Nghiên cứu thảm họa báo mạng trong việc thông tin về văn hóa nghệ thuật ( khảo sát bảo điện tử vietnamnet, vnexpress và dân trí năm 2011, 2012)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
---------------------------------------------------

TRẦN THỊ NHƢ QUỲNH

NGHIÊN CỨU "THẢM HỌA BÁO MẠNG" TRONG VIỆC THÔNG
TIN VỀ VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT
(KHẢO SÁT BÁO ĐIỆN TỬ VIETNAMNET, VNEXPRESS VÀ DÂN TRÍ
NĂM 2011 - 2012)

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Báo chí học

Hà Nội - 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
---------------------------------------------------

TRẦN THỊ NHƢ QUỲNH

NGHIÊN CỨU "THẢM HỌA BÁO MẠNG" TRONG VIỆC THÔNG
TIN VỀ VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT
(KHẢO SÁT BÁO ĐIỆN TỬ VIETNAMNET, VNEXPRESS VÀ DÂN TRÍ
NĂM 2011 - 2012)

Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Báo chí học
Mã số: 60.32.01.01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái

Hà Nội - 2014


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả
nghiên cứu trong luận văn là trung thực. Luận văn có sự kế thừa các công
trình nghiên cứu của những người đi trước, trên cơ sở đó tác giả luận văn bổ
sung thêm những tư liệu mới và chưa được công bố trong bất kỳ công trình
nào.

Hà Nội, tháng 12 năm 2014
Tác giả Luận văn

Trần Thị Nhƣ Quỳnh


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện luận văn thạc sĩ báo chí với đề tài Nghiên cứu
“thảm họa báo mạng” trong việc thông tin về văn hóa – nghệ thuật. (Khảo
sát báo điện tử Vietnamnet, Vnexpress và Dân trí năm 2011 – 2012), tôi đã
nhận được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình từ nhiều phía.
Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Thị Minh Thái
đã tận tình hướng dẫn và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong quá trình
thực hiện luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong Khoa Báo chí và
Truyền thông, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc
gia Hà Nội đã có những ý kiến góp ý chân thành, sâu sắc cho tôi trong quá

trình thực hiện luận văn.
Tôi cũng xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến gia đình, bạn bè
– những người luôn ủng hộ, động viên tôi nỗ lực để hoàn thành tốt luận văn
này.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 25 tháng 12 năm 2014
Tác giả luận văn

Trần Thị Như Quỳnh


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 3
Chƣơng 1: BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ VÀ VẤN ĐỀ THÔNG TIN VĂN HÓA –
NGHỆ THUẬT ............................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Khái niệm Báo mạng điện tử ................ Error! Bookmark not defined.
1.2. Ngôn ngữ loại hình của Báo mạng điện tử.......... Error! Bookmark not
defined.
1.3. Văn hóa - Nghệ thuật: Mảng thông tin quan trọng của báo mạng
điện tử ở Việt Nam ........................................ Error! Bookmark not defined.
1.4. Vấn đề thông tin Văn hóa – Nghệ thuật trên báo mạng điện tử........ Error!
Bookmark not defined.
Tiểu kết chƣơng 1 .......................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2: PHÂN TÍCH "THẢM HỌA" THÔNG TIN VỀ VĂN HÓA –
NGHỆ THUẬT TRÊN BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ (Vnexpress.net,
Dantri.com.vn, Vietnamnet.vn) ..................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Nhận diện chung về trang thông tin Văn hóa - nghệ thuật trên
Vnexpress.net, Dantri.com.vn, Vietnamnet.vn ............ Error! Bookmark not
defined.
2.2. Thực trạng "thảm họa báo mạng" trên các báo mạng điện tử

Vnexpress.net, Dantri.com.vn, Vietnamnet.vn ............ Error! Bookmark not
defined.
2.3. Đánh giá chung về “thảm họa báo mạng” trong thông tin văn hóa –
nghệ thuật trên báo mạng điện tử Việt Nam ............. Error! Bookmark not
defined.
2.3.2. Về hình thức ......................................... Error! Bookmark not defined.
Tiểu kết chƣơng 2 .......................................... Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3: KINH NGHIỆM ỨNG XỬ VỚI “THẢM HỌA BÁO MẠNG” VÀ
GIẢI PHÁP QUẢN LÝ BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ VIỆT NAM................. Error!
Bookmark not defined.
3.1. Kinh nghiệm ứng xử với “thảm họa báo mạng” Error! Bookmark not
defined.


3.2. Giải pháp quản lý báo mạng điện tử Việt Nam Error! Bookmark not
defined.
3.2.1. Giải pháp về chính sách ....................... Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Giải pháp với Tổng biên tập, Ban biên tập ........ Error! Bookmark not
defined.
Tiểu kết chƣơng 3 .......................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN .................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 8
PHỤ LỤC
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài
Báo mạng Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ bùng nổ
truyền thông và trở thành kênh thông tin thường xuyên của một lượng công
chúng rất lớn. Theo báo cáo tỷ lệ người dân sử dụng các phương tiện truyền
thông, nghe nhìn do Bộ Thông tin và Truyền thông tiến hành, tỷ lệ người
dùng Internet vượt độc giả, thính giả nghe đài và công chúng nghe nhìn

truyền hình để trở thành phương tiện thông tin được sử dụng hàng ngày phổ
biến nhất tại Việt Nam, với tỷ lệ 42%. (Số liệu năm 2011).
Số lượng báo điện tử ra đời ngày một nhiều, các trang báo in cũng tranh
thủ tiếp cận thêm độc giả bằng cách cho ra phiên bản báo mạng bên cạnh báo
giấy. Đó là chưa kể, số lượng trang tin điện tử xuất hiện “nhiều như nấm sau
mưa” dẫn đến cuộc chạy đua “săn” tin bài, tranh giành độc giả giữa các trang
này nhằm tìm mọi cách để tăng lượt truy cập (pageview). Không chỉ đấu đá
trong nội bộ “làng báo” với nhau, báo mạng còn phải đối mặt với hàng ngàn
diễn đàn, mạng xã hội ra đời ồ ạt trong sự phát triển tột bậc của công nghệ
thông tin. Rất nhiều bạn đọc đã “ngấy” những thông tin sáo rỗng, na ná nhau
trên các báo nên chuyển sang đọc, chia sẻ, bình phẩm trên mạng xã hội, diễn đàn.


“Đất chật người đông”, để thu hút độc giả trong thời kỳ bùng nổ thông
tin hiện nay là việc không hề dễ dàng, nhất là khi thị hiếu, thẩm mỹ và trình
độ dân trí của người dân ngày càng cao. Rất nhiều báo đã phải tạm thời rời xa
tôn chỉ của mình chạy theo xu hướng lá cải hóa, bạo lực giật gân… nhằm câu
khách. Suy cho cùng, mục đích của mỗi tòa soạn bên cạnh nhiệm vụ chính trị
là thu hút được số lượng đông đảo độc giả truy nhập để từ đó thu được quảng
cáo nuôi sống tòa soạn trong bối cảnh khó khăn chung của làng báo.
Một trong những cách để câu kéo độc giả mà các trang mạng đang tận
dụng triệt để là khai thác vô tội vạ mảng thông tin về văn hóa nghệ thuật. Đời
tư nghệ sĩ, hậu trường sân khấu, những hình ảnh hở hang, những phát ngôn
gây sốc về vấn đề nhạy cảm… gây tò mò cho độc giả là mảng nội dung “béo
bở” để các trang mạng “xào nấu” thành những “món ăn” để “chiêu đãi” hoặc
nhồi nhét cho độc giả mỗi ngày. Giới nghệ sỹ cũng từ đó tranh thủ quảng bá
hình ảnh, cố tình mượn báo mạng để thực hiện các chiêu trò để trở thành
người nổi tiếng bằng tai tiếng.
Xu hướng làm báo “lá cải” xâm nhập cả vào loại hình báo in, báo
mạng, báo phát thanh, báo hình. Nhưng báo mạng nói riêng là nơi thể hiện

một cách rõ ràng và đậm nét nhất những thông tin lá cải đến mức tạo thành
“thảm họa”. Từ “thảm họa” do chính những phóng viên, nhà báo gọi tên hiện
tượng đưa thông tin ẩu và lá cải trên báo mạng. Sau đó, độc giả cũng sử dụng
từ “thảm họa” để chỉ những bài báo như vậy mà họ gặp thường ngày trên
mạng. Đi khắp các trang báo mạng điện tử đều có thể bắt gặp những hình ảnh
giống nhau với những cái tít khác nhau nhưng đều chung một đặc điểm là cố
tình gây sốc, đánh vào sự tò mò của độc giả. Cách định hướng đưa tin như
vậy trên báo mạng đang thực sự là một thực trạng đáng lo ngại.
Rất nhiều độc giả lên tiếng tẩy chay những thông tin lá cải này, chê báo
chí nghèo nàn, đói khát thông tin. Nhiều tờ báo, phóng viên đã có những loạt


bài phân tích, lên án cách thông tin “thảm họa” trên báo mạng nhưng cũng chỉ
như muối bỏ bể. Mặt khác, theo kết quả từ Google Trends cho thấy, suốt từ
năm 2007 tới năm 2010, Việt Nam luôn dẫn đầu về số lượt người tìm kiếm từ
khóa liên quan đến “sex”. Chính vì vậy, dù một mặt lên án nhưng mặt khác
chính độc giả lại đang “dẫn dắt” báo mạng sản xuất tin tức theo hướng lá cải
để phục vụ nhu cầu của một bộ phận độc giả không hề nhỏ.
Hằng ngày, các báo mạng vẫn đua nhau “trồng cải” và độc giả vẫn
phải ngụp lặn trong thông tin “thảm họa”. Điều này khiến cho báo mạng đang
dần mất đi niềm tin của độc giả, đang trở thành công cụ PR tên tuổi của
không ít cá nhân thích nổi tiếng “xổi” hơn là lao động nghệ thuật nghiêm túc.
Tác giả luận văn nhận thấy, “thảm họa báo mạng” nổi lên thành một vấn đề
nghiên cứu và từ nghiên cứu đó có thể đưa ra được kinh nghiệm phòng tránh
“thảm họa báo mạng” cũng như xây dựng một mô hình quản lý báo mạng
Việt Nam hợp lý.
Chính vì vậy, tác giả luận văn quyết định lựa chọn đề tài: Nghiên cứu
“thảm họa báo mạng” trong việc thông tin về văn hóa – nghệ thuật. (Khảo
sát báo điện tử Vietnamnet, Vnexpress và Dân trí năm 2011 – 2012) làm đề
tài luận văn thạc sỹ của mình.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trong thời gian qua, đã có rất nhiều loạt bài viết, diễn đàn được mở ra
trên các báo bàn về vấn đề thông tin bị “lá cải hóa”, trở thành “thảm họa” trên
báo mạng điện tử.
1. Báo Thể thao Văn hóa đã có một chuyên đề 3 bài viết, một buổi
giao lưu trực tuyến và chốt lại với buổi tọa đàm mang thông điệp "Xin đừng
'Playboy hóa' báo chí!"
Loạt bài của báo Thể thao Văn hóa mở đầu bằng việc giúp người đọc
lật lại quá khứ khi Tạp chí Playboy - tờ tạp chí Mỹ với mục tiêu cung cấp một


cách đầy đủ nhất về những thứ cần thiết cho một người đàn ông, trong đó
phần nhiều xem là hình ảnh gợi cảm, những thông tin hậu trường thú vị - ra
đời. Tiếp đến, báo Thể Thao Văn hóa phản ánh thực trạng và đưa ra được
nguyên nhân vì sao những nội dung của tờ Playboy kia du nhập ồ ạt vào báo
chí Việt Nam.
Với quan điểm phê phán, báo Thể thao Văn hóa gọi hiện tượng đó là
“thảm họa” và chốt lại với lời nhắn nhủ “Xin đừng „Playboy hóa‟ báo chí”.
Cụ thể loạt bài viết trên báo Thể thao văn hóa:
- "Playboy hóa" báo chí?” (Thể thao văn hóa, Thứ Sáu, ngày
17/06/2011)
- “Playboy hóa” báo chí Nhu cầu & thảm họa?” (Thể thao văn hóa
thứ Bảy, ngày 18/06/2011)
- “Playboy hóa” báo chí: Những hậu quả khó lường” (Thể thao văn
hóa, Chủ Nhật, ngày 19/06/2011)
- Giao lưu trực tuyến “Xin đừng „Playboy hóa‟ báo chí” với ba khách
mời là: Đạo diễn Lê Hoàng; nhà báo Phạm Thanh Hà (bút danh Camera);
PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái, giảng viên Khoa Báo chí và Truyền thông Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc Gia Hà Nội.
(Thể thao văn hóa, Thứ Bảy, ngày 21/06/2011)
- Tọa đàm “Xin đừng 'Playboy hóa' báo chí!" với các khách mời là:

Ông Hoàng Hữu Lượng Cục trưởng Cục Báo Chí - Bộ Thông tin truyền
thông; PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái. (Thứ Hai, ngày 04/07/2011).
2. Báo Người lao động cũng vào cuộc với loạt gồm 3 bài viết. Đồng
quan điểm với báo Thể thao Văn hóa khi hiện tượng Playboy hóa báo chí xuất
hiện tràn làn trong làng báo Việt Nam, báo Người lao động cho rằng đó là
“mối hiểm họa”. Tờ báo này cũng đi sâu phân tích nội dung và cách tiếp cận
thông tin của những bài báo bị Playboy hóa.


Cụ thể loạt bài viết trên báo Người lao động:
- "Playboy hóa" báo chí: Nghệ sĩ là “con mồi”! (Người lao động Thứ
Tư, ngày 22/06/2011)
- "Playboy hóa" báo chí: Liên kết “ma quỷ”( Người lao động Thứ
Năm, ngày 23/06/2011)
- “Playboy hóa” báo chí: Mối hiểm họa! (Người lao động Chủ Nhật,
ngày 26/06/2011)
3. Báo Tuổi trẻ TP.HCM lên tiếng với loạt bài Truyền thông: Những
chuyện không tử tế gồm 5 bài. Ngay tên chuyên đề mà tờ báo này đặt đã cho
thấy tư duy và góc nhìn phản biện, phê phán đối với những tác phẩm báo chí
“thảm họa”, chuyên đưa tin tức giật gân, soi mói đời tư nghệ sĩ. Từ việc đưa
ra nguyên nhân xuất hiện những bài báo “thảm họa”, báo này đã đưa ra lời
cảnh tỉnh “truyền thông mạng phải tự vấn” và đề xuất giải pháp khá mạnh là
đóng cửa tờ báo vi phạm nặng.
Cụ thể loạt bài viết trên báo Tuổi trẻ:
- Thảm họa soi mói (Tuổi trẻ TP.HCM Thứ Sáu, ngày 24/06/2011)
-

Chứng mê đắm tin giật gân (Tuổi trẻ TP.HCM, Thứ Bảy, ngày

25/06/2011)

-

Khi đạo đức bị tàn phá (Tuổi trẻ TP.HCM, Chủ Nhật, ngày

26/06/2011)
-

Truyền thông mạng phải tự vấn (Tuổi trẻ TP.HCM, bản Thứ Hai,

ngày 27/06/2011)
- Vi phạm nặng, sẽ đóng cửa tờ báo (Tuổi trẻ TP.HCM, Thứ Ba, ngày
28/06/2011)
Có thể thấy, các bài viết, diễn đàn trên các báo nói trên đã đưa ra được
một bức tranh báo mạng với những gam màu tối, đầy những hình ảnh, thông
tin lá cải; Phân tích khá chi tiết bản chất của thông tin “thảm họa” về văn hóa


– nghệ thuật và đưa ra những cảnh báo hậu quả của cách đưa thông tin như
vậy. Đây đều là những tư liệu giá trị giúp tác giả luận văn có cơ sở bước đầu
quan trọng trong nghiên cứu đề tài của mình.
Ngoài ra, trong quá trình tìm tư liệu cho luận văn, tác giả nhận thấy có
những nghiên cứu đáng chú ý sau: Luận văn thạc sỹ của tác giả Trƣơng Thị


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Việt
1. Đỗ Phan Ái – Nguyễn Tiến Mão (2002), Ảnh báo chí, Phần I, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
2. Đào Duy Anh (1998), Việt Nam văn hóa sử cương, Nxb Đồng Tháp.
3. Hoàng Anh (2001), Việc sử dụng chất liệu văn hóa trong tác phẩm báo

chí, “Ngôn ngữ và đời sống” số 7.
4. Nguyễn Trọng Báu (1995), Biên tập ngôn ngữ sách và báo chí, NXB
Quân đội nhân dân, Hà Nội.
5. Lê Thanh Bình, Phí Thị Thanh Tâm (2009), Quản lý Nhà nước và Pháp
luật về báo chí, Nxb Văn hóa – thông tin, Hà Nội
6. Diễn đàn nghiệp vụ báo chí Việt Nam (2006), Các thủ thuật làm báo
điện tử, Nxb Thông tấn, Hà Nội.
7. Đức Dũng (2000), Viết báo như thế nào, NXb Văn hóa thông tin
8. Đức Dũng (2000), Sáng tạo tác phẩm báo chí, Nxb Văn hóa – Thông
tin, Hà Nội.
9. Bùi Tiến Dũng, Đỗ Anh Đức, Nguyễn Sơn Minh (2003), Lý thuyết và
thực hành báo chí trực tuyến, Khoa Báo chí, Đại học Khoa học Xã hội
và Nhân văn, Hà Nội.
10. Nguyễn Văn Dững (2011), Báo chí truyền thông hiện đại, Nxb Đại học
Quốc gia Hà nội, Hà Nội.
11. Nguyễn Văn Dững, Đỗ Thị Thu Hằng (2006), Truyền thông, lý thuyết
và kỹ năng cơ bản, Nxb Lý luận chính trị.
12. Nguyễn Văn Dững, Hữu Thọ, Nguyễn Thị Thoa, Lê Thị Thanh Xuân
(2006), Tác phẩm báo chí, tập II, Nxb Lý luận chính trị, Hà Nội.
13. Lê Vũ Điệp (2007), Vấn đề bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật
thể của Việt Nam trên báo chí, Luận văn thạc sỹ.


14. Phạm Văn Đồng (2006), Về văn hóa và văn học nghệ thuật, Nxb Văn
học, Hà Nội.
15.Đỗ Anh Đức (2005), Xu hướng truyền thông trong kỷ nguyên web, Báo
chí - Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội.
16. Đỗ Anh Đức (2007), Tập bài giảng "Báo chí trực tuyến", Hà Nội.
17. Hà Minh Đức (2000), Cơ sở lý luận báo chí – Đặc tính chung và
phong cách, Nxb Khoa học Xã hội.

18. Hà Minh Đức (2005), Một nền văn hóa văn nghệ đậm đà bản sắc dân
tộc, Nxb Khoa học Xã hội.
19. Hà Minh Đức (chủ biên) (2007), Báo chí những vẫn đề lý luận và thực
tiễn, Tập 3, Nxb ĐHQGHN, Hà Nội.
20. Nguyễn Thị Trường Giang (2010), Sách chuyên khảo “Báo mạng điện
tử và những vấn đề cơ bản”, Nhà xuất bản chính trị - Hành chính Hà
nội, Hà Nội.
21.Nguyễn Văn Hà (1998), Cơ sở lý luận báo chí, Nxb Đại học Quốc gia
Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh.
22. Vũ Quang Hào (2001), Ngôn ngữ báo chí, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội.
23. Vũ Quang Hào (2004), Ngôn ngữ báo chí, Nxb Đại học Quốc gia Hà
Nội, Hà Nội.
24. Vũ Quang Hào (2004), Báo chí và đào tạo báo chí Thụy Điển, Nxb
Văn hóa – Thông tin, Hà Nội.
25. Vũ Đình Hòe (chủ biên), Tạ Ngọc Tấn, Vũ Hiền, Nguyễn Hậu (2000),
Truyền thông đại chúng trong công tác lãnh đạo quản lý, Nxb Chính trị
Quốc gia, Hà Nội.
26. Phạm Thành Hưng (2007), Thuật ngữ báo chí – truyền thông, Nxb Đại
học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.


27. Đinh Văn Hường (2004), Tổ chức và hoạt động của tòa soạn, Nxb Đại
học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
28. Đinh Văn Hường (2007), Các thể loại báo chí thông tấn, NXb
ĐHQGHN, Hà Nội.
29. Hội Nhà báo Việt Nam, nhiều tác giả (1992), Nghề nghiệp và công
việc của nhà báo, Hà Nội.
30. Trường Lưu (2006), Văn hóa Việt Nam truyền thống và hiện đại, Nxb
Văn hóa dân tộc.
31. Lê Nghiêm (số tháng 11/ 2007) , Báo điện tử - thời cơ và thách thức,

Tạp chí người làm báo.
32. Nhiều tác giả (2006), Các thủ thuật làm báo điện tử, Nxb Thông tấn.
33. Nguyễn Quý Phương (2001), Thông tin Văn hóa xã hội trên hai tờ báo trực
tuyến VnExpress và Vasc Orient trong năm 2001, Khóa luận tốt nghiệp.
34. Trần Quang (2005), Các thể loại báo chí chính luận, Nxb Chính trị
Quốc gia, Hà Nội.
35. Phạm Ngọc Quang (2005), Đào tạo phóng viên báo chí trong thời đại
ngày nay, Tạp chí Lý luận chính trị, số 6, tr.6.
36. Dương Xuân Sơn (2004), Các thể loại báo chí chính luận – nghệ
thuật, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
37. Dương Xuân Sơn, Đinh Văn Hường, Trần Quang (2007), Cơ sở lý
luận báo chí và truyền thông, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
38. Tạ Ngọc Tấn (1992, 1993, 1999), Cơ sở lý luận báo chí, Nxb Văn hóa
– Thông tin, Hà Nội.
39. Tạ Ngọc Tấn (2001), Truyền thông đại chúng, Nxb Chính trị Quốc gia.
40. Nguyễn Thị Minh Thái (2005), Phê bình văn học – nghệ thuật trên báo
chí, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.


41. Trần Ngọc Thêm (2004), Tìm hiểu về bản sắc văn hóa Việt Nam, Nxb
Tổng hợp TP.HCM.
42. Hữu Thọ (2000), Công việc của người viết báo, Nxb ĐHQGHN, Hà Nội.
43. Nguyễn Thị Thoa (2006), Đề cương chi tiết học phần “Nhập môn báo
mạng điện tử”, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở, Học viện Báo
chí và Tuyên truyền.
44. Nguyễn Thị Thoa, (2007), Tổ chức và quản lý báo mạng điện tử ở Việt Nam
45. Phan Văn Tú (2006), Báo chí trực tuyến ở Việt Nam: Một số vấn đề lý
luận và thực tiễn, Luận văn thạc sỹ.
46. Từ điển Từ và ngữ tiếng Việt (2000), Nxb Thành phố Hồ Chí Minh,
TP.HCM.

47. Trần Quốc Vượng (1998), Cơ sở văn hóa Việt Nam, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
48. Trần Quốc Vượng (2003), Văn hóa Việt Nam tìm tòi và suy ngẫm, Nxb
Văn học, Hà Nội.
49. Trần Quốc Vượng chủ biên (2009), Cơ sở văn hóa Việt Nam, NXB
Giáo dục, Hà Nội.
Tài liệu nƣớc ngoài dịch sang tiếng Việt
50. Caudia Mass (2003), Truyền thông đại chúng – Những vấn đề kiến
thức cơ bản, Nxb Thông tấn.
51. E.P.Pôkhôrôp (2011), Cơ sở lý luận của báo chí, bản dịch, Nxb Thông
tấn, Hà Nội.
52. Phillippe Gaillard (2003), Nghề làm báo, Nxb Thông tấn, Hà Nội.
53. G.V.Lazatina (2003), Cơ sở hoạt động sang tạo của nhà báo, Nxb
Thông tấn, Hà Nội.
54. Lois Hervoues (1999), Viết cho độc giả, bản dịch, Hội nhà báo Việt
Nam, Hà Nội.
55. Michael Voirol (2004), Hướng dẫn cách biên tập, Nxb Thông tấn.


Báo mạng điện tử
56. Vnexpress.net
57. Dantri.com.vn
58. Vietnamnet.vn

Bài giảng
59. Các bài giảng về báo chí của các thầy, cô giảng viên Khoa Báo chí và
Truyền thông, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Hà Nội.