Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp đối với nhẫn hiệu và tên thương mại tại địa bàn tỉnh bạc liêu

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

HUỲNH MINH DIỆU

NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
TRONG BẢO HỘ QUYỀN SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP ĐỐI
VỚI NHÃN HIỆU VÀ TÊN THƯƠNG MẠI TẠI ĐỊA BÀN
TỈNH BẠC LIÊU

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Hà Nội, 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

HUỲNH MINH DIỆU

NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC TRONG BẢO HỘ QUYỀN
SỞ HỮU CÔNG NGHIỆP ĐỐI VỚI NHÃN HIỆU VÀ TÊN THƯƠNG MẠI
TẠI ĐỊA BÀN TỈNH BẠC LIÊU

LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
MÃ SỐ: 60 34 04 12

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Quế Anh

Hà Nội - 2014
1


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... 6
1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................... 8
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................... 9
3. Mục tiêu nghiên cứu ................................... Error! Bookmark not defined.
4. Phạm vi nghiên cứu .................................... Error! Bookmark not defined.
5. Mẫu khảo sát ............................................... Error! Bookmark not defined.
6. Câu hỏi nghiên cứu ..................................... Error! Bookmark not defined.
7. Giả thuyết nghiên cứu ................................. Error! Bookmark not defined.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................ Error! Bookmark not defined.
9. Kết cấu của Luận văn.................................. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ BẢO HỘ QUYỀN SHCN ĐỐI VỚI NHÃN
HIỆU, TÊN THƢƠNG MẠI VÀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC TRONG BẢO HỘ
QUYỀN SHCN ĐỐI VỚI NHÃN HIỆU, TÊN THƢƠNG MẠIError! Bookmark
not defined.
1.1. Tổng quan về bảo hộ quyền SHCN đối với Nhãn hiệu và Tên thƣơng mại
Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Khái niệm quyền SHCN ...................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Bảo hộ quyền SHCN ........................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Tổng quan về bảo hộ quyền SHCN đối với Nhãn hiệu.............. Error!
Bookmark not defined.
1.1.3.1. Khái quát Nhãn hiệu ................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3.2. Điều kiện bảo hộ Nhãn hiệu ....... Error! Bookmark not defined.
1.1.3.3. Nội dung bảo hộ quyền SHCN đối với Nhãn hiệu............. Error!

Bookmark not defined.
1.1.4. Tổng quan về bảo hộ quyền SHCN đối với Tên thương mại ..... Error!
Bookmark not defined.
2


1.1.4.1. Khái niệm Tên thương mại ......... Error! Bookmark not defined.
1.1.4.2. Điều kiện bảo hộ Tên thương mạiError! Bookmark not defined.
1.1.4.3. Nội dung bảo hộ quyền SHCN đối với Tên thương mại .... Error!
Bookmark not defined.
1.1.5. Phân biệt Nhãn hiệu với Tên thương mạiError!

Bookmark

not

defined.
1.1.6. Tổ chức dịch vụ đại diện SHTT .......... Error! Bookmark not defined.
1.1.7. Hệ thống bảo hộ quyền SHTT theo quy định của Hiệp định TRIPS
Error! Bookmark not defined.
1.1.7.1. Bảo hộ quyền SHTT theo Hiệp định TRIPSError! Bookmark not
defined.
1.1.7.2. Yêu cầu của Hiệp định TRIPS đối với các nước thành viên trong
việc xây dựng hệ thống bảo hộ quyền SHTTError! Bookmark not
defined.
1.2. Tổng quan về hoạt động QLNN trong bảo hộ quyền SHCN đối với Nhãn
hiệu và Tên thƣơng mại ................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Mục tiêu QLNN về SHTT .................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Nội dung QLNN về SHTT ................... Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Hệ thống các cơ quan QLNN về SHTT ở Trung ương và địa phương

Error! Bookmark not defined.
Kết luận Chƣơng 1 ........................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC TRONG
BẢO HỘ QUYỀN SHCN ĐỐI VỚI NHÃN HIỆU VÀ TÊN THƢƠNG MẠI TẠI
ĐỊA BÀN TỈNH BẠC LIÊU ........................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Tổng quan về địa bàn tỉnh Bạc Liêu. ....... Error! Bookmark not defined.
2.2. Thực trạng xâm phạm và bảo hộ quyền SHCN đối với Nhãn hiệu và Tên
thƣơng mại tại địa bàn tỉnh Bạc Liêu ............... Error! Bookmark not defined.
3


2.2.1. Thực trạng xâm phạm quyền SHCN đối với Nhãn hiệu và Tên thương
mại tại địa bàn tỉnh Bạc Liêu ............. Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Thực trạng bảo hộ quyền SHCN đối với Nhãn hiệu và Tên thương mại
tại địa bàn tỉnh Bạc Liêu .................... Error! Bookmark not defined.
2.3. Kết quả khảo sát, điều tra, phỏng vấn ...... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Khảo sát, điều tra, phỏng vấn đối tượng là các chuyên gia làm việc
liên quan đến lĩnh vực SHTT .............. Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Khảo sát, điều tra đối tượng là các doanh nghiệpError!

Bookmark

not defined.
2.3.3. Khảo sát, điều tra đối tượng là người dânError!

Bookmark

not

defined.

2.4. Thực trạng QLNN trong bảo hộ quyền SHCN đối với Nhãn hiệu và Tên
thƣơng mại tại địa bàn tỉnh Bạc Liêu ............... Error! Bookmark not defined.
2.5. Đánh giá thực trạng hiệu quả QLNN trong bảo hộ quyền SHCN đối với
Nhãn hiệu và Tên thƣơng mại tại địa bàn tỉnh Bạc LiêuError! Bookmark not
defined.
Kết luận Chƣơng 2 ........................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC
TRONG BẢO HỘ QUYỀN SHCN ĐỐI VỚI NHÃN HIỆU VÀ TÊN THƢƠNG
MẠI TẠI ĐỊA BÀN TỈNH BẠC LIÊU........... Error! Bookmark not defined.
3.1. Xây dựng, ban hành các văn bản pháp luật về SHCN tại địa bàn tỉnh Bạc
Liêu Error! Bookmark not defined.
3.2. Tăng cƣờng năng lực các cơ quan QLNN trong việc bảo hộ quyền SHCN
đối với Nhãn hiệu và Tên thƣơng mại tại địa bàn tỉnh Bạc Liêu..............Error!
Bookmark not defined.
3.3. Tăng cƣờng công tác ngăn chặn, xử lý các hành vi xâm phạm quyền SHCN
Error! Bookmark not defined.
4


3.4. Nâng cao nhận thức về SHTT .................. Error! Bookmark not defined.
3.5. Tăng cƣờng các hoạt động dịch vụ, tƣ vấn về SHTTError! Bookmark not
defined.
3.6. Thành lập Ban chỉ đạo chống xâm phạm quyền SHCN cấp trung ƣơng và
cấp tỉnh ............................................................. Error! Bookmark not defined.
3.7. Giải pháp hoàn thiện về tổ chức và nâng cao năng lực của Tòa án ..Error!
Bookmark not defined.
3.7.1. Hoàn thiện về tổ chức Tòa án dân sự . Error! Bookmark not defined.
3.7.2. Nâng cao năng lực của Toà án và tuyên truyền pháp luật bảo hộ
quyền SHCN bằng biện pháp dân sự.. Error! Bookmark not defined.
3.8. Tra cứu thông tin về Nhãn hiệu và Tên thƣơng mại trƣớc khi đăng ký

Error! Bookmark not defined.
3.9. Xây dựng hệ thống liên kết thông tin, dữ liệu Nhãn hiệu và Tên thƣơng mại
Error! Bookmark not defined.
Kết luận Chƣơng 3 ........................................... Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ...................................................... Error! Bookmark not defined.
KHUYẾN NGHỊ .............................................. Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................... 11
PHỤ LỤC ......................................................... Error! Bookmark not defined.

5


LỜI CẢM ƠN
Để thực hiện đƣợc luận văn này, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ quý báu trong
suốt quá trình học tập, viết và hoàn thành luận văn. Tôi xin trân trọng gửi lời cảm
ơn đến Quý thầy cô giáo Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học
Quốc gia Hà Nội.
Đặc biệt, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến TS. Nguyễn Thị Quế Anh, là
giảng viên hƣớng dẫn khoa học đã giúp tôi hoàn thành luận văn này. Đồng thời, tôi
cũng xin trân trọng cảm ơn các đồng nghiệp tại các sở, ban, ngành tỉnh Bạc Liêu đã
hỗ trợ và tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong việc điều tra, thu thập tài liệu phục vụ cho
việc viết và hoàn thành luận văn.
Tác giả luận văn

Huỳnh Minh Diệu

6


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

KH&CN: Khoa học và Công nghệ
NH:

Nhãn hiệu

QLNN:

Quản lý nhà nƣớc

QLTT:

Quản lý thị trƣờng

SHCN:

Sở hữu công nghiệp

SHTT:

Sở hữu trí tuệ

TTM:

Tên thƣơng mại

UBND

Ủy ban nhân dân

7

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong bối cảnh toàn cầu hoá nền kinh tế thế giới, hiện nay chúng ta đang
chứng kiến quá trình tự do hoá thƣơng mại mạnh mẽ với việc phá bỏ các rào cản
thƣơng mại, tạo nên một sân chơi chung toàn cầu với luật lệ chung, bình đẳng.
SHTT có vai trò quan trọng trong nền kinh tế, nhất là đối với nền kinh tế tri thức
mà Việt Nam đang hƣớng tới; đây là một trong những điều kiện quan trọng giúp
tạo ra, bảo vệ và phát triển tài sản trí tuệ - một trong những yếu tố quyết định khả
năng cạnh tranh của nền kinh tế hiện đại.
Nhận thức đƣợc vai trò của hệ thống bảo hộ SHTT đối với việc khuyến
khích hoạt động nghiên cứu, sáng tạo, áp dụng và đổi mới công nghệ, thúc đẩy đầu
tƣ, thƣơng mại, Nhà nƣớc Việt Nam đã rất coi trọng vấn đề SHTT bằng việc thiết
lập đƣợc một hệ thống SHTT có bộ máy tổ chức, quản lý, quy định pháp luật và
những bộ phận hợp thành về cơ bản tƣơng tự nhƣ mô hình phổ biến trên thế giới.
Hệ thống SHTT Việt Nam đã thiết lập chế độ bảo hộ đầy đủ các đối tƣợng SHTT
liên quan đến hoạt động của danh nghiệp trong đó có NH.
NH có vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày liên quan đến sự lựa
chọn của ngƣời tiêu dùng. NH giúp ngƣời tiêu dùng có thể mua nhiều lần một thứ
hàng hoá, dịch vụ mà không cần phải xem xét tất cả mọi yếu tố liên quan đến hàng
hoá, dịch vụ đó trong mỗi lần mua.
NH là biểu tƣợng mang những thành quả đầu tƣ của nhà sản xuất hoặc cung
cấp dịch vụ. Mọi nỗ lực của nhà sản xuất hàng hoá, cung cấp dịch vụ trong việc
nâng cao chất lƣợng sản phẩm, hạ giá thành đều đƣợc tích tụ trong NH.
Vấn đề bảo hộ NH đang nhận đƣợc sự quan tâm đặc biệt không chỉ ở góc độ
QLNN mà còn là sự quan tâm của toàn xã hội. Về phía lợi ích quốc gia, NH là một
công cụ để khẳng định và nâng cao uy tín sản phẩm trong nƣớc, mở đƣờng ra thị
trƣờng nƣớc ngoài, ở cấp doanh nghiệp, NH giữ vai trò tích tụ uy tín cho sản phẩm,
8

dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp từ đó xây đắp nên uy tín của doanh nghiệp, còn
với đông đảo công chúng, NH giúp cho họ có đƣợc thông tin về sản phẩm, dịch vụ
thông qua đó có sự lựa chọn đúng đắn.
Tuy nhiên, việc bảo hộ quyền SHCN đối với NH và TTM còn nhiều bất cập,
chồng chéo và vì vậy chƣa đáp ứng đƣợc sự phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là tại
địa bàn tỉnh Bạc Liêu; để khắc phục thực trạng này, cần phải có giải pháp mới để
nâng cao hiệu quả QLNN trong bảo hộ quyền SHCN đối với NH và TTM tại địa
bàn tỉnh Bạc Liêu.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Hiện nay đã có một số luận văn nghiên cứu vấn đề có liên quan đến chính
sách quản lý và bảo hộ quyền SHTT, cụ thể:
Luận văn: “Quản lý nhà nƣớc đối với sở hữu trí tuệ nhãn hiệu hàng hóa của
Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam tại địa bàn Hà Nội” của tác giả Phan Văn Hùng, bảo
vệ năm 2008, nghiên cứu về thực trạng bảo hộ NH tại địa bàn Hà Nội, thực trạng
quản lý nhà nƣớc về SHCN đối với NH của Cục SHTT; Kiến nghị một số giải
pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc về SHCN đối với NH nhƣ: Khi
ban hành luật cần nghiên cứu và ban hành cả thông tƣ, hƣớng dẫn do chính ngƣời
làm luật soạn thảo ra, có nhƣ vậy tính nhất quán, thống nhất mới đƣợc đảm bảo,
tránh sự giải thích tùy tiện của các Bộ, Ban, Ngành và không làm cho Luật bị biến
dạng và có hiệu lực hơn với cuộc sống; Giải pháp quản lý hệ thống thông tin NH;
Thanh tra, kiểm tra về NH nên có chế tài đủ mạnh, có khả năng răn đe và ngăn
ngừa các hành vi xâm phạm và làm giả NH thay vì các chế tài còn yếu và thiếu
tính răn đe hiện nay; Sự phối hợp giữa các cơ quan cần phân công lại chức năng,
quyền hạn của từng cơ quan theo hƣớng bố trí một cơ quan làm đầu mối tiếp nhận,
thụ lý các đơn yêu cầu xử lý hành chính, từ đó đề xuất các biện pháp xử lý.
Luận văn: “Nâng cao hiệu quả thực thi quyền SHCN bằng biện pháp hành
chính”, bảo vệ năm 2004 của tác giả Trần Minh Dũng nghiên cứu về phƣơng
9

hƣớng hoàn thiện chính sách và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi
quyền SHCN bằng biện pháp hành chính. Luận văn đã nêu ra các nguyên tắc xử lý
vi phạm hành chính trong Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính đƣợc cụ thể hoá
cho phù hợp với xử lý vi phạm trong lĩnh vực SHCN. Tránh “dân sự hoá” các quan
hệ hành chính, đồng thời tránh “hành chính hoá” các quan hệ dân sự trong thực thi
quyền SHTT. Phân biệt rạch ròi phạm vi, điều kiện, trình tự thủ tục, thẩm quyền áp
dụng các chế tài dân sự và chế tài xử phạt hành chính trong xử lý vi phạm trong
lĩnh vực SHTT. Làm rõ sự khác biệt giữa biện pháp hành chính và biện pháp dân
sự trong thực thi quyền SHTT, trong đó đặc biệt nhấn mạnh vai trò chủ động của
cơ quan hành chính trong phát hiện và xử lý hành vi và hàng hoá xâm phạm quyền
SHTT; trách nhiệm của ngƣời có thẩm quyền, cơ quan quản lý nhà nƣớc và của các
bên trong xử lý hành vi xâm phạm quyền SHTT. Ngoài các giải pháp nâng cao
hiệu quả thực thi quyền SHCN bằng biện pháp hành chính luận văn còn nêu ra giải
pháp hoàn thiện văn bản pháp luật nhƣ một công cụ pháp lý cần thiết cho việc áp
dụng các biện pháp hành chính trong xử lý xâm phạm quyền SHTT, các cơ quan
quản lý về SHTT, cơ quan thông tin đại chúng và các cơ quan thực thi cần kết hợp
để thực hiện các biện pháp hỗ trợ nhằm nâng cao nhận thức của công chúng, doanh
nghiệp về thực thi quyền SHTT nói chung, và áp dụng biện pháp hành chính trong
xử lý xâm phạm quyền nói riêng.
Luận văn: “Nâng cao hiệu quả quản lý và thực thi quyền SHTT tại Thanh
Hoá trên cơ sở liên kết các nguồn thông tin” của tác giả Trần Duy Bình, bảo vệ
năm 2011, chuyên ngành Chính sách KH&CN nghiên cứu về xây dựng các tiêu chí
để liên kết các nguồn thông tin KH&CN về quyền SHTT nhằm nâng cao hiệu quả
quản lý và thực thi quyền SHTT; đề xuất giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý và
thực thi quyền SHTT trên cơ sở liên kết các nguồn thông tin KH&CN nhƣ: Xây
dựng trang websites đảm bảo các tiêu chí để liên kết các nguồn thông tin KH&CN

10

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Chính phủ nƣớc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006), Nghị định số
105/2006/NĐ-CP về Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của
Luật SHTT về bảo vệ quyền SHTT và quản lý nhà nước về SHTT.

2.

Chính phủ nƣớc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006), Nghị định
106/2006/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về SHCN.

3.

Chính phủ nƣớc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2010), Nghị định
97/2010/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực SHCN (thay
thế Nghị định 106/2006/NĐ-CP)

4.

Chính phủ nƣớc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2010), Nghị định số
119/2010/NĐ-CP về Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định
105/2006/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của
Luật SHTT về bảo vệ quyền SHTT và quản lý nhà nước về SHTT.

5.

Chính phủ nƣớc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2010), Nghị định

122/2010/NĐ-CP, là Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 105/2006/NĐ-CP.

6.

Chính phủ nƣớc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2013), Nghị định số
99/2013/NĐ-CP (thay thế Nghị định 97/2010/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành
chính trong lĩnh vực SHCN).

7.

Công ƣớc Paris (1883), và đƣợc sửa đổi vào năm 1979.

8.

Cục SHTT, Báo cáo tổng quan về hoạt động quản lý nhà nước về SHCN năm
2009 phần hoạt động tại địa phương.

9.

Cục SHTT, Báo cáo thường niên hoạt động SHTT năm 2010.

10. Cục SHTT (2013), Tài liệu tập huấn Sở hữu trí tuệ, Nhà xuất bản Khoa học
và Kỹ thuật.
11. Thế Dũng, Buôn lậu nhiều do quản lý thị trường yếu kém, />
07/01/2014.
11

cập

nhật

ngày


12. Vũ Cao Đàm (2007), Giáo trình phương pháp luận nghiên cứu khoa học, Nhà
xuất bản Giáo dục.
13. PGS TS. Trần Văn Hải & Hoàng Lan Phƣơng (2012), Thực trạng bảo hộ NH
của

các

doanh

nghiệp

trên

địa

bàn

tỉnh

Bạc

Liêu,

trạng bảo hộ nhãn hiệu của các
doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu, cập nhật ngày 07/02/2012.

14. PGS TS. Trần Văn Hải (2011), Bảo vệ quyền SHTT trong quá trình hội nhập
kinh

tế

quốc

tế,

/>
XHCN/2011/13682/Bao-ve-quyen-so-huu-tri-tue-trong-qua-trinh-hoi-nhap.aspx, cập nhật

ngày 17/11/2011.
15. Hiệp định TRIPS (1994)
16. Hội nghị toàn quốc về quản lý Sở hữu trí tuệ (2014)
17. Nguyễn

Hồng

(2013),

Khốn

đốn

vì

sản

phẩm

bị

làm

nhái,

/>
cập nhật ngày 24/07/2013.
18. Quốc hội nƣớc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005), Luật Doanh
nghiệp 2005.
19. Quốc hội nƣớc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2005), Luật SHTT
2005.
20. Quốc hội nƣớc Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam (2009), Luật sửa đổi,
bổ sung một số điều của Luật SHTT số 36/2009/QH12.
21. Quốc hội nƣớc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2010), Luật thanh tra
2010.
22. Thanh tra Chính phủ nƣớc Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006),
Quyết định 2151/2006/QĐ-TTCP về Quy chế hoạt động của Đoàn thanh tra.

12


23. Lê Thọ (2007), Thế giới hàng giả (Kỳ 2): Giả, nhái hàng hiệu,
cập

nhật ngày 18/03/2007.
24. Trung tâm từ điển học, Từ điển tiếng Việt 2008, Nhà Xuất bản Đà Nẵng năm
2008.

13