Giáo án Vật lý 10 bài 4: Sự rơi tự do

GIÁO ÁN VẬT LÝ 10
Bài 4: SỰ RƠI TỰ DO
I. Mục tiêu.
a. Về kiến thức:
 Trình bày, nêu được ví dụ và phân tích được khái niệm về sự rơi tự do.
 Nêu được những đặc điểm của sự rơi tự do và gia tốc rơi tự do.
b. Về kĩ năng:
 Giải được một số dạng bài tập đơn giản về sự rơi tự do.
 Phân tích được hiện tương xảy ra trong các TN về sự rơi tự do (tiến hành được
các TN đó ở nhà). Phân tích được hình ảnh hoạt nghiệm để rút ra đặc điểm của
sự rơi tự do.
II. Chuẩn bị.
GV: Dụng cụ TN.
- Sỏi với nhiều kích cỡ khác nhau, giấy phẳng nhỏ, bìa phẳng có khối lượng lớn hơn
hòn sỏi nhỏ.
- Sợi dây dọi và một vòng kim loại, tranh vẽ ảnh hoạt nghiệm.
III. Tiến trình giảng dạy.
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ (5’)
Chuyển động như thế nào được gọi là chuyển động thẳng nhanh dần đều?
Hãy cho biết khái niệm gia tốc trong chuyển động thẳng biến đổi đều?
3. Bài mới.
T
G

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


2’

- Chúng ta đã biết, ở cùng
một độ cao một hòn đá sẽ
rơi xuống đất nhanh hơn
một chiếc lá. Vì sao như
vậy? Có phải vật năng rơi
nhanh hơn vật nhẹ hay
không? Chúng ta cùng nhau
nghiên cứu.

Hoạt động 1: Tổ chức tình
huống học tập.
- Hs lắng nghe.

Hoạt động 2: Tìm hiểu sự
- Thả một vật từ một độ cao rơi tự do của các vật trong
17’ nào đó, nó sẽ chuyển động không khí.
I. Sự rơi trong không khí
& sự rơi tự do
không vận tốc đầu, vật sẽ
chuyển động xuống dưới.
1. Sự rơi của các vật
Đó là sự rơi tự do của vật.
trong không khí.
- Chúng ta tiến hành một số
Trong không khí không

TN để xem trong không khí
phải lúc nào vật nặng cũng
vật năng luôn rơi nhanh hơn
rơi nhanh hơn vật nhẹ.
vật nhẹ hay không?
Không khí là yếu tố ảnh
- Biểu diễn TN cho hs quan - Chú ý quan sát TN từ đó hưởng đến sự rơi của các
vật trong không khí.
sát.
rút ra kết luận.
+ Thả một tờ giấy & một + Sỏi rơi xuống đất trước.
hòn sỏi (nặng hơn giấy)
+ Như TN 1 nhưng vo tờ
+ Rơi xuống đất cùng một
giấy lại Và nén chặt.
lúc.
+ Thả 2 tờ giấy cùng kích
thước, nhưng 1 tờ để thẳng
& một tờ vo tròn, nén chặt.
+ Tờ giấy vo tròn rơi xuống
+ Thả một hòn bi nhỏ & một đất trước.
tấm bìa đặt nằm ngang
(cùng khối lượng)
+ Bi rơi xuống đất trước.
- Qua 4 TN các em hãy TL rồi
cho biết:
+ Trong TN nào vật nặng

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

rơi nhanh hơn vật nhẹ ?
+ Trong TN nào vật nhẹ rơi
nhanh hơn vật nặng?

- Thảo luận nhóm.

+ TN 1

+ Trong TN nào 2 vật nặng
như nhau lại rơi nhanh chậm
khác nhau?
+ TN 4
+ Trong TN nào 2 vật nặng,
nhẹ khác nhau lại rơi nhanh
+ TN 3
như nhau?
- Vậy qua đó chúng ta kết
luận được gì?
+ TN 2
- Vậy theo em yếu tố nào
ảnh hưởng đến sự rơi nhanh
hay chậm của các vật trong - Trong không khí thì
không khí. Có phải do ảnh không phải lúc nào vật nặng
cũng rơi nhanh hơn vật nhẹ.
hưởng của không khí.
- Chúng ta cùng nhau kiểm - Hs thảo luận (nếu bỏ qua
tra đều đó thông qua TN ảnh hưởng của không khí
thì các vật sẽ rơi nhanh như
Niu-tơn & Galilê.

nhau).
- Các em đọc SGK phần 2.
Hoạt động 3: Tìm hiểu sự
- Đây là những TN mang rơi của các vật trong chân
tính kiểm tra tính đúng đắn không.
của giả thiết trên.
- Hs nghiên cứu SGK.
Các
em
có
nhận
xét
gì
về
13’
kết quả thu được của TN
Niu-tơn.

2. Sự rơi của các vật
trong chân không (sự rơi
tự do)
a. Ống Niu-tơn.

b. Kết luận.
Sự rơi tự do là sự rơi chỉ
dưới tác dụng của trọng
lực.

- Vậy kết quả này có mâu
- Khi hút hết không khí

thuẫn với giả thiết hay
trong ống ra thì bi chì &
không?
lông chim rơi nhanh như
- Vậy không khí ảnh hưỡng nhau.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


đến sự rơi tự do của các vật.

- Không mâu thuẫn.

- Đến đay chúng ta kết luận
được điều gì?
- Sự rơi của các vật trong
- Nếu loại bỏ được ảnh
trường hợp đó gọi là sự rơi
hưởng của không khí thì
tự do.
mọi vật sẽ rơi nhanh như
- Trong 4 TN trên, trong TN nhau
nào vật được coi là sự rơi tự
do.
- Sự rơi của hòn sỏi, giấy
- Thực tế sự rơi tự do còn
nén chặt, hòn bi xe đạp
ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố
được coi là sự rơi tự do.
khác.

Vậy: sự rơi tự do là sự rơi
dưới tác dụng của trọng lực.
7’

Hoạt động :Củng cố, dặn dò.
- Yếu tố nào ảnh hưởng đến sự rơi nhanh, chậm của các vật khác nhau trong không khí?
Sự rơi tự do là gì?
- Về nhà chuẩn bị tiếp phần còn lại của bài, xem trước các bài tập.

IV. Rút kinh nghiệm.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


Bài 4: SỰ RƠI TỰ DO (tt)
III. Tiến trình giảng dạy.
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ. (4’)
Yếu tố nào ảnh hưởng đến sự rơi nhanh, chậm của các vật trong không khí? Sự rơi
tự do là gì?
3. Bài mới.
T
G

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung

10’ - Làm thế nào để xác định Hoạt động 1: Nghiên cứu
được phương và chiều của đặc điểm của chuyển động
chuyển động rơi tự do? rơi tự do.
(hướng dẫn hs thảo luận).
- Hs thảo luận để tìm ra
- Gv kiểm tra phương án của phương án thí nghiệm.
các nhóm, tiến hành theo
- Cùng tiến hành TN với
một phương án mà hs đưa
Gv.
ra.
II. Nghiên cứu sự rơi tự
- Kết luận: Phương của do của các vật.
chuyển động rơi tự do là
- Kết hợp với hình 4.3 để phương thẳng đứng, chiều 1. Những đặc điểm của
chuyển động rơi tự do.
chứng tỏ kết luận là đúng.
từ trên xuống dưới.
- Phương của chuyển động
rơi tự do là phương thẳng
- Chuyển động rơi tự do là đứng (phương của dây dọi)
chuyển động thẳng nhanh
- Chiều của chuyển động
dần đều.
- Giới thiệu ảnh hoạt
rơi tự do là chiều từ trên
nghiệm; các em đọc SGK để Hoạt động 2: Chứng minh xuống dưới.
10’
biết cách tiến hành để thu chuyển động rơi tự do là
được ảnh đó.

chuyển động thẳng nhanh - Chuyển động rơi tự do là
chuyển động TNDĐ.
dần đều.
- Dựa vào hình ảnh thu được
- Công thức tính vận tốc:
hãy chứng tỏ chuyển động
- Chuyển động rơi tự do là
chuyển động như thế nào?

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


rơi tự do là chuyển động - Từng các nhân đọc SGK.
nhanh dần đều.
+ Gợi ý: Chuyển động của
viên bi có phải chuyển động
thẳng đều hay không? Tại
sao?

v  gt
g: gọi là gia tốc rơi tự do
- Công thức tính quãng
đường đi được của sự rơi
tự do:

- Chuyển động của viên bị
1
s  gt 2
không phải là chuyển động
2

thẳng đều. Vì trong cùng 1
+ Nếu là chuyển động biến
khoảng thời gian mà quãng 2. Gia tốc rơi tự do.
đổi thì là chuyển động
đường đi được của nó khác
TNDĐ hay TCDĐ? Vì sao?
- Tại một nơi nhất định
nhau.
trên Trái Đất & ở gần mặt
+ Từ đó chúng ta thấy
- Đó là chuyển động TNDĐ. đất, các vật đều rơi tự do
chuyển động rơi tự do là
Vì quãng đường đi được của với cùng một gia tốc g.
chuyển động TNDĐ.
viên bị trong những khoảng
- Chú ý chúng ta chọn 1 thời gian bằng nhau là khác - Tại những nơi khác nhau
gia tốc đó sẽ khác nhau.
điểm trên viên bi để xác nhau (tăng dần).
định vị trí.
- Nếu không đòi hỏi độ
chính xác cao chúng ta có
Hoạt động 3: Tìm hiểu các thể lấy g=9,8m/s2 hoặc g =
15’
- Các em hãy cho biết công công thức tính vận tốc, 10 m/s2
thức tính vận tốc và quãng quãng đường đi và gia tốc
đường đi được trong chuyển rơi tự do.
động TNDĐ?
- Từng hs suy nghĩ trả lời:
- Đối với chuyển động rơi tự
v  v0  at

do thì có vận tốc đầu hay
không? Khi đó công thức
1
s  v0t  at 2
tính vận tốc và quãng đường
2
đi được trong chuyển động
rơi tự do như thế nào?
- Không ( v0  0 )
+ Chú ý: Gia tốc trong sự
rơi tự do được kí hiệu bằng
chữ g (gọi là gia tốc rơi tự
do)

v  gt
s

1 2
gt
2

- g: gọi là gia tốc rơi tự do
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


- Trong công thức tính vận (m/s2)
tốc g có dấu như thế nào
- g và v cùng dấu.
đối với vận tốc v?
- Chú ý: Tại một nơi nhất định

trên Trái Đất & ở gần mặt đất,
các vật đều rơi tự do với cùng
một gia tốc g.
- Tại những nơi khác nhau - Hs quan sát SGK để biết
gia tốc rơi tự do tại một số
gia tốc đó sẽ khác nhau.
nơi.
- Nếu không dòi hỏi độ
chính xác cao thì ta có thể
lấy g = 9,8 m/s2 hoặc g = 10
m/s2
5’

Hoạt động :Củng cố, dặn dò.
- Nêu các đặc điểm của sự rơi tự do?
- Viết công thức tính vận tốc & quãng đường đi được của sự rơi tự do?
- Các em về nhà là bài tập trong SGK, SBT và chuẩn bị bài tiếp theo.

IV. Rút kinh nghiệm.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí