng Vi t, V Qu n Ph ng, Nguy n M , L u
Quang V ,... H đem đ n nh ng xúc c m trong tr o, tha thi t v quê h ng, đ t n c, ni m khao khát lên
đ ng ra tr n và ni m tin vào cu c chi n đ u. n nh ng n m gi a cu c kháng chi n, có s xu t hi n c a
nhi u cây bút m i, ph n l n là nh ng nhà th m c áo lính. b sung cho đ i ng th tr thêm đông đ o và
sung s c : Ph m Ti n Du t, Nguy n

c M u. Nguy n Duy, V ng Tr ng, Hoàng Nhu n C m, Lâm Th
M D , Phan Th Thanh Nhàn, Ý Nhi , . . . T trong phong trào đ u tranh yêu n c c a thanh niên, sinh
T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 3 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

ng)

tN

c – N.K i m

viên các đô th mi n Nam đã n y n nhi u cây bút th sôi s c nhi t huy t chi n đ u và tinh th n yêu n c :
Tr n Quang Long, Ngô Kha, Tr n Vàng Sao,... Th tr
ch ng đ ng này đã phát tri n m nh m , đ t đ n
s tr ng thành v ng ch c v i nhi u phong cách đa d ng. T ng c ng và m r ng ch t li u hi n th c. đ c
bi t là hi n th c chi n tr ng, đ ng th i gia t ng s c khái quát, chi u sâu suy ngh , t p trung th hi n hình
nh th h tr v i đ i s ng tâm h n phong phú, cao đ p và ch ngh a anh hùng, đó là nh ng đóng góp n i
b t c a th tr
ch ng đ ng này. Vào giai đo n cu i cu c chi n tranh. cùng v i nh ng cây bút xu t hi n
t nh ng ch ng đ ng tr c, đ i ng các nhà th tr l i đ c b sung b ng nh ng tài n ng m i nh Nguy n
Khoa i m, H u Th nh, Thanh Th o,... v i ch t th ch a đ ng nhi u suy t , tr i nghi m v cu c chi n
tranh, v th h mình và v nhân dân, T qu c.
Sau n m 1975 , nhi u nhà th thu c th h th tr th i kì kháng chi n ch ng M v n ti p t c vi t v
cu c kháng chi n , đ c bi t là các tr ng ca ra đ i trong nh ng n m 1976 - 1 980, có ý ngh a nh s t ng
k t hành trình c a th h tr và c dân t c đi qua cu c chi n tranh đ y gian kh , kh c li t nh ng c ng h t

s c hào hùng.
Phong trào th tr th i kì ch ng M c u n c là m t hi n t ng đ c s c trong ti n trình th Vi t Nam
sau Cách m ng tháng Tám 1 945. Th tr đã có nh ng đóng góp n i b t cho th ca th i kì kháng chi n
ch ng đ qu c M , nh t là khuynh h ng m r ng, đào sâu ch t li u hi n th c và t ng c ng s c khái
quát, ch t suy t ng, đ ng th i đ y m nh xu h ng t do hoá hình th c th . Th tr th i kì này đã c ng
hi n cho th hi n đ i Vi t Nam nhi u thi ph m đ c s c và nhi u nhà th tài n ng.
2. C m h ng v đ t n c trong v n h c Vi t Nam hi n đ i:
C m h ng v đ t n c, dân t c là m t trong nh ng ngu n c m h ng r ng l n và lâu b n nh t c a v n
h c Vi t Nam qua m i th i kì l ch s . V n h c giai đo n 1945 - 1975 đã ti p n i m ch c m h ng y và phát
tri n nó ngày m t phong phú , sâu r ng , mang đ m tinh th n th i đ i . tr thành c m h ng bao trùm. Nhi u
tác ph m. ngay t tên g i đã t p trung th hi n cám h ng này:
t n c đ ng lên, R ng xà nu (Nguyên
Ng c). Hòn
t,
t (Anh
c), Vùng tr i (H u Mai). Vi t B c, N c non ngàn d m (T H u), Nh con
sông quê h ng (T Hanh). Ti ng hát con tàu (Ch Lan Viên), t ngo i ô (Nguy n Khoa i m)...
C m h ng y mang đ m tính s thi, đ c th hi n trong ni m t hào sâu xa v đ t n c. v truy n
th ng dân t c, v s g n bó cá nhân v i c ng đ ng. C m h ng v đ t n c còn đ c th hi n trong tình quê
h ng. trong s yêu m n và g n bó v i m i mi n c a T qu c, nh ng n i nhà v n đã s ng và c nh ng n i
mà h ch a t ng đi t i.
C m h ng v đ t n c luôn h ng v nh ng con ng i, mà tr c h t là qu n chúng nhân dân - nh ng
con ng i bình d . vô danh "Không ai nh m t, đ t tên - Nh ng h đã làm ra
t N c”(Nguy n Khoa
i m). " t N c c a Nhân dân” là m t nh n th c đã th m sâu, chi ph i m nh m m i khía c nh và làm
nên m t nét đ c tr ng c a c m h ng v đ t n c trong v n h c Vi t Nam hi n đ i.
Trong nh ng n m đ t n c b chia c t (1954 - 1975), v n h c đã kh i sâu tình c m yêu n c trong
khát v ng gi i phóng mi n Nam, th ng nh t T qu c. C m h ng v đ t n c còn g n li n v i c m h ng v
lí t ng xã h i ch ngh a nh m t vi n c nh t i đ p đang t ng b c tr thành hi n th c trong cu c s ng
m i mi n B c, đi u đó đem đ n cho v n h c ch t lãng m n d i dào, tuy nhi u khi không tránh kh i cái

nhìn còn gi n đ n, m t chi u.
T sau n m 1975 , c m h ng v đ t n c trong v n h c g n li n v i truy n th ng v n hoá c a dân t c,
v i khát v ng nh n th c sâu s c, toàn v n v đ i s ng xã h i và con ng i trong tinh th n dân ch hoá c a
th i đ i.

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 4 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam
Khóa h c Luy n thi THPT qu c gia PEN - C: Môn Ng v n (Th y Ph m H u C

ng)

tN

c – N.K i m

3. Hoàn c nh sáng tác M t đ ng khát v ng và c m h ng ch đ o c a đo n th
tN c
“Ch ng V là m t ch ng l n . Tôi vi t ch ng này trong nh ng ngày m a tri n miên sau T t. ó là th i kì
máy bay M đánh phá d d i. B52 gi i liên t c, làm cho m i th t i t m mù m t. Chúng tôi ng i trong h m
và vi t, c m xúc đ c c ng h ng b i ti ng bom n , b i khói bom và m a r ng. Có khi vi t xong, m t tr n
bom làm cho b n th o bay tung tóe, l m l i trang còn trang m t, l i ng i vi t ti p. Tôi vi t r t nhanh, nh
c m xúc đã d n t m t cách mãnh li t gi ch có vi c tuôn ch y ra thôi. Tôi vi t v nh ng đi u gi n d c a
chính tôi, v tu i tr và các b n bè đang tranh đ u trong thành ph . Nên nhân v t c a tôi là anh và em. ó
là l i đ m th m c a m t ng i con trai nói v i m t ng i con gái. Chúng tôi, m i ng i có m t s ph n
khác nhau nh ng đ u g n k t trong m t s ph n chung là s ph n đ t n c. t n c v i các nhà th khác
là c a nh ng huy n tho i, c a nh ng anh hùng, nh ng v i tôi là c a nh ng con ng i vô danh, c a nhân

dân” (NGUY N KHOA I M)

Giáo viên: Ph m H u C ng
Hocmai.vn
Ngu n :

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 5 -


Hocmai.vn – Website h c tr c tuy n s 1 t i Vi t Nam

5 L I ÍCH C A H C TR C TUY N






Ng i h c t i nhà v i giáo viên n i ti ng.
Ch đ ng l a ch n ch ng trình h c phù h p v i m c tiêu và n ng l c.
H c m i lúc, m i n i.
Ti t ki m th i gian đi l i.
Chi phí ch b ng 20% so v i h c tr c ti p t i các trung tâm.

4 LÍ DO NÊN H C T I HOCMAI.VN






Ch

ng trình h c đ c xây d ng b i các chuyên gia giáo d c uy tín nh t.
i ng giáo viên hàng đ u Vi t Nam.
Thành tích n t ng nh t: đã có h n 300 th khoa, á khoa và h n 10.000 tân sinh viên.
Cam k t t v n h c t p trong su t quá trình h c.

CÁC CH

NG TRÌNH H C CÓ TH H U ÍCH CHO B N

Là các khoá h c trang b toàn
b ki n th c c b n theo
ch ng trình sách giáo khoa
(l p 10, 11, 12). T p trung
vào m t s ki n th c tr ng
tâm c a kì thi THPT qu c gia.

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

Là các khóa h c trang b toàn
di n ki n th c theo c u trúc c a
kì thi THPT qu c gia. Phù h p
v i h c sinh c n ôn luy n bài
b n.

Là các khóa h c t p trung vào
rèn ph ng pháp, luy n k

n ng tr c kì thi THPT qu c
gia cho các h c sinh đã tr i
qua quá trình ôn luy n t ng
th .

Là nhóm các khóa h c t ng
ôn nh m t i u đi m s d a
trên h c l c t i th i đi m
tr c kì thi THPT qu c gia
1, 2 tháng.

-