Chất lượng nguồn nhân lực ở tỉnh kon tum trong sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
--------------------------

HOÀNG THỊ THƠI

CHẤT LƢỢNG NGUỒN NHÂN LỰC Ở TỈNH KON TUM
TRONG SỰ NGHIỆP CÔNG NGHIỆP HÓA - HIỆN ĐẠI HÓA

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH XÃ HỘI HỌC
Mã số: 60 31 03 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. HOÀNG BÁ THỊNH

Hà Nội – 2014


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực. Luận văn có sự kế thừa
các công trình nghiên cứu của những người đi trước, trên cơ sở đó tác giả luận
văn bổ sung thêm những tư liệu mới và chưa được công bố trong bất kỳ công
trình nào.

Hà Nội, tháng 11 năm 2014
Tác giả Luận văn

Hoàng Thị Thơi


LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu này. Để tôi có thể đạt được
các mục tiêu và kết quả nhất định trong đề tài nghiên cứu của mình, tôi đã
nhận được sự chia sẻ, hỗ trợ, giúp đỡ và hướng dẫn tận tình của giảng viên
hướng dẫn PGS.TS. Hoàng Bá Thịnh, cùng sự hợp tác giúp đỡ của tập thể cán
bộ, công chức, viên chức, người lao động tại phường Duy Tân, xã Đăk Cấm
thuộc TP. Kon Tum, tỉnh Kon Tum. Luận văn đã kế thừa đề tài "Đô thị hóa
và quản lý quá trình đô thị hóa trong phát triển bền vững vùng Tây Nguyên",
Mã số TN3/X15 thuộc Chương trình Tây Nguyên 3. Vì vậy, nhân dịp này tôi
xin chân thành gửi lời cảm ơn tới giảng viên hướng dẫn PGS.TS. Hoàng Bá
Thịnh, cùng tập thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại tỉnh Kon
Tum, đã tạo điều kiện hướng dẫn, hỗ trợ, giúp đỡ tận tình cho tôi hoàn thành
công trình nghiên cứu một cách thuận lợi nhất.
Trong phạm vi của công trình nghiên cứu này, cũng như bản thân tác
giả còn hạn hẹp về kinh nghiệm. Vì vậy, chắc chắn trong nghiên cứu này
không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi mong nhận được sự giúp đỡ, đóng góp
ý kiến của quý thầy cô giáo và toàn thể bạn đọc.
Chân thành cảm ơn !
Hà Nội, tháng 11 năm 2014
Học viên

Hoàng Thị Thơi



DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
1.
2.
3.
4.

5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.

Cao đẳng
Công nghiệpo
Công nghiệp hóa - hiện đại hóa
Cơ sở vật chất
Cơ sở vật chất – kỹ thuật
Dân số

Dân tộc thiểu số
Dịch vụ
Đại học
Đào tạo nghề
Đầu tư trực tiếp nước ngoài
Đơn vị tính
Giáo dục – Đào tạo
Kinh tế - xã hội
Khu công nghiệp
Lao động - Thương binh và Xã hội
Lực lượng lao động
Ngân sách nhà nước
Nông nghiệp
Năng suất lao động
Tổng thu nhập quốc nội
Trung học cơ sở
Trung học phổ thông
Trung cấp chuyên nghiệp
Ủy ban nhân dân
Tổ chức phi Chính phủ
Hỗ trợ phát triển chính thức

CĐ
CN
CNH-HĐH
CSVC
CSVC-KT
DS
DTTS
DV

ĐH
ĐTN
FDI
ĐVT
GD-ĐT
KT-XH
KCN
LĐ-TB&XH
LLLĐ
NSNN
NN
NSLĐ
GDP
THCS
THPT
TCCN
UBND
NGO
ODA


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Quy mô dân số tỉnh Kon Tum giai đoạn 2009 – 2013
Bảng 2.2. Lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên phân theo giới tính và phân
theo thành thị, nông thôn tỉnh Kon Tum
Bảng 2.3. Trình độ học vấn nguồn nhân lực theo giới tính tại địa bàn điều tra
Bảng 2.4. Trình độ chuyên môn kỹ thuật nguồn nhân lực theo giới tính tại địa
bàn điều tra
Bảng 2.5. Nghề nghiệp theo giới tính của đối tượng điều tra
Bảng 2.6. Lao động từ 15 tuổi trở lên phân theo nghề nghiệp và theo vị thế việc làm

Bảng 2.7. Trình độ học vấn của nguồn nhân lực theo địa bàn điều tra
Bảng 2.8. Trình độ chuyên môn kỹ thuật của nguồn nhân lực theo địa bàn điều tra
Bảng 2.9. Nghề nghiệp theo địa bàn điều tra
Bảng 2.10. Tiền lương, thưởng của các doanh nghiệp năm 2009
Bảng 2.11. Tình trạng sức khỏe của người lao động tỉnh Kon Tum và các tỉnh điều tra
Bảng 2.12. Trạng thái hoạt động của nhân lực


DANH MỤC CÁC BIỂU
Biểu đồ 2.1. Dân số và dân số trong độ tuổi lao động của tỉnh Kon Tum chia
theo độ tuổi năm 2009
Biểu đồ 2.2. Dân số từ 5 tuổi trở lên đã thôi học chia theo bậc học cao nhất
Biểu đồ 2.3. Dân số từ 5 tuổi trở lên đang đi học chia theo bậc học cao nhất
Bảng 2.4. Tỷ lệ lao động qua đào tạo và tỷ lệ thất nghiệp giai đoạn 2009-2013
Biểu đồ 2.5. Cơ cấu lao động theo trình độ chuyên môn - kỹ thuật năm 2010
Biểu 2.6. Tham gia khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế của người lao động
Biểu 2.7. Mức độ lo ngại trước các vấn đề hiện nay
Biểu đồ 2.8. Số lượng và cơ cấu trạng thái việc làm theo các ngành
Biểu đồ 2.9. Tỷ trọng đóng góp vào GDP (theo giá so sánh) và tỷ trọng lao
động của các ngành
Biểu đồ 2.10: Số thí sinh cử đi đào tạo cử tuyển giai đoạn 1999-2010
Biểu đồ 2.11: Kết quả đào tạo nghề cho lao động nông thôn giai đoạn 2004-2010


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ............................................................................................. Error! Bookmark not defi

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................ Error! Bookmark not defin

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu .................................................... Error! Bookmark not defin

3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn ......................................... Error! Bookmark not defin

4. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................... Error! Bookmark not defin

5. Đối tƣợng, khách thể, phạm vi nghiên cứu của luận văn ........... Error! Bookmark not defin

6. Câu hỏi nghiên cứu ........................................................................ Error! Bookmark not defin

7. Giả thuyết nghiên cứu .................................................................... Error! Bookmark not defin

8. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................... Error! Bookmark not defin

9. Khung phân tích ............................................................................. Error! Bookmark not defin

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ............................. Error! Bookmark not defin

1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN ........................................................................ Error! Bookmark not defin

1.1.1. Khái niệm công cụ ..................................................................... Error! Bookmark not defin

1.1.1.1 Khái niệm nguồn nhân lực (Nguồn lực con người) .............. Error! Bookmark not defin

1.1.1.2. Khái niệm công nghiệp hóa, hiện đại hóa ............................ Error! Bookmark not defin

1.1.1.3. Khái niệm lao động ................................................................ Error! Bookmark not defin

1.1.1.4. Khái niệm việc làm ................................................................. Error! Bookmark not defin

1.1.1.5. Khái niệm chất lượng nguồn nhân lực trong CNH- HĐH .. Error! Bookmark not defin

1.1.2. Hệ thống các lý thuyết ............................................................... Error! Bookmark not defin

1.1.2.1. Lý thuyết cấu trúc chức năng ................................................ Error! Bookmark not defin

1.1.2.2. Lý thuyết biến đổi xã hội ........................................................ Error! Bookmark not defin

1.1.2.3. Lý thuyết xung đột .................................................................. Error! Bookmark not defi
1.2.3. Quan điểm, Chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển nguồn nhân

lực ......................................................................................................... Error! Bookmark not defin

1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN ................................................................... Error! Bookmark not defin

1.2.1. Tổng quan về địa bàn nghiên cứu ............................................ Error! Bookmark not defin

1.2.1.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu ............................................... Error! Bookmark not defin

1.2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội ...................................................... Error! Bookmark not defin

1.2.2. Hiện trạng các lĩnh vực ngành nghề tại tỉnh Kon Tum .......... Error! Bookmark not defin

1


1.2.2.1. Lĩnh vực Giáo dục - đào tạo .................................................. Error! Bookmark not defin

1.2.2.2. Lĩnh vực Y tế .......................................................................... Error! Bookmark not defin

1.2.2.3. Lĩnh vực dạy nghề .................................................................. Error! Bookmark not defin
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG NGUỒN NHÂN LỰC TỈNH KON

TUM TRONG THỜI KỲ CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA Error! Bookmark not de

2.1. Quy mô và cơ cấu nguồn nhân lực ............................................ Error! Bookmark not defin

2.1.1. Quy mô nguồn nhân lực ........................................................... Error! Bookmark not defin

2.1.2. Cơ cấu nguồn nhân lực ............................................................ Error! Bookmark not defin

2.1.2.1. Cơ cấu nhân lực theo giới tính .............................................. Error! Bookmark not defin

2.1.2.2. Cơ cấu nhân lực theo nhóm tuổi ........................................... Error! Bookmark not defin

2.1.2.3. Cơ cấu nhân lực theo việc làm, nghề nghiệp ........................ Error! Bookmark not defin

2.1.2.4. Cơ cấu nhân lực địa bàn điều tra .......................................... Error! Bookmark not defin

2.2. Chất lƣợng nguồn nhân lực ........................................................ Error! Bookmark not defin

2.2.1. Trí lực của người lao động ....................................................... Error! Bookmark not defin

2.2.1.1. Trình độ học vấn của nguồn nhân lực ................................. Error! Bookmark not defin

2.2.1.2. Trình độ chuyên môn - kỹ thuật của nguồn nhân lực ......... Error! Bookmark not defin

2.2.2. Thể lực của người lao động ...................................................... Error! Bookmark not defin

2.2.2.1. Thu nhập của người lao động ............................................... Error! Bookmark not defin

2.2.2.2. Tình trạng sức khỏe và tiếp cận với dịch vụ y tế chăm sóc sức khỏe Error! Bookmark not de

2.2.3. Tâm lực của nguồn nhân lực ................................................... Error! Bookmark not defin

2.2.3.1. Đặc điểm tâm lý - xã hội và những kỹ năng mềm của nhân lực Error! Bookmark not d

2.2.3.2. Mức độ lo ngại trước các vấn đề xã hội hiện nay ................ Error! Bookmark not defin

2.3. Sử dụng chất lƣợng nguồn nhân lực của tỉnh Kon Tum ......... Error! Bookmark not defin

2.3.1. Thực trạng về lực lượng lao động đang làm việc .................... Error! Bookmark not defin

2.3.2. Lực lượng lao động trong cơ cấu ngành kinh tế ..................... Error! Bookmark not defin
2.3.3. Đánh giá, phân tích trong những nhóm ngành, nghề có sự thiếu hụt và dư

thừa lao động ....................................................................................... Error! Bookmark not defin
2.3.4. Tương quan giữa biến động quy mô nhân lực với phát triển sản xuất, dịch

vụ .......................................................................................................... Error! Bookmark not defi

2.4. Những yếu tố ảnh hƣởng tới chất lƣợng nguồn nhân lực của tỉnh Kon Tum Error! Bookmark no

2


2.4.1. Những nhân tố bên ngoài ......................................................... Error! Bookmark not defin

2.4.1.1. Hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa ......................................... Error! Bookmark not defin

2.4.1.2. Phát triển khoa học - công nghệ và hình thành nền kinh tế tri thức Error! Bookmark no

2.4.2. Những nhân tố bên trong ......................................................... Error! Bookmark not defin

2.4.2.1. Công tác đào tạo nguồn nhân lực của tỉnh Kon Tum .......... Error! Bookmark not defin

2.4.2.2. Hệ thống quản lý, cơ chế, chính sách phát triển nhân lực .. Error! Bookmark not defin

2.4.2.3 Một số yếu tố khác ................................................................... Error! Bookmark not defin
2.5. Đánh giá chất lƣợng nguồn nhân lực hiện nay của tỉnh Kon Tum Error! Bookmark not

2.5.2. Những điểm yếu ........................................................................ Error! Bookmark not defi

KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ ................................................................. Error! Bookmark not defin
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. 4

3


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ tỉnh Kon Tum lần thứ XIV
2. Chính phủ, 2010, Báo cáo về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thành
lập trường, đầu tư và đảm bảo chất lượng đào tạo trong giáo dục ĐH.
3. Nguyễn Thị Cành, 2004, Các mô hình tăng trưởng và dự báo kinh tế: lý
thuyết và thực nghiệm, ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh.
4. Cục Thống kê Kon Tum, Niêm giám thống kê 1991-2013.
5. Cục Thống kê Kon Tum, Kết quả Tổng điều tra Dân số và Nhà ở năm 2009
6. Đề tài "Đô thị hóa và quản lý quá trình đô thị hóa trong phát triển bền
vững vùng Tây Nguyên", mã số TN3/X15; PGS.TS. Hoàng Bá Thịnh làm
Chủ nhiệm đề tài

7. Dự thảo QH tổng thể phát triển kinh tế xã hội tỉnh Kon Tum giai đoạn
2011-2020, định hướng đến năm 2025.
8. Dương Anh Hoàng (2012), Phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp
hoá, hiện đại hoá ở Thành phố Đà Nẵng, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
9. Đề án phát triển NNL tỉnh Kon Tum giai đoạn 2006-2010, có tính đến năm 2015.
10. Mai Quỳnh Nam - Chủ biên (2009), Con người, văn hóa, quyền và phát
triển, NXB Từ điển Bách khoa, Hà Nội.
11.Nguyễn Xuân Đức, 2006, Một số chính sách và giải pháp sử dụng lao
động DTTS ở Tây Nguyên, TC Lao động – Xã hội, 279 + 280
12. Nguyễn Đình Tấn (2008), Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ lãnh đạo,
quản lý cấp cơ sở- xung quanh việc thực hiện quyền phụ nữ. Tạp chí
Nghiên cứu Con người
13. Nguyễn Thị Kim Hoa (2009), Nghiên cứu chất lượng dân số đô thị thành
phố Hà Nội. Để tài cấp Đại học Quốc Gia Hà Nội.
4


14. Nguyễn Hồi Loan (2010), Giáo dục nghề cho sinh viên Đại học Quốc
Gia Hà Nội”, Đề tài cấp Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
15. Hồng Minh, 2007, Đề án dạy nghề cho nhóm yếu thế vùng đặc biệt khó
khăn, TC Lao động – Xã hội, 320
16. Lê Văn Quyền, 2005, dạy nghề, giải quyết việc làm cho thanh niên DTTS
tại Kon Tum, TC Lao động – Xã hội, 259
17. Lê Thi (2007), Sự phát triển của các thế hệ người Việt Nam dưới tác động
của lịch sử, văn hóa đất nước. Tạp chí Nghiên cứu Con người, 8-14.
18.Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Kon Tum, Dự thảo QH phát triển giáo dục –
đào tạo tỉnh Kon Tum giai đoạn 2011-2020, định hướng đến năm 2025.
19. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Kon Tum, Đề án đào tạo nghề
cho lao động nông thôn
20. Phạm Tất Dong - Chủ biên (2001), Định hướng phát triển đội ngũ tri thức

Việt Nam trong công nghiệp hóa, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội.
21. Phạm Minh Hạc (2001), Nghiên cứu con người và nguồn nhân lực đi vào
công nghiệp hóa, hiện đại hóa, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội
22. Phạm Tất Dong, Nguyễn Thị Kim Hoa, Dương Quốc Trọng (2003), Đánh
giá thực trạng một số chỉ tiêu về dịch vụ xã hội và một số chỉ tiêu cơ bản
về chất lượng dân số hiện nay ở nông thôn trên 7 vùng sinh thái, Kỷ yếu
công trình khoa học về dân số và kế hoạch hóa gia đình Việt Nam (Giai
đoạn 1998-2002), Trang 45-63.
23. Phạm Tất Dong, Nguyễn Thị Kim Hoa, Dương Quốc Trọng, Trần Văn
Chiến (2006), Nghiên cứu các yếu tố kinh tế- xã hội ảnh hưởng đến
CLDS, đề tài cấp Nhà nước nhánh I.
24. Phạm Thành Nghị (2007b), Phát triển nguồn nhân lực cho nền kinh tế tri
thức, Tạp chỉ Nghiên cứu Con người số, 29, 20 – 25
5


25. Phạm Thành Nghị (2008b), Tính chủ thể và phát triển con người vùng
Tây Bắc, Tạp chí Nghiên cứu Con người, 35.
26. Phạm Hồng Tung (2011), Thanh niên và lối sống của thanh niên Việt Nam
trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội
27. Trúc Thịnh, 2009, Sáng kiến khai thác rừng bền vững ở Amazon, Báo Sài
Gòn Tiếp thị
28. Trịnh Thị Kim Ngọc - Chủ biên (2009), Con người và văn hoá: Từ lý luận
đến thực tiễn phát triển, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội.
29. Trần Hồng Lưu (2010), Vai trò của tri thức khoa học trong sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam hiện nay, NXB Chính trị Quốc
gia, Hà Nội.
30. Thành Duy (2011), Quan niệm mới về nền văn hóa nhân bản lấy việc xây
dựng và phát triển con người làm mục tiêu cơ bản. Tạp chí Nghiên cứu con
người, 54(3).

31. Viện chiến lược phát triển, 2004, Quy hoạch phát triển KT-XH: Một số
vấn đề lý luận và thực tiễn, Chính trị quốc gia.
32.Vũ Hy Chương (2010), Phát triển khoa học và trọng dụng nhân tài của
Thăng Long - Hà Nội, NXB Hà Nội, Hà Nội.
33. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VIII, Nxb Chính trị quốc gia, H, 1996, tr. 87
34. Đảng Cộng sản Việt Nam, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nxb Chính trị quốc gia, H. 1991, tr. 13
35. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ 2 Ban Chấp hành
Trung ương khóa VIII, Nxb Chính trị quốc gia, H.1997, tr. 85
36. Đảng Cộng sản Việt Nam, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nxb Chính trị quốc gia, 1991, tr. 11
6


37. Đảng Cộng sản Việt Nam, Cương lĩnh xây dựng đất nưởc trong thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nxb. Chính trị quốc gia, H. 1991, tr. 13
38. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VIII, Nxb. Chính trị quốc gia, H. 1999, tr.114-115
39. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành
Trung ương, khóa VII, Nxb. Sự thật, H. 1993, tr. 67
40. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
IX của Đảng, Nxb.)
41. Birdsall, N., Ross, D., & Sabot, R. (1995), Inequality and Grovvth
Reconsidered: Lessons from East Asia, The World Bank Economic
Review, 9(3), 477-508.
42. Byars, L., & Rue, L. (2003), Human Resource Management Boston:
McGraw- Hill/Irwin
43. Becker, G. s. ( 2010), vốn con người: Phân tích lý thuyết và kinh nghiệm,
liên quan đặc biệt đến giáo dục, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội.

44.Coleman, J. s. (1984), Introducing Social Structure into Economic
Analysis, The American Economic Review, 74(2), 84-88.
45.Naohiro Ogawa, Gavin w. Jones, & Jeffrey G. Williamson(Editors)
(1993), Human Resources in Development along the Asia-Pacifìc Rim,
Singapore: Oxford University Press.
46. UNDP. (1990), Human Development Report, New York, Oxíbrd: Oxíord
University Press.

7