Quản lí hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường trung học phổ thông quận Hà Đông, thành phố Hà Nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THÀNH TÂN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP
Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN HÀ ĐÔNG,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2015
i


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THÀNH TÂN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP
Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN HÀ ĐÔNG,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS. TS. LÊ NGỌC HÙNG

HÀ NỘI - 2015

ii

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thiện đề tài luận văn này, trước hết, em xin chân thành cảm ơn
Ban Giám hiệu trường Đại học Giáo dục và sự giảng dạy nhiệt tình, tâm huyết
của tất cả các thầy cô giáo đã tận tình giúp đỡ chúng em trong suốt thời gian
học tập và nghiên cứu vừa qua.
Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến GS. TS. Lê Ngọc Hùng
người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em trong suốt quá trình hoàn thành
luận văn.
Em cũng xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu các trường trung học
phổ thông quận Hà Đông, thành phố Hà Nội cùng các đồng nghiệp đã tạo mọi
điều kiện thuận lợi để em có thể hoàn thành chương trình học tập và thực hiện
luận văn của mình.
Cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn đến những người thân trong gia đình đã
động viên, khích lệ, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 11 năm 2014
Tác giả

Nguyễn Thành Tân

iii


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

CBQL

Cán bộ quản lý

CNH, HĐH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CSVC

Cở sở vật chất

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GV

Giáo viên

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

HĐGD

Hoạt động giáo dục

HĐGDNGLL

Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

SL

Số lượng

THPT

Trung học phổ thông

TNCS

Thanh niên cộng sản

iv


MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn ...................................................................................................... i
Danh mục viết tắt ............................................................................................ii
Mục lục............................................................................................................iii
Danh mục các bảng .........................................................................................vi
MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG ......................................................................................5
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ..................................................................5
1.1.1.Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài .......................................................5
1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước .........................................................7

1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .........................................................9
1.2.1. Khái niệm quản lý .................................................................................9
1.2.2. Quản lý giáo dục ...................................................................................11
1.2.3.Quản lý nhà trường ................................................................................12
1.2.4. Hoạt động giáo dục giáo dục ngoài giờ lên lớp ....................................14
1.2.5. Khái niệm quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp .....................17
1.2.6. Khái niệm biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ............
17
1.3. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT ............................18
1.3.1. Mục tiêu, vị trí, vai trò của HĐGDNGLL ............................................18
1.3.2. Nội dung của chương trình HĐGDNGLL ở trường THPT ..................21
1.3.3. Hình thức và phương pháp tổ chức HĐGDNGLL ...............................24
1.4. Quản lý các HĐGDNGLL ở trường THPT .............................................25
1.4.1. Xây dựng kế hoạch tổ chức HĐGDNGLL ..........................................25
1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch HĐGDNGLL ...........................................26
1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch HĐGDNGLL ...........................................27
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch HĐGDNGLL ..................28
1.4.5. Bồi dưỡng đội ngũ quản lý và xây dựng các điều kiện cho
HĐGDNGLL ..................................................................................................28
1.5. Các yếu tố chi phối việc quản lý HĐGDNGLL ở trường THPT ............29

v


Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
NGOÀI GIỜ LÊN LỚP Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ
THÔNG QUẬN HÀ ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ...............................33
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục của quận Hà
Đông, thành phố Hà Nội .................................................................................33
2.1.1. Điều kiện tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội của quận Hà

Đông, thành phố Hà Nội .................................................................................33
2.1.2. Tổng quan về đối tượng khảo sát ..........................................................35
2.2. Thực trạng quản lý HĐGDNGLL ở các trường THPT quận Hà
Đông, thành phố Hà Nội .................................................................................37
2.2.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của HĐGDNGLL ở
các trường THPT quận Hà Đông, thành phố Hà Nội .....................................37
2.2.2. Nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức và hiệu quả HĐGDNGLL ...........45
2.2.3. Các nguồn lực cho việc tổ chức HĐGDNGLL.....................................59
2.2.4. Sự phối hợp giữa các lực lượng trong và ngoài trường trong
việc tổ chức các HĐGDNGLL .......................................................................60
2.3. Thực trạng công tác quản lý HĐGDNGLL ở các trường THPT
quận Hà Đông, thành phố Hà Nội...................................................................61
2.3.1. Xây dựng kế hoạch quản lý HĐGDNGLL ...........................................61
2.3.2. Tổ chức thực hiện HĐGDNGLL ..........................................................62
2.3.3. Chỉ đạo HĐGDNGLL ...........................................................................63
2.3.4. Kiểm tra, đánh giá HĐGDNGLL .........................................................63
2.3.5. Các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng HĐGDNGLL ........64
2.4. Nhận xét thực trạng ..................................................................................66
2.4.1. Ưu điểm.................................................................................................66
2.4.2. Hạn chế .................................................................................................66
2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế .....................................................................68
Chƣơng 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN
LỚP Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUẬN HÀ
ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI...................................................................71
3.1. Cơ sở xác định các biện pháp ..................................................................71
3.1.1. Cơ sở lý luận của các biện pháp ...........................................................71
3.1.2. Cơ sở pháp lý ........................................................................................71
3.1.3. Cở sở thực tiễn ......................................................................................73
vi

3.2. Đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý
HĐGDNGLL các nhà trường THPT quận Hà Đông, thành phố Hà Nội
73
3.3. Trưng cầu ý kiến về tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp đề xuất ....................................................................................................83
3.3.1.Tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ...........................................83
3.3.2. Thuận lợi và khó khăn khi thực hiện các biện pháp .............................86
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...............................................................87
1. Kết luận .......................................................................................................87
2. Khuyến nghị ................................................................................................88
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................90
PHỤ LỤC .......................................................................................................92

vii


DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1. Bảng thống kê tình hình giáo viên, học sinh và số lượng khảo
sát tại các trường THPT quận Hà Đông .......................................................... 36
Bảng 2.2. Tính cần thiết của HĐGDNGLL .................................................... 39
Bảng 2.3. Ý kiến về lợi ích của việc tham gia HĐGDNGLL ......................... 40
Bảng 2.4. Đánh giá của CBQL và giáo viên ................................................... 41
Bảng 2.5. Đánh giá của học sinh..................................................................... 42
Bảng 2.6. Thái độ của học sinh đối với các HĐGDNGLL của nhà trường ...........43
Bảng 2.7. Đánh giá ảnh hưởng của HĐGDNGLL đến học tập trên lớp
của học sinh ..................................................................................................... 44
Bảng 2.8. Đánh giá việc thực hiện giờ sinh hoạt chào cờ đầu tuần của

CBQL, giáo viên ............................................................................................. 46
Bảng 2.9. Đánh giá việc thực hiện giờ sinh hoạt chào cờ đầu tuần của
học sinh ........................................................................................................... 46
Bảng 2.10. Đánh giá giờ sinh hoạt lớp chủ nhiệm tại trường của CBQL
và giáo viên ..................................................................................................... 47
Bảng 2.11. Đánh giá việc giờ sinh hoạt lớp của học sinh ............................... 48
Bảng 2.12. Đánh giá việc thực hiện giờ HĐGDNGLL ở trường của
CBQL và giáo viên ......................................................................................... 49
Bảng 2.13. Đánh giá việc thực hiện giờ HĐGDNGLL ở trường của học sinh ........50
Bảng 2.14. Đánh giá của CBQL và giáo viên về cách tổ chức
HĐGDNGLL của GVCN ............................................................................... 51
Bảng 2.15. Đánh giá mức độ thực hiện giờ sinh hoạt chào cờ đầu tuần
của CBQL và giáo viên ................................................................................... 52
Bảng 2.16. Đánh giá mức độ thực hiện giờ sinh hoạt chào cờ đầu tuần
của học sinh ..................................................................................................... 52
Bảng 2.17. Đánh giá mức độ thực hiện giờ sinh hoạt lớp chủ nhiệm của

viii


CBQL và giáo viên ......................................................................................... 53
Bảng 2.18. Đánh giá mức độ thực hiện giờ sinh hoạt lớp chủ nhiệm của
học sinh ........................................................................................................... 54
Bảng 2.19. Đánh giá mức độ thực hiện các hình thức tổ chức
HĐGDNGLL của trường của CBQL và giáo viên ......................................... 55
Bảng 2.20. Đánh giá mức độ thực hiện cách tổ chức giờ HĐGDNGLL
của GVCN ....................................................................................................... 56
Bảng 2.21.Đánh giá của học sinh về mức độ thực hiện cách tổ chức giờ
HĐGDNGLL của GVCN ............................................................................... 56
Bảng 2.22. Học sinh đánh giá mức độ thực hiện các hình thức tổ chức

HĐGDNGLL của trường ................................................................................ 58
Bảng 2.23. Đánh giá sự tham gia của học sinh trong HĐGDNGLL .............. 58
Bảng 2.24. Ý kiến của CBQL và giáo viên về cách tổ chức HĐGDNGLL ............65
Bảng 2.25. Ý kiến của học sinh về cách tổ chức HĐGDNGLL ..................... 65
Bảng 2.26. Đánh giá của học sinh về những khó khăn trong việc tham
gia HĐGDNGLL............................................................................................. 67
Bảng 3.1. Tính cần thiết của các biện pháp quản lý HĐGDNGLL ................ 84
Bảng 3.2. Tính khả thi của các biện pháp quản lý HĐGDNGLL ................... 85

ix


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế với những tác động của nền kinh tế tri
thức và toàn cầu hóa, nền kinh tế xã hội Việt Nam đã có những bước phát
triển đáng kể. Để đáp ứng quá trình hội nhập quốc tế và thúc đẩy sự phát triển
của đất nước, một vấn đề quan trọng hàng đầu đặt ra đó là sự phát triển nguồn
lực con người. Đảng ta đã khẳng định: Con người là mục tiêu, là động lực của
sự phát triển. Nền kinh tế xã hội muốn có được sức mạnh để phát triển cần
phải tạo ra được trình độ trí tuệ ngang tầm thời đại, nguồn lực chất xám cũng
như nhân lực kỹ thuật đủ để luôn đổi mới sản xuất, nâng cao năng xuất lao
động, phát triển các hoạt động dịch vụ... Vấn đề này đã tạo ra những cơ hội
nhưng cũng đặt ra những yêu cầu mới đối với giáo dục trong việc đào tạo đội
ngũ lao động. Vì vậy giáo dục đóng vai trò then chốt trong việc phát triển nền
kinh tế xã hội, thông qua việc đào tạo con người, chủ thể sáng tạo và sử dụng
tri thức. Việc Việt Nam ra nhập WTO đã làm tăng nhu cầu của thị trường lao
động đối với đội ngũ nguồn nhân lực chất lượng cao. Nền kinh tế Việt Nam
đang chịu ảnh hưởng trực tiếp của toàn cầu hóa, nên giáo dục cần đổi mới để
đáp ứng với những yêu cầu của xã hội hiện đại và toàn cầu hóa đặt ra, đặc biệt

trong việc chuẩn bị cho thế hệ trẻ có khả năng hội nhập và cạnh tranh trong
trong thị trường lao động và kinh tế quốc tế.
Từ những yêu cầu của sự phát triển kinh tế xã hội trong điều kiện toàn
cầu hóa và nền kinh tế tri thức nên trong công cuộc đổi mới hiện nay, Đảng và
nhà nước ta đã xác định “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”, là con đường cơ
bản để CNH - HĐH đất nước. Nghị quyết Hội nghị Ban chấp hành Trung
ương Đảng khóa VIII đã khẳng định: “mục tiêu và nhiệm vụ cơ bản của giáo
dục là nhằm xây dựng con người mới, có năng lực tiếp thu tinh hoa văn hóa
nhân loại, phát huy tính tiềm năng và con người Việt Nam, có ý thức cộng
đồng và phát huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công
nghệ hiện đại”.
1


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

A.S. Makarenko (1984), Giáo dục người công dân. NXB Giáo dục.

2.

A.S.Makarenko (1984), Tuyển tập tác phẩm sư phạm - tập 1. NXB Giáo dục.

3.

Nguyễn Võ Kỳ Anh (1998), Tài liệu môn học hoạt động GDNGLL ở
trường phổ thông.

4.

Đặng Quốc Bảo (2002), Ý tưởng của tiền nhân và thông điệp thời đại về
phát triển quản lý giáo dục.

5.

Bộ Giáo dục và Đào tạo, Điều lệ trường THCS, THPT, trường phổ
thông có nhiều cấp học. NXB Giáo dục.

6.

Bộ Giáo dục và Đào tạo, Nhiệm vụ năm học 2013-2014 và 2014-2015.

7.

Bộ Giáo dục và Đào tạo (2005), Nội dung quản lý giáo dục.

8.

Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện
chương trình, sách giáo khoa lớp 10, 11, 12 THPT. Hoạt động GDNGLL.
NXB Giáo dục.

9.

Nguyễn Quốc Chí, Những cơ sở lý luận quản lý giáo dục. Bài giảng cho
học viên cao học QLGD K6 khoa sư phạm Đại học Quốc gia Hà Nội.

10. Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (1996), Lý luận đại cương về
quản lý. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
11. Comenxki J.A (1998), Ông tổ của nền sư phạm cận đại. Bản dịch.

12. Phạm Khắc Chƣơng (2001), Rèn luyện đạo đức và ý thức công dân.
NXB Giáo dục.
13. Phạm Trung Diện (2011), Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp của trường THPT Kiến An thành phố Hải Phòng. Luận văn cao học.
14. Nguyễn Thị Doan (1996), Các học thuyết quản lý. NXB Chính trị Quốc gia.
15. Harol Koontz (1998) Những vấn đề cốt yếu của quản lý. NXB Giáo dục.
16. Phạm Minh Hạc (1999), Khoa học quản lý giáo dục. NXB Giáo dục.
17. Nguyễn Thị Phƣơng Hoa (2010), Tập bài giảng lý luận dạy học hiện đại.

2


18. Nguyễn Thị Quỳnh Hoa (2010), Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp của trường THPT Ngô Thì Nhậm thành phố Hà Nội.
Luận văn cao học.
19. Đặng Vũ Hoạt (2001), Hoạt động GDNGLL ở trường THCS. NXB
Giáo dục.
20. Đặng Vũ Hoạt, Hà Thế Ngữ (1998), Giáo dục học - tập 1,2. NXB
Giáo dục.
21. Nguyễn Hữu Hợp - Nguyễn Dục Quang (1995), Công tác hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường tiểu học. NXB Trường Đại học Sư
phạm Hà Nội.
22. Konđacốp M.I (1985), Cơ sớ lý luận của quản lý khoa học giáo dục.
Bản dịch.
23. Nguyễn Văn Lê - Đỗ Hữu Tài (1996), Chuyên đề quản lý nhà trường tập 1. NXB Giáo dục.
24. Nguyễn Ngọc Quang (1990), Những khái niệm cơ bản về lý luận quản
lý giáo dục. Trường Cán bộ Quản lý giáo dục Trung ương 1.
25. Quốc hội nƣớc Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (2005), Luật
Giáo dục. NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
26. Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, Phân phối chương trình hoạt động

GDNGLL năm học 2013-2014.
27. Lê Thanh Sử (2002), Tạp chí Giáo dục (24). Viện Khoa học giáo dục.
28. Hà Nhật Thăng (2002), “Chương trình hoạt động GDNGLL ở trường
THCS”. Tạp chí Khoa học giáo dục (31).
29. Bùi Sỹ Tụng (Tổng chủ biên), Hoạt động GDNGLL - sách giáo viên lớp
10, 11,12. NXB Giáo dục.
30.

Phạm Viết Vƣợng (2000), Giáo dục học. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.

3