Xóa đói giảm nghèo tại huyện thanh sơn, tỉnh phú thọ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
------------------------------

CÙ VĂN HUY

XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO
TẠI HUYỆN THANH SƠN, TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
------------------------------

CÙ VĂN HUY

XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO
TẠI HUYỆN THANH SƠN, TỈNH PHÚ THỌ
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH
Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM QUANG VINH
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội – 2015


MỤC LỤC

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... i
DANH MỤC BẢNG ......................................................................................... ii
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN TRONG HOẠT ĐỘNG
XOÁ ĐÓI GIẢM NGHÈO ............................. Error! Bookmark not defined.
1.1. Một số khái niệm về đói nghèo ............ Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Khái niệm, chỉ tiêu và chuẩn mực đói nghèo của thế giới ..... Error!
Bookmark not defined.
1.1.2. Khái niệm, chỉ tiêu và chuẩn mực đói nghèo của Việt nam .. Error!
Bookmark not defined.
1.2. Nguyên nhân và các yếu tố ảnh hƣởng tác động đến đói nghèo trong
nông thôn ..................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Một trong những nguyên nhân đầu tiên dẫn đến tình trạng nghèo
khó đó là trình độ học vấn thấp, việc làm chủ yếu trong khu vực nông
nghiệp với việc làm không ổn định ......... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Các nguyên nhân về dân số ........... Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Nguồn lực hạn chế và nghèo nàn .. Error! Bookmark not defined.
1.2.4. Sức khoẻ yếu kém cũng là nhân tố chính đẩy con ngƣời vào tình
trạng nghèo đói trầm trọng ...................... Error! Bookmark not defined.
1.2.5. Những hạn chế của chính sách vĩ mô và chính sách cải cách ảnh
hƣởng đến đói nghèo ............................... Error! Bookmark not defined.

1.3. Ý nghĩa của công tác xoá đói giảm nghèoError!

Bookmark

not

defined.
1.4. Đặc trƣng, xu hƣớng phát triển cơ bản của những vùng nông thôn đặc
biệt khó khăn ............................................... Error! Bookmark not defined.


1.4.1. Phát triển kinh tế và tăng trƣởng kinh tếError!

Bookmark

not

defined.
1.4.2. Bảo vệ môi trƣờng và duy trì cuộc sống lành mạnh cho ngƣời
nghèo ....................................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.3. Vai trò của phát triển kinh tế và xoá đói giảm nghèo ............ Error!
Bookmark not defined.
1.5. Chủ trƣơng chính sách của Đảng, Nhà nƣớc về nghèo đói và Xoá đói
giảm nghèo .................................................. Error! Bookmark not defined.
1.6. Kinh nghiệm xoá đói giảm nghèo của một số nƣớc trong khu vực
..................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.7. Ảnh hƣởng của đói nghèo và chƣơng trình xoá đói giảm nghèo ở
Việt Nam..................................................... Error! Bookmark not defined.
1.7.1. Thực trạng nghèo đói .................... Error! Bookmark not defined.
1.7.2. Nguyên nhân nghèo đói ................ Error! Bookmark not defined.

1.7.3. Chƣơng trình xoá đói giảm nghèo ở Việt NamError!

Bookmark

not defined.
1.8. Ảnh hƣởng của đói nghèo và sự cần thiết phải xoá đói giảm nghèo
..................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.8.1. Ảnh hƣởng của đói nghèo ............. Error! Bookmark not defined.
1.8.2. Sự cần thiết phải xoá đói giảm nghèoError!

Bookmark

not

defined.
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO TẠI
HUYỆN THANH SƠN TỈNH PHÚ THỌ ...... Error! Bookmark not defined.
2.1. Những đặc điểm về tự nhiên và kinh tế xã hội ảnh hƣởng đến đói
nghèo trên địa bàn Huyện Thanh Sơn ......... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Đặc điểm về tự nhiên .................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Đặc điểm về kinh tế - Xã hội ........ Error! Bookmark not defined.


2.2. Thực trạng Xóa đói giảm nghèo trong những năm qua ở huyện Thanh
Sơn tỉnh Phú Thọ......................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Diễn biến đói nghèo theo thời gianError! Bookmark not defined.
2.2.2. Đảng bộ, Chính quyền nhân dân huyện Thanh sơn tập trung thực
hiện Xóa đói giảm nghèo trong thời gian qua nhƣ sau:Error! Bookmark
not defined.
2.2.3. Quy mô nghèo đói theo vùng địa lýError!

Bookmark

not

defined.
2.2.4. Cơ cấu đói nghèo theo hoàn cảnh . Error! Bookmark not defined.
2.2.5. Quy mô nghèo đói theo chuẩn cũ, chuẩn mớiError!

Bookmark

not defined.
2.3. Đánh giá chung về công tác Xóa đói giảm nghèo tại huyện Thanh Sơn
..................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Những thành tựu cơ bản ................ Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3: PHƢƠNG HƢỚNG, MỤC TIÊU VÀ GIẢI PHÁP XOÁ ĐÓI
GIẢM NGHÈO CỦA HUYỆN THANH SƠN TỈNH PHÚ THỌ........... Error!
Bookmark not defined.
3.1. Quan điểm của xoá đói giảm nghèo ..... Error! Bookmark not defined.
3.2. Mục tiêu xoá đói giảm nghèo ............... Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Mục tiêu tổng quát ........................ Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Mục tiêu cụ thể .............................. Error! Bookmark not defined.
3.3. Phƣơng hƣớng xoá đói giảm nghèo của huyện Thanh Sơn tỉnh Phú Thọ
..................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Khai thác tốt, tận dụng và sử dụng hết các năng lực sản xuất
................................................................. Error! Bookmark not defined.


3.3.2. Nâng cao hiệu quả sử dụng lao động của ngƣời nghèo ......... Error!

Bookmark not defined.
3.3.3. Tạo điều kiện để hộ nghèo đói có ý thức tự vƣơn lên ........... Error!
Bookmark not defined.
3.3.4. Phát triển nông nghiệp .................. Error! Bookmark not defined.
3.3.5. Hƣớng phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống xã
hội ............................................................ Error! Bookmark not defined.
3.3.6. Hƣớng phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, xây dựng
cơ bản ...................................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.7. Thƣơng mại, dịch vụ ..................... Error! Bookmark not defined.
3.3.8. Phát triển cải tạo nhà ở vệ sinh môi trƣờng ở nông thôn ....... Error!
Bookmark not defined.
3.3.9. Nƣớc sạch nông thôn..................... Error! Bookmark not defined.
3.4. Giải pháp khắc phục tình trạng đói nghèo trên địa bàn huyện Thanh Sơn.
..................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.4.1. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo ra nhiều việc làm giúp các hộ đói
nghèo thoát khỏi tình trạng nghèo đói. ... Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Quy hoạch chuyển đổi các ngành hàng theo hƣớng sản xuất
hàng hoá. ................................................. Error! Bookmark not defined.
3.4.3. Giải pháp về công tác khuyến nôngError!

Bookmark

not

defined.
3.5. Phát triển công nghiệp, xây dựng......... Error! Bookmark not defined.
3.5.1. Cho các hộ đói nghèo vay vốn dƣới nhiều hình thức để họ phát
triển kinh tế.............................................. Error! Bookmark not defined.
3.5.2. Thực hiện tốt công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình. ....... Error!
Bookmark not defined.

3.6. Giải pháp phát triển nguồn lực ............. Error! Bookmark not defined.


3.6.1. Xây dựng cơ sở hạ tầng................. Error! Bookmark not defined.
3.6.2. Kiện toàn bộ máy thuộc Ban chỉ đạo xoá đói giảm nghèo từ tỉnh
đến cơ sở.................................................. Error! Bookmark not defined.
3.6.3. Ứng dụng thành tựu của khoa học kỹ thuật vào sản xuất. ..... Error!
Bookmark not defined.
3.6.4. Một số giải pháp khác. .................. Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ..................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 3


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt

STT

Nguyên nghĩa

1

CHXHCN

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

2

CSXH

Chính sách xã hội

3

GDP

Thu nhập quốc dân bình quân đầu ngƣời

4

XĐGN

Xóa đói giảm nghèo

5

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

i


DANH MỤC BẢNG
STT

Bảng

Nội dung

1

Bảng 2.1

2

Bảng 2.2

Số liệu về trồng và chăm sóc rừng

36

3

Bảng 2.3

Tỷ lệ đói nghèo giai đoạn 2009-2013

44

4

Bảng 2.4

Cơ cấu đói nghèo theo tình trạng

47

5

Bảng 2.5

Cơ cấu đói nghèo theo nguyên nhân

48

6

Bảng 2.6

Số hộ đói nghèo thuộc diện chính sách

50

7

Bảng 2.7

8

Bảng 3.1

Bố trí sử dụng đất vùng

68

9

Bảng 3.2

Kế hoạch sản xuất cây ăn quả các xã vùng

72

10

Bảng 3.3

Kế hoạch sản xuất cây hoa, cây cảnh

73

11

Bảng 3.4

Kế hoạch sản xuất cây công nghiệp vùng

76

12

Bảng 3.5

Kế hoạch sản xuất chăn nuôi vùng

76

13

Bảng 3.6

Sản lƣợng lƣơng thực quy thóc bình quân đầu
ngƣời qua các năm

Nguồn vốn và số lao động đƣợc giải quyết việc
làm thông qua dự án 120

Kế hoạch phát triển ngành nghề và tiểu thủ công
nghiệp vùng

ii

Trang
35

54

80


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đói nghèo là vấn đề xã hội mang tính toàn cầu. ở nƣớc ta đói nghèo là
vấn đề bức xúc trong xã hội. Xoá đói giảm nghèo là một cuộc cách mạng lâu
dài và phức tạp. Xoá đói giảm nghèo đòi hỏi trách nhiệm của mọi cấp mọi
ngành quan tâm thƣờng xuyên và liên tục để từng bƣớc thực hiện xoá đói giảm
nghèo. Đói nghèo đƣợc coi nhƣ là một lực cản lớn trên con đƣờng phát triển
kinh tế xã hội của đất nƣớc. Vì vậy, chủ trƣơng xoá đói giảm nghèo của Đảng

và Nhà nƣớc ta trong thời kỳ đổi mới nền kinh tế đất nƣớc là nhiệm vụ trọng
tâm trong giai đoạn thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc, phấn đấu
để nƣớc ta trong thời gian tới cơ bản trở thành một nƣớc công nghiệp.
Trong 20 năm trở lại đây Việt Nam đã đạt đƣợc những kết quả quan
trong trong tăng trƣởng kinh tế và xoá đói giảm nghèo. Đời sống nhân dân
từng bƣớc đƣợc cải thiện. Nhờ thực hiện các chính sách có hiệu quả cùng cơ
chế phù hợp, công tác xoá đói giảm nghèo của nƣớc ta đã đạt đƣợc những kết
quả đáng khích lệ. Trong nhiều năm qua, xoá đói giảm nghèo luôn là vấn đề
đƣợc Đảng và Nhà nƣớc quan tâm nhằm thực hiện mục tiêu "Dân giàu, nƣớc
mạnh, xã hội dân chủ công bằng và văn minh". Đảng và Nhà nƣớc ta đã có
nhiều chủ trƣơng, chính sách xoá đói giảm nghèo nhƣ xây dựng chính sách
phát triển toàn diện kinh tế xã hội nông thôn; thực hiện chiến lƣợc phát triển
cho từng vùng, miền; đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn; ƣu tiên tín
dụng các nguồn vốn cho xoá đói giảm nghèo, thiết lập nguồn vốn vay cho
ngƣời nghèo. Nhờ có sự quan tâm đầu tƣ trên, tỷ lệ đói nghèo của Việt Nam
đã giảm qua các năm, bình quân mỗi năm giảm từ 2 đến 3%.
Để giảm nhanh tỷ lệ đói nghèo, tháng 7/1998, Chính phủ chính thức
phê duyệt Chƣơng trình mục tiêu quốc gia về xoá đói giảm nghèo (Chƣơng
trình 133) cho giai đoạn 1998-2010, phê duyệt chƣơng trình 135 hỗ trợ phát

1


triển 1715 xã nghèo đặc biệt khó khăn ở miền núi, vùng sâu, vùng xa, Nghị
quyết số 30a/2008/NQ-CP ngày 27/12/2008 về chƣơng trình hỗ trợ giảm
nghèo nhanh và bền vững đối với 61 huyện nghèo ( nay là 63 huyện) và các
chƣơng trình giảm nghèo khác.
Đây là những chƣơng trình lớn tác động mạnh mẽ tới công cuộc xoá
đói giảm nghèo. Kết quả thực hiện, chƣơng trình 134 và 135 đã tạo ra những
kết quả tích cực: Cả nƣớc đã thực hiện định canh định cƣ, khai hoang mở

rộng diện tích trồng lúa nƣớc, trồng rừng mới, cây công nghiệp và ăn quả. Về
tín dụng, đã có hàng ngàn lƣợt hộ đƣợc vay vốn để phát triển sản xuất. Bên
cạnh đó, hàng loạt công trình cơ sở hạ tầng nông thôn đặc biệt ở các xã vùng
sâu vùng xa phục vụ sản xuất và đời sống đƣợc xây dựng, nhiều chƣơng trình
khuyến nông-lâm-ngƣ, giúp đỡ ngƣời nghèo làm ăn kinh tế đƣợc thực hiện.
Tuy nhiên, tỷ lệ đói nghèo của khu vực nông thôn Việt Nam, đặc biệt là
ở miền núi vùng cao, vùng sâu vùng xa còn khá cao. Đời sống đại bộ phận
nhân dân nông nghiệp và nông thôn còn thấp. Sự bất cập và phân hoá giàu
nghèo đang có xu hƣớng diễn ra và tăng nhanh trong cộng đồng dân cƣ. Cơ
chế thị trƣờng có những tác động không nhỏ tới sự công bằng và bình đẳng
trong xã hội. Đời sống nhân dân miền núi, đặc biệt là miền núi vùng cao đang
còn gặp rất nhiều khó khăn, tỷ lệ đói nghèo còn chiếm tỷ lệ rất cao. Cả nƣớc
đền nay còn có 63 huyện miền núi vùng cao vùng sâu và vùng xa có tỷ lệ hộ
nghèo chiếm từ 50% trở lên. Ở các huyện nghèo này mọi cơ sở vật chất và
điều kiện phát triển đều thiếu thốn, ngƣời dân chƣa đƣợc tiếp cận nhiều với sự
đổi mới của đất nƣớc, cơ chế chính sách áp dụng và tạo điều kiện cho sự phát
triển xoá đói giảm nghèo ở đây còn hạn chế. Đặc biệt vai trò Nhà nƣớc trong
hỗ trợ đầu tƣ, tổ chức chỉ đạo, điều hành phát triển kinh tế xã hội xoá đói
giảm nghèo nhanh và bền vững cần đƣợc nâng cao một bƣớc để đáp ứng yêu
cầu nhiệm vụ. Hơn nữa trong tình hình hiện nay do xác định đƣợc nhu cầu

2


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban chấp hành Đảng bộ huyện Thanh Sơn, 2010. Nghị quyết 15/NQHU ngày 08/8/2010 về thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về
Xóa đói giảm nghèo giai đoan 2010- 2015. Phú Thọ.
2. Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng khoá X, 2008. Nghị quyết số
26/NQ/TW, ngày 05/8/2008. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương
khoá X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Nxb Lao động - Xã hội.

3. Báo cáo phát triển Việt Nam, 1999. Việt Nam tấn công đói nghèo.
4. Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội (2004), Đề tài nghiên cứu: Xác
định chuẩn nghèo giai đoạn 2005-2010.
5. Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội, 2004. Báo cáo tổng kết thực
tiễn chuyên đề “ Tình hình phân phối, phân hoá giàu nghèo”. Hà Nội.
6. Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội, 2006. Những định hình chiến
lược của Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo giai đoạn
2006 -2010. Hà Nội.
7. Trần Thị Hằng, 2000. Vấn đề giảm nghèo trong nền kinh tế thị trường ở
Việt Nam hiện nay. Luận án tiến sĩ kinh tế, Học viện Chính trị quốc gia
Hồ Chí Minh.
8. Hoàng Thị Hiền, 2005. Xoá đói, giảm nghèo đối với đồng bào dân tộc
ít người tỉnh Hoà Bình, thực trạng, giải pháp. Luận văn thạc sỹ kinh tế,
Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.
9. Ủy ban nhân dân huyện Thanh Sơn, 2006-2010. Dự án trồng, chăm sóc
và quản lý vốn rừng giai đoạn: 2006-2010. Phú Thọ.
10.Ủy ban nhân dân huyện Thanh Sơn, 2012. Báo cáo tình hình kinh tế xã
hội 2006-2011. Phương hướng nhiệm vụ 2012. Phú Thọ.

3


11.Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ, 2011. Chương trình xoá đói giảm
nghèo tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2006-2010. Phú Thọ.
12.Ủy ban nhân dân huyện Thanh Sơn, 2010. Báo cáo kết quả 5 năm thực
hiện công tác xoá đói giảm nghèo. Phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ
công tác xoá đói giảm nghèo năm 2011-2015. Phú Thọ.
13.Ủy ban nhân dân huyện Thanh Sơn, 2010-2012. Báo cáo khái quát tình
hình đặc điểm kinh tế xã hội huyện Thanh Sơn. Phú Thọ.

4