Phát triển nguồn nhân lực tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

LÊ DUY HƢNG

PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC
TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

LÊ DUY HƢNG

PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC
TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ THU HƢƠNG
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội – 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tôi, các kết quả
nghiên cứu trong luận văn là xác thực và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công
trình nào khác trƣớc đó.
Tác giả

Lê Duy Hƣng


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian nghiên cứu và học tập tại Trƣờng đại học kinh tế Đại
học Quốc Gia Hà Nội, dƣới sự hƣớng dẫn tận tình của các thầy cô, em đã nghiên
cứu và tiếp thu đƣợc nhiều kiến thức bổ ích để vận dụng vào công việc hiện tại
nhằm nâng cao trình độ năng lực năng lực của bản thân.
Luận văn thạc sĩ “Phát triển nguồn nhân lực tại các doanh nghiệp nhỏ và
vừa ở Hà Nội ” là kết quả của quá trình nghiên cứu trong những năm học vừa qua.
Em xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất tới TS. Nguyễn Thị Thu Hƣơng ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ em về mọi mặt trong quá trình thực hiện
luận văn.
Em cũng xin cảm ơn các thầy cô đã tham gia giảng dạy, giúp đỡ em trong
suốt quá trình học tập.
Xin cảm ơn các đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã giúp đỡ, động viên, tạo
điều kiện cho em trong quá trình học tập và hoàn thành bản luận văn này.
Dù đã có nhiều cố gắng nhƣng do giới hạn về trình độ nghiên cứu, giới hạn

về tài liệu nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận đƣợc sự
góp ý, chỉ bảo của các thầy cô giáo, bạn bè đồng nghiệp và những ngƣời quan tâm.
Hà Nội, ngày 31 tháng 5 năm 2015
Tác giả


MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC BẢNG BIỂU ...................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC HÌNH .......................................................... Error! Bookmark not defined.
Mở đầu ........................................................................................................................ 1
GIỚI THIỆU VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................................................... 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ
PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ...... 4
1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN
NHÂN LỰC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA.................................................... 4
1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI DOANH
NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA............................................ Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Nguồn nhân lực của DN ..................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Doanh nghiệp nhỏ và vừa ...................... Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Phát triển nguồn nhân lực của DNNVVError! Bookmark not defined.

1.2.4Bài học kinh nghiệm cho việc phát triển DNNVV Hà Nội như sauError! Bookmark
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨUError! Bookmark not defined.
2.1. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............... Error! Bookmark not defined.
2.2. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU, XỬ LÝ, PHÂN TÍCH SỔ LIỆUError! Bookmark not
2.2.1 Quy trình nghiên cứu............................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2 Quy trình thu thập số liệu ........................ Error! Bookmark not defined.
2.2.3 Cách xử lý số liệu .................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÁC

DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2010-2014Error! Bookmark no

3.1. KHÁI QUÁT VỀ CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA Ở HÀ NỘIError! Bookm
3.1.1. Đặc điểm của DNNVV tại Hà Nội ....... Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Về số lượng DNNVV ............................ Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Về quy mô vốn của DNNVV ................. Error! Bookmark not defined.


3.2. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CỦA
DNNVV TẠI HÀ NỘI .............................................. Error! Bookmark not defined.

3.2.1. Tình hình phát triển nguồn nhân lực của các DNNVV tại Hà NộiError! Bookmark
3.2.2. Tác động từ phía Chính phủ và chính quyền thành phố Hà Nội tới phát
triển nguồn nhân lực của các DNNVV tại Hà NộiError! Bookmark not defined.
3.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG NGUỒN NHÂN LỰC DNNVV TẠI HÀ
NỘI ..................................................................Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Ưu điểm .................................................. Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Hạn chế .................................................. Error! Bookmark not defined.
3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ........... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH PHÁT TRIỂN
NGUỒN NHÂN LỰC CHO CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA
BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐẾN NĂM 2020 ....... Error! Bookmark not defined.
4.1. DỰ BÁO NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN

NGUỒN NHÂN LỰC CỦA CÁC DNNVV TẠI HÀ NỘI GIAI ĐOẠN TỚI.Error! Book
4.1.1. Tác động của hội nhập kinh tế quốc tế .. Error! Bookmark not defined.
4.1.2. Tác động của môi trường quốc tế .......... Error! Bookmark not defined.
4.1.3. Các yếu tố về môi trường kinh doanh trong nướcError! Bookmark not defined.
4.1.4. Các yếu tố về DNNVV của Hà Nội......... Error! Bookmark not defined.

4.2. ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DNNVV Ở HÀ NỘI
ĐẾN NĂM 2020 ...............................................Error! Bookmark not defined.
4.2.1. Định hướng phát triển DNNVV .............. Error! Bookmark not defined.
4.2.2. Định hướng phát triển nguồn nhân lực DNNVVError! Bookmark not defined.
4.3. GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC DNNVV
TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI ................................Error! Bookmark not defined.

4.3.1.Nhóm giải pháp liên quan đến Nhà nước, thành phố Hà NộiError! Bookmark not d
4.3.2. Nhóm giải pháp cho các DNNVV........... Error! Bookmark not defined.

4.3.3. Nhóm giải pháp cho các đơn vị hỗ trợ DNNVV trên địa bàn.Error! Bookmark not
KẾT LUẬN ............................................................... Error! Bookmark not defined.

1


Mở đầu

GIỚI THIỆU VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) có vai trò quan trọng trong việc phát
triển kinh tế xã hội của đất nƣớc. Việc phát triển DNNVV cho phép khai thác và sử
dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, nguồn vốn, công nghệ và thị
trƣờng; tạo công ăn việc làm cho ngƣời lao động; góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh
tế; giảm bớt chênh lệch giàu nghèo; hỗ trợ cho sự phát triển các doanh nghiệp lớn;
duy trì và phát triển các ngành nghề truyền thống,…Phát triển DNNVV đƣợc coi là
một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chính sách phát triển kinh tế quốc gia.
Đảng và Nhà nƣớc ta đã coi phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa là một
nhiệm vụ quan trọng trong chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa của Việt Nam. Trong thời gian qua, mặc dù có nhiều chính

sách hỗ trợ phát triển DNNVV đã đƣợc triển khai thực hiện, cụ thể nhƣ: Nghị định
số 56/2009/NĐ-CP ngày 30/6/2009 của Chính phủ về trợ giúp phát triển doanh
nghiệp nhỏ và vừa; Nghị quyết số 22/NQ-CP ngày 05/5/2010 của Chính phủ về
triển khai thực hiện Nghị định số 56/2009/NĐ-CP; Quyết định số 131/2011/QĐTTg của Thủ tƣớng Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch phát triển doanh nghiệp
nhỏ và vừa 5 năm (2011 - 2015); …Các chính sách này đã có tác động tích cực đến
việc phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng,
đồng thời tạo môi trƣờng thông thoáng, bình đẳng cho các loại hình doanh nghiệp
trong thời gian qua.
Song, trong quá trình hoạt động, các doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp phải không
ít những khó khăn, bất cập, hạn chế.
Chính vì những lý do đó, với mong muốn đóng góp một phần nhỏ bé của mình
vào việc nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, học
viên ma ̣nh da ̣n chọn đề tài “ Phát triển nguồn nhân lực tại các doanh nghiệp nhỏ
và vừa ở Hà Nội ” làm đố i tƣơ ̣ng nghiên cƣ́u luâ ̣n văn thạc sĩ của min
̀ h.

1


2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
 Mục tiêu nghiên cứu: Tìm những giải pháp phù hợp nhằm phát triển nguồn
nhân lực tại doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Hà Nội.
 Để đạt mục tiêu nêu trên, nhiệm vụ nghiên cứu đặt ra là:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển nguồn nhân lực tại doanh nghiệp nhỏ
và vừa
- Phân tích, đánh giá thực trạng nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực
của DNNVV ở Hà Nội.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm tháo gỡ giải quyết khó khăn trƣớc mắt và
thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực của DNNVV trên địa bàn Thành phố Hà Nội
đến năm 2020.

3. Câu hỏi nghiên cứu
- Phát triền nguồn nhân lực tại các DN nhỏ và vừa bao gồm những nội
dung gì và sử dụng những tiêu chí nào để đánh giá ?
- Thực trạng nguồn nhân lực tại các DN nhỏ và vừa hiện nay đang đặt ra
những vấn đề gì và trong thời gian tới, cần thực hiện những giải pháp nào để có thể
phát triền nguồn nhân lực tại các DN nhỏ và vừa?
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu:
Phát triển nguồn nhân lực tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Hà Nội
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về nội dung : Luâ ̣n văn tâ ̣p trung nghiên cƣ́u nhƣ̃ng nô ̣i dung cơ bản của
phát triển nguồn nhân lực, trong đó tập trung nhiều hơn vào các nội dung tác động
từ phía quản lý nhà nƣớc.
+ Về không gian: Các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Hà Nội
+ Về thời gian: Số liê ̣u nghiên cƣ́u đƣơ ̣c thu thâ ̣p , xử lý và phân tích trong giai
đoa ̣n tƣ̀ 2010 đến 31/12/2014; giải pháp đƣợc đề xuất cho những năm tiếp theo.
5. Kết cấu của luận văn

2


Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung chính của luận văn đƣợc trình bày ở
04 chƣơng nhƣ sau:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về phát triền
nguồn nhân lực tại các DNNVV.
Chương 2: Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng phát triển nguồn nhân lực tại các DNNVV ở Hà Nội.
Chƣơng 4: Phƣơng hƣớng và giải pháp đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực tại
các DNNVV ở Hà Nội trong giai đoạn tới.

3


Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC
TẠI DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
Nguồn nhân lực là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên sự thành công
hay thất bại của doanh nghiệp. Để tồn tại và phát triển, doanh nghiệp, đặc biệt là
doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tất yếu phải quan tâm đến việc phát triển
nguồn nhân lực trong doanh nghiệp mình. Vì vậy, trong chƣơng này, Luận văn sau
khi tìm hiểu tổng quan tình hình nghiên cứu về phát triển nguồn nhân lực DNNVV,
sẽ trình bày các vấn đề lý luận liên quan đến phát triển nguồn nhân lực tại các
doanh nghiệp nhỏ và vừa.
1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN
NHÂN LỰC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
Phát triển nguồn nhân lực tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa là nhiệm vụ quan
trọng hàng đầu của của đất nƣớc .
Theo số liệu của Sở Kế hoạch và Đầu tƣ Hà Nội, tính đến hết 31/12/2014, Hà
Nội đã có 157.121 doanh nghiệp đăng ký thành lập. Nhìn chung, số lƣợng doanh
nghiệp đang hoạt động trên địa bàn Hà nội đã và đang tăng lên một cách đáng kể từ
năm 2005 cho đến nay. Trong những năm gần đây theo số liệu thống kê của Cục
Thuế Thành phố Hà Nội tốc độ tăng cơ học về số lƣợng DNNVV tăng từ 4-6% mỗi
năm. Trên thực tế, rất nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa ra đời chỉ tồn tại trong thời
gian ngắn rồi tự đóng cửa, ngừng hoạt động do nhiều nguyên nhân trong đó quan
trọng nhất là năng lực cạnh tranh thấp và chƣa thích nghi đƣợc với thị trƣờng, thiếu
các nguồn lực để phát triển. Chính vì vậy, việc nghiên cứu để tìm ra các giải pháp
trợ giúp cho các DNNVV ra đời, tồn tại và phát triển hết sức quan tâm.
Trong bối cảnh kinh doanh theo cơ chế thị trƣờng, quá trình sàng lọc và cạnh
tranh lẫn nhau giữa các doanh nghiệp là tất yếu xảy ra. Để thắng trong cạnh tranh,

nhà nƣớc cần có những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa hoạt động sản

4


TÀI LIỆU THAM KHẢO
------------------------

1. Nguyễn Thế Bính, 2013. Kinh nghiệm quốc tế về chính sách hỗ trợ phát triển
DNNVV và bài học cho Việt Nam, Trường ĐH Ngân hàng – Tạp chí Phát triển
& Hội nhập, số 12 (22), Tháng 9-10.
2. Chính phủ, 2009. Nghị định 56/2009/QĐ-CP ngày 30/6/2009 của Chính phủ về
trợ giúp phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa.
3. Chính phủ, 2010. Nghị quyết số 22/NQ-CP ngày 5/5/2010 của Chính phủ về
việc triển khai thực hiện Nghị định số 56/2010/NĐ-CP.
4. Cục phát triển doanh nghiệp/Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ, 2006. Một số vấn đề cơ
bản nhằm thực hiện nâng cao hiệu quả công tác hỗ trợ kỹ thuật cho DNNVV
trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp Việt Nam. Đề tài cấp Bộ.
5. Cục phát triển doanh nghiệp/Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ, 2010. Báo cáo tổng quan
về mô hình phát triển DNNVV tại ba tỉnh: Hà Nội, Bình Thuận và Cần Thơ.
6. Hoàng Văn Hải, 2013. Một số luận cứ khoa học và thực tiễn cho xây dựng chiến
lược phát triển Cụm liên kết ngành ở Việt Nam đến năm 2020. Hội thảo Xây dựng
chiến lƣợc phát triển Cụm liên kết ngành ở Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030.
7. Lê Thu Hằng, 2012. Giải pháp của chính quyền cấp tỉnh nhằm hỗ trợ phát triển
doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Luận văn thạc sỹ,
trƣờng ĐH Kinh tế Quốc dân.
8. Vũ Văn Hòa, 2012. Kinh nghiệm phát triển cụm liên kết ngành trong quy hoạch
vùng ở Malaysia. Tạp chí KCN Việt Nam – Bộ Kế hoạch và Đầu tư, số 142.
9. Phạm Văn Hồng, 2007. Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam trong quá
trình hội nhập quốc tế. Luận án tiến sỹ, Trƣờng ĐH kinh tế Quốc dân Hà Nội.

10. Lê Thị Mỹ Linh, 2009. Phát triển nguồn nhân lực trong doanh nghiệp nhỏ và
vừa ở Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế. Luận án tiến sỹ, Trƣờng ĐH
Kinh tế Quốc dân Hà Nội.
11. Nguyễn Quốc Nghi, 2010. Kinh nghiệm phát triển DNNVV ở một số nƣớc

5


Châu Á và bài học đối với Việt Nam. Trường ĐH Cần Thơ, Tạp chí Kinh tế &
Dự báo, số 19/2010.
12. Quốc hội, 2005. Luật Doanh nghiệp số 60/2005/QH11 ngày 29/11/2005.
13. Nguyễn Đình Tài, 2012. Hình thành và phát triển cụm liên kết ngành ở Việt

Nam – Một lựa chọn chính sách. Cổng thông tin kinh tế Việt Nam –
www.vnep.org.vn
14. Thủ tƣớng chính phủ, 2012. Quyết định số 1231/QĐ-TTg ngày 07 tháng 09 năm
2012 của Thủ tướng Chính Phủ phê duyệt về Kế hoạch phát triển doanh nghiệp
nhỏ và vừa giai đoạn 2011-2015.
15. Đỗ Thị Thủy, 2008. Các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên
địa bàn tỉnh Ninh Bình. Luận văn thạc sỹ, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ
Chí Minh.
16. Phạm Thế Tri, 2011. Định hƣớng phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trong
chiến lƣợc phát triển kinh tế tƣ nhân ở Việt Nam. Trƣờng ĐH Quốc gia Thành
phố Hồ Chí Minh, Chuyên mục Kinh tế - Tài chính trong tiến trình Hội nhập,
Tạp chí Phát triển và Hội nhập, số 9.
17. Phạm Quang Trung, 2008. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các
doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Thành phố Hà Nội sau khi Việt Nam gia
nhập WTO. Đề tài cấp Bộ, Bộ Công thƣơng.
18. Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa/Sở Kế hoạch và Đầu tƣ Hà Nội,
2009. Thực trạng và các giải pháp thúc đẩy sự phát triển các DNNVV trên địa

bàn Thành phố Hà Nội. Đề tài nghiên cứu cấp Thành phố.
19. Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội, 2012. Quyết định số 6023/QĐ-UBND
ngày 24/12/2012 của Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội về việc phê duyệt Kế
hoạch phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn Thành phố Hà Nội giai
đoạn 2011-2015.

6