Hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty TNHH thiết bị công nghiệp phúc lợi

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
----o0o----

KHOÁăLU N T T NGHI P

TÀI:

HOẨNăTHI N K TOÁNăBÁNăHẨNGăVẨ
XÁCă NH K T QU BÁNăHẨNGăT IăCỌNGăTYă
TNHH THI T B CỌNGăNGHI PăPHÖCăL I

SINHăVIểNăTH C HI N

: TR N THANH LONG

MÃăSINHăVIểN

: A21947

CHUYểNăNGẨNH

: K TOÁN

HẨăN I - 2016

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
----o0o----

KHOÁăLU N T T NGHI P

TÀI:

HOẨNăTHI N K TOÁNăBÁNăHẨNGăVẨ
XÁCă NH K T QU BÁNăHẨNGăT IăCỌNGăTYă
TNHH THI T B CỌNGăNGHI P PHÖCăL I

ng d n : Th.S Nguy năThuăHoƠi

Giáoăviênăh

Sinhăviênăth c hi n

: Tr n Thanh Long

Mƣăsinhăviên

: A21947

ChuyênăngƠnh

: K toán

HẨăN I - 2016

Thang Long University Libraty


L I C Mă N
V i t t c lòng bi t n chân thành nh t, em xin g i l i c m n sâu s c t i giáo
viên Ths. Nguy n Thu Hoài - ng i đư luôn t n tình ch b o, h ng d n và giúp em
hoàn thành khóa lu n này. Em c ng xin g i l i c m n đ n các th y cô giáo trong
tr ng đư không qu n ng i khó kh n truy n đ t cho em nh ng ki n th c vô cùng quan
tr ng và b ích. ây s là hành trang v ng ch c trên con đ ng phía tr c c a em.
Bên c nh đó, em c ng xin c m n Ban lưnh đ o tr ng
i h c Th ng Long
c ng nh các phòng ban trong tr ng đư luôn t o đi u ki n cho em có m t môi tr ng
h c t p t t nh t đ em có c h i đ

c nghiên c u h c t p c ng nh vui ch i b ích.

Xin g i l i cám n đ n các cô, chú, anh ch công ty c ph n đ u t và th ng
m i Ki n Vi t đư t o đi u ki n cho em đ c ti p xúc th c t , đ c h c h i nhi u đi u
m i c ng nh t o đi u ki n thu n l i, giúp đ em trong su t th i gian hoàn thành lu n
v n.
Do ki n th c và kh n ng lý lu n còn có h n nên khóa lu n v n còn nh ng thi u
sót nh t đ nh. Em mong nh n đ c nh ng ý ki n đánh giá c ng nh góp ý c a các
th y cô giáo đ khóa lu n đ c hoàn thi n h n.
Cu i cùng em xin kính chúc các th y cô giáo và Ban lưnh đ o tr

ng

ih c

Th ng Long d i dào s c kh e đ có th công tác t t, ti p t c s nghi p tr ng ng
c a mình.
Em xin chân thành c m n.
Hà N i, ngày 05 tháng 07 n m 2016
Sinh viên

Tr n Thanh Long

i


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n là có ngu n g c và đ c
trích d n rõ ràng.
Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này.
Hà N i, ngày 05 tháng 07 n m 2016
Sinh viên

Tr n Thanh Long

Thang Long University Libraty


M CL C
L IM

CH

U
NGă1. LụăLU N CHUNG V K TOÁNăBÁNăHẨNGăVẨăXÁCă

K T QU BÁNăHẨNGăTRONGăDOANHăNGHI PăTH

NH

NGăM I ................... 1

1.1. Kháiăquátăchungăv k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠngătrongă
doanh nghi păth ngăm i ................................................................................1
c đi m c a ho t đ ng kinh ếoanh th

1.1.1.

ng m i .....................................1

1.1.2. Các khái ni m liên quan đ n k toán bán hàng và ồác đ nh k t qu bán
hàng .............................................................................................................1
1.1.3. Vai trò và nhi m v k toán bán hàng và ồác đ nh k t qu bán hàng .....3
1.1.4. Các ph

ng th c bán hàng và ph

ng th c thanh toán .........................4

1.1.4.1. Các ph

ng th c bán hàng .....................................................................4

1.1.4.2. Các ph

ng th c thanh toán ...................................................................7

1.1.5. Ph

ng pháp ồác đ nh giá v n hàng bán..................................................8

1.1.5.1. Ph

ng pháp th c t đích danh .............................................................. 8

1.1.5.2. Ph

ng pháp bình quân gia quy n .........................................................9

1.1.5.3. Ph

ng pháp nh p tr

1.1.5.4. Ph

ng pháp nh p sau, xu t tr

c, xu t tr

c (FIFO) .......................................10
c (LIFO) ..........................................10

1.2. K toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠng ........................................11
1.2.1. K toán bán hàng ......................................................................................11
1.2.1.1. Ch ng t k toán s d ng......................................................................11
1.2.1.2. Tài kho n s d ng .................................................................................11
1.2.1.3. Trình t k toán bán hàng trong tr

ng h p doanh nghi p h ch toán

hàng t n kho theo ph ng pháp KKTX, tính thu GTGT theo ph ng
pháp kh u tr ........................................................................................14
1.2.1.4. Trình t k toán bán hàng trong tr

ng h p doanh nghi p h ch toán

hàng t n kho theo ph ng pháp KK K, tính thu GTGT theo ph ng
pháp kh u tr ........................................................................................17
1.2.1.5. Trình t k toán bán hàng trong tr ng h p doanh nghi p tính thu
GTGT theo ph ng pháp tr c ti p ........................................................18
1.2.2. K toán ồác đ nh k t qu bán hàng .........................................................19
1.2.2.1. K toán chi phí bán hàng và chi phí qu n lí doanh nghi p ..................19


1.2.2.2. K toán xác đ nh k t qu bán hàng .......................................................20
1.3. Hìnhăth c s k toánăs d ng trong k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu
bánăhƠng ..........................................................................................................21
CH
NGă2.TH C TR NG K TOÁNăBÁNăHẨNGăVẨăXÁCă NH K T QU
BÁNăHẨNGăT IăCỌNGăTYăTNHHăTHI T B CỌNGăNGHI PăPHÖCăL I.... 23
2.1. T ng quan v côngătyăTNHHăthi t b côngănghi păPhúcăL i .....................23

2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a công tỔ TNảả thi t b công
nghi p Phúc L i ........................................................................................23
c đi m ho t đ ng kinh doanh t i công tỔ TNảả thi t b công nghi p

2.1.2.

Phúc L i ....................................................................................................23
2.1.3.

c đi m t ch c b máỔ qu n lý công tỔ TNảả thi t b công nghi p
Phúc L i ....................................................................................................24

2.1.4.

c đi m t ch c k toán t i công tỔ TNảả thi t b công nghi p Phúc
L i ..............................................................................................................25

2.1.4.1.

c đi m t ch c b máy k toán .........................................................25

2.1.4.2. Ch đ , chính sách k toán áp d ng ......................................................26
2.2. Th c tr ng k toánă bánă hƠngă vƠă xácă đ nh k t qu bánă hƠngă t iă côngă tyă
TNHH thi t b côngănghi păPhúcăL i ........................................................... 28
2.2.1. K toán bán hàng t i công tỔ TNảả thi t b công nghi p Phúc L i .....28
2.2.1.1. Ph

ng th c bán hàng và t ch c ch ng t .........................................28

2.2.1.2. K toán chi ti t bán hàng.......................................................................41

2.2.1.3. K toán t ng h p bán hàng ...................................................................45
2.2.2. K toán ồác đ nh k t qu bán hàng t i công tỔ TNảả thi t b công
nghi p Phúc L i ........................................................................................47
2.2.2.1. K toán chi phí qu n lý kinh doanh .......................................................47

2.2.2.2. K toán xác đ nh k t qu bán hàng .......................................................59
CH

NGă3. M TăSịăGI IăPHÁPăNH MăHOẨNăTHI N K TOÁNăBÁNă

HẨNGăVẨăXÁCă NH K T QU BÁNăHẨNGăT IăCỌNGăTYăTNHHăTHI T
B CỌNGăNGHI PăPHÖCăL I ................................................................................ 61
3.1.

ánhăgiáăth c tr ng k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠngăt i
côngătyăTNHHăthi t b côngănghi păPhúcăL i .............................................61

3.1.1. K t qu đ t đ

c .......................................................................................61

3.1.2. H n ch .....................................................................................................62

Thang Long University Libraty


3.2. M t s ki n ngh gópăph năhoƠnăthi n k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t
qu bánăhƠngăt iăcôngătyăTNHHăthi t b côngănghi păPhúcăL i................63
K T LU N

DANH M CăCÁCăT

KỦăhi u vi t t t

VI T T T

Tênăđ yăđ

BHTN
BHXH
BHYT

B o hi m th t nghi p
B o hi m xư h i
B o hi m y t

CP
CKTM

Chi phí
Chi t kh u th

DT
GTGT

Doanh thu
Giá tr gia t ng

GVHB

Giá v n hàng bán

K/c
KK K

K t chuy n
Ki m kê đ nh k

KKTX
KPC
KQBH
QLKD

Kê khai th ng xuyên
Kinh phí công đoàn
K t qu bán hàng
Qu n lý kinh doanh

TBCN
TK

Thi t b công nghi p
Tài kho n

TNHH
TSC

Trách nhi m h u h n
Tài s n c đ nh

TT B

Tiêu th đ c bi t

ng m i

Thang Long University Libraty


DANH M C B NG BI U,ăHỊNHă NH,ăS ă

MINH H A

Bi u s 2.1. H p đ ng kinh t .......................................................................................29
Bi u s 2.2. Hóa đ n giá tr gia t ng .............................................................................30
Bi u s 2.3. Phi u xu t kho ........................................................................................... 31
Bi u s 2.4. Gi y báo Có ............................................................................................... 32
Bi u s 2.5. Hóa đ n giá tr gia t ng .............................................................................34
Bi u s 2.6. Phi u xu t kho ........................................................................................... 35
Bi u s 2.7. Gi y báo Có ............................................................................................... 36
Bi u s 2.8. H p đ ng kinh t .......................................................................................38
Bi u s 2.9. Phi u xu t kho ........................................................................................... 39
Bi u s 2.10. S chi ti t v t li u thành ph m hàng hóa ................................................41
Bi u s 2.11. B ng t ng h p nh p xu t t n ..................................................................42
Bi u s 2.12. Báo cáo bán ra (l c).................................................................................43
Bi u s 2.13. Báo cáo bán ra (trích) ..............................................................................44
Bi u s 2.14. S cái doanh thu bán hàng .......................................................................45
Bi u s 2.15. S cái giá v n hàng bán ...........................................................................46
Bi u s 2.16. Hóa đ n giá tr gia t ng ti n chi phí v n chuy n.....................................48

Bi u s 2.17. Phi u chi ti n m t ....................................................................................49
Bi u s 2.18. B ng ch m công ......................................................................................51
Bi u s 2.19. B ng thanh toán ti n l

ng .....................................................................52

Bi u s 2.20. B ng phân b các kho n trích theo l

ng ...............................................53

Bi u s 2.21. B ng tính kh u hao tài s n c đ nh .........................................................55
Bi u s 2.22. Phi u chi ti n m t ....................................................................................56
Bi u s 2.23. Hóa đ n GTGT ti n đi n .........................................................................57
Bi u s 2.24. S cái chi phí qu n lý kinh doanh ........................................................... 58
Bi u s 2.25. S cái tài kho n xác đ nh k t qu kinh doanh .........................................59
Bi u s 2.26. S nh t ký chung (Trích) .........................................................................60
Bi u s 3.1. S chi ti t hàng g i bán .............................................................................64
Bi u s 3.2. Hóa đ n giá tr gia t ng .............................................................................65
Bi u s 3.3. B ng phân b các kho n trích theo l

ng .................................................66

Bi u s 3.4. S chi ti t v t li u thành ph m hàng hóa ..................................................68
Bi u s 3.5. B ng t ng h p nh p xu t t n.....................................................................69


Bi u s 3.6. Báo cáo bán ra (l c)...................................................................................70
Bi u s 3.7. B ng t ng h p chi ti t doanh thu .............................................................. 71
Bi u s 3.8. S cái doanh thu bán hàng .........................................................................72
Bi u s 3.9. S cái các kho n gi m tr doanh thu ........................................................73

Bi u s 3.10. S cái giá v n hàng bán ...........................................................................74
Bi u s 3.11. S cái chi phí qu n lý kinh doanh ........................................................... 75
Bi u s 3.12. S cái tài kho n xác đ nh k t qu kinh doanh .........................................76
Bi u s 3.13. S nh t ký chung (Trích) .........................................................................77
S đ 1.1. K toán bán hàng theo ph

ng th c bán buôn qua kho ............................... 15

S đ 1.2. K toán bán hàng theo ph

ng th c bán buôn v n chuy n th ng có tham gia

thanh toán ......................................................................................................................15
S đ 1.3. K toán bán hàng theo ph

ng th c bán buôn v n chuy n th ng ...............16

S đ 1.4. K toán bán hàng theo ph

ng th c bán l ..................................................16

S đ 1.5. K toán bán hàng theo ph

ng th c tr góp ................................................16

S đ 1.6. K toán bán hàng theo ph

ng th c g i bán (bên giao đ i lý) ....................17

S đ 1.7. K toán bán hàng theo ph

ng th c g i bán (bên nh n đ i lý) ...................17

S đ 1.8. K toán giá v n hàng hóa theo ph

ng pháp KK K ..................................18

S đ 1.9. K toán chi phí qu n lý kinh doanh ............................................................. 20
S đ 1.10. K toán xác đ nh k t qu bán hàng ............................................................ 21
S đ 1.11. Trình t ghi s k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng theo hình
th c Nh t kí chung ........................................................................................................22
S đ 2.1. T ch c b máy qu n lý công ty TNHH thi t b công nghi p Phúc L i .....24
S đ 2.2. T ch c b máy k toán công ty TNHH thi t b công nghi p Phúc L i .....25
S đ 2.3. Trình t ghi s nh t kí chung t i công ty Phúc L i .....................................27

Thang Long University Libraty


L IM
Trong n n kinh t , các doanh nghi p th

U
ng m i gi vai tròn phân ph i và l u

thông hàng hóa, thúc đ y quá trình s n xu t xư h i. M c tiêu hàng đ u c a doanh
nghi p là t i đa hóa l i nhu n, mang l i hi u qu kinh t cao nh t.
đ t đ c đi u đó
đòi h i các nhà qu n lý ph i có nh ng bi n pháp thi t th c trong chi n l c kinh
doanh c a mình. M t trong nh ng chi n l c m i nh n c a các doanh nghi p là t p
trung vào khâu tiêu th . ây là là giai đo n cu i cùng c a quá trình luân chuy n hàng

hóa trong doanh nghi p, giúp doanh nghi p t o ngu n thu bù đ p nh ng chi phí b ra,
t đó t o ra l i nhu n ph c v cho quá trình tái s n xu t kinh doanh. V n đ đ t ra cho
các doanh nghi p là làm sao t ch c đ c khâu tiêu th t t, rút ng n đ c quá trình
luân chuy n hàng hóa, nâng cao hi u qu s d ng v n kinh doanh. Trong đó, bi n
pháp quan tr ng nh t ph i k đ n là th c hi n t t k toán bán hàng và xác đ nh k t qu
bán hàng.
cung c p thông tin tài chính m t các chính xác và k p th i t i các nhà qu n tr
c ng nh nh ng đ i t ng quan tâm đ n tình hình tài chính c a m t doanh nghi p, thì
quá trình h ch toán k toán ph i đ c th c hi n m t cách khoa h c, hi u qu . V i b t
kì lo i hình doanh nghi p nào c ng đ u c n chú tr ng đ n v n đ t ch c k toán t i
doanh nghi p c a mình, đ c bi t v i các doanh nghi p th ng m i n i mà s c nh
tranh kh c li t h n r t nhi u l n.
Nh n th c đ

c t m quan tr ng c a k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán

hàng, v n d ng lý lu n đư đ c h c t p và rèn luy n t i tr ng đ i h c, k t h p v i
th c t đư ti p thu đ c qua quá trình th c t p t i công ty TNHH thi t b công nghi p
Phúc L i, em đư ch n đ tài: “Hoàn thi n k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán
hàng t i công ty TNHH thi t b công nghi p Phúc L i”.
tài g m ba ch
Ch

ngă1:ăLỦălu n chung v k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠngă

trong doanh nghi păth
Ch

ng chính sau đây:
ngăm i

ngă2:ăTh c tr ng k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠngăt i

côngătyăTNHH thi t b côngănghi păPhúcăL i
Ch ngă3:ăm tăsóăgi iăphápănh măhoƠnăthi n k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh
k t qu bánăhƠngăt iăcôngătyăTNHH thi t b côngănghi păPhúcăL i


CH
NGă1.
LụăLU N CHUNG V K TOÁNăBÁNăHẨNGăVẨăXÁCă
K T QU BÁNăHẨNGăTRONGăDOANHăNGHI PăTH

NH

NGăM I

1.1. Kháiăquátăchungăv k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠngătrong
doanh nghi păth ngăm i
1.1.1.

c đi m c a ho t đ ng kinh ếoanh th

Ho t đ ng kinh doanh th

ng m i

ng m i là ho t đ ng l u thông phân ph i hàng hóa

trên th tr ng buôn bán trong n c ho c gi a các qu c gia v i nhau. ây là khâu

trung gian th c hi n quá trình gi a quá trình l u chuy n hàng hóa t n i s n xu t,
nh p kh u đ n n i tiêu dùng mà không làm gia t ng giá tr hay hình thái v t ch t c a
hàng hóa. L u chuy n hàng hóa trong kinh doanh th
mua hàng và bán hàng.
Các đ c đi m c a ho t đ ng kinh doanh th

ng m i bao g m hai giai đo n:

ng m i:

- Hàng hóa trong kinh doanh th ng m i có ngu n g c là mua ngoài.
kinh doanh th ng m i là các lo i hàng hóa phân theo t ng ngành:

it

ng

+ Hàng v t t , thi t b .
+ Hàng công ngh ph m tiêu dùng.
+ Hàng l
- Có hai ph

ng th c, th c ph m ch bi n.
ng th c l u chuy n hàng hóa là bán buôn và bán l .

+ Bán buôn là ph

ng th c bán hàng v i s l

ng l n, ch y u cung c p hàng

cho các đ n v th ng m i, doanh nghi p s n xu t… Bán buôn hàng hóa có th th c
hi n b ng các hình th c nh g i bán đ i lý, ký g i, bán bán qua kho tr c ti p,…
+ Bán l hàng hoá là ph

ng th c bán hàng tr c ti p cho ng

i tiêu dùng ho c

các t ch c kinh t ho c các đ n v kinh t t p th mua v mang tính ch t tiêu dùng
n ib .
- T ch c kinh doanh trong doanh nghi p th ng m i có th theo nhi u mô hình
khác nhau nh t ch c bán buôn, t ch c bán l , công ty kinh doanh t ng h p,… Quy
mô c a m i t ch c có th là qu y, c a hàng, công ty, t ng công ty,…
1.1.2. Các khái ni m liên quan đ n k toán bán hàng và ồác đ nh k t qu bán hàng
Bánă hƠng là khâu cu i cùng trong quá trình l u chuy n hàng hóa c a doanh
nghi p th ng m i t n i s n xu t đ n tay ng i tiêu dùng, nh m đáp ng nh ng s n
ph m h u ích cho nhu c u xư h i. Bán hàng là vi c chuy n quy n s h u s n ph m,
hàng hóa g n v i ph n l i ích ho c r i ro cho khách hàng đ ng th i đ c khách hàng
thanh toán ho c ch p nh n thanh toán. Kho n ti n mà khách hàng thanh toán ho c
1

Thang Long University Libraty


ch p nh n thanh toán là c s đ doanh nghi p th
Do v y bán hàng là đ

c coi là ph

ng m i xác đ nh k t qu bán hàng.

ng ti n đ xác đ nh k t qu bán hàng.

Doanh thu bánăhƠngă là t ng giá tr các l i ích kinh t doanh nghi p thu đ c
trong k k toán, phát sinh t các ho t đ ng s n xu t, kinh doanh thông th ng c a
doanh nghi p góp ph n t ng v n ch s h u. Theo chu n m c k toán Vi t Nam s 14
ban hành và công b theo Quy t đ nh s 149/2001/Q -BTC ngày 31 tháng 12 n m
2001, doanh thu bán hàng đ c ghi nh n khi th a mưn đ ng th i c 5 đi u ki n sau:
- Doanh nghi p đư chuy n giao ph n l n r i ro và l i ích g n li n v i quy n s
h u s n ph m ho c hàng hóa cho ng

i mua;

- Doanh nghi p không còn n m gi quy n qu n lý hàng hóa nh ng

is h u

hàng hóa ho c quy n ki m soát hàng hóa;
- Doanh thu đ

c xác đ nh t

- Doanh nghi p đư thu đ

ng đ i ch c ch n;
c ho c s thu đ

c l i ích kinh t t giao d ch bán

hàng;
- Xác đ nh đ

c chi phí liên quan đ n giao d ch bán hàng.

Gi m tr doanh thu là toàn b s ti n gi m tr cho khách hàng đ

c tính gi m

tr vào doanh thu ho t đ ng kinh doanh. Các kho n gi m tr doanh thu bao g m chi t
kh u th ng m i, giá tr hàng bán b tr l i và các kho n gi m giá cho ng i mua
trong k .
- Chi t kh u th

ng m i là kho n doanh nghi p bán gi m giá niêm y t cho khách

hàng khi h mua hàng v i s l

ng l n nh m m c đích khuy n khích hành vi

mua.
- Giá tr hàng bán b tr l i là giá tr kh i l

ng hàng bán đư xác đ nh là tiêu th b

khách hàng tr l i và t ch i thanh toán.
- Gi m giá hàng bán là nh ng kho n gi m tr cho ng

i mua do hàng hóa kém

ph m ch t, sai quy cách theo quy đ nh trong h p đ ng kinh t ho c mà l i thu c
v bên cung c p hàng hóa
Doanh thu thu n là s doanh thu bán hàng, thành ph m và cung c p d ch v sau
khi tr các kho n gi m tr (chi t kh u th ng m i, gi m giá hàng bán, hàng bán b tr
l i) trong k báo cáo, làm c n c tính k t qu ho t đ ng bán hàng c a doanh nghi p.
Doanh thu thu n
t bánăhƠng

= DoanhăthuăbánăhƠng

- Cácăkho n gi m tr doanh thu

Giáăv năhƠngăbánăph n ánh giá tr g c c a hàng hóa đư đ c bán trong k . Khi
hàng hóa đư tiêu th và đ c phép xác đ nh doanh thu thì đ ng th i giá v n c ng đ c
2


ph n ánh theo giá xu t kho hàng hóa đ xác đ nh k t qu bán hàng. Giá v n hàng bán
bao g m tr giá mua c a hàng bán c ng v i chi phí mua hàng phân b cho hàng bán
trong k .
L i nhu n g p là l i nhu n thu đ c c a doanh nghi p sau khi l y doanh thu
thu n t bán hàng tr đi giá v n hàng bán ra trong k .
L i nhu n g p

=

Doanh thu thu n t bánăhƠng

-

Giáăv năhƠngăbán

Chiăphíăqu nălỦăkinhădoanhăbao g m chi phí bán hàng và chi phí qu n lý doanh
nghi p (theo quy t đ nh 48/2006/Q -BTC). T ng lo i chi phí s đ c theo dõi chi ti t
theo n i dung chi phí phù h p.
- Chi phí bán hàng là toàn b chi phí th c t phát sinh trong quá trình bán s n
ph m, hàng hóa, cung c p d ch v bao g m các kho n chi phí cho nhân viên bán
hàng, chi phí gi i thi u và qu ng cáo s n ph m, chi phí h i ngh khách hàng,
hoa h ng g i hàng bán đ i lý, kh u hao TSC

dùng cho ho t đ ng bán hàng,chi

phí d ch v mua ngoài dùng cho ho t đ ng bán hàng,…
- Chi phí qu n lý doanh nghi p là nh ng chi phí hành chính và chi phí qu n lý
chung c a doanh nghi p bao g m các chi phí v l
lý; BHXH, BHYT, BHTN, KPC

ng nhân viên b ph n qu n

c a nhân viên qu n lý doanh nghi p; kh u

hao TSC dùng cho qu n lý doanh nghi p, …
K t qu bánăhƠng là kho n chênh l ch sau khi l y l i nhu n g p tr đi chi phí
qu n lý kinh doanh trong k k toán. ây là k t qu v bán hàng c a doanh nghi p th
hi n qua ch tiêu lưi ho c l . Xác đ nh k t qu bán hàng đ c ti n hành vào cu i kì
kinh doanh (cu i tháng, cu i quý, cu i n m) tu thu c vào t ng đ c đi m kinh doanh
và yêu c u qu n lý c a t ng doanh nghi p. K t qu bán hàng đ
K t qu bánăhƠng

=

L i nhu n g p

-

c tính nh sau:

Chi phíăqu nălỦăkinhădoanh

1.1.3. Vai trò và nhi m v k toán bán hàng và ồác đ nh k t qu bán hàng
 Vai trò:
i v i các doanh nghi p nói chung và doanh nghi p th ng m i nói riêng, t
ch c công tác k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng có vai trò th c s quan
tr ng, h n ch đ c s th t thoát hàng hóa, phát hi n đ c nh ng hàng hóa ch m luân
chuy n s li u mà k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng cung c p cho doanh
nghi p đ có bi n pháp x lý thích h p nh m thúc đ y quá trình tu n hoàn v n. Các s
li u mà k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng cung c p giúp doanh nghi p
n m b t đ c m c đ hoàn ch nh v k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng t

3

Thang Long University Libraty


đó tìm nh ng thi u sót m t cân đ i gi a khâu mua, khâu d tr và khâu bán đ có bi n
pháp kh c ph c k p th i.
T các s li u trên báo cáo tài chính mà k toán bán hàng và xác đ nh k t qu
bán hàng cung c p, nhà n c n m đ c tình hình kinh doanh và tình hình tài chính c a
doanh nghi p, t đó th c hi n ch c n ng qu n lý ki m soát v mô n n kinh t , đ ng
th i nhà n

nhà n c.

c có th ki m tra vi c ch p hành v kinh t và th c hi n ngh a v đ i v i

 Nhi m v :
i v i doanh nghi p nói chung và doanh nghi p th

ng m i nói riêng, t ch c

công tác k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng có vai trò th c s quan tr ng.
Nó qu n lý và cung c p thông tin v tình hình bán hàng và hi u qu kinh doanh mà
doanh nghi p đ t đ c. B n ch t c a k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng là
thu nh n, x lý và cung c p thông tin v toàn b công tác bán hàng và k t qu c a ho t
đ ng này. Vì v y mu n đ m b o th c hi n và phát huy t t vai trò c a mình, đáp ng
nhu c u v qu n lý hàng hóa, bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng thì k toán bán
hàng và xác đ nh k t qu bán hàng c n ph i th c hi n t t các nhi m v sau:
 Ghi chép, ph n ánh đ y đ , k p th i v tình hình l u chuy n c a t ng lo i hàng
hóa v m t giá tr và s l ng.
 Phân b h p lý chi phí thu mua cho s hàng đư bán và t n cu i kì, đ t đó xác
đ nh giá v n hàng hóa đư bán và t n cu i kì.
 Ph n ánh k p th i kh i l ng hàng hóa bán, ghi nh n doanh thu bán hàng và các
ch tiêu liên quan khác c a kh i l ng hàng bán.
 L a ch n ph

ng pháp và xác đ nh đúng giá v n hàng bán đ đ m b o đ chính

xác c a ch tiêu l i nhu n hàng hóa đư tiêu th .
 Cung c p thông tin t ng h p và thông tin c n thi t đ ph c v cho vi c l p báo
cáo tài chính và công tác qu n lý doanh nghi p.
1.1.4. Các ph

1.1.4.1. Các ph
Ph

ng th c bán hàng và ph

ng th c thanh toán

ng th c bán hàng

ng th c bán buôn

Bán buôn hàng hoá là hình th c bán hàng cho các đ n v th ng m i, các doanh
nghi p s n xu t s l ng l n. c đi m c a hàng hoá bán buôn là hàng hoá v n n m
trong l nh v c l u thông, ch a đi vào l nh v c tiêu dùng, do v y giá tr và giá tr s
d ng c a hàng hoá ch a đ c th c hi n. Hàng bán buôn th ng đ c bán theo lô hàng
v i s l ng l n. Giá bán bi n đ ng tu thu c vào s l ng hàng bán và ph ng th c
thanh toán. ây là ph ng th c bán hàng truy n th ng th ng áp d ng v i ngành hàng
có đ c đi m: tiêu th có đ nh kì giao nh n, th i đi m giao nh n không trùng v i th i
4


đi m nh p hàng; hàng khó khai thác; hàng c n qua d tr đ x lý t ng giá tr th
m i,… Trong bán buôn th

ng bao g m hai ph

ng

ng th c: bán buôn hàng hóa qua kho

và bán buôn hàng hóa v n chuy n th ng.
- Bán buôn hàng hóa qua kho: là ph ng th c bán buôn hàng hoá mà trong đó
hàng bán ph i đ c xu t t kho b o qu n c a doanh nghi p. Bán buôn hàng hoá qua
kho có th th c hi n d

i hai hình th c:

+ Hình th c giao hàng tr c ti p: bên mua c đ i di n đ n kho c a doanh nghi p
th ng m i đ nh n hàng. Doanh nghi p th ng m i xu t kho hàng hoá giao tr c ti p
cho đ i di n bên mua. Sau khi đ i di n bên mua nh n đ hàng, thanh toán ti n ho c
ch p nh n n , hàng hoá đ c xác đ nh là tiêu th .
+ Hình th c chuy n hàng: c n c vào h p đ ng kinh t đư ký k t ho c theo đ n
đ t hàng, doanh nghi p th ng m i xu t kho hàng hoá, dùng ph ng ti n v n t i c a
mình ho c đi thuê ngoài, chuy n hàng đ n kho c a bên mua ho c m t đ a đi m nào đó
bên mua quy đ nh trong h p đ ng. Hàng hoá chuy n bán v n thu c quy n s h u c a
doanh nghi p th ng m i. Ch khi nào đ c bên mua ki m nh n, thanh toán ho c ch p
nh n thanh toán thì s hàng chuy n giao m i đ c coi là tiêu th , ng i bán m t
quy n s h u v s hàng đư giao, đ ng th i ghi nh n doanh thu và chi phí giá v n. Chi
phí v n chuy n do doanh nghi p th ng m i ch u hay bên mua ch u là do s tho
thu n t tr c gi a hai bên. N u doanh nghi p th ng m i ch u chi phí v n chuy n s
đ c ghi vào chi phí bán hàng. N u bên mua ch u chi phí v n chuy n s đ c ghi nh n
là chi phí thu mua hàng hóa.
- Bán buôn hàng hóa v n chuy n th ng: doanh nghi p th ng m i sau khi mua
hàng không đ a v nh p kho mà chuy n bán th ng cho khách hàng khác. Ph ng th c
này có th th c hi n theo hai hình th c:
+ Bán buôn hàng hoá v n chuy n th ng có tham gia thanh toán: doanh nghi p
ph i t ch c quá trình mua hàng, bán hàng, thanh toán ti n hàng mua, ti n hàng đư bán
v i nhà cung c p và khách hàng c a doanh nghi p. Hình th c này bao g m: bán buôn
v n chuy n th ng có tham gia thanh toán theo hình th c tr c ti p (bán giao tay ba) và
theo hình th c g i bán.

Bán giao tay ba: doanh nghi p sau khi mua hàng, giao tr c ti p cho đ i di n c a
bên mua t i kho ng i bán. Sau khi giao nh n, đ i di n bên mua đ ng ký nh n đ
hàng, bên mua đư thanh toán ti n hàng ho c ch p nh n thanh toán, hàng hoá đ
đ nh là tiêu th .

c xác

G i bán: Theo hình th c này, hàng hóa doanh nghi p mua v đ c g i bán tr c
ti p mà không qua kho. Doanh nghi p th ng m i sau khi mua hàng, nh n hàng mua,
dùng ph ng ti n v n t i c a mình ho c thuê ngoài đ v n chuy n hàng đ n giao cho
5

Thang Long University Libraty


khách hàng c a mình t i đ a đi m th a thu n gi a hai bên. Lúc này hàng hóa v n
thu c quy n s h u c a doanh nghi p th

ng m i. Khi nh n đ

thanh toán ho c gi y báo c a khách hàng là đư nh n đ
toán thì hàng hóa đ c xác đ nh là tiêu th .

c ti n c a khách hàng

c hàng và ch p nh n thanh

- Bán buôn hàng hóa v n chuy n th ng không tham gia thanh toán (môi gi i
h ng hoa h ng): doanh nghi p ch là trung gian gi a nhà cung c p và khách hàng mà
không phát sinh nghi p v mua bán hàng hóa. Tùy thu c vào th a thu n h p đ ng

tr c đó mà doanh nghi p s nh n đ
nhà cung c p chi tr .
Ph

c m t kho n ti n hoa h ng do khách hàng ho c

ng th c bán l

Bán l là ph ng th c bán hàng tr c ti p cho ng i tiêu dùng ho c các t ch c
kinh t ho c các đ n v kinh t t p th mua v mang tính ch t tiêu dùng n i b . c
đi m c a ph ng th c bán l là hàng hóa đư ra kh i l nh v c l u thông và đi vào l nh
v c tiêu dùng. Theo ph ng th c này hàng hóa th ng đ c bán v i s l
đ n chi c, giá bán n đ nh. Bán l đ c th c hi n theo các hình th c sau:

ng nh l ,

- Bán l thu ti n tr c ti p: Nhân viên bán hàng s tr c ti p giao hàng hóa và nh n
ti n t khách. M i qu y s có m t nhân viên bán hàng, h có trách nhi m v a bán
hàng, v a ti n, đ ng th i vi t hóa đ n bán hàng giao cho khách. Cu i ngày, nhân viên
bán hàng ki m kê s l ng hàng hóa t n
s ti n đư n p theo gi y n p ti n.

qu y, xác đ nh doanh s bán, đ i chi u v i

- Bán l thu ti n t p trung: Quá trình bán hàng đ c tách thành hai giai đo n là
giai đo n thu ti n và giai đo n giao hàng. M i qu y hàng có m t nhân viên là nhi m
v thu ti n c a khách, vi t hóa đ n ho c tích kê cho khách đ n nh n hàng qu y do
nhân viên bán hàng giao. Cu i ca ngày ho c cu i ca bán hàng, nhân viên bán hàng c n
c vào hóa đ n và tích kê giao hàng cho khách ho c ki m kê hàng hóa t n qu y đ xác
đ nh s l ng hàng hóa đư bán trong ngày, trong ca và l p báo cáo bán hàng, xác đ nh

l ng th a thi u. Nhân viên thu ngân ki m ti n l p báo cáo bán hàng và cho th qu .
- Bán l theo hình th c tr góp: khách hàng thanh toán tr

c m t ph n giá tr

hàng hóa ngay t i th i đi m mua, s ti n còn l i s thanh toán sau thành nhi u l n
trong đó bao g m c lưi tr ch m. Ti n lưi tr ch m s đ c phân b d n t ng kì vào
doanh thu tài chính. u đi m c a hình th c này là khách hàng s mua đ c hàng hóa
có giá tr l n mà ch a ph i thanh toán ngay, bên bán s nh n đ c m t kho n lưi tr
ch m t khách hàng đ bù đ p th i gian khách hàng thanh toán ch m.
- Bán l t ph c v (t ch n): Theo hình th c này, khách hàng t ch n l y hàng
hoá, mang đ n bàn tính ti n đ tính ti n và thanh toán ti n hàng. Nhân viên thu ti n
ki m hàng, tính ti n, l p hoá đ n bán hàng và thu ti n c a khách hàng. Nhân viên bán
6


hàng có trách nhi m h

ng d n khách hàng và b o qu n hàng hoá

ph trách. Hình th c này đ

c áp d ng ph bi n

qu y (k ) do mình

các siêu th .

- Bán hàng t đ ng: Là hình th c mà doanh nghi p th ng m i s d ng máy bán
hàng chuyên dùng cho lo i m t hàng nào đó n i công c ng. Khách hàng sau khi mua

hàng b ti n vào máy, máy s t đ ng đ y hàng ra cho khách hàng.
Ph

ng th c g i bán

G i đ i lý bán hay ký g i hàng hoá là hình th c bán hàng mà trong đó doanh
nghi p th ng m i giao hàng cho c s đ i lý, ký g i đ các c s này tr c ti p bán
hàng. Hàng g i đ i lý, ký g i v n thu c quy n s h u c a doanh nghi p, ch a đ c
coi là tiêu th .
Bên giao đ i lý: hàng hóa đ c coi là đư tiêu th khi bên nh n đ i lý thông báo
đư bán đ c hàng. Bên nh n đ i lý thanh toán ti n ho c thông báo bán đ c hàng thì
doanh nghi p s ghi nh n giá v n - doanh thu, và ghi nh n ph i tr hoa h ng cho bên
nh n đ i lý. Hoa h ng s đ

c h ch toán vào chi phí bán hàng c a doanh nghi p.

Bên nh n đ i lý nh n hàng t bên giao, tr c ti p bán hàng cho ng

i tiêu dùng

theo giá bán quy đ nh. Khi bán đ c hàng, bên nh n đ i lý s thông báo s hàng đư
bán, thanh toán ti n hàng ho c ch p nh n n đ ng th i ph n ánh hoa h ng đ i lí đ c
h ng.

1.1.4.2. Các ph
Ph

ng th c thanh toán

ng th c thanh toán tr c ti p (tr ngay)

Sau khi nh n đ c hàng mua, doanh nghi p th ng m i thanh toán ngay ti n cho
ng i bán. Có hai hình th c thanh toán chính là thanh toán b ng ti n m t và thanh toán
không dùng ti n m t (chuy n kho n qua ngân hàng, séc thanh toán,…).
i v i các
giao d ch có giá tr trên 20 tri u đ ng, các doanh nghi p b t bu c ph i s d ng hình
th c thanh toán b ng chuy n kho n. Trong th c t , các doanh nghi p th ng m i
th ng có xu h ng a thích hình th c thanh toán b ng chuy n kho n kho n b i tính
ti n l i mà các d ch v c a ngân hàng đem l i. Bên c nh đó, doanh nghi p thanh toán
b ng chuy n kho n s nh n hóa đ n GTGT và đ c kh u tr thu đ u vào khi mua
hàng.
Ph

ng th c thanh toán tr ch m

Doanh nghi p đư nh n hàng nh ng ch a thanh toán ti n cho ng

i bán. Vi c

thanh toán ch m tr có th th c hi n theo đi u ki n tín d ng u đưi theo tho thu n.
Ch ng h n, đi u ki n “1/10, net 20 có ngh a là trong 10 ngày đ u k t ngày ch p
nh n n , n u ng i mua thanh toán công n s đ c h ng chi t kh u thanh toán là
1%. T ngày th 11 đ n h t ngày th 20, ng i mua ph i thanh toán toàn b công n .

7

Thang Long University Libraty


N u h t 20 ngày mà ng

i mua ch a thanh toán n thì h s ph i ch u lưi su t tín

d ng.
1.1.5. Ph

ng pháp ồác đ nh giá v n hàng bán

Giá v n hàng bán là tr giá v n c a hàng hóa xu t kho, đ c ghi nh n khi hàng
đư đ c xác đ nh là tiêu th .
i v i doanh nghi p th ng m i, giá v n hàng bán bao
g m tr giá mua c a hàng xu t bán và chi phí thu mua phân b cho hàng tiêu th . Khi
doanh nghi p bán hàng không qua kho, giá v n hàng bán đ c tính theo công th c:
Giáăv năhƠngăbán

=

Tr giáămua
c aăhƠng bán

+

Chiăphíăthuămua
phơnăb cho hƠngăbán

Khi doanh nghi p bán hàng hóa qua kho, theo quy đ nh t i chu n m c k toán
Vi t Nam s 2 ban hành và công b theo Quy t đ nh s 149/2001/Q -BTC ngày 31
tháng 12 n m 2001 c a B tr ng B Tài chính, vi c xác đ nh giá v n hàng xu t bán
đ c áp d ng theo m t trong các ph ng pháp sau:
- Ph

ng pháp th c t đích danh

- Ph

ng pháp bình quân gia quy n

- Ph

ng pháp nh p tr

- Ph

ng pháp nh p sau, xu t tr

M i ph

c, xu t tr

c (FIFO)
c (LIFO)

ng pháp tính giá tr hàng t n kho đ u có nh ng u đi m, nh

c đi m

nh t đ nh. M c đ chính xác và đ tin c y c a t ng ph ng pháp tùy thu c vào nhu
c u qu n lý, trình đ , n ng l c nghi p v và trình đ trang b công c tính toán,
ph ng ti n x lý thông tin c a doanh nghi p.
ng th i c ng ph thu c vào yêu c u

b o qu n, tính ph c t p v ch ng lo i, quy cách v s bi n đ ng v t t , hàng hóa c a
doanh nghi p.
1.1.5.1. Ph

ng pháp th c t đích danh

Theo ph

ng pháp này, hàng hóa xu t kho thu c lô nào thì l y giá nh p kho c a

lô hàng đó đ tính giá đích danh. Ph ng pháp này phù h p cho nh ng doanh nghi p
có ch ng lo i hàng ít, các m t hàng có giá tr l n, có tính cá bi t nh trang s c, đá quý,
ô tô… ho c nh ng doanh nghi p mà vi c nh p xu t ch y u theo lô.

ây là ph

ng

pháp tính giá tuân th nguyên t c phù h p c a k toán, chi phí th c t phù h p v i
doanh thu th c t .
u đi m: Giá tr hàng t n kho đ c ph n ánh đúng theo giá tr th c t c a lô
hàng. Bên c nh đó ph ng pháp này giúp b ph n kho có th qu n lý, theo dõi đ
th i h n b o qu n c a các lô hàng sát sao h n.

8

c


Nh

c đi m: Doanh nghi p t n nhi u chi phí đ đ u t vào kho hàng do doanh

nghi p c n có h th ng kho bưi b o qu n t ng lo i m t hàng. H n n a ph

ng pháp

này yêu c u th kho và k toán ph i qu n lý chi ti t t ng lô hàng.
1.1.5.2. Ph

ng pháp bình quân gia quy n

Theo ph

ng pháp này, giá th c t hàng hóa xu t trong k đ

c tính theo giá tr

trung bình c a t ng lo i hàng t n kho t ng t đ u k và giá tr t ng lo i hàng t n kho
đ c nh p mua trong k . Ph ng pháp này đ c tính theo t ng th i k ho c sau m i
l n nh p, tùy thu c vào yêu c u và tình hình c a doanh nghi p v i công th c:
Tr giáăv năhƠngăhóaă
xu t kho

=

S l

ng th c t hƠngă
hóaăxu t kho

x

năgiáăbìnhăquơnăc a
hƠngăhóaăxu t kho

Trong đó đ n giá bình quân đ c tính theo m t trong hai ph ng pháp sau đây:
Ph ng pháp bình quân c k d tr : Ph ng pháp này phù h p v i đ c thù c a
doanh nghi p phát sinh nhi u nghi p v nh p, xu t hàng hóa ho c doanh nghi p s
d ng ph ng pháp KK K vì tình hình bi n đ ng t ng gi m c a hàng hoá đ n cu i k
m i đ c xác đ nh. Theo ph ng pháp này cu i m i k k toán doanh nghi p m i tính
tr giá v n c a hàng xu t kho trong k . Tùy thu c vào k d tr c a doanh nghi p mà
k toán hàng t n kho c n c vào giá mua, giá nh p, l ng t n kho đ u k , nh p trong
k đ tính đ n giá bình quân.
năgiáăbìnhă
quơnăc k d tr

=

Giáătr hƠngăt năđ u k +ăGiáătr hƠngănh p trong k
S l

ngăhƠngăt năđ u k + S l

ngăhƠngănh p trong k

u đi m:
n gi n, d th c hi n, ch c n tính toán m t l n vào cu i k .
Nh c đi m: D n công vi c tính toán vào cu i k h ch toán nên nh h ng đ n
ti n đ c a các khâu k toán khác, đ ng th i kh i l ng công vi c nhi u d gây ra

nh m l n, sai sót.
Ph ng pháp bình quân sau m i l n nh p: Ph ng pháp này phù h p v i doanh
nghi p có ít lo i hàng hóa, s l n nh p không nhi u. Theo ph ng pháp này, sau m i
l n nh p hàng hóa k toán xác đ nh l i giá th c t c a hàng t n kho và giá đ n v bình
quân. Giá đ n v bình quân đ c tính theo công th c sau:
Tr giáăth c t hƠngăt n kho sau m i l n nh p
năgiáăbìnhăquơnă
=
sau m i l n nh p
L ng hƠngăth c t t n kho sau m i l n nh p
u đi m: Tính toán giá xu t kho k p th i đáp ng thông tin k toán t i th i đi m
phát sinh.
Nh c đi m: Kh i l

ng công vi c l n, tính toán ph c t p, t n nhi u chi phí.

9

Thang Long University Libraty


1.1.5.3. Ph
Ph

ng pháp nh p tr

c, xu t tr

c (FIFO)

ng pháp này áp d ng d a trên gi đ nh là hàng hóa đ

c mua tr

c thì đ

c

xu t tr c, xu t h t s hàng hóa c a lô tr c m i xu t s hàng hóa c a lô hàng sau.
Hàng t n kho cu i kì là l ng hàng đ c mua g n th i đi m cu i kì. Theo ph ng
pháp này, giá tr hàng xu t kho đ c tính theo giá c a lô hàng nh p kho th i đi m
đ u kì ho c g n đ u kì, giá tr c a hàng t n kho cu i kì s là giá c a nh ng l n nh p
cu i cùng. Ph ng pháp này phù h p v i doanh nghi p ít lo i hàng hóa, s l n nh p
kho m i lo i hàng hóa không nhi u.
u đi m: Có th tính đ c ngay tr giá v n hàng xu t kho t ng l n xu t hàng, do
v y đ m b o cung c p s li u k p th i cho k toán ghi chép các khâu ti p theo c ng
nh cho qu n lý. Tr giá v n hàng t n kho s t ng đ i sát v i tr giá th tr ng c a
m t hàng đó. Vì v y ch tiêu hàng t n kho trên báo cáo k toán có ý ngh a th c t h n.
Nh

c đi m: Làm cho doanh thu hi n t i không không phù h p v i nh ng kho n

chi phí hi n t i. Theo ph ng pháp này doanh thu hi n t i đ c t o ra b i giá tr s n
ph m v t t hàng hóa đư có đ c t cách đó r t lâu.
ng th i n u s l ng, ch ng
lo i m t hàng nhi u, phát sinh nh p xu t liên t c d n đ n nh ng chi phí cho vi c h ch
toán c ng nh kh i l ng s t ng lên r t nhi u.
1.1.5.4. Ph

ng pháp nh p sau, xu t tr

Theo ph
là hàng hóa đ

c (LIFO)

ng pháp này hàng hóa đ c tính giá xu t kho d a trên c s gi đ nh
c mua sau thì xu t kho tr c, hàng t n kho còn l i cu i kì là hàng t n

kho đ c mua tr c đó. Giá tr c a lô hàng xu t đ c tính theo giá c a lô hàng nh p
sau ho c g n sau cùng, giá tr c a hàng t n kho đ c tính theo giá c a hàng nh p kho
đ u k ho c g n đ u k . Ph ng pháp này đ c bi t phù h p v i th i k l m phát, do
giá c có xu h ng t ng. Giá c a lô hàng hoá nh p sau th ng có giá đ t h n, đi u này
làm t ng chi phí giá v n, gi m l i nhu n ròng, do v y doanh nghi p n p thu thu nh p
doanh nghi p ít h n.
u đi m: Vi c th c hi n ph
t c phù h p trong k toán.

ng pháp này s đ m b o đ

c yêu c u c a nguyên

Nh c đi m: Giá v n c a hàng t n kho cu i k không sát v i giá th tr
hàng thay th .

10

ng c a

1.2. K toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh k t qu bánăhƠng
1.2.1. K toán bán hàng
1.2.1.1. Ch ng t k toán s d ng
- Hóa đ n GTGT (đ i v i doanh nghi p n p thu GTGT theo ph

ng pháp kh u tr ).

- Hóa đ n bán hàng (đ i v i doanh nghi p n p thu GTGT theo ph

ng pháp tr c

ti p).
- Phi u xu t kho hay Phi u xu t kho kiêm v n chuy n n i b .
- Báo cáo bán hàng; B ng kê bán l hàng hóa, d ch v ; B ng thanh toán hàng đ i lý.
- Th qu y hàng; Gi y n p ti n; B ng kê nh n hàng và thanh toán hàng ngày.
- Các biên b n th a thi u hàng, Biên b n gi m giá hàng bán, Biên b n hàng bán b tr
l i.
- Phi u thu, Gi y báo có c a ngân hàng…
- Các ch ng t khác có liên quan…
1.2.1.2. Tài kho n s d ng
C n c vào ch đ k toán doanh nghi p nh và v a ban hành theo quy t đ nh s
48/2006/Q -BTC ngày 14 tháng 09 n m 2015 và các thông t h ng d n s a đ i b
sung ch đ k toán doanh nghi p c a B Tài chính, thì k toán nghi p v bán hàng
trong các doanh nghi p th ng m i s d ng các tài kho n sau đây:
TƠiăkho n 156ăắHƠngăhóaẰ
TK 156 ph n ánh giá tr hi n có và tình hình bi n đ ng t ng, gi m các lo i hàng
hóa c a doanh nghi p bao g m hàng hóa t i các kho hàng, qu y hàng, hàng hóa B S.
N
TK 156 ậ HƠngăhóa
Có

- Tr giá c a hàng hóa thuê gia công, - Tr giá c a hàng hóa xu t kho trong k ;
ch bi n nh p kho;
- Chi phí thu mua phân b cho hàng đư bán
- Chi phí thu mua hàng hóa phát sinh;
trong k ;
- Tr giá mua c a hàng hóa nh p kho;
- CKTM hàng mua đ c h ng;
- Tr giá hàng đư bán b tr l i nh p - Tr giá hàng hóa tr l i cho ng i bán;
kho;
- Tr giá hàng hóa phát hi n thi u khi ki m kê;
- K t chuy n tr giá hàng hóa t n kho - K t chuy n giá tr hàng hóa t n kho đ u k
cu i k (KK K).
(KK K).
D ăN :
- Tr giá v n c a hàng t n kho cu i kì;
- Chi phí thu mua c a hàng hóa t n kho.

11

Thang Long University Libraty


Theo quy đ nh h thông tài kho n quy t đ nh s 48 - 2006/BTC yêu c u doanh
nghi p ph i m s chi ti t cho TK 156 đ ghi nh n tách bi t hai kho n Tr giá mua và
Chi phí thu mua hàng hóa. Tuy nhiên, v i nh ng doanh nghi p có chi phí thu mua
chi m t tr ng nh , không gây nh h ng tr ng y u t i tình hình s n xu t kinh doanh
thì tùy theo nhu c u qu n lý mà doanh nghi p có th m s chi ti t đ theo dõi ho c
ph n ánh Chi phí thu mua vào TK 642 - Chi phí qu n lý kinh doanh.
TƠiăkho nă157ăắHƠngăg iăđiăbánẰ
Tài kho n này thu c nhóm “Hàng t n kho” dùng đ theo dõi giá tr hàng hóa tiêu

th theo ph ng th c chuy n bán, g i đ i lý nh ng ch a đ c xác đ nh là tiêu th .
TK 157 có k t c u n i dung nh sau:
TK 157 ậ HƠngăg iăđiăbán

N

Có

- Tr giá hàng hóa g i đi bán cho khách - Tr giá hàng hóa g i đi bán đ c khách
hàng ch p nh n thanh toán;
hàng ho c g i bán đ i lý, ký g i;
- K t chuy n tr giá hàng hóa g i đi bán - Tr giá hàng hóa g i bán b khách hàng
ch a xác đ nh là đư tiêu th cu i kì tr l i;
(KK K).

- K t chuy n tr giá hàng hóa g i đi bán
ch a đ c xác đ nh là tiêu th đ u kì

(KK K).
D ă N : Tr giá hàng hóa g i bán cu i kì
ch a đ

c xác đ nh là đư bán trong k .

TƠiăkho nă511ăắDoanhăthuăbánăhƠngăvƠăcungăc p d ch v Ằă
Tài kho n này thu c nhóm “Doanh thu” dùng đ ph n ánh doanh thu bán hàng và
cung c p d ch v c a doanh nghi p và k t chuy n các kho n gi m tr doanh thu.
Tài kho n 511 có k t c u n i dung nh sau:
Có
TK 511 ậ DoanhăthuăbánăhƠng vƠăcungăc p d ch v

- S thu TT B, thu XK, thu GTGT - Doanh thu bán hàng và cung c p d ch
(ph ng pháp tr c ti p) ph i n p tính trên v th c t phát sinh trong k .
doanh thu bán hàng th c t trong k ;
- S CKTM, gi m giá hàng bán, hàng bán
b tr l i k t chuy n tr vào doanh thu
- K t chuy n s doanh thu thu n v tiêu th
sang TK 911 “Xác đ nh k t qu kinh
doanh”.
N

12


TK 511 “Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v ” có 4 TK c p 2:
- TK 5111 ậ Doanh thu bán hàng hóa
- TK 5112 ậ Doanh thu bán các thành ph m
- TK 5113 ậ Doanh thu cung c p d ch v
- TK 5118 ậ Doanh thu khác

TƠiăkho nă521ăắCácăkho n gi m tr doanhăthuẰ
Theo quy t đ nh s 48/2006/Q -BTC, TK 521 ph n ánh các kho n làm gi m tr
doanh thu nh Chi t kh u th ng m i, Gi m giá hàng bán, Hàng bán b tr l i. TK này
có 3 tài kho n c p hai:
TK 5211: Chi t kh u th

ng m i ậ

ây là kho n chi t kh u cho khách hàng khi

khách hàng mua v i s l ng l n trong m t đ t. K toán viên c n c vào h p đ ng

kinh t đư ký k t t tr c ho c hóa đ n bán hàng đ gi m tr n ho c thanh toán tr c
ti p kho n chi t kh u và xu t hóa đ n báo có kho n chi t kh u th ng m i.
TK 5212: Hàng bán b tr l i ậ Là giá tr c a s s n ph m, hàng hóa đư tiêu th b
khách hàng tr l i và t ch i thanh toán do nh ng nguyên nhân vi ph m cam k t, vi
ph m h p đ ng kinh t nh hàng hóa b m t, kém ch t l ng, không đúng ch ng lo i,
quy cách đư cam k t. Bên mua hàng s l p hóa đ n GTGT xu t tr l i hàng cho bên
bán, trên hóa đ n có ghi rõ hàng bán tr l i do không đúng quy cách, ch t l
TK 5213: Gi m giá hàng bán ậ Là kho n gi m tr đ

c ng

i bán ch p thu n

m t cách đ c bi t trên giá đư th a thu n vì lý do hàng bán ra kém ch t l
đúng quy cách theo quy đ nh trên h p đ ng kinh t .
Tài kho n 521 có k t c u n i dung nh sau:
TK 521 ậ Cácăkho n gi m tr doanh thu

N

ng.
ng, không

Có

- Tr giá hàng bán b tr l i, đư tr l i ti n - K t chuy n toàn b các kho n gi m tr
cho ng i mua ho c tính tr vào n ph i doanh thu phát sinh trong k sang tài
thu c a khách hàng v s s n ph m, hàng kho n 511 “Doanh thu bán hàng và cung
c p d ch v ”
hóa đư bán;

- Các kho n gi m giá hàng bán đư ch p
nh n cho ng i mua.
- Các kho n chi t kh u th
khách hàng h

ng m i cho

ng

13

Thang Long University Libraty


TƠiăkho nă611ăắMuaăhƠngẰă
ây là tài kho n dùng đ ph n ánh giá tr hàng hóa mua vào và xu t bán trong k
k toán và k t chuy n giá tr hàng hóa t n kho đ u k , t n cu i k k toán (v i doanh
nghi p h ch toán theo ph ng pháp KK K).
Tài kho n 611 có k t c u n i dung nh sau:
TK 611 ậ MuaăhƠng

N

Có

- K t chuy n giá g c hàng hóa, nguyên v t - Tr giá th c t hàng hóa, nguyên v t
li u, công c , d ng c xu t trong k ;
li u, công c d ng c t n kho đ u k ;
- Tr giá th c t hàng hóa, nguyên v t li u, - Tr giá v t t , hàng hóa tr l i cho
công c , d ng c mua và nh p khác trong ng i bán ho c đ c gi m giá, CKTM;

- K t chuy n tr giá th c t hàng hóa,

k .

NVL, công c , d ng c t n kho cu i k .

TƠiăkho nă632ăắGiáăv năhƠngăbánẰă
ây là tài kho n dùng đ ph n ánh tr giá v n c a s n ph m, hàng hóa, d ch v ,
b t đ ng s n đ u t … bán trong kì.
Tài kho n 632 có k t c u n i dung nh sau:
TK 632 ậ Giáăv năhƠngăbán

N

Có

- Tr giá v n c a hàng hóa đư tiêu th ; - Tr giá v n c a hàng bán b tr l i trong k
- Trích l p d phòng gi m giá hàng t n - K t chuy n giá v n hàng hóa tiêu th trong
kì vào tài kho n 911 “Xác đ nh k t qu kinh
kho.
doanh;
- Hoàn nh p d phòng gi m giá hàng t n
kho.

Ngoài ra, k toán nghi p v bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng còn s d ng
các TK có liên quan nh : TK 131 ậ Ph i thu khách hàng, TK 331 - Ph i tr ng i bán,
TK 111 ậ Ti n m t, TK 112 ậ Ti n g i Ngân hàng, TK 3331 ậ Thu GTGT đ u ra,…
1.2.1.3. Trình t k toán bán hàng trong tr ng h p doanh nghi p h ch toán hàng t n
kho theo ph ng pháp KKTX, tính thu GTGT theo ph ng pháp kh u tr
ây là ph

ng pháp theo dõi, ph n ánh th

ng xuyên, có h th ng tình hình

Xu t ậ Nh p ậ T n hàng hóa trên s k toán. Tr giá hàng t n kho có th đ c xác
đ nh b t k th i đi m nào trong k k toán. Cu i k , d a vào s li u th c t ki m kê
hàng hóa v hàng t n kho đ i chi u v i s trên s k toán.
14