Bài giảng hệ chuyên gia y tế

BÀI GIẢNG 1
Giới thiệu tổng quan về hệ chuyên gia
1.1. Định nghĩa Hệ chuyên gia (HCG)
1.2. Lịch sử phát triển của HCG
1.3. Các lĩnh vực ứng dụng HCG
1.4. Đặc điểm của HCG
1.5. Chức năng và vị trí của HCG
1.6. So sánh HCG với lập trình máy tính thông thường
1.7. Một số HCG trong y tế


1.1. Định nghĩa hệ chuyên gia
Edward Feigenbaum

Peter Jackson

Efraim Turban

1977

1990

1995


1.1. Định nghĩa hệ chuyên gia
Edward Feigenbaum

1977
Đặc điểm chung
của các định nghĩa

Peter Jackson

Efraim Turban

1990

1995


1.1. Định nghĩa hệ chuyên gia
Thủ tục lập luận
Kỹ sư tri thức, kỹ sư lập trình

Tri thức chuyên gia
Chuyên gia trong các ngành nghề
Chương trình máy tính
Hiển thị quyết định


1.2. Lịch sử phát triển của hệ chuyên gia
0.2
0.8
Năm 1943-Mô hình mạng nơ ron
Mcculloch và Pitts

Năm 1965-Zadeh đã giới thiệu lý
thuyết logic mờ

Năm 1954-Thuật toán Markov

Năm 1968-Mạng ngữ nghĩa xuất hiện

Năm 1956- Dartmouth Thống
nhất khái niệm Trí tuệ nhân tạo

Năm 1972-Ngôn ngữ lập trình
logic PROLOG xuất hiện


1.2. Lịch sử phát triển của hệ chuyên gia

Năm 1973-Edward Shortliffe
đã thiết kế HCG y tế MYCIN

Năm 1982- Xuất hiện mô hình
mạng nơ ron Hopfield

Năm 1975-Minsky đã đưa ra các
giải pháp biểu diễn tri thức

Năm 1985 – NASA giới thiệu công
cụ phần mềm CLIPS xây dựng HCG


1.3 Các lĩnh vực ứng dụng HCG
Hệ chuyên gia Quản lý vốn đầu tư ngân hàng

Tình hình thị trường

Tri thức của chuyên gia ngân hàng
- Đánh giá biến động thị trường
- Đánh giá rủi ro đầu tư
- Theo dõi cơ chế chính sách

Các quy tắc lập luận
- NẾU lạm phát tăng THÌ tăng lãi suất huy động
- NẾU muốn kích cầu THÌ giảm lãi suất cho vay
- ...

Lãi suất huy động

Lãi suất cho vay

Vốn đề phòng rủi ro


1.3 Các lĩnh vực ứng dụng HCG
Hệ chuyên gia lập kế hoạch kinh doanh

Tổng vốn
đầu tư
Nhu cầu
khách hàng
Số lượng
nhân công
Giá thành
sản xuất
Biến động
thị trường

Tri thức của chuyên gia kinh doanh
- Đánh giá nguồn vốn đầu tư
- Đánh giá nguồn vốn đi vay
- Đánh giá rủi ro đầu tư
- Đánh giá lợi nhuận
Các quy tắc lập luận
- NẾU vốn nhiều và khách ít THÌ
giảm giá thành
- NẾU mùa lễ hội THÌ tăng cường
khuyến mại
- ...
Kênh đánh giá phản hồi

Chiến lược
kinh doanh
Chương
trình
khuyến mại
Điều chỉnh
giá thành
Tìm kiếm
đối tác
Chiến lược
quảng cáo


1.3 Các lĩnh vực ứng dụng HCG
Hệ chuyên gia dự báo sóng thần

1.4. Đặc điểm của HCG
Các đặc trưng

Tính tương tác cao

Có tính phổ dụng

Tư duy mạch lạc

Mang tính tư vấn


1.4. Đặc điểm của HCG
Các ưu điểm của hệ chuyên gia

Tính khả dụng tăng

Tính thường trực

Giá thành hợp lý

Đa lĩnh vực

Dễ vận chuyển

Độ tin cậy cao


1.4. Đặc điểm của HCG

Các ưu điểm của hệ chuyên gia (tiếp)

Khả năng giảng giải

Đáp ứng nhanh

Tính khách quan

Trợ giúp thông minh

Tính nhất quán

Tra cứu dễ dàng


1.4. Đặc điểm của HCG
Các nhược điểm của hệ chuyên gia

• Cần nhiều thời gian để thu thập tri thức
chuyên gia.
• Độ phức tạp tỉ lệ thuận số quan điểm bất
đồng của các chuyên gia.
• Phụ thuộc chất lượng chuyển đổi tri thức
chuyên gia sang tri thức máy tính.
• Không thể xử lý các tình huống phát sinh
ngoài chương trình


1.5. Chức năng và vị trí
Chức năng

Giải thích
Interpretation

Điều trị và chữa trị
Therapy and remedy

Chẩn đoán và dự đoán
Diagnosis and Prognosis

Điều khiển và giám sát
Control and monitoring

Chỉ dẫn
Instruction

Lập kế hoạch và tư vấn
Planning and consultation


1.5. Chức năng và vị trí
Vị trí

Trí tuệ con người

Trí tuệ nhân tạo
Thu nhận
thông tin

Xử lý

thông tin

Lập luận

Sáng tạo
Đánh giá

Hệ chuyên gia

Trí tuệ nhân tạo
Hệ chuyên gia

Tri thức chuyên gia


1.6. HCG vs chương trình máy tính

Các thuật toán
Algorithms

Cơ sở tri thức (chuyên gia)
Knowledge base (Expert)

Dữ liệu
Data

Máy suy diễn
Inference Engine

Lập trình

Programming


1.6. Chuyên gia vs HCG
vs chương trình máy tính


1.6. Chuyên gia vs HCG
vs chương trình máy tính


1.7. Một số HCG trong ngành y

Hệ chuyên gia PUFF
Interpretation

Hệ chuyên gia ABEL
Diagnosis and therapy

Hệ chuyên gia VM
Monitoring

Hệ chuyên gia AI/RHEUM
Consultation

Hệ chuyên gia AI/COAG
Consultation

Hệ chuyên gia MYCIN
Diagnosis and Remedy

Bài tập 1
Bài tập: Hãy mô tả công dụng của một HCG trong phần 1.7,
phải ghi rõ nguồn trích dẫn.
Lưu ý: Trường hợp sao chép bài (hoặc sao chép một phần
bài) của nhau xử lý thế nào?
Trả lời: Người chép và người cho chép đều nhận được
điểm 0. (Đã áp dụng với các bạn SV lớp ĐTYS11)
Thời hạn nộp bài: trước 24h (12 tối) thứ 2 ngày 22/8.
Địa chỉ gửi bài:
Subject email: Bài tập 1 ĐTYS12
Tên file: HOvaTEN_bai1.doc