Đề tàinghiên cứu nhu cầu dinh dưỡng và thức ăn cá basa

TRặèNG AI HOĩC CệN TH
KHOA NNG NGHIP

Baùo caùo tọứng kóỳt õóử taỡi nghión cổùu cỏỳp trổồỡng

NGHIN CặẽU NHU CệU DINH DặẻNG VAè
CHBIN THặẽC N NUI CAẽBASA (Pangasius bocourti)

Cồ quan chuớtrỗ:
Vióỷn Haới saớn
Chuớnhióỷm õóử taỡi: Ts. Nguyóựn Thanh Phổồng
Caùn bọỹphọỳi hồỹp chờnh: Ths. Trỏửn Thở Thanh Hióửn
Ks. Buỡi Thở Bờch Hũng
Ks. Mai Vióỳt Thi
Ks. Huyỡnh Thở Tuù

1999
0


1. Giồùi thióỷu
CaùBasa Pangasius bocourti hióỷn laỡõọỳi tổồỹng quan troỹng cuớa nghóử nuọi caùbeỡtrón sọng ồớ ọửng
Bũng Sọng Cổớu Long, õỷc bióỷt laỡồớỡcaùc Tốnh An Giang vaỡọửng Thaùp. Saớn lổồỹng nuọi caùbeỡngaỡy
caỡng gia tng vaỡsaớn phỏứm caùõọng laỷnh õaợvaỡõang õổồỹc xuỏỳt khỏứu sang caùc thở trổồỡng Chỏu u
vaỡMyợ. Nm 1996 saớn lổồỹng caùBasa nuọi beỡõaỷt hồn 27.000 tỏỳn, vaỡcoùhồn 3.000 beỡõang nuọi vồùi
caùc kờch cồớkhaùc nhau (Phổồng 1996). Tổỡnm 1994 vỏỳn õóử nghión cổùu vóử sinh saớn õaợõổồỹc õỷt
ra vaỡõóỳn nay õaợõaỷt nhióửu thaỡnh cọng vóử lộnh vổỷc sinh saớn nhỏn taỷo. Song vồùi vồùi vióỷc phaùt
trióứn kyợthuỏỷt sinh saớn nhỏn taỷo, caùc nghión cổùu vóử thổùc n cho caùbasa giai õoaỷn bọỹt (Huỡng
vaỡLióm, 1998) vaỡnhu dinh dổồợng cuớa caùồớcaùc giai õoaỷn giọỳng nhoớvaỡ giọỳng lồùn cuợng õổồỹc õỷt
ra vaỡtióỳn haỡnh (Phổồng vaỡHióửn 1999). Tuy nhión, caùc nghión cổùu cuớa caùc giaớchố tỏỷp trung vaỡo
chỏỳt õaỷm maỡchổa coùnghión cổùu naỡo lión quan tồùi chỏỳt bọỹt õổồỡng (chỏỳt bọỹt õổồỡng) vaỡchỏỳt

beùo (chỏỳt beùo) cuợng nhổ kyợthuỏỷt cho n vaỡchóỳbióỳn thổùc n cho nuọi caù. Hồn nổợa, caùbasa laỡloaỡi
caùõỷc thuỡcuớa Vóỷt Nam, Laỡo vaỡCambodia, cho nón chổa tỗm thỏỳy mọỹt taỡi lióỷu naỡo trón thóỳgiồùi
noùi vóử dinh dổồợng cuớa loaỡi caùnỏửy.

Nghión cổùu nỏửy õổồỹc õỷt ra vồùi muỷc tióu laỡnghión cổùu bọứ sung cho caùc nghión cổùu
trổồùc õỏy õóứ coùõổồỹc caùc sọỳlióỷu hoaỡn chốnh vóử nhu cỏửu dinh dổồợng cuớa loaỡi caùnỏửy
vaỡchóỳbióỳn vaỡsổớ duỷng thổùc n õóứ nuọi loaỡi caùnỏửy nhũm caới thióỷn hióỷu quaớvóử
sổớduỷng thổùc n mang tờnh dỏn gian õang õổồỹc duỡng phọứ bióỳn trong nghóử nuọi caùnỏửy.

2. Nọỹi dung cuớa nghión cổùu
2.1. Thờ nghióỷm 1: aùnh giaùsổỷaớnh hổồớng cuớa haỡm lổồỹng chỏỳt bọỹt õổồỡng (chỏỳt
bọỹt õổồỡng) khaùc nhau trong thổùc n lón sinh trổồớng vaỡhióỷu quaớsổớduỷng thổùc
n vaỡthaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cồ thóứ caùbasa (Pangasius bocourti) giai õoaỷn giọỳng
2.2. Thờ nghióỷm 2: aùnh giaùsổỷ aớnh hổồớng cuớa tố lóỷchỏỳt beùo vaỡchỏỳt bọỹt

õổồỡng khaùc nhau trong thổùc n lón tng trổồớng, hióỷu quaớsổớduỷng thổùc n
vaỡthaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cồ thóứ caù basa giọỳng (Pangasius bocourti).
2.3. Thờ nghióỷm 3: Nuọi thổỷc nghióỷm caùBasa trong lọửng sổớduỷng thổùc n phọỳi

chóỳdổỷa theo nhu cỏửu dinh dổồợng cuớa caù

1


3.

Váût liãûu vphỉång phạp nghiãn cỉïu

3.1 Máùu váût thê nghiãûm
Cạthê nghiãûm lcạgiäúng sn xút nhán tảo tải trải cạÂải hc Cáưn thå, kêch cåíâäưng

âãưu v khäng bãûnh. Cạâỉåüc ỉång tỉìcạhỉång lãn kêch cåílm thê nghiãûm trong bãø xi-màng
bàòng thỉïc àn viãn (32% âảm). Kêch cåícạthãø trung bçnh theo nghiãûm thỉïc ca thê nghiãûm 1
tỉì32.1 to 32.4g, thê nghiãûm 2 khong 18g vthê nghiãûm 3 tỉì14-17g. Cạâỉåüc thưn họa
trong hãûthäúng thê nghiãûm mät tưn trỉåïc khi tiãún hnh thê nghiãûm.

3.2 Hãûthäúng bãø thê nghiãûm
Thê nghiãûm 1 v2 âỉåüc tiãún hnh trong hãûthäúng nỉåïc chy trn vtỉûlm sảch gäưm 15 bãø
xi-màng 400 lit/bãø, cọsủc khê. Nỉåïc dng cho thê nghiãûm lnỉåïc giãúng våïi lỉu täúc nỉåïc chy
l 2.8 to 3.2 lêt/phụt. Thê nghiãûm 3 âỉåüc thỉûc hiãûn trong läưng nhâàût trong ao, läưng âỉåüc lm
tỉì lỉåïi täøng håüp, sáûm mu (2m di x 1.6 äüng x 1.4 cao) âỉåüc âàût trong ao ni cạ.

3.3 Phỉång phạp bäútrê thê nghiãûm
Táút ccạc thê nghiãûm âãưu âỉåüc bäútrê theo phỉång phạp hon ton ngáùu nhiãn våïi 3 láưn láûp lải.

3.3.1 Thê nghiãûm 1
Máût âäücạbäútrê vo bãø l12 con/bãø nhỉng trỉåïc khi thê nghiãûm bàõt âáưu thç
thu 1 cạâãø phán têch thnh pháưn họa hc cå thãø. Cạâỉåüc cho àn 4 láưn/ngy
lục 7:00, 10:30; 13:30 v17:30 hr. våïi lỉåüng l5.5 to 6% trng lỉåüng thán.
Nàm cäng thỉïc thỉïc àn thê nghiãûm (chỉïa 35% cháút âảm dỉûa theo bạo cạo ca Phỉång
vctv. 1998) âỉåüc phäúi chãúvåïi hm lỉåüng cháút bäüt âỉåìng (tỉìngun liãûu dextrin) khạc
nhau. Cạc thỉïc àn thê nghiãûm gäưm 20, 27, 35, 40 v46.2% cháút bäüt âỉå ìng våïi nàng lỉåüng
thä tỉång ỉïng l3.35, 3.66, 3.94, 4.19 and 4.47 Kcal/g (Bng 1.1). Thỉïc àn âỉåüc chøn bë
bàòng cạch träün ngun liãûu ââỉåüc cán sàơn, sau âọcho dáưu vnỉåïc cáút vo cho tåïi khi
âỉåüc mäüt häùn håüp do. Häøn håüp thỉïc àn âỉåüc ẹp qua cäúi xay thët cọmàõt lỉåïi 3-mm
âãø tảo såüi vsáúy trong tsáúy åínhiãût âäü55oC. Thỉïc àn khä âỉåüc lm våíthnh viãn våïi
kêch cåíphhåüp vtrỉỵtrong tâong -18oC âãø sỉídủng trong thåìi gian thê nghiãûm.

3.3.2 Thê nghiãûm 2
Hai mỉåi cạâỉåüc thvo mäùi bãø vtrỉåïc khi thê nghiãûm thu 1 cạåímäùi bãø âãø
phán têch thnh pháưn họa hc cå thãø. Cạâỉåüc cho àn 4 láưn trong ngy (7:00, 10:30;

13:30 v17:30) våïi kháøu pháưn àn trong ngy l5.5 âãún 6% trng lỉåüng thán.

2


Nàm loải thỉïc àn thê nghiãûm cọmỉïc âảm l35% (tỉìâảm bäüt cạvbäüt huút). Täøng
nàng lỉåüng ca thỉïc àn l4.02 âãún 4.42 Kcal/g, trong âọnàng lỉåüng tỉìcháút âảm chiãúm
tỉì1.97 âãún 2.02 Kcal/g, pháưn nàng lỉåüng cn lải tỉìcháút bäüt âỉåìng (dextrin) vdáưu (âáûu
nnh vdáưu thỉûc váût) theo tè lãûkhạc nhau gäưm thỉïc àn 1 (86% cháút bäüt âỉåìng : 13
dáưu), thỉïc àn 2 (67% : 33%), thỉïc àn 3 (54% : 46%), thỉïc àn 4 (42% : 58%) vthỉïc àn 5 (19% :
81%) (Bng 2.1). Cạch chøn bë thỉïc àn thi nghiãûm vphỉång phạp phán têch thnh pháưn
họa hc ca thỉïc àn âỉåüc chøn bë giäúng nhỉ mä ttrong pháưn 1. Cäng thỉïc phäúi
chãúvcháút lỉåüng thỉïc àn âỉåüc trçnh by trong bng 2.1.

3.3.3 Thê nghiãûm 3
Máût âäücạthê nghiãûm l140 con/läưng 47 cạ/m 3 nỉåïc. Cạâỉåüc thưn dỉåỵng åíâiãưu
kiãûn läưng trong mäüt tưn âáưu trỉåïc khi bàõt âáưu thê nghiãûm. Cạâỉåüc àn 2 láưn trong
ngy (7:30 v16:30) giäúng nhỉ ni ngoi thỉûc tãú(Phỉång 1998). Tè lãûcho àn l3-3.5%
trng lỉåüng thán âäúi våïi thỉïc àn 1 v2 (thỉïc àn khä) (Phỉång vHiãưn 1999), v1.76%
trng lỉåüng thán åíthỉïc àn 3 (thỉïc àn khä) theo thỉûc tãú(Phỉång 1998).
Ba loải thỉïc àn âỉåüc sỉídủng trong thê nghiãûm gäưm thỉïc àn 1 (35.5% âảm) âỉåüc tênh
toạn dỉûa theo nhu cáưu dinh dỉåỵng ca cạ, nhỉng sao cho giạtháúp nháút bàòng mäüt láûp
trçnh nhtrãn pháưn mãưm excel. Thỉïc àn 2 bạn trãn thë trỉåìng âỉåüc (do nhmạy
PROCONCO sn xút) vthỉïc àn 3 âỉåüc phäúi chãúdỉûa theo cäng thỉïc ngỉåìi dán
sỉídủng. Phỉång phạp chøn bë thỉïc àn 1 âỉåüc mä ttrong thê nghiãûm 1 nhỉng thỉïc àn 3
âỉåüc chøn bë bàòng cạch náúu táúm, cạtảp, rau múng trong 30 phụt, sau âọcho thãm cạm
vvitamin. Häùn håüp náúu sau khi âãø ngüi âỉåüc ẹp thnh viãn.

3.4 Qun lthê nghiãûm
Âäúi våïi cạc thê nghiãûm trong bãø thç bãø âỉåüc thay nỉåïc vrỉía sảch hon ton vo

ngy thu máùu. Nhiãût âäüvpH âỉåüc âo hng ngy lục 7:30 trong khi âọoxy ha tan âo
hng tưn bàòng mạy âo âa chỉïc nàng (U-10, Horaba). Trong sút thåìi gian thê nghiãûm
cạc úu täúmäi trỉåìng ca thê nghiãûm 1 ráút êt, nhiãût âäünỉåïc tỉì 27.9±0.35oC, oxy ha
tan 5.8±0.35mg/l v pH 6.9±0.17. Trong thê nghiãûm 2 úu täúmäi trỉåìng thay âäøi ráút êt.
Nhiãût âäünỉåïc l28.6±0.35oC, oxy ha tan 5.2±0.35mg/l vpH 7.1±0.17.

Thê nghiãûm läưng âàût trong ao thç nỉåïc ao âỉåüc trao âäøi khong 15% mäùi 2 ngy.
Ao cọhai mạy quảt nỉåïc âỉåüc âàût åí2 âáưu vhoảt âäüng 24 giåì/ngy. Nhiãût âäü,
pH, hm lỉåüng oxy ha tan vâäüâủc âỉåüc âo hng tưn vo lục 7:30 sạng. Trong
sút quạtrçnh thê nghiãûm, cạc chè tiãu mäi trỉåìng tỉång âäúi äøn âënh, nhiãût âäü
nỉåïc l 27.1±3.26oC, oxy ha tan l 4.29±0.67mg/l, âäüâủc 10-15cm vpH l7.06±0.11.

3


3.5 Phổồng phaùp phỏn tờch
Thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cuớa thổùc n vaỡcồ thóứ caùõổồỹc phỏn tờch theo phổồng phaùp sau:

a.

ọỹỏứm (moisture content) laỡlổồỹng mỏỳt õi sau khi sỏỳy mỏựu trong tổớsỏỳy
ồớnhióỷt õọỹ 105oC trong 4-5 giồỡ(hay õóỳn khi khọỳi lổồỹng khọng õọứi).

ọỹỏứm (%) =
Trong õoù: Wi:
Wf:
b.

100 *(Wi - Wf)/Wi
khọỳi lổồỹng mỏựu trổồùc khi sỏỳy

khọỳi lổồỹng mỏựu sau khi sỏỳy

Chỏỳt beùo: õổồỹc tờnh qua quaùtrỗnh trờch ly mỏựu trong dung dởch chloroform
noùng trong hóỷthọỳng Soxhlet. Chỏỳt beùo laỡtroỹng lổồỹng phỏửn thu õổồỹc sau
khi trờch ly vaỡsỏỳy trong tuớsỏỳy (nhióỷt õọỹ105oC trong 4-5 giồỡ).

Chỏỳt beùo (%)
c.

=

100 * (khọỳi lổồỹng chỏỳt beùo / khọỳi lổồỹng mỏựu)

Tro: laỡphỏửn phoùsaớn cuớa mỏựu sau khi õọỳt chaùy mỏựu 5 phuùt vaỡnung
mỏựu trong tuớnung 4-5 giồỡồớnhióỷt õọỹ550oC.
Tro (%) = 100 * (khọỳi lổồỹng tro / khọỳi lổồỹng mỏựu)

d.

Chỏỳt õaỷm (chỏỳt beùo) õổồỹc phỏn tờch bũng phổồng phaùp Kjeldahl
(AOAC, 1965). Mỏựu õổồỹc cọng phaùtrong dung dởch H2O2 vaỡH2SO4 vaỡsau
õoùchổng cỏỳt õóứ xaùc õởnh lổồỹng nitồ. aỷm thọ (crude protein) õổồỹc
tờnh bũng caùch nhỏn tọứng lổồỹng nitồ vồùi hóỷ sọỳ6.25 (ADCP, 1979).
aỷm thọ (%) =

e.

100 * (khọỳi lổồỹng chỏỳt õaỷm / khọỳi lổồỹng mỏựu)

Chỏỳt xồ: mỏựu õổồỹc thuớy phỏn trong trong dung dởch acid vaỡbazồ. Chỏỳt xồ laỡtroỹng
lổồỹng phoùsaớn cuớa mỏựu sau khi ỏỳy trong tuớỏỳy ồớnhióỷt õọỹ105 oC trong 4-5hr.

Chỏỳt xồ (%) = 100*( khọỳi lổồỹng chỏỳt xồ / khọỳi lổồỹng mỏựu)

4


f.

Chióỳt chỏỳt khọng õaỷm (NFE) (hay chỏỳt bọỹt õổồỡng) laỡphỏn coỡn laỷi cuớa mỏựu
sau khi trổỡõi caùc chỏỳt trón (õọỹỏứm, chỏỳt beùo, chỏỳt xồ, chỏỳt õaỷm, tro).
Chióỳt chỏỳt khọng õaỷm (%) = 100-( õọỹỏứm, chỏỳt beùo, chỏỳt xồ, chỏỳt õaỷm, tro)

Phổồng phaùp tờnh toaùn sinh trổồớng vaỡhióỷu quaớsổớduỷng thổùc n
a. Tọỳc õọỹsinh trổoớng ngaỡy (Daily weight gain - DWG) = (Wf-Wi)/t
Trong õoù: Wi:
Wf:
T:

khọỳi lổồỹng õỏửu

khọỳi lổồỹng cuọỳi
thồỡi gian thờ nghióỷm (ngaỡy)

b. Hóỷsọỳtióu tọỳn thổùc n (Feed per gain - FGR) =

(thổùc n sổớduỷng/ tng troỹng)

Thu thỏỷp vaỡxổớlyùsọỳlióỷu

Trong thờ nghióỷm 1 vaỡ2 thỗ troỹng lổồỹng caùõổồỹc cỏn trổồùc khi bừt õỏửu thờ nghióỷm
vaỡmọựi 7 ngaỡy trong thồỡi gian 35 ngaỡy vồùi thờ nghióỷm 1 vaỡ28 ngaỡy vồùi thờ nghióỷm 2. Thờ
nghióỷm 3 thỗ cỏn troỹng lổồỹng caùmọựi 14 ngaỡy mọỹt lỏửn trong 98 ngaỡy. Mọựi lỏửn cỏn bừt
ngỏựu nhión tổỡ20-30 caù. Cuọỳi thờ nghióỷm 6-10 caùtổỡmọựi nghióỷm thổùc õổồỹc thu õóứ
phỏn tờch thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc. Tng troỹng tuyóỷn õọỳi (Daily weight gain - DWG, g/ngaỡy), tố
lóỷsọỳng, hóỷsọỳchuyóựn hoùa thổùc n (FGR), vaỡthaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cồ thóứ caùõổồỹc
tờnh toaùn theo giaùtrở trung bỗnh phỏn tờch thọỳng kóỷduỡng chổồng trỗnh STATGRAPHICS,
sổỷkhaùc bióỷt giổợa caùc nghióỷm thổùc duỡng phổồng phaùp Duncan (p<0.05).

Baớng 1: Thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cuớa thổùc n thờ nghióỷm vồùi haỡm lổồỹng chỏỳt
bọỹt õổồỡng khaùc nhau (tổỡdextrin)
Nguyón lióỷu (%)

Họứn hồỹp bọỹt caùvaỡbọỹt huyóỳt (1)
Dextrin (2)
Dỏửu õỏỷu naỡnh
Dỏửu thổỷc vỏỷt
Vitamin (3)
CMC
Chỏỳt xồ (cellulose)

5


Thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc
aỷm thọ
Beùo thọ
ọỹỏứm
Tro
Chỏỳt bọỹõổoỡng (NFE)

Nng lổồỹng thọ (Kcal/g)(4)
(1) Hai phỏửn bọỹt caùvaỡmọỹt phỏửn bọỹt huyóỳt
(2) Dextrin laỡmọỹt õổồỡng õồn õổồỹc thuớy phỏn mọỹt phỏửn, dóựtióu hoùa hồn tinh bọỹt (Singh
and Nose, 1967). Dextrin duỡng trong thờ nghióỷm laỡsaớn phỏứm tinh khióỳt
(3) Họứn hồỹp Vitamin laỡ saớn phỏứm cuớa Rhone-Poulenc, VEMEVIT. N o. 9. Trong 1 kg họứn hồỹp,
Vit. A: 2.000.000 IU; Vit. D3: 400.000 IU; Vit. E: 12.000 mg; Vit. K: 480 mg; Vit. B1: 800 mg; Vit.
B2: 800 mg; Vit B6: 500 mg; acide nicotinic: 5.000 mg; pantothenate de calcium D: 2.000 mg; Vit.
B12: 2,000 mg; acide folique: 160 mg; Microvit H 2000: 1,000 mg; Vit. C: 100.000 mg; Fe++:
1.000 ppm; Zn++: 3.000 ppm; Mn++: 2.000 ppm; Cu++: 100 ppm; Iode: 20 ppm; Co++: 10 ppm;
Methionine: 30.000 mg; Lysine 25.000 mg; Sulfathiazole: 10,000 mg et Antioxidan (BHT): 2,000
mg. (4) Nng lổồỹng thọ õổồỹc tờnh trón cồ sồớ: õaỷm = 5.65, beùo = 9.45, vaỡNFE = 4.20

Baớng 2: Thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cuớa caùc nguyón lióỷu vaỡthổùc n thờ nghióỷm
Nguyón lióỷu (%)

Họựn hồỹp bọỹt caùvaỡbọỹt huyóỳt(1)
Dextrin
Dỏửu õỏỷu naỡnh
Dỏửu thổỷc vỏỷt
Vitamin (2)
CMC
Trỏỳu
Thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc
Chỏỳt beùo
Chỏỳt beùo
Xồ
ỉm õọỹ
Tro
Chióỳt chỏỳt khọng õaỷm (NFE)
Tọứng nng lổồỹng (Kcal/g)(3)

(1) Họứn hồỹp gọửm 2 phỏửn bọỹt caùvaỡmọỹt phỏửn bọỹt huyóỳt.
(2) Thaỡnh phỏửn cuớa Vitamin trỗnh baỡy baớng 1
(3) Nng lổồỹng õổồỹc tờnh dổỷa treón cồ baớn : chỏỳt beùo = 5.65, chỏỳt beùo = 9.45, vaỡNFE = 4.20

6


Baớng 3: Thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cuớa thổùc n thờ nghióỷm
Thaỡnh phỏửn (%)
Thổùc n 1
Bọỹt caù
Bọỹt õỏỷu naỡnh
Caùm
Bọỹt mỗ
Vitamin(1)
Tỏỳm
Rau muọỳng
Caùtaỷp
aỷm
Mồợ
Xồ
ỉm õọỹ
Tro
NFE
Tọứng nng lổồỹng (Kcal/g)(2)
Giaùthổùc n (VND/kg)
(*) Troỹng lổồỹng tổồi
( Giaùthaỡnh thổùc n õổồỹc theo troỹng lổồỹng khọ. Giaù1kg thổùc n ổồùt laỡ2.568 õọửng,
vaỡ3.1kg thổùc n ổồùt õổồỹc 1kg thổùc n khọ.

3. Kóỳt quaớ
3. 1. Thờ nghióỷm 1: aùnh giaùsổỷaớnh hổồớng cuớa haỡm lổồỹng chỏỳt bọỹt õổồỡng (chỏỳt bọỹt õổồỡng)
khaùc nhau trong thổùc n lón sinh trổồớng vaỡhióỷu quaớsổớduỷng thổùc n vaỡ
thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cồ thóứ caùbasa (Pangasius bocourti) giai õoaỷn giọỳng

3.1.1 Sinh trổồớng vaỡtố lóỷsọỳng cuớa caù
Tố lóỷsọỳng trung bỗnh cuớa caùồớcaùc nghióỷm thổùc dao õọỹng tổỡ97-100% vaỡkhaùc bióỷt khọng coùyù
nghộa thọỳng kó ồớmổùc (p<0.05). Troỹng lổồỹng cuọỳi vaỡtng trổồớng ngaỡy (DWG) gia tng theo sổỷ gia
tng chỏỳt bọỹt õổồỡng trong thổùc n tổỡ20.0% õóỳn 46.2%. Tuy nhión, tng troỹng cuớa caùgiổợa caùc
nghióỷm thổùc chổa bióứu hióỷn trong 3 tuỏửn õỏửu (Hỗnh 1), nhổng tổỡtuỏửn thổù4 vóử cuọỳi bừt õỏửu
coùsổỷkhaùc bióỷt vaỡtroỹng lổồỹng cuọỳi cuaớcaùn thổùc n 46.2% bọỹt õổồỡng lồùn hồn coùyùnghộa
thọỳng kó so vồùi caùn thổùc n coùmổùc chỏỳt bọỹt õổồỡng thỏỳp hồn (p<005) (Baớng 4, Hỗnh 1 vaỡ2)

Table 4: Troỹng lổồỹng cồ thóứ, tố lóỷsọỳng, tọỳc õọỹtng troỹng ngaỡy (DWG)
cuaớcaùBasa giọỳng (P. bocourti ) n thổùc n coùchổùa caùc mổùc chỏỳt
bọỹt õổồỡng khaùc nhau sau 35 ngaỡy thờ nghióỷm.
Thổùc n thờ nghióỷm
lóỷsọỳng

7

Troỹng lổồỹng
Tng troỹng

Troỹng lổồỹng

Tố

Thổùc n 1 (20% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 2 (27% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 3 (35% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 4 (40% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 5 (64.2% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
(1) Giaùtrở õổồỹc bióứu dióứn bồới sọỳtrung bỗnh vaỡõọỹlóỷch chuỏứn
Caùc giaùtrở trong cuỡng mọỹt cọỹt coùcuỡng chổợsọỳmuợ(a,b,c) thỗ khọng coùyùnghộa
khaùc bióỷt thọỳng kó ồớ mổùc (p<0.05)

75
70

20% carbohydrate

27% carbohydrate

65
60

55
50
45
40
35
30
0

7

14

21

28

35

Thồỡi gian (ngaỡy)
Hỗnh 1: Troỹng lổồỹng trung bỗnh cuaớcaùBasa giọỳng (Pangasius bocourti ) n thổùc n coùcaùc
mổùc chỏỳt bọỹt õổồỡng khaùc nhau sau 35 ngaỡy thờ nghióỷm

8


(gr./ngaỡy)
troỹn
ngaỡy
g
Tng
Hỗnh 2: Tng trổồớng ngaỡy cuaớcaùBasa giọỳng (Pangasius bocourti ) n thổùc n
coùcaùc mổùc chỏỳt bọỹt õổồỡng khaùc nhau sau 35 ngaỡy thờ nghióỷm

3.1.2 Hióỷu quaớsổớduỷng thổùc n
Nhỗn chung, caùbasa (P. bocourti) sổớduỷng tọỳt lổồỹng chỏỳt bọỹt õổồỡng trong thổùc n. HóỷsọỳFGR
giaớm khi haỡm lổồỹng chỏỳt bọỹt õổồỡng trong thổùc n gia tng. HóỷsọỳFGR cuớa thổùc n 46.2% chỏỳt
bọỹt õổồỡng (1.66) thỏỳp hồn coùyùnghộa thọỳng kó so vồùi caùc thổùc n khaùc (tổỡ2.09-2.59). Hóỷsọỳ FGR
cuớa thổùc n 20% chỏỳt bọỹt õổồỡng (2.59) cao nhỏỳt so vồùi tỏỳt caớcaùc nghióỷm thổùc thờ nghióỷm
vaỡsổỷkhaùc bióỷt coùyùnghộa thọỳng kó (p<0.05). Tuy nhión, FGR sai khaùc khọng coùyùnghộa thọỳng kó
giổợa caùc nghióỷm thổùc 27 õóỳn 40% chỏỳt bọỹt õổồỡng (p<0.05) (Baớng 4).

Baớng 5: Hóỷsọỳtióu tọỳn thổùc n (FGR) cuaớcaùBasa giọỳng (Pangasius bocourti ) n
thổùc n coù caùc mổùc chỏỳt bọỹt õổồỡng khaùc nhau sau 35 ngaỡy thờ nghióỷm

Thổùc n thờ nghióỷm (%)
Thổùc n 1 (20% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 2 (27% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 3 (35% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 4 (40% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 5 (64.2% chỏỳt bọỹt õổồỡng)

FGR (1)
2.590.23a
2.130.10b
2.090.05b
2.040.38b
1.660.01c

Caùc giaùtrở õổồỹc bióứu dióựn bồới sọỳtrung bỗnh vaỡõọỹlóỷch chuỏứn

Caùc giaùtrở trong cuỡng mọỹt cọỹt coùcuỡng chổợsọỳmuợ(a,b,c) thỗ khọng coùyùnghộa khaùc bióỷt thọỳng kó ồớmổùc (p<0.05)


9


3.1.3 Thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cồ thóứ caù
Nhỗn chung, haỡm lổồỹng chỏỳt õaỷm vaỡchỏỳt beùo trong cồ thóứ caùtng theo mổùc tng chỏỳt bọỹt
õổồỡng trong thổùc n. Haỡm lổồỹng õaỷm thọ (46.0% tờnh theo troỹng lổồỹng khọ) vaỡchỏỳt beùo
(45.3% troỹng lổồỹng khọ) cuớa caùn thổùc n 46.2% chỏỳt bọỹt õổồỡng thỗ cao nhỏỳt vaỡsai khaùc
coùyù nghộa thọỳng khi so saùnh vồùi caùc nghióỷm thổùc khaùc (p<0.05). Tuy nhión, 2 chố tióu naỡy

(chỏỳt õaỷm vaỡchỏỳt beùo) cuớa caùn thổùc n coùchổùa 27.0 õóỳn 40.0% chỏỳt bọỹt õổồỡng thỗ
khọng thóứ hióỷn sổỷkhaùc bióỷt coùyùnghộa thọỳng kó (p<0.05). Haỡm lổồỹng tro trong cồ thóứ
caùcuợng khọng coùmọỳi tổồng quan vồùi caùc mổùc bọỹt õổồỡng trong thổùc n (Baớng 1.4).

Baớng 6: Thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cuớa caùBasa giọỳng (Pangasius bocourti) n thổùc n
coùchổùa caùc mổùc chỏỳt bọỹt õổồỡng khaùc nhau sau 35 ngaỡy thờ nghióỷm
Thổùc n thờ nghióỷm
Thổùc n 1 (18.4% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 2 (25.4% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 3 (32.4% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 4 (39.4% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
Thổùc n 5 (44.7% chỏỳt bọỹt õổồỡng)
(1) Giaùtrở trung bỗnh cuớa 3 lỏửn lỷp laỷi
Caùc giaùtrở trong cuỡng mọỹt cọỹt coùcuỡng chổợsọỳmuợ(a, b, c, d) thỗ khọng coùsổỷkhaùc bióỷt thọỳng kó ồớmổùc (p<0.05).

3. 2. Thờ nghióỷm 2: aùnh giaùsổỷ aớnh hổồớng cuớa tố lóỷchỏỳt beùo vaỡchỏỳt bọỹt
õổồỡng khaùc nhau trong thổùc n lón tng trổồớng, hióỷu quaớsổớduỷng thổùc
n vaỡthaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cồ thóứ caù basa giọỳng (Pangasius bocourti).
3.2.1 Tng trổồớng vaỡtố lóỷsọỳng cuớa caù
Tố lóỷsọỳng cuớa caùồớcaùc nghióỷm thổùc õóửu 100% sau 28 ngaỡy thờ nghióỷm. Nhỗn chung,
tng trổồớng cuớa caùgiaớm khi nng lổồỹng cuaớchỏỳt beùo trong thổùc n tng quaù33% (trong
phỏửn nng lổồỹng taỷo tổỡchỏỳt bọỹt õổồỡng vaỡchỏỳt beùo). Troỹng lổồỹng cuọỳi (43.2 g/caù)
vaỡtọỳc õọỹtng trổồớng ngaỡy (DWG = 0.81 g/ngaỡy) cuớa caùn thổùc n 2 thỗ cao hồn
coùyùnghộa thọỳng kó so vồùi caùc nghióỷm thổùc khaùc (p<0.05). Tuy nhión, sổỷkhaùc bióỷt vóử
troỹng lổồỹng cuọỳi vaỡDWG khọng coùyù nghộa thọỳng kó (p<0.05) giổợa nhổợng caùn thổùc n
1, 3 vaỡ4. Tuy nhión, caùn thổùc n 5 cho tng troỹng thỏỳp nhỏỳt (Baớng 6 vaỡhỗnh 3).

10

Baớng 7: Troỹng lổồỹng cuọỳi vaỡtọỳc õọỹtng troỹng (DWG) cuaớcaùBasa giọỳng (P. bocourti) n thổùc n
coùcaùc tố lóỷchỏỳt bọỹt õổồỡng vaỡchỏỳt beùo khaùc nhau sau 28 ngaỡy thờ nghióỷm.

Thổùc n thờ nghióỷm
Thổùc n 1 (86% car. + 13% chỏỳt beùo)
Thổùc n 2 (67% car. + 33% chỏỳt beùo)
Thổùc n 3 (54% car. + 46% chỏỳt beùo)
Thổùc n 4 (42% car. + 58% chỏỳt beùo)
Thổùc n 5 (19% car. + 81% chỏỳt beùo)
(1)

Giaùtrở õổồỹc bióứu dióựn bồới sọỳtrung bỗnh vaỡõọỹlóỷch chuỏứn

Nhổợng giaùtrở trong cuỡng mọỹt cọỹt coùcuỡng chổợsọỳmuợ(a,b,c) thỗ khọng coùyùnghộa thọỳng kó ồớmổùc (p<0.05)


45
40
35
19% car. + 81% lipid

30
25
20

15
0

7

14

21

28

Thồỡi gian (ngaỡy)
Hỗnh 3: Troỹng lổồỹng trung bỗnh cuớa caùBasa giọỳng (Pangasius bocourti) n
thổùc n coùtố lóỷ chỏỳt bọỹt õổồỡng vaỡchỏỳt beùo sau 28 ngaỡy thờ
nghióỷm

3.2.2 Hióỷu quaớsổớduỷng thổùc n
Hóỷsọỳtióu tọỳn thổùc n (FGR) tng khi tố lóỷnng lổồỹng chỏỳt beùo trong thổùc n gia tng.
Hóỷsọỳ FGR cuớa thổùc n 2 (1.70) thỏỳp hồn coùyùnghộa thọỳng kó (p<0.05) khi so saùnh vồùi caùc
thổùc n khaùc. HóỷsọỳFGR cuớa thổùc n chổùa 13, 46 vaỡ58% nng lổồỹng chỏỳt beùo tổồng ổùng
lỏửn lổồỹt laỡ 1.98, 2.02 vaỡ2.16 khaùc bióỷt khọng coùyùnghộa thọỳng kó (p<0.05). Hióỷu
quaớsổớduỷng thổùc n keùm nhỏỳt laỡồớthổùc n 5 (19% chỏỳt bọỹt õổồỡng vaỡ81% chỏỳt beùo).

11


Baớng 8: Hóỷsọỳchuyóứn hoùa thổùc n (FGR) cuớa caùBasa giọỳng (Pangasius bocourtti) n thổùc n
coùtố lóỷchỏỳt bọỹt õổồỡng vaỡchỏỳt beùo khaùc nhau sau 28 ngaỡy thờ nghióỷm.

Thổùc n thờ nghióỷm (%)
Thổùc n 1 (86% car. + 13% chỏỳt beùo)
Thổùc n 2 (67% car. + 33% chỏỳt beùo)
Thổùc n 3 (54% car. + 46% chỏỳt beùo)
Thổùc n 4 (42% car. + 58% chỏỳt beùo)
Thổùc n 5 (19% car. + 81% chỏỳt beùo)

Nhổợng giaùtrở trong cuỡng mọỹt cọỹt coùcuỡng chổợsọỳmuợ(a,b,c) thỗ khọng coùyùnghộa thọỳng kó ồớmổùc (p<0.05)

3.2.3 Thaỡnh phỏửn sinh hoùa cồ thóứ caùthờ nghióỷm.
Thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cồ thóứ caùvaỡthổùc n coùtố lóỷchỏỳt bọỹt õổồỡng vaỡchỏỳt beùo khaùc nhau
khọng thóứ hióỷn sổỷtổồng quan nhau. Lổồỹng õaỷm cuớa caùsau thờ nghióỷm (tổỡ42.1 õóỳn 44% troỹng
lổồỹng khọ) cao hồn coùyùnghộa thọỳng kó ồớmổùc (p<0.05) so vồùi trổồùc thờ nghióỷm (35.9% troỹng
lổồỹng khọ), nhổng hoaỡn toaỡn ngổồỹc laỷi õọỳi vồùi chỏỳt beùo (Baớng 9). Lổồỹng chỏỳt beùo cuớa caùn
thổùc n 2 cao hồn coùyùnghộa thọỳng kó (p<0.05) khi so saùnh vồùi caùc nghióỷm thổùc khaùc.
Baớng 9: Thaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cồ thóứ caùBasa giọỳng (Pangasius bocourti) n thổùc n coùcaùc tố lóỷ
chỏỳt bọỹt õổồỡng vaỡchỏỳt beùo khaùc nhau sau 28 ngaỡy thờ nghióỷm (troỹng lổồỹng khọ).

Thổùc n thờ nghióỷm
Caùõỏửu thờ nghióỷm
Caùcuọỳi thờ nghióỷm
Thổùc n 1 (86% car. + 13% chỏỳt beùo)
Thổùc n 2 (67% car. + 33% chỏỳt beùo)
Thổùc n 3 (54% car. + 46% chỏỳt beùo)
Thổùc n 4 (42% car. + 58% chỏỳt beùo)
Thổùc n 5 (19% car. + 81% chỏỳt beùo)
Giaùtrở trong cuỡng mọỹt cọỹt coùcaùc chổợsọỳmuợ(a,b,c) giọỳng nhau thỗ khọng coùyùnghộa thọỳng kó ồớmổùc (p<0.05).

3.3. Thờ nghióỷm 3: Nuọi thổỷc nghióỷm caùBasa trong lọửng sổớduỷng thổùc n
phọỳi chóỳdổỷa theo nhu cỏửu dinh dổồợng cuớa caù
3.3.1 Tng trổồớng caù
Troỹng lổồỹng cuọỳi cuớa caùn thổùc n 3 thỏỳp hồn coùyùnghộa thọỳng kó (p<0.05) so vồùi
thổùc n 1 vaỡ2, tuy nhión giổợa thổùc n 1 vaỡ2 thỗ khaùc bióỷt nhau khọng coùyùnghộa
thọỳng kó (p<0.05). Tng trổồớng cuớa caùn thổùc n 2 laỡtọỳt nhỏỳt. (Baớng 10 vaỡHỗnh 4).

12

Baớng 10: Troỹng lổồỹng cuọỳi vaỡtọỳc õọỹtng trổồớng tuyóỷt õọỳi (DWG) cuớa
caùbasa giọỳng n caùc loaỷi thổùc n khaùc nhau sau 98 ngaỡy thờ nghióỷm.

Thổùc n
Thổùc n 1
Thổùc n 2
Thổùc n 3

160
140
120
100
80
60
40
20
0
0

7
T h ồ iỡ g ian (n g aỡy )

Hỗnh 4: Sinh trổoớng cuớa caùbasa sau 98 ngaỡy nuọi
3.3.2 Hióỷu quaớsổớduỷng thổùc n
Hióỷu quaớsổớduỷng thổùc n thay õọứi theo thổùc n sổớduỷng. Hóỷsọỳtióu tọỳn thổùc n (FGR) cuớa
thổùc n 1 vaỡ2 (35.5 vaỡ37.6% õaỷm) laỡ1.44 vaỡ1.39 thỏỳp hồn coùyùnghộa thọỳng kó (p<0.05) khi so


saùnh vồùi thổùc n 3 (21.7% chỏỳt õaỷm) laỡ(1.81). Chi phờ cho 1kg caùtng troỹng duỡng thổùc n 1 laỡ

thỏỳp nhỏỳt (6.019 õọửng) so vồùi thổùc n 2 (7.638 õọửng) vaỡthổùc n 3 (8.050 õọửng) (Baớng 11).

Baớng 11: Hóỷsọỳthổùc n (FGR) cuớa caùbasa n thổùc n khaùc nhau sau 98 ngaỡy thờ
nghióỷm

Thổùc n
Thổùc n 1
Thổùc n 2
Thổùc n 3
(1) Giaùcuớa caùc nguyón lióỷu mua taỷi chồỹCỏửn Thồ
(2) Giaùmaỡngổồỡi dỏn phaới traớtaỷi nồi nuọi caùtrong lọửng
(3) Giaùcuớa caùnguyón lióỷu maỡngổồỡi dỏn phaới traớtrong trổồỡng hồỹp mua vồùi sọỳlổồỹng lồùn.
Caùc giaùtrở coùchổợsọỳtrón (a, b) giọỳng nhau thỗ sổỷkhaùc nhau khọng coùyùnghộa thọỳng kó ồớmổùc p<0 .05

13


3.3.3 Mồợtờch luợy vaỡthaỡnh phỏửn hoùa hoỹc cồ thóứ caù.
Tố lóỷmồợtờch luợy trong cồ thóứ caùlaỡtióu chuỏứn rỏỳt quan troỹng õóứ xaùc õởnh
giaùcaùthổồng phỏứm. Mọỹt õióửu rỏỳt quan troỹng õaợõổồỹc ghi nhỏỷn laỡcaùn thổùc n 3
cho lổồỹng mồợcao hồn caùn thổùc n 1 vaỡ2, mỷc duỡkhaùc bióỷt khọng coùyùnghộa thọỳng
kó giổợa chuùng (p<0.05). Bón caỷnh haỡm lổồỹng õaỷm cồ thóứ cuớa caùn thổùc n 3 thỏỳp
hồn coùyùnghộa thọỳng kó (p<0.05) so vồùi nhổợng caù n thổùc n coỡn laỷi.

Baớng 12: Lổồỹng mồợtờch luyợvaỡthaỡnh phỏửn hoùa hoỹc caùBasa giọỳng n thổùc
n khaùc nhau sau 98 ngaỡy thờ nghióỷm.
Thổùc n
Thổùc n 1
Thổùc n 2
Thổùc n 3

b
b
a

9.271.18
8.830.38

12.61.48
a
a
b

46.31.48
46.61.56
40.61.44

Giaùtrở coùchổợsọỳtrón giọỳng nhau (a, b) thỗ khaùc nhau khọng coùyùnghộa thọỳng kó ồớmổùc (p<0.05)

4

Thaớo luỏỷn

Thờ nghióỷm 1: Nhu cỏửu vóử chỏỳt bọỹt õổồỡng cuaớcaùõaợõổồỹc baùo caùo qua mọỹt sọỳnghión
cổùu. Nhổợng loaỡi caùnhióỷt õồùi thỗ khọng coùnhu cỏửu vóử chỏỳt bọỹt õổồỡng (National research
council, 1977). Sổỷgiaớm tng trổồớng cuợng nhổ hióỷu quaớsổớduỷng thổùc n cuaớcaùkhi n
ồớnhổợng thổùc n coùmổùc chỏỳt bọỹt õổồỡng cao õaợõổồỹc nhióửu baùo caùo õóử cỏỷp tồùi (Shiau,
1997, Furuichi vaỡYone, 1980; Ellis vaỡReigh, 1991). Anderson (1984) cho bióỳt chỏỳt bọỹt õổồỡng
nhổ laỡnguọửn nng lổồỹng cho caù rọphi (Oreochromis niloticus). Caùnaỡy tng trổồớng tọỳt hồn vồùi
thổùc n chổùa glucose, sucrose, dextrin vaỡtinh bọỹt khi so vồùi caùn thổùc n õọỳi chổùng (khọng
coùchỏỳt bọỹt õổồỡng), vaỡcaùvỏựn tng trổồớng ồớmổùc 40% chỏỳt bọỹt õổồỡng tổỡdextrin.

Trong mọỹt sọỳthờ nghióỷm trón caùhọửi n õọỹng vỏỷt qua thồỡi gian daỡi cho thỏỳy nhổợng caùn
thổùc n coùchổùa lổồỹng chỏỳt bọỹt õổồỡng cao coùtng trổồớng giaớm, nhổng tng lổồỹng glucose
trong gan laỡm chóỳt caù(Phillips vaỡctv., 1984). Phillips vaỡctv. (1984) õaợõóử nghở mổùc bọỹt õổồỡng
cao nhỏỳt trong thổùc n cho loaỡi caùOncorhyn mykiss laỡ12%. Buhler vaỡHalver (1961) õóử nghở
mổùc cao nhỏỳt 20% cho caùOncorhynchus tshawytscha. Ngổồỡi ta cuợng õaợthổỡa nhỏỷn rũng
nhổợng loaỡi caù n õọỹng vỏỷt hỏỳp thuỷlổồỹng bọỹt õổồỡng keùm hồn nhổợng loaỡi caùn thổỷc vỏỷt
(Shimeno vaỡctv., 1978; Cowey vaỡSargent, 1979; Furuichi vaỡYone, 1981).
Theo Shiau (1997), vióỷc sổớduỷng chỏỳt bọỹt õổồỡng cho caùphuỷthuọỹc vaỡo mọỹt sọỳnhỏn tọỳ.Morita
vaỡctv. (1982) ghi nhỏỷn vai troỡchờnh cuớa xồ trong vióỷc sổớduỷng chỏỳt bọỹt õổồỡng ồớcaù, chỏỳt kóỳt
dờnh (CMC) goùp phỏửn laỡm gia tng sinh trổồớng vaỡhióỷu quaớthổùc n. Tung vaỡShiau (1991) õaợ

14


nghiãn cỉïu nh hỉåíng ca nhëp cho àn lãn viãûc sỉídủng cháút bäüt âỉåìng ca cạräphi,
vtháúy ràòng cạàn thỉïc àn 44% cháút bäüt âỉåìng tỉìcạc ngưn khạc nhau (tinh bäüt,
dextrin vglucose) våïi nhëp 6 láưn /ngy cọtrng lỉåüng khạc biãût cọnghéa thäúng kã
(p<0.05) so våïi cạàn 2 láưn trong ngy. Hiãûu qusỉídủng thỉïc àn vâảm têch ly
åínhỉỵng cạàn nhiãưu láưn trong ngy täút hån so våïi nhỉỵng nghiãûm thỉïc khạc.

HãûsäúFGR täút nháút (1.66) åíthỉïc àn cọcháút bäüt âỉåìng cao nháút (46.2%). Anderson
vctv. (1984) bạo cạo hiãûu qusỉídủng thỉïc àn ca cạrä phi tàng khi mỉïc dextrin
trong thỉïc àn gia tàng. Shiau (1997) gii thêch lỉåüng cháút bäüt âỉåìng trong thỉïc àn
âỉåüc sỉídủng cho ngưn nàng lỉåüng trong khi cháút âảm sỉídủng täøng håüp
cháút âảm ca cå thãø. Vç váûy lỉåüng cháút bäüt âỉåìng cao slm gim hãûsäúFGR.
Ci tiãún thỉïc àn cho cạnọi chung vcho cạbasa nọi riãng nhàòm ci thiãûn sinh trỉåíng vcháút
lỉåüng thët lcáưn thiãút. Nghiãn cỉïu ny cho tháúy lỉåüng cháút bäüt âỉåìng trong thỉïc àn tỉång
quan thûn våïi hm lỉåüng måỵcå thãø cạ. Anderson vctv. (1984) bạo cạo hm lỉåüng måỵca cạrä

phi àn thỉïc àn cọcháút bäüt âỉåìng thç cao hån so våïi nhỉỵng cạàn thỉïc àn khäng cọcháút bäüt
âỉåìng. Lỉåüng måỵcao nháút l6-8% trng lỉåüng ty thüc vo kháøu pháưn cháút bäüt âỉåìng.
Phỉång (1996) bạo cạo lỉåüng måíca cạbasa thỉång pháøm (P. bocourti) (khong 1kg/con), cho àn
thỉïc àn chỉïa 44.3% cháút bäüt âỉåìng cọlỉåüng måỵ20-25% trng lỉåüng thán. Lỉåüng måỵ têch
tủcao åínhỉỵng cạàn thỉïc àn chỉïa nhiãưu cháút bäüt âỉåìng cọlldo ngưn nàng lỉåüng däưi do
trong thỉïc àn, nàng lỉåüng âỉåüc chuøn họa tỉìcháút bäüt âỉåìng nãn viãûc cán bàòng giỉỵa âảm
trong thỉïc àn vnàng lỉåüng gim, âiãưu náưy dáùn âãún lỉåüng âảm trong têch ly trãn mäüt âån vë
âảm cho àn cao (Anderson vctv. 1984). Trong thỉûc tãú, cháút lỉåüng ca cạlmäüt nhán täúráút quan
trng âãø xạc âënh giạc. Giạca cạbasa thỉång pháøm sgim ty vo mỉïc âäügia tàng lỉåüng
måỵtêch ly trong cå thãø cạ(Cỉåìng vHiãúu, 1996).
Thê nghiãûm 2: Tè lãûgiỉỵa âảm vnàng lỉång trong thỉïc àn lmäüt úu täúráút quan trng nh
hỉåíng âãún tàng trng, hiãûu quthỉïc àn, thnh pháưn họa hc ca cạàn thỉïc àn häùn håüp (Ellis
vReigh, 1991). Tuy nhiãn, sỉûsỉídủng nàng lỉåüng tỉìcháút bäüt âỉåìng hồûc cháút bẹo thç khạc
nhau theo loi cạ. Akand vctv. (1991) cho biãút cạHeteropneustes fossilis sỉídủng cháút bẹo täút hån
lcháút bäüt âỉåìng. Trong nghiãn cỉïu ca chụng täi thç cạbasa giäúng sỉídủng täút chai loải
cháút bäüt âỉåìng vcháút bẹo nhỉ lngưn nàng lỉåüng. Thỉïc àn cọchỉïa 67% nàng lỉåüng cháút
bäüt âỉåìng (35.5% cháút bäüt âỉåìng trong thỉïc àn) v33% nàng lỉåüng cháút bẹo (7.7% cháút bẹo
trong thỉïc àn) cho cạtàng trỉåíng täút nháút. Tuy nhiãn, tàng trỉåíng ca cạgim âäúi våïi cạc thỉïc àn
cọcháút bẹo tỉì11.3% (Thỉïc àn 3) âãún 20.8% (Thỉïc àn 5), vâiãưu ny cọlldo lỉåüng cháút bẹo
trong thỉïc àn quạcao. Nhỉỵng nghiãn cỉïu trỉåïc âáy trãn cạIctalurus punctatus (Dupree 1969; Stickney
1984), Oncorhynchus mykiss (Watanabe vctv. 1979; vReinitz v

15


Hitzel 1980) vSciaenops ocellatus (Williams vRobinson 1988; Ellis vReigh, 1991) chè ra ràòng thnh
pháưn cháút bẹo tỉì6-11% cho tàng trng täúi ỉu vhiãûu qusỉídủng thỉïc àn täút nháút.
Tuy nhiãn, Wilson vMoreau (1996) ghi nháûn ràòng cạnheo M(Ictalurus punctatus) sinh trỉåíng täút våïi
giåïi hản räüng ca tè lãûcháút bẹo. Cháút bẹo trong thỉïc àn cäng nghiãûp cho cạnheo Mtỉì5 âãún
6%. Tàng trỉåíng vhiãûu qusỉídủng thỉïc àn kẹm khi lỉåüng cháút bẹo cao cng âỉåüc Akand

vctv. (1991) bạo cạo trãn loi Heteropneustes fossilis; Anward vJafri (1995) trãn Clarias batrachus;
vDupree (1969) vAndrews vctv. (1978) trãn loi I. punctatus. Våïi H. fossilis, tàng trỉåíng gim do
hm lỉåüng cháút bẹo cao cọldo gim sỉûâäưng họa bẹo hồûc do khäng cán bàòng giỉỵa tè
lãûcháút âảm vcháút bẹo (Anward vJafri, 1995). De Silva vctv. (1991) cng ghi nháûn lsỉûtàng
trỉåíng ca cạrä phi âkhäng tàng khi lỉåüng cháút bẹo trong thỉïc àn vỉåüt qua tè lãûtäúi ỉu giỉỵa
âảm vcháút bẹo åímäüt chỉìng mủc cháút âënh. Theo Garling v Wilson (1977), täúc âäütàng trỉåíng
ca cạI. punctatus giai âoản giäúng gim khi so sạnh giỉỵa cạ àn thỉïc àn cng lỉåüng âảm, nàng
lỉåüng nhỉng khäng cọdextrin våïi cạàn thỉïc àn cọchỉïa dextrin. Trong thê nghiãûm náưy, cạàn thỉïc
àn 1 (chỉïa 2.9% cháút bẹo) vthỉïc àn 5 (10.8% cháút bäüt âỉåìng) tàng trỉng cháûm cọldo khäng
cán bàòng lỉåüng cháút bäüt âỉåìng vcháút bẹo. Anward vJafri (1995) ghi nháûn åíloi H. fossilis, tè
lãûgiỉỵa cháút bäüt âỉåìng vcháút bẹo l5 cho tàng trng vcháút âảm têch ly cao. Garling
vWilson (1977) bạo cạo vãư tàng trng cao nháút ca cạI. punctatus åítè lãûcháút bäüt âỉåìng
vcháút bẹo thêch håüp trong thỉïc àn. Tè lãûcháút bäüt âỉåìng : cháút bẹo thêch håüp cho cạbasa
l2:1 vlỉåüng cháút bẹo vcháút bäüt âỉåìng trong thỉïc àn khäng vỉåüt quạ35.4% v7.70% trong
thỉïc àn. Kãút quca thê nghiãûm cng âchè ra âỉåüc nàng lỉåüng thêch håüp trong thỉïc àn cho
cạPangasius cọthãø l4.02 Kcal/g.

Hiãûu qusỉídủng thỉïc àn gim khi kháøu pháưn cháút bẹo trong thỉïc àn tàng.
Hãûsäúchuøn họa thỉïc àn täút nháút åíthỉïc àn 2. Tuy nhiãn, hiãûu qusỉídủng
thỉïc àn trong thê nghiãûm ny thç ph håüp våïi cạc nghiãn cỉïu trãn cạH. fossilis
(Akand vctv. 1989 v1991) vClarias batrachus (Hasan vctv., 1989).
Hm lỉåüng cháút âảm vcháút bẹo ca cå thãø cạkhäng thãø hiãûn mäúi tỉång quan
våïi thỉïc àn cọ chỉïa cạc tè lãûcháút bäüt âỉåìng/cháút bẹo khạc nhau. Hm lỉåüng
cháút âảm ca cạkhi kãút thục thê nghiãûm cao hån so våïi cạâáưu thê nghiãûm, trong khi
hm lỉåüng cháút bẹo trong cå thãø cạthç ngỉåüc lải. Nhiãưu nghiãn cỉïu cho tháúy khi
hm lỉåüng cháút bẹo trong thỉïc àn tàng thç lỉåüng cháút bẹo trong cå thãø cạcng
stàng (Anward vJafri (1995), Lee vPutman 1973), Anward v Jafri (1995),.. .
Thê nghiãûm 3: Cạbasa àn thỉïc àn tỉûchãú(thỉïc àn 3) tàng trỉåíng cháûm hån so våïi tiãưm nàng ca
nọ, vâiãưu náưy cho tháúy váún âãư cháút lỉåüng vtè lãûcho àn lráút quan trng. Theo Phỉång
(1999) thç thỉïc àn cọhm lỉåüng âảm tháúp (22%) dng cho cạcng trng lỉåüng àn våïi tè lãûcho

16


n laỡ5-6% troỹng lổồỹng thỏn õaỷt tọỳc dọỹtng trổồớng tuyóỷt õọỳi 1.13g cao hồn so vồùi 0.33g cuớa thờ
nghióỷm nỏửy cuỡng lổồỹng õaỷm nhổng tố lóỷcho n thỏỳp hồn (1.78%). Tuy nhión, thổùc n 1 vaỡ2 (õỷt
bióỷt nhỏỳt laỡthổùc n 1) coùchỏỳt lổồỹng thoớa maợn nhu cỏửu cuớa caù, duỡcho n tố lóỷthỏỳp hồn so vồùi
yóu mổùc õóử nghở 6% (Phổồng 1999) nhổng caùvỏựn tng trổồớng cuợng rỏỳt tọỳt.
Trong nuọi caùbasa lọửng, vióỷc nỏng cao tng trổồớng cuớa caùseợlaỡm giaớm thồỡi gian cuớa voỡng saớn
xuỏỳt. Hióỷn taỷi, õóứ hoaỡn thaỡnh mọỹt voỡng saớn xuỏỳt tổỡcaùgiọỳng nhoớõóỳn kờch cồớthổồng phỏứm
(1.2-1.4kg) khoaớng 17-18 thaùng nóỳu duỡng thổùc n õởa phổồng (giọỳng thổùc n 3), trong õoù, giai
õoaỷn ổồng (tổỡ15-100g) laỡ5-6 thaùng vaỡgiai õoaỷn nuọi thởt (tổỡ0.1 kg õóỳn 1.2-1.4 kg) laỡ12-14 thaùng
(Phổồng 1998 vaỡCacot, 1994). Kóỳt quaớcuớa nghión cổùu nỏửy cho thỏỳy tng trổồớng cuớa caù tổỡ15130g vồùi thổùc n 1 vaỡ2 laỡ3 thaùng. Coùthóứ cho rũng vồùi chỏỳt lổồỹng thổùc n tổồng tổỷthổùc n 1
vaỡ2 thỗ chu kyỡnuọi caùthởt coùthóứ tổỡ8-9 thaùng, vaỡmọỹt voỡng nuọi gọửm ổồng vaỡnuọi thởt coùthóứ kóỳt
thuùc trong thồỡi gian 11-13 thaùng. Noùi khaùc õi cổùmọựi chu kyỡsaớn xuỏỳt bũng thổùc n tổỷchóỳ(thổùc
n 1) thi coùthóứ thổỷc hióỷn õổồỹc 1.5 chu kyỡbũng thổùc n tọỳt (thổùc n 1 vaỡ2)..

Hóỷsọỳtióu tọỳn thổùc n (FGR) tổỡ1.39-1.44 cuớa thổùc n coùchỏỳt õaỷm cao (thổùc n 1 vaỡ2)
thỗ cao trong thờ nghióỷm naỡy. FGR trong thờ nghióỷm vóử nhu cỏửu chỏỳt õaỷm cuớa Phổồng
(1999) chố khoaớng 1.01-1.33 cho thổùc n chổùa 32% chỏỳt õaỷm vồùi khỏứu phỏửn n aùp
duỷng laỡlaỡ3% vaỡ6%. FGR cao coùleợlaỡdo lổồỹng thổùc n dổ thổỡa trong thờ nghióỷm. Rỏỳt
cỏửn thióỳt õóứ giaớm lổồỹng dổ thổỡa naỡy bũng caùch caới tióỳn caùch cho n.
Giaùthổùc n õóứ õaỷt õổồỹc 1 kg caùtng troỹng cuợng laỡmọỹt yóỳu tọỳrỏỳt quan troỹng trong vióỷc nuọi
caù basa thổồng phỏứm trong lọửng. Hióỷn taỷi, trong õióửu kióỷn thổỷc tóỳsaớn xuỏỳt thỗ giaùcuớa 1kg
caùlaỡ 8.050 õọửng (Phổồng 1999). Sổỷkhaùc nhau cuớa giaù1 kg caùtng troỹng giổợa thổùc n 1 (6.019
õọửng) vaỡthổùc n 3 (8.050 õọửng) laỡdo sổỷkhaùc nhau cuớa hóỷsọỳFGR (1.44 cho thổùc n 1 vaỡ1.81 cho
thổùc n 3). Thổùc n 3 giaùcao coùleợchuớyóỳu laỡdo sổớduỷng nguyón lióỷu caùtaỷp.

Thổớtờnh rọỹng ra vóử mỷt hióỷu quaớkinh tóỳkhi caới tióỳn thổùc n, nóỳu chỏỳp nhỏỷn thổùc
n 1 thỗ nhổợng họỹnuọi caùseợtng thóm nguọửn lồỹi nhuỏỷn laỡ2.031 õ/kg hay 2.031.000 õ/tỏỳn

caù. Ngoaỡi ra, sổỷthu ngừn laỷi chu kyỡsaớn xuỏỳt cuợng laỡm giaớm chi phờ nhỏn cọng.

5. Kóỳt luỏỷn vaỡõóử xuỏỳt
1.

Caùbasa giọỳng (P. bocourti) (khọỳi lổồỹng 32g), cho n thổùc n 35% chỏỳt õaỷm chổùa caùc
mổùc chỏỳt bọỹt õổồỡng (dextrin) trong thổùc n tổỡ20 õóỳn 46.2% tổồng õổồng tọứng nng
lổồỹng cuớa thổùc n tổỡ3.35 õóỳn 4.47 Kcal/g sinh trổồớng tng theo sổỷgia tng cuớa haỡm
lổồỹng chỏỳt bọỹt õổồỡng. Sinh trổồớng cuớa caùvỏựn tng ồớmổùc chỏỳt bọỹt õổồỡng laỡ46.2%.

17


2.

Khnàng sỉídủng ngưn nàng lỉåüng khäng âảm cao ca cạbasa cọnghéa
trong sn xút thỉïc àn nhỉ gim giạthnh. Hån nỉỵa, ngưn cháút bäüt
âỉåìng (gảo, táúm vcạm) ráút phong phụåíÂäưng Bàòng Säng Cỉíu Long.

3.

Cháút bäüt âỉåìng vcháút bẹo cọthãø phäúi träün âãø cung cáúp ngưn nàng lỉåüng cho cạvgiỉỵ
cháút âảm cho sinh trỉåíng. Thỉïc àn cọnàng lỉåüng gäưm 2/3 cháút bäüt âỉåìng v1/3 cháút bẹo
hồûc 35.5% cháút bäüt âỉåìng v7.7% cháút bẹo trong thỉïc àn hay nọi chung khong 4.5 pháưn cháút
bäüt âỉåìng v1 pháưn cháút bẹo cho sinh trỉåíng vhiãûu qusỉídủng thỉïc àn täút.

4.

Tàng trỉåíng ca cạgia tàng våïi thỉïc àn täút hånvtè lãûcho àn phhåüp. Dng thỉïc
àn täút (khong 35%) vtè lãûcho àn 3.0-3.5% trng lỉåüng cå thãø cọthãø rụt ngàõn

chu ksn xút (gäưm ỉång vni thët) tỉì18-20 thạng xúng 11-13 thạng. Hay nọi
khạc âi, chu kni cạthët cọthãø gim tỉì12-14 thạng xúng 8-9 thạng. Ngoi ra, låüi
nhûn cọthãø tàng lãn 2.031.000 â/táún cạso våïi cạnäi bàòng thỉïc àn tỉûchãú.

6.

Âãư xút

1.

Tiãúp tủc hon thnh cạc nghiãn cỉïu vãư nhu cáưu dinh dỉåỵng vngun liãûu lm thỉïc
àn cho cạbasa âãø bäø sung kiãún thỉïc cho cạc nghiãn cỉïu vãư cäng nghãûsn xút thỉïc
àn viãn cho cạPangasus. Nhỉỵng nghiãn cỉïu nãn hỉåïng vãư (1) sỉûcán bàòng vãư cháút
âảm vcháút bäüt âỉåìng trong thỉïc àn sao cho tàng trỉåíng ca cạtäúi ỉu vgiạcạtháúp;
v(2) kthût cho àn thỉïc àn viãn (táưn säúvthåìi gian cho àn) trong âiãưu kiãûn thỉïc tãú.

2.

Thỉïc àn truưn thäúng ââỉåüc ngỉåìi dán sỉídủng trong mäüt thåìi gian di vç váûy cáưn cọthåìi
gian âãø thay âäøi hay chuøn âäøi sang sỉídủng thỉïc àn viãn, cáưn phi chỉïng minh ngỉåìi

dán tháúy sỉídủng thỉïc àn viãn shiãûu quhån. Vç váûy, thỉínghiãûm vãư
ni cạtrong läưng tải âëa phỉång våïi thỉïc àn viãn cáưn âỉåüc tiãún hnh.

Ti liãûu tham kho
1. Akand, A.M., M.I. Mia and M.M. Haque. 1989. Effects of dietary protein level on

growth, food conversion and body composition of chingi (Heteropneustes fossilis Bloch).
Aquaculture 77: 175-180.
2. Akand, A.M., M.R. Hassan and M.A.B. Habib. 1991. Utilization of carbohydrate and lipid

as dietary energy sources by stinging catfish, (Heteropneustes fossilis Bloch), p: 93-100.
In: De Silva (ed.). Fish nutrition research in Asia. Proceedings of the Fourth Asian Fish
Nutrition Workshop. Asian Fish. Soc. Spec. Publ. 5, 205 p. Asian Fisheries Society,
Manila, Philippines.
3. Anderson, J., A.J. Jackson, A.J., Matty and B.S., Capper. 1984. Effects of dietary
carbohydrate and fiber on Tilapia Oreochromis niloticus (Linn.). Aquaculture, 37: 303314.
18


4. Andrews, J.W., M.W. Murray and J.M. Davis. 1978. The influence of dietary fat level and

5.

6.
7.
8.

9.
10.

11.

12.
13.
14.

15.
16.
17.

18.

19

environmental temperature on digestible energy and absorbability of animal fat in catfish
diets. Journal of Nutrition 108: 749-752.
Anward, F. and A.K. Jafri. 1995. Effects of varying dietary lipid level growth, feed
conversion, nutrient retention and carcass composition of fingerling catfish
(Heteropneustes fossilis). Asian Fisheries Science 8 (1995): 55-62.
Buhler, D.R. and J.E., Halver. 1961. Nutrition of Salmonid fishes. IX. Carbohydrate
requirements of chinook salmond, J. Nut. 74, 307-318.
Cowey, C.B., and J.R., Sargent, 1979. Nutrition. In: W.S. Hoar, D.J. Randall and J.R. Brett
(Eds.). Fish physiology, Vol. VIII. Academic Press, New York, NY, pp.1-69.
De Silva, S.S., R.M. Gunasekera and K.F. Shim. 1991. Interaction of varying dietary
protein and lipid levels in young red Tilapia: evidence of protein sparing. Aquaculture 95:
305-318.
Dupree, H.K. 1969. Influence of corn oil and beef tallow on growth of channel catfish.
United State Bureau of sport and fisheries wildlife technical paper 27, 13 pp.
Ellis, S.C. and R.C., Reigh. 1991. Effects of dietary lipid and carbohydrate levels on
growth and body composition of juvenile red drum (Sciaenops ocellatus). Aquaculture, 97:
383-394.
Furuichi, H.J. and Y. Yone. 1980. Effects of dietary dextrin levels on growth and feed and
feed efficiency, the chemical composition of liver and dorsal muscle and absorption of
dietary protein and dextrin in fishes. Bull. Jpn. Soc. Sci. Fish., 46: 225-229.
Furuichi, H.J. and Y. Yone. 1981. Change of blood sugar and plasma insulin levels of
fishes in glucose tolerance test. Bull. Jpn. Soc. Sci. Fish., 47: 761-764.
Garling, D.L. Jr. and R.P., Wilson. 1977. Effects of dietary carbohydrate to lipid ratios on
growth and body composition of fingerling channel catfish. Progress. Fish-Cult. 39, 43-47.
Hasan, M.R., M.G. Alam and M.A., Islam. 1989. Evaluation of some indigenous
ingredients as dietary protein sources for the catfish (Clarias batrachus, Linnaeus) fry. In:

Huisman, E.A., N. Zonneveld and A.H.M. Bouwmans (eds.). Aquaculture research in Asia:
Management Techniques and Nutrition. Wageningen, Pudoc Press, pp. 125-137.
Hieu, V.V and C.D., Cuong. 1996. Efficiency of improved feed for Pangasius bocourti
culture in cages. Thesis of BSc. degree, Cantho University (in Vietnamese).
Lee, D.J. and G.B. Putnam. 1973. The response of rainbow trout to varying protein/energy
ratios in a test diet. Journal of Nutrition 103: 916-922.
National Research Council – National Academy of Sciences. 1977. Nutrient Requirements
of warmwater fish. Nutrient requirements of domestic animal series. Washington, DC, 78
pp.
Phillips, A.M., A.V. Tunison and D.R. Brockway. 1984. The utilization of carbohydrates
by trout. Fish. Res. Bull. (NY Cons. Dept.), No. 11, 44pp.


19. Phillips, A.M., A.V., Tunison and D.R., Brockway. 1984. The utilization of carbohydrates

by trout. Fish. Res. Bull. (NY Cons. Dept.), No. 11, 44pp.
20. Phuong, N.T. (1996). On-farm prepared feed and feeding regimes for the Pangasius catfish
(Pangasius bocourti) cultured in cages in the Mekong River in Vietnam. Paper presented
at the EIFAC workshop on Fish and Crustacean Nutrition Methodology and Research for
Semi-Intensive Pond-Based Farming Systems. 3-5 April, 1996, Szarvas, Hungary.
(Abstract)
21. Reinitz, G. and F. Hitzel, 1980. Formulation of practical diets for rainbow trout based on
22.
23.

24.
25.

26.

27.

28.

desired performance and body composition. Aquaculture 19: 243-252.
Shiau, S.Y. 1997. Utilization of carbohydrate in warmwater fish – with particular reference
to Tilapia, Oreochromis niloticus x O. aureus. Aquaculture 151, 79-96.
Shimeno, S., H. Hosokawa, and M. Takeda. 1978. The important of carbohydrate in the
diet of a carnivorous fish. In: K. Tiens and J. Halver (Eds.), World symposium on finfish
nutrition and fish food technology, I. Hamburg, 1978. Heeneman, Berlin, pp. 127-143.
Stickney R.R. 1984. Lipids. In: Nutrition and feeding of channel catfish (revised) (eds.)
E.H. Robinson and T.T. Lovell), 99. 17-20. Southern Cooperative Series Bulletin No. 296.
Watanabe, T., T., Takeuchi and C. Ogino. 1979. Studies on the sparing effect of lipids on
dietary protein in rainbow trout (Salmo gairdneri). In: Fish nutrition and feed technology,
Vol. 1 (eds.) J.E, Halver and K. Tiews), pp. 113-125. Heenemann, Berlin.
Williams, C.D. and E.H., and Robinson. 1988. Response of red trum to various protein and
energy supplies on carcass composition of carp (Cyprinus carpio L.). Aquaculture 36: 3748.
Wilson R.P., Y. Moreau. 1996. Nutrition requirements of catfish (Siluroidei). In: The
biology and cultrue of catfishes. M., Legendre, J.P., Proteau (eds.). Aquat. Living Resour.,
1996. Vol. 9, Hors serie, 103-111.
Phuong, N.T and T.T. T. Hien (1999). Effects of feeding levels on the growth and feed
conversion efficiency of Pangasius bocourti fingerlings. Proceedings of the mid-term
workshop of the Catfish Asia project (in press).