Phát triển du lịch nông thôn tại ba vì, hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
========================

NGUYỄN THỊ THUÝ ĐIỆP

PHÁT TRIỂN DU LỊCH NÔNG THÔN
TẠI BA VÌ, HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ DU LỊCH

Hà Nội, 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
========================

NGUYỄN THỊ THUÝ ĐIỆP

PHÁT TRIỂN DU LỊCH NÔNG THÔN
TẠI BA VÌ, HÀ NỘI

Chuyên ngành: Du lịch
(Chương trình đào tạo thí điểm)

LUẬN VĂN THẠC SĨ DU LỊCH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS Nguyễn Đình Hoè

Hà Nội, 2015

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS
Nguyễn Đình Hòe, đã tận tình hướng dẫn trong suốt quá trình viết luận văn.
Tôi cũng chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô trong khoa Du Lịch, Trường Đại
Học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn đã tận tình truyền đạt kiến thức trong 2 năm
học tập. Với vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học không chỉ là nền tảng
cho quá trình nghiên cứu luận văn mà còn là hành trang quý báu cho công việc của
tôi sau này.
Cuối cùng xin kính chúc quý Thầy, Cô dồi dào sức khỏe và thành công
trong sự nghiệp cao quý.
Trân trọng kính chào!
Học viên
Nguyễn Thị Thúy Điệp


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 10
1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................... 10
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................... Error! Bookmark not defined.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................ Error! Bookmark not defined.
4. Phương pháp nghiên cứu.............................. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ DU LỊCH NÔNG THÔNError!
Bookmark not defined.
1.1. Khái quát chung về du lịch nông thôn .. Error! Bookmark not defined.
1.1.1.Khái niệm, sự ra đời và phát triển của du lịch nông thônError! Bookmark
not defined.

1.1.2. Đặc điểm của du lịch nông thôn ........... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Phân biệt Du lịch nông thôn với Du lịch sinh thái và du lịch nông nghiệpError!
Bookmark not defined.
1.1.4. Các nguyên tắc phát triển du lịch nông thônError! Bookmark not defined.
1.2. Vài nét về nông thôn Việt Nam .............. Error! Bookmark not defined.
1.3. Sự ra đời và phát triển Du lịch nông thônError! Bookmark not defined.
1.3.1. Sự ra đời và phát triển Du lịch nông thôn trên thế giớiError! Bookmark
not defined.
1.3.2 Bài học từ mô hình Du lịch nông thôn thành công ở một số nước Error!
Bookmark not defined.
1.3.3. Sự xuất hiện của DLNT tại Việt Nam. ... Error! Bookmark not defined.
1.4. Thực trạng phát triển Du lịch nói chung và Du lịch nông thôn ở nƣớc ta
hiện nay ........................................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Thực trạng phát triển của ngành du lịch Việt Nam.Error! Bookmark not
defined.


1.4.2. Thực trạng phát triển du lịch nông thôn ở Việt NamError! Bookmark not
defined.
1.5. Một số tác động và ảnh hƣởng của du lịch nông thôn đến đời sống kinh tế
- xã hội của cƣ dân địa phƣơng ..................... Error! Bookmark not defined.
1.5.1. Một số tác động tích cực ........................ Error! Bookmark not defined.
1.5.2. Một số tác động tiêu cực ........................ Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 1 ............................................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG II: TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH NÔNG THÔN Ở
HUYỆN BA VÌ ............................................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Điều kiện chung để phát triển du lịch ở huyện Ba VìError! Bookmark not
defined.
2.1.1. Điều kiện tự nhiên .................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ....................... Error! Bookmark not defined.

2.2. Thế mạnh phát triển du lịch nông thôn ở huyện Ba VìError! Bookmark
not defined.
2.2.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên ................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2.Tài nguyên du lịch nhân văn:.................. Error! Bookmark not defined.
2.3. Thực trạng phát triển du lịch nông thôn ở huyện Ba VìError! Bookmark
not defined.
2.3.1. Giới thiệu một số chương trình du lịch nông thôn đang được khai thác ở Ba
Vì ...................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Đánh giá về tiềm năng và thực trạng khai thác du lịch nông thôn tại Ba VìError!
Bookmark not defined.
3.1. Định hƣớng của các cấp, các ngành để phát triển du lịch nông thôn ở
huyện Ba Vì..................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Phát triển du lịch nông thôn gắn với phát triển cộng đồngError! Bookmark
not defined.


3.1.2. Phát triển du lịch nông thôn gắn với việc bảo tồn và phát huy các giá trị
truyền thống của làng quê................................ Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Phát triển du lịch nông thôn gắn với việc bảo vệ môi trường và cảnh quan
thiên nhiên ........................................................ Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Phát triển theo phương châm mỗi làng một sản phẩmError! Bookmark not
defined.
3.2. Một số giải pháp phát triển du lịch nông thôn tại huyện Ba Vì ..Error!
Bookmark not defined.
3.2.1. Đầu tư nâng cấp, phát triển cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật phục
vụ du lịch nông thôn. ........................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Tiếp thị DLNT, xây dựng quảng cáo...... Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Không ngừng đảm bảo, nâng cao chất lượng dịch vụ cũng như sự phong phú
sản phẩm của DLNT ........................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.4.Giải pháp về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực phục vụ hoạt động du lịch

nông thôn.......................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.5 Đẩy nhanh và tăng cường hiệu quả công tác quy hoạch phát triển du lịch.
.......................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.6. Đa dạng hoá các sản phẩm du lịch. ....... Error! Bookmark not defined.
3.2.7. Phát triển Du lịch nông thôn theo hướng bền vữngError! Bookmark not
defined.
3.2.8. Giải pháp về tăng cường công tác quản lý của địa phương...........Error!
Bookmark not defined.
3.2.9. Giải pháp nâng cao nhận thức cộng đồngError! Bookmark not defined.
3.2.10. Giải pháp liên kết giữa cộng đồng với các doanh nghiệp lữ hànhError!
Bookmark not defined.
3.3.Các kiến nghị để phát triển du lịch nông thôn ở huyện Ba Vì .....Error!
Bookmark not defined.


3.3.1. Kiến nghị với Thành phố........................ Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Kiến nghị đề xuất với chính quyền địa phương (cấp huyện xã) ..... Error!
Bookmark not defined.
3.3.3. Kiến nghị đề xuất với các công ty du lịchError! Bookmark not defined.
3.3.4. Kiến nghị đề xuất với cộng đồng địa phươngError! Bookmark not defined.
Tiểu kết chương 3 ............................................ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ..................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 11
PHỤ LỤC ........................................................ Error! Bookmark not defined.


(Nông thôn Việt Nam - Nguồn: vietnam.vn)


DANH MỤC BẢNG

Bảng 1: Số lượng khách du lịch hàng năm (nội địa, quốc tế) Error! Bookmark
not defined.
Bảng 2. Thu nhập du lịch ................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 3. Nguồn nhân lực du lịch Việt Nam...... Error! Bookmark not defined.
Bảng 4: Số lượng các doanh nghiệp lữ hành quốc tế .....Error! Bookmark not
defined.
Bảng 5. Số lượng cơ sở lưu trú ........................ Error! Bookmark not defined.


KÝ HIỆU & VIẾT TẮT

.

DLBV

:

Du lịch bền vững.

DLNN

:

Du lịch nông nghiệp.

DLNT

:

Du lịch nông thôn.

DLST

:

Du lịch sinh thái.

PTBV

:

Phát triển bền vững

VQG

:

Vườn quốc gia

UBND

:

Uỷ ban nhân dân


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Du lịch Việt Nam được mệnh danh là “con gà đẻ trứng vàng” bởi nguồn lợi to lớn

mà ngành mang lại cho đất nước. Đặc biệt, khi đời sống của con người ngày một nâng
cao thì nhu cầu hưởng thụ của họ ngày càng nhiều dẫn đến xu hướng đi du lịch phát triển
mạnh mẽ. Mặt khác, sự bùng nổ các khu đô thị, khu công nghiệp trong những thập niên
gần đây đã làm cho con người ngày càng xa rời với thiên nhiên. Con người thường xuyên
sống và làm việc trong môi trường công nghiệp với cường độ áp lực cao. Điều này đã
thôi thúc mọi người đua nhau tìm về với thiên nhiên, nhu cầu tìm về những nơi có không
gian yên tĩnh, bầu không khí trong lành, mát mẻ và cảnh quan thiên nhiên còn hoang sơ,
mộc mạc để nghỉ ngơi, thư giãn, tái tạo sức khỏe của con người ngày càng tăng. Đây
chính là cơ hội để Du lịch Nông thôn phát triển.
Phát triển nông nghiệp nông thôn và nâng cao đời sống của người dân nông thôn
là đòi hỏi bức bách nhằm tăng khả năng hoà nhập của người dân nông thôn trong làn
sóng phát triển kinh tế đất nước và tạo sự ổn định cho các giai đoạn phát triển tiếp theo.
Có rất nhiều giải pháp được áp dụng để giải quyết vấn đề này. Mô hình phát triển kinh tế
nông thôn gắn với du lịch sẽ góp phần phục vụ công tác xoá đói giảm nghèo tại khu vực
nông thôn, nhất là khu vực có điều kiện tự nhiên, truyền thống văn hoá phù hợp phát triển
du lịch. Phát triển du lịch gắn với nông nghiệp sẽ giúp cho nông thôn tạo công ăn việc
làm, nâng cao dân trí, phát triển kết cấu hạ tầng nông thôn, phát triển nông thôn văn
minh, hiện đại phù hợp với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Ba Vì là huyện thuộc vùng bán sơn địa, nằm về phía Tây Bắc thủ đô Hà Nội. Với
tổng diện tích 424km2, dân số hơn 265 nghìn người (bao gồm 3 dân tộc Kinh, Mường,
Dao), toàn huyện có 31 xã, thị trấn, trong đó có 7 xã miền núi, một xã giữa sông Hồng.
Phía đông giáp thị xã Sơn Tây, phía nam giáp tỉnh Hòa Bình, phía tây giáp tỉnh Phú Thọ
và phía Bắc giáp tỉnh Vĩnh Phúc.
Ba Vì được thiên nhiên ưu đãi ban tặng cả bức tranh sơn thuỷ hữu tình, với


TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tiếng Việt
1. Lê Huy Bá (Chủ biên) - Du lịch sinh thái- (xuất bản lần 2). NXB KH & KT, 2009.
2. Báo cáo về đặc điểm tài nguyên du lịch huyện Ba Vì, Phòng VHTT huyện Ba Vì,

năm 2010.
3. Báo cáo về tình hình phát triển du lịch huyện Ba Vì giai đoạn 2006-2010. Phương
hướng nhiệm vụ năm 2010 và những năm tiếp theo, của UBND huyện Ba Vì.
4. Ceballos – Lasairain, 1996, tổ chức bảo vệ thiên nhiên thế giới (IUCN) đưa ra – trang
22.
5. Đại học QG Hà Nội – Trung tâm nghiên cứu tài nguyên và môi trường - Kỷ yếu hội
nghị khoa học về môi trường phát triển bền vững - (Kỷ niệm 20 năm thành lập trung
tâm nghiên cứu tài nguyên và môi trường 1985 – 2005), NXB KH & KT, Hà Nội,
2005.
6. Đỗ Quang Đạt (Người dịch) - Du lịch đồng quê là gì - (Chương trình Thông tin Quy
hoạch vùng và Tài nguyên môi trường năm 2008).
7. Nguyễn Văn Mạnh – Trần Huy Đức - Phát triển du lịch nông thôn để thúc đẩy hiện đại
hóa nông thôn ở Hà Nội - Khoa du lịch và Khách sạn ĐHKTQD, Hà Nội 2010.
8. Nguyễn Thị Hồng Hà - Trung tâm hỗ trợ phát triển – CDA) - Những mô hình thành
công trong xóa đói giảm nghèo – HN, Tháng 10 – 2008.
9. Lưu Đức Hải – TS Nguyễn Ngọc Sinh - Quản lý môi trường cho sự phát triển bền
vững - NXB ĐHQG, 2008.
10. Bùi Thị Lan Hương – Du lịch nông nghiệp và du lịch nông thôn – Nội san nghiên cứu
khoa học, Trường cán bộ quản lí nông nghiệp và phát triển nông thôn 2, thành phố Hồ
Chí Minh, 1/2010.
11. Tô Duy Hợp (Chủ biên) - Sự biến đổi của làng xã Việt Nam ngày nay ở đồng bằng
sông Hồng - NXB Chính trị Quốc gia, 2004.
12. Lê Trung Vũ – Lê Hồng Lý - Lễ hội Việt Nam – NXB VHTT,tr.488
13. Bùi Xuân Nhàn (số 3,4/2009), Du lịch với vấn đề phát triển nông thôn hiện nay ở
nước ta, Báo du lịch Việt Nam, tr 18 – 19.


14. Tổng cục du lịch – Non nước Việt Nam – NXB VHTT, 2008.
15. Tổng cục du lịch - Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam giai đoạn 1995 –
2010 - Viện nghiên cứu phát triển du lịch, 1994.

16. Lê Anh Tuấn – Kinh nghiệm phát triển du lịch nông thôn ở một số quốc gia trên thế
giới – Tạp chí Du lịch Việt Nam số 2/2010.
17. Lê Anh Tuấn (2008) – Du lịch nông thôn định hướng phát triển ở Việt Nam - Báo du
lịch Việt Nam, số 2, tr.32-33,71.
18. Bùi Thị Hải Yến – Tài nguyên du lịch - NXB Giáo dục, 2007.
19. Bùi Thị Hải Yến – Tuyến điểm du lịch – NXB Du lịch, 2009.
II. Tiếng Anh
20. Curtis E. Beus – Agritourism: Cultivating tourists on the farm – Small FarmsTeam,
Washington State University, 2006.
21. Duncan Hilchey – Agritourism in New York State: Opportunities and challenges in
farm-based recreation and hospitality – Farming Alternatives Program, Department
of Rural Sociology, Cornell University, 1993.
III. Các trang thông tin điện tử, website:
22. Bùi Xuân Nhàn - Phát triển du lịch nông thôn ở nước ta hiện nay
(14/9/2009), />hat-trien-du-lich-nong-thon-o-nuoc-ta-hien-nay.aspx
23. Đình làng – văn hóa Việt Nam ,
:25000/download.php?file=DinhLangVanHoaVietNam
24. Thu Hương – Cây đa biểu tượng truyền thống làng quê Việt Nam , />25. Báo nông thôn Việt Nam – Cổng làng biểu tượng truyền thống của làng quê Việt Nam
(Thứ 4 – 10/7/2013), />26. Làng Nam Bộ,
/>C3.A0ng_Nam_b.E1.BB.99


27. Lê Thanh Bình – Câu chuyện nông thôn Pháp ( Thứ 2–03/08/2009, 14h43),
/>28. Đức Huy - Phát triển nông thôn từ điểm nhìn Hàn Quốc, du lịch làng cứu nông thôn
(09h42, 23/7/2009), />29. Chu Vũ – Du lịch nông thôn bùng nổ tại Trung Quốc ( 14h50, 17/10/2010),
/>30. Báo điện tử Đảng cộng sản – Nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam – Hôm nay
và mai sau ( 14h19, 23/9/2008),
/>8852
31. Tổng cục du lịch – Tốc độ tăng trưởng cao, hiệu quả kinh tế xã hội ngày càng lớn
(Thứ 6, 5/3/2010), />32. Nguyễn Kim Anh – TTXVN – Lượng khách đến Việt Nam tăng đột biến (19h33,

1/8/2010), />33. Tổng cục du lịch – Phát triển nguồn nhân lực du lịch (Thứ 6, 5/3/2010),
/>34. Hà Văn Siêu – Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020 tầm
nhìn đến năm 2030 ( Thứ 2, 15h04, 22/4/2013), />35. Bá Sơn – Đoàn Xuân, TP HCM nghèo nàn du lịch nông thôn (9h30, 26/9/2009),
/>36. Tổng cục du lịch – An giang khai trương tour du lịch phục vụ du khách (10h19,
16/4/2009), />

37. Trang tin tức du lịch – Về bảy núi An Giang làm nông dân ( 20/10/2009),
/>38. />39. Hội tim mạch Miền Trung – Một ngày làm cư dân làng rau Trà Quế,
/>40. Trang thông tin du lịch Ba Vì – Trang trại đồng quê điểm vui chơi cho bé hè 2012,
/>41. Đức Phong – Huyện Ba Vì,
/>i-vn/huyen-ba-vi
42. Ba Vì (huyện) ( 5h40,6/12/2014),
/>43. />44. Huyện Ba Vì />A0
45. />46. Trang thông tin du lịch Ba Vì – Ra mắt chè Ba Vì, />47. Báo điện tử Quân đội nhân dân – Nét đẹp nghề làm nón ở Phú Châu (Thứ 7, 22h29,
9/10/2010), />48. />49. Trần Trí Dõi – Ghi chép về nghề thuốc cổ truyền của dân tộc Dao huyện Ba Vì Hà
Nội, />50. />

51. />52. Nguyễn Thế Toàn - Trung tâm thông tin và dự báo kinh tế xã hội – CNH, HĐH NN
NT gắn với phát triển du lịch bền vững,
/>