A. Đặt vấn đề
I . Phần mở đầu
Hàng năm, chúng ta đã tập trung tìm những biện pháp bồi dỡng học
sinh giỏi để qua nó làm cho đoá hoa trờng học giàu sắc hơng. Vấn đề tuyển
chọn và tìm biện pháp bồi dỡng học sinh giỏi có thể nói đã đợc bàn luận rất
nhiều. Đúng là càng bàn càng thấy vấn đề bồi dỡng học sinh giỏi nhất là học
sinh tiểu học không phải là chuyện đơn thuần mà nó phong phú phức tạp và
đầy khó khăn. Xây dựng cho mình một đề án quản lý về một vấn đề giáo dục
trong trờng học là một khâu then chốt của yêu cầu quản lý giáo dục ở trờng
học. Ta đã biết hàng năm có 100% số trẻ đến tuổi đi học (6 tuổi) đợc
huy động đến trờng mà không phải tuyển chọn về trình độ. Trong thời đại ngày
nay nhà trờng tham gia tích cực vào việc đào tạo nguồn nhân lực cho đất nớc
đặc biệt là xã hội loài ngời đang chuyển nền kinh tế sang nền kinh tế tri thức,
nên hệ thống giáo dục phải có trách nhiệm vì sự nghiệp đào tạo nhân lực, bồi
dỡng nhân tài, nâng cao dân trí là quan trọng nhất.
Chúng ta đã có những nổ lực rất lớn trên nhiều phơng diện. Đồng thời
chúng ta đã phải thấy cho hết khó khăn và những điều bất cập. Lý luận dạy học
sinh cũng đã nói rất nhiều về bồi dỡng nhân tài, coi việc bồi dỡng nhân tài là
vấn đề trọng tâm thiết yếu của nhiệm vụ chính trị trọng tâm của nhà trờng.
Chất lợng giáo dục đợc biểu hiện khá rõ nét ở kết quả bồi dỡng học sinh giỏi.
Có lẽ trên phạm vi rộng lớn các nhà quản lý giáo dục đã luôn nhận thức rõ, xây
dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện, chỉ đạo và kiểm tra. Với trách nhiệm
của mình ngời quản lý giáo dục cần phải tìm ra đợc những biện pháp tổ chức
cho vấn đề bồi dỡng học sinh giỏi đáp ứng những đòi hỏi của xã hội về chất l-
ợng giáo dục. Chúng tôi đều luôn t duy để có đợc những biện pháp tổ chức, bồi
dỡng học sinh giỏi và đã thu đợc kết quả khả quan.
Chúng tôi có một quãng thời gian tuy không dài trong trải nghiệm nhng
chúng tôi đã nghĩ và thấy đợc: Việc tuyển chọn và bồi dỡng học sinh ở trờng
tiểu học cần có sự chỉ đạo chặt chẽ. Vì có nhận thức rõ ràng về thiên chức bổn
phận nên chúng tôi có cơ sở vững vàng để thực thi công vụ. Tuyển chọn và tổ
chức bồi dỡng học sinh giỏi là một vấn đề đặt ra song song với những vấn đề
1
khác trong trờng học. Xác định đợc vai trò của việc bồi dỡng học sinh giỏi, lại
đợc lý luận quản lý giáo dục cho thấy Giáo dục trớc hết là phơng tiện mà xã
hội dùng để đổi mới điều kiện sinh tồn của chính bản thân xã hội tạo ra cho
chúng tôi sự phấn đấu. Phân tích quan niệm này chúng tôi thấy có lý vì nó có
tính thực tiển Giáo dục đã góp phần tái sản xuất sức sản xuất và quan hệ
sản xuất. Nhờ giáo dục mà xã hội phát triển nhanh hơn, mạnh hơn .
Với trờng phổ thông nói chung và trờng tiểu học nói riêng, nhất là trờng
tiểu học Thống Nhất là một trờng chuẩn quốc gia có nhiều thành tích trong
công tác dạy và học thì việc bồi dỡng học sinh giỏi là một việc không thể thiếu
và luôn luôn đợc quán triệt sâu sắc, thờng xuyên trong tập thể s phạm nhà tr-
ờng. Bồi dỡng học sinh giỏi là một vấn đề có tính khoa học và tích cực của tinh
thần cầu thị . Bởi vì thực tế chúng ta nhận thấy kết quả bồi dỡng học sinh giỏi
là nhuỵ là hơng của đoá hoa trờng học, kết quả giáo dục ở các nhà trờng thờng
đợc thể hiện ở chất lợng thông qua các kỳ thi đặc biệt là kỳ thi học sinh giỏi.
Nếu chúng ta không biết phát hiện và bồi dỡng, nhân nhen, vun đắp tri thức
cho học sinh thì rõ ràng không thoả mãn yêu cầu của giáo dục trong giai đoạn
hiện nay. Đứng trớc nhiệm vụ trọng tâm là dạy và học trong đó điểm cốt yếu là
bồi dỡng học sinh giỏi ở trờng tiểu học Thống Nhất trong giai đoạn hiện nay.
Là một Hiệu trởng , nhận thức đợc vị trí, vai trò, tầm quan trọng, tính cấp
thiết của vấn đề đào tạo nhân tài cho đất nớc . Do đó tôi chọn vấn đề : Chỉ đao
việc tuyển chọn và bồi dỡng học sinh giỏi ở trờng tiểu học để nghiên cứu
nhằm góp phần vào việc nâng cao chất lợng đào tạo đáp ứng đòi hỏi của giáo
dục hiện nay , góp phần thực hiện nhiệm vụ năm học của trờng .
II : Thực trạng của vấn đề chỉ đạo, phát hiện và tuyển chọn đội
tuyển học sinh giỏi của trờng tiểu học Thống Nhất .
1. Thực trạng của vấn đề:
1.1. Khái quát về tình hình địa phơng và nhà trờng:
2
1.1.a. Khái quát về tình hình địa phơng:
+ Thuận lợi : Địa phơng Thống nhất là địa phơng có truyền thống hiếu học
, điều kiện kinh tế xã hội ổn định. Mức sống của đa số nhân dân trong khu
vực tơng đối tốt . Là vùng có dân trí cao , có phong trào xã hội hoá giáo dục
ngày càng phát triển cả về quy mô và chất lợng . nhà trờng nhận đợc sự quan
tâm đầy tinh thần trách nhiệm của Đảng bộ và chính quyền địa phơng .
+ Khó khăn : Địa bàn rộng phân bố dân c không tầp trung , một bộ phận dân
c kinh tế còn khó khăn ảnh hởng đến việc đầu t cho con em học tập. ngân sách
địa phơng còn hạn hẹp dẫn đến việc đầu t CSVC cho trờng học còn bị hạn chế .
1.1.b. Tình hình nhà trờng :
+ Thuận lợi :
Đội ngũ CBGV-NV nhà trờng có t cách đạo đức tốt, có ý thức tập thể, ý
thức xây dựng đơn vị, đa số giáo viên có tay nghề vững vàng. tỉ lệ giáo viên
chuẩn và trên chuẩn là 68 % nhà trờng đợc công nhận trờng chuẩn quốc gia
năm 2001 và là cơ quan có nếp sống văn hoá. Các tổ chức trong trờng nh: Chi
bộ, Công đoàn, Đoàn đội đều là các tổ chức vững mạnh. Học sinh đều đi học
đúng độ tuổi, tâm sinh lý phù hợp với chơng trình đào tạo.
+ Khó khăn :
Giáo viên dạy các môn đạc thù còn thiếu , một số giáo viên con còn nhỏ
lại đang theo học các lớp nâng cao nên nên thời gian eo hẹp .
Học sinh ở xa trờng nên khó khăn trong đi lại nhất là khi gặp thời tiết
khắc nghiệt .
1.1.c. Quan niệm về học sinh giỏi tiểu học khó khăn và tồn tại:
+ Lâu nay,việc quan niệm, đánh giá học sinh giỏi bậc tiểu học còn phiến diện.
Chủ yếu thiên về đánh giá chất lợng học tập văn hoá trong đó chú trọng hai
môn là toán và tiếng việt, còn các môn học khác thờng bị xem nhẹ hơn do đó
giáo viên ít quan tâm đến việc tuyển chọn và bồi dỡng học sinh giỏi ở các môn
học khác. Ngay cả trong cán bộ quản lý cũng có t tởng nàydo vậy trong kế
hoạch chỉ đạo không đợc toàn diện.
+ ở trờng tiểu học nói chung và trờng tiểu học Thống Nhất nói riêng, mặc dù
đã tổ chức dạy học hết các môn học bắt buộc xong còn thiếu nhiều giáo viên
3
dạy các môn đặc thù nh môn Thể dục, môn Âm nhạc, môn Mỹ thuật...Cho nên
việc bồi dỡng học sinh giỏi ở các môn này còn nhiều yếu kém.
+ Phơng tiện, thiết bị dạy họcở các môn đặc thù còn thiếu nhiều ( Dụng cụ dạy
TDTT, dạy âm nhạc, mỹ thuật... ).
+ Kinh phí dành cho việc bồi dỡng học sinh giỏi còn hạn chế.
+Việc bố trí giáo viên dạy bồi dỡng : Lâu nay việc bồi dỡng học sinh giỏi th-
ờng chọn một số giáo viên giỏi chuyên môn về toán, tiếng việt và tổ chức cho
các giáo viên này chuyên trách bồi dỡng học sinh giỏi toàn trờng cách bố trí
này tuy có u điểm là có tính chuyên sâu nhng lai có nhợc điểm lớn là giáo viên
không nắm sát đối tợng học sinh , không biết đợc việc nắm kiến thức cơ bản,
các lỗ hổng kiến thức của học sinh để có biện pháp bù đắp kịp thời mà chỉ tập
trung dạy nâng cao cho học sinh nh vậy nền móng kiến thức cơ bản của học
sinh cha chắc chắn. Nh vậy khi thầy dạy trò khó học, khó tiếp thu bài , hứng
thú dạy và học không cao.
+ Việc tuyển chọn, bồi dỡng học sinh giỏi còn mang tính thời điểm, thiếu kế
hoạch dài hơi, tao nguồn lâu dài.
+ Việc kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở của Ban giám hiệucha thờng xuyên, liên
tục, chủ yếu giao khoán cho giáo viên cho giáo viên phụ trách.
+Việc khen thởng, động viên những thành tích của thày và trò cha thgật kịp
thời, thờng để dồn đến cuối năm , tổng kết năm học mới công bố, do đó hiệu
quả động viên khuyến khíchcha cao, tác dụng củat khen thởng vì vậy còn hạn
chế
2. Kết quả - Hiệu quả của thực trạng trên.
Do việc quan niệm về học sinh giỏi ở bậc tiểu học cha toàn diện, kế hoạch
tuyển chọn và bồi dỡng còn mang tính thời điểm , việc bố trí giáo viên dạy cha
phù hợp, thiếu giáo viên dạy các môn đặc thù, việc đầu t kinh phí, thời gian ch-
a tơng xứng, việc chỉ đạo kiểm tra đôn đốc cha sát sao nên mặc dù trờng tiểu
học Thống Nhất là trờng chuẩn quốc gia mức độ I, có đội ngũ giáo viên có tay
4
nghề giỏi đông đảo nhng những năm gần đây kết quả dự thi học sinh giỏi có
chiều hớng đi xuống rõ rệt.
- Năm học 2003 2004: đợc xếp thứ 06
- Năm học 2004 2005: Đợc xếp thứ 23
- Đặc biệt các môn Thể dục, Âm nhạc, Mỹ thuật lâu nay không có giải.
Từ những thực trạng trên để công tác bồi dỡng học sinh giỏi đạt kết quả tốt
hơn, tôi mạnh dạn cải tiến cônh tác kế hoạch và chỉ đạo việc bồi dỡng học sinh
giỏi ở trờng tiểu học Thống Nhất.
B. giải quyết vấn đề
I. Các giải pháp
1. Xây dựng quan điểm đúng đắn về học sinh giỏi bậc tiểu học:
5
Theo vụ tiểu học, Bộ giáo dục & Đào tạo thì :
Học sinh giỏi môn nào đó là sự đánh giá, ghi nhận kết quả học tập mà các
em đạt đợc ở mức độ cao so với mục tiêu môn học ở từng lớp và ở cả bậc tiểu
học. Kết quả mỗi môn học của học sinh đợc thể hiện ở trình độ t duy, thể hiện
qua thái độ và cách ứng xử, qua cách vận dụng kiến thớc và kỹ năng vào cuộc
sống hàng ngày.
Nhà nớc yêu cầu các nhà trờng tiểu học dạy đủ và đều các môn học, để các
em đợc học tập, rèn luyện theo quy định trong mục tiêu và kế hoạch giáo dục.
Những học sinh đạt loại giỏi theo yêu cầu gọi là học sinh giỏi tiểu học. Một
học sinh có thể giỏi ở tất cả các môn có thể chỉ giỏi ở một vài môn.
Trong việc đánh giá học sinh giỏi không đợc xem nhẹ bất cứ môn nào.
+ Các môn học phải đợc đánh giá bình đẳng kể cả việc luyện viết cho học
sinh vì nét chữ là nết ngời.
2. Phải có đủ giáo viên dạy các môn đặc thù, có chuyên môn về môn mình
dạy( trớc hết là các môn mà Phòng giáo dục, sở giáo dục tổ chức thi học sinh
giỏi ).
3. Bằng nhiều nguồn lực phải tăng cờng phơng tiện, thiết bị dạy học cho tất vả
các môn học.
4. Tăng cờng kinh phí cho công tác bồi dỡng học sinh giỏi.
5. Bố trí giáo viên bồi dỡng một cách hợp lý.
6.Tuyển chọn, bồi dỡng học sinh giỏi phải có kế hoạch dài hơi, có tính chiến l-
ợc lâu dài.
7.Phải có kế hoạh bồi dỡng đội ngũ giáo viên dạy bồi dỡng học sinh giỏi.
8. Phải tăng cờng kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở giáo viên và học sinh.
9. Không giao khoán gọn cho giáo viên phụ trách.
10. Phải tổ chức động viên khen thởng kịp thời.
II. Các biện pháp tổ chức thực hiện.
1. Xây dựng quan niệm đúng đắn về học sinh giỏi tiểu học:
Cán bộ quản lý, tập thể giáo viên, học sinh và phụ huynh học sinh phải
nhận thức đợc trong giai đoạn hiện nay giáo dục tiểu học là nền móng của ngôi
nhà giáo dục cao tầng, vì vậy muốn ngôi nhà vững trãi thì phần nền móng phải
6
đợc xây dựng vững chắc, học sinh phải đợc học đầy đủ các môn học trong ch-
ơng trình không đợc xem nhẹ môn nào. Mỗi môn lại có phơng pháp, nội dung
chơng trình khác nhau nên đòi hỏi phải có giáo viên chuyên sâu về phân môn.
2.Bố trí có đủ giáo viên dạy đủ các môn theo đúng chuyên môn, sở trờng của
từng ngời: Trờng tiểu học Thống Nhất lâu nay có đủ giáo viên dạy theo biên
chế lớp, nhng giáo viên dạy các môn đặc thù còn thiếu. Ngay từ đầu năm nhà
trờng đã tham mu với phòng giáo dục để có giáo viên dạy đặc thù:
Nhữ ánh Sao : Dạy môn thể dục
Nguyễn Thị Dung: Dạy môn âm nhạc
Nguyễn Thị Cúc: Dạy môn mỹ thuật.
Các giáo viên này đều có kinh nghiệm , hoặc đợc đào tạo đúng chuyên
nghành về môn phụ trách.
3.Phơng tiện thiết bị:
Ngoài những phơng tịên, thiết bị đợc cấp, nhà trờng còn chủ động huy động
kinh phí từ các nguồn: Đóng góp của phụ huynh học sinh, của địa phơng, của
các cơ quan, đơn vị đóng trên địa bàn mua sắm thêm đợc:
- 01 thiết bị âm thanh phục vụ sinh hoạt tập thể, học môn âm nhạcvà luyện
tập văn nghệ trị giá 11 000 000 đ.
- Đầu t xây dựng sân tập thể dục.
- Xây dựng 01 nhà luyện tập bóng bàn.
- Mua sắm 30 bộ cờ vua .
- Xây dựng 03 sân cầu lông phục vụ học tập, thi đấu và luyện tập thể dục,
thể thao rèn luyện sức khoẻ cho giáo viên và học sinh.
- Sắm 03 đàn ócgan cho 03 giáo viên dạy môn âm nhạc.
- Mua sắm toàn bộ tài liệu nâng cao các môn học theo yêu cầu của giáo
viên dạy.
4.Về kinh phí:
Nhà trờng giành một khoản kinh phí đáng kể là 15 000 000 đ để hỗ trợ, bồi
dỡng giáo viên dạy bồi dỡng học sinh giỏi và làm phần thởng cho giáo viên,
học sinh đạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi. Mỗi giáo viên đợc trả thù lao
7
dạy học là 25 000 đ/ buổi ôn luyện. Xây dựng hệ số thởng cho giáo viên có
học sinh giỏi là 1,5 lần mức thởng của học sinh
5. Việc bố trí giáo viên dạy:
Sắp xếp để giáo viên vừa dạy đại trà, vừa bồi dỡng nh vậy việc dạy sẽ sát
đối tợng hơn. Giáo viên nắm chắc đợc những điểm mạnh, yếu của học sinh để
từ đó có biên pháp bù lấp, nâg cao dần kiến thức cho từng học sinh cụ thể.
6. Việc tuyển chọn học sinh:
Ngay từ đầu năm học, tổ chức thi tuyển chọn học sinh giỏi ở các bộ môn
vào ngày 25 tháng 08 năm 2005. Đó là các môn: Toán, Tiếng Việt, âm nhạc,
Mỹ thuật, TDTT, viết chữ đẹp. Việc tuyển chọn dựa trên các tiêu chí:
Căn cứ vào kết quả học tập của năm học trớc: Đối tợng dự tuyển là những
học sinh có kết quả học tập từ loại khá trở lên của năm học trớc ở tất cả các bộ
môn.
Căn cứ vào phả hệ truyền thống của dòng họ ( Vì chỉ số thông minh của
con ngời có một phần nhỏ di truyền ).
Căn cứ vào sự giới thiệu của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình.
Căn cứ vào kết quả điểm thi mà nhà trờng tổ chức.
Căn cứ vào chỉ số thông minh IQ qua phơng pháp trắc nghiệm.
7. Kế hoạch bồi dỡng không những mang tính thời điểm mà còn phải có tính
lâu dài, bền vững: Mặc dù cha thi học sinh giỏi từ lớp 03 trở lên nhng việc
tuyển chọn, bồi dỡng đợc tiến hành ngay từ lớp 01 và duy trì suốt trong năm
học.và trong thời gian hè.
8.Chú trọng công tác bồi dỡng giáo viên :
Định kỳ cứ 02 tháng một lần tổ chức họp trao đổi kinh nghiệm dạy học giữa
giáo viên với nhau, giữa giáo viên với ban gián hiệu. Hàng tháng đều có nhận
xét đánh giá bỗ sung kịp thời trong các buổi họp sơ kết tháng.
9.Việc xây dựng kế hoạch, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kế hoạch bồi dỡng
học sinh giỏi đợc tiến hành thờng xuyên, ban giám hiệu có kế hoạch cụ thể cho
từng tuần, từng tháng, từng học kỳ và cả năm. BGH có kế hoạch dự giờ định kỳ
và đột xuất các giờ bồi dỡng học sinh giỏi . Có lịch kiểm tra, xốc lại đội hình
cho các thời điểm thích hợp.
8
10. Việc tổ chức khen chê:
Trong các kỳ sơ kết công tác tuần, tháng học kỳ BGH đều có nhận xét cụ
thể những u, khuyết điểm, cùng với tập thể giáo viên bàn bạc tìm giải pháp
tháo gỡ khó khăn, vớng mắc.
Nhà trờng phối hợp với hội cha mẹ học sinh tổ chức đa đón học sinh đi dự
thi học sinh giỏi kịp thời, trang trọng và an toàn tuyệt đối.
Kết thúc mỗi kỳ thi, khi nhận đợc thông bao chính thức của phòng giáo dục,
của sở giáo dục nhà trờng đều tổ chức phát thởng kịp thời vào buổi chào cờ
gần nhất, nên có tác dụng động viên khích lệ kịp thời.
C. Kết luận
1. Kết quả nghiên cứu, tính hiệu quả so với cách làm truyền thống:
Với việc đổi mới t duy, nội dung, biện pháp chỉ đạo bồi dỡng học sinh giỏi
nên mặc dù năm học 2005 2006 cha kết thúc nhng trờng tiểu học thống
Nhất đã thu đợc kết quả rất tốt trong công tác bồi dỡng học sinh giỏi có thể nói
là đã tiến bộ vợt bậc so với những năm hoc trớc. Do có kế hoạch chỉ đạo công
tác tuyển chọn và bồi dỡng học sinh giỏi ngay từ đầu năm và sát với đối tợng
9
học sinh và tình hình nhà trờng tiểu học Thống Nhất nên kết quả của công tác
này rất khả quan . Tỉ lệ học sinh giỏi đợc chọn tăng hơn so với năm trớc cả về
số lợng và chất lợng, điều này làm tăng chất lợng đại trà của học sinh nhà tr-
ờng. Qua công tác bồi dỡng học sinh giỏi đội ngũ giáo viên cũng đợc nâng cao
về trình độ tay nghề, vững vàng, vững tin hơn trong công việc .
Kết quả đợc cụ thể bằng bảng số liệu sau:
Môn
Năm học 2004 - 2005 Năm học 2005 - 2006
Cấp huyện Cấp tỉnh Cấp huyện Cấp tỉnh
SL XT SL XT SL XT SL XT
Văn hoá 6 23 2 Cha thi
TDTT 0 0 0 0 8 5 2
Âm nhạc 0 0 0 0 1 1 1
Kể chuyện 0 0 0 0 1 1 1
Mỹ thuật 2 13 0 0 2 11 0
Chữ đẹp 8 5 0 0 13 2 2
Bài học kinh nghiệm: Muốn làm tốt công tác tuyển chọn và bồi dỡng học
sinh giỏi , góp phần nâng cao chất lợng đào tạo thì ngời hiệu trởng phải nắm đ-
ợc cơ sở khoa học của vấn đề, phải nghiên cứu kỹ đặc điểm tình hình nhà trờng
- địa phơng, trình độ của giáo viên, cơ sở vật chất phục vụ dạy và học. Từ đó
xây dựng kế hoạch, tìm ra biện pháp chỉ đạo thực hiện cụ thể, sát với thực tế.
Trong công tác chú ý đến việc kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở, khen chê kịp thời.
Nói đến kết quả dạy học phải nói đến chất lợng học sinh,
mà nói đến chất lợng học sinh phải nói đến kết quả bồi dỡng học sinh giỏi .
Do đó làm tốt công tác bồi dỡng học sinh giỏi là góp phần rất quan trọng
+trong việc thực hiện nhiệm vụ năm học của nhà trờng .
2. Kiến nghị:
Từ thực tế bồi dỡng học sinh giỏi ở trờng tiểu học Thống Nhất chúng tôi
thấy còn những khía cạnh cha nghiên cứu tốt nh: Cơ chế chính sách cho giáo
viên bồi dỡng học sinh giỏi, xây dựng một chơng trình bồi dỡng học sinh giỏi
trên cơ sở các điều kiện cần có. Chúng tôi cho rằng đây là vấn đề nghiên cứu
tiếp của đề tài. Chúng tôi kiến nghị Sở giáo dục nên có chơng trình, tài liệu bồi
dỡng học sinh giỏi tiểu học theo chơng trình tiểu học mới nhằm tạo cơ sở cho
chúng tôi thực hiện công tác chỉ đạo có hiệu quả cao.
10
Việc bồi dỡng học sinh giỏi là vấn đề rất cần thiết và phải làm thờng xuyên,
có tính khoa học, nên chúng ta cũng cần phải tìm thêm những biện pháp để có
thể phù hợp với công việc đầy khó khăn này nhằm góp phần nâng cao chất l-
ợng nguồn lao động có tri thức.
Trên đây là những vấn đề mà bản thân đã nghiên cứu và trải nghiệm ở trờng
tiểu học Thống Nhất. Vì khuôn khổ thời gian có hạn, hơn thế phơng pháp và
năng lực nghiên cứu của bản thân còn nhiều hạn chế cho nên đề tài này không
tránh khỏi những khiếm khuyết cần đợc bổ sung .
Tôi rất mong muốn và chân thành cảm ơn các ý kiến đóng góp của các
nhà quản lý giáo dục, các đồng nghiệp để đề tài của tôi đợc hoàn thiện hơn.
Thống Nhất, ngày 30 tháng 03 năm 2006
Ngời viết
Mục lục
Phần a: Đặt vấn đề
I. Lời nói đầu...................................................................Trang 1
II. Thực trạng của vấn đề............................................... Trang 3
1. Thực trạng................................................................. Trang 3
2. Kết quả, hiệu quả của thực trạng............................. .trang 5
Phần B: Giải quyết vấn đề
I Các giải pháp........................................................... .trang 6
II Các biện pháp tổ chức thực hiện........................... trang 7
Phần C: Kết luận
1. Kết quả nghiên cứu, tính hiệu quả.................................trang 10
2. Kiến nghị- đề xuất.........................................................trang 11
11
Phần Nội dung
Chơng I: Cơ sở lý luận về vấn đề tuyển chọn và bồi dỡng HSG.
I. Cơ sở lý luận :
Từ xa đến nay ngời có tài năng đã có vai trò quan trọng trong việc phát
triển kinh tế xã hội. Một dân tộc nh dân tộc ta từ xa xa đã khẳng định Những
ngời tài giỏi là yếu tố cốt tử đối với một chỉnh thể . Sự nhận thức về vai trò của
ngời tài đã đợc khẳng định, khi số lợng ngời tài giỏi dồi dào thì sự phát triển
của đất nớc sẽ càng vững mạnh, và trái lại. Hiện nay khi loài ngời đang bớc
vào thiên niên kỷ thứ 3 . Chúng ta đã xác định nền kinh tế thế kỷ XXI là nền
kinh tế tri thức, nền văn minh thế kỷ XXI là nền văn minh trí tuệ. Từ đấy
chúng ta hiểu và khẳng định Sự cạnh tranh chất xám là điều đơng nhiên
cũng từ nhận thức đó nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam chúng
ta đã quan tâm đến chiến lợc phát triển con ngời chú trọng nhiều đến vấn đề
ngời tài giỏi. Kinh nghiệm cho thấy việc khẳng định đúng và thi hành tốt vấn
đề bồi dỡng nhân tài cho đất nớc sẽ mang lại cho đất nớc nhiều giá trị tinh thần
12
và vật chất quý báu. Với hớng đi đúng đắn cho nên lúc này hơn lúc nào hết
chúng ta cần và rất cần nguồn lực lao động tạo ra của cải vật chất cho xã hội
ngày càng dồi dào. Hạt nhân của nguồn lao động chính là ngời tài giỏi, vấn đề
mà cuộc sống hiện đại đang rất cần đó chính là nguồn chất xám để có thể làm
ra các sản phẩm ngày càng thêm dồi dào phong phú. Nguồn lực ban đầu phải
đợc bắt đầu từ nhà trờng mà trong nhà trờng thì phải đợc bắt đầu từ trờng tiểu
học. Nh chúng ta đã biết ngay từ khi mới giành đợc độc lập, Bác Hồ của chúng
ta đã có hớng Tìm ngời tài đức có Hồng, có Chuyên hồng phải thắm,
chuyên phải sâu ra giúp nớc.
Quan niệm về yêu cầu đào tạo nhân lực trên cơ sở bồi dỡng nhân tài nó
luôn là cốt lõi của mọi thời đại bởi nó là chu trình tạo ra sức mạnh hợp quy
luật. Chúng ta thấy để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nớc
cần nâng cao chất lợng đào tạo nhân tài. Với giáo dục và đào tạo thì trên đờng
trờng với định hớng đa giáo dục và đào tạo của ta hội nhập với khu vực và
quốc tế là một đòi hỏi vừa có tính khách quan vừa có tính chủ quan, mang tính
chất vừa cấp thiết vừa thờng xuyên. Giáo dục và đào tạo của ta luôn hớng vào
mục tiêu cách mạng. Việc bồi dỡng học sinh giỏi học sinh năng khiếu là một
việc làm đã có từ lâu, việc làm này khẳng định tinh thần trách nhiệm có tính
nhân văn sâu sắc của các thế hệ trớc đối với thế hệ sau này. Thực tế cho thấy
sản phẩm của ngời thầy bao giờ củng đợc thể hiện qua kết quả các kỳ thi nhất
là kỳ thi học sinh giỏi hàng năm.
Để có thể bồi dỡng học sinh giỏi đợc chúng ta cần phải xác lập các tiêu
chuẩn và từ các tiêu chuẩn vừa có tính khảch quan vừa có tính chủ quan này
nh quan sát đối tợng để tuyển chọn. Qua hoạt động dạy và học tôi thấy trong
học sinh giỏi có thể có học sinh giỏi toàn diện, có thể chỉ có học sinh giỏi ở
một năng lực (môn học) đặc thù nào đấy, vì vậy mà chúng ta phải biết dựa vào
tiêu chuẩn phát hiện xem xét, tuyển trọn ,đào tạo , bồi dỡng. Đối với ngời
quản lý còn phải lu ý đến cả cơ chế thi đua khen thởng sao cho thoả đáng.
Để tiến hành bồi dỡng học sinh giỏi, việc làm đầu tiên là phải tuyển
chọn chính xác đối tợng. Tìm chọn học sinh giỏi phải dựa vào 3 yếu tố sau:
13
Tiêu chuẩn đầu tiên của một học sinh giỏi là thông tuệ có nghĩa là học
sinh đó có năng lực t duy tốt. Thông tuệ có nghĩa là thông minh có nghĩa là trí
tụê phát triển. Đối với những học sinh có những tố chất này họ thờng tiếp thu
vấn đề nhanh, nhớ lâu, biết suy diễn, biết quy nạp, biết khái quát hoá...
Trong lĩnh hội trí thức học sinh thuộc diện này hiểu biết sâu rộng nhiều
vấn đề nhất là những vấn đề có liên quan đến lĩnh vực sở trờng. Trong cuộc
sống những ngời thuộc diện này thờng có phản xạ nhanh, ứng xử nhạy cảm
giải quyết linh hoạt có hiệu quả các vấn đề. Thực tế trong quá trình dạy chúng
ta suy nghĩ đến vấn đề dạy sát đối tợng nên việc tìm ra học sinh có tố chất
thông tuệ không phải là khó cũng không phải là dễ dàng. Ngời thầy giáo cần
có sự quan sát trực quan, nhng cũng cần có sự sáng tạo cho mình cơ sở để t
duy để xem xét kết luận và nh vậy trong quá trình dạy học cần phải nhìn nhận
kỷ lỡng để phát hiện mới có thể tìm ra đợc những học sinh giỏi.
Tiêu chẩn thứ 2 của học sinh giỏi là phải sáng tạo, sự sáng tạo sẽ làm cơ
sở đánh giá chính xác thông tuệ của học sinh. Nh chúng ta đã biết học sinh khi
đến trờng là để học cái cha biết, học cái mới, học cái sau này cần, đối với học
sinh giỏi họ luân có óc t duy độc lập, có óc phê phán không muốn nghĩ theo
lối mòn, luôn tìm tòi đi vào bản chất vấn đề, tìm ra quy luật, có khả năng dự
báo, sáng tạo ra phơng pháp tiếp cận tri thức Thực tế cho thấy ở học sinh có
năng khiếu thờng khát khao đợc học với ngời thầy toàn tâm toàn ý vì học trò,
dốc sức dành cho trò những cái cần thiết về tri thức để học sinh có hành trang
tốt bớc vào cuộc sống.
Tiêu chuẩn thứ 3 là tiêu chuẩn có quan hệ mật thiết với hai tiêu chẩn
trên . Ngời học sinh có năng khiếu là ngời có phẩm chất nổi bật nh: Say mê, tò
mò, luôn nhạy cảm trớc những vấn đề mới. Trong hoạt động học sinh giỏi
luôn nghiêng hẳn về các hoạt động có tính mục đích hầu hết những học sinh
này có lối sống trung thực, kiên trì vợt khó, luôn tạo ra cái mới, có ý thức vơn
lên để tự hoà nhập mình. Các yếu tố cơ bản của học sinh giỏi có mối quan hệ
đợc thể hiện ở lợc đồ:
14