Một số giải pháp chủ yếu để nâng cao năng lực tiếp cận thị trường nông sản cho phụ nữ nông thôn huyện văn giang, tỉnh hưng yên

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu và kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chưa từng được sử
dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được
cảm ơn đầy đủ, cam đoan rằng các thơng tin trích dẫn trong luận văn này đã
được chỉ rõ nguồn gốc.

Hà Nội, ngày 25 tháng 5 năm 2010
Sinh viên

Đỗ Thị Mai

i


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban
giám hiệu trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội, Ban chủ nhiệm khoa Kinh tế
và Phát triển nông thôn cùng các Thầy Cô giáo đã dạy dỗ, giúp đỡ tôi trong
suốt thời gian học tập và tu dưỡng tại trường.
Từ đáy lịng mình tơi xin được bày tỏ lịng biết ơn tới gia đình ông bà
Robberts ở số 4b ngõ Yên Thế - Hà Nội đã giúp đỡ tôi cả về vật chất lẫn tinh
thần để tơi có thể hồn thành tốt luận văn của mình.
Đặc biệt tơi xin gửi tới lịng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo PGS.TS
Quyền Đình Hà giảng viên khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn đã tận tình
giúp đỡ và trực tiếp hướng dẫn tơi trong suốt thời gian thực tập và hoàn thành
luận văn tốt nghiệp.
Qua đây tôi xin cảm ơn UBND xã Thắng Lợi, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã
Thắng Lợi cùng bạn bè đồng nghiệp và người thân đã nhiệt tình giúp đỡ và
tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong thời gian thực tập và nghiên cứu đề tài.

Do trình độ và thời gian có hạn nên luận văn khơng thể tránh khỏi
những thiếu sót. Vì vậy rất mong nhận được sự thơng cảm, góp ý của các
Thầy Cơ giáo và các độc giả để luận văn được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 22 tháng 5 năm 2009
Sinh viên

Đỗ Thị Mai

ii


TÓM TẮT LUẬN VĂN
Sau khi gia nhập WTO, Việt Nam đã có sự thay đổi đáng kể trong nơng
nghiệp. Nơng nghiệp Việt Nam được tiếp cận với thị trường thế giới, điều này
địi hỏi sản phẩm của ngành nơng nghiệp phải đạt chất lượng cao thì mới có
chỗ đứng trên thị trường. Chất lượng của sản phẩm ra sao? phụ thuộc rất lớn
vào người sản xuất. Đa số lao động chính trong ngành sản xuất nơng nghiệp
là phụ nữ. Điều đáng lo ngại là khả năng tiếp cận thị trường của PNNT cịn
hạn chế như những thơng tin về biến động thị trường, giá cả đầu vào , đầu ra,
kỹ thuật sản xuất…của họ vẫn ở mức rất thấp. Chính vì vậy họ gặp nhiều khó
khăn khi tham gia thị trường, điển hình là PNNT huyện Văn Giang - tỉnh
Hưng Yên. Huyện Văn Giang là một huyện khá phát triển với nhiều DN mọc
nên để cung cấp đầu vào hay tiêu thụ sản phẩm cho toàn xã trong cả huyện.
Đặc thù DN ở đây là DN có quy mơ vừa và nhỏ, ngành nghề kinh doanh chủ
yếu là dịch vụ và nông nghiệp. Một số chị em phụ nữ tham gia nhiều khâu sản
xuất của DN, đặc biệt những DN kinh doanh cây cảnh, cây hoa lan thì vai trị
của phụ nữ càng được thấy rõ. Tham gia vào DN phụ nữ càng có cơ hội tiếp
cận được với thị trường, nhưng DN huyện Văn Giang vẫn chưa thực sự đứng
vững trên thị trường, quy mơ phát triển cịn nhỏ lẻ, đa số sản phẩm của DN

chỉ phục vụ trong huyện và một vài vùng lân cận. Chính vì vậy DN trong
huyện ít được tiếp cận với thị trường rộng lớn. Điều này làm hạn chế việc tiếp
cận thị trường của người lao động trong DN, trong đó có cả phụ nữ. Cụ thể
trường hợp PNNT xã Thắng Lợi, kiến thức của họ về các biến động thị
trường, tiêu thụ sản phẩm…ở mức độ thấp. PNNT xã Thắng Lợi mang nhiều
đặc điểm của PNNT truyền thống như rất cần cù, chịu khó nhưng trình độ học
vấn của họ nhìn chung còn thấp, số chị em mũ chữ và học hết cấp I chiếm
16,49%, trình độ học hết cấp II là phổ biến chiếm 48,19%. Điều này ảnh
hưởng rất lớn đên năng lực tiếp cận thị trường của những phụ nữ nơng thơn
này. Xét về vị trí của phụ nữ Thắng Lợi trong gia đình thì họ có vị trí rất quan

iii


trọng trong sản xuất của gia đình. Mọi quyền quyết định mua con gì, trồng
cây gì, sử dụng lượng đầu vào như thế nào…đều do họ quyết định vì hầu hết
nam giới trong xã thường đi làm ăn xa hoặc làm những công việc khác. Ở
Thắng Lợi sản xuất nông nghiệp là chủ yếu, đặc biệt ở đây trồng cây cảnh,
cây ăn quả, rau màu, ngô…nên việc tiếp cận thị trường của họ chia làm 2 thị
trường: đầu vào và đầu ra.
Tiếp cận các yếu tố đầu vào của phụ nữ xã Thắng Lợi
Thị trường đầu vào tại xã rất là phong phú. Xã có rất nhiều đại lý cung
cấp lượng đầu vào như phân bón, đạm, giống…cho các hộ sản xuất. Chị em
phụ nữ không mất thời gian đi xa mua các yếu tố đầu vào, đặc biệt rất thuận
lợi đối với chị em khơng có đủ sức khỏe, hay phương tiện đi lại. Nhiều đại lý
cịn có cả dịch vụ chuyên trở các yếu tố đầu vào đối với những người mua
nhiều. Một điều thuận lợi đối với những hộ sản xuất lớn, hay chưa có tiền là
hầu hết tại các đại lý cho chịu, ghi sổ đến hết vụ thì thanh tốn một thể. Chính
vì thị trường đầu vào trong xã rất là thuận lợi nên hạn chế việc chị em đi nơi
khác, xã khác mua các yếu tố đầu vào do đó mà giá cả vật tư có biến đổi họ

cũng khơng hay biết. Thơng thường, khi ra đại lý mua thấy người bán bảo giá
lên thì tin vậy chứ họ khơng mấy tham khảo giá cả nơi khác. Đa số chị em
trong xã tiếp cận vay vốn dưới hình thức phi chính thống: vay từ các hội nông
dân, hội phụ nữ…vay tư nhân. Một số ít tiếp cận với ngân hàng, đặc biệt
NHPTNT. Chị em đều thấy vay từ các hội thủ tục đơn giản, nhanh chóng, linh
hoạt, ít rườm rà hơn. Nhưng lượng vốn vay được ít, khi vay được vốn đa số
chị em đầu tư vào sản xuất.
Tiếp cận thị trường đầu ra của phụ nữ nông thôn xã Thắng Lợi
Lượng sản phẩm làm ra chủ yếu tiêu thụ qua kênh tiêu thụ là thương lái
(người thu gom), hình thức bán chủ yếu là bán bn, rất ít trường hợp đem ra
chợ bán. Bởi vậy mà họ khơng hề gặp khó khăn khi tiêu thụ nhưng lại bị ép
giá khi bán nhưng lợi nhuận đem lại chưa thật sự cao.

iv


Đa số chị em đều thoải mái với hình thức tiêu thụ sản phẩm này, vì tiết kiệm
được thời gian và không mất nhân công đi bán. Thời điểm bán sản phẩm còn
phụ thuộc vào nhu cầu chi tiêu của gia đình, thời vụ thu hoạch.
Thị trường tiêu thụ sản phẩm của người sản xuất là rộng vì xã Thắng Lợi giáp
với Hà Nội. Các tư thương thu gom rồi đem ra thị trường Hà Nội bán, đây là
một thị trường lớn mà hầu như nhiều nơi đều đem sản phẩm đến đây để tiêu
thụ.
Hạch toán kinh tế trong sản xuất nông sản
Đa số chị em đều cho rằng hạch tốn kinh tế trong q trình sản xuất là
rất quan trọng, nhưng thực tế thì nhiều phụ nữ khơng tham gia hạch tốn kinh
tế. Hoặc nếu có thì thường hay nhớ trong đầu, chứ ít ghi chép.
Tình hình tiếp cận thông tin thị trường
Thông tin thị trường là một điểm yếu của phụ nữ xã Thắng Lợi. Đa số họ
rất ít cập nhật các thông tin về thị trường như: giá cả, chủng loại sản phẩm,

chất lượng thương hiệu. Nếu có cập nhật thì nguồn tiếp nhận cũng đơn giản
như: chợ địa phương, thương lái, bạn bè, hang xóm. Những nguồn này thường
độ chính xác khơng cao nhưng lại rất được tin tưởng.
Qua nghiên cứu cho thấy năng lực tiếp cận thị trường của phụ nữ Thắng
Lợi còn khá đơn giản, chưa hướng tới nền sản xuất hàng hóa. Đây là một hạn
chế rất lớn trong nền kinh tế thị trường hiện nay. Vì vậy cần phải có những
giải pháp giúp PNNT nâng cao năng lực TCTT đặc biệt là phụ nữ xã Thắng
Lợi. Đây là cơ hội giúp họ nâng cao thu nhập cho gia đình.

v


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN........................................................................................................................ii
TÓM TẮT LUẬN VĂN.......................................................................................................iii
MỤC LỤC.............................................................................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................................ix
DANH MỤC CÁC HỘP, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ.....................................................................xiii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT..................................................................................xviii
ADB..................................................................................................................................xviii
Ngân hàng phát triển Châu Á............................................................................................xviii
CNH - HĐH......................................................................................................................xviii
Cơng nghiệp hóa – Hiện đại hóa.......................................................................................xviii
NHTG................................................................................................................................xviii
Ngân hàng thế giới............................................................................................................xviii
TCTT.................................................................................................................................xviii
Tiếp cận thị trường............................................................................................................xviii
ATTP.................................................................................................................................xviii
An tồn thực phẩm............................................................................................................xviii

NSTP.................................................................................................................................xviii
Nơng sản thực phẩm.........................................................................................................xviii
ĐVT..................................................................................................................................xviii
Đơn vị tính........................................................................................................................xviii
KHXH...............................................................................................................................xviii
Khoa học xã hội................................................................................................................xviii
DT.....................................................................................................................................xviii
Diện tích............................................................................................................................xviii
CC.....................................................................................................................................xviii
Cơ cấu...............................................................................................................................xviii
NN.....................................................................................................................................xviii
Nơng nghiệp......................................................................................................................xviii
TTNS.................................................................................................................................xviii
Thị trường nơng sản..........................................................................................................xviii

vi


DN.....................................................................................................................................xviii
Doanh nghiệp....................................................................................................................xviii
TNHH................................................................................................................................xviii
Trách nhiệm hữu hạn........................................................................................................xviii
TT......................................................................................................................................xviii
Thị trường.........................................................................................................................xviii
KTTT................................................................................................................................xviii
Kinh tế thị trường..............................................................................................................xviii
BVTV................................................................................................................................xviii
Bảo vệ thực vật.................................................................................................................xviii
DNNN...............................................................................................................................xviii
Doanh nghiệp nhà nước....................................................................................................xviii

DNTN................................................................................................................................xviii
Doanh nghiệp tư nhân.......................................................................................................xviii
BQ.....................................................................................................................................xviii
Bình quân..........................................................................................................................xviii
UBND...............................................................................................................................xviii
Ủy ban nhân dân...............................................................................................................xviii
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ........................................................................................................1
1.1 Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................................1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu.........................................................................................................3
1.2.1 Mục tiêu chung..............................................................................................................3
1.3 Đối tượng nghiên cứu.......................................................................................................4
1.4 Phạm vi nghiên cứu..........................................................................................................4
1.4.1 Phạm vi nội dung...........................................................................................................4
1.4.2 Phạm vi thời gian...........................................................................................................4
1.4.3 Phạm vi không gian.......................................................................................................4
PHẦN II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI................................5
2.1 Cơ sở lý luận.....................................................................................................................5
2.1.1 Một số khái niệm...........................................................................................................5
2.1.3 Năng lực tiếp cận thị trường nông sản của phụ nữ nông thôn.....................................21
2.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng tới năng lực tiếp cận thị trường của phụ nữ nông thôn...........26
2.2 Cơ sở thực tiễn...............................................................................................................29

vii


2.2.1 Kinh nghiệm của các nước đang phát triển về việc nâng cao năng lực tiếp cận thị
trường nông sản cho phụ nữ nông thôn................................................................................29
2.2.2 Kinh nghiệm nâng cao năng lực tiếp cận thị trường nông sản cho phụ nữ nông thôn ở
Việt Nam..............................................................................................................................32
PHẦN III. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

..............................................................................................................................................36
3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu.........................................................................................36
3.1.1 Đặc điểm về tự nhiên của xã Thắng Lợi.....................................................................36
3.1.2 Đặc điểm về kinh tế xã hội của xã Thắng Lợi.............................................................38
3.2.3 Phương pháp xử lý thông tin.......................................................................................47
3.2.5 Phương pháp tổng hợp số liệu.....................................................................................48
3.3 Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu...................................................................................48
PHẦN IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................................................................................51
4.1 Thực trạng tiếp cận thị trường của phụ nữ nông thôn xã Thắng Lợi _ huyện Văn Giang
– tỉnh Hưng Yên...................................................................................................................51
4.1.1 Sự tham gia của phụ nữ trong Doanh nghiệp huyện Văn Giang – tỉnh Hưng Yên.....51
4.1.2 Thực trạng tiếp cận thị trường của phụ nữ nông thôn xã Thắng Lợi – huyện Văn
Giang – tỉnh Hưng Yên........................................................................................................67
4.2 Thuận lợi và khó khăn trong việc tiếp cận thị trường của phụ nữ................................105
4.2.1 Mơ hình phân tích swot.............................................................................................106
4.3 Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực tiếp cận thị trường của phụ nữ.............110
4.3.1 Các yếu tố chủ quan..................................................................................................111
4.3.2 Các yếu tố khách quan...............................................................................................113
4.4 Những giải pháp nâng cao năng lực tiếp cận thị trường cho phụ nữ nông thôn xã Thắng
Lợi – huyện Văn Giang – tỉnh Hưng Yên..........................................................................115
4.4.1 Phát triển kinh tế thị trường xã Thắng Lợi................................................................115
4.4.2 Những giải pháp chủ yếu để nâng cao năng lực tiếp cận thị trường cho phụ nữ xã
Thắng Lợi...........................................................................................................................116
PHẦN V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................................120
5.1 Kết luận .......................................................................................................................120
5.2 Kiến nghị......................................................................................................................121

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG
LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN........................................................................................................................ii
TÓM TẮT LUẬN VĂN.......................................................................................................iii
MỤC LỤC.............................................................................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................................ix
DANH MỤC CÁC HỘP, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ.....................................................................xiii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT..................................................................................xviii
ADB..................................................................................................................................xviii
Ngân hàng phát triển Châu Á............................................................................................xviii
CNH - HĐH......................................................................................................................xviii
Cơng nghiệp hóa – Hiện đại hóa.......................................................................................xviii
NHTG................................................................................................................................xviii
Ngân hàng thế giới............................................................................................................xviii
TCTT.................................................................................................................................xviii
Tiếp cận thị trường............................................................................................................xviii
ATTP.................................................................................................................................xviii
An tồn thực phẩm............................................................................................................xviii
NSTP.................................................................................................................................xviii
Nơng sản thực phẩm.........................................................................................................xviii
ĐVT..................................................................................................................................xviii
Đơn vị tính........................................................................................................................xviii
KHXH...............................................................................................................................xviii
Khoa học xã hội................................................................................................................xviii
DT.....................................................................................................................................xviii
Diện tích............................................................................................................................xviii
CC.....................................................................................................................................xviii
Cơ cấu...............................................................................................................................xviii
NN.....................................................................................................................................xviii
Nơng nghiệp......................................................................................................................xviii

TTNS.................................................................................................................................xviii
Thị trường nông sản..........................................................................................................xviii

ix


DN.....................................................................................................................................xviii
Doanh nghiệp....................................................................................................................xviii
TNHH................................................................................................................................xviii
Trách nhiệm hữu hạn........................................................................................................xviii
TT......................................................................................................................................xviii
Thị trường.........................................................................................................................xviii
KTTT................................................................................................................................xviii
Kinh tế thị trường..............................................................................................................xviii
BVTV................................................................................................................................xviii
Bảo vệ thực vật.................................................................................................................xviii
DNNN...............................................................................................................................xviii
Doanh nghiệp nhà nước....................................................................................................xviii
DNTN................................................................................................................................xviii
Doanh nghiệp tư nhân.......................................................................................................xviii
BQ.....................................................................................................................................xviii
Bình quân..........................................................................................................................xviii
UBND...............................................................................................................................xviii
Ủy ban nhân dân...............................................................................................................xviii
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ........................................................................................................1
1.1 Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................................1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu.........................................................................................................3
1.2.1 Mục tiêu chung..............................................................................................................3
1.3 Đối tượng nghiên cứu.......................................................................................................4
1.4 Phạm vi nghiên cứu..........................................................................................................4

1.4.1 Phạm vi nội dung...........................................................................................................4
1.4.2 Phạm vi thời gian...........................................................................................................4
1.4.3 Phạm vi không gian.......................................................................................................4
PHẦN II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI................................5
2.1 Cơ sở lý luận.....................................................................................................................5
2.1.1 Một số khái niệm...........................................................................................................5
2.1.3 Năng lực tiếp cận thị trường nông sản của phụ nữ nông thôn.....................................21
2.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng tới năng lực tiếp cận thị trường của phụ nữ nông thôn...........26
2.2 Cơ sở thực tiễn...............................................................................................................29

x


2.2.1 Kinh nghiệm của các nước đang phát triển về việc nâng cao năng lực tiếp cận thị
trường nông sản cho phụ nữ nông thôn................................................................................29
2.2.2 Kinh nghiệm nâng cao năng lực tiếp cận thị trường nông sản cho phụ nữ nông thôn ở
Việt Nam..............................................................................................................................32
PHẦN III. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
..............................................................................................................................................36
3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu.........................................................................................36
3.1.1 Đặc điểm về tự nhiên của xã Thắng Lợi.....................................................................36
3.1.2 Đặc điểm về kinh tế xã hội của xã Thắng Lợi.............................................................38
Bảng 3.1: Tình hình phân bổ đất đai qua 3 năm (2007 – 2009).......................................39
Bảng 3.2: Tình hình dân số và lao động xã Thắng Lợi qua 3 năm (2007 – 2009)...........42
Bảng 3.3: Tình hình cơ sở vật chất của xã năm 2009......................................................45
+)Thông tin thứ cấp..............................................................................................................46
+) Thông tin sơ cấp..............................................................................................................47
3.2.3 Phương pháp xử lý thông tin.......................................................................................47
3.2.5 Phương pháp tổng hợp số liệu.....................................................................................48
3.3 Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu...................................................................................48

PHẦN IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................................................................................51
4.1 Thực trạng tiếp cận thị trường của phụ nữ nông thôn xã Thắng Lợi _ huyện Văn Giang
– tỉnh Hưng Yên...................................................................................................................51
4.1.1 Sự tham gia của phụ nữ trong Doanh nghiệp huyện Văn Giang – tỉnh Hưng Yên.....51
Bảng 4.1 : Số lượng và cơ cấu DN huyện Văn Giang tham gia cung ứng đầu vào và tiêu
thụ sản phẩm đầu ra cho nông dân xã Thắng Lợi.............................................................51
Bảng 4.2 : Số lượng và cơ cấu DN huyện Văn Giang phân theo ngành nghề.................52
Bảng 4.3 : Cơ cấu lao động phân theo giới tính trong DN huyện Văn Giang tham gia
cung ứng đầu vào và tiêu thụ sản phẩm cho nông dân xã Thắng Lợi..............................52
Bảng 4.4 : Thông tin chung của DN điều tra....................................................................53
Bảng 4.5 : Số lượng và cơ cấu nguồn vốn vay của DN huyện Văn Giang tham gia cung
ứng đầu vào và tiêu thụ sản phẩm cho nông dân huyện Văn Giang................................55
Bảng 4.6 : Số lượng và cơ cấu nguồn lao động của DN huyện Văn Giang tham gia cung
ứng đầu vào và tiêu thụ sản phẩm cho nơng dân xã Thắng Lợi.......................................57
Bảng 4.7 : Trình độ của phụ nữ tham gia trong các DN..................................................61
Bảng 4.8: Ứng xử của phụ nữ huyện Văn Giang với việc tiếp cận mua yếu tố đầu vào
cho DN.............................................................................................................................63
4.1.2 Thực trạng tiếp cận thị trường của phụ nữ nông thôn xã Thắng Lợi – huyện Văn
Giang – tỉnh Hưng Yên........................................................................................................67
Bảng 4.9: Số lượng và cơ cấu về giới tính của xã Thắng Lợi năm 2009.........................68
Bảng 4.10 : Số lượng và cơ cấu lao động phân theo giới tính xã Thắng Lợi...................68
Bảng 4.11 : Tuổi tác của PNNT xã Thắng Lợi năm 2009................................................69

xi


Bảng 4.12: Trình độ học vấn của phụ nữ xã Thắng Lợi năm 2009..................................70
Bảng 4.13 : Đặc điểm cơ bản của phụ nữ tại các hộ điều tra...........................................73
Bảng 4.14 Nhận thức về kinh tế thị trường của phụ nữ nông thôn xã Thắng Lợi............74
Bảng 4.15 : Cơ cấu các loại hàng hố nơng sản...............................................................76

Bảng 4.16 Khả năng tiếp cận các yếu tố đầu vào của phụ nữ..........................................82
Bảng 4.17: Mức độ thu nhập thông tin thị trường của phụ nữ.........................................82
Bảng 4.18: Phụ nữ với việc hạch toán kinh tế trong sản xuất..........................................85
Bảng 4.19: Ứng xử bố trí cơ cấu sản xuất cây trồng........................................................87
Bảng 4.20: ứng xử trong quyết định lựa chọn yếu tố đầu vào.........................................88
Bảng 4.21: Ứng xử trong tiêu thụ sản phẩm và tiếp cận thị trường.................................91
Bảng 4.22: Phương tiện hỗ trợ cho việc tiếp cận thị trường............................................95
Bảng 4.23: Các hình thức tiêu thụ sản phẩm rau quả của phụ nữ....................................96
Bảng 4.24: Thời điểm bán sản phẩm của phụ nữ xã Thắng Lợi......................................97
Bảng 4.25: Tham gia của phụ nữ trong việc tiêu thụ sản phẩm rau, quả, cây cảnh.........99
Bảng 4.26: Bảng phân tích khả năng ứng xử của phụ nữ trước sự biến động của thị
trường.............................................................................................................................103
4.2 Thuận lợi và khó khăn trong việc tiếp cận thị trường của phụ nữ................................105
4.2.1 Mơ hình phân tích swot.............................................................................................106
Bảng 4.27: Bảng SWOT phân tích những thuận lợi, khó khăn trong tiếp cận thị trường
của phụ nữ xã Thắng Lợi................................................................................................109
4.3 Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực tiếp cận thị trường của phụ nữ.............110
4.3.1 Các yếu tố chủ quan..................................................................................................111
4.3.2 Các yếu tố khách quan...............................................................................................113
4.4 Những giải pháp nâng cao năng lực tiếp cận thị trường cho phụ nữ nông thôn xã Thắng
Lợi – huyện Văn Giang – tỉnh Hưng Yên..........................................................................115
4.4.1 Phát triển kinh tế thị trường xã Thắng Lợi................................................................115
4.4.2 Những giải pháp chủ yếu để nâng cao năng lực tiếp cận thị trường cho phụ nữ xã
Thắng Lợi...........................................................................................................................116
PHẦN V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................................120
5.1 Kết luận .......................................................................................................................120
5.2 Kiến nghị......................................................................................................................121

xii

DANH MỤC CÁC HỘP, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN........................................................................................................................ii
TÓM TẮT LUẬN VĂN.......................................................................................................iii
MỤC LỤC.............................................................................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................................ix
DANH MỤC CÁC HỘP, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ.....................................................................xiii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT..................................................................................xviii
ADB..................................................................................................................................xviii
Ngân hàng phát triển Châu Á............................................................................................xviii
CNH - HĐH......................................................................................................................xviii
Cơng nghiệp hóa – Hiện đại hóa.......................................................................................xviii
NHTG................................................................................................................................xviii
Ngân hàng thế giới............................................................................................................xviii
TCTT.................................................................................................................................xviii
Tiếp cận thị trường............................................................................................................xviii
ATTP.................................................................................................................................xviii
An tồn thực phẩm............................................................................................................xviii
NSTP.................................................................................................................................xviii
Nơng sản thực phẩm.........................................................................................................xviii
ĐVT..................................................................................................................................xviii
Đơn vị tính........................................................................................................................xviii
KHXH...............................................................................................................................xviii
Khoa học xã hội................................................................................................................xviii
DT.....................................................................................................................................xviii
Diện tích............................................................................................................................xviii
CC.....................................................................................................................................xviii
Cơ cấu...............................................................................................................................xviii
NN.....................................................................................................................................xviii

Nơng nghiệp......................................................................................................................xviii
TTNS.................................................................................................................................xviii
Thị trường nơng sản..........................................................................................................xviii

xiii


DN.....................................................................................................................................xviii
Doanh nghiệp....................................................................................................................xviii
TNHH................................................................................................................................xviii
Trách nhiệm hữu hạn........................................................................................................xviii
TT......................................................................................................................................xviii
Thị trường.........................................................................................................................xviii
KTTT................................................................................................................................xviii
Kinh tế thị trường..............................................................................................................xviii
BVTV................................................................................................................................xviii
Bảo vệ thực vật.................................................................................................................xviii
DNNN...............................................................................................................................xviii
Doanh nghiệp nhà nước....................................................................................................xviii
DNTN................................................................................................................................xviii
Doanh nghiệp tư nhân.......................................................................................................xviii
BQ.....................................................................................................................................xviii
Bình quân..........................................................................................................................xviii
UBND...............................................................................................................................xviii
Ủy ban nhân dân...............................................................................................................xviii
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ........................................................................................................1
1.1 Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................................1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu.........................................................................................................3
1.2.1 Mục tiêu chung..............................................................................................................3
1.3 Đối tượng nghiên cứu.......................................................................................................4

1.4 Phạm vi nghiên cứu..........................................................................................................4
1.4.1 Phạm vi nội dung...........................................................................................................4
1.4.2 Phạm vi thời gian...........................................................................................................4
1.4.3 Phạm vi không gian.......................................................................................................4
PHẦN II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI................................5
2.1 Cơ sở lý luận.....................................................................................................................5
2.1.1 Một số khái niệm...........................................................................................................5

Sơ đồ 2.2: Phương thức tiêu thụ sản phẩm................................................................14
Sơ đồ 2.3: Kênh phân phối sản phẩm........................................................................16
Hộp 1.1: Vắn tắt về Phụ nữ trong nông nghiệp.........................................................21

xiv


2.1.3 Năng lực tiếp cận thị trường nông sản của phụ nữ nông thôn.....................................21
2.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng tới năng lực tiếp cận thị trường của phụ nữ nông thôn...........26
2.2 Cơ sở thực tiễn...............................................................................................................29
2.2.1 Kinh nghiệm của các nước đang phát triển về việc nâng cao năng lực tiếp cận thị
trường nông sản cho phụ nữ nông thôn................................................................................29
2.2.2 Kinh nghiệm nâng cao năng lực tiếp cận thị trường nông sản cho phụ nữ nông thôn ở
Việt Nam..............................................................................................................................32
PHẦN III. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
..............................................................................................................................................36
3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu.........................................................................................36
3.1.1 Đặc điểm về tự nhiên của xã Thắng Lợi.....................................................................36
3.1.2 Đặc điểm về kinh tế xã hội của xã Thắng Lợi.............................................................38
Bảng 3.1: Tình hình phân bổ đất đai qua 3 năm (2007 – 2009).......................................39
Bảng 3.2: Tình hình dân số và lao động xã Thắng Lợi qua 3 năm (2007 – 2009)...........42
Bảng 3.3: Tình hình cơ sở vật chất của xã năm 2009......................................................45

+)Thông tin thứ cấp..............................................................................................................46
+) Thông tin sơ cấp..............................................................................................................47
3.2.3 Phương pháp xử lý thông tin.......................................................................................47
3.2.5 Phương pháp tổng hợp số liệu.....................................................................................48
3.3 Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu...................................................................................48
PHẦN IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................................................................................51
4.1 Thực trạng tiếp cận thị trường của phụ nữ nông thôn xã Thắng Lợi _ huyện Văn Giang
– tỉnh Hưng Yên...................................................................................................................51
4.1.1 Sự tham gia của phụ nữ trong Doanh nghiệp huyện Văn Giang – tỉnh Hưng Yên.....51
Bảng 4.1 : Số lượng và cơ cấu DN huyện Văn Giang tham gia cung ứng đầu vào và tiêu
thụ sản phẩm đầu ra cho nông dân xã Thắng Lợi.............................................................51
Bảng 4.2 : Số lượng và cơ cấu DN huyện Văn Giang phân theo ngành nghề.................52
Bảng 4.3 : Cơ cấu lao động phân theo giới tính trong DN huyện Văn Giang tham gia
cung ứng đầu vào và tiêu thụ sản phẩm cho nông dân xã Thắng Lợi..............................52
Bảng 4.4 : Thông tin chung của DN điều tra....................................................................53
Bảng 4.5 : Số lượng và cơ cấu nguồn vốn vay của DN huyện Văn Giang tham gia cung
ứng đầu vào và tiêu thụ sản phẩm cho nông dân huyện Văn Giang................................55
Bảng 4.6 : Số lượng và cơ cấu nguồn lao động của DN huyện Văn Giang tham gia cung
ứng đầu vào và tiêu thụ sản phẩm cho nông dân xã Thắng Lợi.......................................57

Sơ đồ 4.1 : Kênh tiêu thụ sản phẩm của DN huyện Văn Giang................................59
Bảng 4.7 : Trình độ của phụ nữ tham gia trong các DN..................................................61
Bảng 4.8: Ứng xử của phụ nữ huyện Văn Giang với việc tiếp cận mua yếu tố đầu vào
cho DN.............................................................................................................................63

xv


4.1.2 Thực trạng tiếp cận thị trường của phụ nữ nông thôn xã Thắng Lợi – huyện Văn
Giang – tỉnh Hưng Yên........................................................................................................67

Bảng 4.9: Số lượng và cơ cấu về giới tính của xã Thắng Lợi năm 2009.........................68
Bảng 4.10 : Số lượng và cơ cấu lao động phân theo giới tính xã Thắng Lợi...................68
Bảng 4.11 : Tuổi tác của PNNT xã Thắng Lợi năm 2009................................................69

Biểu đồ 4.2 : Tuổi tác của PNNT xã Thắng Lợi........................................................70
Bảng 4.12: Trình độ học vấn của phụ nữ xã Thắng Lợi năm 2009..................................70
Bảng 4.13 : Đặc điểm cơ bản của phụ nữ tại các hộ điều tra...........................................73
Bảng 4.14 Nhận thức về kinh tế thị trường của phụ nữ nông thôn xã Thắng Lợi............74
Bảng 4.15 : Cơ cấu các loại hàng hố nơng sản...............................................................76
Bảng 4.16 Khả năng tiếp cận các yếu tố đầu vào của phụ nữ..........................................82
Bảng 4.17: Mức độ thu nhập thông tin thị trường của phụ nữ.........................................82
Bảng 4.18: Phụ nữ với việc hạch toán kinh tế trong sản xuất..........................................85
Bảng 4.19: Ứng xử bố trí cơ cấu sản xuất cây trồng........................................................87
Bảng 4.20: ứng xử trong quyết định lựa chọn yếu tố đầu vào.........................................88
Bảng 4.21: Ứng xử trong tiêu thụ sản phẩm và tiếp cận thị trường.................................91
Bảng 4.22: Phương tiện hỗ trợ cho việc tiếp cận thị trường............................................95
Bảng 4.23: Các hình thức tiêu thụ sản phẩm rau quả của phụ nữ....................................96
Bảng 4.24: Thời điểm bán sản phẩm của phụ nữ xã Thắng Lợi......................................97
Bảng 4.25: Tham gia của phụ nữ trong việc tiêu thụ sản phẩm rau, quả, cây cảnh.........99
Bảng 4.26: Bảng phân tích khả năng ứng xử của phụ nữ trước sự biến động của thị
trường.............................................................................................................................103
4.2 Thuận lợi và khó khăn trong việc tiếp cận thị trường của phụ nữ................................105
4.2.1 Mơ hình phân tích swot.............................................................................................106
Bảng 4.27: Bảng SWOT phân tích những thuận lợi, khó khăn trong tiếp cận thị trường
của phụ nữ xã Thắng Lợi................................................................................................109
4.3 Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực tiếp cận thị trường của phụ nữ.............110
4.3.1 Các yếu tố chủ quan..................................................................................................111
4.3.2 Các yếu tố khách quan...............................................................................................113
4.4 Những giải pháp nâng cao năng lực tiếp cận thị trường cho phụ nữ nông thôn xã Thắng
Lợi – huyện Văn Giang – tỉnh Hưng Yên..........................................................................115

4.4.1 Phát triển kinh tế thị trường xã Thắng Lợi................................................................115
4.4.2 Những giải pháp chủ yếu để nâng cao năng lực tiếp cận thị trường cho phụ nữ xã
Thắng Lợi...........................................................................................................................116
PHẦN V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................................120
5.1 Kết luận .......................................................................................................................120
5.2 Kiến nghị......................................................................................................................121

Hộp 1.1: Vắn tắt về phụ nữ trong nông nghiệp……………………………...20
Hộp 4.1: Yếu tố quyết định thành công của phụ nữ…………………………62

xvi


Hộp 4.2: Kinh nghiệm làm ăn giỏi của phụ nữ huyện Văn Giang – tỉnh Hưng
Yên…………………………………………………………………………..64
Hộp 4.3: Hoạt động bán hàng………………………………………………..78
Hộp 4.4: Giá cả khi mua các yếu tố đầu vào………………………………...78
Hộp 4.5: Việc tính tốn lỗ lãi trong sản xuất………………………………...84
Hộp 4.6: Khi giá đầu vào tăng cao…………………………………………..88
Hộp 4.7: Bán sản phẩm cho nhà đại lý………………………………………98

xvii


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
ADB
CNH - HĐH
NHTG
TCTT
ATTP

NSTP
ĐVT
KHXH
DT
CC
NN
TTNS
DN
TNHH
TT
KTTT
BVTV
DNNN
DNTN
BQ
UBND

Ngân hàng phát triển Châu Á
Cơng nghiệp hóa – Hiện đại hóa
Ngân hàng thế giới
Tiếp cận thị trường
An tồn thực phẩm
Nơng sản thực phẩm
Đơn vị tính
Khoa học xã hội
Diện tích
Cơ cấu
Nơng nghiệp
Thị trường nông sản
Doanh nghiệp

Trách nhiệm hữu hạn
Thị trường
Kinh tế thị trường
Bảo vệ thực vật
Doanh nghiệp nhà nước
Doanh nghiệp tư nhân
Bình quân
Ủy ban nhân dân

xviii


PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay và trong tương lai, nơng nghiệp vẫn đóng vai trị vơ cùng
quan trọng trong đời sống quốc gia và trong kinh tế nông thôn. Bất kỳ một
quốc gia nào xuất phát điểm của nền kinh tế ban đầu cũng là nơng nghiệp, sau
q trình cơng nghiệp hố mới trở thành các nước công nghiệp phát triển.
Nông nghiệp là ngành cốt lõi của nền kinh tế của Việt Nam trong vài thập kỷ
tới. Nông nghiệp bảo đảm an ninh lương thực, là nguồn sinh sống chính của
hàng triệu gia đình nơng dân, là nơi cung cấp ngun liệu cho công nghiệp, là
nguồn xuất khẩu ngày càng quan trọng hoặc sản xuất các mặt hàng thay thế
nhập khẩu và là phương tiện bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, môi trường sinh
thái và các hình thức sinh hoạt văn hố truyền thống cộng đồng.
Việt Nam gia nhập vào tổ chức thương mại thế giới WTO ngày
17/1/2007 đây là một bước ngoặt lớn đối với đất nước đang phát triển như
nước ta vì nó vừa tạo cơ hội mở cửa cho sự phát triển của nền kinh tế Việt
Nam và cũng có khơng ít những khó khăn và thách thức mà chúng ta gặp
phải, đặc biệt là trong nông nghiệp nông thôn hiện nay. Hàng hóa nơng sản
kém sức cạnh tranh do chất lượng thấp, chi phí sản xuất cao…và những vấn

đề khác. Trong quá trình hội nhập này thì đối tượng phải chịu nhiều khó khăn
nhất có lẽ là người nơng dân và trong đó phải kể đến người phụ nữ nông thôn.
Do người phụ nữ nông thôn bị hạn chế về trình độ, sức khỏe, yếu tố gia đình
chi phối, họ ít được tiếp cận với những kiến thức mới trong quá trình hội nhập
nên ảnh hưởng rất lớn đến khả năng tiếp cận thị trường. Vì vậy mà những
người phụ nữ tham gia rất nhiều các khâu trong nền kinh tế thị trường nhưng
kết quả đem lại chưa thực sự là cao nên thu nhập của họ hay nói cách khác thì
cuộc sống của họ vẫn bấp bênh.
Hoạt động của nền kinh tế thị trường đã tạo ra một lượng hàng hóa lớn
kéo theo mọi thành phần tham gia sản xuất và tiêu thụ. Nó thu hút tất cả các

1


tầng lớp nhân dân từ nông dân đến doanh nghiệp từ nơng thơn đến thành thị,
các tổ chức đồn thể,...tham gia vào thị trường và phụ nữ cũng khơng nằm
ngồi sự vận động đó. Nền kinh tế thị trường phải địi hỏi người nơng dân
phải có kiến thức nhất định, phải am hiểu và có nhận thức đúng đắn trong thời
kỳ hội nhập để không bị tụt hậu. Thông tin thị trường đối với người nông dân
là hết sức quan trọng.
Thị trường nông sản là thị trường thu hút nhiều phụ nữ nông thôn tham
gia, như tham gia vào sản xuất, vào tiêu thụ, tìm các yếu tố đầu vào, tìm đầu
ra cho nơng sản…. tuy nhiên mức độ tham gia, năng lực tiếp cận thông tin thị
trường nông sản của phụ nữ nơng thơn cịn bị hạn chế do phụ nữ nông thôn là
những người phải cáng đáng rất nhiều việc như chăm sóc con cái, làm việc
nhà, việc đồng áng, các cơng việc đó đã chiếm gần hết thời gian của họ nên
họ khơng cịn thời gian tham gia vào các hoạt động cộng đồng, trao đổi thông
tin. Điều đó càng làm cho khả năng tham gia thị trường nắm bắt thông tin
thay đổi từng giờ trong thời kỳ hội nhập hiện nay là rất hạn chế.
Trong thời kỳ CNH – HĐH, nông nghiệp sản xuất theo hướng hàng

hóa, người phụ nữ càng phải đối mặt với khối lượng công việc nhiều hơn,
việc mua vật tư hay bán sản phẩm làm ra…đều do bàn tay của người phụ nữ.
Nhưng với những kiến thức hạn chế và nhiều nguyên nhân khác có thể làm
cho những quyết định tham gia thị trường khơng được phù hợp hay khơng
chính xác, và người chịu thiệt thòi trong nền kinh tế ngày càng phát triển
khơng ai khác mà chính là họ. Trước những thực tế trên đặt ra yêu cầu là cần
phải nâng cao năng lực tiếp cận thị trường của phụ nữ nói chung và phụ nữ
nơng thơn nói riêng.
Huyện Văn Giang là một huyện có nhiều lợi thế so sánh so với các
huyện khác trong tỉnh. Đây là một huyện điển hình trong việc tham gia sản
xuất và tiêu thụ nơng sản ra các huyện trong tỉnh và các tỉnh lân cận khác. Phụ
nữ nông thôn huyện Văn Giang cũng giống như các phụ nữ nông thôn khác ở

2


Việt Nam có đức tính cần cù, chịu khó, đảm đang trong việc tham gia sản
xuất các loại nông sản tuy nhiên năng lực tiếp cận thông tin, cũng như tiếp
cận thị trường đặc biệt là thị trường nông sản vẫn còn nhiều hạn chế.
Xã Thắng Lợi là một xã có nền sản xuất nơng nghiệp phát triển khá
tồn diện trong đó bao gồm cả trồng cây cảnh, cây ăn quả. Vì vậy những
người phụ nữ nơi đây đã rất quen thuộc với những công việc buôn bán và trao
đổi trong điều kiện sản xuất hàng hóa hiện nay. Tuy nhiên họ vẫn là những
phụ nữ chất phác, chịu ảnh hưởng của nền sản xuất nhỏ lẻ nên khả năng tiếp
cận và thích nghi với thị trường hàng hóa vẫn bị hạn chế do nhiều nguyên
nhân. Vậy thực trạng năng lực tiếp cận thị trường nông sản của phụ nữ nông
thôn tại xã như thế nào? Làm thế nào để nâng cao được năng lực tiếp cận thị
trường nông sản của phụ nữ nông thôn tại xã?
Trước những yêu cầu đó tơi đã tiến hành nghiên cứu đề tài : “ Một số
giải pháp chủ yếu để nâng cao năng lực tiếp cận thị trường nông sản cho

phụ nữ nông thôn huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên ”.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1 Mục tiêu chung
Nghiên cứu từ phân tích thực trạng năng lực tiếp cận thị trường nông sản
nhằm đưa ra các giải pháp cụ thể để nâng cao năng lực tiếp cận thị trường nông
sản cho phụ nữ nông thơn.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực tiếp cận
thị trường nông sản cho phụ nữ nông thôn.
- Phân tích thực trạng tiếp cận thị trường nơng sản của phụ nữ nông
thôn xã Thắng Lợi.
- Từ những đánh giá chung về năng lực tiếp cận thị trường nông sản,
phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc nâng cao năng lực tiếp cận thị trường
nông sản.

3


- Đề xuất một số giải pháp nâng cao năng lực tiếp cận thị trường nông
sản của phụ nữ nông thôn .
1.3 Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về những khía cạnh thuộc năng lực, tiếp cận thị trường
nơng sản, việc tiếp cận thị trường các yếu tố đầu vào, đầu ra và hạch toán kinh tế
trong các loại nông sản của phụ nữ nông thôn ở xã Thắng Lợi, huyện Văn
Giang, tỉnh Hưng yên. Chủ thể mà đề tài tập trung nghiên cứu là phụ nữ nông
thôn xã Thắng Lợi trực tiếp tham gia vào sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông sản
ở địa phương.
1.4 Phạm vi nghiên cứu
1.4.1 Phạm vi nội dung
Nội dung của đề tài tập trung nghiên cứu việc tiếp cận thị trường các yếu

tố đầu vào, đầu ra cùng với khả năng tiếp cận thơng tin thị trường về một số sản
phẩm chính của địa phương của phụ nữ nông thôn xã Thắng Lợi. Từ đó đưa ra
các giải pháp cụ thể để nâng cao năng lực tiếp cận thị trường nông sản cho phụ
nữ nơng thơn ở điểm nghiên cứu nói riêng và ở xã Thắng Lợi nói chung.
1.4.2 Phạm vi thời gian
Đề tài sử dụng số liệu thực trạng thị trường nông sản và khả năng tiếp
cận thị trường nông sản của phụ nữ trên thế giới, Việt Nam, xã Thắng Lợi từ
năm 2007 đến năm 2009, các giải pháp dự kiến cho năm 2010.
Thời gian thực hiện đề tài từ tháng 01 năm 2010 đến tháng 05 năm 2010.
1.4.3 Phạm vi không gian
Thời gian nghiên cứu đề tài: nghiên cứu trong khoảng thời gian 2007 –
2010.
Thời gian tiến hành nghiên cứu: đề tài được tiến hành trên địa bàn xã
Thắng Lợi, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên.

4


PHẦN II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
2.1 Cơ sở lý luận
2.1.1 Một số khái niệm
a) Khái niệm thị trường, thị trường nông sản
 Thị trường
Hiện nay có rất nhiều quan niệm về khái niệm thị trường. Đứng trên cách
nhìn hay lĩnh vực hoạt động khác nhau thì có những quan niệm khác nhau.
Dưới đây tơi xin trích dẫn một số khái niệm cụ thể sau:
- Thị trường là nơi gặp gỡ giữa cung và cầu, hay nó là tập hợp các dàn xếp
mà thơng qua đó người mua và người bán tiếp xúc với nhau để trao đổi hàng
hóa, dịch vụ.
- Thị trường là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi- mua bán- chuyển

nhượng hàng hóa dịch vụ và các yếu tố sản xuất.
- Thị trường là chiếc cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng nó thể hiện tổng
hịa các mối quan hệ về lợi ích kinh tế giữa người mua và người bán.
- Theo Cambell, 1987: Thị trường đơn giản là một thể chế hoặc một cơ
chế tạo nên sự gặp gỡ giữa người mua (người có cầu) và người bán (người có
cung) đối với một loại hàng hóa dịch vụ cụ thể nào đó.
- Theo quan điểm của kinh tế vĩ mô, thị trường là nơi chứa đựng tổng
cung và tổng cầu.
- Theo quan điểm kinh tế, thị trường gồm tất cả các người mua, người bán
có hoạt động trao đổi với nhau các hàng hóa hay dịch vụ nhằm thỏa mãn nhu
cầu cho nhau .
- Theo quan điểm của marketing, thị trường là tập hợp những người hiện
đang mua và sẽ mua một loại sản phẩm hay dịch vụ nào đó.

5


- Theo quan điểm của phân chia địa lý kinh tế: Thị trường là vị trí địa lý
kinh tế mà qua đó cung cầu gặp gỡ nhau và thoả mãn.
Thị trường xuất hiện đồng thời với sự ra đời và tồn tại của sản xuất và
trao đổi hàng hoá. Theo nghĩa hẹp thị trường mang yếu tố không gian và thời
gian để người bán và người mua gặp nhau trao đổi hàng hố và dịch vụ thơng
qua tiền tệ. Theo nghĩa rộng thị trường là tổng hợp các điều kiện để thực hiện
giá trị hàng hoá, phản ánh mối quan hệ giữa người và người trong lĩnh vực trao
đổi mua bán hàng hoá và dịch vụ. Như vậy thị trường thực hiện tổng số cung,
tổng số cầu, cơ cấu cung - cầu một loại hàng hố dịch vụ nào đó thông qua giá
cả của chúng. Thị trường phát triển từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp.
Trong nền sản xuất tự nhiên thị trường trao đổi hiện vật. Trong nền sản xuất
hàng hố ở trình độ thấp thị trường mang tính địa phương, nhỏ hẹp, nơi tiêu thụ
các sản phẩm dư thừa của người sản xuất. Theo sự phát triển của lực lượng sản

xuất thị trường hình thành trên phạm vi rộng, phát triển trên quy mô cả nước,
khu vực trên thế giới.
Người sản xuất luôn mong đạt được lợi nhuận cao nhất, do vậy họ sẽ cố
gắng bán đựơc hàng hoá, dịch vụ với giá cao nhất, tuy nhiên người mua lại
mong muốn mua với giá thấp nhất để có thể đạt đựơc lợi ích tối đa với một
lượng thu nhập nhất định của mình. Do vậy giữa người mua và người bán luôn
tồn tại một mâu thuẫn, và mâu thuẫn này chỉ có thể được giải quyết thơng qua
thị trường, ở đó người mua và người bán sẽ quyết định giá mua bán trao đổi để
cả người mua và người bán đều có thể chấp nhận được. Chính vì vậy thị trường
là một mắt xích (nhân tố) hết sức quan trong trong quá trình sản xuất – trao đổi
– tiêu dùng.
Từ nhiều quan niệm trên chúng ta có thể thấy thị trường là thể hiện tổng
cung, tổng cầu, cơ cấu cung cầu về một loại hay một nhóm hàng hố nào đó.

6


Thị trường gồm các yếu tố về không gian và thời gian trên thị trường luôn diễn
ra hoạt động trao đổi, mua và bán các quan hệ hàng hoá tiền tệ.
Thị trường trong đề tài nghiên cứu không xem xét vận hành của hàng
hoá mà xem xét người PNNT tham gia thị trường như thế nào, làm gì, và vị trí
của họ trong thị trường này. Từ đó mà ta có thể đưa ra những giải pháp giúp
PNNT tham gia tốt hơn ở thị trường đó.
 Các yếu tố hình thành thị trường
- Các chủ thể tham gia thị trường: Người sản xuất, người tiêu dùng, người
môi giới, người trung gian.
- Đối tượng trao đổi hàng hoá: là hàng hoá và dịch vụ. Các loại hàng hoá,
dịch vụ này phải có mẫu mã, nhãn hiệu, đặc điểm, cơng dụng, phẩm chất giá
cả, khả năng cạnh tranh với các loại hàng hoá khác
- Trước khi tham gia vào thị trường một loại hàng hố sản phẩm nào đó

thì nhà sản xuất phải nắm được người tiêu dùng dùng hàng hố đó vào việc gì,
chất lượng ra sao, giá cả có hợp lý hay không? Nhà sản xuất mà không nắm
được điều đó thì sẽ bị thua thiệt và kinh doanh thua lỗ, hàng hố tồn đọng dẫn
đến khơng quay vịng vốn được. Nắm bắt được khối lượng hàng hoá sản phẩm
tung ra thị trường là thành công lớn đối với nhà sản xuất. Dựa trên cơ sở đó nhà
sản xuất có thể khai thác tối đa khả năng tiêu dùng của người tiêu dùng bằng
cách xây dựng những chiến lược hợp lý nhằm đem lại lợi nhuận cao nhất.
- Các mối quan hệ trên thị trường được hình thành giữa các chủ thể thơng
qua nhu cầu trao đổi hàng hố sản phẩm dựa trên giá trị của tiền tệ.
 Các nhân tố ảnh hưởng đến thị trường
- Nhân tố kinh tế: Tác động trực tiếp đến cung - cầu, giá cả, quan hệ tiền
tệ.

7